Tytuł oryginalny: Puppies For Dummies®, 3rd Edition
Tłumaczenie: Olga Kwiecień
ISBN: 978-83-246-8851-7
Original English language edition Copyright © 2012 by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part any form. This translation published by
arrangement with Wiley Publishing, Inc.
Oryginalne angielskie wydanie © 2012 by John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey.
Wszelkie prawa, włączając prawo do reprodukcji całości lub części w jakiejkolwiek formie, zarezerwowane.
Tłumaczenie opublikowane na mocy porozumienia z Wiley Publishing, Inc.
Translation copyright © 2014 by Helion S.A.
Wiley, the Wiley logo, For Dummies, the Dummies Man logo, A Reference for the Rest of Us!, The Dummies
Way, Dummies Daily, The Fun and Easy Way, Dummies.com, Making Everything Easier, and related trade dress
are trademarks or registered trademarks of John Wiley and Sons, Inc. and/or its affiliates in the United States
and/or other countries. Used under License.
Wiley, the Wiley logo, For Dummies, the Dummies Man logo, A Reference for the Rest of Us!,
The Dummies Way, Dummies Daily, The Fun and Easy Way, Dummies.com, Making Everything Easier,
i związana z tym szata graficzna są markami handlowymi John Wiley and Sons, Inc. i/lub firm stowarzyszonych
w Stanach Zjednoczonych i/lub innych krajach. Wykorzystywane na podstawie licencji.
Polish language edition published by Wydawnictwo Helion.
Copyright © 2014.
All rights reserved. No part of this book may be reproduced or transmitted in any form or by any means,
electronic or mechanical, including photocopying, recording or by any information storage retrieval system,
without permission from the Publisher.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniej-szej publikacji
w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficz-ną, fotograficzną, a także
kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich
niniejszej publikacji.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były
kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym
ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą
również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w
książce.
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://dlabystrzakow.pl/user/opinie/wyszb3
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 Gliwice
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: dlabystrzakow@dlabystrzakow.pl
WWW: http://dlabystrzakow.pl
Printed in Poland.
Spis treĂci
O autorce ......................................................................................................................15
PodziÚkowania od autorki .............................................................................................17
WstÚp ............................................................................................................................19
O ksiÈĝce .........................................................................................................................................19
Konwencje zastosowane w ksiÈĝce ......................................................................................................20
Czego nie czytaÊ ...............................................................................................................................20
Naiwne zaïoĝenia ..............................................................................................................................20
Jak podzielona jest ksiÈĝka .................................................................................................................21
CzÚĂÊ I. Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie ............................................................................21
CzÚĂÊ II. Troska o codzienne potrzeby szczeniÚcia ..........................................................................21
CzÚĂÊ III. Szkolenie pozytywne ......................................................................................................21
CzÚĂÊ IV. Nauka dobrych manier ..................................................................................................22
CzÚĂÊ V. Tworzenie planu dobrej opieki ........................................................................................22
CzÚĂÊ VI. Dekalogi ......................................................................................................................22
Ikony wykorzystane w ksiÈĝce .............................................................................................................22
Co dalej ...........................................................................................................................................23
CzÚĂÊ I. Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie ...... 25
Rozdziaï 1. SzczeniÚca miïoĂÊ: podejmowanie wszystkich waĝnych decyzji ................27
PrzeglÈd ras i róĝnych moĝliwoĂci ......................................................................................................28
Jak pomóc szczeniÚciu przystosowaÊ siÚ do nowej rodziny? ...................................................................29
Rozumienie punktu widzenia szczeniÚcia ........................................................................................29
Z socjalizacjÈ nie moĝna przesadziÊ ...............................................................................................30
Wychowywanie szczeniaka razem z dzieÊmi ....................................................................................30
Dostosowywanie szkolenia do faz rozwoju szczeniaka ...........................................................................30
Wiedza o tym, co CiÚ czeka ...........................................................................................................31
Nauczenie szczeniaka komend, które powinien znaÊ i kochaÊ ...........................................................32
Konsekwencja ..............................................................................................................................32
Jak radziÊ sobie z codziennymi irytujÈcymi drobiazgami
— a takĝe z powaĝniejszymi problemami ........................................................................................33
Troska o zdrowie ..............................................................................................................................34
6
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
Rozdziaï 2. Wybór szczeniÚcia pasujÈcego do Twojego stylu ĝycia ............................. 35
Speïnianie marzeñ: odkrycie, czego naprawdÚ chcesz ...........................................................................35
Odpowiednie nastawienie .............................................................................................................36
Rozwaĝanie swojego stylu ĝycia i osobowoĂci ..................................................................................37
Interpretacja odpowiedzi ...............................................................................................................39
Twój dom i rodzina ...........................................................................................................................42
Ja i mój cieñ .................................................................................................................................43
Ze szczeniakiem jest nas troje ........................................................................................................43
Rodzina z maïymi dzieÊmi ............................................................................................................44
Rodzina ze starszymi dzieÊmi ........................................................................................................45
Caïa menaĝeria (inne zwierzÚta) ....................................................................................................45
Rozdziaï 3. PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie ........................................ 49
Czy wolisz psa rasowego, czy mieszañca? ...........................................................................................50
Wiedza pïynÈca z tradycji: pies rasowy ...........................................................................................50
Wigor mieszañców: kundelki .........................................................................................................51
BÈdě na topie: modne mieszañce (designer dogs) ...........................................................................51
Wybór szczeniÚcia z siedmiu grup ras .................................................................................................52
Dla aktywnych: psy myĂliwskie ......................................................................................................53
W pogoni za szczÚĂciem: psy goñcze ..............................................................................................54
MiïoĂÊ do pracy: psy pracujÈce ......................................................................................................55
Wszystko w garĂci: psy pasterskie ..................................................................................................56
Nos we wïasnych sprawach: teriery ................................................................................................57
Wielka osobowoĂÊ w maïym opakowaniu: miniaturowe psy do towarzystwa ......................................59
Wszystkiego po trochu: psy niemyĂliwskie .......................................................................................60
Rozdziaï 4. Gdzie znaleěÊ wïaĂciwego szczeniaka? ..................................................... 63
PodjÚcie decyzji, skÈd wziÈÊ szczeniaka ..............................................................................................64
Kupno szczeniÚcia od hodowcy .....................................................................................................64
Amatorska hodowla domowa .........................................................................................................66
SzczeniÚ ze schroniska ..................................................................................................................66
Znalezienie szczeniaka przez internet .............................................................................................67
Odwiedziny w sklepach zoologicznych ...........................................................................................69
Poznanie i ocena szczeniÚcia ..............................................................................................................70
Czego moĝesz siÚ spodziewaÊ, odwiedzajÈc szczeniÚta .....................................................................70
Ocena osobowoĂci szczeniÈt ..........................................................................................................71
Badanie temperamentu szczeniaka .................................................................................................73
JeĂli zdecydujesz siÚ na starsze szczeniÚ ...............................................................................................78
Wybór ěródïa ...............................................................................................................................78
Testowanie starszych szczeniÈt ......................................................................................................79
Spis treĂci
7
CzÚĂÊ II. Troska o codzienne potrzeby szczeniÚcia ..... 81
Rozdziaï 5. Przygotowywanie domu ..............................................................................83
Pierwsze zakupy ...............................................................................................................................83
Miski ...........................................................................................................................................83
Klatka .........................................................................................................................................84
Bramka ........................................................................................................................................85
Kojec ...........................................................................................................................................85
Zabawki, koĂci i smakoïyki ............................................................................................................86
Posïanie .......................................................................................................................................87
Obroĝe i smycze na poczÈtek .........................................................................................................88
Identyfikator .................................................................................................................................89
Smycze i obroĝe szkoleniowe ..............................................................................................................89
Obroĝe i szelki .............................................................................................................................89
Nauka chodzenia na smyczy ..........................................................................................................93
Rozdziaï 6. Przygotowywanie siÚ na pierwsze dni i tygodnie ........................................95
Przygotowywanie siÚ na przybycie szczeniaka ......................................................................................95
Przygotowywanie miejsca do odpoczynku .......................................................................................96
Zabezpieczanie strefy zabaw .........................................................................................................96
Baza ............................................................................................................................................97
Miejsce do karmienia ....................................................................................................................98
Wyznaczenie drogi .......................................................................................................................98
Podróĝ do domu ...............................................................................................................................98
Zapoznawanie z domownikami ..........................................................................................................99
Komitet powitalny ........................................................................................................................99
Jak uspokoiÊ dzieci? ......................................................................................................................99
Zapoznawanie z innymi zwierzÚtami ............................................................................................100
Przyjacióï zaproĂ innego dnia ......................................................................................................103
Czego moĝesz siÚ spodziewaÊ podczas pierwszych tygodni? ................................................................104
Jak przetrwaÊ pierwsze 24 godziny? .............................................................................................104
Pierwszy tydzieñ w nowym domu: okres przystosowawczy .............................................................105
Rozwój wiÚzi w ciÈgu pierwszego miesiÈca ...................................................................................106
Tworzenie wiÚzi ze szczeniakiem ......................................................................................................108
SkÈd wiedzieÊ, kiedy wziÈÊ malucha na rÚce, a kiedy nie? ..............................................................108
Jak radziÊ sobie z lÚkami? ............................................................................................................109
Zrozumienie podstawowych potrzeb Twojego szczeniÚcia ..................................................................109
Jedzenie .....................................................................................................................................110
Picie ..........................................................................................................................................111
Sen ............................................................................................................................................111
Zaïatwianie potrzeb fizjologicznych .............................................................................................112
Zabawa .....................................................................................................................................112
Nauczycielu, naucz siÚ sam: czyli jak musisz wyszkoliÊ najpierw sam siebie .........................................112
Poznanie i modyfikacja wïasnej osobowoĂci ..................................................................................113
Nigdy nie obwiniaj szczeniaka .....................................................................................................113
Rozpoznawanie wyjÈtkowej osobowoĂci swojego szczeniÚcia ..........................................................114
8
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
Rozdziaï 7. Komunikacja ze szczeniÚciem .................................................................. 115
Jak nauczyÊ szczeniaka, by CiÚ rozumiaï? .........................................................................................115
Wykorzystywanie mocy wzmocnieñ pozytywnych ..........................................................................115
ZachÚcaj zamiast zniechÚcaÊ .......................................................................................................116
JÚzyk polski dla obcokrajowców ....................................................................................................117
PoĂwiÚÊ czas na sïuchanie i uczenie siÚ psiego ...................................................................................118
Rozmowa oczami .......................................................................................................................119
Komunikacja za poĂrednictwem mowy ciaïa ..................................................................................119
Opanowanie tonu gïosu ..............................................................................................................122
Rozdziaï 8. Socjalizacja szczeniaka ............................................................................ 123
Jak uspokoiÊ szczeniaka w nowej sytuacji? .........................................................................................123
Dawanie szczeniÚciu przykïadu do naĂladowania ..........................................................................124
Jak radziÊ sobie z róĝnymi reakcjami szczeniaka? ..........................................................................124
Uczenie szczeniaka, by akceptowaï wszystkich ludzi ..........................................................................126
Socjalizacja szczeniÚcia w wieku od 6 do 14 tygodni .....................................................................126
Ksztaïtowanie starszych szczeniÈt .................................................................................................127
Zapoznawanie szczeniaka z róĝnymi luděmi .................................................................................129
Przyzwyczajanie szczeniaka do róĝnych ĝyciowych niespodzianek .......................................................130
Spotkania z innymi zwierzÚtami ...................................................................................................131
Radzenie sobie ze zmianami pogodowymi ....................................................................................131
Nieznane przedmioty ..................................................................................................................132
Przyzwyczajanie do róĝnych děwiÚków .........................................................................................132
Nowe miejsca .............................................................................................................................133
Rozdziaï 9. ¿ycie w prawdziwym Ăwiecie: dzieci, podróĝe i inne przygody ................ 135
Pozytywne interakcje pomiÚdzy dzieÊmi i szczeniÚtami .......................................................................135
Kierowanie relacjami dziecko – pies .............................................................................................136
Uczenie dzieci i szczeniÈt wzajemnego szacunku ...........................................................................138
¿ycie w sÈsiedztwie .........................................................................................................................142
Szanuj swoich sÈsiadów ..............................................................................................................142
Zostawanie samemu w domu .......................................................................................................142
SprzÈtanie po szczeniaku ............................................................................................................143
Jak poradziÊ sobie z instynktem pogoni .........................................................................................144
Przystosowywanie siÚ do zmian w ĝyciu ............................................................................................145
Przeprowadzka do nowego domu ................................................................................................145
¿aïoba po stracie kogoĂ bliskiego .................................................................................................146
Z dzieckiem jest Was troje: powiÚkszenie rodziny .........................................................................147
Jak poradziÊ sobie z dwoma szczeniÚtami ..........................................................................................149
Wycieczki ze szczeniakiem ...............................................................................................................151
Jak siÚ spakowaÊ na krótki wyjazd ................................................................................................151
Podróĝ samolotem ......................................................................................................................151
W drogÚ! Podróĝ samochodem ....................................................................................................152
Przybycie na miejsce ...................................................................................................................154
Spis treĂci
9
CzÚĂÊ III. Szkolenie pozytywne ............................. 155
Rozdziaï 10. Potrzeba caïej wioski, by wychowaÊ szczeniaka ....................................157
Praca zespoïowa: zapewnianie sobie pomocy przyjacióï i rodziny ........................................................157
Jak sprawiÊ, by rodzina i przyjaciele postÚpowali wobec szczeniaka konsekwentnie? .........................158
UrzÈdzanie wnÚtrz .....................................................................................................................158
Nauka dobrych manier od pierwszego dnia .......................................................................................159
Wczesny etap nauki czystoĂci .......................................................................................................159
Wyeliminowanie skakania przy powitaniu .....................................................................................159
Nauczenie szczeniaka, by trzymaï siÚ z dala od stoïu .....................................................................160
Ksztaïtowanie dobrych nawyków dotyczÈcych gryzienia .................................................................160
Potrzeba caïej wioski: zapewnienie sobie pomocy z zewnÈtrz ..............................................................161
Weterynarz ................................................................................................................................161
Wyprowadzacz psów ..................................................................................................................161
Psi fryzjer ..................................................................................................................................162
Dzienna opieka nad psem ...........................................................................................................162
Przedszkole dla szczeniÈt ............................................................................................................163
Rozdziaï 11. Uĝywanie bajeranckich narzÚdzi i sprytnych gadĝetów ...........................165
PodkreĂlanie dobrych nawyków z odrobinÈ pobïaĝania ......................................................................166
Pojemniki ze smakoïykami ...........................................................................................................166
Saszetka na smakoïyki .................................................................................................................168
Radosne szkolenie klikerowe ............................................................................................................169
„Fotografowanie” chwili ..............................................................................................................169
Klik i smakoïyk — maïĝeñstwo na caïe ĝycie .................................................................................170
Praktyczne wykorzystanie klikera .................................................................................................170
Target — pomoc w komunikacji wizualnej ........................................................................................173
Wskazywanie .............................................................................................................................173
Wskaěnik ...................................................................................................................................176
Targety ......................................................................................................................................177
Papier do targetowania ...............................................................................................................178
Rozdziaï 12. Lekcje dla szczeniÈt w kaĝdym wieku .....................................................181
Pierwsze lekcje: szczeniÚ w wieku od 8 do 12 tygodni ........................................................................182
Uĝywanie imienia .......................................................................................................................182
PoczÈtek nauki chodzenia na smyczy ............................................................................................182
Fundamenty pod „siad” i „okej” ..................................................................................................183
Chodzenie po schodach ...............................................................................................................183
Demoniczne dwulatki: szkolenie szczeniÚcia w wieku od 12 do 16 tygodni ..........................................184
„[ImiÚ], uwaĝaj” ........................................................................................................................184
„Idziemy” ..................................................................................................................................185
„Siad” .......................................................................................................................................185
„Waruj” ....................................................................................................................................186
„Stój” ........................................................................................................................................188
10
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
„Daj” ........................................................................................................................................188
„Czekaj” i „okej” .......................................................................................................................189
„Przepraszam” ...........................................................................................................................189
Praca ze starszym szczeniakiem — w wieku od 16 do 24 tygodni .......................................................190
Dalsza nauka dobrych manier ......................................................................................................190
Co tydzieñ nowe sïowo ................................................................................................................190
mwiczenia w okresie dojrzewania: w wieku od 6 do 9 miesiÚcy ...........................................................199
Rozmowa z nastolatkiem .............................................................................................................200
Dalsza nauka najwaĝniejszych piÚciu komend ...............................................................................201
Surowe wychowanie — w wieku od 9 do 12 miesiÚcy ........................................................................203
Rozdziaï 13. Grzeczne szczeniÚ na zewnÈtrz i w domu ............................................... 205
Rezygnacja z bramek i klatek ...........................................................................................................205
Prowadzenie ..............................................................................................................................206
Kotwiczenie ...............................................................................................................................208
UwiÚě ........................................................................................................................................209
Ding-dong! Nauka dobrych manier, gdy zadzwoni dzwonek u drzwi ..................................................211
Nauczenie szczeniaka, by radziï sobie z zostawaniem w samotnoĂci i powrotem domowników do domu .....212
Wychodzenie z domu: to nic strasznego .......................................................................................213
Powrót do domu: grunt to spokój .................................................................................................213
Jak zachowaÊ swój talerz tylko dla siebie ...........................................................................................213
Spokojne podróĝe samochodem .......................................................................................................214
Wsiadanie do samochodu ............................................................................................................214
Wysiadanie z samochodu ............................................................................................................215
Choroba lokomocyjna i lÚk ..........................................................................................................215
Publiczny wizerunek Twojego szczeniaka: wyjĂcie w Ăwiat .................................................................216
Kontrolowanie dzikusa ................................................................................................................217
Dodawanie pewnoĂci siebie przestraszonemu szczeniakowi ............................................................218
Przydatne komendy „pod spód” i „do tyïu” .................................................................................219
Poznawanie nowych przyjacióï: zapoznawanie szczeniÚcia z innymi psami ..........................................220
Kontrola podczas poznawania innych psów ..................................................................................220
Zabawy z innymi szczeniÚtami ....................................................................................................220
Zapoznawanie szczeniÚcia z luděmi .................................................................................................221
PiÚÊ podstawowych zasad ...........................................................................................................221
Zapoznawanie z dzikusem ..........................................................................................................222
Zapoznawanie z lÚkliwym szczeniakiem .......................................................................................222
Spokojne wchodzenie do budynków .................................................................................................222
Rozdziaï 14. ¿ycie bez smyczy .................................................................................... 225
Przygotowywanie mentalne do kontroli bez smyczy ............................................................................225
Przygotowywanie psychiczne przewodnika ...................................................................................226
Przygotowywanie psychiczne szczeniaka .......................................................................................226
Zakup odpowiedniego sprzÚtu i wïaĂciwe korzystanie z niego .............................................................227
Smycz automatyczna ...................................................................................................................228
Smycz do ciÈgniÚcia po domu ......................................................................................................229
Króciak ......................................................................................................................................229
Spis treĂci
11
Smycz szkoleniowa .....................................................................................................................230
Dïuga linka ................................................................................................................................231
Ocena reakcji szczeniaka .................................................................................................................232
Szkolenie entuzjastycznego odkrywcy ...........................................................................................232
Prowadzenie bardziej nieĂmiaïego szczeniaka ...............................................................................232
Awaryjne „waruj” ...........................................................................................................................233
Kiedy moĝesz zaufaÊ swojemu szczeniakowi
i inne najczÚĂciej zadawane pytania dotyczÈce szkolenia bez smyczy ................................................234
CzÚĂÊ IV. Nauka dobrych manier .......................... 237
Rozdziaï 15. Udana nauka czystoĂci ...........................................................................239
Wybór miejsca do zaïatwiania siÚ .....................................................................................................239
Ustalenie planu dnia .......................................................................................................................241
Ogólne wskazówki ......................................................................................................................241
Toaletowy rozkïad dnia ...............................................................................................................242
Konsekwencja ............................................................................................................................245
Nauczenie szczeniaka, by komunikowaï potrzebÚ zaïatwienia siÚ .........................................................245
Szybkie sposoby na unikanie wpadek i radzenie sobie, gdy siÚ zdarzÈ .................................................247
Rozdziaï 16. Radzenie sobie z typowymi problemami wychowawczymi ......................249
Klucz do dobrej korekty ...................................................................................................................249
Przerywanie niszczycielskich zapÚdów ..............................................................................................250
Jedna gïówna zabawka plus niespodzianki ....................................................................................250
ZazdroĂÊ o zdobycz ....................................................................................................................251
Gorzki pïyn — i to duĝo .............................................................................................................251
Korekty odpowiednie do wieku ....................................................................................................251
Uĝywanie pojemników ze smakoïykami, gdy przyïapiesz pupila na gorÈcym uczynku .......................254
Spokojnie poĝegnaj siÚ z tym, co szczeniak zniszczyï .....................................................................255
Kontrolowanie podgryzania i podszczypywania .................................................................................255
SzczeniÚta mïodsze niĝ 16 tygodni ...............................................................................................256
SzczeniÚ starsze niĝ 16 tygodni ....................................................................................................256
Jak poradziÊ sobie ze szczeniÚcym zïodziejstwem? ..............................................................................257
Koniec napaĂci na odzieĝ ............................................................................................................258
Jak uspokoiÊ szczeniaka goniÈcego za dzieÊmi ...............................................................................258
UziemiÊ radoĂnie skaczÈcego szczeniaka ...........................................................................................258
ProszÚ o uwagÚ! .........................................................................................................................259
Teĝ chcÚ zobaczyÊ, co jest na blacie! ............................................................................................259
Ta kanapa wyglÈda na bardzo wygodnÈ .......................................................................................260
Jak pokonaÊ opór przed chodzeniem na smyczy .................................................................................262
KupiïeĂ sobie ciÈgnik… ..............................................................................................................262
…albo osioïka ............................................................................................................................263
Jak skupiÊ na sobie uciekiniera .........................................................................................................264
12
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
Chyba potrzebujÚ pomocy! ..............................................................................................................264
Szkolenie indywidualne ...............................................................................................................264
Szkolenie grupowe ......................................................................................................................265
Wykorzystanie ksiÈĝek i filmów ....................................................................................................265
Rozdziaï 17. Radzenie sobie z ekstremalnymi reakcjami ........................................... 267
Uciszenie wiecznego szczekacza .......................................................................................................267
Szczekanie na wszystko i wszystkich .............................................................................................268
Szczekanie w samochodzie ..........................................................................................................269
Szczekanie, by zwróciÊ na siebie uwagÚ lub zaprotestowaÊ .............................................................270
Opanowywanie kopania ..................................................................................................................270
Jak zniechÚciÊ do zachowañ kopulacyjnych ........................................................................................271
Radzenie sobie z lÚkiem separacyjnym ..............................................................................................272
Jak poradziÊ sobie ze szczeniakiem, który popuszcza mocz pod wpïywem ekscytacji? ............................274
Rozdziaï 18. Rozpoznawanie zachowañ agresywnych
i sposoby radzenia sobie z nimi ................................................................................. 275
Zrozumienie, czym jest pewnoĂÊ siebie (a czym nie jest) ....................................................................275
Dlaczego mój pies jest tak asertywny w stosunku do mnie? .............................................................276
Czy zachowanie asertywne to coĂ zïego? .......................................................................................276
Czy asertywne zachowanie moĝe siÚ pojawiÊ znienacka? ................................................................277
Wychowywanie asertywnego szczeniaka ............................................................................................278
Jak zdusiÊ w zarodku agresywne zachowania asertywnych szczeniÈt .....................................................279
Ocena problemu .........................................................................................................................280
Zapobieganie róĝnym formom agresji ...........................................................................................281
Szukanie pomocy ........................................................................................................................288
CzÚĂÊ V. Tworzenie planu dobrej opieki ...................289
Rozdziaï 19. Odpowiednie ĝywienie szczeniÚcia ........................................................ 291
Wszystko o ĝywieniu szczeniÈt: podstawowe informacje o karmie ........................................................291
Ocena podstawowych skïadników ................................................................................................292
Jak czytaÊ etykiety? .....................................................................................................................296
Alergie pokarmowe i psy o specjalnych potrzebach ĝywieniowych ...................................................298
PodjÚcie decyzji na temat karmienia szczeniaka .................................................................................299
Karma mokra czy sucha ..............................................................................................................299
Posiïki domowe ..........................................................................................................................300
BARF — czyli surowe miÚso i koĂci ...........................................................................................301
Kuchnia organiczna ....................................................................................................................302
Rozdziaï 20. Opieka zdrowotna i pomoc w nagïych wypadkach ................................. 303
Ruch to zdrowie ..............................................................................................................................304
Dostosowywanie aktywnoĂci do wieku ..........................................................................................304
Wiek, rasa i poziom energii .........................................................................................................305
Gry i zabawy ..............................................................................................................................306
Spis treĂci
13
PielÚgnacja szczeniÚcia ....................................................................................................................308
Jak sprawiÊ, by kÈpiel byïa przyjemnoĂciÈ .....................................................................................309
atwe szczotkowanie ..................................................................................................................310
Codzienna pielÚgnacja i sprawdzanie stanu zdrowia ......................................................................310
Regularne wizyty kontrolne ..............................................................................................................314
Rozpoznawanie i leczenie alergii ......................................................................................................315
Kastracja i sterylizacja .....................................................................................................................316
Wypadki siÚ zdarzajÈ: jak im zapobiegaÊ i jak postÚpowaÊ, gdy do nich dojdzie ...................................317
Ochrona szczeniÚcia w domu .......................................................................................................317
Podstawowe zasady pierwszej pomocy .........................................................................................318
Rozdziaï 21. Typowe szczeniÚce przypadïoĂci ............................................................323
Pasoĝyty zewnÚtrzne ........................................................................................................................323
Pchïy .........................................................................................................................................323
Kleszcze ....................................................................................................................................325
¥wierzbowce ..............................................................................................................................327
Schodzimy w gïÈb: pasoĝyty wewnÚtrzne ..........................................................................................328
Dirofilarioza — robak sercowy ....................................................................................................328
Inne pasoĝyty wewnÚtrzne ...........................................................................................................329
Kontrola chorób dziÚki szczepieniom ................................................................................................330
Najwaĝniejsze szczepionki ...........................................................................................................330
Szczepienia opcjonalne ...............................................................................................................331
Inne typowe problemy zdrowotne .....................................................................................................333
ZÈbkowanie ...............................................................................................................................333
Kaszel .......................................................................................................................................334
Zatkane gruczoïy odbytowe .........................................................................................................334
OspaïoĂÊ ....................................................................................................................................334
Biegunka ...................................................................................................................................334
Zaparcie ....................................................................................................................................335
Wymioty ....................................................................................................................................335
Gazy .........................................................................................................................................335
CzÚĂÊ VI. Dekalogi ............................................... 337
Rozdziaï 22. DziesiÚÊ (plus jedna) najlepszych sztuczek,
które rozbawiÈ publicznoĂÊ ........................................................................................339
Ukïon ............................................................................................................................................339
Podaj ïapÚ ......................................................................................................................................340
Pa-pa .............................................................................................................................................340
Przybij piÈtkÚ .................................................................................................................................341
Turlaj siÚ ........................................................................................................................................341
Skok przez przeszkodÚ .....................................................................................................................342
Skakanie przez obrÚcz .....................................................................................................................343
PoproĂ ïadnie .................................................................................................................................343
14
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
Zdechï pies ....................................................................................................................................344
Czas na obowiÈzki: zamykanie drzwi i turlanie piïki ...........................................................................345
Zamykanie drzwi lub szuflady .....................................................................................................345
Turlanie piïki .............................................................................................................................346
Rozdziaï 23. DziesiÚÊ Ăwietnych zabaw ..................................................................... 347
Gra w butelkÚ .................................................................................................................................347
Aport na dwie zabawki ....................................................................................................................347
Szuranie piszczÈcÈ zabawkÈ .............................................................................................................348
owienie ryb ..................................................................................................................................348
UciekajÈcy aport .............................................................................................................................349
Zabawa w chowanego .....................................................................................................................349
Daj (albo puĂÊ) ...............................................................................................................................350
Weě ...............................................................................................................................................350
Czworonoĝny listonosz ....................................................................................................................351
Superpiïka ......................................................................................................................................351
Skorowidz .................................................................................................................. 353
Rozdziaï 3
PrzeglÈd ras:
wybór wïaĂciwego psa
dla Ciebie
W tym rozdziale:
Ź
Psy rasowe i mieszañce.
Ź
Co sprawia, ĝe róĝne rasy sÈ wyjÈtkowe?
asne, niemal wszystkie psy uwielbiajÈ psie ciasteczka i drapanie za uszami, jednak
podobieñstwa na tym siÚ koñczÈ. Róĝne psy postrzegajÈ Ăwiat w odmienny sposób.
Niektóre uwielbiajÈ kontakt z czïowiekiem, inne sÈ bardziej niezaleĝne. CzÚĂÊ lubi
harmider i aktywnoĂÊ, jakÈ wnoszÈ maïe dzieci, podczas gdy innym zupeïnie nie
wydaje siÚ to zabawne. Niektóre witajÈ goĂci jak dawno niewidzianych przyjacióï,
podczas gdy inne traktujÈ ich jak Ămiertelnych wrogów. Niektóre rasy lubiÈ ciszÚ
i samotnoĂÊ, inne niszczÈ sprzÚty w mieszkaniu, gdy zbyt dïugo zostajÈ same.
Która charakterystyka bardziej Ci odpowiada?
Czy na samÈ myĂl o wyborze odpowiedniej rasy lub mieszañca ras czujesz, ĝe w gïowie
krÚci Ci siÚ z ekscytacji? A moĝe nadmiar opcji CiÚ przytïacza? Niezaleĝnie od tego,
czy rozwaĝasz pudla miniaturowego, wyĝïa weimarskiego czy beagle’a, ten rozdziaï
przedstawi Ci niektóre róĝnice miÚdzy psami i wyjaĂni, jak ich cechy wpïynÈ na Twoje
ĝycie (jedyne podobieñstwo miÚdzy nimi to liczba posiadanych przez nie zÚbów — ich
poziom energii, wymagania pielÚgnacyjne i podatnoĂÊ na szkolenie sÈ zupeïnie inne!).
W tym rozdziale dowiesz siÚ wszystkiego o rasach psów i o tym, co siÚ dzieje, gdy zmiesza
siÚ je ze sobÈ, dziÚki czemu bÚdziesz wiedzieÊ, jakie szczeniÚ byïoby dla Ciebie najlepsze.
Kaĝdy szczeniak jest wspaniaïy z genetycznego punktu widzenia i mimo ĝe rasowy
psiak jest bardziej przewidywalny, mieszañce cechujÈ siÚ tzw.
wigorem mieszañców
(heterozjÈ). Znalezienie rasy, która ma predyspozycje budzÈce Twój podziw, jak teĝ
ustalenie, jakie rasy zïoĝyïy siÚ na Twojego mieszañca, pozwala Ci lepiej przewidzieÊ
jego wyglÈd, zachowanie i potrzeby.
Sprawienie sobie szczeniÚcia to coĂ wiÚcej niĝ krótkotrwaïa ekscytacja. Radosne
podniecenie ulatnia siÚ doĂÊ szybko, a Ty zostajesz z obowiÈzkami szkolenia, opieki
i pielÚgnacji na kolejne dziesiÚÊ lub wiÚcej lat — jednoczeĂnie jednak Twoje ĝycie staje
siÚ bogatsze!
J
50
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
Czy wolisz psa rasowego, czy mieszañca?
Wszystkie psy, niezaleĝnie od tego, z jakiego kraju pochodzÈ, majÈ
zestaw genów
— specyficzny kod genetyczny — który przesÈdza o ich cechach, poczynajÈc od koloru
sierĂci i ksztaïtu ogona, poprzez brzmienie ich szczekania i reakcjÚ na nieznajomych.
Podobnie jak my ïÈczymy w sobie cechy naszych rodziców, tak samo ma to miejsce
w przypadku psów. Kaĝdy zbiór psów o podobnych cechach czy teĝ zestawie genów
nazywamy
rasÈ. PierwszÈ decyzjÈ, jakÈ musisz podjÈÊ, jest to, czy chcesz psa rasowego,
mieszañca okreĂlonych ras, czy kundelka. Poniĝej poznasz róĝnice pomiÚdzy tymi typami.
Wiedza pïynÈca z tradycji: pies rasowy
Gdy kupujesz rasowego psa, kupujesz potomka zwierzÈt o okreĂlonych cechach
i genetycznym pochodzeniu. Na przestrzeni lat powstawaïy róĝne rasy psów poprzez
krzyĝowanie ze sobÈ czworonogów o okreĂlonym wyglÈdzie lub cechach uĝytkowych
(na przykïad umiejÚtnoĂci pasienia, polowania, ciÈgniÚcia ciÚĝarów, aportowania lub po
prostu towarzyszenia czïowiekowi). Ten sposób hodowli zapewniaï przewidywalnoĂÊ
zarówno wyglÈdu, jak i zachowania potomstwa.
Obecnie na caïym Ăwiecie zarejestrowanych jest ponad 420 ras. Bycie psem rasowym
jest niczym przynaleĝnoĂÊ do ekskluzywnego klubu: tylko psy o podobnym wyglÈdzie
i zainteresowaniach sÈ przyjmowane w poczet czïonków. Kaĝda rasa zostaïa stworzona
przez czïowieka, by peïniÊ okreĂlonÈ funkcjÚ. Wprawdzie wiÚkszoĂÊ psów juĝ nie pracuje
w dziedzinie, do której rasa zostaïa wyhodowana, jednak miïoĂnicy ras wciÈĝ oddajÈ siÚ
hodowli i sprzedaĝy szczeniÈt wpisujÈcych siÚ w okreĂlonÈ tradycjÚ. Wybór psa rasowego
pozwala Ci przewidzieÊ wielkoĂÊ, wagÚ i upodobania Twojego przyszïego towarzysza.
Zazwyczaj wïaĂciciele psów naleĝÈcych do „klubu” pozwalajÈ im na rozmnaĝania siÚ
tylko z psami, które równieĝ do niego naleĝÈ — innymi sïowy, jedynie z rodowodowymi
psami tej samej rasy. Mimo ĝe klub moĝe byÊ duĝy, róĝnorodnoĂÊ cech w kolejnym
pokoleniu jest ograniczona. OczywiĂcie jeĂli czïonek danego klubu zïamie zasady
i poïÈczy siÚ z przedstawicielem innej rasy, potomstwo takiej pary to kundelki
lub mieszañce (co omawiam w kolejnym podrozdziale).
Jakie sÈ inne róĝnice pomiÚdzy psami rasowymi a mieszañcami? Psy rasowe sÈ droĝsze
— zazwyczaj jest to koszt od kilkuset do kilku tysiÚcy zïotych (w tym drugim przypadku
chodzi raczej o zwierzÚta po wyjÈtkowo utytuïowanych rodzicach, którzy majÈ duĝe
osiÈgniÚcia na wystawach).
Gdy decydujesz siÚ na psa rasowego, musisz byÊ Ăwiadomy ryzyka wystÈpienia
okreĂlonych chorób. Kaĝda rasa ma skïonnoĂÊ do pewnych przypadïoĂci, na przykïad
dysplazji stawów biodrowych, infekcji skórnych, chorób uszu, wad serca lub
nieprawidïowej budowy powiek. W rozdziale 4. piszÚ o najwaĝniejszych pytaniach,
które powinieneĂ zadaÊ potencjalnemu hodowcy swojego psa: ta lista obejmuje teĝ
kwestie zdrowotne, byĂ mógï zrobiÊ wszystko, co moĝliwe, by kupiÊ zdrowego
szczeniaka.
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
51
Wigor mieszañców: kundelki
Kundelki sÈ równie zdolne do miïoĂci i oddania jak psy rasowe. CzÚsto teĝ bywajÈ
zdrowsze ze wzglÚdu na wiÚkszÈ róĝnorodnoĂÊ genetycznÈ. Zazwyczaj takie szczeniÚta
sÈ wynikiem „wpadki” i sÈ rozdawane za darmo lub oddawane do schronisk. OczywiĂcie
kundelki sÈ równie urocze co psy rasowe. Niektórzy twierdzÈ teĝ, ĝe sÈ mÈdrzejsze
i fizycznie zdrowsze ze wzglÚdu na zjawisko wigoru mieszañców.
Wigor mieszañców to termin, który odnosi siÚ do puli genetycznej kundelków
i mieszañców. ÈczÈc dwie zupeïnie róĝne rasy, otrzymujemy wiÚkszÈ liczbÚ moĝliwych
cech. Zwolennicy tego typu hodowli twierdzÈ, ĝe mieszañce sÈ zdrowsze z uwagi
na wiÚkszÈ liczbÚ moĝliwych kombinacji genów. TworzÈc mieszañce, zakïada siÚ,
ĝe geny warunkujÈce zdrowie sÈ dominujÈce, a ze wzglÚdu na wiÚkszÈ liczbÚ moĝliwoĂci
genetyczny potencjaï psa jest lepszy. Czy ja wierzÚ w tÚ teoriÚ? OczywiĂcie!
Ze wzglÚdu na to, ĝe psy rasowe majÈ ograniczonÈ liczbÚ genów, ich wyglÈd nie róĝni
siÚ z pokolenia na pokolenie. Soft-coated wheaten terrier zawsze ma kolor pszenicy
w róĝnych odcieniach. JeĂli tÚ rasÚ zmieszamy z czekoladowym labradorem, szczeniÚta
bÚdÈ miaïy róĝny kolor sierĂci. Ze wzglÚdu na to, ĝe rasy te majÈ róĝny typ sierĂci,
kaĝde szczeniÚ moĝe mieÊ wyjÈtkowy i niepowtarzalny wyglÈd.
BÈdě na topie: modne mieszañce
(designer dogs)
Najnowszym hitem w psim Ăwiecie sÈ mieszañce okreĂlonych ras. Aby je stworzyÊ,
hodowcy celowo ïÈczÈ dwa rasowe psy, by stworzyÊ nowÈ, unikalnÈ rasÚ. Wszystko
zaczÚïo siÚ od próby wyhodowania hipoalergicznych psów przewodników dziÚki
ïÈczeniu pudli olbrzymich z labradorami. Powstaïa mieszanka zostaïa nazwana labradoodle
i mimo ĝe nie przyjÚïy siÚ jako psi przewodnicy, zapoczÈtkowaïy powszechnÈ modÚ
na tzw. designer dogs. Obecnie hodowcy tworzÈ mieszanki wszelkich moĝliwych
rozmiarów i ksztaïtów, a lista nowych „ras” siÚga niemal 100. Oto kilka przykïadów:
Nazwa nowej rasy
Od jakich ras pochodzi
Cavachon
Cavalier King Charles Spaniel i Bichon Frise
Chiweenie
Chihuahua / jamnik
Doodleman Pinczer
Doberman i pudel
Jack-A-Bee
Jack Russell terier i beagle
Labernese
Labrador retriever i berneñski pies pasterski
Pomimo
American Eskimo Dog / Pomeranian
Puggle
Mops i beagle
Shorgi
Corgi i shih tzu
Torkie
Toy fox terrier i Yorkshire terrier
Zuchon
Shih Tzu i bichon frise
52
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
Te modne mieszanki czÚsto kosztujÈ duĝo wiÚcej niĝ rasowe psy lub kundelki (ok.
2000 euro). Zastanawiasz siÚ, jakim cudem ludzie sprzedajÈ mieszañce za tak olbrzymie
pieniÈdze? Sekret kryje siÚ w tym, ĝe ludzie, którzy je hodujÈ, hoïdujÈ przekonaniu
o wigorze mieszañców. Dobry hodowca wybiera zdrowych przedstawicieli dwóch ras
i stara siÚ stworzyÊ swojÈ liniÚ hodowlanÈ, która dziedziczy zdrowe cechy po obojgu
rodzicach.
Na przykïad puggle (mops i beagle) ma dïuĝszÈ kufÚ niĝ mops, dziÚki czemu bez
wÈtpienia jest zdrowszy. JeĂli chodzi o charakter, to wiÚkszoĂÊ nabywców ma nadziejÚ,
ĝe w tej mieszance nieco zïagodzi siÚ beaglowÈ tendencjÚ do wÚszenia i ucieczek, a za
to bÚdzie siÚ ona charakteryzowaïa odrobinÚ wiÚkszÈ podatnoĂciÈ na szkolenie niĝ ta,
jakÈ zwykle majÈ mopsy.
JeĂli zastanawiasz siÚ nad tego typu mieszañcem, to pamiÚtaj, ĝe tak naprawdÚ nie moĝesz
byÊ pewny, jakiego psa dostaniesz. W przypadku psa rasowego moĝna przewidzieÊ jego
wielkoĂÊ, wagÚ i charakter. W przypadku mieszañca mamy do czynienia z przypadkowÈ
mieszankÈ cech rodziców. JeĂli zastanawiasz siÚ nad kupnem którejĂ z tych ras o zabawnych
nazwach, powinieneĂ lubiÊ obydwie rasy, które biorÈ udziaï w jej tworzeniu. Twój
pupil moĝe mieÊ wyglÈd jednej z nich i charakter drugiej.
Wybór szczeniÚcia z siedmiu grup ras
W tym podrozdziale omawiam niektóre z najpopularniejszych ras uznawanych przez
American Kennel Club (AKC). Mimo ĝe nie jest to jedyna organizacja zrzeszajÈca
hodowców psów rasowych, jest to najwiÚksza taka organizacja w Stanach Zjednoczonych.
NadrzÚdnÈ organizacjÈ kynologicznÈ w Europie jest FCI (Fédération Cynologique
Internationale). JedynÈ polskÈ organizacjÈ kynologicznÈ zrzeszonÈ w FCI jest ZwiÈzek
Kynologiczny w Polsce.
AKC dzieli rasy psów na siedem grup
1
. KaĝdÈ z nich omówiÚ szczegóïowo w tej czÚĂci
ksiÈĝki. Kaĝda grupa zawiera rasy o podobnych popÚdach lub zastosowaniu. Mimo ĝe
poszczególne rasy w obrÚbie grupy nieco siÚ róĝniÈ, ïÈczÈ je pewne ogólne podobieñstwa.
Wzorce ras i przepisy ustalone przez organizacje kynologiczne wykorzystywane sÈ do
oceniania psów na wystawach i regulujÈ sprawy hodowlane. Kaĝdego roku w Polsce
organizowanych jest kilkadziesiÈt wystaw o randze krajowej lub miÚdzynarodowej.
Najlepsi przedstawiciele swoich ras otrzymujÈ tytuï Best of Breed i mogÈ konkurowaÊ
o tytuï zwyciÚzcy grupy (BOG — Best of Group), a ci z kolei o tytuï najpiÚkniejszego
psa wystawy (BIS — Best in Show). Wystawy odbywajÈ siÚ na caïym Ăwiecie,
do najsïynniejszych naleĝÈ Westminster Dog Show w Stanach Zjednoczonych,
organizowana od 1877 roku, i angielski Crufts, organizowany od 1891 roku. Jedynie
gonitwa Kentucky Derby ma dïuĝszÈ tradycjÚ (po raz pierwszy odbyïa siÚ w 1875
roku). Wygranie tytuïu najpiÚkniejszego psa wystawy na którejĂ z nich jest ogromnym
zaszczytem dla hodowcy i wïaĂciciela psa.
1
Stosowany w Europie podziaï jest nieco inny: FCI dzieli rasy na 10 grup zgodnie z ich pierwotnÈ
funkcjÈ. Mimo ĝe poszczególne rasy mogÈ byÊ nieco inaczej kwalifikowane wedïug podziaïu AKC
i FCI (np. jamniki w podziale FCI stanowiÈ osobnÈ grupÚ i nie sÈ zaliczane do tropowców, lecz
do norowców), nie ma to wiÚkszego znaczenia dla czytelnika, poniewaĝ istotne jest zwrócenie
uwagi na najbardziej typowe cechy i potrzeby danej grupy psów — przyp. tïum.
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
53
Dla aktywnych: psy myĂliwskie
Psy z tej grupy zostaïy wyhodowane, by pomagaÊ czïowiekowi w polowaniu, wypïaszajÈc
ukrytÈ w zaroĂlach zwierzynÚ i przynoszÈc ustrzelone przez myĂliwych ptactwo.
Obecnie maïo prawdopodobne, byĂ zdobywaï w ten sposób miÚso na obiad, ale nie
mów tego swojemu psu. Te psy uwielbiajÈ aportowaÊ i Ăwietnie im sïuĝy aktywny styl
ĝycia i towarzystwo wïaĂciciela. Nie zmieniÈ siÚ w kanapowce tylko dlatego, ĝe zdobywasz
swoje poĝywienie w inny sposób. JeĂli nie ma ĝadnych kaczek, które mogïoby
zaaportowaÊ, lub baĝantów, które mogïyby wystawiÊ, wystarczÈ Twoje kapcie
albo goïÈb siedzÈcy na parapecie.
JeĂli zapewni siÚ im dostatecznÈ iloĂÊ ruchu, towarzystwa i szkolenia, to nie ma grupy
psów, która miaïaby pogodniejszÈ naturÚ i lepszÈ zdolnoĂÊ akceptacji ĝyciowej
przypadkowoĂci i chaosu. JeĂli jednak nie majÈ pod dostatkiem ruchu i szkolenia,
mogÈ staÊ siÚ nadaktywne i niszczyÊ wszystko, co im wpadnie w zÚby.
Do tej grupy zaliczane sÈ cztery typy psów, które wymieniam poniĝej, podajÈc przy
okazji przykïady konkretnych ras:
9
wyĝïy
x wyĝeï niemiecki krótkowïosy
x wyĝeï niemiecki szorstkowïosy
x wyĝeï wÚgierski vizsla
x wyĝeï weimarski
x gryfon Korthalsa
9
aportery
x Chesapeake Bay retriever
x curly-coated retriever
x flat-coated retriever
x golder retriever
x labrador retriever
9
setery
x spaniel bretoñski
x seter angielski
x seter szkocki Gordon
x seter irlandzki
9
spaniele
x cocker spaniel amerykañski
x amerykañski spaniel dowodny
x clumber spaniel
x cocker spaniel angielski
x springer spaniel angielski
54
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
x field spaniel
x irlandzki spaniel dowodny
x Sussex spaniel
x springer spaniel walijski
Mimo ĝe te lojalne i radosne psy majÈ zasïuĝonÈ reputacjÚ doskonaïych psów rodzinnych,
potrzebujÈ stymulacji zarówno fizycznej, jak i umysïowej. Nie sÈ w stanie wytrzymaÊ
wielu godzin w samotnoĂci, poniewaĝ to, podobnie jak brak odpowiedniej dawki
ruchu, wprowadza je w niepokój. NieszczÚĂliwy pies z tej grupy jest nadaktywny,
impulsywny i skïonny do niszczenia przedmiotów. To nie jest dobre poïÈczenie
— zwïaszcza dla Twojej kanapy i stolika.
W pogoni za szczÚĂciem: psy goñcze
Psy z tej grupy to radosne psy, które myĂlÈ tylko o jednym — ich fascynacja polowaniem
gna je przez ĝycie i umoĝliwia im znalezienie w nim mnóstwa rozrywek. Nawet jeĂli nie
interesuje CiÚ polowanie na lisy ani gonienie za sarnami czy dzikami, Twój szczeniak
na pewno bÚdzie to uwaĝaï za sens ĝycia.
Psy goñcze pierwotnie pracowaïy w sforze (para psów) lub zïai (kilka psów) i ceniono
je za umiejÚtnoĂÊ podÈĝania za zwierzynÈ bez polegania na wskazówkach czïowieka.
W rezultacie te przyjazne psy lubiÈ ĝycie rodzinne i inne psy, jednak sÈ dostatecznie
niezaleĝne, by potrafiÊ dobrze siÚ bawiÊ bez towarzystwa czïowieka.
Poniĝej znajdziesz typy psów goñczych wraz z przykïadami konkretnych ras:
9
psy na grubÈ zwierzynÚ:
x elkhound
x rhodesian ridgeback
9
tropowce:
x american foxhound
x baset
x black and tan coonhound
x bloodhound
x jamnik
x foksterier szorstkowïosy
x beagle
x otterhound
x Petit basset Griffon Vendeen
x goñczy polski
x ogar polski
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
55
9
charty:
x chart afgañski
x chart rosyjski borzoj
x greyhound
x podenco z Ibizy
x wilczarz irlandzki
x pies faraona
x chart perski saluki
x deerhound
x whippe
x chart polski
Charty trzeba trzymaÊ na smyczy na otwartym terenie, poniewaĝ ich instynkt pogoni
jest wciÈĝ bardzo silny, a nie bÚdziesz w stanie dogoniÊ takiego psa. Co wiÚcej, naleĝy
je intensywnie socjalizowaÊ z popularnymi zwierzÚtami domowymi (takimi jak koty,
ptaki czy króliki) we wczesnym wieku, w przeciwnym wypadku mogÈ je potraktowaÊ
jako swój obiad, gdy zobaczÈ je przebiegajÈce przez mieszkanie.
MiïoĂÊ do pracy: psy pracujÈce
Psy z tej grupy miaïy róĝne zastosowanie, jednak jednoczy je miïoĂÊ do pracy.
Niezaleĝnie od tego, czy majÈ stróĝowaÊ, ciÈgnÈÊ sanki lub wózek, broniÊ przewodnika,
ratowaÊ tonÈcych czy pracowaÊ w policji — uwielbiajÈ mieÊ coĂ do roboty.
WiÚkszoĂÊ psów z tej grupy to psy duĝe, jednak jeĂli sÈ szkolone w odpowiedni sposób
i zapewni im siÚ odpowiedniÈ iloĂÊ zajÚcia, to potrafiÈ siÚ przystosowaÊ do kaĝdych
warunków. JeĂli mieszkasz na wsi, nie moĝesz puszczaÊ takiego psa luzem po okolicy,
bo sam znajdzie sobie zajÚcie. Dobrze przystosowujÈ siÚ do mieszkania w mieszkaniu,
jeĂli majÈ odpowiedniÈ liczbÚ spacerów i moĝliwoĂÊ wybiegania siÚ.
Poniĝej typy psów wchodzÈcych w skïad tej grupy wraz z przykïadami poszczególnych ras:
9
psy pociÈgowe:
x berneñski pies pasterski
x duĝy szwajcarski pies pasterski
9
psy stróĝujÈce:
x akita
x owczarek anatolijski
x bulmastif
x dog niemiecki
x duĝy pies pirenejski
x komondor
56
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
x kuvasz
x mastif
x rottweiler
9
psy obronne:
x bokser
x doberman
x sznaucer olbrzymi
x sznaucer Ăredni
9
psy ratownicze:
x nowofundland
x portugalski pies wodny
x bernardyn
9
psy zaprzÚgowe:
x alaskan malamute
x samoyed
x siberian husky
Psy te majÈ grube futro z obfitym podszerstkiem, przez co obficie liniejÈ i nie nadajÈ siÚ
do mieszkania w ciepïym klimacie. JeĂli uwielbiasz upaïy, wybierz inne rasy, poniewaĝ
te mogÈ byÊ nieszczÚĂliwe w takich warunkach.
Dobrze siÚ zastanów nad swojÈ sytuacjÈ, zanim zdecydujesz siÚ na psa stróĝujÈcego.
Wychowywanie dzieci i psa jest dostatecznie duĝym wyzwaniem. Psy o silnym
instynkcie terytorialnym mogÈ traktowaÊ swoje zadanie zbyt powaĝnie, broniÈc dzieci
i domu przed wszystkimi, których postrzegajÈ jako intruzów — poczynajÈc od
przyjacióï, poprzez czïonków dalszej rodziny, pracowników czy nawet inne dzieci. Psy
te podatne sÈ na stres, jeĂli w ich otoczeniu panuje zbyt wielkie zamieszanie. JeĂli serce
ciÈgnie CiÚ do tych ras, musisz bardzo powaĝnie potraktowaÊ kwestiÚ ich szkolenia.
Wszystko w garĂci: psy pasterskie
Rasy psów pasterskich powstaïy w okresie rozwoju rolnictwa, kiedy ich umiejÚtnoĂci
zaczÚïy byÊ wyjÈtkowo cenione przez wïaĂcicieli duĝych stad owiec i bydïa. Ludzie
wïoĝyli wiele pracy w odpowiednie uksztaïtowanie tych umiejÚtnoĂci u poszczególnych
ras z tej grupy. Mimo ĝe obecnie te umiejÚtnoĂci nie sÈ juĝ tak cenione, psy pasterskie
wciÈĝ zachowujÈ siÚ w charakterystyczny sposób, jaki dyktuje im instynkt: na przykïad
z braku owiec mogÈ próbowaÊ zaganiaÊ dzieci.
JeĂli zapewni siÚ im odpowiednie szkolenie i duĝo zajÚcia, sÈ to bardzo oddane psy.
Samce po wykastrowaniu nie majÈ tendencji do wïóczÚgostwa. Poniĝej znajdziesz
typy psów skïadajÈce siÚ na tÚ grupÚ, wraz z przykïadami konkretnych ras:
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
57
9
psy zaganiajÈce i do bydïa:
x Australian cattle dog
x briard
x bouvier des Flandres
x Welsh corgi cardigan i pembroke
9
psy owczarskie:
x owczarek australijski
x bearded collie
x owczarek belgijski mallinois
x owczarek belgijski tervueren
x owczarek belgijski groenendael
x border collie
x owczarek szkocki collie
x owczarek niemiecki
x owczarek staroangielski
x puli
x owczarek szetlandzki
JeĂli psom pasterskim nie zapewni siÚ ujĂcia dla ich instynktów, mogÈ siÚ u nich
rozwinÈÊ zachowania obsesyjne, takie jak okrÈĝanie stoïu lub gonienie szybko
poruszajÈcych siÚ obiektów, jak samochody lub biegacze. Psy zaganiajÈce pozbawione
odpowiedniego zajÚcia mogÈ biegaÊ w kóïko po ogrodzie, aĝ wydepczÈ w nim Ăcieĝki.
Psy owczarskie muszÈ byÊ poddane szkoleniu, w przeciwnym razie mogÈ uznaÊ dzieci
lub innych domowników za owce, których trzeba pilnowaÊ. Psy do bydïa sÈ powaĝne,
silne i mocno zbudowane i majÈ skïonnoĂÊ do takich zachowañ jak podgryzanie
po kostkach domowników.
Nos we wïasnych sprawach: teriery
Rasy z tej grupy zostaïy wyhodowane albo do tÚpienia szkodników, albo do walk
z innymi zwierzÚtami dla sportu. Z tego wzglÚdu sÈ one ciÚte i uparte, a takĝe bardzo
samodzielne. Ze wzglÚdu na fakt, ĝe nieïatwo zrobiÊ na nich wraĝenie, a takĝe przez
ich wrodzonÈ fantazjÚ, nie sÈ to najlepsze psy dla osób, które lubiÈ wszystko kontrolowaÊ.
Mimo ĝe lubiÈ ludzkie towarzystwo i porzÈdny spacer, powinny chodziÊ na smyczy
lub znajdowaÊ siÚ na ogrodzonym terenie, poniewaĝ majÈ skïonnoĂÊ do wïóczÚgostwa
i polowania.
Nie zdziw siÚ, jeĂli terier na Ciebie warknie lub odsïoni zÚby, gdy Ty (lub ktokolwiek
inny) siÚgniecie po jego miskÚ lub koĂÊ. Jest to naturalna reakcja nazywana
bronieniem
zasobów i przypomina trochÚ zachowanie dziecka, które nie chce siÚ dzieliÊ swojÈ
ulubionÈ zabawkÈ z innymi. Inne rasy majÈce skïonnoĂÊ do takich zachowañ to niektóre
psy pracujÈce, goñcze i przedstawiciele ras miniaturowych. Sugestie, jak poradziÊ sobie
z tym problemem, znajdziesz w rozdziale 18.
58
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
Jak duĝy jest duĝy pies?
Psy wystÚpujÈ w róĝnych rozmiarach i ksztaïtach.
Niestety podziaï psich wielkoĂci nie ogranicza siÚ
jedynie do „duĝy” albo „maïy”. Poniĝsza tabela po-
zwoli Ci zrozumieÊ, jak duĝe naprawdÚ sÈ rasy
opisywane jako olbrzymie i jak maïe sÈ psy miniatu-
rowe — na wypadek gdyby byïo Ci to do czego-
kolwiek potrzebne.
Wzrost oznacza miarÚ od podïogi do kïÚbu (czyli
miejsca, gdzie ïÈczÈ siÚ ïopatki) dorosïego psa.
WielkoĂÊ
Wzrost
Waga
Maïe
Do 25 cm
Od 1 do 10 kg
¥rednie
25 – 50 cm
10 – 25 kg
Duĝe
50 – 68 cm
25 – 45 kg
Olbrzymie
Ponad 68 cm
Ponad 45 kg
Poniĝej znajdziesz dwa typy terierów i przykïady typowych dla nich ras.
9
psy do walk:
x American staffordshire terrier
x bulterier
x bulterier miniaturowy
x Staffordshire bulterier
9
teriery myĂliwskie:
x Airedale terrier
x Australian terrier
x Bedlington terrier
x Border terrier
x Cairn terrier
x Dandie Dinmont terrier
x foksterier gïadko- i szorstkowïosy
x terier irlandzki
x Kerry Blue terrier
x Jack Russel terrier
x Lakeland terrier
x Manchester terrier
x Norfolk terrier
x Norwich terrier
x terier szkocki
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
59
x Sealyham terrier
x Skye terrier
x Soft-coated wheaten terrier
x terier walijski
x West Highland White terrier
Mimo ĝe rasy hodowane do walk majÈ za sobÈ niechlubnÈ przeszïoĂÊ, wiÚkszoĂci
hodowców udaïo siÚ wyeliminowaÊ u nich skïonnoĂÊ do bójek. Intensywna socjalizacja
pomoĝe ugruntowaÊ przyjacielskie podejĂcie do innych psów i zwierzÈt.
Niestety niektórzy wïaĂciciele wciÈĝ wykorzystujÈ te psy do nielegalnych walk psów.
Zazwyczaj nie przejmujÈ siÚ przy tym ich sterylizacjÈ czy kastracjÈ (to zmniejszyïoby
ich ciÚtoĂÊ w bójce) i czÚsto je zaniedbujÈ. W rezultacie zdarza siÚ, ĝe takie psy rozmnaĝajÈ
siÚ w niekontrolowany sposób, a ich geny mogÈ wpïynÈÊ na caïÈ populacjÚ rasy,
zwiÚkszajÈc w niej agresywne skïonnoĂci. Gdy wybierasz psa z tej grupy, przeĂledě
jego historiÚ i porozmawiaj z hodowcÈ lub poprzednim wïaĂcicielem o ich filozofii
hodowli i charakterze rodziców szczeniaka.
Wielka osobowoĂÊ w maïym opakowaniu:
miniaturowe psy do towarzystwa
Te urocze miniaturki zwykle pochodzÈ od swoich wiÚkszych krewniaków. Mimo ĝe
mogÈ byÊ bezproblemowymi kanapowcami, u wielu z nich wciÈĝ silnie odzywajÈ siÚ
cechy przodków. Na przykïad pinczer miniaturowy, daleki krewny dobermana, wciÈĝ
jest czujnym psem stróĝujÈcym, który zawiadamia o wizycie goĂci, zanim jeszcze zdÈĝÈ
zapukaÊ do drzwi.
Rasy wchodzÈce w skïad tej grupy:
9
pinczer maïpi
9
gryfonik belgijski
9
Cavalier King Charles spaniel
9
Chihuahua
9
grzywacz chiñski
9
English Toy spaniel
9
hawañczyk
9
charcik wïoski
9
japoñski chin
9
maltañczyk
9
pinczer miniaturowy
9
papillon
9
pekiñczyk
60
CzÚĂÊ I: Wybór psa do kochania przez caïe ĝycie
9
pomeranian
9
mops
9
shih tzu
9
silky terrier
9
Toy Manchester terrier
9
pudel miniaturowy i toy
9
Yorkshire terrier
OceniajÈc poszczególne rasy, przyjrzyj siÚ ich pochodzeniu. Mimo ĝe róĝniÈ siÚ
rozmiarem od swoich przodków, mogÈ mieÊ zupeïnie podobne genetyczne skïonnoĂci.
Nie rezygnuj ze szkolenia tylko ze wzglÚdu na to, ĝe wyglÈdajÈ jak zabawki. JeĂli bÚdziesz
je zasypywaÊ czuïoĂciami, niczego nie wymagajÈc, rozwinie siÚ u nich swoisty „kompleks
Napoleona”, który moĝe siÚ objawiaÊ uporczywym jazgotaniem, znaczeniem moczem
i czÚsto agresjÈ. MógïbyĂ siÚ zdziwiÊ, jakie szkody jest w stanie wyrzÈdziÊ piesek waĝÈcy
niespeïna trzy kilo.
Rasy miniaturowe sÈ ze swojej natury delikatne. Mimo ĝe niektóre psy z tej grupy sÈ
nieco bardziej masywne (jak na przykïad mops lub Cavalier King Charles Spaniel),
wszystkie sÈ niewielkie, szczególnie jako szczeniÚta. Uwaĝaj na nie w pobliĝu wiÚkszych
psów i dzieci. Maïe dzieci mogÈ niechcÈcy skrzywdziÊ szczeniÚ, traktujÈc je jak pluszowÈ
zabawkÚ.
Wszystkiego po trochu: psy niemyĂliwskie
W tej grupie znajdujÈ siÚ wszystkie rasy, które trudno byïo zakwalifikowaÊ gdziekolwiek
indziej. Przykïadem mogÈ byÊ dalmatyñczyki, które hodowane byïy do biegania za
powozem, a podczas postoju miaïy leĝeÊ pod powozem i pilnowaÊ jego i koni przed
wïóczÚgami. Keeshond, norweska rasa, miaï za zadanie towarzyszyÊ ludziom podczas
morskich podróĝy i zawiadamiaÊ ich, gdy dziaïo siÚ coĂ niepokojÈcego. Mimo ĝe
pochodzenie psów w tej grupie jest róĝne, ïÈczy je chÚÊ towarzyszenia czïowiekowi
we wszystkich jego dziaïaniach.
Do tej grupy zaliczamy miÚdzy innymi takie rasy jak:
9
American Eskimo Dog
9
Bichon frisé
9
Boston terrier
9
buldog
9
shar-pei
9
chow-chow
9
dalmatyñczyk
9
szpic fiñski
9
buldoĝek francuski
Rozdziaï 3: PrzeglÈd ras: wybór wïaĂciwego psa dla Ciebie
61
9
keeshond
9
lhasa apso
9
lwi piesek
9
pudel standardowy
9
shipperke
9
shiba inu
9
spaniel tybetañski
9
terier tybetañski
Skorowidz
A
agility, 306
agresja, 33, 60, 109, 126, 174,
275, 279, 280
dominacyjna, 281, 282
idiopatyczna, 282, 287
leczenie, 288
ïowcza, 285
obronna, 284
ocena zagroĝenia, 280
terytorialna, 282, 283, 286
wywoïana frustracjÈ, 283
w stosunku do innych
psów, 286
wywoïana lÚkiem, 285
zapobieganie, 281
Airedale terrier, Patrz: terier
airedale
AKC, 64, Patrz: American
Kennel Club
akita, 55
alaskan malamute, 56
alergen, 315
alergia, 315, 321
alergia pokarmowa, 298
American Eskimo Dog, 60
American foxhound, 54
American Kennel Club, 52
American staffordshire terrier,
58
anafilaksja, 321
aporter, 53
aportowanie, 53, 116
Australian cattle dog, 57
Australian terrier, 58
B
babeszjoza, 327
baset, 54
baza, 97
beagle, 51, 52, 54
bearded collie, 57
Bedlington terrier, 58
bernardyn, 56
berneñski pies pasterski, 51, 55
Best in Show, Patrz: BIS
Best of Breed, 52
Best of Group, Patrz: BOG
Bichon frisé, 51, 60
biegunka, 334
BIS, 52
black and tan coonhound, 54
bloodhound, 54
BOG, 52
bokser, 56
Border collie, 57
Border terrier, 58
borelioza, 327, 332
Boston terrier, 60
bouvier des Flandres, 57
bramka, 85, 96
branie na rÚce, 108
briard, 57
bronienie zasobów, 57, 280, 282
buciki, 131
buldog, 60
buldoĝek francuski, 61
bulmastif, 55
bulterier, 58
miniaturowy, 58
burza, 131
C
Cairn terrier, Patrz: terier
Cairn
cavachon, 51
Cavalier King Charles Spaniel,
Patrz: spaniel Cavalier King
Charles
charakter, 65
test, 65, 73, 74, 79
charcik wïoski, 59
chart, 55, 305
afgañski, 55
perski saluki, 55
polski, 55
rosyjski borzoj, 55
Chesapeake Bay retriever, 53
chihuahua, 51, 59
chiweenie, 51
choroba, 40
dróg moczowych, 244
genetyczna, 64, 66, 69
lokomocyjna, 215
nerek, 312
odkleszczowa, 327
serca, 312
uszu, 50
chow-chow, 60
chów krewniaczy, 64
clumber spaniel, 53
cocker spaniel
amerykañski, 53
angielski, 53
collie, 57
corgi, 51, 57
Crufts, 52
curly-coated retriever, 53
354
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
czerwona strefa, 126, 132, 284
czesanie, 308, 310
czujnoĂÊ, 121
D
dalmatyñczyk, 60, 305
Dandie Dinmont terrier, 58
deerhound, 55
designer dog, 51
dirofilarioza, 328, 334
doberman, 51, 56, 59
dog niemiecki, 55
dojrzewanie, 199, 201, 203
dominacja, 276, 279
doodleman Pinczer, 51
dorastanie, 31, 79, 123, 126,
127, 182, 184, 267, 304
duĝy pies pirenejski, 55
duĝy szwajcarski pies
pasterski, 55
dysplazja biodrowa, 64
dysplazja stawów biodrowych,
50
dzieci wïÈczanie w szkolenie,
135, 138
děwiÚki, 132
E
elkhound, 54
English Toy spaniel, 59
erlichioza, 327
F
fajerwerki, 132
FCI, 52, 64
Fédération Cynologique
Internationale, Patrz: FCI
field spaniel, 54
flaga czerwona, 33
flat-coated retriever, 53
flyball, 307
foksterier
gïadkowïosy, 58
szorstkowïosy, 54, 58
frisbee, 307
fryzjer, 162
futro, 56
G
giardioza, 329, 333
Gïówny Inspektorat
Weterynaryjny, 152
golden retriever, 46, 53, 280
goñczy polski, 54
greyhound, 55
gruczoïy odbytowe, 334
gryfon Korthalsa, 53
gryfonik belgijski, 59
grzywacz chiñski, 59
H
hawañczyk, 59
heterozja, Patrz: mieszaniec
wigor
hotel, 46
I
identyfikator, 88, 89
imiÚ, 105, 167, 171, 182
infekcja skórna, Patrz: skóra
infekcja
instynkt, 109
pogoni, 140, 144, 171, 214,
285, 348, 349, 351
dzieci, 140, 285
koty, 144
samochody, 144
stróĝowania, 287
J
Jack Russel terrier, 58
Jack-A-Bee, 51
jackpot, 170
jamnik, 51, 54
japoñski chin, 59
jedzenie, 110, 292
domowe, 300
organiczne, 302
pora, 110
surowe miÚso, 301
jo-jo, 212
K
kaganiec z chusty, 318
karma dla psów dorosïych, 299
karma dla szczeniÈt, 291, 296
hipoalergiczna, 298
holistyczna, 292
kategorie, 292
marketowa, 292
mokra, 299, 300
organiczna, 302
póïmokra, 300
Premium, 292
skïadniki, 292
biaïko, 293, 298
konserwanty, 295
laktoza, 295
mineraïy, 296
tïuszcze, 295
wÚglowodany, 294, 298
witaminy, 295
sucha, 299
wysokobiaïkowa, 294
karmienie, Patrz: jedzenie
miejsce, 98
kastracja, 316
kaszel, 334
kenelowy, 332
kÈpanie, 308, 309
keeshond, 61
Kerry Blue terrier, 58
klatka, 84, 93, 96, 117, 153, 209
kleszcz, 323, 325, 332
choroby odkleszczowe, 327
kliker, 32, 145, 166, 168, 169,
176, 185, 227
wycofywanie, 172
wykorzystywanie, 170
kojec, 85, 143, 209, 273
kokcydioza, 329
kolczatka, 92
komenda, 32, 105, 106, 109, 184
auto, 117
biegaj, 110
brzuszek, 158
buziaczki, 116, 137, 158, 256
czekaj, 129, 133, 142, 174,
177, 187, 189, 202, 208,
211, 214, 229, 231
Skorowidz
355
czeĂÊ, 138, 340
daj, 141, 171, 188, 347, 350
daj ïapÚ, 340
do mnie, 32, 167, 174, 177,
196, 197, 198, 229, 231,
347
nauka, 197
do Ărodka, 117
do tyïu, 129, 187, 218, 219,
222, 285
dobry pies, 197
dotknij, 174
dóï, 117
drzemka, 108, 110, 111, 117,
344
gazeta, 107, 110, 117, 159,
240
gïodny, 110
gïos, 246
góra, 117
hop, 342
idziemy, 133, 177, 185
idziemy kopaÊ, 270
idě, 174
idě do, 177
idě siÚ przywitaÊ, 174
jedzenie, 110
kÈpiel, 309
klatka, 110
koïo-hop, 343
koĂÊ, 107, 110, 251
miejsce, 107, 110
na bok, 145, 187
na dwór, 107, 110, 117, 158,
159
na miejsce, 158
naprzód, 187
nauka, 172
nie, 32, 33, 142, 144, 145,
193, 202, 229
nauka, 194
nieznana, 117
okej, 183, 187, 197, 208
oznaczajÈca niewïaĂciwe
zachowanie, 138, 142,
144, 145, 160, 229
pa-pa, 340
pif-paf, 344
piïka, 107, 110, 116, 139, 352
pod spód, 129, 218, 219
podziel siÚ, 167
poproĂ ïadnie, 344
pospiesz siÚ, 110, 159
powtarzanie, 122
przepraszam, 189, 208, 281
przybij piÈtkÚ!, 341
przynieĂ zabawkÚ, 158
przywitaj siÚ, 127
siad, 128, 138, 158, 171, 172,
174, 178, 183, 185, 187,
197, 202, 208, 229
siusiu, 110
spokój, 107, 208, 214
stój, 187, 188
turlaj siÚ, 341
ukïoñ siÚ, 339
uwaĝaj, 184
waruj, 128, 171, 177, 178,
186, 187, 202, 229, 231,
282
awaryjne, 233, 234
weě, 350
woda, 110
wydawanie, 120, 122
wyjdě, 174
za mnÈ, 32, 128, 132, 142,
144, 177, 182, 190, 201,
208, 214, 218, 229, 231
zabawka, 110, 139
zdechï pies, 344
zostañ, 32, 128, 132, 133,
174, 178, 197, 218, 229
nauka, 194
zostaw, 144
komondor, 55
kompleks Napoleona, 60
konsekwencja, 32
kopanie, 270
kopulacji próby, 141, 221, 271
korekta, 92
koronawiroza, 332
koszt utrzymania, 40
koĂci do gryzienia, 86, 87
kotwiczenie, 209
króciak, 227, 229
ksiÈĝeczka zdrowia, 68
kufa, 52
krótka, 40
kundel, 50, 51, 67
kuvasz, 56
L
labernese, 51
labradoodle, 51
labrador, 51
retriever, 51
labrador retriever, 53
Lakeland terrier, 58
leptospiroza, 332
lÚk, 121, 285, Patrz: reakcja
lÚkowa
separacyjny, 33, 143, 212, 272
ekstremalny, 209, 273
lhasa apso, 61
linka, 88, Patrz teĝ: smycz
dïuga, 88, 93, 146, 201, 228,
231, 233
do zabawy, Patrz: linka
dïuga
krótka, 93, 148, 206, 227, 229
lizanie
na komendÚ, 116
lwi piesek, 61
ïañcuszek zaciskowy, 92
ïupieĝ wÚdrujÈcy, 328
M
maltañczyk, 59
Manchester terrier, 58
masaĝ serca, 320
mastif, 56
mierzenie temperatury, 313
mieszaniec, 66
okreĂlonych ras, 50, 51, 69
wigor, 49, 51
mikroczip, 88
miska, 83, 98, 110, 111
mops, 51, 52, 60
motywacja, 87
356
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
N
nagroda, 87
zmienny schemat, Patrz:
zmienny schemat
nagradzania
nauka, 106, 108, 112, 117, 123,
158, 181, 199, 201, 203
asertywnoĂci, 278, 279
bez smyczy, 225, 232, 234,
235
chodzenia na smyczy, 182
chodzenia po schodach, 183
czystoĂci, 105, 132, 159, 171,
182, 239, 241, 244, 247
dobrych manier, 159, 184,
190, 205, 211, 213, 214,
216, 221, 239, 249, 251,
257, 267, 269, 270, 275,
278, 279
goĂcie, 211
imienia, 167, 171, 182
komunikowania siÚ, 115,
117, 118, 119
kontakt wzrokowy, 117,
118, 119
kontakty z dzieÊmi, 99, 135,
137, 138, 258
kontakty z luděmi, 99, 136,
158, 159, 216, 221, 222
miejsca publiczne, 216, 217,
218
mowa ciaïa, 115, 118, 119,
120
narodziny dziecka, 147, 148
nawyki dotyczÈce gryzienia,
160
nowej komendy, 172
przedszkole, 163
targetowanie, 173
ton gïosu, 122
wchodzenie do budynków,
222
wyeliminowanie skakania
przy powitaniu, 159
zaïatwianie siÚ, 112
zostawania, 93, 160
zostawania w samotnoĂci,
142, 212
nicienie, 329, 330
Norfolk terrier, 58
Norwich terrier, 59
nos, 311
nosówka, 331, 334
nowofundland, 56
nuĝeniec, 328
O
obgryzanie mebli, 105
obleñce, 329, 330
obrona, 121
obroĝa, 88, 89, 99, 116, 182
antyszczekowa, 268
elektryczna, 179, 265, 277
korekcyjna, 92
lekka, 89
póïzaciskowa, 92
przeciwpchelna, 324
szkoleniowa, 32, 89, 92, 144,
228
uzdowa, 89, 90, 91, 103,
126, 131, 133, 138, 193,
257, 262, 284
z kolcami, Patrz: kolczatka
oczy, 121, 310
trzecia powieka, 310
odchody, 293
oddychanie problemy, 40
odpchelne zapalenie skóry, 324
odprÚĝenie, 121
ogar polski, 54
ogon, 121
okienko socjalizacyjne, Patrz:
socjalizacja okienko
oparzenie, 322
opieka dzienna nad psem, 162
osobowoĂÊ, 37, 40, 113, 114,
Patrz teĝ: charakter,
temperament
czïowieka, 113
rodzaj, 71
ospaïoĂÊ, 334
otterhound, 54
owczarek, 305
anatolijski, 55
australijski, 57
belgijski
groenendael, 57
mallinois, 57
tervueren, 57
niemiecki, 57
staroangielski, 57
szetlandzki, 40, 57, 227
szkocki collie, 57
P
papier do targetowania,
Patrz: target papier
papillon, 60
parainfluenza, 332
parwowiroza, 331
pasoĝyty
wewnÚtrzne, 328, 329
zewnÚtrzne, 323
pazury, 312, 314
pchïa, 323
pekiñczyk, 60
pembroke, 57
Petit basset Griffon Vendeen, 54
picie, 111
pielÚgnacja, 40, 41, 308
codzienna, 310
pierwsza pomoc, 318
pies
do walk, 305
faraona, 55
goñczy, Patrz: rasa goñcza
myĂliwski, Patrz: rasa
myĂliwska
na duĝÈ zwierzynÚ, 305
na gryzonie, 305
obronny, Patrz: rasa
obronna
owczarski, Patrz: rasa
owczarska
pasterski, Patrz: rasa
pasterska
pociÈgowy, Patrz: rasa
pociÈgowa
policyjny, 179
pracujÈce, Patrz: rasa
pracujÈca
przewodnik hipoalergiczny,
51
rasowy, 50
Skorowidz
357
ratowniczy, Patrz: rasa
ratownicza
stróĝujÈcy, Patrz: rasa
stróĝujÈca, Patrz: rasa
stróĝujÈca
wielkoĂÊ, 58
zaganiajÈcy, Patrz: rasa
zaganiajÈca
zaprzÚgowy, Patrz: rasa
zaprzÚgowa
pinczer maïpi, 59
pinczer miniaturowy, 59
pïyn przeciwko gryzieniu, 251
poczucie bezpieczeñstwa, 108
podenco z Ibizy, 55
podgryzanie, 57, 100, 106, 109,
110, 118, 127, 166, 221, 242,
245, 255, 256, 277
podróĝ, 46, 151
dïuga, 153
do domu, 98
potrzebne wyposaĝenie, 151
przybycie do celu, 154
samochód, 152, 214
trudnoĂci, 215
wsiadanie, 214
wysiadanie, 215
samolot, 151
podszczypywanie, 255
podszerstek, 56
pogotowie weterynaryjne, 161
pokazywanie zÚbów, 102
polecenie, Patrz: komenda
pomeranian, 51, 60
pomimo, 51
popuszczanie moczu, 274
portugalski pies wodny, 56,
305
posïanie, 87
postawa
pawia, 120, 122
potrzeba
ruchu, 40
potrzeby, 109, 110
fizjologiczne, Patrz:
zaïatwianie siÚ
sygnalizowanie, Patrz:
sygnalizowanie potrzeb
powieki
budowa
nieprawidïowa, 50
poziom
energii, 306
poziom energii, 305
problemy
z oddychaniem, 40
prowadzenie, 206
przedszkole dla szczeniÈt, 163
przeprowadzka, Patrz: stres
przeprowadzka
pudel, 51
miniaturowy, 60, 305
olbrzymi, 51
standardowy, 61
toy, 60
puggle, 51, 52
puli, 57
punkt nacisku, 187
pysk, 121
R
rasa, 28, 35, 49, 50, 126, 305
do walk, 58, 59
goñcza, 54, 57, 227, 305
grupy, 52
miniaturowa, 57, 59, 131,
305
wielkoĂÊ, 58
myĂliwska, 41, 53, 58, 270,
280
obronna, 41, 56, 179, 305
olbrzymia, 58, 77
owczarska, 57
pasterska, 47, 55, 56, 57,
280, 284
pociÈgowa, 55, 280, 305
póïnocna, 227
pracujÈca, 55, 57
ratownicza, 56
stróĝujÈca, 55, 56, 280, 284,
305
wzorzec, 64
zaganiajÈca, 57, 305
zaprzÚgowa, 56
reakcja
agresywna, 221
nagïa, 287
aktywna, 121, 125, 128, 129
lÚkowa, 121, 124, 125, 129,
133, 174, 207, 209, 218,
285
korygowanie, 133
nagïa, 287
samochód, 215
lÚkowo agresywna, 287
obronna, 109, 121, 125,
128, 133
spokojna, 121, 124, 125
retriever, 53, 74
rhodesian ridgeback, 40, 54
robak sercowy, 328
rottweiler, 46, 56
roztocza, 327
S
samoyed, 56
Sealyham terrier, 59
sen, 111
serce
masaĝ, 320
wada, 50
seter, 53, 305
angielski, 53
irlandzki, 53
szkocki Gordon, 53
sfora, 54
shar-pei, 60
shiba inu, 61
shih tzu, 51, 60
shipperke, 61
shorgi, 51
shorkie, 69
siberian husky, 29, 46, 56
sierĂÊ, 40, 41
silky terrier, 60
skakanie, 258, 259, 277, Patrz
teĝ: zasada cztery ïapy na
ziemi
na blat kuchenny, 259
na kanapÚ, 260
skomlenie, 281
skóra
infekcja, 50
podraĝnienia, 40
zapalenie, 324
358
Wychowanie szczeniÈt dla bystrzaków
Skye terrier, 59
smakoïyki, 87, 103, 116, 117,
144, 170, 173, 184, 227, 254
pojemnik, 166, 167
saszetka na pasek, 168
smycz, 32, 88, 117, 139, 148,
Patrz teĝ: linka
automatyczna, 93, 146, 227,
228
bardzo krótka, Patrz:
króciak
do ciÈgniÚcia po domu,
Patrz: linka krótka
do samochodu, 93, 153
nauka chodzenia, 93
opór przed chodzeniem, 262
szkoleniowa, 89, 93, 205,
228, 230
treningowa, 85
uwalnianie, 225, 234, 235
socjalizacja, 30, 43, 59, 68, 69,
73, 78, 79, 123, 126, 127,
129, 130, 272, 285, 304
braki, 286
dzieci, 135, 137, 138
okienko, 123
sÈsiedzi, 142
Soft-coated wheaten terrier, 59
spaniel, 53, 59, 305
bretoñski, 53
Cavalier King Charles, 40,
59, 60
clumber, 53
dowodny
amerykañski, 53
irlandzki, 54
tybetañski, 61
springer spaniel
angielski, 53
walijski, 54
Staffordshire bulterier, 58
sterylizacja, 316
Straĝ dla ZwierzÈt, 65
strefa czerwona, 126, 132, 284
stres, 56, 108, 145
narodziny dziecka, 147, 148
przeprowadzka, 145
ĝaïoba, 146
Sussex spaniel, 54
sygnalizowanie potrzeb, 106, 112
sygnaï optyczny, 197
syndrom ïodzi bez steru, 277
szarpanie odzieĝy, 139
szczekanie, 41, 171, 267, 277, 281
by zaprotestowaÊ, 270
by zwróciÊ na siebie uwagÚ,
270
na wszystko, 268
w samochodzie, 269
szczepienia, 65, 66, 152, 314, 330
obowiÈzkowe, 331
opcjonalne, 331
przypominajÈce, 314
szczotkowanie, 41
szelki, 88, 89
przeciwko
ciÈgniÚciu, 89,
90, 131, 193, 262
samochodowe, 93, 153
szkoleniowe, 116
szkolenie, 41, 112, 117, 181,
190, 199, 201, 203
bez smyczy, 225, 232, 234,
235
grupowe, 265, 266
indywidualne, 264, 266
trener, 264, 265
z ksiÈĝek, 265
sznaucer
olbrzymi, 56
Ăredni, 56
szpic fiñski, 61
sztuczka
pa-pa, 340
podaj ïapÚ, 340
poproĂ ïadnie, 343
przybij piÈtkÚ, 341
skok przez obrÚcz, 343
skok przez przeszkodÚ, 342
turlaj siÚ, 341
turlanie piïki, 346
ukïon, 339
zamykanie drzwi, 345
zdechï pies, 344
sztuczne oddychanie, 320
szybki myk, 259
¥
Ănieg, 131
Ăwierzb uszny, 327
Ăwierzbowce, 327
Ăwierzbowiec ludzki, 328
Ăwietlica dla psów, 162, 163
T
taniec z psem, 307
target, 32, 145, 173, 351
papier, 174, 178
pïaski, 177
stacjonarny, 174
wskaěnik, 176
tasiemiec psi, 329
temperament, 65, 280
terier, 47, 57, 58, 60, 74, 227,
270, 280
Airedale, 40, 58
Cairn, 40, 58
irlandzki, 58
Jack Russell, 51
myĂliwski, 58
silky, 60
szkocki, 59
toy fox, 51
tybetañski, 61
walijski, 59
Yorkshire, 51
torebka do zbierania
odchodów, 87, 142, 143,
217, 248
torkie, 51
Towarzystwo Opieki nad
ZwierzÚtami, 65
Toy Manchester terrier, 60
tworzenie wiÚzi, 108
U
ubranko, 131
udar cieplny, 322
ugryzienie przez owady, 321
ukÈszenie przez wÚĝa, 321
uszy, 194, 311
choroba, 50
uĝÈdlenie, 321
Skorowidz
359
W
wada serca, Patrz: serce wada
wahanie, 121
warczenie, 102, 280, 282, 287
na niemowlÚ, 149
warowanie, 171
warunkowanie zachowañ, 167,
168, 169, 172
Welsh corgi cardigan, 57
West Highland White terrier, 59
Westminster Dog Show, 52
weterynarz, 161, 223, 314
whippe, 55
wielkoĂÊ, 37
wigor mieszañców, Patrz:
mieszaniec wigor
wilczarz irlandzki, 55
wïosogïówki, 329
wskazywanie, 173, 197
palcem, 174
wskaěnik, 174
wĂcieklizna, 331
wybór szczeniaka, 35, 37
wyglÈd, 40
wymioty, 161, 335
wyprowadzacz psów, 161
wyĝeï
niemiecki
krótkowïosy, 53, 305
szorstkowïosy, 53
weimarski, 53
wÚgierski vizsla, 53
wzmocnienie pozytywne, 89,
106, 115
Y
Yorkshire terrier, 60
Z
zabawa, 112, 304, 306
agility, 306
aport na dwie zabawki, 347
czworonoĝny listonosz, 351
daj, 350
edukacyjna, 167
flyball, 307
frisbee, 307
gdzie jest auto?, 216
ïowienie ryb, 348
miejsce, 96
piïkÈ, 112, 116
powodujÈca agresjÚ, 280
rozpoznawanie nazywanych
przedmiotów, 112
superpiïka, 351
szuranie piszczÈcÈ zabawkÈ,
348
szybkie siad, 167
taniec z psem, 307
uciekajÈcy aport, 349
uciekanie i przywoïywanie,
167
w butelkÚ, 347
w chowanego, 349
w imiona, 167
weě, 350
z dwiema piïkami, 112
zamraĝanie, 138
zabawki, 86, 99, 116, 117, 136,
139
dziecka, 148
oddawanie, 141
zachowanie, 40
wïaĂciwe, 106
zadïawienie, 319
zakup
para szczeniÈt, 273
szczeniaka, 63, 70
amatorska hodowla
domowa, 66, 71
od hodowcy, 64, 71, 78
para, 73, 149
przez internet, 67
w sklepie zoologicznym,
69, 70, 71, 79, 246
ze schroniska, 66, 71, 79
wyposaĝenia, 83
bramka, Patrz: bramka
klatka, Patrz: klatka
kojec, Patrz: kojec
koĂci do gryzienia, Patrz:
koĂci
miska, Patrz: miska
obroĝa, Patrz: obroĝa
posïanie, Patrz: posïanie
smycz, Patrz: smycz
szelki, Patrz: szelki
zabawki, Patrz: zabawki
zaïatwianie siÚ, 106, 108, 110,
112, 117, 142, 154, 159, 171,
239, 244, 247
kïopoty, 132
komunikowanie potrzeb, 245
miejsce, 239, 240, 246
na dworze, 98, 240
na gazety, 98, 240
plan dnia, 241, 242, 243
popuszczanie moczu, 274
zaparcie, 335
zasada
chyba zbiera siÚ na deszcz, 136
czterema ïapami na ziemi, 348
cztery ïapy na ziemi, 129,
136, 160, 211, 259
targetowania, 173
zasady, 158
zatrucie pokarmowe, 318
zdrowie, 303
zÚby, 300, 312
kamieñ, 312
mleczne, 333
wymiana na staïe, 249, 250,
333
zima, 131
zïaja, 54
zmienny schemat nagradzania,
172
znaczenie moczem, 60
znaczenie terenu moczem, 284
zuchon, 51
ZwiÈzek Kynologiczny
w Polsce, 43, 52
zwierzÚta
inne, 41, 42, 45, 46, 97, 100,
103, 154
koty, 102, 144, 273
psy, 46, 71, 101, 220, 235,
273, 286
¿
ĝmija zygzakowata, 321
ĝywienie, 291
alergia pokarmowa, 298
jedzenie domowe, 300
miÚso surowe, 301
organiczne, 302
potrzeby specjalne, 298
woda, 297
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Wychowanie szczeniat dla bystrzakow Wydanie III wyszb3
Wychowanie szczeniat dla bystrzakow Wydanie III wyszb3
Wychowanie szczeniat dla bystrzakow Wydanie III wyszb3
Wychowanie szczeniat dla bystrzakow Wydanie III
Wychowanie szczeniat dla bystrzakow Wydanie III
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III rokwby
Gitara dla bystrzakow Wydanie III gitby3
Gitara dla bystrzakow Wydanie III
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III rokwby
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III rokwby
Gitara dla bystrzakow Wydanie III gitby3
Ciaza dla bystrzakow Wydanie III ciazab
Ciaza dla bystrzakow Wydanie III
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III
biznes i ekonomia rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow wydanie iii joyce lain kennedy ebook
Ciaza dla bystrzakow Wydanie III ciazab
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III rokwby 2
Rozmowa kwalifikacyjna dla bystrzakow Wydanie III 2
Ciaza dla bystrzakow Wydanie III
więcej podobnych podstron