65
Trenerska przygoda
nad Zatoką Perską
 o migracji zarobkowej
polskich trenerów
rozmowa z Tadeuszem Baranowskim
trenerem strzelectwa sportowego
Tadeusz Baranowski  absolwent Akademii
Wychowania Fizycznego w Warszawie (1964),
w latach 1956-1977 uprawiał strzelanie z pisto-
letów (klasa mistrzowska międzynarodowa).
Asystent w Zakładzie Teorii Sportu (1964-1965),
trener strzelectwa od 1972 (klasa mistrzowska
od 1985), trener kadry narodowej w strzelaniu
z pistoletów (1971-1974), kierownik szkolenia
Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego
(1977-1980 i 1990-1996), wiceprezes PZSS
(1985-1988). Uczestnik Igrzysk Olimpijskich
1980, 1988, 1992, 1996. Trener reprezentacji
Zjednoczonych Emiratów Arabskich (2000-2005),
posiadacz trenerskiej licencji  B (1994) nadanej przez Międzynarodową
Akademię Nauczania Strzelectwa.
 Sport Wyczynowy 2006, nr 9-10/501-502
66 Rozmowa z Tadeuszem Baranowskim, trenerem strzeIectwa sportowego
Co skłoniło Pana do podjęcia pra- było zdobycie brązowego medalu olim-

cy za granicą? Czy tak atrakcyjna pijskiego w strzelectwie na Igrzyskach
była oferta finansowa, warunki kon- Olimpijskich 1992 w Barcelonie, 3 me-
traktu, że zdecydował się Pan poje- dali: złotego, srebrnego i brązowego na
chać daleko od Polski, do innego Igrzyskach Olimpijskich 1996 w Atlan-
S
wiata? cie oraz wielu medali mistrzostw Europy
i mistrzostw S
wiata, w tym 53  w latach
 Trzy powody zadecydowały o pod- 1993-96. Bardzo wiele osób, przede
jęciu przeze mnie pracy za granicą. wszystkim zawodników i trenerów, pra-
Powód pierwszy  spostrzegłem, iż cowało z pasją, by takie sukcesy miały
coraz więcej osób związanych z naszym miejsce. Także ja. Ostatnie 6 lat przed
strzelectwem przestaje respektować pod- Igrzyskami Olimpijskimi w Atlancie to
stawowe zasady obowiązujące w syste- była praca S
rednio po 13 godzin dzien-
mie szkolenia, którego byłem głównym nie. Wolne pozostawały 3 dni w roku,
autorem. Sytuacja wówczas wyglądała w które przypadały najważniejsze S
wię-
następująco. W 1977 roku przygotowa- ta. Gdy kierownictwo polskiego sportu
nia strzelectwa sportowego do Igrzysk wyznaczyło naszemu strzelectwu za-
Olimpijskich w Moskwie powierzono danie zdobycia 4 medali olimpijskich
Ministerstwu Obrony Narodowej. Będąc i 40 pkt w klasyfikacji za miejsca 1-8
żołnierzem zawodowym zostałem dele- w Igrzyskach Olimpijskich 2000 w Syd-
gowany do pełnienia obowiązków kie- ney i nowo wybrany w 1996 roku Zarząd
rownika szkolenia w PZSS. Przy współ- PZSS je przyjął, a w mojej ocenie wy-
pracy kolegów, trenerów kadry narodo- konanie tego zadania nie było całkowi-
wej, opracowałem propozycję nowego cie możliwe, zrezygnowałem z dalszego
systemu szkolenia w strzelectwie sporto- pełnienia obowiązków kierownika szko-
wym, która zyskała przychylną ocenę lenia, a także pracy w Biurze Związku.
kierownictwa zespołów zajmujących się Ponownie przez 2 lata (1998-1999) poma-
sportem wyczynowym w wojsku i re- gałem tam jeszcze w działalnoS
ci szko-
sorcie spraw wewnętrznych, a póx
niej leniowo-organizacyjnej, by wraz z wyga-
Zarządu PZSS. Za aprobatą Głównego S
nięciem kontraktu z końcem 1999 roku
Komitetu Kultury Fizycznej został on ostatecznie przerwać S
wiadczenie pracy
wdrożony w 1978 roku. Doskonalony na rzecz PZSS. Muszę tu zaznaczyć, że
w ciągu kolejnych lat utrzymał się do w międzyczasie otrzymywałem różne
1996 r., a wiele jego elementów do dzi- oferty pracy za granicą, ale konsekwent-
siaj. Potrzeba było 20 lat wysiłku szko- nie je odrzucałem.
leniowego i organizacyjnego PZSS, klu- Drugim powodem podjęcia rozważań
bów, organizacji i osób sprzyjających na- nad ewentualnym wyjazdem do pracy za
szemu sportowi, by młodzi strzelcy mo- granicą było to, iż po upływie jakiegoS

gli skutecznie rywalizować z najlepszy- czasu ponownie mocno zacząłem odczu-
mi na S
wiecie. Efektem końcowym na- wać potrzebę włączenia się do bezpo-
leżytego już funkcjonowania systemu S
redniego szkolenia zawodników. To
Trenerska przygoda nad Zatoką Perską  o migracji zarobkowej... 67
musi odczuwać każdy trener pozbawiony z tego niezadowoleni. Polservis przej-
możliwoS
ci oddziaływania na uczniów, mował na swoje konto poważną częS
ć
na ich trening, uczestnictwo w walce zarobku polskich specjalistów pracują-
sportowej, krótko mówiąc  prowadze- cych za granicą, nie dając w zamian
nia ich do coraz wyższych osiągnięć. należytej ochrony ich interesów.
Powodem trzecim, teraz mogę już o
tym powiedzieć, była chęć poddania raz  Ta oferta była skierowana do mnie
jeszcze weryfikacji zasadniczych ele- imiennie i bezpoS
rednio. Nie było po-
mentów mojego systemu szkolenia, trzeby korzystania z poS
rednika dla na-
jego skutecznoS
ci, kiedy spełnione są wiązania kontaktu i potem zawarcia
wszystkie wymagane przezeń warunki. kontraktu.
Moim zdaniem, do stopniowego obniże-
nia skutecznoS
ci naszego systemu szko-
Nie miał Pan żadnych obaw ani
lenia w strzelectwie doszło z powodu wątpliwoS
ci? Skąd można wiedzieć,
braku dalekosiężnych decyzji, które po- czy partner jest rzetelny, słyszy się
zwoliłyby optymistycznie myS
leć o roz- różne opowieS
ci na ten temat...
woju wyczynowego sportu w dłuższej
perspektywie.  Zawsze istnieje pewne ryzyko, na-
W tym czasie, zupełnie niespodzie- wet wówczas, gdy partnerem jest osoba
wanie, naprzeciw temu wszystkiemu nam znana. Byłem wówczas zdetermino-
wyszła oferta Związku Strzeleckiego wany, chciałem podjąć tę próbę, nawet
Zjednoczonych Emiratów Arabskich. jeS
li miałaby być ryzykowna.
Oferowano mi pracę w klubie i z repre-
zentacją kraju, a co najważniejsze, za-
Dlaczego oferta z Emiratów Arab-
pewniano, że będę miał do swojej dys- skich została skierowana do Polaka?
pozycji wszystko to, co przedstawię Czy to oznaczało, że nasi specjaliS
ci
jako niezbędne. Dla mnie zawsze istot- są tam znani, cieszą się dobrą opi-
ne było pytanie o cele, czy są realne, nią? Czy raczej dlatego, że w  takich
oraz o warunki i S
rodki dla ich realiza- warunkach nie zechcieliby pracować
cji. Nigdy nie negocjowałem wysoko- Francuz, Niemiec czy Anglik...
S
ci wynagrodzenia. Podobnie postąpiłem
i w tym przypadku.  Z mojego rozeznania sytuacji wy-
nika, że w krajach arabskich najczęS
ciej
Czy tę pracę zaoferowano Panu zatrudnianymi trenerami strzelectwa są

bezpoS
rednio, czy też korzystał Pan fachowcy pochodzący z byłych republik
z poS
rednika/pełnomocnika, który dzia- radzieckich. O zawarciu kontraktu ze
łał w Pańskim imieniu? KiedyS
w tej roli mną zadecydował, jak sadzę, mój boga-
występowała centrala handlu zagra- ty życiorys sportowy, a także ówczesna
nicznego Polservis. Pamiętam, że pozycja polskiego strzelectwa w S
wiecie.
wszyscy wyjeżdżający musieli ko- Czy były jakieS
jeszcze przyczyny, nie
rzystać z jej  pomocy i wszyscy byli wiem.
68 Rozmowa z Tadeuszem Baranowskim, trenerem strzeIectwa sportowego
Czy oferta pracy dla polskiego cji z pracy treningowej, która musi przy-

szkoleniowca, która wyszła z kraju nieS
ć pozytywne rezultaty. OczywiS
cie
arabskiego, mogła mieć jakiS
związek wiedziałem od początku, że sport upra-
z faktem, że w latach 70. i póx
niej- wiany wyczynowo nie jest i nie może
szych duża grupa polskich specjali- być zabawą, samą przyjemnoS
cią. Praca
stów (obok szkoleniowców byli w niej szkoleniowa jest dążeniem do coraz lep-
również pracownicy naukowi war- szych osiągnięć. Mego nowego praco-
szawskiej Akademii), zyskała uznanie dawcę od innych różnił brak nacisku na
za swoją pracę w krajach arabskich wynik, szybki wynik.
basenu Morza R
ródziemnego? Tak się składa, że zawsze pociągało
mnie dążenie do osiągania tego, co w oce-
 Mogła, ale nie musiała mieć związ- nie wielu było bardzo trudne do osią-
ku z tym faktem. gnięcia, zarówno w pracy zawodowej,
jak i w życiu prywatnym. Wiem i pamię-
Szukając wyjaS
nienia tej kwestii nie tam o tym, że aby odnieS
ć sukces w wy-

bardzo chcę wierzyć, że bogatego miarze publicznym, najpierw trzeba za-
państwa nie stać na zatrudnienie spe- pisać na swoim koncie zwycięstwa pry-
cjalistów, którzy gwarantują pewniej- watne. Te zaS
są możliwe tylko poprzez
szy wynik... zwycięstwa nad swoim ciałem. Prakty-
kowanie samemu tego, czego uczy się
 Z całą pewnoS
cią w niektórych innych  to pasjonujące zajęcie. Takie
krajach są szkoleniowcy o bogatszym podejS
cie do życia i pracy zawdzięczam
niż mój życiorysie. Zresztą, moim zda- swoim wspaniałym Nauczycielom.
niem, trener, który ma jasno wytknięty
cel i aspiruje do najwyższych osiągnięć, Dobrze wiemy, jak specyficzną

mający w perspektywie wielu lat za- dziedziną jest sport  uprawiającym
pewnione wszystkie niezbędne warunki go największej satysfakcji dostarcza
i S
rodki szkolenia, nie zmienia swojego wynik sportowy, dobry, coraz lepszy,
miejsca pracy, odpowiada negatywnie na wygrana w rywalizacji z innymi. A na
zabiegi zawiązania z nim kontraktu przez wynik, ten wymierny efekt pracy, skła-
zagranicznego oferenta. Co innego, gdy da się wiele czynników. JeS
li mamy
następuje zmiana warunków i ogranicze- zapewnione dobre warunki szkolenia,
nie dostępu do koniecznych S
rodków ale brakuje, powiedzmy, rzetelnego
szkolenia w dotychczasowym miejscu systemu współzawodnictwa czy talen-
pracy. tów wS
ród młodzieży pragnącej sport
OkreS
lając moje zadania, pracodaw- uprawiać wyczynowo  najlepszy, naj-
ca ani razu nie użył wymiernej miary bardziej sumienny trener nie będzie
celu/wyniku, jaki miałbym osiągnąć. w stanie osiągnąć nawet S
redniego
Stwierdzono po prostu, iż wierzą, że poziomu wyników. Wówczas zabrak-
dokonam tego, czego oczekują ode mnie nie również satysfakcji i zawodnicy
przede wszystkim zawodnicy  satysfak- mogą winą obarczać trenera...
Trenerska przygoda nad Zatoką Perską  o migracji zarobkowej... 69
 Chciałbym zgłosić pewną uwagę same, lub prawie takie same, warunki.
w sprawie roli współzawodnictwa w spor- Co więcej, zasadniczo nie różnią się one
tach indywidualnych, więc także w strze- od tych w klubach, gdziekolwiek na
lectwie sportowym. Często słyszę, że bez S
wiecie się znajdują. W szczególnoS
ci
uczestnictwa w zawodach międzynaro- odnosi się to do strzelania z broni pneu-
dowych nie można przygotować zawod- matycznej, które odbywa się w zadaszo-
ników do skutecznej rywalizacji. To nie- nych pawilonach. Zawodnik ma tylko
prawda. Otóż tam, gdzie przyszło mi jedno, najważniejsze zadanie: użyć swo-
pracować, nie istniał podobny do euro- ich wzorcowych nawyków i pokonać sie-
pejskiego system klubowych czy otwar- bie! Potwierdzeniem tej tezy jest zdoby-
tych zawodów międzynarodowych. Nie- cie przez zawodnika z Chin, w strzela-
regularnie odbywają się mistrzostwa re- niu z pistoletu pneumatycznego, w tego-
gionalne krajów Zatoki Perskiej oraz rocznych Mistrzostwach R
wiata, złotego
mistrzostwa krajów arabskich. W tej sy- medalu. Zawodnik ten nigdy wczeS
niej
tuacji dostępnymi pozostają jedynie bar- nie uczestniczył w jakichkolwiek za-
dzo prestiżowe, silnie obsadzane, zawo- wodach zagranicznych! W krajowych,
dy o Puchar R
wiata. Wydawałoby się, iż z całą pewnoS
cią  tak.
taka sytuacja wyklucza jakąkolwiek re-
alną możliwoS
ć podjęcia i prowadzenia ...Oczekiwałem odpowiedzi na te-

skutecznego szkolenia. Otóż, nie. Oka- mat roli talentu strzeleckiego, bo dzi-
zało się, że jest to możliwe i bywa sku- siaj sukcesy w sporcie S
wiatowym
teczne. Dlaczego? mogą odnosić tylko jednostki utalen-
Spytajmy: czym są zawody dla za- towane, wybitne, włączone, oczywi-
wodnika? JeS
li postrzega je jako zagro- S
cie, do prawidłowo funkcjonującego
żenie dla siebie ze strony rywali, to bez systemu szkolenia...
wątpienia fakt ten będzie negatywnie
rzutować na jego  funkcjonowanie pod-  Wyłowienie talentu strzeleckiego
czas strzelania. Ale spójrzmy na zawo- to nie łatwa sprawa, a w każdym razie
dy inaczej. Zajęte w nich miejsce pozo- to nie może być akt jednorazowy. Opis
staje w S
cisłym związku z wymiernym mojego postępowania przy naborze za-
rezultatem strzelań, ten zaS
zależy wy- wodników w czasie, gdy pracowałem
łącznie od zawodnika, nikt w trakcie w Zjednoczonych Emiratach Arabskich,
oddawania strzałów nie ma na niego znajduje się w tym numerze  Sportu Wy-
wpływu. Inaczej mówiąc, główną prze- czynowego , nie ma sensu bym się powta-
szkodą na drodze do uzyskania wyzna- rzał. Kończąc poprzednią kwestię chciał-
czonego czy przewidywanego rezultatu bym podkreS
lić, iż w czasie zawodów
jest sam zawodnik, ze swoją niedosko- strzelec nie może liczyć na  szczęS
cie ,
nale opanowaną techniką i taktyką strze- ani wspominać o jego braku przy niepo-
lania, kontrolą i regulacją stanów emo- wodzeniu. Może jedynie mówić o bra-
cjonalnych itd. Wszyscy uczestniczący ku gotowoS
ci do wykorzystania okazji
w zawodach strzeleckich mają takie ( szczęS
cie to okazja + gotowoS
ć do jej
70 Rozmowa z Tadeuszem Baranowskim, trenerem strzeIectwa sportowego
wykorzystania  z książki  Psychologia nika  jego nazwisko publikowane jest
kobiety Kratochvila). w czasopiS
mie Międzynarodowej Fede-
R
wiat jest taki, jakim go postrzega- racji Strzeleckiej.
my. W S
lad za zmianą myS
lenia zmie-
nia się i postrzeganie. W dużym stop-
A pozostali zawodnicy z Pańskiej
niu od trenera zależy, jak dalece zawod- grupy szkoleniowej mieli powody do
nik zmieni niektóre dotychczasowe spo- satysfakcji?
soby myS
lenia poprzedzające jego dzia-
łania na takie, których następstwem  MyS
lę, że mieli  wszyscy popra-
będą wysokiej jakoS
ci konieczne dzia- wili swoje osiągnięcia, dowiedzieli się
łania, owocujące oczekiwanym rezulta- o wielu sprawach, które dla nich były
tem. Należy pamiętać, że zastąpienie nowe, zdobyli sporą wiedzę  o sporcie,
jednego słowa innym lub przyjęcie in- treningu, pracy i samych sobie. Była to
nego znaczenia używanego słowa po- swoista  sportowa szkoła życia .
ciąga za sobą zmiany w komunikacji
werbalnej, te zaS
zmiany w działaniach. Jak długo pracował Pan w Emira-

Tym się tam przede wszystkim zajmo- tach Arabskich?
wałem.
 Kontrakt zawarty został na 2 lata,
Niemniej jednak to w drodze selek- z możliwoS
cią jego przedłużenia na lata

cji, stosując odpowiednie kryteria, następne. Tak się też stało. W sumie
wybrał Pan zawodników do szkolenia pozostawiłem tam 5 lat swojego życia
sportowego ze sporej grupy, liczącej i wytężonej pracy.
ponad 60 kandydatów. Jak potoczyła
się ich kariera?
No, to już była szansa, by spokoj-

nie, planowo popracować. Korzystna,
 Przetestowałem wraz kolegą dokład- gdyż najczęS
ciej pracodawca wynaj-
nie 65 kandydatów do strzelania z pisto- muje trenera i domaga się od niego
letów, wS
ród nich tylko kilku miało sukcesu prawie natychmiast, jak
mniej niż 20 lat. WybraliS
my trzech, jed- PZPN od trenera Benhakkera, któ-
nego w wieku 25 lat, który po 2,5 latach rego podstawowym zadaniem jest
szkolenia przeze mnie uzyskał wynik wprowadzenie polskiej reprezentacji
563 pkt. w strzelaniu z pistoletu pneuma- do finałów Mistrzostw Europy w 2008
tycznego w zawodach o Puchar R
wiata. roku. Przy okazji powiem, że nie je-
Stał się posiadaczem MQS (minimum stem zwolennikiem tego, aby zespoły
quora score)  uprawnienia ISSF, które reprezentacji Polski prowadzili obco-
zezwala Narodowym Komitetom Olim- krajowcy. A co Pan o tym sądzi?
pijskim na jego start w Igrzyskach Olim-
pijskich w miejsce zawodnika  zdobyw-  Z tym bywa różnie. Przez 4 lata
cy QP (quora place)  miejsca startowe- moim bezpoS
rednim przełożonym był
go. To minimalna satysfakcja dla zawod- dyrektor klubu, bardzo wspomagający
Trenerska przygoda nad Zatoką Perską  o migracji zarobkowej... 71
realizację moich zamierzeń szkolenio-  Nikt, kto kształci trenerów, nie obie-
wych, bez domagania się sukcesów w cuje im, że będą mieli życie usłane ró-
krótkim czasie. Przy takim jego podej- żami. To jest trudny zawód, nie wszyst-
S
ciu najlepszy szkolony przeze mnie kie działania, podejmowane z najlepszą
zawodnik zajął 9 miejsce w zawodach wiedzą i wolą  prowadzą do sukcesu.
o Puchar R
wiata 2004 w Sydney w strze- Jednak trener, który potrafi tak przygo-
laniu z pistoletu dowolnego. Jest to do- tować zawodnika, by ten przerósł siebie
tychczas najwyższe miejsce, jakie kie- w zawodach decydujących o pozycji
dykolwiek reprezentant krajów arab- Polski w europejskim czy S
wiatowym
skich zajął w tej konkurencji i w takich współzawodnictwie, moim zdaniem, po-
zawodach. winien z nim pracować. Takim trenerem
Niestety, jego następca, po zdobyciu w polskim strzelectwie jest Andrzej Ki-
złotego medalu w Igrzyskach Olimpij- jowski, mający w swoim dorobku szko-
skich w Atenach w konkurencji strzelec- leniowym m.in. 4 medale olimpijskie
kiej double trap przez reprezentanta szkolonych przez niego zawodniczek,
Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w tym roku zaS
srebrny medal mistrzostw
zażądał, abym z zawodów o Puchar S
wiata, dwa miejsca startowe w Igrzy-
R
wiata w 2005 roku wrócił też ze złotym skach Olimpijskich 2008 w Pekinie. Ta-
medalem zawodnika mojej grupy. Takie kim trenerem strzelectwa jest także Jew-
żądanie uznałem za niestosowne. Było- gien Kleszczenko z Ukrainy. Łukasz
by to, mniej więcej, to samo co oczeki- Czapla, szkolony przez niego reprezen-
wanie, by student 2. roku zdał końcowy tant Polski, zdobył w tym roku 3 tytuły
egzamin dyplomowy, w dodatku... z oce- mistrza S
wiata w strzelaniu do ruchomej
ną celującą. W rezultacie, przy olbrzy- tarczy.
miej presji, zawodnik zajął odległe miej- Sądząc po osiągnięciach w całej swo-
sce, a kontrakt ze mną nie został przed- jej karierze trenerskiej i oznakach pew-
łużony. nej metamorfozy, jaka, sądzę, pod jego
wpływem dokonała się w polskiej druży-
Tak więc, zaczęło się sympatycz- nie (dowody mieliS
my w meczu z repre-

nie, a skończyło trochę gorzej, właS
ci- zentacją Portugalii), Leo Beenhakker
wie tak samo, jak w Polsce, przy roz- powinien swoją misję kontynuować. Peł-
staniu z naszym strzelectwem. Cóż, na weryfikacja skutków jego pracy moż-
takie jest życie, szkoda, że o ocenie liwa będzie dopiero po dłuższym okresie.
pracy trenera decyduje wyłącznie
wynik jego zawodnika. Wyobrax
nia Gdzie na S
wiecie są dziS
najlepsi

 działaczy sportowych , i to pod każ- trenerzy strzelectwa sportowego, kie-
dą szerokoS
cią geograficzną, o moż- dyS
mieszkali w Związku Radzieckim...
liwoS
ci poprawiania rekordów jest ni-
czym nie skrępowana, chyba dlatego,  Bardzo dobrych trenerów mają za-
że ma być ich legitymacją do zajmo- zwyczaj państwa, w których od bardzo
wania i utrzymywania stanowisk... wielu lat funkcjonują sprawnie systemy
72 Rozmowa z Tadeuszem Baranowskim, trenerem strzeIectwa sportowego
sportu wyczynowego. Są one w pełni łe znaczenie ma znajomoS
ć języka
lub w dużym stopniu dotowane przez angielskiego lub francuskiego, oczy-
budżet państwa, a wspomagane przez wiS
cie najlepiej byłoby władać języ-
sponsorów. JeS
li taki system nie ma za- kiem lokalnym  tyle, że opanowanie
pewnionych stałych i odpowiednich języka arabskiego to chyba doS
ć trud-
x
ródeł zasilania finansowego, wprowa- na sztuka...
dza się stopniowo ograniczenia, zaczy-
na to dotykać najwartoS
ciowszych ze-  W Zjednoczonych Emiratach Arab-
społów i osób w tym systemie  zawod- skich korzystałem przede wszystkim z ję-
ników i trenerów, zagraża osiągnięciu zyka angielskiego. W tym kraju doku-
przez nich dalekosiężnych, ambitnych menty urzędowe, tablice informacyjne,
celów. Gdy warunki pogorszą się jeszcze są w dwu językach; arabskim i angiel-
bardziej, zmuszeni są podejmować  ży- skim. W urzędach, sklepach, na ulicy,
ciowe decyzje  przeciętnoS
ć bowiem bardzo łatwo można porozumieć się w
ich nie interesuje. Nie znajdując we wła- tym języku. Z klubowymi dwoma kole-
snym kraju odpowiednich warunków gami, trenerami, rozmawiałem często po
zmuszeni są szukać ich gdzie indziej. rosyjsku.
To także odpowiedx
na pytanie  dla- Opanowanie języka arabskiego nie jest
czego za granicą trudno spotkać nie- tak trudne, jak się wydaje. Rozpocząłem
mieckich, francuskich czy angielskich samodzielnie jego naukę, ale w pracy tre-
trenerów strzelectwa. nerskiej w klubie preferowałem angiel-
Słyszałem o wielu trenerach strzelec- ski, również dlatego  żeby zawodnicy
twa byłych republik radzieckich pracu- wyjeżdżając na zawody międzynarodo-
jących za granicą. Po Igrzyskach Olim- we mogli lepiej porozumiewać się z in-
pijskich 1992-2000 wielu z nich znala- nymi ich uczestnikami, sędziami itd.
zło zatrudnienie w krajach azjatyckich, Czas po pracy poS
więcałem na szcze-
słyszałem, że także w Chinach. A Chi- gółowe analizy i planowanie kolejnych
ny mają co najmniej kilku własnych, zajęć, a poza tym na swoje osobiste pa-
doskonałych trenerów i bardzo wielu sje: bieganie i marsze przez pustynię,
strzelców, mężczyzn i kobiet, należą- penetrację przepięknych, urzekających,
cych do S
cisłej czołówki S
wiatowej. trudno dostępnych kanionów górskich.
Spotykałem także trenerów bułgarskich, Przy takich preferencjach na regularną
węgierskich i czeskich, zatrudnionych naukę arabskiego pozostawało nie za
w różnych krajach, w różnych regio- wiele czasu.
nach S
wiata.
Równie ważne znaczenie wydaje

O powodzeniu pracy trenera, zgo- się mieć  zdolnoS
ć adaptacyjna do

dzi się Pan, decydują w pierwszym innoS
ci kulturowej, z której wynikają
rzędzie jego kwalifikacje oraz warun- przecież zachowania, postawy, spo-
ki pracy, ale za granicą wcale niema- soby myS
lenia ludzi, także tych, któ-
Trenerska przygoda nad Zatoką Perską  o migracji zarobkowej... 73
rych przyjezdny trener bierze pod wandalizmu. To nie ja szukałem pozosta-
opiekę. No, a poza tym, o czym już wionego w autokarze cennego notebo-
Pan wspomniał, nie całą dobę trener oka, to kierowca szukał właS
ciciela, by
siedzi na strzelnicy  obcuje z ludx
mi mu go zwrócić!
na ulicy, w sklepie, styka się z urzęd- Tradycyjny zakaz używania alkoho-
nikami, ogląda telewizję itd. Jak da- lu, skuteczny zakaz używania narkoty-
wał Pan sobie radę w Emiratach, ków, powszechny dostęp do nauki, re-
czym został Pan zaskoczony? kreacji i sportu, wywierają olbrzymi
wpływ na życie mieszkańców tego kra-
 Do warunków życia w tym niezwy- ju. Zasadniczą rolę w wychowaniu peł-
kłym kraju, myS
lę w tym momencie o kli- ni religia  islam w swej tradycyjnej for-
macie  gorąco, S
rednia roczna tempera- mie, przy pełnej tolerancji dla wyznaw-
tura ponad 40�C  przystosowałem się ców innych religii.
szybko i bez żadnych kłopotów. Dla Co jeszcze  niezwykle czysta pit-
sprawdzenia siebie już pierwszego dnia na woda doprowadzona do wszystkich
po przyjex
dzie, pamiętam doskonale, budynków, także schłodzona, dostępna
było ponad 40�C, przebiegłem zaopa- w wielu miejscach. Wszędzie bardzo
trzony w 2 butelki wody, około 10 km czysto, zarówno w miastach, osiedlach,
wzdłuż morza. Maksymalna temperatu- jak i na... pustyni. Olbrzymi rozmach
ra w tym dniu (lipiec) wynosiła 48�C. Po w rozwoju infrastruktury sprzyja dalsze-
tym wyczynie byłem niemal pewien, że mu szybkiemu rozwojowi tego kraju.
temperatura nie wymusi na mnie przeby- Dookoła mnóstwo zieleni w miastach
wania tylko w pomieszczeniach klimaty- i wzdłuż dróg wyjazdowych. A przecież
zowanych. całe państwo położone jest na terenie
W bardzo wielu sklepach i magazy- pustynnym! Tego wszystkiego nie spo-
nach spotkałem się z niezwykle bogatą sób krótko opisać.
ofertą produktów żywnoS
ciowych i prze-
mysłowych bardzo wysokiej jakoS
ci i rów-
Obok Pana, w tym czasie, w Emi-
noczeS
nie tanich. ratach pracowali także inni Polscy tre-
W Emiratach przykłada się olbrzymią nerzy  jak wielu ich było, czy kontak-
wagę do zapewnienia bezpieczeństwa towaliS
cie się ze sobą, czy zna Pan
mieszkańcom, a w szczególnoS
ci dzie- ich opinie na temat ich pracy, osią-
ciom. W ciągu 5 lat pobytu doznawałem gnięć?
wszędzie życzliwoS
ci, chęci okazania mi
pomocy w różnych sytuacjach. Nigdy  Spotkałem Jacka Zglinickiego 
i nigdzie nie dostrzegłem przejawów znanego trenera piłki ręcznej, mego ko-
agresji w stosunkach międzyludzkich, legę ze studiów, który dobrze zasłużył
niecierpliwoS
ci w postępowaniu wobec się dla rozwoju piłki ręcznej w Emira-
dzieci. W tym państwie w ogóle nie sły- tach. Wyrażał się pozytywnie o warun-
szałem o przypadkach kradzieży czy kach szkolenia, jakie mu stworzono.
74 Rozmowa z Tadeuszem Baranowskim, trenerem strzeIectwa sportowego
Obaj byliS
my zgodni w opinii, że kraj  Pobyt ten pozwolił mi na weryfika-
ten w niedługim czasie dorobi się syste- cję mojej koncepcji systemu szkolenia,
mowych rozwiązań w dziedzinie sportu pozwolił też sprawdzić metody naucza-
wyczynowego, podobnie jak już to uczy- nia strzelectwa osobników o różnych
nił w wielu innych dziedzinach. Dowie- cechach i poziomie w dobrych warun-
działem się, ale po jakimS
czasie, że na kach. Zmusił jednoczeS
nie do poszuki-
tamtym terenie pracowali również inni wań nowych rozwiązań w sytuacjach,
Polacy; Edward Czernik, były skoczek kiedy brakuje niektórych S
rodków szko-
wzwyż, Marian Szczechowicz, trener lenia. Potwierdziła się, nie wiem który
piłkarski i doktor Janusz Garlicki, zna- już raz, koniecznoS
ć permanentnego
ny specjalista medycyny sportowej. Nie- zdobywania i pogłębiania wiedzy zawo-
stety, nie miałem okazji, by się z kimkol- dowej, specjalistycznej, a także wiedzy
wiek z nich spotkać. z zakresu dziedzin, które nie wiążą się
bezpoS
rednio ze strzelectwem, ale mają
Czy zdolny jest Pan do oceny tej dla osiągnięcia celów sportowych ważne

swojej eskapady, pracy w dalekim znaczenie. Utwierdziłem się w przekona-
kraju... niu, że  zarażenie ludzi wiarą w osią-
gnięcie celu, który początkowo wydaje
 No cóż, mogę stwierdzić, iż pozo- się mało realny, potrafi odmienić ludzi,
stawiłem tam całą swoją wiedzę o nowo- ich nastawienie do pracy, a jeS
li towarzy-
czesnym szkoleniu w sporcie wyczyno- szy temu mądre wspomaganie trenera,
wym i w strzelectwie, o urządzeniach daje efekt przekraczający niekiedy naj-
elektronicznych do rejestracji i przetwa- S
mielsze oczekiwania. Tak w sporcie, jak
rzania informacji szkoleniowych, wiedzę i w życiu. I dlatego warto na to poS
wię-
o zdrowym odżywianiu (komponowaniu cać czas i siły.
rozmaitych diet) i wykorzystywaniu ak-
tywnoS
ci fizycznej dla utrzymania przez Wróćmy do kraju, do Europy.

długie lata wysokiej sprawnoS
ci fizycz- Wskutek wejS
cia Polski do Unii Euro-
nej, o sposobach wykorzystania tereno- pejskiej, otworzył się również europej-
wych warunków  pustyni i gór, dróg do ski rynek pracy. Jak dotychczas ze
wszechstronnego rozwoju fizycznego, swobody wyboru miejsca pracy (i ofer-
nocy do szkolenia w okresie Ramada- ty pracy) korzystają rozmaici specja-
nu... Co z tego zostało przyswojone na liS
ci, z dziedziny sportu zaS
 niemal
trwałe, dowiem się, gdy odwiedzę Emi- wyłącznie zawodnicy i to w skromnej
raty Arabskie za kilka lat. liczbie. O trenerach nie słychać zupeł-
nie, czy dlatego, że ten rynek jest
A co Panu dał ten długi, blisko pię- bardziej wymagający? Trzeba chyba

cioletni, pobyt w Emiratach Arabskich brać pod uwagę to, że rynek europej-
 od strony fachowej i od strony, na- ski jest duży oraz że przepisy regu-
zwijmy ją, poznawczej? lujące zasady migracji zarobkowej są
Trenerska przygoda nad Zatoką Perską  o migracji zarobkowej... 75
daleko zaawansowane oraz że poru- ka z jego grupy. JeS
li stawia przed so-
szamy się w obrębie tego samego bą cele w odleglejszej perspektywie 
kręgu kulturowego, co nie jest bez tych wyprzedzających kroków musi być
znaczenia... więcej.
JeS
li sukcesem trenera ma być udany
 To tylko częS
ciowa prawda. Nasi start jego zawodnika w przyszłych zawo-
trenerzy mają nawyk robienia tego, co dach olimpijskich czy mistrzostwach
do nich należy bez rozgłosu. Trenerzy S
wiata, to już dziS
musi on mieć wiedzę
strzelectwa szczególnie. Stąd ich karie- wyprzedzającą o 8-10 lat stosowaną
ry zawodowe znane są tylko nielicz- obecnie. RównoczeS
nie należy badać
nym, a szerszej opinii prawie wcale. Ja tendencje i przewidywać zmiany, jakie
nie prowadzę statystyk, ale wiem, że, mogą w tym okresie nastąpić w regu-
na przykład, w Hiszpanii pracuje aktu- laminach zawodów i kwalifikacjach,
alnie trzech polskich trenerów strzelec- technologii i urządzeniach wspomaga-
twa, w Szwajcarii jeden. Jak mi mówio- jących proces szkolenia, metodach tre-
no, mają poważny udział w przygotowa- ningu i ocenie postępu szkolenia, wte-
niach olimpijskich reprezentacji tych dy prawdopodobieństwo sukcesu będzie
krajów. wysokie.
WielkoS
ć migracji polskich trenerów
Wydaje się, że w dającej się prze- strzelectwa pozostanie w zależnoS
ci od

widzieć przyszłoS
ci wielkoS
ć migracji ich kwalifikacji, a te w znacznym stop-
polskich specjalistów sportowych do niu od poziomu rozwoju narodowych
pracy na rynku europejskim wzroS
nie. systemów szkolenia, ich możliwoS
ci
Ale zależeć ona będzie od poziomu szybkiego  wbudowania najnowszych
ich kwalifikacji. Należało by więc za- rozwiązań w swoje struktury. A wysoko
dbać o to, by te kwalifikacje podwyż- kwalifikowani trenerzy będą podejmo-
szać... wać pracę tam, gdzie pracodawca przed-
stawi im ambitne cele i zapewni odpo-
 W moim przekonaniu trener musi wiadające tym celom warunki.
o krok wyprzedzać praktyczną i teore-
tyczną wiedzą to, co aktualnie ma miej- Rozmawiał:
sce w szkoleniu najlepszego zawodni-
Andrzej Pac-Pomarnacki