Kontrola instalacji gazowych i przewodów kominowych

Właściwy stan techniczny instalacji gazowej oraz przewodów kominowych w istotny
sposób wpływa na bezpieczne pod względem przeciwpożarowym użytkowanie obiektu
budowlanego. W naszym kraju urządzenia ogrzewcze na paliwa stałe i ciekłe oraz
urządzenia gazowe są przyczyną prawie 3 tys. pożarów rocznie. Tylko w roku 2001
strażacy z Państwowej Straży Pożarnej podczas przeprowadzanych kontroli stwierdzili
ponad 15 tys. nieprawidłowości, dotyczących okresowych badań instalacji użytkowych
w obiektach użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego i budynkach
mieszkalnych wielorodzinnych.

W przeprowadzonych kontrolach stanu technicznego czynnych instalacji gazowych,
wykonanych w ponad 700 budynkach wielorodzinnych, najczęściej występującymi
nieprawidłowościami były:
• korozja i inne nieprawidłowości w wykonaniu przewodów rozprowadzających paliwa
gazowe w budynku,
• nieszczelności reduktorów domowych i przyłączy do nich,
• nieszczelności przewodów i kurków głównych instalowanych w pomieszczeniach,
• zmiany lokalizacji urządzeń gazowych dokonywane przez odbiorców,
• nieszczelności urządzeń gazowych,
• nieszczelności w połączeniach przyłączy do gazomierzy dokonywane przez najemców,
• zmiany lokalizacji gazomierzy,
• nieszczelności gazomierzy.

Przyczyny pożarów
W przypadku przewodów kominowych, wady w ich budowie i eksploatacji doprowadzają do
powstania pożarów, przede wszystkim z następujących powodów:
• niewłaściwe materiały użyte do budowy komina,
• zbyt cienkie ścianki przewodów kominowych,
• niejednakowy przekrój przewodów na całej ich długości,
• przewody dymowe prowadzone poziomo, skośnie, z uskokami wewnątrz,
• brak drzwiczek wycierowych przy zmianie kierunku przewodu dymowego,
• umieszczanie kominów blisko palnych, niezabezpieczonych konstrukcji budynku,
• za niskie wyprowadzenie komina ponad dach,
• nieotynkowanie komina na strychu, nieotynkowanie lub niewyspoinowanie jego części nad
dachem,
• gromadzenie materiałów palnych blisko drzwiczek wycierowych,
• utrudniony dostęp do drzwiczek wycierowych,
• nieszczelność komina.

Co kontrolować
Pożary i kontrole potwierdzają zaniedbania w wykonywaniu przez właścicieli i zarządców
obiektów budowlanych obowiązku sprawdzania stanu technicznego tych instalacji i
przewodów. Ustawa z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2000 r., nr 106, poz. 1126 ze
zm.) nakłada na właścicieli lub zarządców obowiązek systematycznego sprawdzania co
najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji gazowych oraz przewodów kominowych
(dymowych, spalinowych i wentylacyjnych) w obiektach budowlanych. Wymieniam
czynności, których wykonanie potwierdza skuteczność dokonanej kontroli, dając jednocześnie
gwarancję bezpiecznego użytkowania obiektu budowlanego. Sprawdzenie powinno
obejmować w szczególności:
1. w zakresie instalacji gazowych

• przegląd piwnic, w których znajdują się instalacje, oraz przegląd dostępu do zaworów,
• sprawdzenie przejść przewodów przez zewnętrzne ściany budynku,
• sprawdzenie szczelności ścian zewnętrznych piwnicy w przypadku, gdy w sąsiedztwie
występują przewody gazowe,
• sprawdzenie stężenia gazu w piwnicach oraz kontrolę szczelności połączeń i zaworów,
• sprawdzenie stężenia gazu na górnych piętrach w budynkach wyposażonych w kanały
zbiorcze,
• sprawdzenie stężenia gazu we wnękach gazomierzowych, szczelności połączeń i stanu
gazomierza, stanu urządzeń gazowych w lokalach, prawidłowości ich działania i przebiegu
procesu spalania gazu,
• sprawdzenie stanu elastycznych połączeń przyborów gazowych i ich zgodności z
wymaganymi atestami,
• sprawdzenie stanu przewodów spalinowych oraz przewodów wentylacyjnych,
• sprawdzenie pomalowania instalacji gazowej w piwnicach na kolor żółty,
2. w zakresie przewodów kominowych
• sprawdzenie drożności przewodów kominowych oraz siły ciągu kominowego (podciśnienie)
przy zamkniętych oknach,
• sprawdzenie dostępu do czyszczenia i kontroli przewodów kominowych oraz urządzeń
pomocniczych,
• sprawdzenie ogólnego stanu technicznego (przydatność, uszkodzenia) przewodów
kominowych na całej ich długości, a także kanałów, czopuchów, rur i łączników, włazów,
drabin, drzwiczek kominowych (wyczystnych i rewizyjnych), ław kominiarskich i nasad
kominowych,
• sprawdzenia sprawności działania urządzeń wentylacyjnych nawiewno-wywiewnych w
lokalach, w których zainstalowane są urządzenia grzewcze (trzony kuchenne, grzejniki wody
przepływowej, kotły c.o. itp.),
• sprawdzenia występowania innych nieprawidłowości, mogących stanowić zagrożenie, np.
materiały łatwopalne przy kominie, nieprawidłowe podłączenia, brak lub uszkodzone
urządzenia pomocnicze,
• sprawdzenie zabezpieczenia przewodów spalinowych przed korozją kwasową, pobielenia
komina w obrębie strychu.

Wymienione kontrole i sprawdzenia mogą wykonywać osoby posiadające uprawnienia

budowlane odpowiedniej specjalności, przy czym kontrole stanu technicznego instalacji
gazowych powinny przeprowadzać osoby, które posiadają kwalifikacje wymagane przy
wykonywaniu dozoru nad eksploatacją tych instalacji. Natomiast kontrole stanu technicznego
przewodów dymowych oraz grawitacyjnych przewodów spalinowych i wentylacyjnych
powinny przeprowadzać osoby posiadające kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim. Z
każdej kontroli powinien być sporządzony protokół, którego oryginał należy dołączyć do
książki obiektu budowlanego.

Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów budowlanych, czyli osoby, na

których spoczywają obowiązki w zakresie napraw, są obowiązani w czasie lub bezpośrednio
po przeprowadzonej kontroli stanu technicznego obiektu budowlanego albo jego części
usunąć stwierdzone uszkodzenia i nieprawidłowości oraz uzupełnić braki, które mogłyby
spowodować zagrożenie pożarowe. Obowiązki te powinny być potwierdzone w protokole z
kontroli obiektu budowlanego.

Warto dodać, że – zgodnie z ustawą Prawo budowlane – kto nie spełnia obowiązku

okresowej kontroli wymienionych instalacji i przewodów, podlega karze grzywny. Przepis ten
ma charakter wykroczenia z ustawy Kodeks wykroczeń, zagrożonego karą grzywny w
wysokości od 20 zł do 5000 zł.

Natomiast – zgodnie z art. 82 § 1 pkt 4 Kodeksu wykroczeń – kto nieostrożnie

obchodzi się z ogniem lub wykracza przeciwko przepisom dotyczącym zapobiegania i

zwalczania pożarów, a w szczególności eksploatuje instalacje i urządzenia gazowe, których
stan techniczny może przyczynić się do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania
ognia, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.

mgr Tomasz Sawicki
Biegły sądowy z zakresu pożarnictwa
w Legnicy