Jak dbać o odporność

Twojego dziecka?

PORADNIK DLA RODZICÓW

Konsultacja medyczna – dr Barbara Gierowska-Bogusz

Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut Matki i Dziecka

Poradnik zawiera schemat rozwoju i schemat żywienia dziecka

Kiedy Wasze maleństwo przychodzi na świat, jego układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni dojrzały
i nie zawsze skutecznie broni się przed infekcjami.

Częściową ochronę noworodek zawdzięcza przeciwciałom, które otrzymał od matki w czasie ciąży.
Jednak, aby jego organizm mógł prawidłowo funkcjonować i skutecznie walczyć z bakteriami i wirusami
z otaczającego go środowiska, musi rozwinąć własne mechanizmy odporności.

Układ odpornościowy niemowlęcia dojrzewa powoli. Istotną rolę w tym procesie odgrywa przewód
pokarmowy, którego błona śluzowa chroni organizm przed przenikaniem do krwi szkodliwych substancji.

Tuż po urodzeniu przewód pokarmowy niemowlęcia zasiedlany jest przez różne drobnoustroje
z otoczenia, w tym ,,dobre” bakterie, które wspierają pracę układu pokarmowego. Zapobiegają
one wzrostowi bakterii chorobotwórczych.

Karmienie piersią naturalnie wzmacnia

odporność dziecka.

Mleko matki jest najlepszym pokarmem

dla dziecka. Jego składniki – białko,

węglowodany i tłuszcze, minerały,

witaminy, enzymy i hormony

– zapewniają prawidłowy rozwój.

Zaś zawarte w nim naturalne

prebiotyki i przeciwciała wspierają

układ odpornościowy dziecka.

Maluchy, które nie mogą być

karmione piersią, pozbawione

są ochronnego działania

pokarmu mamy.

2

Układ odpornościowy Twojego dziecka

Wybór odpowiedniego mleka modyfikowanego

Kształtowanie się układu odpornościowego Twojego dziecka trwa aż do okresu dojrzewania. A dwie trzecie
komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za obronę organizmu przed zarazkami znajduje się
w jelitach. Dlatego też bardzo ważny jest wybór odpowiedniego mleka, które:

■

naturalnie stymuluje rozwój układu odpornościowego Twojego dziecka,

■

jest dostosowane do jego potrzeb,

■

ma najbardziej zbliżony skład i działanie do mleka matki.

3

Mleko początkowe – oznaczone ,,1”
Przeznaczone dla niemowląt od urodzenia do ukończenia 6. miesiąca życia. Zawiera wszystkie składniki
potrzebne niemowlęciu do prawidłowego rozwoju. Może być wyłącznym źródłem pożywienia
lub służyć do dokarmiania.

Mleko następne – oznaczone ,,2”
Przeznaczone dla niemowląt powyżej 6. miesiąca życia. Zawiera składniki
potrzebne niemowlęciu do prawidłowego rozwoju, ale u starszych niemowląt
powinno stanowić tylko część zróżnicowanej diety dziecka.

Mleko Junior dla dzieci powyżej 1. roku życia – oznaczone ,,3”
Wzbogacone w witaminy i składniki mineralne odpowiednie dla potrzeb żywieniowych
dzieci pomiędzy 1. a 2. rokiem życia.

Mleko Junior dla dzieci powyżej 2. roku życia
– oznaczone ,,4”
Dostarcza składników odżywczych
niezbędnych dla prawidłowego rozwoju
dzieci powyżej 2. roku życia. Zaleca się
podawanie mleka modyfikowanego
do końca 3. roku życia.

Na rynku znajdziesz duży wybór mlek modyfikowanych różnych producentów. Porozmawiaj z lekarzem, który
pomoże Ci dobrać najlepszy produkt dla Twojego dziecka. Warto zapytać o mleka Bebilon – mleka następne
i mleka dla dzieci powyżej 1. roku życia.

Mleka Bebilon 2, Bebilon Junior 3 i Bebilon Junior 4 naturalnie wspomagają układ odpornościowy
Twojego dziecka, dzięki następującym składnikom, takim jak:

■

IMMUNOFORTIS® – opatentowana kompozycja prebiotyków o działaniu podobnym do tych obecnych

w mleku matki, wspomagająca układ odpornościowy dziecka,

■

Nukleotydy niezbędne dla sprawnego funkcjonowania układu odpornościowego,

■

Składniki mineralne (żelazo, miedź, cynk i selen) – pomocne w utrzymaniu prawidłowej odporności.

Prebiotyki występujące w mleku matki to składniki naturalnie wzmacniające układ odpornościowy.
Ich działanie polega na stymulacji wzrostu przyjaznych bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka.
Prebiotyki chronią także jelita i pomagają w procesie trawienia, zapobiegając zaparciom.

Pomóż swojemu dziecku stworzyć własną tarczę chroniącą go przed infekcjami. IMMUNOFORTIS®,
naturalnie wspomaga odporność Twojego dziecka.

4

Naturalnie wspomaga

układ odpornościowy Twojego dziecka

5

Bebilon 2, Bebilon Junior 3 to mleka modyfikowane dla niemowląt, które składem i działaniem są tak bliskie
mleku matki, jak to tylko możliwe.

Ich unikalna receptura powstała po starannej analizie mleka kobiecego. Wieloletnie badania naukowe
specjalistów firmy NUTRICIA pozwoliły na stworzenie formuły, której działanie jest zbliżone do naturalnego
pokarmu i zapewnia dziecku najlepsze odżywienie i ochronę.

Bebilon zawiera także nukleotydy – składniki, które dziecko otrzymuje wraz z mlekiem matki i które mają
duże znaczenie dla naturalnej odporności niemowlęcia. Nukleotydy, jako podstawowe składniki budulcowe
DNA i nośniki energii, są niezbędne dla powstawania nowych komórek i wydajnej pracy układu odpornościowego.

W przypadku gdy IMMUNOFORTIS®
i nukleotydy znajdują się w mleku
modyfikowanym, mogą one
równocześnie wywierać korzystny
wpływ na odporność dziecka.

Mleka Bebilon 2, Bebilon Junior 3 mają starannie opracowany skład, podobny w działaniu
do mleka matki, dlatego też są rekomendowane przez lekarzy pediatrów.

Tak bliski mleku matki

Działanie

IMMUNOFORTIS®

, opatentowanej kompozycji składników naturalnie wspoma-

gającej układ odpornościowy dziecka, potwierdzone zostało badaniami klinicznymi.

Bebilon 2 – mleko modyfikowane następne dla niemowląt powyżej 6. miesiąca życia:
■

Tak bliski mleku matki

■

Zawiera IMMUNOFORTIS®, aby naturalnie wzmacniać układ

odpornościowy Twojego dziecka

6

Gdy karmisz mlekiem modyfikowanym, dbaj o zachowanie higieny:

■

Pamiętaj, żeby sterylizować butelki, smoczki oraz inne akcesoria do karmienia – przed każdym użyciem
wygotuj je przez kilka minut albo użyj sterylizatora. Butelki i smoczki trzeba sterylizować przez pierwsze
6 miesięcy życia dziecka. Starszym dzieciom możesz je już tylko starannie wyparzać.

■

Zawsze przestrzegaj wskazówek na opakowaniu dla zachowania jakości pokarmu; stosując się do tej zasady
będziesz także pewna, że dziecko w każdej porcji otrzymuje odpowiednią ilość składników odżywczych.

Bebilon ma praktyczne i bardzo wygodne opakowanie, które ułatwi Ci przygotowanie mleka
dla Twojego dziecka.

■

Miarka wewnątrz fabrycznie zamkniętego opakowania jest sterylna i gotowa do użycia od razu
po pierwszym otwarciu opakowania.

■

Po wewnętrznej stronie wieczka znajdziesz miejsce na łyżeczkę, abyś zawsze łatwo mogła ją odnaleźć
i przechowywać.

■

Wygodna krawędź z boku opakowania pozwoli Ci zebrać nadmiar proszku z miarki, dzięki czemu łatwo
odmierzysz właściwą porcję.

7

W styczniu 2008 r. mleka modyfikowane Bebilon 2, 3 otrzymały statuetkę
w plebiscycie SUPERPRODUKT 2007 organizowanym przez miesięcznik
„Mam Dziecko”. Jury spośród 224 zgłoszonych produktów wyróżniło
mleka Bebilon za nowoczesny skład i kompleksowe podejście
do żywienia maluchów.

Mleka modyfikowane

polecane przez lekarzy

Karmienie piersią

Bebilon Junior 3 – mleko modyfikowane dla dzieci powyżej 1. roku życia:
■

Tak bliski mleku matki

■

Zawiera IMMUNOFORTIS®, aby naturalnie wspomagać układ

odpornościowy Twojego dziecka

Bebilon Junior 4 – mleko modyfikowane dla dzieci powyżej 2. rok życia:
■

Zawiera IMMUNOFORTIS®, aby naturalnie wspomagać układ

odpornościowy Twojego dziecka

0+

6+

12+

24+

Gwarancja wygody i bezpieczeństwa

Miejsce do przechowywania miarki

Wieczko przymocowane do opakowania

Krawędź ułatwiająca
precyzyjne odmierzanie porcji

Praktyczne, wygodne zamknięcie

Dla dzieci z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia alergii pokarmowej, które
nie są karmione piersią, pediatrzy polecają mleko modyfikowane Bebilon HA 2
hipoalergiczny. Bebilon HA 2 hipoalergiczny to mleko, które zmniejsza ryzyko
wystąpienia alergii oraz dzięki zawartości IMMUNOFORTIS® naturalnie wzmacnia
układ odpornościowy Twojego dziecka.

8

9

Ekspert, który odpowiada

na potrzeby Twojego dziecka

Wspieranie sił obronnych organizmu

to teraz kaszka z mlekiem!

■

Mleko idealnie dopasowane do potrzeb dwulatków

Dzieciom do 3. roku życia zaleca się podawanie mleka modyfikowanego.
Dlatego eksperci Bebilon opracowali Bebilon Junior 4 – mleko
modyfikowane wzbogacone w witaminy i składniki mineralne
odpowiednio do potrzeb żywieniowych dzieci, które ukończyły 2. rok
życia. Bebilon Junior 4, dzięki zawartości IMMUNOFORTIS®, naturalnie
wspomaga układ odpornościowy dziecka.

■

Komfort dla brzuszka Twojego dziecka

Specjalnie z myślą o specyficznych potrzebach Twojego dziecka stworzyliśmy
Bebilon Comfort 2 – modyfikowane mleko odpowiednie dla niedojrzałego
i wrażliwego układu pokarmowego dziecka. Jego wyjątkowy skład sprawia,
że ułatwia trawienie, łagodzi kolki oraz zmniejsza zaparcia. Ponadto, dzięki
specjalnie opracowanej kompozycji składników IMMUNOFORTIS®, naturalnie
wzmacnia układ odpornościowy dziecka.

■

Ostatni posiłek przed snem

Bebilon DobraNoc 2 to mleko następne odpowiednie

dla Twojego dziecka, gdy wydaje się niespokojne

i głodne w nocy. Zaleca się podawać je jako ostatni

posiłek przed snem. Dzięki starannie dobranym

węglowodanom zwiększa poczucie sytości i pomaga

dziecku dłużej czuć się najedzonym. Zawiera również

IMMUNOFORTIS®, aby naturalnie wzmacniać

układ odpornościowy dziecka.

NOWOŚĆ!

NOWOŚĆ!

NOWOŚĆ!

NOWOŚĆ!

Kaszki mleczne Bebilon to pierwsze po mleku Bebilon posiłki, które – ze względu na unikalny skład
– wspierają naturalne siły obronne organizmu dziecka. Dlatego rozpoczęcie procesu rozszerzania diety
od kaszek Bebilon pozwala na kontynuację ochrony, którą zapewnia dziecku mleko matki lub mleka
modyfikowane Bebilon z IMMUNOFORTIS®.
Kaszki Bebilon to posiłki stworzone po to, by urozmaicić mleczną dietę dziecka. Dostępne w czterech
atrakcyjnych smakach są zalecane dla niemowląt już po 4. i po 6. miesiącu życia:

■

kaszka Bebilon mleczno-ryżowa
Delikatna Wanilia po 4. miesiącu

■

kaszka Bebilon mleczna ryżowo-kukurydziana
Dojrzałe Jabłko po 4. miesiącu

■

kaszka Bebilon mleczna ryżowo-kukurydziana
Pyszna Gruszka po 6. miesiącu

■

kaszka Bebilon mleczna ryżowo-pszenna
Soczyste Owoce po 6. miesiącu

■

Prebiotyki NUTRICIA
– bariera ochronna organizmu

Ważnym składnikiem mleka matki jest błonnik o charakterze prebiotycznym,
który wspiera naturalne procesy obronne poprzez utrzymanie właściwej mikroflory jelitowej.
Kaszki mleczne Bebilon zawierają kompozycję prebiotyków NUTRICIA – czyli oligosacharydów o działaniu
podobnym do tych, które występują w mleku matki. Prebiotyki pobudzają do wzrostu i rozwoju dobroczynne
bakterie w przewodzie pokarmowym, które wspierają naturalną barierę ochronną dziecka.
Kaszki mleczne Bebilon ze względu na unikalny skład wspomagają naturalne siły obronne organizmu,
wpływając na utrzymanie korzystnej mikroflory jelitowej w przewodzie pokarmowym.

■

Kaszki Bebilon – bogactwo składników odżywczych

Kaszki Bebilon zawierają mleko modyfikowane z prebiotykami NUTRICIA. Optymalnie odpowiadają
potrzebom żywieniowym Twojego dziecka. Są właściwie zbilansowanymi posiłkami, pełnymi witamin
i składników mineralnych, których źródłem są najwyższej jakości składniki. To m.in. cenne zboża – ryż,
kukurydza, pszenica oraz dojrzałe i pyszne owoce – jabłka, gruszki, morele i banany. Kaszki Bebilon są
nie tylko smaczne i pełnowartościowe, ale także łatwe i szybkie do przygotowania.

■

Prawidłowa dieta

Prawidłowe odżywianie dziecka odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu odporności. Karmienie piersią,
szczególnie w pierwszym półroczu życia dziecka, wspomaga jego prawidłowy rozwój. Odpowiednie mleko
modyfikowane również pomaga wzmacniać odporność. Od około 5.-6. miesiąca życia można stopniowo
wzbogacać dietę dziecka w inne pokarmy. Później warto zadbać o to, aby podawane pokarmy były bogate
w dobroczynne prebiotyki. Ich doskonałym źródłem są niektóre warzywa i owoce, m.in.: banany, pory,
szparagi. Podobne działanie do warzyw i owoców zawierających prebiotyki wykazują rośliny strączkowe
oraz zboża (owies i jęczmień).

■

Codzienne spacery

Codzienna dawka ruchu na świeżym powietrzu pomoże wzmocnić

organizm dziecka. Każda pogoda jest dobra na spacer – nawet,

jeśli pada deszcz (wiosenny, ale nie wielka ulewa z wiatrem).

Zróżnicowana pogoda hartuje organizm dziecka, a wilgotne

powietrze ma dobroczynny wpływ na drogi oddechowe.

■

Prawidłowe ubieranie

Niemowlę ma mniej sprawną termoregulację, dlatego

jest bardziej narażone na wychłodzenie lub przegrzanie.

Najczęściej popełnianym błędem jest utrzymywanie

zbyt wysokiej temperatury w pomieszczeniu, w którym

przebywa dziecko. Pediatrzy zalecają, by była to tempe-

ratura stała, około 19-22°C oraz by jak najczęściej wietrzyć

pomieszczenie. Należy przy tym unikać przeciągów.

Dziecko powinno być ubrane odpowiednio do temperatury

panującej w jego otoczeniu. Na spacer należy ubierać malucha

w kilka warstw ubranek wykonanych z naturalnych włókien:

bawełny, wełny a także polaru. Łatwo można wtedy sprawdzić,

czy dziecku nie jest za zimno lub za gorąco, dotykając skóry

na jego karku.

10

Jak dbać o naturalną odporność?

■

Częste wietrzenie mieszkania i spanie przy uchylonym oknie

Niezwykle ważne jest wietrzenie mieszkania. Jesienią i zimą należy otwierać okna nawet 3 razy dziennie,
a czas wietrzenia powinien wynosić 15 minut. Ostatni raz powinno się wietrzyć pomieszczenie tuż przed
położeniem dziecka spać. Wiosną i latem można w ogóle nie zamykać okna i zostawiać je uchylone.

■

Szczepienia ochronne

Bardzo ważne jest, by starannie przestrzegać terminów szczepień obowiązkowych. Zapobiegają one wielu
ciężkim chorobom, takim jak: gruźlica, błonica, tężec, krztusiec, odra, świnka, różyczka, choroba

Heinego-Medina (polio) czy wirusowe zapalenie wątroby typu B.

Warto także rozważyć podanie dziecku szczepień zalecanych, choć

nieobowiązkowych (infekcje pneumokokowe czy rotawirusowe).

■

Kontakty z ludźmi

Jeśli dziecko jest osłabione, na przykład

po chorobie, nie należy narażać go

na zbyt bliski kontakt z wieloma osobami,

które mogą być źródłem infekcji.

Ale „trzymanie pod kloszem”

także nie jest dobre dla niemowlęcia.

Letnie spacery na świeżym powietrzu,

kąpiele w czystym jeziorze lub morzu

pomogą w hartowaniu odporności.

11

Droga Mamo, schemat rozwoju dziecka przedstawiony na kolejnych stronach pomoże Ci ocenić postępy
Twojego dziecka i przygotować się odpowiednio na kolejne etapy, tak aby w jak najlepszy sposób stymulować
jego rozwój. Nieco późniejsze zachowania czy wykonywanie przytoczonych czynności nie świadczy jeszcze
o opóźnionym rozwoju psychomotorycznym dziecka.
Opóźnienie w wykonywaniu części opisanych czynności o miesiąc nie jest jeszcze powodem do niepokoju,
ponieważ każde dziecko rozwija się indywidualnie.

Schemat rozwoju dziecka w pierwszym roku życia

12

13

Trzeci miesiąc

■

Gdy leży na plecach, potrafi odwrócić się na prawy albo lewy bok, trzyma głowę prosto.

■

Podnosi ręce i ogląda je w zasięgu wzroku, wkłada paluszki do buzi.

■

Podtrzymuje w ręce podaną mu zabawkę i próbuje nią poruszać.

■

Głośno śmieje się i grucha, wydaje dźwięki z samogłosek i spółgłosek: ga, egu, grrhu, erre.

■

Jego więź z Tobą i osobami z najbliższego otoczenia jest coraz silniejsza.

Czwarty miesiąc

■

Gdy leży na plecach, potrafi obrócić się na bok, który samo wybierze.

■

Trzyma prosto główkę.

■

Gdy leży na brzuszku, podnosi główkę i pewnie podpiera się rączkami.

■

Zaczyna poznawać zabawki i bada je, wkładając do ust.

■

Z przyjemnością wydaje różne dźwięki o różnym natężeniu.

■

Coraz bardziej interesuje się otoczeniem, rozgląda się i potrzebuje częstszego kontaktu z rodzicami.

Zadbaj o to, żeby za ciasne ubranko, śpiworek czy omotana kołderka nie uniemożliwiały mu wierzgania
nóżkami, a ściągające się prześcieradełko – przewracania na boki. To dla niego wielka zabawa.
Niech naga biała ściana nie blokuje mu oglądania interesującego otoczenia. Pomóż mu w pełni
wykorzystać swój potencjał rozwoju.

Piąty miesiąc

■

Z łatwością obraca się z brzucha na plecy, a czasem z pleców na brzuch.

■

Na plecach unosi głowę, żeby lepiej widzieć przedmioty i osoby.

■

Na plecach zapiera się stopami i robi lekki „mostek”.

■

Na brzuchu prostuje ramiona i nogi, przypominając małego pływaka.

■

Skupia uwagę na kolorowych przedmiotach, przekłada je z ręki do ręki.

■

Śledzi wzrokiem przedmiot upuszczany na podłogę.

■

Rozmawia samo ze sobą, łączy samogłoski ze spółgłoskami, np. dada, agaggaa.

■

Płacze o wiele rzadziej, jest coraz bardziej wesołe i zainteresowane światem.

Pierwszy miesiąc

■

Rączki i nóżki ma podkurczone, a dłonie zaciska w piąstki.

■

Gdy leży na brzuszku, unosi główkę i przez krótką chwilę potrafi ją utrzymać.

■

Gdy podciągasz je za ręce z pozycji na plecach, główka opada mu w tył.

■

Zatrzymuje na chwilę wzrok na przedmiotach trzymanych
30 cm od niego.

■

Często odwraca główkę w stronę źródła światła.

■

Wydaje gardłowe dźwięki, a także głośno płacze dla wyrażenia
emocji i potrzeb.

■

Uspokaja się po wzięciu w ramiona i ukołysaniu.

■

Rozsyła pierwsze odruchowe uśmiechy.

Drugi miesiąc

■

Leżąc, prostuje rączki i nóżki.

■

Opierając się na łokciach, prostuje tułów i na krótko chwiejnie unosi główkę.

■

Gdy podciągasz je za ręce z pozycji na plecach, próbuje utrzymać główkę.

■

Coraz intensywniej obserwuje przedmioty i osoby, wodzi za nimi wzrokiem.

■

Zaczyna reagować na dźwięki, odwraca się w kierunku dźwięku.

■

Wymawia pojedyncze samogłoski, a płacz ma różne barwy i natężenie.

■

Coraz częściej uśmiecha się do ludzi, zwracających się do niego w jego polu widzenia.

Z ulgą przyjmiesz wiadomość, że po dwóch miesiącach większość dzieci ustala sobie rytm snu i czuwania.
Niektóre przesypiają w nocy nawet 5-6 godzin.

14

15

Szósty miesiąc

■

Leżąc na plecach, pewnie unosi głowę, bawi się rękami.

■

Posadzone potrafi się jakiś czas utrzymać, ale chwiejnie.

■

Często chwyta przedmioty obydwiema rękami.

■

Potrafi okazać, czy przedmiot mu się podoba czy nie.

■

Na najbliższą rodzinę reaguje gaworzeniem i uśmiechem.

■

W stosunku od obcych staje się lękliwe i nieufne.

■

Lubi przyglądać się własnemu odbiciu w lustrze.

Siódmy miesiąc

■

Coraz bardziej lubi leżeć na brzuchu i częściej chce być brane na ręce.

■

Leżąc na brzuszku podnosi głowę i opiera się na łokciach.

■

Od czasu do czasu podciąga nogi pod brzuch, co jest pierwszą
oznaką gotowości do raczkowania.

■

Przeważnie siedzi już pewnie, ale zabezpiecza się
wyciągniętymi przed siebie rękami.

■

Chętnie chwyta zabawki w obydwie ręce
i stuka nimi o siebie lub pociera.

■

Pojawiają się wyrazy dwusylabowe: mama,
tata, dada, baba.

■

Przywołuje głosem dorosłych.

■

Uczy się pić z kubeczka, wyciąga rączkę po biszkopt.

Ósmy miesiąc

■

Powoli próbuje raczkować.

■

Potrafi usiąść z pozycji na boku.

■

Gdy siedzi, trzyma prosto plecy.

■

Sięga po coraz mniejsze przedmioty i chwyta je kciukiem i palcem wskazującym.

■

Dość sprawnie pije z kubka i je z łyżeczki.

■

Reaguje na zakazy „nie wolno”, ale czasami próbuje je ignorować.

■

Jest nieufne wobec obcych, najbezpieczniej czuje się przy mamie.

Może zdarzyć się, że Twoja pociecha nie będzie chciała Cię puścić nawet na chwilę. Będzie protestowała
przeciw zostaniu z babcią, a nawet z tatą. Uzbrój się w cierpliwość, to może być męczące. Na pocieszenie
– potrzeba aż tak wielkiego bycia blisko mamy mija dość szybko.

Dziewiąty miesiąc

■

Bardzo lubi siedzieć i nie ma problemów z utrzymaniem równowagi.

■

Coraz sprawniej raczkuje.

■

Wstaje, trzymając się mebli.

■

Z przyjemnością bawi się paluszkami, w zabawach poznaje całe ciało.

■

Świadomie sięga po zabawki i bardzo dokładnie je bada.

■

Z zaciekawieniem ogląda książeczki i obrazki.

■

Uwielbia wkładać zabawki do koszyka, a potem je wyjmować.

■

Zdecydowanie i coraz wyraźniej wyraża swoje życzenia i potrzeby.

Dziesiąty miesiąc

■

Siada z pozycji na brzuszku i samodzielnie wstaje.

■

Próbuje poruszać się bokiem wzdłuż mebli, przytrzymując się ich.

■

Uwielbia zabawę w chowanego, chowa się pod pieluszką, którą z wybuchem radości ściąga sobie z głowy.

■

Bardzo ważne są dla niego pochwały i uznanie; odróżnia pochwałę od nagany.

■

Jest wesołe i otwarte wobec lubianych, ale rezygnuje z kontaktów z ludźmi, do których nie żywi sympatii.

■

Dużo gaworzy, przyciągając uwagę dorosłych.

Jedenasty miesiąc

■

Gdy trzymasz je za rączki, próbuje stawiać pierwsze kroki.

■

Raczkując, bada migiem wszystkie zakątki.

■

Uwielbia przedmioty, którymi można głośno postukać, np. garnki.

■

Gdy chodzi, jedną ręką się trzyma, a drugą bada wszystko, co interesujące.

■

Zaczyna rozumieć wiele słów, powtarza sylaby wiedząc, o kim mówi, np. mama, tata, hau-hau.

■

Szczególnie mocno daje Wam odczuć, jak jesteście mu potrzebni.

Dwunasty miesiąc

■

Chodzi podtrzymywane przez rodziców.

■

Próbuje budować wieże z klocków, przyciąga zabawki do siebie lub je popycha.

■

Jest bardzo rozmowne, przy czym używa raczej pojedynczych sylab.

■

Najczęściej reaguje już na swoje imię.

■

Często chce samodzielnie jeść łyżeczką i pić z kubeczka.

■

Gdy je chwalisz, jest bardzo dumne i powtarza to, za co je pochwaliłaś.

Schemat żywienia niemowląt karmionych mlekiem matki

Wiek

w miesiącach

Karmienie piersią

Rodzaj posiłku – posiłki uzupełniające

3

kaszki

1-4

Karmienie piersią na żądanie

1

5-6

Karmienie piersią na żądanie

1

7-9

Karmienie piersią na żądanie

• kaszka / kleik zbożowy bezglutenowy

lub glutenowy

4

10

Karmienie piersią na żądanie

• kaszki / kleiki glutenowe i bezglutenowe

11-12

Karmienie piersią na żądanie

• produkty zbożowe (kaszki / kleiki glutenowe

i bezglutenowe)

W określonych sytuacjach można podawać herbatki ziołowe

Rodzaj posiłku – posiłki uzupełniające

3

obiadki

deserki i soczki

inne posiłki

• zupa-przecier jarzynowy

2

z dodatkiem kaszy manny
(2-3 g na 100 ml) – 1 x dziennie

• zupa jarzynowa

lub przecier jarzynowy
z gotowanym mięsem (lub rybą
1-2 x w tygodniu) – bez wywaru,
z kleikiem zbożowym glutenowym

• sok owocowy

(najlepiej przecierowy)
lub przecier owocowy
– nie więcej niż 150 g

• 1/2 żółtka do potraw co drugi dzień

• obiad z 2 dań:

5

zupa jarzynowa z kaszką
glutenową + jarzynka
z gotowanym mięsem (lub rybą
1-2 x w tygodniu)

• przecier lub sok owocowy

– nie więcej niż 150 g

• 1/2 żółtka do potraw codziennie
• niewielkie ilości pieczywa
• biszkopty
• sucharki

• obiad z 2 dań:

zupa jarzynowa z kaszką
glutenową + jarzynka
z gotowanym mięsem (lub rybą
1-2 x w tygodniu), ewentualnie
z ziemniakiem lub ryżem

• przecier lub sok owocowy

– nie więcej niż 150 g

• całe jajko 3-4 razy w tygodniu
• pieczywo, biszkopty, sucharki
• produkty mleczne (łączone

z produktami zbożowymi):
mleko modyfikowane, twarożek,
jogurt

6

, kefir – kilka razy w tygodniu

i owocowe zgodnie ze wskazaniami wiekowymi na opakowaniu.

1. Na życzenie matki można wprowadzić mleko modyfikowane.
2. Składnikiem tłuszczowym zup jarzynowych może być wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy.
3. Nowe produkty, np. owoce, warzywa, kasze, mięso należy wprowadzać kolejno i osobno, obserwując reakcję dziecka. Wprowadzając posiłki
uzupełniające, zaczynać od małych ilości, np. 3-4 łyżeczki. Posiłek inny niż karmienie mlekiem kobiecym podawać po zakończeniu karmienia
piersią – w sytuacji, kiedy dziecko odmawia jedzenia lub próbowania posiłków uzupełniających, można odwrócić tę kolejność.

4. Zaleca się, by produkty zbożowe wprowadzane w 1. roku życia były wzbogacane w żelazo.
5. Konsystencja jarzyn i mięsa powinna stymulować żucie pokarmu.
6. Tylko naturalne składniki; bez konserwantów, z ograniczeniem cukru.

Materiał zaopiniowany przez prof. dra hab. n. med. Janusza Książyka.

16

17

Schemat żywienia niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym

Wiek

w miesiącach

Liczba posiłków

wielkość porcji

1

Rodzaj posiłku

mleka, mieszanki mleczne, kaszki

1

7 x 90-110 ml

• mleko początkowe

2

6 x 110-130 ml

• mleko początkowe

3

6 x 130 ml

• mleko początkowe

4

6 x 150 ml

• mleko początkowe

5

5 x 180 ml

• mleko początkowe

6

5 x

• mleko początkowe

7

5 x

• 1 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (2-3 g na 100 ml)

• 2 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (2-3 g na 100 ml)

• 1 x 150 g – kaszka na mleku następnym

8

5 x

• 1 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (6 g na 100 ml)

• 2 x 180 ml – mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (6 g na 100 ml)

• 1 x 150 g – kaszka na mleku następnym

9

5 x

• 1 x 200 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowej

• 1 x 200 ml – mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej

• 1 x 200 ml – kaszka na mleku następnym

10

4-5 x

• 3 x 220 ml – mleczny posiłek łączony z produktami zbożowymi

(np. mleko następne, kaszki mleczne glutenowe lub bezglutenowe)

11-12

4-5 x

• jak w 10. miesiącu życia

W określonych sytuacjach można podawać herbatki ziołowe

1. Podana wielkość porcji jest średnią, jaką zjada dziecko w danym wieku, zależnie od łaknienia i zapotrzebowania. Różnice mogą również dotyczyć liczby posiłków.
2. Składnikiem tłuszczowym zup jarzynowych może być wysokiej jakości masło, oliwa z oliwek lub niskoerukowy olej rzepakowy.

18

Rodzaj posiłku

obiadki

deserki i soczki

inne posiłki

• 1 x zupa-przecier jarzynowy

2

• sok (najlepiej przecierowy)

lub skrobane jabłko (50-100 g)

• 1 x zupa-przecier jarzynowy z dodatkiem

kleiku glutenowego (2-3 g kleiku na 100 ml)

+ 10 g gotowanego mięsa (bez wywaru)

(lub ryby 1-2 x w tygodniu)

• przecier owocowy

lub sok (najlepiej przecierowy)

– nie więcej niż 150 g

• 1 x 200 ml – zupa-przecier jarzynowy

z gotowanym mięsem

3

(10 g)

(lub rybą 1-2 x w tygodniu)

• deser mleczno-owocowy (zamiast kaszki)

• przecier owocowy

lub sok – nie więcej niż 150 g

• 1/2 żółtka do potraw co drugi dzień

• 1 x 200 ml – zupa-przecier jarzynowy

z gotowanym mięsem

3

(10-15 g)

(lub rybą 1-2 x w tygodniu)

• deser mleczno-owocowy (zamiast kaszki)

• przecier owocowy

lub sok – nie więcej niż 150 g

• 1/2 żółtka do potraw co drugi dzień

• 1 x 200 ml – zupa-przecier jarzynowy

z gotowanym mięsem

3

(10-15 g)

(lub rybą 1-2 x w tygodniu)

• owoce lub kompot

lub sok (najlepiej przecierowy) – 1 x 150 g

• 1/2 żółtka do potraw

• biszkopt

• 1 x zupka jarzynowa z kaszą glutenową

• 1 x obiad: jarzynka z gotowanym mięsem

3

(15-20 g) (lub rybą 1-2 x w tygodniu)

z dodatkiem ziemniaka lub ryżu

• przecier owocowy lub owoce lub kompot

lub sok (najlepiej przecierowy)

– nie więcej niż 150 g

• 1/2 żółtka do potraw

• niewielkie ilości pieczywa,

biszkopty, sucharki

• jak w 10. miesiącu życia

• jak w 10. miesiącu życia

• całe jajko 3-4 razy w tygodniu

• twarożek, kefir, jogurt kilka razy

w tygodniu

4

i owocowe zgodnie ze wskazaniami wiekowymi na opakowaniu.

3. Konsystencja jarzyn i mięsa powinna stymulować żucie pokarmu.
4. Tylko naturalne składniki; bez konserwantów, z ograniczeniem cukru.
Materiał zaopiniowany przez prof. dra hab. n. med. Janusza Książyka.

19

Ważne rady

■

Mleko matki jest najlepszym i najbardziej

wartościowym pokarmem dla dziecka. Zawiera
wszystkie niezbędne mu składniki odżywcze
i naturalnie wzmacnia jego odporność, chroniąc
przed infekcjami i alergią.

■

Zarówno podczas ciąży, jak również w okresie

karmienia piersią odpowiednia dieta matki
odgrywa znaczącą rolę tak dla niej samej,
jak i dla dziecka.

■

Częste karmienie to najlepszy sposób,

aby utrzymać laktację.

■

Nawet jeśli pojawią się trudności z karmieniem,

np. wydaje Ci się, że Twoje dziecko nie najada
się lub Ty masz za mało pokarmu, nie rezygnuj
pochopnie z karmienia naturalnego – zasięgnij
porady doświadczonej położnej lub doradcy
laktacyjnego.

■

Jeżeli z jakiejś przyczyny nie możesz karmić piersią,

poradź się lekarza w sprawie wyboru mleka
modyfikowanego. Doradzi on, jaki rodzaj mleka
będzie najlepszy dla Twojego dziecka, w zależności
od jego wieku i potrzeb organizmu.

■

Niepotrzebne wprowadzenie butelki w trakcie

karmienia piersią zaburza prawidłowy mechanizm
ssania piersi i w konsekwencji prowadzi
do zatrzymania laktacji.

■

Jeżeli zdecydujesz się na karmienie wyłącznie

butelką, możesz napotkać na pewne trudności

w przypadku chęci powrotu do karmienia piersią.
Zanim podejmiesz decyzję o karmieniu mlekiem
modyfikowanym, skontaktuj się z lekarzem.

■

W przypadku karmienia wyłącznie butelką,

zużyjesz co najmniej jedno opakowanie (350 g)
na tydzień. Przed podjęciem decyzji o stosowaniu
mleka modyfikowanego dla niemowląt zwróć
uwagę na możliwości finansowe Twojej rodziny.

■

Jeżeli lekarz zaleci Twojemu dziecku preparaty

uzupełniające lub zastępujące karmienie piersią
w pierwszych miesiącach jego życia, zawsze stosuj
mleko dla niemowląt odpowiadające najwyższym
standardom jakościowym. Podawanie pokarmów,
które nie są przeznaczone dla niemowląt, może
być szkodliwe dla zdrowia dziecka.

■

Zawsze przygotowuj mleko modyfikowane

zgodnie ze wskazówkami na opakowaniu i zawsze
bezpośrednio przed podaniem dziecku. Nigdy nie
podawaj mu ponownie niewykorzystanej części
pokarmu.

■

Przygotowując pokarm dla dziecka, w najwyższym

stopniu dbaj o higienę.

■

W celu zapobiegania próchnicy należy zwrócić

uwagę na higienę pierwszych ząbków, szczególnie
przed snem. Ważne jest, aby po skończonym
posiłku dziecko nie przetrzymywało w buzi
smoczka z resztkami pokarmu.

Jeśli Twoje dziecko ma alergię lub inne zaburzenia ze strony układu pokarmowego oraz jeśli masz wątpliwości dotyczące jego żywienia,

skontaktuj się z nami. Nasi specjaliści doradzą Ci, które mleka z serii Bebilon mogą być pomocne. Nasi specjaliści udzielają informacji

od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-17:00. Zapraszamy także na naszą stronę internetową www.bebilon.com.pl

Serwis Konsumencki NUTRICIA, tel. [phone] (opłata tylko za jeden impuls) lub 0 77 456 45 76,

ul. Marka z Jemielnicy 1, 45-952 Opole, e-mail: [e-mail]

paź

dziernik 2008