1

Inteligencja

Inteligencja

Czym jest inteligencja?

Czym jest inteligencja?

Mo

Mo

ż

ż

na powiedzie

na powiedzie

ć

ć

,

,

ż

ż

e inteligencja jest jak

e inteligencja jest jak

ko

ko

ń

ń

, a ko

, a ko

ń

ń

jaki jest ka

jaki jest ka

ż

ż

dy widzi.

dy widzi.

Nie ma zgody badaczy co do tego czym

Nie ma zgody badaczy co do tego czym

jest inteligencja

jest inteligencja

Istnieje wiele teorii i definicji opisuj

Istnieje wiele teorii i definicji opisuj

ą

ą

cych

cych

ten fenomen

ten fenomen

Czym jest inteligencja?

Czym jest inteligencja?

W

W

ł

ł

adys

adys

ł

ł

aw Kopali

aw Kopali

ń

ń

ski w swoim s

ski w swoim s

ł

ł

owniku

owniku

wyraz

wyraz

ó

ó

w obcych podaje nast

w obcych podaje nast

ę

ę

puj

puj

ą

ą

ce

ce

wyja

wyja

ś

ś

nienie tego poj

nienie tego poj

ę

ę

cia:

cia:

„

„

zdolno

zdolno

ść

ść

rozumienia, kojarzenia,

rozumienia, kojarzenia,

poj

poj

ę

ę

tno

tno

ść

ść

, bystro

, bystro

ść

ść

, zdolno

, zdolno

ść

ść

znajdowania

znajdowania

w

w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwych celowych reakcji na nowe

ciwych celowych reakcji na nowe

zadania i warunki

zadania i warunki

ż

ż

ycia, sprawnego

ycia, sprawnego

zdobywania i wykorzystania wiedzy

zdobywania i wykorzystania wiedzy

”

”

Czym jest inteligencja?

Czym jest inteligencja?

Psychologiczne teorie inteligencji rozwija

Psychologiczne teorie inteligencji rozwija

ł

ł

y

y

si

si

ę

ę

dzi

dzi

ę

ę

ki poszukiwaniu odpowiedzi na

ki poszukiwaniu odpowiedzi na

pytanie o

pytanie o

ź

ź

r

r

ó

ó

d

d

ł

ł

a r

a r

ó

ó

ż

ż

nic indywidualnych w

nic indywidualnych w

poziomie wykonania zada

poziomie wykonania zada

ń

ń

umys

umys

ł

ł

owych

owych

Zaobserwowano,

Zaobserwowano,

ż

ż

e te r

e te r

ó

ó

ż

ż

nice

nice

mi

mi

ę

ę

dzyosobnicze s

dzyosobnicze s

ą

ą

wzgl

wzgl

ę

ę

dnie sta

dnie sta

ł

ł

e, co

e, co

sk

sk

ł

ł

oni

oni

ł

ł

o badaczy do poszukiwania

o badaczy do poszukiwania

w

w

ł

ł

a

a

ś

ś

ciwo

ciwo

ś

ś

ci odpowiedzialnej za ich

ci odpowiedzialnej za ich

powstawanie

powstawanie

2

Pocz

Pocz

ą

ą

tki rozmy

tki rozmy

ś

ś

la

la

ń

ń

nad inteligencj

nad inteligencj

ą

ą

Francis

Francis

Galton

Galton

(XIX w.) i poj

(XIX w.) i poj

ę

ę

cie

cie

geniuszu

geniuszu

Cecha charakterystyczna geniuszu to zdolno

Cecha charakterystyczna geniuszu to zdolno

ść

ść

do

do

d

d

ł

ł

ugotrwa

ugotrwa

ł

ł

ego wysi

ego wysi

ł

ł

ku i podwy

ku i podwy

ż

ż

szona wra

szona wra

ż

ż

liwo

liwo

ść

ść

zmys

zmys

ł

ł

owa

owa

Jako skrajny natywista by

Jako skrajny natywista by

ł

ł

przekonany,

przekonany,

ż

ż

e geniusz jest

e geniusz jest

dziedziczny

dziedziczny

Dzi

Dzi

ę

ę

ki niemu poznali

ki niemu poznali

ś

ś

my zjawisko

my zjawisko

regresji do

regresji do

ś

ś

redniej

redniej

(potomstwo os

(potomstwo os

ó

ó

b zdolnych jest przeci

b zdolnych jest przeci

ę

ę

tnie mniej zdolne

tnie mniej zdolne

od swoich rodzic

od swoich rodzic

ó

ó

w)

w)

P

P

ó

ó

ź

ź

niej odkryto zjawisko odwrotne

niej odkryto zjawisko odwrotne

–

–

dzieci rodzic

dzieci rodzic

ó

ó

w

w

mniej uzdolnionych s

mniej uzdolnionych s

ą

ą

przeci

przeci

ę

ę

tnie bardziej od nich

tnie bardziej od nich

uzdolnione

uzdolnione

Pocz

Pocz

ą

ą

tki rozmy

tki rozmy

ś

ś

la

la

ń

ń

nad inteligencj

nad inteligencj

ą

ą

Alfred

Alfred

Binet

Binet

i problemy francuskiego

i problemy francuskiego

ministerstwa o

ministerstwa o

ś

ś

wiaty z dzie

wiaty z dzie

ć

ć

mi

mi

op

op

ó

ó

ź

ź

nionymi umys

nionymi umys

ł

ł

owo (pocz

owo (pocz

ą

ą

tek XX w.)

tek XX w.)

Pierwsze testy do diagnozy upo

Pierwsze testy do diagnozy upo

ś

ś

ledzenia

ledzenia

umys

umys

ł

ł

owego

owego

Jedna z pierwszych naukowych definicji

Jedna z pierwszych naukowych definicji

inteligencji

inteligencji

Kluczowa zdolno

Kluczowa zdolno

ść

ść

intelektualna to

intelektualna to

dokonywanie s

dokonywanie s

ą

ą

d

d

ó

ó

w (zdrowy rozs

w (zdrowy rozs

ą

ą

dek)

dek)

Pocz

Pocz

ą

ą

tki rozmy

tki rozmy

ś

ś

la

la

ń

ń

nad inteligencj

nad inteligencj

ą

ą

Alfred

Alfred

Binet

Binet

poszukiwa

poszukiwa

ł

ł

zdolno

zdolno

ś

ś

ci

ci

umys

umys

ł

ł

owych odnosz

owych odnosz

ą

ą

c si

c si

ę

ę

do procesu

do procesu

my

my

ś

ś

lenia

lenia

My

My

ś

ś

lenie cz

lenie cz

ł

ł

owieka inteligentnego cechuje

owieka inteligentnego cechuje

si

si

ę

ę

ukierunkowaniem, przystosowaniem i

ukierunkowaniem, przystosowaniem i

kontrol

kontrol

ą

ą

U os

U os

ó

ó

b upo

b upo

ś

ś

ledzonych te cechy procesu

ledzonych te cechy procesu

my

my

ś

ś

lowego s

lowego s

ą

ą

zaburzone lub nie w pe

zaburzone lub nie w pe

ł

ł

ni

ni

rozwini

rozwini

ę

ę

te

te

Pocz

Pocz

ą

ą

tki rozmy

tki rozmy

ś

ś

la

la

ń

ń

nad inteligencj

nad inteligencj

ą

ą

William Stern ( 1921) wprowadzi

William Stern ( 1921) wprowadzi

ł

ł

termin

termin

„

„

iloraz inteligencji IQ ( ang.

iloraz inteligencji IQ ( ang.

Intelligence

Intelligence

Quotient

Quotient

)

)

IQ =

IQ =

WIEK UMYSŁOWY

WIEK ŻYCIA

x 100

3

Czym jest inteligencja?

Czym jest inteligencja?

Inteligencja wi

Inteligencja wi

ąż

ąż

e si

e si

ę

ę

ze zdolno

ze zdolno

ś

ś

ci do

ci do

przystosowania si

przystosowania si

ę

ę

, rozwi

, rozwi

ą

ą

zywaniem problem

zywaniem problem

ó

ó

w,

w,

uczeniem si

uczeniem si

ę

ę

i rozumieniem z

i rozumieniem z

ł

ł

o

o

ż

ż

onych idei lecz

onych idei lecz

nie jest tym samym co osi

nie jest tym samym co osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia

cia

Osi

Osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

cia to wiedza lub umiej

cia to wiedza lub umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci zyskane

ci zyskane

dzi

dzi

ę

ę

ki do

ki do

ś

ś

wiadczeniu

wiadczeniu

inteligencja okre

inteligencja okre

ś

ś

lana jest r

lana jest r

ó

ó

wnie

wnie

ż

ż

jako

jako

zdolno

zdolno

ść

ść

umys

umys

ł

ł

owa lub grupa zdolno

owa lub grupa zdolno

ś

ś

ci

ci

umys

umys

ł

ł

owych

owych

w psychologii poj

w psychologii poj

ę

ę

cie zdolno

cie zdolno

ś

ś

ci

ci

funkcjonuje w 3 znaczeniach:

funkcjonuje w 3 znaczeniach:

Potencjalne mo

Potencjalne mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci jednostki

ci jednostki

Mo

Mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci rzeczywi

ci rzeczywi

ś

ś

cie przejawiane

cie przejawiane

Poziom wykonania okre

Poziom wykonania okre

ś

ś

lonych czynno

lonych czynno

ś

ś

ci lub

ci lub

zada

zada

ń

ń

Mo

Mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci potencjalne (

ci potencjalne (

capacities

capacities

)

)

To do czego cz

To do czego cz

ł

ł

owiek by

owiek by

ł

ł

by zdolny, gdyby

by zdolny, gdyby

funkcjonowal

funkcjonowal

w optymalnych warunkach

w optymalnych warunkach

rozwoju

rozwoju

Mo

Mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci rzeczywiste (

ci rzeczywiste (

abilities

abilities

)

)

To do czego cz

To do czego cz

ł

ł

owiek jest rzeczywi

owiek jest rzeczywi

ś

ś

cie

cie

zdolny, je

zdolny, je

ś

ś

li

li

spelnione

spelnione

s

s

ą

ą

optymalne

optymalne

warunki do pokazania swoich mo

warunki do pokazania swoich mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci

ci

4

Poziom wykonania (

Poziom wykonania (

preformance

preformance

)

)

Rzeczywisty poziom wykonania zada

Rzeczywisty poziom wykonania zada

ń

ń

lub

lub

czynno

czynno

ś

ś

ci, kt

ci, kt

ó

ó

ry jest obserwowany i

ry jest obserwowany i

mierzalny w konkretnej sytuacji

mierzalny w konkretnej sytuacji

Inteligencja ABC

Inteligencja ABC

Ten podzia

Ten podzia

ł

ł

zdolno

zdolno

ś

ś

ci odpowiada

ci odpowiada

wprowadzonemu przez

wprowadzonemu przez

Hebba

Hebba

podzia

podzia

ł

ł

owi

owi

na Inteligencj

na Inteligencj

ę

ę

A ( wrodzone mo

A ( wrodzone mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci) i

ci) i

B (mo

B (mo

ż

ż

liwo

liwo

ś

ś

ci rzeczywi

ci rzeczywi

ś

ś

cie rozwini

cie rozwini

ę

ę

te),

te),

kt

kt

ó

ó

ry

ry

zostal

zostal

uzupe

uzupe

ł

ł

niony przez

niony przez

kontynuator

kontynuator

ó

ó

w o inteligencj

w o inteligencj

ę

ę

C ( to co

C ( to co

mo

mo

ż

ż

na mierzy

na mierzy

ć

ć

testem)

testem)

Inteligencja ABC

Inteligencja ABC

A

B

C

Kolejna definicja inteligencji

Kolejna definicja inteligencji

Zdolno

Zdolno

ść

ść

przystosowania si

przystosowania si

ę

ę

do

do

okoliczno

okoliczno

ś

ś

ci dzi

ci dzi

ę

ę

ki postrzeganiu

ki postrzeganiu

abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z

abstrakcyjnych relacji, korzystaniu z

uprzednich do

uprzednich do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

i skutecznej

i skutecznej

kontroli nad w

kontroli nad w

ł

ł

asnymi procesami

asnymi procesami

poznawczymi (

poznawczymi (

N

N

ę

ę

cka

cka

, 2001)

, 2001)

5

Teorie inteligencji

Teorie inteligencji

Ukryte teorie inteligencji

Ukryte teorie inteligencji

Teorie czynnikowe

Teorie czynnikowe

Teoria inteligencji wielorakiej

Teoria inteligencji wielorakiej

Gardnera

Gardnera

Triarchiczna

Triarchiczna

teoria

teoria

Sternberga

Sternberga

Teoria inteligencji emocjonalnej

Teoria inteligencji emocjonalnej

Ukryte teorie inteligencji

Ukryte teorie inteligencji

Koncepcja

Koncepcja

Neissera

Neissera

(1979)

(1979)

Inteligencja jest poj

Inteligencja jest poj

ę

ę

ciem naturalnym, a nie

ciem naturalnym, a nie

naukowym, zatem nie wymaga

naukowym, zatem nie wymaga

ś

ś

cis

cis

ł

ł

ych definicji

ych definicji

Jak wiele poj

Jak wiele poj

ęć

ęć

naturalnych, znaczenie poj

naturalnych, znaczenie poj

ę

ę

cia

cia

inteligencja rozwija si

inteligencja rozwija si

ę

ę

wok

wok

ó

ó

ł

ł

tzw. prototypu

tzw. prototypu

czyli w tym przypadku najbardziej

czyli w tym przypadku najbardziej

uzdolnionej/inteligentnej osoby

uzdolnionej/inteligentnej osoby

Ta koncepcja odnosi si

Ta koncepcja odnosi si

ę

ę

do formu

do formu

ł

ł

owania s

owania s

ą

ą

d

d

ó

ó

w

w

potocznych

potocznych

Teorie czynnikowe

Teorie czynnikowe

Rozw

Rozw

ó

ó

j tych koncepcji jest konsekwencj

j tych koncepcji jest konsekwencj

ą

ą

pr

pr

ó

ó

by odpowiedzi na pytanie o

by odpowiedzi na pytanie o

wewn

wewn

ę

ę

trzn

trzn

ą

ą

struktur

struktur

ę

ę

inteligencji

inteligencji

Na inteligencj

Na inteligencj

ę

ę

sk

sk

ł

ł

ada si

ada si

ę

ę

jeden lub wi

jeden lub wi

ę

ę

cej

cej

rodzaj

rodzaj

ó

ó

w zdolno

w zdolno

ś

ś

ci umys

ci umys

ł

ł

owych zwanych

owych zwanych

czynnikami

czynnikami

Alfred

Alfred

Binet

Binet

–

–

pierwsze miary inteligencji

pierwsze miary inteligencji

Nie ma zgody co do liczby czynnik

Nie ma zgody co do liczby czynnik

ó

ó

w

w

inteligencji ( od 1 do ok.100)

inteligencji ( od 1 do ok.100)

Teorie czynnikowe

Teorie czynnikowe

1904 r.,

1904 r.,

Charles

Charles

Spearman

Spearman

–

–

„

„

u

u

podlo

podlo

ż

ż

a

a

wszystkich zachowa

wszystkich zachowa

ń

ń

uwa

uwa

ż

ż

anych za inteligentne

anych za inteligentne

le

le

ż

ż

y jeden wsp

y jeden wsp

ó

ó

lny czynnik

lny czynnik

–

–

czynnik

czynnik

g

g

–

–

general

general

intelligence

intelligence

factor

factor

Czynnik g to bardzo szeroko pojmowana

Czynnik g to bardzo szeroko pojmowana

zdolno

zdolno

ść

ść

do rozumowania i rozwi

do rozumowania i rozwi

ą

ą

zywania

zywania

problem

problem

ó

ó

w

w

Spearman

Spearman

postulowa

postulowa

ł

ł

te

te

ż

ż

istnienie czynnik

istnienie czynnik

ó

ó

w

w

typu s odpowiedzialnych za specjalne

typu s odpowiedzialnych za specjalne

uzdolnienia

uzdolnienia

metoda ustalania czynnik

metoda ustalania czynnik

ó

ó

w inteligencji to

w inteligencji to

analiza czynnikowa

analiza czynnikowa

6

Koncepcja Inteligencji wg

Koncepcja Inteligencji wg

Cattela

Cattela

i

i

Horna

Horna

Inteligencja

Inteligencja płynna:

Zdolność dostrzegania
złożonych relacji między
symbolami i
wykonywania manipulacji
na symbolach, niezależnie
od doświadczenia i
znaczenia tych symboli

Inteligencja skrystalizowana

Dysponowanie wiedzą i
umiejętnościami ważnymi w
danym kontekście
kulturowym

Koncepcja Inteligencji wg

Koncepcja Inteligencji wg

Cattela

Cattela

i

i

Horna

Horna

Badacze ci wyr

Badacze ci wyr

ó

ó

ż

ż

nili r

nili r

ó

ó

wnie

wnie

ż

ż

czynniki

czynniki

drugorz

drugorz

ę

ę

dowe tj.:

dowe tj.:

og

og

ó

ó

ln

ln

ą

ą

zdolno

zdolno

ść

ść

wyobra

wyobra

ż

ż

eniow

eniow

ą

ą

( sprawno

( sprawno

ść

ść

w

w

zadaniach wyobra

zadaniach wyobra

ż

ż

eniowo

eniowo

-

-

przestrzennych)

przestrzennych)

og

og

ó

ó

ln

ln

ą

ą

p

p

ł

ł

ynno

ynno

ść

ść

(sprawno

(sprawno

ść

ść

w zakresie

w zakresie

rozpoznawania obiekt

rozpoznawania obiekt

ó

ó

w i przywo

w i przywo

ł

ł

ywania

ywania

znaczenia poj

znaczenia poj

ęć

ęć

)

)

og

og

ó

ó

ln

ln

ą

ą

szybko

szybko

ść

ść

(og

(og

ó

ó

lne

lne

tempo pracy

tempo pracy

umys

umys

ł

ł

owej

owej

)

)

Teorie czynnikowe

Teorie czynnikowe

W badaniach natkni

W badaniach natkni

ę

ę

to si

to si

ę

ę

na powa

na powa

ż

ż

ne

ne

trudno

trudno

ś

ś

ci z wyodr

ci z wyodr

ę

ę

bnieniem czynnika g.

bnieniem czynnika g.

Dowody na jego istnienie s

Dowody na jego istnienie s

ą

ą

ograniczone,

ograniczone,

natomiast ustalono istnienie wielu

natomiast ustalono istnienie wielu

czynnik

czynnik

ó

ó

w specyficznych

w specyficznych

Jednym z prekursor

Jednym z prekursor

ó

ó

w tych badan obok

w tych badan obok

Separmana

Separmana

by

by

ł

ł

Louis

Louis

Thurstone

Thurstone

(1938)

(1938)

8 czynnik

8 czynnik

ó

ó

w zdolno

w zdolno

ś

ś

ci umys

ci umys

ł

ł

owych

owych

Thurstone

Thurstone

’

’

a

a

Podstawowe zdolno

Podstawowe zdolno

ś

ś

ci umys

ci umys

ł

ł

owe wg

owe wg

Thurstonea

Thurstonea

Wyprowadzanie prawid

Wyprowadzanie prawid

ł

ł

owo

owo

ś

ś

ci

ci

og

og

ó

ó

lnych z przyk

lnych z przyk

ł

ł

ad

ad

ó

ó

w

w

Rozumowanie indukcyjne

Rozumowanie indukcyjne

Wyprowadzanie przyk

Wyprowadzanie przyk

ł

ł

ad

ad

ó

ó

w z

w z

prawid

prawid

ł

ł

owo

owo

ś

ś

ci og

ci og

ó

ó

lnych

lnych

Rozumowanie dedukcyjne

Rozumowanie dedukcyjne

Szybko

Szybko

ść

ść

pos

pos

ł

ł

ugiwania si

ugiwania si

ę

ę

s

s

ł

ł

owami

owami

P

P

ł

ł

ynno

ynno

ść

ść

s

s

ł

ł

owna

owna

Przypominanie sobie informacji

Przypominanie sobie informacji

Pami

Pami

ęć

ęć

Znajomo

Znajomo

ść

ść

znaczenia s

znaczenia s

ł

ł

ó

ó

w

w

Zdolno

Zdolno

ś

ś

ci werbalne

ci werbalne

Wykonywanie operacji na liczbach

Wykonywanie operacji na liczbach

Zdolno

Zdolno

ś

ś

ci liczbowe

ci liczbowe

Szybkie dostrzeganie szczeg

Szybkie dostrzeganie szczeg

ó

ó

ł

ł

ó

ó

w,

w,

podobie

podobie

ń

ń

stw i r

stw i r

ó

ó

ż

ż

nic mi

nic mi

ę

ę

dzy

dzy

bod

bod

ź

ź

cami

cami

Szybko

Szybko

ść

ść

percepcyjna

percepcyjna

Wyobra

Wyobra

ż

ż

anie form i relacji

anie form i relacji

przestrzennych

przestrzennych

Zdolno

Zdolno

ś

ś

ci wizualne i przestrzenne

ci wizualne i przestrzenne

OPIS

OPIS

ZDOLNO

ZDOLNO

ŚĆ

ŚĆ

7

Teoria inteligencji wielorakiej

Teoria inteligencji wielorakiej

Gardnera

Gardnera

, 1983

, 1983

Postuluje istnienie 7 rodzaj

Postuluje istnienie 7 rodzaj

ó

ó

w inteligencji

w inteligencji

S

S

ą

ą

dzi,

dzi,

ż

ż

e r

e r

ó

ó

ż

ż

nice mi

nice mi

ę

ę

dzy tymi rodzajami s

dzy tymi rodzajami s

ą

ą

tak du

tak du

ż

ż

e ,

e ,

ż

ż

e nale

e nale

ż

ż

y je uznawa

y je uznawa

ć

ć

za

za

zjawiska odmienne

zjawiska odmienne

Gardner

Gardner

zak

zak

ł

ł

ada r

ada r

ó

ó

wnie

wnie

ż

ż

,

,

ż

ż

e uzdolnienia

e uzdolnienia

specjalne s

specjalne s

ą

ą

odmiennymi inteligencjami

odmiennymi inteligencjami

Teoria inteligencji wielorakiej

Teoria inteligencji wielorakiej

Gardnera

Gardnera

, 1983

, 1983

Inteligencja j

Inteligencja j

ę

ę

zykowa

zykowa

Inteligencja logiczno

Inteligencja logiczno

-

-

matematyczna

matematyczna

Inteligencja muzyczna

Inteligencja muzyczna

Umiej

Umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci przestrzenno

ci przestrzenno

-

-

relacyjne

relacyjne

Talenty

Talenty

intrapersonalne

intrapersonalne

Umiej

Umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci interpersonalne

ci interpersonalne

Umiej

Umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci motoryczne

ci motoryczne

Triarchiczna

Triarchiczna

teoria

teoria

Sternberga

Sternberga

Inteligencja odnosi si

Inteligencja odnosi si

ę

ę

do procesu

do procesu

przetwarzania informacji. Na podstawie

przetwarzania informacji. Na podstawie

analizy procesu przetwarzania informacji

analizy procesu przetwarzania informacji

Sternberg

Sternberg

zaproponowa

zaproponowa

ł

ł

tr

tr

ó

ó

jsk

jsk

łą

łą

dnikowy

dnikowy

model inteligencji:

model inteligencji:

Inteligencja sk

Inteligencja sk

ł

ł

adnikowa

adnikowa

Inteligencja

Inteligencja

do

do

ś

ś

wiadczeniowa

wiadczeniowa

Inteligencja kontekstualna

Inteligencja kontekstualna

Triarchiczna

Triarchiczna

teoria

teoria

Sternberga

Sternberga

–

–

inteligencja sk

inteligencja sk

ł

ł

adnikowa

adnikowa

Inteligencja sk

Inteligencja sk

ł

ł

adnikowa to inaczej

adnikowa to inaczej

zdolno

zdolno

ś

ś

ci szkolne, kt

ci szkolne, kt

ó

ó

re umo

re umo

ż

ż

liwiaj

liwiaj

ą

ą

rozwi

rozwi

ą

ą

zywanie problem

zywanie problem

ó

ó

w i nabywanie

w i nabywanie

nowej wiedzy min. por

nowej wiedzy min. por

ó

ó

wnywanie,

wnywanie,

znajdowanie r

znajdowanie r

ó

ó

ż

ż

ni

ni

ć

ć

, dokonywanie ocen,

, dokonywanie ocen,

formu

formu

ł

ł

owanie s

owanie s

ą

ą

d

d

ó

ó

w, krytycyzm

w, krytycyzm

8

Triarchiczna

Triarchiczna

teoria

teoria

Sternberga

Sternberga

–

–

inteligencja

inteligencja

do

do

ś

ś

wiadczeniowa

wiadczeniowa

Poj

Poj

ę

ę

cie zbli

cie zbli

ż

ż

one znaczeniowo do poj

one znaczeniowo do poj

ę

ę

cia

cia

tw

tw

ó

ó

rczo

rczo

ś

ś

ci

ci

To zdolno

To zdolno

ść

ść

do radzenia sobie z nowymi

do radzenia sobie z nowymi

sytuacjami i do korzystania z

sytuacjami i do korzystania z

dotychczasowych do

dotychczasowych do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

To zdolno

To zdolno

ść

ść

szybkiego odnoszenia sytuacji

szybkiego odnoszenia sytuacji

nowych do ju

nowych do ju

ż

ż

znanych, kt

znanych, kt

ó

ó

ra sprzyja

ra sprzyja

naszemu przystosowaniu

naszemu przystosowaniu

Triarchiczna

Triarchiczna

teoria

teoria

Sternberga

Sternberga

–

–

inteligencja kontekstualna

inteligencja kontekstualna

Inaczej m

Inaczej m

ó

ó

wi

wi

ą

ą

c to inteligencja praktyczna,

c to inteligencja praktyczna,

zaradno

zaradno

ść

ść

ż

ż

yciowa

yciowa

Inteligencja emocjonalna (

Inteligencja emocjonalna (

Salovey

Salovey

,

,

Mayer i

Mayer i

Goleman

Goleman

)

)

Umiej

Umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci spo

ci spo

ł

ł

eczne i emocjonalne

eczne i emocjonalne

stanowi

stanowi

ą

ą

pewien specyficzny rodzaj

pewien specyficzny rodzaj

inteligencji

inteligencji

Przypomina

Przypomina

wyr

wyr

ó

ó

znione

znione

przez

przez

Gardnera

Gardnera

umiej

umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci

ci

intra

intra

-

-

i interpersonalne

i interpersonalne

Teoria ta

Teoria ta

zaklada

zaklada

,

,

ż

ż

e orientacja w

e orientacja w

uczuciach w

uczuciach w

ł

ł

asnych i cudzych zostaje

asnych i cudzych zostaje

wyuczona w dzieci

wyuczona w dzieci

ń

ń

stwie, a tak

stwie, a tak

ż

ż

e w

e w

reakcji na do

reakcji na do

ś

ś

wiadczenia

wiadczenia

ż

ż

yciowe

yciowe

Kra

Kra

ń

ń

cowe nat

cowe nat

ęż

ęż

enia inteligencji

enia inteligencji

Ś

Ś

redni IQ

redni IQ

–

–

ok. 100 punkt

ok. 100 punkt

ó

ó

w

w

95% populacji ma inteligencj

95% populacji ma inteligencj

ę

ę

w zakresie

w zakresie

70

70

-

-

130 punkt

130 punkt

ó

ó

w

w

Powy

Powy

ż

ż

ej 130 punkt

ej 130 punkt

ó

ó

w

w

–

–

osoby wybitnie

osoby wybitnie

uzdolnione

uzdolnione

Poni

Poni

ż

ż

ej 70 punkt

ej 70 punkt

ó

ó

w upo

w upo

ś

ś

ledzenie

ledzenie

umys

umys

ł

ł

owe

owe

9

Upo

Upo

ś

ś

ledzenie umys

ledzenie umys

ł

ł

owe

owe

Mo

Mo

ż

ż

e nabra

e nabra

ć

ć

umiej

umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci chodzenia, wymaga sta

ci chodzenia, wymaga sta

ł

ł

ej

ej

opieki piel

opieki piel

ę

ę

gniarskiej, mo

gniarskiej, mo

ż

ż

e

e

poslugiwa

poslugiwa

ć

ć

si

si

ę

ę

prymitywn

prymitywn

ą

ą

mow

mow

ą

ą

, niezdolny do samodzielnego

, niezdolny do samodzielnego

ż

ż

ycia

ycia

G

G

łę

łę

bokie

bokie

poni

poni

ż

ż

ej 20

ej 20

Jest w stanie podporz

Jest w stanie podporz

ą

ą

dkowa

dkowa

ć

ć

si

si

ę

ę

codziennej rutynie i

codziennej rutynie i

wykonywa

wykonywa

ć

ć

powtarzaj

powtarzaj

ą

ą

ce si

ce si

ę

ę

czynno

czynno

ś

ś

ci, wymaga

ci, wymaga

sta

sta

ł

ł

ego kierowania i nadzoru w chronionym otoczeniu

ego kierowania i nadzoru w chronionym otoczeniu

Znaczne

Znaczne

20

20

-

-

34

34

Jest w stanie wykonywa

Jest w stanie wykonywa

ć

ć

proste zadania w

proste zadania w

chronionych warunkach, zwykle nie zdolny do

chronionych warunkach, zwykle nie zdolny do

samodzielnego

samodzielnego

ż

ż

ycia

ycia

Umiarkowane

Umiarkowane

35

35

-

-

49

49

Zwykle potrafi osi

Zwykle potrafi osi

ą

ą

gn

gn

ąć

ąć

umiej

umiej

ę

ę

tno

tno

ś

ś

ci spo

ci spo

ł

ł

eczne i

eczne i

zawodowe niezb

zawodowe niezb

ę

ę

dne do samodzielnego utrzymania

dne do samodzielnego utrzymania

si

si

ę

ę

. Okazjonalnie mo

. Okazjonalnie mo

ż

ż

e wymaga

e wymaga

ć

ć

pomocy i wsparcia

pomocy i wsparcia

np

np

. w silnym stresie

. w silnym stresie

Lekkie

Lekkie

50

50

-

-

70

70

Adekwatno

Adekwatno

ść

ść

spo

spo

ł

ł

eczna i zawodowa

eczna i zawodowa

Poziom

Poziom

upo

upo

ś

ś

ledzenia

ledzenia

Wyznaczniki inteligencji

Wyznaczniki inteligencji

Uwarunkowania genetyczne (dziedziczona

Uwarunkowania genetyczne (dziedziczona

w 40

w 40

-

-

60%)

60%)

Wyznaczniki inteligencji

Wyznaczniki inteligencji

Uwarunkowania genetyczne (dziedziczona

Uwarunkowania genetyczne (dziedziczona

w 40

w 40

-

-

60%)

60%)

Ś

Ś

rodowisko domowe i style rodzicielskie

rodowisko domowe i style rodzicielskie

Edukacja

Edukacja

Otwarto

Otwarto

ś

ś

ci na do

ci na do

ś

ś

wiadczenia

wiadczenia

Status spo

Status spo

ł

ł

eczno

eczno

-

-

ekonomiczny

ekonomiczny

Motywacja do osi

Motywacja do osi

ą

ą

gni

gni

ęć

ęć

metody wzbogacania inteligencji

metody wzbogacania inteligencji

dziecka

dziecka

Reaguj emocjonalnie i s

Reaguj emocjonalnie i s

ł

ł

ownie na dziecko,

ownie na dziecko,

w

w

łą

łą

czaj si

czaj si

ę

ę

do jego zabaw

do jego zabaw

Dawaj przestrze

Dawaj przestrze

ń

ń

do zdobywania nowych

do zdobywania nowych

do

do

ś

ś

wiadcze

wiadcze

ń

ń

Zorganizuj bezpieczne i uporz

Zorganizuj bezpieczne i uporz

ą

ą

dkowane

dkowane

ś

ś

rodowisko domowe

rodowisko domowe

Zach

Zach

ę

ę

caj dziecko do samodzielno

caj dziecko do samodzielno

ś

ś

ci (sk

ci (sk

ł

ł

onno

onno

ść

ść

do karania i ograniczania obni

do karania i ograniczania obni

ż

ż

a poziom

a poziom

inteligencji)

inteligencji)

Zastan

Zastan

ó

ó

w si

w si

ę

ę

czy nie organizowa

czy nie organizowa

ć

ć

dziecku

dziecku

leksji

leksji

muzyki

muzyki

10

metody wzbogacania inteligencji

metody wzbogacania inteligencji

doros

doros

ł

ł

ych

ych

Anga

Anga

ż

ż

uj si

uj si

ę

ę

w stymuluj

w stymuluj

ą

ą

ce rodzaje dzia

ce rodzaje dzia

ł

ł

a

a

ń

ń

,

,

du

du

ż

ż

o czytaj

o czytaj

Dobieraj sobie intelektualnie stymuluj

Dobieraj sobie intelektualnie stymuluj

ą

ą

ce

ce

ś

ś

rodowisko

rodowisko

B

B

ą

ą

d

d

ź

ź

plastyczny, otwarty na nowe

plastyczny, otwarty na nowe

do

do

ś

ś

wiadczenia

wiadczenia

: www.topicscape.com/mindmaps/