Zarządzanie ryzykiem na rynkach

terminowych i akcji

Piotr Grela

DiNapoli Expert

Kopiowanie, powielanie, dalsze przesyłanie lub rozpowszechnianie treści udostępnionych w tej publikacji
wymaga pisemnej zgody TRADERCOM INVESTMENTS

1

Zarządzanie ryzykiem

Jak wiele razy i w jak wielu książkach, publikacjach czy też seminariach na temat analizy
technicznej słyszeli Państwo na temat konieczności posiadania, po zajęciu pozycji, zlecenia
obronnego ?

Zapewne nieskończoną ilość razy.

I nie ma w tym nic dziwnego, gdyż jedynie powtarzanie tego co jest tak oczywiste może nas
uchronić od uniknięcia słuchania i nie stosowania się do podstawowych zasad.

Zapewniam Państwa, jest zaledwie kilka powodów dla których kilkakrotnie zmuszony byłem
do odrabiania strat, które „wyparowały” w takcie niespodziewanego zwrotu w rynku w ciągu
jednej lub dwóch sesji a które trzeba było odrabiać nawet kilka tygodni. To tylko dlatego, że
uznałem swoją pozycję za tak „pewną”, że nic nie może się jej złego przydarzyć.
Lata „czytania” i handlowania na rynkach nauczyły mnie podstawowej zasady;

Transakcja, przy której czujemy się pewnie i komfortowo jest tą
właśnie, o którą musimy zadbać najbardziej!

Od tamtego czasu nie ma już transakcji, przy której automatycznie nie wstawiłbym zlecenia
obronnego. Na własnym przykładzie zastanawiam się dlaczego wielu z nas nie chce po prostu
posłuchać dobrej rady a ponownie pragnie wywarzać drzwi już raz przecież otwarte przez
kogoś ? Nie wiem. Ale wiem, że nadal takie osoby są i będą próbowały tego na własnej
skórze. Przestrzegam ich i proponuję do posłuchania tej tak oczywistej i dobrej rady.

Podobnie jak w przypadku sposobów zajęcia pozycji i wejścia w rynek istniej wiele różnych
sposobów złożenia zleceń obronnych. Ci z Państwa aktywnie handlujący na rynkach
doskonale wiedzą o tym, że możemy mieć zlecenia zwykłe ( STOP ), zlecenia z limitem ( STOP
WITH LIMIT ), czy też na zamknięcie ( STOP on CLOSE ). Niektóre nie są przez dany rynek
akceptowane, niektóre są dla danych rynków dodawane ale tak naprawdę nie ma to
większego znaczenia. My powinniśmy wstawić jakiekolwiek, które nam w danym momencie
odpowiada.

Kopiowanie, powielanie, dalsze przesyłanie lub rozpowszechnianie treści udostępnionych w tej publikacji
wymaga pisemnej zgody TRADERCOM INVESTMENTS

2

Pamiętajmy jednak, że zawsze jest lepiej jak wstawimy dalsze lub
bliższe zlecenie zwykłe STOP niż nie zrobimy tego wcale!

Bo co zdarzy się później? Otóż, znajdziemy się w momencie kiedy rynek idzie dalej w
odwrotną stronę jak się nam wydawało i ciągle będziemy sobie powtarzać, że to już w tym
miejscu rynek powinien się odkręcić i powrócić do choćby „breakeven”. Ogrania nas zgubna
nadzieja a na rynkach kontraktów terminowych, odwrotnie jak w życiu, ta nadzieja zwykle
nas gubi! Rynek nie dba o to gdzie zajęliśmy pozycję i ile mamy środków „wolnych” do
spekulacji.


Kolejna sprawa; ile razy słyszeli Państwo tezę, że możemy handlować, spekulować tylko i
wyłącznie środkami, które możemy zaryzykować ? Chyba każdego razu. No i teraz, może
niektórzy z Państwa po raz pierwszy usłyszą, że wcale nie możemy handlować środkami,
które możemy stracić!

Możemy handlować tylko takimi środkami,
których nas nie stać aby stracić !

Czy nie jest to ponownie oczywiste, że wchodzimy na rynek po to aby nie stracić a wręcz
przeciwnie; zyskać !?? Oczywiście, że tak. Tylko tak szybko zrozumiemy ten właściwy sposób
w jaki powinniśmy pojmować fakt posiadania środków, których nie możemy stracić! My nie
możemy ich stracić, bo nie będzie nas w tej grze za chwilę. Krótszą czy też dłuższą ale nas nie
będzie.
Na samym początku tej książki powiedziałem Państwu co jest najważniejsze na tych rynkach;
przetrwanie. Tak, przetrwanie, gdyż stosując przedstawioną tutaj koncepcję mamy szansę na
tych rynkach przetrwać. A jeżeli jesteśmy w stanie przetrwać to oznacza, że generujemy
środki. Inaczej, nasze transakcje przynoszą nam zyski!
Nigdy nie zapominajmy o tym a rozdział poświęcony zarządzaniu ryzykiem, w tym zleceniom
obronnym i sposobom wyjścia z transakcji najlepiej przydaje się do tego aby o tym
przypomnieć.

Kopiowanie, powielanie, dalsze przesyłanie lub rozpowszechnianie treści udostępnionych w tej publikacji
wymaga pisemnej zgody TRADERCOM INVESTMENTS

3

Wspomnieliśmy już nieco na temat typów zleceń obronnych. Zainteresowanych odsyłam do
wielu publikacji, które traktują wprost ten temat lub po prostu do stron internetowych
danych rynków na temat zleceń akceptowanych przez poszczególne giełdy.

Teraz chciałbym chwilę poświęcić na temat tego w jakim miejscu zlecenia obronne wstawiać.
Nie jest to bez znaczenia, gdyż niesie za sobą koncepcję odpowiedniego zarządzania
posiadanymi środkami ( money management ). No bo przecież nie zawrzemy chyba
transakcji w rynku gazu ziemnego kiedy wg naszej kalkulacji nasze zlecenie obronne powinno
znajdować się jakieś 2.500$ dalej od miejsca zawarcia transakcji jeżeli posiadamy „jedynie”
10.000$ na naszym rachunku inwestycyjnym. Nawet jeżeli rynek jest przygotowany do
„pewnego” ruchu po dokonaniu naszej analizy krok po kroku przedstawionej w poprzednich
rozdziałach. Wystawienie na ryzyko 25% kapitału na jednej transakcji jest drogą do szybkiego
zakończenia kariery Tradera na rynkach terminowych.

Musimy poszukać rynku odpowiadającego naszemu
akceptowalnemu poziomowi ryzyka.

Co uważam za akceptowalny poziom ryzyka ? Dla mnie, przy agresywnym nastawieniu do
rynku ten poziom wynosi 15% dla rachunków wysoko ryzykownych a najlepiej kiedy oscyluje
wokół 5-10% dla rachunków bardziej zbalansowanych pod względem ryzyka.
Mam nadzieję, że się mylę ale dla wielu ten element gry rynkowej po prostu nie ma
większego znaczenia. Otóż ma kolosalne znaczenie!
Tylko w ten sposób jesteśmy w stanie dojść do „dużych” pieniędzy.
Zaraz do tego wrócę. Najpierw jednak muszę powiedzieć o bardzo istotnym elemencie
psychologicznym związanym z handlowaniem na rynkach terminowych. Tak jak we
wszystkim co robimy w życiu, tak i decydując się na rozpoczęcie tej niesamowitej przygody
związanej z rynkami musimy mieć do tego określoną motywację.
Musimy wiedzieć dlaczego w ogóle to robimy ? Dla każdego jest to co innego; dla jednych
jest to chęć wypracowania dodatkowych środków, dla drugich jest to cel zarobkowy ( życie z
handlowania ), jeszcze dla innych jest to chęć analizy rynku i zrozumienia dlaczego on
zachowuje się tak czy też inaczej. Tak właśnie, są osoby, dla których nie tylko wymiar
zarobkowy jest tutaj istotny. Muszę powiedzieć, że należę do tych osób. Zawsze fascynowała
mnie chęć zrozumienia tych rynków i znalezienia logiki w tym co kieruje nimi. Dla wielu, nie
dotykających tego tematu tak głęboko, nadal rynki są nieracjonalne i zachowują się w sposób
nieprzewidywalny. Otóż chcę powiedzieć wyraźnie i dobitnie, że tak nie jest! W tym co dzieje
się na rynkach jest sens i można go znaleźć i zrozumieć.

Kopiowanie, powielanie, dalsze przesyłanie lub rozpowszechnianie treści udostępnionych w tej publikacji
wymaga pisemnej zgody TRADERCOM INVESTMENTS

4

Mam nadzieję, że tą właśnie publikacją tę tezę Państwu udowadniam.
Każdemu przyświeca innym cel i motywacja. Nie oceniam żadnej z nich ale bez jakiejkolwiek
lepiej zastanówmy się przed założeniem rachunku inwestycyjnego.
To jest ciężka i wyczerpująca praca a nie sposób na szybkie pieniądze. Oczywiście trafiają się
nadzwyczaj szybkie i spore zarobki na danych transakcjach ale przykładów takich nie ma zbyt
wiele. Z drugiej strony jest wiele osób, które osiągnęły na rynkach terminowych sukcesy ale
zapewniam Państwa, że poświęcili oni lata dla zrozumienia rynków aby „nagle” jednego dnia
znaleźć się w ogromnie zyskownej transakcji na rynku…

Wróćmy do elementu związanego z odpowiednim zarządzaniem środkami ( Money
management ).
Przedstawię teraz bardzo prosty sposób do tego aby właściwie kalkulować i nimi zarządzać.
Wiele z aspektów prezentowanych w tej książce ma szczególny charakter ale proszę mieć na
uwadze, że wynika to z wielu lat poszukiwań wśród wielu dostępnych narzędzi, które
„pracują” w rynku. Okazuje się, że najpierw odpowiednia koncepcja poparta odpowiednią
analizą a później zastosowanie nawet uproszczonych strategii pozwala osiągnąć sukces.

Ralph Vince w swoich wielu książkach przedstawił wiele różnorodnych sposobów i technik
obliczenia części kapitału wystawionego na ryzyko przy zawarciu transakcji. Sposób, który
jest w stanie uchronić nas ( ale nie wyeliminować

) od zbytniego obniżenia się kapitału do

handlowania jest bardzo prosty ale jak mądry.

Wyobraźmy sobie, że ryzykujemy na transakcji max 10%. Posiadając przykładowe 10.000$
jesteśmy w stanie wstawić zlecenie obronne 1.000$ dalej od miejsca zawarcia przez nas
transakcji. Wcale nie oznacza to, że tak daleko nasze zlecenie ma się znajdować i wcale nie
oznacza to sposobu w jaki nasze zlecenia w wyrażeniu pieniężnym mamy wstawiać.

Sposobów na określenie, w którym miejscu mamy wstawić zlecenie obronne jest kilka ale o
tym za chwilę.
Wróćmy do naszego sposobu na zarządzanie środkami. Otóż wiedząc, że możemy
zaryzykować ten 1.000$ sprawdzamy czy rynek, na którym chcemy zawrzeć transakcję
pozwala nam na to. Chodzi nam o taki rynek, w którym nasze zlecenie obronne nie byłoby za
blisko od ceny transakcyjnej, gdyż może zaraz po 5-ciu minutach mogłoby zostać
aktywowane i nie ma nas w rynku, który właśnie się odwraca i rusza w odpowiednią stronę.
Załóżmy, że znaleźliśmy taki rynek.

Kopiowanie, powielanie, dalsze przesyłanie lub rozpowszechnianie treści udostępnionych w tej publikacji
wymaga pisemnej zgody TRADERCOM INVESTMENTS

5

Zajmujemy pozycję, nasze zlecenie nie zostaje aktywowane i zarabiamy na transakcji; dla
przykładu sposobu kalkulowania 2.000$. Nasz kapitał teraz wynosi 12.000$; ponownie
uznajemy, że mamy zamiar zaryzykować jedynie 10% naszych środków; tj. 1200$. Udaje się
nam tak „przefiltrować” wejście w rynek, że możemy teraz zając pozycję dla 2 kontraktów
ale ciągle ryzykując całkowicie 1.200$ co oznacza, że dla każdego kontraktu ryzykujemy teraz
tylko 600$. I tak dalej i tak dalej…innymi słowy;

Kwotę wynikającą z procentowego akceptowalnego poziomu ryzyka dzielimy przez liczbę
kontraktów, którymi chcemy „grać” i otrzymujemy wartość, którą możemy „wystawić” na
ryzyku przy wprowadzeniu zlecenia obronnego dla jednego kontraktu.

Tym sposobem nigdy nasz kapitał nie spadnie niespodziewanie poniżej akceptowalnego
poziomu i nie będzie konieczne „dofinansowywanie” naszego rachunku inwestycyjnego. Z
drugiej strony, osiągając zysk jesteśmy w stanie pomnażać nasz kapitał znacznie szybciej
poprzez zawieranie transakcji przy większej liczbie kontraktów; tym samym zawsze ryzykując
„jedynie” przykładowe 10% wartości nowych środków. Mam nadzieję, że ten przykład jest w
miarę zrozumiały a w swojej formie doskonały.

Podsumowanie



Transakcja „pewna” jest tą, o którą musimy najbardziej się martwić



Musimy wiedzieć dlaczego chcemy handlować na rynkach terminowych



Najgorsze zlecenie obronne jest lepsze od żadnego



Sposób wyznaczenia miejsca dla zlecenia obronnego jest podyktowany sposobem
wejścia w rynek i związany jest z tą samą strategią inwestycyjną

Piotr Grela