'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$3
PQA, MBTS
Adam
.RV]ODMGD0LFKDá
Martenka,
Freesysiphus.com
2222 Chapel Hill Hwy, Suite 420,
Research Triangle Park, N.C.
Zbyszko Królikowski
,QVW\WXW,QIRUPDW\NL3ROLWHFKQLNL3R]QDVNLHM
3LRWURZR$3R]QD
Zbyszko.Krolikowski@cs.put.poznan.pl
Abstrakt
1LQLHMV]DSUDFDMHVWSRZLFRQDWHFKQRORJLLGRVWSXGRED]GDQ\FK]Z\NRU]\VWDQLHPSURWRNRáX
:$3 : SUDF\ SU]HGVWDZLRQR SU]HJOG GRVWSQ\FK QD U\QNX XU]G]H PRELOQ\FK RUD] DQDOL]
XGRVWSQLDQ\FK XVáXJ RUD] RSURJUDPRZDQLD =DSUH]HQWRZDQR UyZQLH* V\VWHP MBTS - Mobile Business
Transaction System. Jest to unikalne oprogramowanie skonstruowane do kolekcjonowania danych poprzez
IRUP\ WUDQVSRUWRZDQH SRF]W HOHNWURQLF]Q ] Z\NRU]\VWDQLHP WHOHIRQyZ NRPyUNRZ\FK XU]G]H W\SX
palmtop, handheld i laptop.
1. Wprowadzenie
']LVLHMV]\ ZLDW IDVF\QXMH VL PR*OLZRFLDPL ,QWHUQHWX : RVWDWQLP RNUHVLH V]F]HJyOQ\P
]DLQWHUHVRZDQLHP FLHV] VL ]DVWRVRZDQLD W\SX bussiness-to-customer (B2C), a szczególnie
business-to-business
%%3U]\NáDG\WHJRPR*HP\]QDOH(üUyZQLH*LZ3ROVFHNWyUDRVWDWQLPL
F]DV\ MHVW PLHMVFHP OLF]Q\FK SUHPLHU JLHáG HOHNWURQLF]Q\FK MDN QD SU]\NáDG JLHáGD HQHUJLL
HOHNWU\F]QHMJLHáGDPDWHULDáyZ*HOD]Q\FKLUROQLF]\FK:86$JLHáGD1$6'$4VWDáDVLVWROLF
„Nowej Ekonomi
´ NWyUD ZLHFL WULXPI\ ZEUHZ ]GURZHPX UR]VGNRZL :\GDMH VL *H ZLDW
]ZDULRZDá QD SXQNFLH QRZ\FK WHFKQRORJLL -DN GáXJR PR*QD MHGQDN ]ZLNV]Dü SU]HSXVWRZRü
áF]\G]LNLF]HPXGRVWSGR,QWHUQHWXEG]LHV]\EV]\"-DNGáXJRPR*QDXOHSV]DüVWURQ\:::
ILUP\WDNDE\QDELüOLF]QLNRGZLHG]DMF\FKMOXG]L"-DNGáXJRZUHV]FLHEG]LHP\SU]\ZL]DQLGR
P\OL*H,QWHUQHWWRW\ONRQDV]RVRELVW\3&SU]\ZL]DQ\SSRZLQ]DVLODQLDLNDEOLVLHFLRZ\FKGR
Uy*Q\FKJQLD]GHN"
2VWDWQL RNUHV WR UyZQLH* SUDZG]LZ\ ERRP Z WHOHIRQLL NRPyUNRZHM PLOLRQyZ
X*\WNRZQLNyZQDFDá\PZLHFLHWRU\QHNNWyU\SRZVWDáSUDNW\F]QLH]GQLDQDG]LHLNWyU\MHVW
FKáRQQ\QDZV]HONLHLQQRZDFMHWHFKQRORJLF]QH7HOHIRQNRPyUNRZ\SRZV]HFKQLHXZD*DQ\MHVW]D
V\PEROSRZRG]HQLDLGREURE\WXQDZHWMHOLF]DVDPLSU]\FKRG]LQDP]DWRVáRQR]DSáDFLü0LPRWR
MHGQDN OLF]ED X*\WNRZQLNyZ ZFL* URQLH )LUP\ XWU]\PXMFH NRPHUF\MQLH VLHFL WHOHIRQLL
NRPyUNRZHM V QD F]RáRZ\FK PLHMVFDFK ZV]HONLFK UDQNLQJyZ ILQDQVRZ\FK 3RZV]HFKQLH XZD*D
VL*HWHOHNRPXQLNDFMDDMX*ZV]F]HJyOQRFLWHOHNRPXQLNDFMDEH]SU]HZRGRZDMHVWW\PFREG]LH
Z SU]\V]áRFL VSU]HGDZDü VL QDMOHSLHM 7R JáyZQ\ SRZyG GODF]HJR QD W\P U\QNX PDP\ W\OH
LQZHVW\FML 1DMOHSV]\P SU]\NáDGHP MHVW RVWDWQLR ]RUJDQL]RZDQ\ SU]HWDUJ QD OLFHQFM WHFKQRORJLL
UMTS (Universal Mobile Telephone Systems
NWyUD MHVW X]QDZDQD ]D WHOHIRQL EH]SU]HZRGRZ
WU]HFLHM JHQHUDFML * 3Lü OLFHQFML VSU]HGDQ\FK ILUPRP Z :LHONLHM %U\WDQLL SU]\QLRVáR ]\VN
bagatela... 38 miliardów
HXURFRVWDQRZLPLHVLF]QHZ\GDWNLFDáHJRNUDMX
,QWHUQHW L NRPXQLNDFMD EH]SU]HZRGRZD ]GDM VL ZLF E\ü G]LHG]LQDPL Z NWyU\FK FDá\ ZLDW
XSDWUXMH UR]ZL]DQLD ZLHOX VZRLFK SUREOHPyZ 1DMOHSV]\P SU]\NáDGHP V WXWDM SROVNLH EDQNL
NWyUH SU]HFLJDM VL RVWDWQLR Z RIHURZDQLX V\VWHPyZ NODV\ home-banking: Pierwszy Polsko-
$PHU\NDVNL%DQNRIHUXMHV\VWHP3ODQHWEDQN:%.WRV\VWHP:%.Online, bank BPH system
6H]DP LWG 3LRQLHU]\ QD W\P U\QNX ]DF]\QDM MX* QDZHW LQZHVWRZDü Z V\VWHP\ XPR*OLZLDMFH
GRNRQ\ZDQLH ]GDOQ\FK SU]HOHZyZ ]D SRPRF WHOHIRQyZ NRPyUNRZ\FK WDN MDN 33$ %DQN Z
SRáF]HQLX]ILUPComputerLand.
314
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
7UXGQRSURJQR]RZDüFRVWDQLHVLQDU\QNXLQIRUPDW\F]Q\P]DURNPLHVLFDF]DVDPLQDZHW
W\G]LH&RFKZLODSRMDZLDMVLQRZHSRP\Vá\SU]HMFLDSRáF]HQLDILUP:\GDMHVLMHGQDN*H
QLF QLH MHVW MX* G]L Z VWDQLH SU]HV]NRG]Lü VWZRU]HQLX ]XSHáQLH QRZHJR W\SX NOLHQWyZ QD XVáXJL
LQIRUPDW\F]QHWRMHVWX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FK7RFRGRQLHGDZQDMHV]F]HE\áRPU]RQNG]LMHVW
MX* U]HF]\ZLVWRFL 'DQH PRJ E\ü Z\PLHQLDQH VZRERGQLH QDZHW SRGF]DV SRGUy*\ &R ZLFHM
PR*HP\ ZMH*G*DMF GR PLDVWD X]\VNDü V]F]HJyáRZH GDQH QLH W\ONR R MHJR KLVWRULL DOH UyZQLH*
mapy. Specjalna aplikacja jak GPSS
Z\NRU]\VWXMFD V\VWHP GPS (Global Positioning System)
XPR*OLZLD PRQLWRURZDQLH SRáR*HQLD QD HOHNWURQLF]QHM PDSLH FR PLHMP\ QDG]LHM Z QLHGDOHNLHM
SU]\V]áRFL XáDWZL QDP SRUXV]DQLH VL Z QRZ\P QLH]QDQ\P PLHMVFX , QLH SRWU]HED WX ZFDOH
komputera typu laptop
] DQWHQ VDWHOLWDUQ Z\VWDUF]\ RGSRZLHGQL WHOHIRQ NRPyUNRZ\ ]H
VSHFMDOQ\PXU]G]HQLHPW\SXhandheld7HLLQQHV\VWHP\VMX*GRVWSQHQDU\QNX3UDZG]LZ\
UR]NZLW Z (XURSLH SU]H*\ZD V]F]HJyOQLH U\QHN WZRU]HQLD RSURJUDPRZDQLD ÄLQWHUQHWRZHJR´ QD
WHOHIRQ\NRPyUNRZHZVSyáSUDFXMFH]SURWRNRáHP:$3
6WUXNWXUDSUDF\MHVWQDVWSXMFD:UR]G]LDOHSU]HGVWDZLRQRRJyOQFKDUDNWHU\VW\NSURWRNRáX
:$3 L PR*OLZRFL MHJR Z\NRU]\VWDQLD 3U]HGVWDZLRQR UyZQLH* FKDUDNWHU\VW\N URGRZLVND
SURJUDPRZRVSU]WRZHJR RSDUWHJR R SURWRNyá :$3 5R]G]LDá MHVW SRZLFRQ\ URGRZLVNX
VSU]WRZHPX X*\WNRZQLNyZ PRELOQ\FK 3U]HGVWDZLRQR Z QLP FKDUDNWHU\VW\N L PR*OLZRFL
SRGVWDZRZ\FK XU]G]H NWyUH PRJ E\ü Z\NRU]\VW\ZDQH SU]H] X*\WNRZQLNyZ ] WHM JUXS\ :
rozdziale 4 przedstawiono system MBTS – Mobile Business Transaction System
MHJRZáDFLZRFL
PR*OLZRFLLSU]\NáDG\]DVWRVRZD
URGRZLVNDVSU]WRZR±SURJUDPRZHRSDUWHRSURWRNyá:$3
-DNWRPR*OLZH*HWHOHIRQNRPyUNRZ\PR*HáF]\üVL],QWHUQHWHP"2GSRZLHG(MHVWUyZQLH
SURVWDFRHQLJPDW\F]QD:$37HQWU]\OLWHURZ\DNURQLP]URELáRVWDWQLRQLH]áIXURUQDSROVNLP
U\QNX ]D VSUDZ VLOQHM NRQNXUHQFML SRPLG]\ RSHUDWRUDPL WHOHIRQLL NRPyUNRZHM -HGQ\P ] ÄSyO
ELWHZ´ VWDá VL ZáDQLH Ä,QWHUQHW QD NRPyUNL´ 1LH]DSU]HF]DOQLH SDOPD SLHUZV]HVWZD QDOH*\ VL
ILUPLH 3OXV *60 NWyUD MDNR SLHUZV]D XPR*OLZLáD XVáXJ 6XUI3OXV G]LNL F]HPX PLHOLP\
PR*OLZRü]REDF]HQLDSLHUZV]\FKVHUZLVyZLQIRUPDF\MQ\FKQDWHOHIRQDFKNRPyUNRZ\FKZ3ROVFH
WAP czyli Wireless Application Protocol
MHVW SURWRNRáHP NRPXQLNDF\MQ\P NWyU\ XPR*OLZLD
QDP GRVWS GR VWURQ QDSLVDQ\FK Z VSHFMDOQ\P M]\NX :0/ Wireless Markup Language)
]EXGRZDQ\P QD ED]LH M]\ND ;0/ eXtended Markup Language). WML jest odpowiednikiem
M]\ND +70/ Z ]Z\Ná\FK VLHFLDFK ::: 1LHVWHW\ :0/ L +70/ QLH PRJ E\ü WUDNWRZDQH
]DPLHQQLH FR R]QDF]D *H SR ]DNXSLHQLX WHOHIRQX NRPyUNRZHJR ] :$3HP QLH EG]LHP\ PLHOL
PR*OLZRFL ÄVXUIRZDQLD´ SR VWURQDFK ::: D WDN*H QLH EG]LHP\ PLHOL GRVWSX ]H VZRMHJR
domowego komputera do stron napisanych w
:0/X*áyZQWHJRSU]\F]\QMHVW]XSHáQLHUy*Q\
VSRVyE SUH]HQWDFML GDQ\FK :\ZLHWODF]H WHOHIRQyZ NRPyUNRZ\FK V F]DUQRELDáH L PDM
VWRVXQNRZRPDá\UR]PLDUFRZ\PXV]DVWRVRZDQLHVSHFMDOQ\FKUR]ZL]D,VWQLHMHMHGQDNVSHFMDOQD
strona
www.waper.com
NWyUDXPR*OLZLDSU]HJOGDQLHVWURQ:0/QDQRUPDOQ\PNRPSXWHU]H
:0/MHVWVWRVXQNRZRSURVW\PM]\NLHPRSLHUDMF\PVLQDW]Ztagach, podobnie jak HTML.
-HGQUy*QLFMHVW]DVWRVRZDQLHDUFKLWHNWXU\‘karta – deck’. Karta to nic innego jak jeden ekran na
SU]HJOGDUFH7DOLDNDUWVNáDGDVLQDMHGHQdeckF]\OLMHGHQGRNXPHQW:0/=HZ]JOGXQDPDá\
rozmiar tzw. microbrowsera
QDZHWSURVW\VHUZLVPR*HPLHüLFKZLHOH'RGDWNRZ\PZVSDUFLHPGOD
SURJUDPLVW\ MHVW WX M]\N VNU\SWRZ\ :0/ Script, który analogicznie do Java 6FULSW XPR*OLZLD
implementowanie bardziej wyrafinowanych mechanizmów.
1DG]LHG]LVLHMV]\:$3SUDFXMHQDED]LHWHFKQRORJLL*60NWyUDGDMHPXSU]HSXVWRZRü
do 9,6-19,2
NEV1RUPDOQHPRGHP\PDMSUDNW\F]QSU]HSXVWRZRüQDSR]LRPLHRNRáRkbs i
ND*G\LFKX*\WNRZQLNQDU]HNDQDGáXJLF]DVRF]HNLZDQLD=DF]WRZLFV]XNDüQRZ\FKUR]ZL]D
6\VWHP +6&6' ZGUR*RQ\ SU]H] 3OXV *60 MHVW V\VWHPHP NWyU\ F]WHURNURWQLH ]ZLNV]D
SU]HSXVWRZRü GDMF PR*OLZRü NRU]\VWDQLD ] F]WHUHFK NDQDáyZ QDUD] &R ZLFHM UR]ZL]DQLH WR
ED]XMH QD MX* LVWQLHMFHM LQIUDVWUXNWXU]H L QLH Z\PDJD ZLHOX ]PLDQ 1LHVWHW\ ]ZLNV]HQLH
'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$334$0%76
315
SU]HSXVWRZRFL RGE\ZD VL NRV]WHP ]ZLNV]HQLD OLF]E\ ]DMW\FK áF] FR Z SU]\SDGNX GX*\FK
PLDVW SRZRGRZDáRE\ QLHGRVWSQRü VLHFL GOD LQQ\FK X*\WNRZQLNyZ : SUDNW\FH UH]HUZXMH VL
VSRU\SURFHQWáF]QDVWDQGDUGRZHUR]PRZ\DMHG\QLHSHZQD]QLNRPDF]üPR*HE\ü]DVREHPR
NWyU\XELHJDVLV\VWHP+6&6'
2ND]XMHVLMHGQDN*HLVWQLHMUyZQLH*LLQQHUR]ZL]DQLDED]XMFHQD]PLDQLHSRGVWDZRZ\FK
]DáR*H QD NWyU\FK RSLHUDM VL ZVSyáF]HVQH V\VWHP\ *60 ED]XMH QD W]Z Circuit Switch co
R]QDF]D*HND*GDUR]PRZDWRVWZRU]HQLHZLUWXDOQHJRNDQDáXSRPLG]\GZRPDX*\WNRZQLNDPL:
W\PNDQDOHSU]HV\áDQHVGDQHEG(QLHMH*HOLDNXUDWQLFQLHPyZLP\:EUHZSR]RURPVWUDW\QD
SU]HSXVWRZRFL ]ZL]DQH ] WDNLP SRGHMFLHP V VWRVXQNRZR GX*H L MHG\QLH SU]HV\áDQLH GDQ\FK
RSLHUDMFHVLQDSDNLHWDFKPR*HWHQSUREOHPUR]ZL]Dü6\VWHP\SDNLHWRZHVMX*RGGDZQD]QDQH
Z VLHFLDFK NRPSXWHURZ\FK DOH WHOHNRPXQLNDFMD GRSLHUR WHUD] ]DF]\QD ZGUD*Dü W WHFKQRORJL
NWyUD ]RVWDáD QD]ZDQD *356 General Packet Radio Service 7R UR]ZL]DQLH GDáRE\
SU]HSXVWRZRü NEV FR SR]ZROLáRE\ Z SHáQL Z\NRU]\VWDü PR*OLZRFL SURWRNRáX :$3
:LNV]RüRSHUDWRUyZMX*UR]SRF]áDSUDFHQDGZGUR*HQLHPWHJRV\VWHPXF]HJRSU]\NáDGHPMHVW
VWUDWHJLF]Q\ DOLDQV SRPLG]\ (U D $OFDWHOHP *áRV ]DF]QLH E\ü WUDNWRZDQ\ VWULFWH MDNR GDQD
]ELHUDQD L Z\V\áDQD SRSU]H] VWDFMH ED]RZH NWyUH SRáF]RQH V ] VLHFL UR]OHJá R Z\VRNLHM
SU]HSXVWRZRFL 7HJR W\SX UR]ZL]DQLH EG]LH QDMSUDZGRSRGREQLHM ZGUR*RQH MX* Z SU]\V]á\P
URNX L GD ]XSHáQLH QRZH REOLF]H WHOHIRQRZL NRPyUNRZHPX *356 MHVW WH* UR]ZL]DQLH R W\OH
NXV]F\P*HEG]LHXPR*OLZLDüQDPQDRZLHOHSURVWV]HáF]HQLHVLLZ\PLHQLDQLHGDQ\FK]MX*
LVWQLHMF\PL VLHFLDPL ED]XMF\PL QD SURWRNROH ,3 OXE ; &R ZLFHM X*\WNRZQLN PRELOQ\
NRU]\VWDMF\]*356ZSRáF]HQLX]WHFKQRORJL931Virtual Private NetworksU\VEG]LH
PyJá GRVWDü VL L ZVSyáG]LDáDü ] VLHFL NRPSXWHURZ Z FHQWUDOL QD ]DVDGDFK UyZQRSUDZQ\FK ]
X*\WNRZQLNLHPVWDFMRQDUQ\P
5\V$UFKLWHNWXUDRJyOQDV\VWHPXED]XMFHJRQDWHFKQRORJLL*356L931
:DUWRUyZQLH*]ZUyFLüXZDJQDUR]ZL]DQLHRSDUWHRVWDQGDUG('*(Enhanced Data Rates
for Global Evolution
NWyU\G]LNLGRGDWNRZHMNRPSUHVMLRUD]LQQ\PRSW\PDOL]DF\MQ\P]DELHJRP
PD MHV]F]H SRZLNV]\ü RIHURZDQ SU]HSXVWRZRü E\ü PR*H QDZHW F]WHURNURWQLH 7R MHGQDN FR
SRZRGXMH Eá\VN Z RNX ZLNV]RFL WHFKQLNyZ WR VNUyW 8076 Universal Mobile Telephone
Systems
NWyU\RSHUXMFQDF]VWRWOLZRFL*+]LGDQDPSU]HSXVWRZRüGR0EV=UHDOL]RZDQLH
WHMZL]MLEG]LHZ\PDJDáR]XSHáQLHQRZ\FKWHUPLQDOLLUR]ZL]DDOHNRU]\FLWUXGQRVRELHQDZHW
Z\REUD]Lü±RJOGDQLHILOPyZYLGHRZWU\ELHon-line z wykorzystaniem telefonu komórkowego to
W\ONRMHGHQVSHNWDNXODUQ\SU]\NáDGU\V
316
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
Rys. 2. Video on-line na komórce ?
1DREHFQ\PHWDSLHU]G\]DFKRGQLRHXURSHMVNLFK
NUDMyZ GRSLHUR SU]\G]LHODM WH F]VWRWOLZRFL -HGQH
WDN MDN ]URELá\ WR NUDMH VNDQG\QDZVNLH SLHUZV]D
SRáRZD U Z\ELHUDM RSHUDWRUyZ Z GURG]H
NRQNXUVX EG( SU]HWDUJX LQQH QDWRPLDVW WDN MDN
]URELáDWR$QJOLDL1LHPF\SRVWSXMZP\O]DVDG\
ÄNWRGDZLFHM"´FRGRSURZDG]LáRGRwylicytowania
RJURPQ\FKVXP:DUWRQDGPLHQLü*HVDPVodafone
MHGHQ ] OLGHUyZ QD U\QNX ILUPD NWyUD SRZVWDáD SR
rozbiciu AT&T z powodu ustawy antymonopolowej)
]DSáDFLá]DOLFHQFMQD8076PLOLDUGyZIXQWyZ
1DG V\VWHPHP 8076 SUDFXM QDMZLNVL SRWHQWDFL WDF\ MDN Nokia czy Ericsson. Bardzo
FLHNDZ\PMHVWUyZQLH*SU]HGVLZ]LFLH6\PELDQNWyUHXPR*OLZLáDWZZVSyáSUDFXU]G]HW\SX
handheld firmy
3VLRQ ] WHOHIRQDPL NRPyUNRZ\PL NWyUH EG VáX*\á\ MDNR VZRLVW\ PRGHP
XPR*OLZLDMF\ GRVWS GR ]DVREyZ LQWHUQHWRZ\FK ,GF GDOHM NRPXQLNDFMD SRPLG]\
SRV]F]HJyOQ\PLXU]G]HQLDPLWDNLPLMDNpalmtop, handheld, telefon komórkowy albo laptopPR*H
E\üUyZQLH*EH]SU]HZRGRZD6WDU\V\VWHPNRPXQLNDFMLED]XMF\QDSRGF]HUZLHQL,U'$EG]LH
]DVWSLRQ\ SU]H] V\VWHP BlueTooth NWyU\ XPR*OLZL NRPXQLNDFM QD NUyWNLH G\VWDQVH ] Z\VRN
SU]HSXVWRZRFL:\VWDUF]VSHFMDOQHchipsety]DLQVWDORZDQHZQDV]\FKXU]G]HQLDFKLGDQHEG
PRJá\E\üWUDQVIHURZDQH]V]\ENRFLGR0EV
7HWHFKQRORJLHVZWUDNFLHJRUF]NRZ\FKRSUDFRZD
'X*HNRUSRUDFMHGX*HSLHQLG]HLGX*\SRWHQFMDOQ\U\QHN
SRZRGXMH *H PDP\ V]DQV MX* QLH GáXJR ]REDF]\ü
SLHUZV]H NRQNUHWQH UR]ZL]DQLD 6\VWHP 8076 EG]LH
GRVWSQ\QDMSUDZGRSRGREQLHMMX*QDSU]HáRPLHURNX
L :WHG\ WR G]LNL SURWRNyáRZL :$3 QDV] ZLDW
VWDQLH VL SUDZG]LZLH PXOWLPHGLDOQ\ '(ZLN UXFKRP\
REUD]DQLHNWyU]\SUDFXMMX*QDZHWQDGSU]HND]\ZDQLHP
ERG(FyZ QDVWSQ\P ]P\VáRP ± VPDN L ]DSDFK EG
GRVWSQH SRG QDV]\P NFLXNLHP ]D SRPRF PDáHJR
SU]HQRQHJRXU]G]HQLDNWyUHEG]LHQDMSUDZGRSRGREQLHM
VNU]\*RZDQLHP WHOHIRQX NRPyUNRZHJR ] XU]G]HQLHP
typu palmtop lub handheld
U\V 'RVWS GR W\FK
XU]G]HEG]LHPR*OLZ\G]LNLSURWRNRáRZL:$3
5\V6NU]\*RZDQLHWHOHIRQX
NRPyUNRZHJRLXU]G]HQLDW\SX
palmtop
lub handheld
3URWRNyá:$3MHVWRGSRZLHGQLNLHPSURWRNRáX7&3,3ZVLHFLDFKSU]HZRGRZ\FK=HZ]JOGX
QLHVWDELOQRü WHJR URGRZLVND RUD] PQLHMV] SU]HSXVWRZRü VWZRU]RQR WXWDM PHFKDQL]P\
]DSHZQLDMFHRGWZRU]HQLHSU]HUZDQHMVHVMLRUD]NRGRZDQLHNRPSUHVXMFHGDQH:V]\VWNLHVWURQ\
:0/RZHVMHGQDNSU]HFKRZ\ZDQHQDVHUZHU]H:::GRNWyUHJRWHOHIRQNRPyUNRZ\GRVWDMH
VLSRSU]H]VSHFMDOQEUDPWAP gateway (rys. 4).
5\V2UJDQL]DFMDIXQNFMRQDOQDV\VWHPX]SURWRNRáHP:$3
'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$334$0%76
317
*DWHZD\ WHQ MHVW RGSRZLHG]LDOQ\ ]D WáXPDF]HQLH SURWRNRáX :$3 QD SURWRNRá\ VWURQ :::
+773 L 7&3,3 L QD RGZUyW 'RGDWNRZR UyZQLH* NRPSUHVXMH RQ L dekompresuje pakiety, oraz
PR*H]DSHZQLDüVSHFMDOQZDUVWZ:7/6Wireless Transport Layer Security Protocol), która jest
SRVWU]HJDQD MDNR UR]ZL]DQLH SUREOHPyZ EH]SLHF]HVWZD Z VLHFLDFK *60 SR ]áDPDQLX V]\IUX
$SU]H]GZyFKL]UDHOVNLFKVSHFMDOLVWyZQDSRF]WNXWHJRURNX
2GSRZLHGQLR]DSURJUDPRZDQ\VHUZHU:::EG]LHPyJáUyZQLH*REVáXJLZDüGRVWSGRED]\
GDQ\FK XPR*OLZLDMF RGF]\W GDQ\FK D UyZQLH* L LFK ]DSLV 0R*QD WXWDM VWRVRZDü Uy*QRURGQH
WHFKQLNL±SRF]ZV]\RG&*,SRSU]H]VNU\SW\-DY\DQDVWURQDFK$63VNRF]\ZV]\
1DG]LHG]LVLHMV]\Z3ROVFHLVWQLHMGZDZD*QHJDWHZD\¶H6LHü(UD*603OXVRIHUXMHgateway
1RNLLNWyU\MHVWRJyOQLHGRVWSQ\SRGDGUHVHPL]QXPHUHP'UXJLWR
JDWHZD\3KRQHFRPRIHURZDQ\SU]H]VLHü,GHDW\ONRGODMHMDERQHQWyZSRGDGUHVHP
L QXPHUHP 2ELH WH ILUP\ RIHUXM RF]\ZLFLH UyZQLH* SRUWDOH WML-owe:
http://www.plusgsm.pl/
oraz
http://wap.idea.pl/
Oprócz tych dwóch
JDWHZD\¶LLVWQLHMHUyZQLH*NLOND
LQQ\FKSR]DJUDQLFDPLNUDMXWDNLFKMDNQDSU]\NáDG:$3+4gateway.
$E\SURJUDPRZDüDSOLNDFMHRSDUWHRSURWRNyá:$3QLHWU]HEDSRVLDGDüQLF]HJR]DZ\MWNLHP
komputera. Takie firmy jak Nokia, Ericsson czy
8QZLUHG 3ODQHW ]ZDQD UyZQLH* 3KRQHFRP
VWZRU]\á\ VSHFMDOQH DSOLNDFMH ED]XMFH QD Java Runtime (QJLQH NWyUH XPR*OLZLDM WHVWRZDQLH
QDSLVDQ\FKDSOLNDFML(PXODWRU\WHVGDUPRZHLGRVWSQHGODZV]\VWNLFK3U]\MU]\MP\VLMHGQDN
FRRIHUXMHVLX*\WNRZQLNRZLNWyU\FKFHREHMU]HüVNRQVWUXRZDQHVWURQ\
5\V3U]\NáDGRZ\WHOHIRQ]SURWRNRáHP
WAP
Jednym z najpopularniejszych telefonów z WAP
jest
1RNLD U\V 8U]G]HQLH WR Z\Uy*QLD VL
SU]HGH ZV]\VWNLP UHODW\ZQLH GX*\P Z\ZLHWODF]HP
oraz specjalnym mechanizmem tzw. rolerem, który ma
XáDWZLüX*\WNRZQLNRZLSU]HJOGDQLHVWURQRUD]Z\EyU
MHGQHJRHOHPHQWX]OLVW\7HQDSDUDWNRPyUNRZ\]RVWDá
pokazany po raz pierwszy na Cannes GSM World
Conference w 1999 roku.
Oprócz tego telefonu komórkowego na rynku
]QDMGXMH VL UyZQLH* ZLHOH LQQ\FK XU]G]H
XPR*OLZLDMF\FK GRVWS GR ,QWHUQHWX 6 WR QD
SU]\NáDG Siemens S35 i C35, czy wyprodukowane
SU]H] ILUP 3KRQHFRP RUD] Motorola TimePort i
6KDUN3R]DW\P]SURWRNRáX:$3NRU]\VWDMUyZQLH*
QLHNWyUH XU]G]HQLD 3'$ Personall Digital
Assistance
1DMEDUG]LHM IXWXU\VW\F]Q ZL]M MHVW
SRáF]HQLH WHJR W\SX XU]G]H ] WHOHI RQHP
komórkowym.
Pierwszym produktem firmy Ericsson
] SURWRNRáHP :$3 MHVW 0& 0RELOH
&RPSDQLRQ NWyU\ ZVSyáSUDFXMH ]
XU]G]HQLHP W\SX handheld Psion V –
opracowany w ramach projektu Symbian,
NWyU\
XPR*OLZLD
V]HURNL
GRVWS
XU]G]HQLRP Z UDPDFK VSHFMDOQHJR
systemu operacyjnego EPOC dla
XU]G]H SU]HQRQ\FK W\P V\VWHPHP
SRVáXJXMVLZV]\VWNLHXU]G]HQLDILUP\
3VLRQ0&]RVWDá]DSUH]HQWRZDQ\Z
1999 roku na targach CeBIT.
Rys. 6. Psion V i MC218
318
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
Rys. 7. Telefon komórkowy / PDA
,QQ\P
XU]G]HQLHP
ILUP\
Ericsson jest R380 telefon
komórkowy/PDA, który jest bliski
UR]PLDURZL
GáRQL
L
SRVLDGD
UHODW\ZQLH GX*\ Z\ZLHWODF] chro-
nionym specjalnym wiekiem. R380
]RVWDá UyZQLH* ]DSUH]HQWRZDQ\ QD
targach CeBIT w 1999 roku.
-DN Z\QLND ] WHM NUyWNLHM DQDOL]\ ZLDW WHOHIRQLL NRPyUNRZHM EDUG]R PRFQR ZL*H VL ]H
ZLDWHP XU]G]H W\SX palmtop i handheld 7H XU]G]HQLD V EDUG]R SRSXODUQH ]D ZLHON ZRG
QDWRPLDVWZ(XURSLHQLHFLHV]VLMHV]F]HGRVWDWHF]QLHGX*SRSXODUQRFL
URGRZLVNRVSU]WRZHGODX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FK
PDA (Personal Digital Assistance
WR JUXSD XU]G]H NWyUH ]RVWDá\ VWZRU]RQH ] P\O R
]DVWSLHQLX RUJDQL]HUD SDSLHURZHJR HOHNWURQLF]Q\P 2 LOH UR]ZL]DQLH WR SU]\MáR VL Z 86$ R
W\OHZ(XURSLHMHVWZFL*WUDNWRZDQHSRPDFRV]HPX:JáyZQHMPLHU]HSU]\F]\QWHJRMHVWIDNW*H
MHVWWRXU]G]HQLHUHODW\ZQLHGURJLH-HGQDN]DFHQ]áGRVWDMHP\FDáNLHPVSRU\SDNLHW
PR*OLZRFL JG\* QD W\FK GUREQ\FK XU]G]HQLDFK ]QDMGXM VL ]D]Z\F]DM ZV]\VWNLH W]Z Äkiller
applications
´NWyUH]DGHF\GRZDá\RSRSXODUQRFLNRPSXWHUyZSHUVRQDOQ\FK7DNZLFPDP\GR
dyspozycji nie tylko kalendarz,
HPDLOF]\SURFHVRUWHNVWRZ\DOHUyZQLH*DUNXV]HNDONXODF\MQHD
QDZHWQDU]G]LHGRSU]\JRWRZ\ZDQLDSUH]HQWDFML
*HQHUDOQLH WH XU]G]HQLD PR*QD SRG]LHOLü QD GZLH
grupy: handheld
SRVLDGDMFH NODZLDWXU L QLHFR ZLNV]\
Z\ZLHWODF] RUD] palmtop QLH SRVLDGDMFH *DGQHM
NODZLDWXU\8U]G]HQLDpalmtopSRVLDGDMVSHFMDOQHPRGXá\
GR UR]SR]QDZDQLD SLVPD RGUF]QHJR .RQLHF]Q\ MHVW WXWDM
SHZLHQ WUHQLQJ DE\ QDXF]\ü VL WDNLHJR VSRVREX SLVDQLD
aby palmtop
WR ]UR]XPLDá DOH Sy(QLHM HIHNW\ZQRü WHJR
UR]ZL]DQLDMHVWDNFHSWRZDOQD8U]G]HQLDWHPDMUyZQLH*
ZEXGRZDQ IXQNFMRQDOQRü G\NWDIRQX ± PRJ QDJU\ZDü L
RGWZDU]DüG(ZLN1DMQRZV]HXU]G]HQLDpalmtop takie jak
Jornada 430, oferowany przez Hewlett-Packard,
XPR*OLZLDM UyZQLH* ]DSLV L RGWZDU]DQLH SOLNyZ 03
8U]G]HQLDWHPRJUyZQLH*ZVSyáSUDFRZDü]XU]G]HQLHP
typu cam-coder
L QLHMHGQRNURWQLH SRVLDGDM VSHFMDOQH
DSOLNDFMH
XPR*OLZLDMFH
HOHJDQFNLH
SU]HJOGDQLH
posiadanych zasobów.
Rys. 8. Palmtop Jornada 430
.D*GHXU]G]HQLHWHJRW\SXPR*QDáDWZRSRáF]\ü]NRPSXWHUHPVWDFMRQDUQ\PSRSU]H]VWDFM
GRNXMF Z SU]\SDGNX palmtopów OXE SRSU]H] EH]SRUHGQLH SRáF]HQLH NDEORZH handheldy).
*RWRZH DSOLNDFMH ]V\QFKURQL]XM L RGZLH* GDQH ] REX NRPSXWHUyZ 0R*OLZD MHVW WXWDM
ZVSyáSUDFD QLH W\ONR ] SURJUDPHP 2XWORRN DOH UyZQLH* ] WDNLPL SURJUDPDPL ] JUXS\ 3,0
(Personal Information Manager) jak Act! czy nawet Lotus. Jednym z krytycznych kryteriów jest
WXWDM ]DZV]H F]DV SUDF\ EDWHULL 7H XU]G]HQLD SRVLDGDM ]DZV]H GZD ]HVWDZ\ EDWHULL ± MHGHQ GR
SUDF\ ELH*FHM L GUXJL GR SRGWU]\P\ZDQLD SRGVWDZRZHM IXQNFMRQDOQRFL 7H SLHUZV]H SR]ZDODM
]D]Z\F]DM QD RNRáR JRG]LQQ SUDF QRQVWRS ,QQ\P NU\W\F]Q\P NU\WHULXP MHVW LORü SDPLFL
RSHUDF\MQHM W\P EDUG]LHM *H WDNLH XU]G]HQLD QLH SRVLDGDM *DGQ\FK G\VNyZ WZDUG\FK , WDN
QDMSURVWV]HXU]G]HQLDpalmtopPDM0%SDPLFLDQDMZLNV]HhandheldD*0%
'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$334$0%76
319
Rys. 9. Handheld firmy Psion
6\VWHP\RSHUDF\MQHW\FKXU]G]HVUy*QH-HGQHNRU]\VWDM]V\VWHPX:LQGRZV&(NWyU\MHVW
WDN QDSUDZG EDUG]R PRFQR RNURMRQ\P :LQGRZV 17 ,QQH ILUP\ WDNLH MDN Psion czy Palm
SRVWDQRZLá\ VWZRU]\ü VZRMH ZáDVQH UR]ZL]DQLD V\VWHPRZH 2ELH ILUP\ UREL ZLHOH DE\ MH QD
U\QNX VSRSXODU\]RZDü L NRQNXUHQFMD MHVW SRZD*QD , WDN ZV]\VWNLH XU]G]HQLD RIHURZDQH SU]H]
ILUP 3VLRQ V Z\SRVD*RQH Z V\VWHP (32& )LUPD WD VSHFMDOL]XMH VL SU]HGH ZV]\VWNLP Z
NRQVWUXNFML XU]G]H handheld (np. serie 5 i 7 czy Revo) (rys. 9). W ramach systemu EPOC
VWZRU]RQRZV]HONLHNRQLHF]QHDSOLNDFMHNWyUHXPR*OLZLDMáDWZLHIHNW\ZQSUDFWRMHVW
•
kalendarz,
•
kontakty,
•
NVL*NDWHOHIRQLF]QD
•
e-mail,
•
Web,
•
NRPXQLNDFMD]NRPSXWHUHPSRSU]H]DSOLNDFMPsiWin.
:UDPDFKVHULLP[LVWQLHMHUyZQLH*PR*OLZRüSRáF]HQLDXU]G]HQLD]RGELRUQLNLHP*36L
SU]HJOGDQLD PDS RIHURZDQ\FK SU]H] VSHFMDOQ DSOLNDFM Street Planer (rys. 10), przy czym
GRVWSQHVMX*PDS\ZV]\VWNLFKZLNV]\FKPLDVWZ86$L(XURSLH=DFKRGQLHM
Rys. 10. Aplikacja Street Planer
7\P MHGQDN FR V]F]HJyOQLH Z\Uy*QLD ILUP Psion jest projekt Symbian, który ma na celu
XPR*OLZLüZVSyáSUDFXU]G]HhandheldLWHOHIRQyZNRPyUNRZ\FK-X*MHVWPR*OLZDZVSyáSUDFD
SRPLG]\handheld Psion seria 5, a telefonem Ericssona MC218. Projekt Symbian ma za zadanie
UR]V]HU]\ü OLF]E GRVWSQ\FK WHOHIRQyZ RUD] VWZRU]\ü DSOLNDFMH GHG\NRZDQH GOD URGRZLVND
EH]SU]HZRGRZHJR :LNV]Rü ILUP MHGQDN QLH GHF\GXMH VL QD WZRU]HQLH VZRLFK DXWRUVNLFK
systemów i korzysta z systemu Win CE.
Firma Palm oferuje jedne z najlepszych palmtopów
QD U\QNX U\V NWyUH ]DMPXM F]VWR
Z\VRNLHPLHMVFDZHZV]HONLFKUDQNLQJDFK8U]G]HQLD3DOP,,,3DOP9L3DOP9,,NRU]\VWDM]
autorskiego systemu operacyjnego
3DOP26:UDPDFKWHJRV\VWHPXUyZQLH*VWZRU]RQRZV]HONLH
konieczne aplikacje takie jak HotSync do synchronizacji z komputerem stacjonarnym.
320
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
Rys. 11. Produkty firmy Palm –
SDOPWRSUR]NáDGDQDNODZLDWXUD
Do palmtopa
3DOP 9 RIHURZDQD MHVW QS VSHFMDOQD UR]NáDGDQD NODZLDWXUD U\V NWyUD
XPR*OLZLDRZLHOHV]\EV]HSLVDQLHWHNVWX7DND]áR*RQDNODZLDWXUDPD]DOHGZLH[[mm.
-HG\QZDGMHVWWXWDMZDJD±JUDP\FRR]QDF]D*HWDNDNODZLDWXUDEG]LHGZXNURWQLHFL*V]D
od samego palmtopa (115 gram).
1DMFLHNDZV]HUR]ZL]DQLD]DLPSOHPHQWRZDQRMHGQDNZ3DOP9,,]HVSHFMDOQDQWHQU\V
NWyUD XPR*OLZLD NRU]\VWDQLH ] SURWRNRáX :$3 &R ZLFHM 3DOP VWZRU]\á VSHFMDOQ\ PHFKDQL]P
:::3DOPQHW]Z\NRU]\VWDQLHPNWyUHJRPR*QDSU]HNV]WDáFLüVWURQ\VWZRU]RQHZM]\NX+70/
3.2 na tzw. PQA (Palm Query Applications
34$NRPXQLNXMHVL]PalmVII bezprzewodowo za
SRPRF VSHFMDOQHM EH]SU]HZRGRZHM VLHFL 0RELWH[ U\V GHG\NRZDQHM GR SU]HV\áDQLD GDQ\FK
PQA to zazwyczaj serwisy informacyjne takie jak tablica odlotów samolotów, prognoza pogody czy
QRWRZDQLD JLHáGRZH .UyWNR PyZLF ZV]G]LH WDP JG]LH NRQLHF]QD MHVW QDMZLH*V]D LQIRUPDFMD
3DOP9,,L34$VGREU\PUR]ZL]DQLHP1DG]LHG]LVLHMV]\LVWQLHMHWDNLFKDSOLNDFMLNWyUHV
GRVWSQH Z PHWURSROLDFK 6WDQyZ =MHGQRF]RQ\FK 1LHVWHW\ 0RELWH[ QLH ]DZRMRZDá (XURS\
SRPLPRSUyEF]\QLRQ\FKSU]H]ILUPTelebank.
Rys. 12.
3DOPWRS3DOP9,,LVLHü
Mobitex w USA
-DNZ\QLND]SU]HGVWDZLRQHMSRZ\*HMDQDOL]\SURWRNyá:$3WRQLHW\ONRWHOHIRQLDNRPyUNRZD
DOHUyZQLH*LQLHNWyUHXU]G]HQLDW\SXpalmtop']LNLQLPPR*HP\OHSLHM]DU]G]DüRWU]\PDQ\PL
LQIRUPDFMDPLLOHSLHM]RUJDQL]RZDüVZyMF]DVMHGQDN]HZ]JOGXQDNRV]W\FK\EDPDáRRVyEEG]LH
VWRVRZDüWHXU]G]HQLDZFHODFKRVRELVW\FK*G]LHQDWRPLDVWPR*QDWHXU]G]HQLDZ\NRU]\VWDüZ
FHODFKVáX*ERZ\FK"2Wy*ZV]G]LHWDPJG]LHPDP\GRF]\QLHQLD]SUDFRZQLNLHPPRELOQ\P7H
XU]G]HQLD ]GDM VL E\ü VWZRU]RQH GR ]DVWRVRZD W\SX &50 Customer Relationship
Management).
'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$334$0%76
321
4. System MBTS – Mobile Business Transaction System
: FKZLOL REHFQHM LVWQLHMH ZLHOH QDU]G]L L V\VWHPyZ GR ]ELHUDQLD GDQ\FK RG X*\WNRZQLNyZ
PRELOQ\FKDOH*DGQH]W\FKUR]ZL]DQLHMHVWZSHáQLXQLZHUVDOQH-HGQDJUXSDRSURJUDPRZDQLD
WR DSOLNDFMH VWZRU]RQH SRG NRQNUHWQH ]DPyZLHQLH GOD NRQNUHWQHM ILUP\ 7DNLH UR]ZL]DQLH
zazwyczaj jest dobrze dopasowane do wymogów firmy, ale niestety jest drogie i trudne w
XWU]\PDQLX 'UXJLH SRGHMFLH WR QRZH PRGXá\ GR GX*\FK V\VWHPyZ W\SX (53 WDNLH MDN 6$3
1LHVWHW\ZWDNLPSU]\SDGNXX*\WNRZQLNPXVLG\VSRQRZDülaptopemLPLHüNRQZHQFMRQDOQ\GRVWS
GR VLHFL FR Z SU]\SDGNX U]HV]\ NLONXG]LHVLFLX OXE QDZHW NLONXVHW SUDFRZQLNyZ PRELOQ\FK MHVW
GRü GURJLH D RWU]\P\ZDQH GDQH QLH ]DZV]H V QDMZLH*V]H 5R]ZL]DQLH W\FK ZV]\VWNLFK
SUREOHPyZ PR*H SU]\QLHü V\VWHP MBTS U\V SURMHNWRZDQ\ L EXGRZDQ\ SU]H] ILUP
FreeSysiphus.com.
MBTS
WR RSURJUDPRZDQLH NWyUH XPR*OLZLD ]ELHUDQLH LQIRUPDFML ]D SRPRF IRUPXODU]\
EXGRZDQ\FK WHFKQLN SURJUDPRZDQLD ZL]XDOQHJR 6 RQH WZRU]RQH QD VHUZHU]H DSOLNDFML D
QDVWSQLH Z\V\áDQH GR RGSRZLHGQLFK X*\WNRZQLNyZ MDNR HPDLO ,VWQLHMH UyZQLH* PR*OLZRü
Z\VSHF\ILNRZDQLDNLHG\LJG]LHGDQ\IRUPXODU]SRZLQLHQ]RVWDüZ\SHáQLRQ\8*\WNRZQLNZSLVXMH
GDQH GR RWU]\PDQHJR IRUPXODU]D QD VZRLP XU]G]HQLX W\SX handheld, palmtop, laptop EG(
WHOHIRQLHNRPyUNRZ\P]SURWRNRáHP:$3LZ\V\áDIRUPXODU]]SRZURWHPUyZQLH*MDNRe-mail.
5DSRUW\ RG X*\WNRZQLNyZ V SU]HFKRZ\ZDQH FHQWUDOQLH QD VHUZHU]H L LVWQLHMH PR*OLZRü LFK
SU]HJOGDQLD D Z QLHGDOHNLHM SU]\V]áRFL EG]LH UyZQLH* PR*OLZRü WZRU]HQLD ]HVWDZLH L
statystyk.
5\VURGRZLVNRVSU]WRZRSURJUDPRZHV\VWHPX
MBTS
:RJyOQRFLPDP\WXWDMGRF]\QLHQLD]GZRPDJUXSDPL X*\WNRZQLNyZ PRELOQ\FK 3LHUZV]D
JUXSD WR WDF\ SUDFRZQLF\ NWyU]\ QLH PDM VWDáHJR GRVWSX GR ,QWHUQHWX L W\ONR UD] QD MDNL F]DV
SRGáF]DM VL GR VLHFL 'OD QLFK ]RVWDáR VWZRU]RQH RSURJUDPRZDQLH G]LDáDMFH SRG V\VWHPHP
:LQ&( XU]G]HQLD W\SX 3'$ RUD] :LQ XU]G]HQLD W\SX laptop). Tutaj formularz jest
SU]HND]\ZDQ\EH]SRUHGQLRNOLHQWRZLSRSU]H]RGSRZLHGQLe-mail.
'UXJD JUXSD WR X*\WNRZQLF\ NWyU]\ NRU]\VWDM ] EH]SU]HZRGRZHJR SRáF]HQLD LQWHUQHWRZHJR
ED]XMFQDSURWRNROH:$3WHOHIRQ\NRPyUNRZHEG(34$3DOP9,,=P\ORQLFKVWZRU]RQR
VSHFMDOQHRSURJUDPRZDQLHNWyUHEG]LHG]LDáDáRQDVHUZHU]H:::XGRVWSQLDMFW\PNOLHQWRPZ
322
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
trybie on-line
*GDQH VWURQ\ 7XWDM e-mail z formularzem utrzymuje serwer WWW, a klienci
RWU]\PXMW\ONR*GDQF]üIRUPXODU]DZ]DOH*QRFLRGSRWU]HE
7HJRW\SXUR]ZL]DQLHXPR*OLZLDZNRPSRQRZDQLHZWDNDUFKLWHNWXUSUDNW\F]QLHGRZROQHJR
XU]G]HQLD'RGDWNRZRZUDPDFKWHMDSOLNDFMLXPR*OLZLRQRJUXSRZDQLHLQIRUPDFMLZQLH]DOH*QH
SDNLHW\NWyUHEGUHSUH]HQWRZDüILUP\7DNZLFLVWQLHMHPR*OLZRü*HILUPD;]DSRPRFWHJR
oprogramowania na zasadzie out-sourcingu
EG]LH RIHURZDü WDNLH UR]ZL]DQLD ILUPRPNOLHQWRP
WZRU]FGODQLFKIRUP\LSU]HFKRZXMFLFKUDSRUW\.LONDILUPPR*HE\üREVáXJLZDQ\FKQDMHGQ\P
i tym samym serwerze.
7DNLH UR]ZL]DQLH ]QDF]QLH XVSUDZQL G]LDáDQLH ZLNV]RFL I LUP Z NWyUHM ]QDMGXM VL
X*\WNRZQLF\PRELOQLWDF\MDNKDQGORZF\OXENRQVXOWDQFL,FKSUDFDEG]LHZ\JRGQLHMV]DJG\*EG
PRJOL X*\ZDü PQLHMV]\FK XU]G]H EDUG]LHM GRSDVRZDQ\FK GR LFK Z\PDJD D ] GUXJLHM VWURQ\
XU]G]HQLDWHVUHODW\ZQLHWDV]HRGQRWHERRNyZ3R]DW\PSU]HSá\ZLQIRUPDFMLEG]LHRZLHOH
V]\EV]\ V]F]HJyOQLH Z SU]\SDGNX JG\ QDV]\FK X*\WNRZQLNyZ Z\SRVD*\P\ Z WHOHIRQ\
NRPyUNRZH]SURWRNyáHP:$31LHVWHW\VLHü0RELWH[QLHIXQNFMRQXMHZ3ROVFHZ]ZL]NX]F]\P
PRGXáGOD3DOP9,,ED]XMF\QD34$QLHEG]LHPLDá]DVWRVRZDQLDDOHEDUG]RPR*OLZH*HMX*
ZNUyWFHVLHü*356]RIHUXMHSRGREQHPR*OLZRFL
: MDNL VSRVyE EG]LH Z\JOGDá SU]HSá\Z LQIRUPDFML Z WDNLHM ILUPLH" 5R]ZD*P\ PR*OLZRFL
wykorzystania systemu MBTS w pewnej hipotetycznej firmie @
%XEEOH *XP# ] FHQWUDO
SRZLHG]P\ Z 1RZ\P -RUNX NWyUD SURGXNXMH JXP GR *XFLD 6SU]HGDZF\ Z WDNLHM ILUPLH V
RF]\ZLFLHX*\WNRZQLNDPLPRELOQ\PL'ODWHMILUP\NU\W\F]QLQIRUPDFMEG]LHNWRJG]LHLOHL
F]HJRVSU]HGDá:]DOH*QRFLRGZLHONRFLVSU]HGD*\NRQLHF]QHEGSU]HFLH*ZLNV]HOXEPQLHMV]H
GRVWDZ\ GR ORNDOQ\FK PDJD]\QyZ QD WHUHQLH NUDMX ,QIRUPDFMD WD EG]LH UyZQLH* VáX*\áD GR
PLHU]HQLD HIHNW\ZQRFL SRV]F]HJyOQ\FK VSU]HGDZFyZ 6\VWHP MBTS PR*H E\ü WXWDM GREU\P
UR]ZL]DQLHPU\V
6]HIG]LDáXVSU]HGD*\Gruby Bill (‘Fat’ Bill – patrz rys. 14) tworzy najpierw zestaw formularzy.
: ]ZL]NX ] NDPSDQL UHNODPRZ L SURPRFMDPL IRUPXODU]H WH V Uy*QH GOD VSU]HGDZFyZ Z
Uy*Q\FKVWDQDFK*RWRZHZ]RUFHIRUPXODU]\EGVWZRU]RQH]DSRPRFVSHFMDOQHJRZL]XDOQHJR
QDU]G]LDQDVHUZHU]HLSRZL]DQH]RGSRZLHGQLPLJUXSDPLKDQGORZFyZGRNWyU\FKMX*ZNUyWFH
dojdzie odpowiedni e-mail.
Rys. 14. Ogólny schemat wykorzystania systemu MBTS przez pracowników hipotetycznej firmy @Bubble
Gum@
Wielki Al
µ%LJ¶$O±SDWU]U\V]/RV$QJHOHVORJXMHVLGRV\VWHPXNRU]\VWDMF]HVZRMHJR
WHOHIRQXNRPyUNRZHJR:WHG\WRZLG]LOLVWNRQLHF]Q\FKGRZ\SHáQLHQLDIRUPXODU]\:WUDNFLH
GRNRQ\ZDQLD GRVWDZ\ Z\SHáQLD RGSRZLHGQLH GDQH SRELHUDMF IRUPXODU] SDUWLDPL ] VHUZHUD
'RVWSX*\WNRZQLNyZPRELOQ\FKGRED]GDQ\FK±:$334$0%76
323
::::SURZDG]RQHGDQHVQDW\FKPLDVWZ\VáDQHLSU]HFKRZDQHQDVHUZHU]H:::Z]ZL]NX
] F]\P QDZHW Z SU]\SDGNX SU]HUZDQHJR SRáF]HQLD GDQH QLH ]RVWDQ XWUDFRQH L EG]LH PR*QD
NRQW\QXRZDüZ\SHáQLDQLHIRUP\RGSXQNWXSU]HUZDQLD5DSRUWEG]LHZ\VáDQ\GRVHUZHUDMBTS z
VHUZHUD:::QDW\FKPLDVWSRZ\SHáQLHQLXL]DDNFHSWRZDQLX
0Dá\ 7RP (‘6PDOO¶ 7RP ± SDWU] U\V ] &KLFDJR NRU]\VWD QDWRPLDVW ] XU]G]HQLD W\SX
handheld
6SUDZG]D RQ VZRM SRF]W L Z QLHM RWU]\PXMH LQIRUPDFMH R NRQLHF]QRFL Z\SHáQLHQLD
formy. System MBTS tworzy odpowiednie zadanie w programie aplikacyjnym Pocket Outlook,
który jest odpowiednikiem systemu Outlook w systemach z Windows CE i automatycznie kopiuje
konieczne pliki z
HPDLODGRRGSRZLHGQLFKNDWDORJyZ3RZHMFLXGRV\VWHPXX*\WNRZQLNPR*H
IRUPZ\SHáQLüXNOLHQWDQDZHWEH]GRVWSXGR,QWHUQHWX3RZ\SHáQLHQLXIRUP\L]DDNFHSWRZDQLX
jej, automatycznie jest stworzony
HPDLO ] UDSRUWHP NWyU\ EG]LH Z\VáDQ\ SU]\ SRQRZQ\P
SRGáF]HQLXGR,QWHUQHWXU\V
5\V3U]\NáDGRZDDSOLNDFMDV\VWHPX
MBTS
Po otrzymaniu wszystkich informacji Gruby Bill
PR*H SU]HJOGDü WH UDSRUW\ FHQWUDOQLH QD
VHUZHU]H OXE ]OHFLü Z\NRQDQLH VWDW\VW\N LQQ\P VZRLP SUDFRZQLNRP 0R*H WH* Z\GUXNRZDü WH
UDSRUW\ $E\ XSHZQLü VL *H RWU]\PDQH GDQH V SUDZG]LZH PR*H UyZQLH* VWZRU]\ü GUXJL
IRUPXODU] µZHU\ILNDF\MQ\¶ L Z\VáDü JR GR ]DXIDQHJR F]áRZLHND Z WHUHQLH DE\ VSUDZG]Lá Z
RNUHORQ\PPLHMVFXF]\U]HF]\ZLFLHZHZVND]DQ\PPLHMVFX]RVWDáDVSU]HGDQDZVND]DQD OLF]ED
towaru.
:ED]LHGDQ\FKQDVHUZHU]HPRJE\üSU]HFKRZ\ZDQHLQIRUPDFMHR
•
firmie,
•
SURMHNWDFKNWyUHJUXSXMSRGMWHG]LDáDQLDZREUELHILUP\
•
pracownikach,
•
klientach,
•
formach,
•
GDWDFKZ\SHáQLHQLDIRUP
7R FR MHVW QDMVLOQLHMV]\P SXQNWHP FDáHJR V\VWHPX WR áDWZRü WZRU]HQLD IRUP\ L GX*D OLF]ED
PHFKDQL]PyZ NWyUH PRJ E\ü WDP ]DLPSOHPHQWRZDQH ± SWOH XPR*OLZLDMFH NLONXNURWQH
Z\SHáQLDQLH]DGDQHJRSU]HG]LDáXSyOOLVW\]DOH*QHZ]DOH*QRFLRGWHJRFRZ\SHáQLP\ZMHGQ\P
PLHMVFX EG]LHP\ PLHOL Uy*Q PR*OLZRü Z\ERUX Z LQQ\P PLHMVFX ZDOLGDFMD Z\PXV]HQLH
ZSURZDG]HQLD LQIRUPDFML R RNUHORQHM ZLHONRFL L W\SLH LWS :V]\VWNR WR MHVW PR*OLZH G]LNL
SU]\MD]QHPXGODX*\WNRZQLNDLQWHUIHMVRZLU\V
324
Adam
.RV]ODMGD0LFKDáMartenka, Zbyszko Królikowski
5\V,QWHUIHMV]X*\WNRZQLNLHPV\VWHPX
MBTS
1DMZLNV]]DOHWFDáHJRV\VWHPXWRMHJRGX*DXQLZHUVDOQRü3UDNW\F]QLHZV]G]LHWDPJG]LH
PDP\ GR F]\QLHQLD ] SUDFRZQLNDPL µZ UXFKX¶ PD RQ ]DVWRVRZDQLH 6]HURND JDPD PR*OLZ\FK
XU]G]H SRZRGXMH *H V\VWHP WHQ SRZLQLHQ RSU]Hü VL ND*GHM WHFKQRORJLF]QHM UHZROXFML :DUWR
UyZQLH*]ZUyFLüXZDJ*HV\VWHPMBTSMHVWQLHRPDOLGHDOQ\P(UyGáHPGODZV]HONLHJRURG]DMX
V\VWHPyZ SU]HWZDU]DQLD DQDOLW\F]QHJR 2/$3 .UyWNR PyZLF NROHNFMRQRZDQLH GDQ\FK Z
V\VWHPDFKPRELOQ\FKEG]LHZUHV]FLHáDWZHLHIHNW\ZQH
Bibliografia
:SUDF\Z\NRU]\VWDQRPDWHULDá\GRVWSQHZ,QWHUQHFLHQDVWURQDFK
1.
www.wapforum.org/what/technical.htm
2.
www.waper.pl/
3.
www.palm.com
4.
www.hp.com
5.
www.psion.com
6.
www.mobitex.org/index.html
7.
www.freesysiphus.com/
8.
www.data-mobile.com/