1
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
1
OCENIANIE ARKUSZA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Schemat oceniania uwzglĊdnia jego zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w schemacie, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
SCHEMAT OCENIANIA
Maksymalna
punktacja za
zadanie
1.
Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ
mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych.
Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci
kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając
ich dziaáalnoĞü.
W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany
komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü.
2
2.
Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa.
Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem.
1
3.
Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci
klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.
1
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
1
OCENIANIE ARKUSZA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Schemat oceniania uwzglĊdnia jego zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w schemacie, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
SCHEMAT OCENIANIA
Maksymalna
punktacja za
zadanie
1.
Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ
mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych.
Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci
kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając
ich dziaáalnoĞü.
W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany
komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü.
2
2.
Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa.
Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem.
1
3.
Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci
klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.
1
Układ ruchu
– poziom podstawowy
KLUCZ ODPOWIEDZI
Zadanie 1. (2 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 3.
Zadanie 2. (2 pkt)
Źródło: CKE 2005 (PP), zad. 4.
3.
Za kaĪdy z dwóch prawidáowo podanych przykáadów – po 1 pkt
Przykáady:
- Czaszka chroni mózg, klatka piersiowa (Īebra) chroni páuca i serce, krĊgosáup chroni rdzeĔ krĊgowy.
- Oko w oczodole.
2
4.
Za kaĪde z dwóch poprawnie podanych wyjaĞnieĔ – po 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
- Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zgiĊcie koĔczyny górnej (rĊki, uniesienie przedramienia). –
1 pkt
- Skurcz miĊĞnia trójgáowego ramienia powoduje wyprostowanie koĔczyny górnej /rĊki/(wyprostowanie stawu
áokciowego), (opuszczenie przedramienia). – 1 pkt
2
Nie uznaje siĊ odpowiedzi z
okreĞleniem dáoĔ.
5.
Za poprawnie podany skutek niedoboru Īelaza – 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
- Niedobór Īelaza wpáywa wiĊc na zmniejszenie produkcji erytrocytów, co prowadzi do anemii
(niedokrwistoĞci).
- (PoniewaĪ wystĊpuje w mioglobinie w miĊĞniach) jego niedobór moĪe powodowaü niedotlenienie miĊĞni,
szybkie mĊczenie siĊ.
- (Wchodzi w skáad enzymów katalizujących reakcje utleniania – redukcji w organizmie) jego niedobór
upoĞledza przebieg reakcji utleniania – redukcji.
Za poprawne wyjaĞnienie róĪnicy w zapotrzebowaniu na Īelazo – 1 pkt
Przykáad wyjaĞnienia:
- Dorosáa kobieta traci pewne iloĞci Īelaza podczas krwawienia miesiączkowego (przy obfitych miesiączkach
moĪe dojĞü do niedoboru Īelaza) – stąd koniecznoĞü zwiĊkszonych dostaw Īelaza do organizmu.
- Straty Īelaza w czasie ciąĪy, porodu (utrata krwi).
2
6.
Za prawidáową kolejnoĞü wĊglowodanów: skrobia, dekstryny, maltoza, glukoza – 1 pkt
Za prawidáową kolejnoĞü enzymów: amylaza Ğlinowa, amylaza trzustkowa, maltaza jelitowa – 1 pkt;
Przykáadowy schemat:
skrobia amylaza Ğlinowa ( maltoza) + dekstryny amylaza trzustkowa
maltoza maltaza jelitowa glukoza
Dopuszczalna jest inna forma zapisu pod warunkiem, Īe uczeĔ odróĪnia enzymy od wĊglowodanów.
2
7.
Za podanie nazwy rodzaju transportu – transport czynny (aktywny) – 1 pkt
Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt
Przykáad uzasadnienia:
- Transport zachodzi niezgodnie z gradientem stĊĪeĔ.
- Wymaga dodatkowej energii.
2
8.
Za prawidáowe uzupeánienie kaĪdej z dwóch luk na schemacie – po 1 pkt.
A - pobudzanie wydzielania glukagonu – 1 pkt
B - pobudzanie wydzielania insuliny – 1 pkt
2
3.
Za kaĪdy z dwóch prawidáowo podanych przykáadów – po 1 pkt
Przykáady:
- Czaszka chroni mózg, klatka piersiowa (Īebra) chroni páuca i serce, krĊgosáup chroni rdzeĔ krĊgowy.
- Oko w oczodole.
2
4.
Za kaĪde z dwóch poprawnie podanych wyjaĞnieĔ – po 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
- Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zgiĊcie koĔczyny górnej (rĊki, uniesienie przedramienia). –
1 pkt
- Skurcz miĊĞnia trójgáowego ramienia powoduje wyprostowanie koĔczyny górnej /rĊki/(wyprostowanie stawu
áokciowego), (opuszczenie przedramienia). – 1 pkt
2
Nie uznaje siĊ odpowiedzi z
okreĞleniem dáoĔ.
5.
Za poprawnie podany skutek niedoboru Īelaza – 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
- Niedobór Īelaza wpáywa wiĊc na zmniejszenie produkcji erytrocytów, co prowadzi do anemii
(niedokrwistoĞci).
- (PoniewaĪ wystĊpuje w mioglobinie w miĊĞniach) jego niedobór moĪe powodowaü niedotlenienie miĊĞni,
szybkie mĊczenie siĊ.
- (Wchodzi w skáad enzymów katalizujących reakcje utleniania – redukcji w organizmie) jego niedobór
upoĞledza przebieg reakcji utleniania – redukcji.
Za poprawne wyjaĞnienie róĪnicy w zapotrzebowaniu na Īelazo – 1 pkt
Przykáad wyjaĞnienia:
- Dorosáa kobieta traci pewne iloĞci Īelaza podczas krwawienia miesiączkowego (przy obfitych miesiączkach
moĪe dojĞü do niedoboru Īelaza) – stąd koniecznoĞü zwiĊkszonych dostaw Īelaza do organizmu.
- Straty Īelaza w czasie ciąĪy, porodu (utrata krwi).
2
6.
Za prawidáową kolejnoĞü wĊglowodanów: skrobia, dekstryny, maltoza, glukoza – 1 pkt
Za prawidáową kolejnoĞü enzymów: amylaza Ğlinowa, amylaza trzustkowa, maltaza jelitowa – 1 pkt;
Przykáadowy schemat:
skrobia amylaza Ğlinowa ( maltoza) + dekstryny amylaza trzustkowa
maltoza maltaza jelitowa glukoza
Dopuszczalna jest inna forma zapisu pod warunkiem, Īe uczeĔ odróĪnia enzymy od wĊglowodanów.
2
7.
Za podanie nazwy rodzaju transportu – transport czynny (aktywny) – 1 pkt
Za poprawne uzasadnienie – 1 pkt
Przykáad uzasadnienia:
- Transport zachodzi niezgodnie z gradientem stĊĪeĔ.
- Wymaga dodatkowej energii.
2
8.
Za prawidáowe uzupeánienie kaĪdej z dwóch luk na schemacie – po 1 pkt.
A - pobudzanie wydzielania glukagonu – 1 pkt
B - pobudzanie wydzielania insuliny – 1 pkt
2
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I
Zasady oceniania:
- Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
- Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami
jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
- Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi
(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający.
- JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
- JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o zupeánym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej
prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Numer
zadania
Oczekiwana odpowiedĨ
Maksymalna
punktacja za
zadanie
Uwagi
1.
Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni
równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem).
- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry).
- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
2
Za nieprawidáowe uznajemy
odpowiedzi – gruczoá
wydziela nadmiar áoju/potu
oraz gruczoá áojowy nawilĪa
skórĊ/wáosy
2.
Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt
Przykáad odpowiedzi:
- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa
(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).
- LuĨny ukáad komórek.
- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej.
1
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I
Zasady oceniania:
- Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
- Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami
jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
- Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi
(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający.
- JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
- JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o zupeánym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej
prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Numer
zadania
Oczekiwana odpowiedĨ
Maksymalna
punktacja za
zadanie
Uwagi
1.
Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni
równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem).
- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry).
- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
2
Za nieprawidáowe uznajemy
odpowiedzi – gruczoá
wydziela nadmiar áoju/potu
oraz gruczoá áojowy nawilĪa
skórĊ/wáosy
2.
Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt
Przykáad odpowiedzi:
- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa
(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).
- LuĨny ukáad komórek.
- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej.
1
Zadanie 3. (1 pkt)
Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 2.
Zadanie 4. (1 pkt)
Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 3.
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
1
OCENIANIE ARKUSZA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Schemat oceniania uwzglĊdnia jego zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w schemacie, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
SCHEMAT OCENIANIA
Maksymalna
punktacja za
zadanie
1.
Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ
mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych.
Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci
kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając
ich dziaáalnoĞü.
W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany
komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü.
2
2.
Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa.
Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem.
1
3.
Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci
klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.
1
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
1
OCENIANIE ARKUSZA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Schemat oceniania uwzglĊdnia jego zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w schemacie, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
SCHEMAT OCENIANIA
Maksymalna
punktacja za
zadanie
1.
Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ
mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych.
Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci
kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając
ich dziaáalnoĞü.
W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany
komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü.
2
2.
Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa.
Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem.
1
3.
Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci
klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.
1
Zadanie 5. (3 pkt)
Źródło: CKE 11.2006 (PP), zad. 4.
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
2
4.
a) Za wybór stawu C – 1 pkt.
b) Za kaĪdy z dwóch poprawnych przykáadów – po 1 pkt.
Przykáady odpowiedzi:
A – staw áokciowy (w áokciu) / staw miĊdzy koĞcią ramieniową i áokciową;
stawy miĊdzy paliczkami / koĞümi palców / staw kolanowy / staw skokowy.
C – staw biodrowy / staw ramieniowy / barkowy.
3
5. Za podanie wáaĞciwej kolejnoĞci – 1 pkt.
E, D, B, A, C.
1
6.
Za poprawne okreĞlenie zaleĪnoĞci – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Rodzaj odczuwanego przez czáowieka smaku bromku potasu zaleĪy od
stĊĪenia bromku potasu / tej substancji (w roztworze wodnym).
1
7.
Za wpisanie poprawnych nazw obydwu hormonów w odpowiednich
miejscach – 1 pkt.
1
8.
a) Za prawidáowe podanie czĊĞci krwiobiegu – krwiobieg duĪy (obwodowy)
– 1 pkt.
b) Za kaĪdą z dwóch poprawnie wymienionych funkcji – po 1 pkt.
Przykáady zadaĔ obwodowych naczyĔ wáosowatych:
Zaopatrują tkanki w substancje odĪywcze / sole mineralne.
Zaopatrują tkanki w tlen.
Dostarczają hormony do komórek docelowych.
Odbierają z tkanek CO
2
.
Odbierają z tkanek produkty azotowej przemiany materii.
Za odpowiedzi:
Odbierają z tkanek CO
2
i inne metabolity – 2pkt.
Zaopatrują tkanki w O
2
i substancje odĪywcze – 2pkt.
3
9.
Za kaĪdy z dwóch poprawnych przykáadów zachowaĔ – po 1 pkt.
Przykáady zachowaĔ:
Niepalenie papierosów.
Unikanie intensywnych promieni sáonecznych / UĪywanie kremów
z filtrami UV.
Unikanie kontaktu ze szkodliwymi substancjami np. z azbestem.
UĪywanie odzieĪy ochronnej przy pracy z niebezpiecznymi
substancjami.
2
ObniĪony
poziom Ca
2+
we krwi
PodwyĪszony
poziom Ca
2+
we krwi
kalcytonina
parathormon
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
1
OCENIANIE ARKUSZA
POZIOM PODSTAWOWY
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Schemat oceniania uwzglĊdnia jego zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem
sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt
wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle
punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi, zgodnie z wyszczególnieniem
w schemacie, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia
w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi (liczonych od pierwszej), ile jest
w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego
zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej odpowiedzi lub zawierają báąd
merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie
ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn / ruch i w ocenie są równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego
umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
SCHEMAT OCENIANIA
Maksymalna
punktacja za
zadanie
1.
Za poprawne podanie kaĪdego z dwóch argumentów – po 1 pkt.
Przykáady argumentów:
Pokrycie skóry (zrogowaciaáym) naskórkiem stanowi barierĊ
mechaniczną / zapobiega wnikaniu czynników chorobotwórczych.
Niskie pH skóry / kwaĞny odczyn potu (zawierającego niewielkie iloĞci
kwasu mlekowego) hamuje procesy podziaáów bakterii, ograniczając
ich dziaáalnoĞü.
W pocie znajdują siĊ niewielkie iloĞci lizozymu, który uszkadza Ğciany
komórkowe bakterii, ograniczając ich ĪywotnoĞü.
2
2.
Za poprawne okreĞlenie – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Uáatwia utrzymanie pionowej postawy ciaáa.
Amortyzuje wstrząsy wywoáywane np. chodzeniem.
1
3.
Za okreĞlenie poprawnego znaczenia – 1 pkt.
Przykáad odpowiedzi:
Poáączenie Īeber z mostkiem poprzez chrząstki uáatwia zmiany objĊtoĞci
klatki piersiowej / klatka piersiowa jest bardziej elastyczna.
1
2
Zadanie 6. (2 pkt)
Źródło: CKE 01.2006 (PP), zad. 8.
Egzamin maturalny z biologii
Arkusz I
strona 3 z 7
7
Za podanie prawidáowej nazwy witaminy: witamina A – 1 pkt.
Za podanie trafnego przykáadu – 1 pkt.
Przykáady:
- Wzbogacenie diety w marchew / pomidory / morele / brzoskwinie / papryka /natka
pietruszki / szpinak.
- Wzbogacenie diety w jaja / wątrobĊ / tran / sery / masáo / mleko.
2
UwzglĊdniany jest tylko
przykáad produktu a nie nazwa
grupy produktów np. nabiaá
Nie zaliczany jest sam przykáad
produktu bez wymienienia
prawidáowej witaminy
8
Za trafny wybór kaĪdej z dwóch dyscyplin – po 1 pkt.
Odp. C, E.
2
9
Za podanie, Īe jest to stwierdzenie prawdziwe wraz z trafnym argumentem – 1 pkt.
Przykáady:
Jest to prawda, poniewaĪ pocenie siĊ i parowanie z dróg oddechowych jest waĪnym
czynnikiem regulującym temperaturĊ ciaáa.
Tak, gdyĪ czáowiek np. pocąc siĊ chroni swój organizm przed przegrzaniem.
Proces pocenia siĊ jest korzystny, gdyĪ pozwala on na regulowanie temperatury ciaáa
przez organizm.
1
OdpowiedĨ musi zawieraü
element oceny.
10
Za trafne wyjaĞnienie uwzglĊdniające pobudzenie oĞrodka oddechowego – 1 pkt oraz
informacjĊ, o pobudzeniu miĊĞni oddechowych – 1 pkt.
Przykáad:
Wzrost stĊĪenia dwutlenku wĊgla we krwi pobudza oĞrodek oddechowy (w rdzeniu
przedáuĪonym) (1 pkt) do wysyáania impulsów do miĊĞni miĊdzyĪebrowych / miĊĞni
oddechowych powodując ich czĊste skurcze (1 pkt).
2
Nie dopuszcza siĊ odpowiedzi
uwzglĊdniającej wysyáanie
impulsów tylko do przepony.
11
Za kaĪdy z dwóch trafnych argumentów – po 1 pkt.
Przykáady:
- Znaczna nadwaga moĪe byü przyczyną miaĪdĪycy, a to moĪe wywoáaü zawaá.
- Palenie papierosów powoduje zaburzenie regularnej pracy serca / znacznie zwiĊksza
wahania tĊtna, (co przy miaĪdĪycy moĪe wywoáaü zawaá).
2
12
Za trafny wybór odpowiedzi C – 1 pkt:
1
13
Za trafny wybór kaĪdego z dwóch sposobów – B, E – po 1 pkt.
2
Egzamin maturalny z biologii
Arkusz I
strona 1 z 7
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I.
Zasady oceniania
x
Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
x
Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami jednowyrazowymi
i do zadaĔ zamkniĊtych).
x
Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
x
Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi,
zgodnie z wyszczególnieniem w modelu, przedstawiá zdający.
x
JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
x
JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej prawidáowej
odpowiedzi lub zawierają báąd merytoryczny, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Uwagi do zapisu modelu:
x
Odpowiedzi alternatywne (tylko jedna z nich podlega ocenie) oddzielone są od siebie ukoĞnikami (/), np.: ruch koĔczyn /ruch i w ocenie są
równowaĪne.
x
Sformuáowanie zapisane w nawiasach nie jest wymagane w odpowiedzi. Jego umieszczenie w odpowiedzi nie ma wpáywu na ocenĊ.
Numer
zadania
Oczekiwana odpowiedĨ
Maksymalna
punktacja za
zadanie
UWAGI
1
Za kaĪde z dwóch prawidáowe przyporządkowanie – po 1 pkt.
miĊsieĔ szkieletowy – B, gruczoá áojowy – C / D / C,D
2
2
Za podanie prawidáowej nazwy: wątroba – 1 pkt.
Za trafne wyjaĞnienie (jednej z trzech podanych funkcji) – 1 pkt. Przykáady:
- Filtr – wychwytuje z krwi substancje szkodliwe (i przeksztaáca je w obojĊtne).
- Magazyn – gromadzi zapasy wielu substancji / gromadzi: sole mineralne / witaminy (B
12,
A, D) /
glikogen.
- Funkcja wydzielnicza – wydziela Īóáü.
2
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA ARKUSZA EGZAMINACYJNEGO I
Zasady oceniania:
- Za rozwiązanie zadaĔ z arkusza I moĪna uzyskaü maksymalnie 50 punktów.
- Model odpowiedzi uwzglĊdnia jej zakres merytoryczny, ale nie jest Ğcisáym wzorcem sformuáowania (poza odpowiedziami
jednowyrazowymi i do zadaĔ zamkniĊtych).
- Za odpowiedzi do poszczególnych zadaĔ przyznaje siĊ wyáącznie peáne punkty.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü tylko jeden punkt, przyznaje siĊ punkt wyáącznie za odpowiedĨ w peáni poprawną.
- Za zadania otwarte, za które moĪna przyznaü wiĊcej niĪ jeden punkt, przyznaje siĊ tyle punktów, ile prawidáowych elementów odpowiedzi
(zgodnie z wyszczególnieniem w kluczu) przedstawiá zdający.
- JeĪeli podano wiĊcej odpowiedzi (argumentów, cech itp.) niĪ wynika to z polecenia w zadaniu, ocenie podlega tyle kolejnych odpowiedzi
(liczonych od pierwszej), ile jest w poleceniu.
- JeĪeli podane w odpowiedzi informacje Ğwiadczą o zupeánym braku zrozumienia omawianego zagadnienia i zaprzeczają udzielonej
prawidáowej odpowiedzi, odpowiedĨ taką naleĪy oceniü na zero punktów.
Numer
zadania
Oczekiwana odpowiedĨ
Maksymalna
punktacja za
zadanie
Uwagi
1. Za prawidáowe podanie nazwy kaĪdej struktury i jej funkcji – po 1 pkt
Przykáady odpowiedzi:
A – Gruczoá áojowy - wydziela (usuwa, wydala) áój (substancjĊ táuszczową). – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Namaszcza powierzchniĊ skóry i wáosy (i w ten sposób chroni powierzchniĊ ciaáa przed zmoczeniem), (chroni
równieĪ skórĊ i wáosy przed nadmiernym wysuszeniem).
- àój ma dziaáanie bakteriobójcze, co chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
B – Gruczoá potowy – wydala (usuwa, wydziela) pot. – 1 pkt
Dopuszcza siĊ odpowiedĨ ucznia:
- Ma znaczenie termoregulacyjne, (pot cháodzi powierzchniĊ skóry).
- Ma dziaáanie bakteriobójcze (chroni organizm przed wnikaniem drobnoustrojów).
2
Za nieprawidáowe uznajemy
odpowiedzi – gruczoá
wydziela nadmiar áoju/potu
oraz gruczoá áojowy nawilĪa
skórĊ/wáosy
2. Za poprawne podanie cechy tkanki – 1 pkt
Przykáad odpowiedzi:
- W tkance tej miĊdzy komórkami wystĊpuje (w duĪej iloĞci, obficie) substancja miĊdzykomórkowa
(pozakomórkowa) istota podstawowa (która tworzy gáówną masĊ koĞci i stanowi o wáaĞciwoĞciach tkanki).
- LuĨny ukáad komórek.
- Dopuszcza siĊ odpowiedĨ – komórki zanurzone w substancji/istocie pozakomórkowej.
1
Zadanie 7. (3 pkt)
Źródło: CKE 05.2006 (PP), zad. 1.
Zadanie 8. (1 pkt)
Źródło: CKE 05.2006 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z biologii
Arkusz I
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Rysunki A, B i C przedstawiają trzy róĪne rodzaje krĊgów krĊgosáupa czáowieka.
A
B
C
Podaj nazwy odcinków krĊgosáupa, do których naleĪy kaĪdy z krĊgów oraz uzasadnij,
która cecha budowy umoĪliwiáa Ci jego identyfikacjĊ.
A –
odcinek lĊdĨwiowy - masywny trzon krĊgu;
B –
odcinek piersiowy - wystĊpują doáki Īebrowe (w miejscu poáączenia Īeber
z krĊgosáupem);
C –
odcinek szyjny, wystĊpują otwory dla tĊtnic w wyrostkach.
Zadanie 2. (1 pkt)
Jedną z cech miĊĞni gáadkich jest zdolnoĞü do dáugotrwaáego skurczu niezaleĪnego od woli.
Podaj dwa przykáady narządów w organizmie czáowieka, w których wystĊpują miĊĞnie
gáadkie.
ĩoáądek, tĊtnice.
Zadanie 3. (2 pkt)
Wpáyw wysiáku fizycznego na pracĊ ukáadu oddechowego moĪna zaobserwowaü podczas
lekcji wychowania fizycznego, kiedy uczniowie biegną na 60 m.
Zaplanuj obserwacjĊ wpáywu wysiáku fizycznego na ukáad oddechowy, podając
parametr, który bĊdzie obserwowany i sposób przeprowadzenia obserwacji.
Obserwowany parametr – liczba oddechów/min.
Sposób przeprowadzenia obserwacji – liczenie oddechów grupy uczniów przed
i po biegu.
Egzamin maturalny z biologii
Arkusz I
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Rysunki A, B i C przedstawiają trzy róĪne rodzaje krĊgów krĊgosáupa czáowieka.
A
B
C
Podaj nazwy odcinków krĊgosáupa, do których naleĪy kaĪdy z krĊgów oraz uzasadnij,
która cecha budowy umoĪliwiáa Ci jego identyfikacjĊ.
A –
odcinek lĊdĨwiowy - masywny trzon krĊgu;
B –
odcinek piersiowy - wystĊpują doáki Īebrowe (w miejscu poáączenia Īeber
z krĊgosáupem);
C –
odcinek szyjny, wystĊpują otwory dla tĊtnic w wyrostkach.
Zadanie 2. (1 pkt)
Jedną z cech miĊĞni gáadkich jest zdolnoĞü do dáugotrwaáego skurczu niezaleĪnego od woli.
Podaj dwa przykáady narządów w organizmie czáowieka, w których wystĊpują miĊĞnie
gáadkie.
ĩoáądek, tĊtnice.
Zadanie 3. (2 pkt)
Wpáyw wysiáku fizycznego na pracĊ ukáadu oddechowego moĪna zaobserwowaü podczas
lekcji wychowania fizycznego, kiedy uczniowie biegną na 60 m.
Zaplanuj obserwacjĊ wpáywu wysiáku fizycznego na ukáad oddechowy, podając
parametr, który bĊdzie obserwowany i sposób przeprowadzenia obserwacji.
Obserwowany parametr – liczba oddechów/min.
Sposób przeprowadzenia obserwacji – liczenie oddechów grupy uczniów przed
i po biegu.
Zadanie 9. (2 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 2.
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Stan równowagi wewnĊtrznej organizmu jest zapewniony przez wspóádziaáanie narządów
i ukáadów.
Wpisz do schematu odpowiednie nazwy trzech róĪnych ukáadów peániących istotną rolĊ
w sprawnym funkcjonowaniu organizmu czáowieka.
Zadanie 2. (2 pkt)
Czaszka czáowieka jest czĊĞcią szkieletu, w której moĪna wyróĪniü dwa róĪne rodzaje
poáączeĔ koĞci (ruchome i nieruchome).
a) Wpisz w wyznaczone miejsce na rysunku nazwĊ wskazanego strzaáką nieruchomego
poáączenia koĞci.
b) Podaj nazwĊ i przykáad ruchomego poáączenia koĞci w organizmie czáowieka.
staw Īuchwowy
3. utrzymanie równowagi wodno-mineralnej
ukáad –
wydalniczy
FUNKCJONOWANIE
ORGANIZMU
2. transport do komórek skáadników
odĪywczych i tlenu
ukáad –
krwionoĞny
1. nadrzĊdna koordynacja wszystkich czynnoĞci Īyciowych
ukáad –
nerwowy
szew
3
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
2
Zadanie 1. (3 pkt)
Stan równowagi wewnĊtrznej organizmu jest zapewniony przez wspóádziaáanie narządów
i ukáadów.
Wpisz do schematu odpowiednie nazwy trzech róĪnych ukáadów peániących istotną rolĊ
w sprawnym funkcjonowaniu organizmu czáowieka.
Zadanie 2. (2 pkt)
Czaszka czáowieka jest czĊĞcią szkieletu, w której moĪna wyróĪniü dwa róĪne rodzaje
poáączeĔ koĞci (ruchome i nieruchome).
a) Wpisz w wyznaczone miejsce na rysunku nazwĊ wskazanego strzaáką nieruchomego
poáączenia koĞci.
b) Podaj nazwĊ i przykáad ruchomego poáączenia koĞci w organizmie czáowieka.
staw Īuchwowy
3. utrzymanie równowagi wodno-mineralnej
ukáad –
wydalniczy
FUNKCJONOWANIE
ORGANIZMU
2. transport do komórek skáadników
odĪywczych i tlenu
ukáad –
krwionoĞny
1. nadrzĊdna koordynacja wszystkich czynnoĞci Īyciowych
ukáad –
nerwowy
szew
Zadanie 10. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 3.
Zadanie 11. (1 pkt)
Źródło: CKE 2007 (PP), zad. 18.
Zadanie 12. (2 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 3.
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 3. (1 pkt)
Osteoporoza to choroba objawiająca siĊ demineralizacją koĞci powodującą ich áamliwoĞü.
W procesach przebudowy koĞci uczestniczą dwa rodzaje komórek: osteoblasty (komórki
koĞciotwórcze) i osteoklasty (komórki koĞciogubne). Do osteoporozy dochodzi wtedy,
gdy jedne z tych komórek są bardziej aktywne niĪ drugie.
Na podstawie tekstu, podaj nazwĊ rodzaju komórek, których zwiĊkszona aktywnoĞü
w organizmie moĪe doprowadziü do osteoporozy.
osteoklasty
Zadanie 4. (1 pkt)
PoniĪej przedstawiono charakterystykĊ jednego z elementów morfotycznych krwi czáowieka.
Są to wysoce wyspecjalizowane, krótko Īyjące komórki, o ksztaácie dwuwklĊsáych krąĪków.
Po procesie dojrzewania nie mają jądra komórkowego. Biorą udziaá w transporcie tlenu z páuc
do tkanek.
Zaznacz prawidáową odpowiedĨ.
PowyĪsza charakterystyka odnosi siĊ do
A. páytek krwi.
B. limfocytów.
C. monocytów.
D.
erytrocytów.
Zadanie 5. (2 pkt)
Krew czáowieka skáada siĊ z osocza i elementów morfotycznych, które moĪna podzieliü
na trzy podstawowe rodzaje.
a) Podaj nazwĊ rodzaju komórek krwi, do którego naleĪą limfocyty.
leukocyty
b) OkreĞl rolĊ limfocytów w organizmie czáowieka.
Peánią funkcje obronne.
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
5.
Maks. liczba pkt
3
2
1
1
2
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
8
Zadanie 16. (2 pkt)
Na poniĪszym schemacie przedstawiono przemiany wĊglowodanów w wątrobie czáowieka.
Podaj, która z przemian oznaczonych od 1 do 3 powinna zachodziü podczas stosowania
diety:
a) ubogiej w wĊglowodany
2
b) bogatej w wĊglowodany, których iloĞü przez dáuĪszy czas przekraczaáa dzienne
zapotrzebowanie energetyczne
3
Zadanie 17. (1 pkt)
W komórkach organizmu czáowieka pozyskiwanie energii moĪe zachodziü w wyniku
tlenowego lub beztlenowego (fermentacji mlekowej) rozkáadu związków organicznych.
WĞród niĪej wymienionych elementów budowy ciaáa czáowieka (od A do E) zaznacz
tylko ten, w którym moĪe zachodziü zarówno oddychanie tlenowe, jak i fermentacja
mlekowa.
A. Mózg
B.
MiĊsieĔ szkieletowy
C. Nerka
D. ĩoáądek
E. Serce
Zadanie 18. (1 pkt)
W organizmie czáowieka glikogen wystĊpuje w dwóch róĪnych miejscach: w wątrobie
i w miĊĞniach szkieletowych.
Przedstaw rolĊ glikogenu wystĊpującego w miĊĞniach szkieletowych.
Glikogen wystĊpujący w miĊĞniach jest Ĩródáem energii do pracy miĊĞni.
GLIKOGEN
GLUKOZA
GLIKOGEN
KWASY TàUSZCZOWE
1
3
2
TàUSZCZE
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 3. (2 pkt)
Na schematach przedstawiono dziaáanie miĊĞni ramienia czáowieka.
a) Podaj, który z przedstawionych wyĪej miĊĞni jest prostownikiem.
MiĊsieĔ trójgáowy ramienia jest prostownikiem.
b) Opisz, w jaki sposób po wykonaniu ruchu przez dowolny z tych miĊĞni koĔczyna
moĪe wróciü do poáoĪenia (stanu) wyjĞciowego.
Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zginanie rĊki w áokciu.
KoĔczyna moĪe wróciü do poáoĪenia wyjĞciowego, jeĪeli skurczy siĊ miĊsieĔ
trójgáowy ramienia a rozciągany bĊdzie miĊsieĔ dwugáowy.
Zadanie 4. (2 pkt)
Okoáo 40. roku Īycia czáowieka rozpoczyna siĊ wyraĨny spadek masy koĞci, poniewaĪ
procesy usuwania obumierającej, starszej tkanki kostnej (resorpcja) przewaĪają nad
procesami tworzenia nowej tkanki. Prowadzi to do zmniejszenia gĊstoĞci i wytrzymaáoĞci
koĞci (tracimy w ten sposób okoáo 0,5%–1,0% mineraáów rocznie). Dodatkowym czynnikiem
zmniejszającym wytrzymaáoĞü koĞci jest osteoporoza. W przebiegu osteoporozy ubytek
mineraáów moĪe wynosiü 2,0%–5,0% rocznie i wiĊcej. Zmniejszenie masy kostnej przejawia
siĊ wiĊkszą áamliwoĞcią koĞci.
Podaj przykáady dwóch dziaáaĔ, które powinien podjąü czáowiek, aby zabezpieczyü siĊ
przed niekorzystnymi zmianami w tkance kostnej oraz uzasadnij znaczenie kaĪdego
z nich.
1.
Prawidáowe odĪywianie – dostarczanie organizmowi odpowiednich iloĞci
wapnia, fosforu, biaáka i witaminy D.
2.
Rozsądne opalanie siĊ sprzyja zwiĊkszeniu siĊ w organizmie poziomu
witaminy D, dziĊki której proces wbudowywania wapnia w tkankĊ kostną
przebiega sprawniej.
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
Maks. liczba pkt
2
2
2
2
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
4
Zadanie 13. (2 pkt)
Źródło: CKE 2008 (PP), zad. 4.
Zadanie 14. (2 pkt)
Źródło: CKE 2009 (PP), zad. 9.
Egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 3. (2 pkt)
Na schematach przedstawiono dziaáanie miĊĞni ramienia czáowieka.
a) Podaj, który z przedstawionych wyĪej miĊĞni jest prostownikiem.
MiĊsieĔ trójgáowy ramienia jest prostownikiem.
b) Opisz, w jaki sposób po wykonaniu ruchu przez dowolny z tych miĊĞni koĔczyna
moĪe wróciü do poáoĪenia (stanu) wyjĞciowego.
Skurcz miĊĞnia dwugáowego ramienia powoduje zginanie rĊki w áokciu.
KoĔczyna moĪe wróciü do poáoĪenia wyjĞciowego, jeĪeli skurczy siĊ miĊsieĔ
trójgáowy ramienia a rozciągany bĊdzie miĊsieĔ dwugáowy.
Zadanie 4. (2 pkt)
Okoáo 40. roku Īycia czáowieka rozpoczyna siĊ wyraĨny spadek masy koĞci, poniewaĪ
procesy usuwania obumierającej, starszej tkanki kostnej (resorpcja) przewaĪają nad
procesami tworzenia nowej tkanki. Prowadzi to do zmniejszenia gĊstoĞci i wytrzymaáoĞci
koĞci (tracimy w ten sposób okoáo 0,5%–1,0% mineraáów rocznie). Dodatkowym czynnikiem
zmniejszającym wytrzymaáoĞü koĞci jest osteoporoza. W przebiegu osteoporozy ubytek
mineraáów moĪe wynosiü 2,0%–5,0% rocznie i wiĊcej. Zmniejszenie masy kostnej przejawia
siĊ wiĊkszą áamliwoĞcią koĞci.
Podaj przykáady dwóch dziaáaĔ, które powinien podjąü czáowiek, aby zabezpieczyü siĊ
przed niekorzystnymi zmianami w tkance kostnej oraz uzasadnij znaczenie kaĪdego
z nich.
1.
Prawidáowe odĪywianie – dostarczanie organizmowi odpowiednich iloĞci
wapnia, fosforu, biaáka i witaminy D.
2.
Rozsądne opalanie siĊ sprzyja zwiĊkszeniu siĊ w organizmie poziomu
witaminy D, dziĊki której proces wbudowywania wapnia w tkankĊ kostną
przebiega sprawniej.
Nr zadania
1.
2.
3.
4.
Maks. liczba pkt
2
2
2
2
Wypeánia
egzaminator! Uzyskana liczba pkt
Biologia – poziom podstawowy
Klucz punktowania odpowiedzi
6
Zadanie 9.
a)
WiadomoĞci i rozumienie
Przedstawienie budowy i funkcjonowania gáównych
narządów w ukáadzie ruchu czáowieka na przykáadzie
stawu przedstawionego na schemacie.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za okreĞlenie rodzaju stawu przedstawionego na schemacie
i podanie zakresu jego ruchów.
Poprawna odpowiedĨ:
staw kulisty
zakres ruchów: w wielu páaszczyznach
b)
WiadomoĞci i rozumienie
Wskazanie w ukáadzie ruchu czáowieka przykáadu
stawu opisanego w czĊĞci a) zadania.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za podanie trafnego przykáadu stawu kulistego.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
staw biodrowy lub staw ramienny
Zadanie 10.
WiadomoĞci i rozumienie
Przedstawienie związku miĊdzy budową pĊcherzyka
páucnego i jego funkcją w organizmie czáowieka.
0–1
Zdający otrzymuje 1 punkt za wyjaĞnienie przystosowania pĊcherzyka páucnego do wymiany
gazowej na przykáadzie jednego wybranego ze schematu elementu jego budowy.
Przykáady poprawnej odpowiedzi:
ĝciana pĊcherzyka zbudowana z nabáonka jednowarstwowego páaskiego umoĪliwia dyfuzjĊ
gazów.
lub
Substancja nawilĪająca powierzchniĊ pĊcherzyka pozwala na rozpuszczanie siĊ gazów,
co uáatwia ich dyfuzjĊ.
lub
ObecnoĞü cienkiego Ğródbáonka naczynia wáosowatego, ĞciĞle przylegającego do pĊcherzyka,
umoĪliwia proces dyfuzji gazów pomiĊdzy krwią a pĊcherzykiem.
Zadanie 11.
WiadomoĞci i rozumienie
Przedstawienie procesu biologicznego na przykáadzie
przemian kwasu mlekowego wytwarzanego podczas
oddychania beztlenowego.
0–2
Zdający otrzymuje po 1 punkcie za podanie prawidáowej nazwy kaĪdego z dwóch narządów
uczestniczących w przemianach kwasu mlekowego przedstawionych na schemacie.
Poprawne odpowiedzi:
1. miĊsieĔ dwugáowy
2. wątroba
5
Zadanie 15. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 3.
Zadanie 16. (2 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 10.
Egzamin maturalny z biologii
Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy
2
Zadanie 1.
WiadomoĞci i rozumienie Podanie cech budowy hominidów umoĪliwiających im
wytwarzanie i obróbkĊ narzĊdzi oraz uzasadnienie
przydatnoĞci tych cech
0í2
2 p. – za podanie dwóch poprawnych cech wraz z uzasadnieniem
1 p. – za podanie jednej poprawnej cechy wraz z uzasadnieniem
Przykáady poprawnych odpowiedzi
x
Rozwój mózgu (kory mózgowej) warunkujący zdolnoĞci analityczne hominidów,
pozwalające projektowaü i wytwarzaü narzĊdzia.
x
Manualno-chwytna budowa dáoni (rĊki) pozwalająca na precyzyjne wykonywanie
czynnoĞci z uĪyciem innego narzĊdzia lub przedmiotu podczas wytwarzania albo
udoskonalania narzĊdzi.
Zadanie 2.
a)
WiadomoĞci i rozumienie Rozpoznanie grupy związków chemicznych, do której
naleĪy kolagen wchodzący w skáad tkanki chrzĊstnej
0í1
1 p. – za wybór poprawnej odpowiedzi
Poprawna odpowiedĨ
C. biaáka
b)
WiadomoĞci i rozumienie OkreĞlenie wáaĞciwoĞci tkanki chrzĊstnej, które nadaje
jej kolagen
0í1
1 p. – za poprawne podanie wáaĞciwoĞci, jaką kolagen nadaje tkance chrzĊstnej
Przykáad poprawnej odpowiedzi
Kolagen nadaje tkance chrzĊstnej elastycznoĞü lub giĊtkoĞü, lub wytrzymaáoĞü na rozciąganie
Zadanie 3.
WiadomoĞci i rozumienie Wskazanie na schemacie i podanie nazwy ruchomego
elementu budowy czaszki oraz okreĞlenie jego funkcji
0í1
1 p. – za wskazanie na schemacie wáaĞciwej koĞci czaszki i podanie jej nazwy oraz okreĞlenie
jej znaczenia
Przykáad poprawnej odpowiedzi
ĩuchwa lub szczĊka dolna – umoĪliwia lub uáatwia Īucie, lub rozdrabnianie, lub pobieranie
pokarmu albo uáatwia mówienie
Īuchwa
Egzamin maturalny z biologii
Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy
5
Zadanie 10.
a)
WiadomoĞci i rozumienie WyjaĞnienie na podstawie schematu przemian , jakim
ulega glukoza w miĊĞniach podczas dáugotrwaáego
wysiáku fizycznego – podanie nazwy przemiany
i nazwy związku powstającego w tej przemianie
0í1
1 p. – za podanie poprawnej nazwy przemiany i poprawnej nazwy związku X
Poprawna odpowiedĨ
x
nazwa przemiany – oddychanie beztlenowe lub fermentacja mlekowa
x
nazwa związku X – kwas mlekowy
b)
WiadomoĞci i rozumienie Podanie nazwy związku powstającego w wątrobie
podczas dalszych przemian glukozy i okreĞlenie jego
roli w organizmie
0í1
1 p. – za podanie poprawnej nazwy związku Z i prawidáowe okreĞlenie jego roli
Poprawna odpowiedĨ
x
nazwa związku Z – glikogen
x
Glikogen jest magazynowany w wątrobie i jest zapasowym materiaáem energetycznym
organizmu.
Zadanie 11.
Korzystanie z informacji
Rozpoznanie produktów przemian azotowych wĞród
podanych w tabeli skáadników moczu
0í2
2 p. – za podanie czterech poprawnych nazw substancji wydalanych w moczu
1 p. – za podanie kaĪdych dwóch poprawnych nazw substancji wydalanych w moczu
Poprawne odpowiedzi
1. mocznik, 2. kreatynina, 3. amoniak, 4. kwas moczowy.
Zadanie 12.
Korzystanie z informacji
Skonstruowanie wykresu sáupkowego
przedstawiającego dobowe wydalanie chlorków,
siarczanów i fosforanów na podstawie danych w tabeli
0í2
2 p. – za poprawne opisanie obu osi (1p.) i prawidáowe wyskalowanie osi opisanej
„wydalanie g/dobĊ” oraz prawidáowe narysowanie wykresu (1p.)
1 p. – za tylko poprawne opisanie obu osi lub niepoprawne opisanie obu osi ale prawidáowe
wyskalowanie osi oraz prawidáowo narysowany wykres
Zadanie 17. (1 pkt)
Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19.
Egzamin maturalny z biologii
Klucz punktowania odpowiedzi – poziom podstawowy
8
Zadanie 19.
WiadomoĞci i rozumienie Wskazanie zaburzeĔ wynikających z niewáaĞciwego
Īywienia – podanie przykáadu choroby ukáadu krąĪenia
i ukáadu ruchu jako skutków otyáoĞci
0í1
1 p. – za podanie jednej poprawnej nazwy choroby ukáadu krąĪenia i jednej poprawnej nazwy
choroby ukáadu ruchu
Przykáady poprawnej odpowiedzi
x
ukáad krąĪenia: nadciĞnienie tĊtnicze lub miaĪdĪyca, lub choroba wieĔcowa, lub zawaá
serca, lub zatory naczyĔ krwionoĞnych, np. w mózgu.
x
ukáad ruchu: zwyrodnienia krĊgosáupa lub zwyrodnienie stawów kolanowych
Zadanie 20.
Tworzenie informacji
Zaproponowanie przykáadów dziaáaĔ zapobiegających
zaraĪeniu siĊ glistą ludzką i wáoĞniem spiralnym
0í2
2 p. – za poprawne zaproponowanie jednego dziaáania, które pozwoli uniknąü zaraĪenia siĊ
glistą ludzką i jednego dziaáania, które pozwoli uniknąü zaraĪenia siĊ wáoĞniem
spiralnym
1 p. – za podanie jednego wáaĞciwego dziaáania w odniesieniu albo do glisty ludzkiej albo
do wáoĞnia spiralnego
Przykáady poprawnych odpowiedzi
x
Aby uniknąü zaraĪenia siĊ glistą ludzką naleĪy: przestrzegaü podstawowych zasad
higieny, np. mycie owoców i warzyw przed spoĪyciem, picie przegotowanej wody, mycie
rąk przed jedzeniem.
x
Aby uchroniü siĊ przed zaraĪeniem wáoĞniem spiralnym, naleĪy jeĞü miĊso przebadane
laboratoryjnie na obecnoĞü larw tego pasoĪyta.
x
Aby uchroniü siĊ przed zaraĪeniem wáoĞniem spiralnym, naleĪy spoĪywaü miĊso dobrze
ugotowane lub wysmaĪone.
Zadanie 21.
a)
Tworzenie informacji
Obliczenie liczby kodonów kodujących informacjĊ
zawartą we fragmencie biaáka opisanym w zadaniu
0í1
1 p. – za poprawne podanie liczby kodonów
Poprawna odpowiedĨ
24 kodony
b)
Tworzenie informacji
Obliczenie liczby nukleotydów skáadających siĊ
na fragment nici DNA kodującej fragment biaáka
opisany w zadaniu
0í1
1 p. – za poprawne obliczenie liczby nukleotydów
Poprawna odpowiedĨ
72 nukleotydy
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
2011 czerwiec biologia PP klucz Nieznany (2)
2012 maj biologia pp klucz
2011 czerwiec biologia PP klucz Nieznany (2)
biologia 6 pp klucz
Biologia Czerwiec 2012 Podstawowy biologia 06 pp klucz
biologia 2005 pp klucz
biologia 2006 pp klucz
biologia 2008 pp klucz
więcej podobnych podstron