50

OBRONA

HAKIN9 5/2009

W

klasycznym modelu bezpieczeństwa
bazy danych Oracle dostęp do
obiektów przechowujących dane jest

realizowany za pomocą odpowiednich przywilejów
obiektowych.

Jeśli chcemy na przykład umożliwić jakiemuś

użytkownikowi możliwość odczytu danych z
pewnej, niebędącej jego własnością tabeli,
perspektywy, bądź też synonimu (w dalszej części
artykułu dla zachowania przejrzystości rozważań
będziemy posługiwali się tylko tabelami) należy
mu do takiego obiektu przyznać przywilej

SELECT

.

Przykładowo, jeśli chcielibyśmy umożliwić

odczyt danych z tabel pracownicy w schemacie
kp użytkownikowi jkowalski, należałoby użyć
polecenia z Listingu 1. (będąc zalogowanym
jako użytkownik kp lub inny mający prawo
przyznawania przywileju

SELECT

na tabeli

kp.pracownicy

):

Od tego momentu użytkownik jkowalski

może odczytywać wszystkie rekordy z tabeli
kp.pracownicy.

Rozwiązanie to posiada jednak ograniczenie

polegające na tym, że przyznając przywilej

SELECT

danemu użytkownikowi nie mamy

w żaden sposób możliwości ograniczenia,
które wiersze będzie mógł on odczytywać.
Przywilej

SELECT

działa tutaj bowiem globalnie

– umożliwiając odczyt wszystkich wierszy z danej
tabeli.

Nie zawsze jednak takie działanie jest

pożądane. Czasem (o zastosowaniach

DARIUSZ WALAT

Z ARTYKUŁU

DOWIESZ SIĘ

jak wykorzystać mechanizmy

bezpieczeństwa określane

mianem wirtualnej prywatnej

bazy danych w systemie

zarządzania bazą danych

Oracle.

CO POWINIENEŚ

WIEDZIEĆ

znać podstawy zarządzania

bazą danych Oracle 9i/10g,

mieć ogólne pojęcie o

programowaniu w języku SQL i

PL/SQL.

takiego podejścia opowiemy w dalszej części
artykułu) konieczne jest ograniczenie w sposób
niewidoczny dla użytkownika wykonującego
zapytanie zwracanych z danej tabeli rekordów
do pewnego ich podzbioru w oparciu o ściśle
określone kryteria. Rozwiązaniem takiego
problemu może być utworzenie odpowiednich
perspektyw pozwalających na dostęp tylko
do konkretnych rekordów z danej tabeli oraz
przyznanie do nich odpowiednich praw
konkretnym użytkownikom. Przykładowo,
gdybyśmy chcieli umożliwić odczyt z tabeli
kp.pracownicy dwóm użytkownikom, nazywającym
się

uzytkownik _ a

i

uzytkownik _ b

, w taki

sposób, aby

uzytkownik _ a

widział tylko

rekordy pracowników z działu o identyfikatorze

10

, natomiast

uzytkownik _ b

tylko rekordy

pracowników z działu o identyfikatorze

20

,

należałoby utworzyć dwie perspektywy, pierwszą,
nazywającą się na przykład

pracownicy _

dzial _ 10

, posiadającą w swoim kodzie

warunek

WHERE id _ dzialu = 10

, oraz drugą

(

pracownicy _ dzial _ 20

) posiadającą warunek

WHERE id _ dzialu = 20

, a następnie przyznać

przywilej

SELECT

na tych perspektywach do

użytkowników: odpowiednio

uzytkownik _ a

oraz

uzytkownik _ B

. Jak widać, jest to rozwiązanie

mało elastyczne; dodanie nowych użytkowników
w systemie determinuje konieczność tworzenia
nowych perspektyw i przyznawania do nich
uprawnień, zmiana numeracji działów wymusza
konieczność przepisania perspektyw, itd…, itd…

Stopień trudności

Fine Grained

Access Control

Większości użytkowników bazy danych firmy Oracle kojarzą się

zwykle jako „czarne skrzynki”. Jednak, aby dane te były bezpieczne

silniki bazodanowe mają zaimplementowaną sporą liczbę technologii

pozwalających przy ich umiejętnym wykorzystaniu mieć pewność, że

dane te pozostaną „nieskompromitowane”.

51

FINE GRAINED ACCESS CONTROL

HAKIN9

5/2009

Panaceum na ograniczenia

związane z powyższym problemem
jest wprowadzone w bazie danych 8i,
a w kolejnych wersjach rozszerzone
i udoskonalone rozwiązanie, które
pozwala na bardziej precyzyjne od
przywileju

SELECT

przyznawanie

uprawnień do odczytu danych z tabel.
Jest ono określane mianem Prywatnej
Wirtualnej Bazy Danych (ang. Virtual
Private Database, w skrócie VPD),
Drobnoziarnistej Kontroli Dostępu
(ang. Fine Grained Access Control, w
skrócie FGAC) lub też bezpieczeństwem
na poziomie wiersza (ang. Row Level
Security). W literaturze spotyka się
wszystkie trzy powyższe określenia,
natomiast oznaczają one dokładnie to
samo rozwiązanie, które jest fizycznie
realizowane za pomocą pakietu DBMS_
RLS. W dalszej części artykułu będziemy
się posługiwali zamiennie terminami VPD
lub FGAC.

Działanie FGAC – w dużym

uproszczeniu – polega na tym, że baza
danych w oparciu o pewien zestaw
kryteriów modyfikuje (poprzez dodanie
odpowiedniego warunku

WHERE

) w

tle zapytanie wysłane do niej przez
użytkownika. Dzięki temu użytkownik,
zamiast otrzymać pełen zestaw rekordów,
otrzymuje ich pewien podzbiór.

Przykładowo zapytanie z Listingu

3. może zostać zmodyfikowane przez
bazę danych w tle poprzez dodanie
odpowiedniego predykatu do postaci
przedstawionej na Listingu 4. gdzie
funkcja

USER

zwraca nazwę aktualnie

zalogowanego użytkownika. Tak więc,
będąc zalogowanym jako użytkownik
jkowalski zapytanie z Listingu 5. przyjmie
efektywnie postać jak na Listingu 6.

Jak więc widać jest to funkcjonalność,

która ma działanie podobne do
rozwiązania z perspektywami, o którym
wspominaliśmy powyżej. Jest jednak
niepomiernie bardziej elastyczne, gdyż tutaj
za generowanie odpowiedniego predykatu
odpowiada centralna funkcja, która jest
stowarzyszona z daną tabelą za pomocą
odpowiedniej polityki FGAC.

FGAC

– konfiguracja podstawowa

Pierwszym krokiem w konfiguracji FGAC
jest utworzenie odpowiedniej funkcji

Listing 1.

Przyznanie uprawnień SELECT na tabeli kp.pracownicy

kp@szkol>

GRANT

select

ON

pracownicy

TO

jkowalski;

Pomyślnie przyznano uprawnienia

Listing 2.

Odczytanie rekordów z tabeli kp.pracownicy

kp@szkol>

connect

jkowalski/jkowalski

Połączono.
jkowalski@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10
2 Andrzej Nowak 5400 20
3 Zbigniew Wójcik 1850 10
4 Dariusz Walat 7900 20
5 Piotr Romańczuk 4670 10
6 Adam Kaczmarski 1100 20

6 wierszy zostało wybranych.

Listing 3.

Zapytanie pobierające wszystkie rekordy z tabeli kp.pracownicy

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

Listing 4.

Zapytanie pobierające wiersze z tabeli kp.pracownicy z warunkiem filtrującym

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy

WHERE

UPPER

(

nazwisko

)

= SUBSTR

(

USER

, 2

)

;

Listing 5.

Zapytanie pobierające wszystkie rekordy z tabeli kp.pracownicy

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

Listing 6.

Zapytanie pobierające rekordy z tabeli kp.pracownicy dla pracownika(ów)

o nazwisku ‘KOWALSKI’

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy

WHERE

UPPER

(

nazwisko

)

=

'KOWALSKI'

;

Listing 7.

Przykładowa funkcja polityki FGAC

CREATE

OR

REPLACE

FUNCTION

zwroc_nazwisko

(

p_schema

IN

VARCHAR2,

p_object

IN

VARCHAR2

)

RETURN

VARCHAR2

AS

BEGIN

IF

USER

=

'KP'

THEN

RETURN

NULL

;

ELSE

RETURN

'UPPER(nazwisko) = SUBSTR(USER, 2)'

;

END

IF

;

END

;

/

Listing 8.

Utworzenia polityki ‘PRACOWNICY_SELECT_POLICY’ na tabeli kp.pracownicy

kp@szkol>

BEGIN

2 dbms_rls.add_policy

(

3 object_schema =>

'KP'

,

4 object_name =>

'PRACOWNICY'

,

5 policy_name =>

'PRACOWNICY_SELECT_POLICY'

,

6 function_schema =>

'KP'

,

7 policy_function =>

'ZWROC_NAZWISKO'

,

8 statement_types =>

'SELECT'

9

)

;

10

END

;

11 /

OBRONA

52

HAKIN9 5/2009

FINE GRAINED ACCESS CONTROL

53

HAKIN9

5/2009

odpowiedzialnej za generowanie ciągów
tekstowych, które będą dopisywane
później jako predykaty do zapytań. Jest
to tak zwana funkcja polityki (ang. policy
function).

Funkcja ta jest następnie kojarzona

z konkretną tabelą za pomocą pakietu

DBMS _ RLS

poprzez utworzenie

odpowiedniej polityki. W niniejszym
artykule funkcjonalność FGAC jest
omawiana tylko i wyłącznie w aspekcie
zapytań

SELECT

wykonywanych w

odniesieniu do konkretnej tabeli.
Należy jednak zaznaczyć, że FGAC
może być również wykorzystywane do
transparentnego ograniczenia wierszy w
dowolnym poleceniu DML.

Dla powyżej określonego przykładu,

w którym chcemy ograniczyć rekordy
zwracane z tabeli kp.pracownicy tylko
do rekordu, w którym są dane aktualnie
zalogowanego użytkownika (za wyjątkiem
sytuacji, gdy jesteśmy zalogowanie
jako użytkownik kp, kiedy chcemy mieć
zwracane wszystkie rekordy z Tabeli

PRACOWNICY

), odpowiednia funkcja polityki

FGAC mogłaby wyglądać tak jak na
Listingu 7.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, iż

każda funkcja polityki musi posiadać dwa
parametry wejściowe:

nazwa schematu (p_schema in varchar2);
nazwa tabeli (p_table in varchar2).

które są wykorzystywane później do
określenia tabeli, w odniesieniu do której
mają być generować odpowiednie
predykaty, oraz musi zwracać ciąg
znakowy, który będzie dopisywany
do dowolnego polecenia

SELECT

(w

naszym wypadku w stosunku do tabeli
kp.pracownicy).

Jak widać, nasza funkcja

zwroc _

nazwisko

w zależności od użytkownika

zwróci: ciąg pusty (dla użytkownika kp),
co w praktyce będzie oznaczało, że do
polecenia

SELECT

nie zostanie dodany

żaden predykat lub wartość będącą
wycinkiem z nazwy konta użytkownika
w przypadku wszystkich pozostałych
użytkowników.

Mając przygotowaną funkcję

polityki, kolejnym krokiem w konfiguracji
FGAC jest utworzenie polityki, która
będzie z niej korzystała. Do tego celu

Listing 9.

Pobranie informacji o polityce pracownicy_select_policy z perspektywy

USER_POLICIES

kp@szkol>

SELECT

object_name, policy_name, pf_owner function_owner,

FUNCTION

,

2 sel, ins, upd, del, ENABLE
3

FROM

user_policies;

OBJECT_NAME POLICY_NAME FUNCTION_OWN

FUNCTION

SEL INS UPD DEL ENA

------------ ------------------------------ ------------ -------------- --- --- --- --- ---

PRACOWNICY PRACOWNICY_SELECT_POLICY KP ZWROC_NAZWISKO YES NO NO NO YES

Listing 10.

Przykład działania polityki FGAC na tabeli kp.pracownicy

kp@szkol>

CONNECT

kp/kp

Połączono.
kp@szkol>

SELECT

*

FROM

pracownicy;

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10
2 Andrzej Nowak 5400 20
3 Zbigniew Wójcik 1850 10
4 Dariusz Walat 7900 20
5 Piotr Romańczuk 4670 10
6 Adam Kaczmarski 1100 20

kp@szkol>

GRANT

SELECT

ON

pracownicy

TO

jkowalski, scott;

Pomyślnie przyznano uprawnienia.

kp@szkol>

CONNECT

jkowalski/jkowalski

Połączono.
jkowalski@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10

jkowalski@szkol>

CONNECT

scott/tiger

Połączono.
scott@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

nie wybrano żadnych wierszy

Listing 11.

Efekt działania przywileju EXEMPT ACCESS POLICY

SQL>

CONNECT

scott/tiger

Połączono.

SCOTT@SZKOL>

SELECT

COUNT

(

*

)

FROM

kp.pracownicy;

COUNT

(

*

)

----------

0

SCOTT@SZKOL>

CONNECT

/

AS

sysdba

Połączono.

SYS@SZKOL>

GRANT

EXEMPT ACCESS POLICY

TO

scott;

Pomyślnie przyznano uprawnienia.

SYS@SZKOL>

CONNECT

SCOTT/TIGER

Połączono.

SCOTT@SZKOL>

SELECT

COUNT

(

*

)

FROM

kp.pracownicy;

COUNT

(

*

)

----------

6

OBRONA

52

HAKIN9 5/2009

FINE GRAINED ACCESS CONTROL

53

HAKIN9

5/2009

jest wykorzystywany wspomniany już
uprzednio pakiet DBMS_RLS. W tym
miejscu należy wyjaśnić, że przywilej

EXECUTE

umożliwiający wykorzystanie

pakietu DBMS_RLS do zarządzania
politykami FGAC jest uprawnieniem
potężnym. Każdy użytkownik posiadający
uprawnienie do uruchamiania
procedur z pakietu DBMS_RLS ma
możliwość modyfikowania i usuwania
już istniejących polityk utworzonych
przez innych użytkowników. Stąd
też w produkcyjnych rozwiązaniach
najlepiej utworzyć odpowiednie konto
użytkownika, które będzie jako jedyne
uprawnione do tworzenia polityk w
danym systemie. W ten sposób zostanie
ograniczone do niezbędnego minimum
niebezpieczeństwo niewłaściwego użycia
pakietu DBMS_RLS.

W naszym przykładzie załóżmy jednak,

że użytkownik kp ma możliwość posłużenia
się pakietem DBMS_RLS do utworzenia
polityki, która będzie korzystała z funkcji

zwroc _ nazwisk

o w celu ograniczenia

rekordów zwracanych przez zapytania do
kp.pracownicy.

Kod z Listingu 8 spowodował

utworzenie polityki

pracownicy _

select _ policy

w schemacie

użytkownika

kp

na tabeli pracownicy ze

schematu

kp

z wykorzystaniem funkcji

polityki

zwroc _ nazwisko

również ze

schematu

kp

.

Informacje o nowoutworzonej polityce

można znaleźć w perspektywie systemowej

USER _ POLICIES

Jak widać, utworzona przez nas

polityka jest domyślnie włączona, oraz
będzie działała tylko w odniesieniu do
zapytań.

No dobrze. Mamy w końcu utworzoną

odpowiednią politykę implementującą
FGAC na naszej przykładowej tabeli. Czas
najwyższy zobaczyć efekty jej działania.

Podłączymy się do bazy danych

najpierw jako właściciel tabeli pracownicy,
czyli użytkownik kp oraz wykonamy na
niej zapytanie. Następnie przyznamy
przywilej

SELECT

na tabeli pracownicy

dwóm innym użytkownikom – jkowalski i
scott oraz, logując się kolejno na ich konta,
zobaczymy efekt działania utworzonej
uprzednio polityki, wykorzystując przyznany
przywilej

SELECT

. Pokazane to zostało na

Listingu 10.

Listing 12.

Efekt działania polityki FGAC dla zapytania pobierającego wszystkie

kolumny z tabeli kp.pracownicy

jkowalski@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10

Listing 13.

Domyślny efekt działania polityki FGAC dla zapytania pobierającego

pojedynczą kolumnę z tabeli kp.pracownicy

jkowalski@szkol>

SELECT

count

(

id_pracownika

)

FROM

kp.pracownicy;

COUNT

(

ID_PRACOWNIKA

)

--------------------

1

Listing 14.

Przykład polityki FGAC, działającej na poziomie pojedynczej kolumny

kp@SZKOL>

BEGIN

2 dbms_rls.add_policy

(

3 object_schema =>

'KP'

,

4 object_name =>

'PRACOWNICY'

,

5 policy_name =>

'PRACOWNICY_SELECT_POLICY'

,

6 function_schema =>

'KP'

,

7 policy_function =>

'ZWROC_NAZWISKO'

,

8 statement_types =>

'SELECT'

,

9 sec_relevant_cols =>

'WYNAGRODZENIE'

10

)

;

11

END

;

12 /
Procedura PL/SQL została zakończona pomyślnie.

Listing 15.

Wynik zapytania pobierającego wszystkie kolumny przy włączonej polityce

działającej na poziomie kolumny wynagrodzenie

jkowalski@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10

Listing 16.

Wynik zapytania pobierającego kolumny inne niż wynagrodzenie przy

włączonej polityce działającej na poziomie kolumny wynagrodzenie

jkowalski@szkol>

SELECT

COUNT

(

id_pracownika

)

FROM

kp.pracownicy;

COUNT

(

ID_PRACOWNIKA

)

--------------------

6

jkowalski@szkol>

SELECT

id_pracownika, nazwisko, imie, id_dzialu

2

FROM

kp.pracownicy;

ID_PRACOWNIKA NAZWISKO IMIE ID_DZIALU

------------- ------------ ---------- ----------

1 Kowalski Jan 10
2 Nowak Andrzej 20
3 Wójcik Zbigniew 10
4 Walat Dariusz 20
5 Romańczuk Piotr 10
6 Kaczmarski Adam 20

6 wierszy zostało wybranych.

Listing 17.

Zapytanie pobierające wszytskie kolumny i wiersze z tabeli kp.pracownicy

jkowalski@szkol>

SELECT

*

FROM

kp.pracownicy;

OBRONA

54

HAKIN9 5/2009

FINE GRAINED ACCESS CONTROL

55

HAKIN9

5/2009

Jak widać, polityka

pracownicy _

select _ policy

zadziałała w sposób

prawidłowy. Dla użytkownika

kp

wykonany

SELECT

zwrócił wszystkie

wiersze, dla użytkownika jkowalski
funkcja polityki zwróciła predykat

where

UPPER(nazwisko) = ‘KOWALSKI’

, co

spowodowało zwrócenie pojedynczego
rekordu, natomiast dla użytkownika scott
funkcja polityki zwróciła predykat

where

UPPER(nazwisko) = ‘COTT’

, czego

efektem końcowym był brak zwróconych
rekordów w wyniku zadanego zapytania.

FGAC – wyłączenie

użytkowników z działania

polityki

Polityka FGAC utworzona na
danej tabeli jest uruchamiana dla
każdego użytkownika, mającego do
tej tabeli dostęp. Czasem jednak

zachodzi konieczność, aby dla
konkretnego użytkownika polityka
nie była egzekwowana. Typowym
przykładem takiej sytuacji jest operacja
przygotowywania kopii zapasowych,
gdzie działanie polityki FGAC jest wręcz
niepożądane, gdyż wykonując backup
bazy danych z reguły chcemy mieć w
nim wszystkie dane. Między innymi z tego
powodu w bazie danych Oracle istnieje
bardzo mocny przywilej systemowy

EXEMPT ACCESS POLICY

. Jako przywilej

systemowy nie jest on związany z
żadnym obiektem, tak więc użytkownik,
który go posiada, może obejść polityki
FGAC założone na wszystkich tabelach
w bazie danych. Warto odnotować, iż
użytkownicy podłączający się do bazy
danych z przywilejem

SYSDBA

mają

przywilej

EXEMPT ACCESS POLICY

włączony domyślnie.

Listing 11. prezentuje efekt działania

przywileju

EXEMPT ACCESS POLICY

przyznanego użytkownikowi

scott

.

FGAC na poziomie kolumny

Domyślnie polityka FGAC zakłada, iż
bez względu na to, jakie kolumny z tabeli
będą wykorzystane w instrukcji

SELECT

,

aplikowana jest odpowiednia funkcja
polityki.

Tak więc będąc zalogowanym jako

użytkownik jkowalski zapytanie z Listingu
12, który zwraca jeden wiersz, ale również
wynik polecenia przedstawionego na
Listingu 13, który daje informację, że w
tabeli kp.pracownicy znajduje się tylko
pojedynczy rekord.

Począwszy od bazy 10g możemy przy

tworzeniu polityki FGAC na danej tabeli
założyć, że będzie ona egzekwowana
tylko w przypadku dostępu do konkretnych

Listing 18.

Pożądany wynik zapytania z listingu 17, wartości w kolumnie wynagrodzenie mają wartość NULL

ID_PRACOWNIKA IMIE NAZWISKO WYNAGRODZENIE ID_DZIALU

------------- ---------- ------------ ------------- ----------

1 Jan Kowalski 2300 10
2 Andrzej Nowak

NULL

20

3 Zbigniew Wójcik

NULL

10

4 Dariusz Walat

NULL

20

5 Piotr Romańczuk

NULL

10

6 Adam Kaczmarski

NULL

20

Listing 19.

Przykład polityki FGAC wykorzystującej mechanizm maskowania kolumn

BEGIN

dbms_rls.add_policy

(

object_schema =>

'KP'

,

object_name =>

'PRACOWNICY'

,

policy_name =>

'PRACOWNICY_SELECT_POLICY'

,

function_schema =>

'KP'

,

policy_function =>

'ZWROC_NAZWISKO'

,

statement_types =>

'SELECT'

,

sec_relevant_cols =>

'WYNAGRODZENIE'

,

sec_relevant_cols_opt => dbms_rls.all_rows

)

;

END

;

Listing 20.

Zapytanie zwracające informacje o zaaplikowanej do oryginalnego polecenia polityce FGAC oraz wygenerowanym przez

nią warunku WHERE

SQL>

SELECT

object_owner owner, object_name, policy, TO_CHAR

(

sql_fulltext

)

sql, predicate

2

FROM

v$vpd_policy p, v$sql s

3

WHERE

p.sql_id = s.sql_id

4

AND

predicate

IS

NOT

NULL

5 /

OWNER OBJECT_NAME POLICY SQL PREDICATE

-------- ------------ ------------------------ ----------------------------------- -----------------
----------------

KP PRACOWNICY PRACOWNICY_SELECT_POLICY

SELECT

COUNT

(

*

)

FROM

kp.pracownicy UPPER

(

nazwisko

)

=

SUBSTR

(

USER

, 2

)

KP PRACOWNICY PRACOWNICY_SELECT_POLICY

select

*

from

kp.pracownicy UPPER

(

nazwisko

)

=

SUBSTR

(

USER

, 2

)

OBRONA

54

HAKIN9 5/2009

FINE GRAINED ACCESS CONTROL

55

HAKIN9

5/2009

kolumn. Innymi słowy, tak długo, jak nie
będziemy próbowali zajrzeć do danych
z podlegającej polityce FGAC, kolumny
zapytania będą zwracały wszystkie rekordy
z tabeli. Jest to realizowane za pomocą
nowego parametru

SEC _ RELEVANT _

COLS

w procedurze

DBMS _ RLS.ADD _

POLICY

.

Przykładowo załóżmy, że polityka

pracownicy_select_policy powinna
być uruchamiana tylko wtedy, gdy w
odpowiednim poleceniu SELECT nastąpi
odwołanie do kolumny wynagrodzenie
(jawne bądź też niejawne – np. w
przypadku wykorzystania znaku * do
odwołania do wszystkich kolumn w tabeli).

Odpowiednia polityka będzie miała

postać taką jak na Listingu 14.

Po jej utworzeniu wykonajmy

kilka zapytań z poziomu użytkownika
jkowalski. Kwerenda z Listingu 15
zwraca w dalszym ciągu pojedynczy
rekord, ponieważ

*

jest rozwijana

do nazw wszystkich kolumn w tabeli
kp.pracownicy, ale już zapytania z
Listingu 16. powodują zwrócenie
odpowiednio wartości 6 jako liczby
wierszy w tabeli oraz wszystkich
rekordów z tabeli

kp.pracownicy

.

FGAC

– maskowanie kolumn

Załóżmy teraz, że będąc w dalszym
ciągu zalogowanym jako użytkownik
jkowalski chcielibyśmy, aby wynik
zapytania przedstawionego na Listingu
17. wyglądał jak na Listingu 18. gdzie

NULL

jest wartością pustą. Tak więc

chcemy, aby były zwracane wszystkie
wiersze z tabeli, również i te rekordy, które
zawierają poufne dane (w tym wypadku o
wynagrodzeniu), ale aby dane z wrażliwej
kolumny, do której nie powinniśmy mieć
dostępu z tytułu nałożonej polityki FGAC
były wyświetlane jako wartości puste,
natomiast rekord, do którego powinniśmy
mieć dostęp miał wyświetlaną
rzeczywistą wartość.

Począwszy od bazy danych Oracle w

wersji 10g jest to możliwe do zrealizowania
za pomocą kolejnego nowego parametru
procedury

DBMS _ RLS.ADD _ POLICY

–

sec _ relevant _ cols _ opt

, który

ustawiony na wartość

dbms _ rls.all _

rows

spowoduje opisane powyżej

zachowanie się polityki FGAC.

Kod w Listingu 19. przedstawia jego

wykorzystanie.

FGAC – podgląd

oryginalnego polecenia SQL

oraz zaaplikowanej polityki

W przypadku problemów z określeniem
przyczyny, dla której zestaw zwracanych
danych po wydaniu zapytania do tabeli
jest inny od spodziewanego przez
użytkownika, przydatna może się okazać
wiedza, w jakiej perspektywie systemowej
znajdują się informacje o politykach
zaaplikowanych do konkretnych poleceń
SQL. W bazie danych Oracle taką
perspektywą jest

v$vpd _ policy

, która

po połączeniu za pomocą kolumny

sql _ id

z perspektywą

v$sql

pozwala

na wyświetlenie zarówno oryginalnie
wykonanego polecenia SQL, jak i również
predykatu do niego dołączonego.

Listing 20 pokazuje, że w systemie przy

wykonaniu instrukcji:

SELECT COUNT(*) FROM kp.pracownicy;

oraz

SELECT * from kp.pracownicy;

została wykorzystana polityka

FGAC

PRACOWNICY _ SELECT _ POLICY

, która

spowodowała dodanie do każdego
z nich predykatu w postaci

WHERE

UPPER(nazwisko) =

SUBSTR(USER, 2)

.

FGAC – zastosowanie

Możliwości zastosowania funkcjonalności
FGAC, dostępnej w bazie danych Oracle
począwszy od wersji 8i, są wielorakie,
począwszy od prostego limitowania
użytkownikom dostępności do informacji
zawartych w danej tabeli w zależności
od posiadanych przez nich poziomów
uprawnień, weryfikowanych przez funkcję
polityki, poprzez sztuczki polegające na
celowym zaaplikowaniu odpowiedniej
polityki w celu wykonania operacji
eksportu tylko z określonym podzbiorem
rekordów, a skończywszy na budowaniu
systemów bazodanowych, które mogą
być bezpiecznie, a zarazem jednocześnie
udostępniane w Internecie wielu
klientom. To ostatnie rozwiązanie jest
chyba jedną z ciekawszych propozycji
wykorzystania FGAC, szczególnie dla

dostawców systemów webowych, gdzie
pojedynczy system, oparty o pojedynczą
bazę danych z jednym zestawem
tabel/perspektyw/synonimów, może być
jednocześnie wykorzystywany przez wielu
klientów, a aplikowane w przezroczysty
sposób polityki FGAC będą pozwalały
na bezpieczne odseparowanie danych
poszczególnych klientów w ramach
pojedynczej bazy danych. Można sobie
wyobrazić w skrajnym wypadku dostępny
jako usługa serwis służący do obsługi
kadrowo-płacowej pracowników różnych
firm. W takim przypadku do wszystkich
tabel/perspektyw, znajdujących się w
takim systemie, należałoby bowiem
dodać tylko kolumnę (jest to oczywiście
pewne uproszczenie zagadnienia),
nazywającą się przykładowo

id _ firmy

,

w której składowany byłby identyfikator
konkretnej firmy, oraz zaaplikować na
poszczególnych tabelach polityki FGAC,
które korzystałyby z funkcji zwracających
predykat typu

WHERE id _ firmy =

identyfikator _ danej _ firmy

, aby

możliwe było zupełnie transparentne
korzystanie z systemu przez wiele
przedsiębiorstw.

Podsumowanie

W artykule przedstawiono podstawowe
cechy FGAC, które (mam taką nadzieję)
pozwolą czytelnikowi wyrobić sobie
zdanie na temat jego możliwości. Ze
względu na ograniczone wielkością
pisma miejsce nie znalazły się w nim
jednak opisy i przykłady wykorzystania
bardziej zaawansowanych technik, takich
jak chociażby różnych typów funkcji
polityki FGAC (domyślny, dynamiczny typ
powoduje każdorazowe uruchamianie
funkcji w momencie odwołania do tabeli,
na której jest założona polityka, co może
negatywnie wpływać na wydajność
rozwiązania), wykorzystania obiektu
typu

CONTEXT

do ustawiania wartości

atrybutów, w oparciu, o które funkcja
polityki generowałaby odpowiedni
warunek dołączany do oryginalnego
zapytania, czy chociażby obsługi poleceń
DML w kontekście FGAC.

Dariusz Walat

Od ponad pięciu lat współpracuje z firmą Combidata

prowadząc szkolenia z technologii bazodanowych

Oracle w ramach Oracle University.

Kontakt z autorem: [e-mail]