Dekoder RDS

"!

Elektronika Praktyczna 1/2001

P R O J E K T Y

Dekoder RDS, czêœæ 2

AVT-998

Aby preprocesor SAA6588

móg³ spe³niaæ wymagania stawia-

ne przez projektanta, nale¿y go po

w³¹czeniu zasilania odpowiednio

skonfigurowaæ. Do tego celu s³u¿¹

trzy bajty: 0W, 1W i 2W wpisy-

wane do uk³adu poprzez magis-

tralê I

2

C.

Bajt 0W (rys. 9) s³u¿y do

ustawiania sposobu pomiaru ja-

koœci sygna³u MPX, restartowania

uk³adu synchronizacji i trybu jego

pracy, sposobu korekcji b³êdów

oraz do wyboru standardu RDS/

RBDS. Jak ju¿ wspomniano, pre-

procesor ma mo¿liwoœæ pomiaru

jakoœci sygna³u MPX. Wyniki

pomiaru mog¹ byæ wykorzystane

w procedurze korygowania cha-

rakterystyki toru wejœciowego syg-

na³u MPX. Korekcja taka jest

mo¿liwa poprzez odpowiednie

zaprogramowanie bajtu 2W. Po-

miar jakoœci sygna³u mo¿e byæ

przeprowadzony na ¿¹danie

(SQCM=0 i TSQD z 0 na 1) lub

ci¹gle (SQCM=1 i TSQD=1). Wy-

nik pomiaru wpisywany jest do

bajtu 6R (opisywanego póŸniej).

Bit NWSY ustawia siê na 1 po

w³¹czeniu zasilania (lub restarcie

uk³adu) i utracie synchronizacji

(bit SYNC w bajcie 0R).

Bity DAC1 i DAC0 okreœlaj¹

sposób synchronizacji i aktywacji

wyjœcia DAVN. Wyjœcie DAVN

przechodzi w stan 0 w momencie,

kiedy preprocesor sygnalizuje go-

towoœæ przes³ania danych do ste-

rownika. Sygnalizacja taka mo¿e

byæ aktywna po prawid³owym

odebraniu jednego dowolnego blo-

ku (16+10 bitów), odebraniu blo-

ku A (czyli s³owa PI) lub ode-

W drugiej czêœci artyku³u

przedstawiamy tajniki obs³ugi

scalonego dekodera RDS firmy

Philips oraz sposób monta¿u,

uruchomienia i obs³ugi

urz¹dzenia. Informacje zawarte

w tej czêœci artyku³u s¹

szczególnie istotne dla tych

Czytelników, którzy zamierzaj¹

samodzielnie udoskonaliæ

nasz dekoder.

Dekoder RDS

Elektronika Praktyczna 1/2001

""

braniu dwu kolejnych bloków.

Sygna³ DAVN mo¿e byæ do³¹cza-

ny do wejœcia przerwania mikro-

kontrolera lub do dowolnej linii

portu i sprawdzany metod¹ prze-

pytywania.

Na rys. 10 przedstawione jest

drugie s³owo konfiguracyjne 1W.

Bity PL1 i PL2 s³u¿¹ do ustawia-

nia progu zadzia³ania uk³adu de-

tekcji pauzy sygna³u m.cz. Uk³ad

ten nie jest wykorzystywany w to-

rze dekodera RDS, wiêc nie bê-

dziemy siê nim tutaj zajmowaæ.

Bity FEB5..FEB0 okreœlaj¹ zawar-

toœæ licznika “trzymania synchro-

nizacji”. Odebranie b³êdnego blo-

ku powoduje inkrementacjê licz-

nika, natomiast ka¿dy prawid³owo

odebrany blok dekrementuje licz-

nik. Przekroczenie wartoœci okreœ-

lonej przez FEB5..FEB0 oznacza

utratê synchronizacji - sygnalizo-

wane jest to za pomoc¹ bitu

SYNC (0R). Je¿eli do licznika

wpisana jest wartoœæ 0, to uk³ad

trzymania synchronizacji nie jest

aktywny. Wpisanie wartoœci 63

powoduje automatyczn¹ synchro-

nizacjê. Po przepe³nieniu licznika

nastêpuje automatyczne wyzwole-

nie synchronizacji.

Bity PTF1 i PTF0 ostatniego,

trzeciego bajtu 2W (rys. 11) usta-

wiaj¹ czêstotliwoœæ rezonatora pre-

procesora (kiedy bit SOSC=1) lub

okreœlaj¹ czas pauzy detektora

pauzy (kiedy SOSC=0). Czêstotli-

woœæ oscylatora mo¿e byæ usta-

wiana jako wielokrotnoϾ podsta-

wowej czêstotliwoœci 4,332MHz.

Bity SQS4..SQS0 okreœlaj¹ war-

toœæ korekcji sygna³u MPX. Dla

wartoœci 0Fhex tor przenosi syg-

na³ bez zmian. W trakcie pracy

uk³adu mo¿na w dowolnym mo-

mencie wys³aæ do niego bajty

konfiguracyjne, np. w celu restar-

tu synchronizacji lub dokonania

korekcji sygna³u MPX. Prawid³o-

wo skonfigurowany i oczywiœcie

pod³¹czony do sygna³u MPX pre-

procesor powinien siê zsynchro-

nizowaæ i za pomoc¹ sygna³u

DAVN sygnalizowaæ obecnoœæ da-

nych gotowych do odebrania przez

sterownik. Dane te mo¿na odczy-

tywaæ za pomoc¹ magistrali I

2

C

z bufora uk³adu. Bufor ten zawie-

ra siedem bajtów oznaczonych od

0R do 6R.

Bitami BL2..BL0 (bajt 0R) za-

kodowany jest numer ostatnio

odebranego bloku. Informacja ta

jest potrzebna do prawid³owego

skompletowania ca³ej grupy.

SYNC to opisywany ju¿ bit syg-

nalizacji prawid³owej synchroni-

zacji odbieranych bloków. Bit

DOFL sygnalizuje, ¿e odebrany

blok nie by³ przez sterownik

odczytany i nastêpny blok zosta³

wpisany na jego miejsce w bufo-

rze danych (dane utracone). Do

bitu RSTD wpisywana jest infor-

macja o wyst¹pieniu wewnêtrzne-

go zerowania preprocesora. Sytu-

acja taka wystêpuje w momencie

w³¹czenia zasilania, spadku na-

piêcia zasilania lub kiedy czêstot-

liwoœæ oscylatora spada poni¿ej

400Hz. Po odczytaniu bajtu 0R bit

RSTD jest zerowany. Bity ELB1

i ELB0 pokazuj¹ status ostatnio

odebranego bloku.

Znaczenie poszczególnych bi-

tów bajtu 0R pokazano na rys. 12.

Odbierane bloki s¹ wpisywane do

bajtów 1R..4R (rys. 13), przy

czym dostêpny jest blok œwie¿o

skompletowany oraz blok poprzed-

ni. Takie buforowanie informacji

jest niezbêdne w momencie usta-

wienia bitów DAC1=1 i DAC0=0

w bajcie 0W.

W bajcie 5R (rys. 14) bity

BEC5..BEC0 okreœlaj¹ bie¿¹c¹ war-

toœæ licznika b³êdnych pakietów,

opisywanego ju¿ uk³adu synchro-

nizacji, natomiast bity PM0, PM1

status poprzednio odebranego blo-

ku.

Na rys. 15 przedstawiono ostat-

ni bajt (6R) bufora danych pre-

procesora. Bity BP2..BP0 okreœlaj¹

numer poprzednio odebranego blo-

ku, natomiast bity SOI3..SOI0 za-

wieraj¹ zakodowany wynik po-

miaru jakoœci sygna³u MPX. Naj-

lepszy sygna³ jest dla wartoœci

zerowej, natomiast najgorszy dla

wartoœci 15.

Dekoder systemu RDS najczêœ-

ciej stanowi jedn¹ ca³oœæ ze ste-

rownikiem programatora odbiorni-

ka. Mo¿liwe jest wtedy wykorzys-

tanie informacji niesionej przez

RDS do wykonania wielu funkcji

automatycznego wyszukiwania,

œledzenia stacji itp. W naszym

przypadku ma to byæ (z za³o¿enia)

dekoder uniwersalny, a wiêc

wspó³pracuj¹cy z dowolnym od-

biornikiem. Oczywiœcie jakoœæ to-

ru FM i poziom sygna³u musi

spe³niaæ wymagania stawiane

przez RDS. Przy takim za³o¿eniu

informacje z dekodera mog¹ byæ

tylko wyœwietlane. Trudno sobie

bowiem wyobraziæ jak¹kolwiek

wymianê informacji z uk³adem

programatora mechanicznego lub

odbiornikiem przestrajanym agre-

gatem kondensatorów.

W projekcie nie wykorzystano

bloku detektora pauzy oraz uk³a-

du detekcji nak³adania siê stacji

silnej na s³absz¹ (ang. multi path

detector). Zespolony sygna³ MPX

wprowadzany jest poprzez C1 na

nó¿kê 16 uk³adu U1. Kondensator

C2 podaje odfiltrowany sygna³

podnoœnej 57kHz na uk³ad kom-

paratora. Kondensator C11 pracuje

Rys. 9. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 0W.

BAJT 1W

Pl1

Pl0

FEB5

FEB4

FEB3

FEB2

FEB1

FEB0

Pl1, Pl0 bity używane w układach detekcji pauzy (tutaj nie wykorzystywane)

FEB5 − FEB0 wartości licznika błędnych bloków układu synchronizacji

Rys. 10. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 1W.

Dekoder RDS

"#

Elektronika Praktyczna 1/2001

w obwodzie detekcji obni¿enia na-

piêcia zasilania i generowania syg-

na³u restartu U1. Jak ju¿ wspo-

mniano, SAA6588 ma szereg fun-

kcji o charakterze programowym

(np. sprawdzanie wielomianu kon-

trolnego i korekcja b³êdów), a wiêc

zagadnienie odpowiedniego restar-

tu ma tutaj du¿e znaczenie.

W standardowym obwodzie rezo-

natora pracuje kwarc o czêstotli-

woœci 8,664MHz.

£atwo zauwa¿yæ (rys. 8, EP12/

2000), ¿e producent preprocesora

rozdzieli³ uk³ady zasilania czêœci

analogowej i cyfrowej. Oddzielne

wyprowadzenia masy i plusa za-

silania umo¿liwiaj¹ zredukowa-

nie przenoszenia siê zak³óceñ

o charakterze cyfrowym do czêœci

analogowej uk³adu. Elementy R2

i C3 filtruj¹ zak³ócenia mog¹ce

siê pojawiæ na nó¿ce VddA.

Cewka L1 oraz rezystor R3 i kon-

densator C4 maj¹ za zadanie

t³umiæ zak³ócenia generowane

przez czêœæ cyfrow¹ U1. Oddziel-

nym problemem jest po³¹czenie

mas uk³adu. Nale¿y tu przestrze-

gaæ podstawowych zasad: po³¹-

czenia masy analogowej i cyfro-

wej w jednym punkcie oraz uni-

kanie tworzenia zamkniêtych pêt-

li. Nie trzeba nikogo przekony-

waæ, ¿e ograniczenie do mini-

mum zak³óceñ generowanych

przez dekoder jest niezbêdne.

Monta¿ i uruchomienie

Monta¿ dekodera jest stosunko-

wo prosty. Trzeba pamiêtaæ o na-

klejeniu paska taœmy izolacyjnej

w miejscu, gdzie radiator stabili-

zatora U3 (po³o¿onego) mo¿e siê

stykaæ z p³ytk¹. Oczywiœcie ta

uwaga nie dotyczy stabilizatorów

z obudow¹ izolowan¹. Po³¹czenie

p³ytki z wyœwietlaczem nale¿y wy-

konaæ za pomoc¹ wi¹zki przewo-

dów.

Po zmontowaniu urz¹dzenia

mo¿na przyst¹piæ do jego urucho-

mienia. Najpierw oczywiœcie

sprawdzamy wartoœæ napiêcia za-

silaj¹cego. Uk³ady U1 i U2 nie s¹

w³o¿one wtedy w podstawki. Na-

stêpnie nale¿y odnaleŸæ Ÿród³o

sygna³u MPX w odbiorniku radio-

wym. Najlepiej jest pos³ugiwaæ

siê wtedy schematem. Sygna³ ten

wchodzi na wejœcie dekodera ste-

reo (po³¹czenie pomiêdzy wyj-

œciem uk³adu detektora a dekode-

rem stereo). Po³¹czenie masy dla

tego sygna³u nale¿y wykonaæ jak

najbli¿ej tych uk³adów. Po wyko-

naniu tego po³¹czenia wk³adamy

uk³ady do podstawek i w³¹czamy

zasilanie. Prawid³owo zaprogra-

mowany mikrokontroler wykona

teraz sekwencjê programowania

preprocesora i je¿eli sygna³ MPX

bêdzie mia³ odpowiedni¹ jakoœæ,

to ca³oœæ powinna zacz¹æ popra-

wnie dzia³aæ. W razie problemów

nale¿y sprawdziæ sond¹ TTL syg-

na³ DAVN preprocesora. Powinna

tam byæ fala prostok¹tna. Podob-

nie na nó¿kach SDA i SCL. Brak

tych sygna³ów lub czêœciowe za-

nikanie mo¿e oznaczaæ z³¹ jakoœæ

sygna³u MPX lub uszkodzenie

jakiegoœ elementu. Prawid³owo

dzia³aj¹cy dekoder zaczyna wy-

Rys. 11. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 2W.

BAJT 1R

BAJT 3R

BAJT 2R

BAJT 4R

B7

B7

B7

B7

B6

B6

B6

B6

B5

B5

B5

B5

B4

B4

B4

B4

B3

B3

B3

B3

B2

B2

B2

B2

B1

B1

B1

B1

B0

B0

B0

B0

Starszy bajt ostatnio prawidłowo odebranego bloku

Starszy bajt poprzednio prawidłowo odebranego bloku

Młodszy bajt ostatnio prawidłowo odebranego bloku

Młodszy bajt poprzednio prawidłowo odebranego bloku

Rys. 12. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 0R.

Rys. 13. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 1R..4R.

Dekoder RDS

Elektronika Praktyczna 1/2001

"$

œwietlaæ w górnym wierszu infor-

macjê PS name. Przyciskamy te-

raz kolejno klawisze SW1, SW2

i SW3 i sprawdzamy wyœwietlanie

poszczególnych informacji. Na

p³ytce drukowanej jest element

oznaczony jako L1. Nale¿y wlu-

towaæ tam zworkê. W przypadku

problemów z zak³óceniami mo¿na

tam wlutowaæ d³awik o indukcyj-

noœci kilku mH. Podczas prób by³

wykorzystywany stary tuner FM

typu FAUST produkcji DIORY.

Tuner ten jest przestrajany agre-

gatem kondensatorów i w trakcie

przestrajania nie zauwa¿ono prob-

lemów z synchronizacj¹. Nie za-

uwa¿ono te¿ jakiegoœ wp³ywu de-

kodera RDS na jakoϾ audycji.

Je¿eli sygna³ antenowy FM jest

dobrej jakoœci, to urz¹dzenie pra-

cuje prawid³owo.

Obs³uga dekodera

Po w³¹czeniu zasilania wy-

œwietlacz jest wygaszony. Je¿eli

odbiornik jest dostrojony do stacji

nadaj¹cej audycjê z RDS-em, to

w górnym wierszu wyœwietlacza

bêdzie wyœwietlana 8-znakowa in-

formacja PS name. Je¿eli w syg-

nale MPX jest zakodowany sygna³

RDS, to na wyjœciu DAVN pre-

procesora powinna siê pojawiæ

fala prostok¹tna. Przebiegi poja-

wiaj¹ siê równie¿ na liniach SDA

i SCL. Przy prawid³owym, silnym

sygnale PS name powinna byæ

wyœwietlana bez przek³amañ.

Wciœniêcie klawisza SW1 po-

woduje wejœcie dekodera w tryb

odbioru i wyœwietlania drugiej in-

formacji alfanumerycznej, a mia-

nowicie radiotekstu. Radiotekst

mo¿e mieæ maksymaln¹ d³ugoœæ

64 znaków alfanumerycznych. Wy-

œwietlenie takiej informacji na

wyœwietlaczu o d³ugoœci 16 zna-

ków wymaga przewijania tekstu

i wyœwietlania go w okienku 16-

znakowym. Tutaj jedna zasadni-

cza uwaga: znaki przesy³ane s¹

doϾ szybko jak na zastosowany

tutaj popularny alfanumeryczny

wyœwietlacz. Wyœwietlacz powi-

nien byæ dobrej jakoœci, a kontrast

musi byæ odpowiednio ustawiony.

Podczas prób okaza³o siê, ¿e

najlepsze rezultaty zosta³y osi¹g-

niête ze starym, zu¿ytym ju¿

trochê wyœwietlaczem firmy To-

shiba. Te nowe, szczególnie przy

wiêkszym kontraœcie, pozostawia-

j¹ poœwiatê zamazuj¹c¹ wyœwiet-

lan¹ informacjê. Po wejœciu deko-

dera w tryb odbioru radiotekstu

pocz¹tkowo zape³niany jest bufor

o d³ugoœci 64 znaków. W dolnym

wierszu wyœwietlacza skrolowany

jest napis *RADIO TXT*. Dopiero

po zape³nieniu zawartoœæ bufora

zaczyna byæ wyœwietlana. Przy-

chodz¹ce znaki s¹ wpisywane na

miejsce ju¿ wyœwietlonych - ad-

resowanie znaków opisane by³o

przy omawianiu grupy 2. Wszys-

tko jest dobrze do momentu zmia-

ny stacji. W sterowniku dekodera,

zintegrowanym ze sterownikiem

tunera, w momencie zmiany stacji

przesy³any jest sygna³ informuj¹cy

dekoder o zmianie. Mo¿na wtedy

zatrzymaæ odbieranie, wygasiæ wy-

œwietlacz i uruchomiæ procedurê

synchronizacji. W naszym przy-

padku jest to niemo¿liwe. Deko-

der musi sobie radziæ inaczej.

Wykorzystano tutaj fakt, ¿e ka¿da

stacja ma swój unikalny numer

zakodowany w s³owie PI. Je¿eli

nast¹pi zmiana tego numeru, to

jest to sygna³ do wygaszenia

wyœwietlacza i rozpoczêcia odbie-

rania oraz wyœwietlania radiotek-

stu od nowa. Przy konstruowaniu

urz¹dzenia, w pewnym momencie

ten mechanizm nie by³ wykorzys-

tywany. Prowadzi³o to do sytua-

cji, w której po przestrojeniu na

now¹ stacjê wyœwietlany by³ ju¿

jej PS w górnym wierszu wyœwiet-

lacza, natomiast w dolnym wier-

szu skrolowany by³ radiotekst sta-

rej stacji do momentu ca³kowitego

zape³nienia bufora now¹ informa-

cj¹. Przy uruchamianiu funkcji

odbioru radiotekstu nale¿y pamiê-

taæ, ¿e nie wszystkie stacje na-

daj¹ce sygna³ RDS nadaj¹ radio-

tekst. Ponowne przyciœniêcie SW1

powoduje wygaszenie wyœwietla-

cza i zatrzymanie tej funkcji (cyk-

liczne w³¹czanie i wy³¹czanie).

Naciœniêcie klawisza SW2 po-

woduje przesuniêcie wyœwietlane-

go PS w lew¹ stronê. Z prawej

strony górnego wiersza wyœwiet-

lacza wyœwietlana jest wtedy in-

formacja o typie programu PTY

(tab. 1, EP12/2000). Cykliczne

przyciskanie tego klawisza powo-

duje w³¹czanie/wy³¹czanie tej fun-

kcji. Po wy³¹czeniu wyœwietlania

PTY, wyœwietlanie PS powraca na

œrodek górnego wiersza wyœwiet-

lacza.

Naciœniêcie klawisza SW3 po-

woduje wejœcie w tryb wyœwietla-

nia czêstotliwoœci alternatywnych

odbieranej stacji radiowej. Na wy-

œwietlaczu wyœwietlane s¹ jedno-

czeœnie cztery czêstotliwoœci -

dwie w górnym wierszu i dwie

w dolnym. Je¿eli stacja nadaje

wiêcej ni¿ na czterech czêstotli-

woœciach, to po ponownym przy-

ciœniêciu klawisza SW3 s¹ one

wyœwietlane na wyœwietlaczu. Po-

przez cykliczne przyciskanie SW3

mo¿na wyœwietliæ ca³¹ listê prze-

sy³an¹ przez stacjê. Po ostatnim

przyciœniêciu znikaj¹ wyœwietlane

czêstotliwoœci i dekoder powraca

do stanu pocz¹tkowego.

Tomasz Jab³oñski, AVT

[e-mail]

Wzory p³ytek drukowanych w for-

macie PDF s¹ dostêpne w Internecie

pod adresem: http://www.ep.com.pl/

pcb.html oraz na p³ycie CD-EP01/

2001 w katalogu PCB.

BAJT 6R

BP2

BP1

BP0

−−−−−−−−−

SOI3

SOI2

SOI1

SOI0

BP2 − BP0 numer poprzednio odebranego bloku

BP2 BP1 BP0

0

0

0

blok A

0

0

1

blok B

0

1

0

blok C

0

1

1

blok D

1

0

0

blok C’

1

0

1

blok E (tylko RBDS)

1

1

0

blok E (błąd w trybie RDS)

1

1

1

błędny blok

SOI3 − SOI0 jakość sygnału MPX

Rys. 15. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 6R.

Rys. 14. Znaczenie poszczególnych bitów bajtu 5R.