Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (1) -
- UWAGA -
- Wszelkie komentarze i uwagi zawarte w tym tekscie sa prywatnymi opiniami autora tego opracowania i za ich tresc nie ponosze
odpowiedzialnosci.
- W ponizszym dokumencie brakuje dwu wykladow- mam nadzieje, ze uda mi sie je zdobyc do srody- 4 lutego. Gdy tylko znajda sie w moim
posiadaniu, zostana opublikowane na stronie http://republika.pl/shakemaster/
- Za ewentualne bledy i rozbieznosci z wykladami odpowiada autor tego dokumentu
Zeskanowal i pomniejszyl:
Witkład 1- 6.11.03 - wolne zakończenia nerwowe
Układ nerwowy - zespół komórek nerwowych i tkanki glejowej. - zakończenia nerwowe rozgałęzione
1. Część układu nerwowego odbierająca informację ze środowiska - zakończenia nerwowe otorbione - na zewnątrz znajdują się komórki
zewnętrznego i prowadząca je do części ośrodkowej określana jest jako nienerwowe, są one zlokalizowane w skórze, w błonach śluzowych Ze
część dośrodkowa, aferentna, czuciowa. Więcej niż 80% informacji nie względu na lokalizację, topografię:
dochodzi do OUN, są one eliminowane, OUN otrzymuje 10 - 15 %. - eksteroreceptory - skóra, błony śluzowe, mają kontakt ze środowiskiem
2. Ośrodki nadrzędne. Najbardziej nadrzędne w najwyższym piętrze - korze zewnętrznym
mózgowej, ale również w rdzeniu przedłużonym, kręgowym. Te ośrodki - interoreceptory - w narządach wew., naczyniach krwionośnych
po otrzymaniu informacji dokonują ich analizy, porównaniu z dotychczas - proprioceptory - receptory narządów ruchu
posiadanymi (doświadczenie życiowe), wypracowują decyzję - czy układ - zakończenia ścięgniste Golgiego
nerwowy ma reagować na otrzymaną informacje czy nie. Jeżeli decyzja - wrzeciona mięśniowe, receptory mięśniowe, które posiadają
mówi, że musi nastąpić reakcja, to informacja przekazywana jest do równocześnie unerwienie ruchowe
3. Części odśrodkowej, eferentnej. Ta część wyprowadza decyzje układu
nerwowego do narządów reagujących - efektorów, wyróżniamy 4 rodzaje Mózgowie topograficznie dzielimy na 5 części:
efektorów: 1. kresomózgowie (telencephalon) - najbardziej rozwinięta, głównym
- mięśnie szkieletowe poprzecznie prążkowane - czynny aparat narządu składnikiem są półkule mózgu
ruchu 2. międzymózgowie
- mięsień sercowy 3. śród mózgowie
- mięśnie gładkie 4. tyłomózgowie wtórne
- gruczoły 5. rdzeniomózgowie
W ujęciu czynnościowym: Klinicznie wyróżniamy:
- Część odśrodkowa wyprowadzająca informacje do mięśni szkieletowych 1. mózg (cerebrum) - istota biała i szara półkul mózgu
- układ nerwowy ruchowy, somatyczny. 2. pień mózgu (truncus cerebri) - obejmuje śródmózgowie, most i rdzeń
- Część wyprowadzająca informacje do mięśnia sercowego, mięśni przedłużony, a w szerszym ujęciu także jądra kresomózgowia i
gładkich i gruczołów - układ nerwowy autonomiczny. międzymózgowie
Układ nerwowy funkcjonuje zawsze jako całość. Różnica pomiędzy 3. móżdżek (cerebellum)
układem ruchowym a autonomicznym polega na tym, że impuls z ośrodków
ruchowych idzie bezpośrednio do efektora i tam następuje synapsa Wykład II (Bruskład?)- 13.11.03, prof. Bruska
nerwowo -mięśniowa, w układzie autonomicznym decyzje przed dojściem Mózgowie otoczone jest 3 oponami:
do efektora ulegają przełączeniom na obwodzie. Te przełączenia dokonują 1. dura mater
się w skupiskach ciał komórek nerwowych poza ośrodkowym układem 2. arachnoidea
nerwowym - zwojach. W związku z tym w układzie autonomicznym 3. pia mater
wyróżniamy włókna przedzwojowe (preganglionares) i zazwojowe Opona twarda ma odrębną budowę niż w kanale kręgowy, posiada 2 ściśle
(postganglionares), każde włókna ulega przełączeniom synaptycznym zrośnięte
przynajmniej raz, może być tych przełączeń więcej. Z punktu widzenia blaszki z wyjątkiem:
topograficznego dzielimy układ nerwowy na: - zatok opony twardej
- ośrodkowy (systema nervosum centrale) - zwoju trójdzielnego
- mózgowie (encephalon) - siodła tureckiego
- rdzeń kręgowy (medulla spinalis) Blaszka zewnętrzna opony twardej wnika do otworów w obrębie czaszki,
- obwodowy (systema nervosum periphericum) otaczajÄ…c nerwy,
- nerwy rdzeniowe (nervi spinałeś) - 31 par blaszka wew. wytwarza szereg wypustek, które związane są z zatokami
- zwoje i nerwy czaszkowe (12 par) opony twardej:
- zwoje i nerwy pni współczulnych (29 - 32/33 par) 1. sierp mózgu (falx cerebri), największa wypustka, przebiega w szczelinie
Podstawową jednostką budowy układu nerwowego jest neuron - pośrodkowej? (mnie wydaje się że raczej w podłużnej) mózgu, pomiędzy
komórka nerwowa. Posiada ona wszystkie elementy budowy komórek, dwoma półkulami; rozpoczyna się na grzebieniu kogucim, kończy się na
bardzo rozbudowaną siateczkę śródplazmatyczną szorstką, która tworzy grzebieniu potylicznym wew.
równoległe szeregi (niektóre barwienia) - tigroid (istota Nissla). Każda - brzeg wew. jest wklęsły, wzdłuż niego przebiega zatoka strzałkowa dolna
komórka nerwowa składa się z ciała (perikarion) oraz wypustek - brzeg zew. jest wypukły, wzdłuż niego przebiega zatoka strzałkowa górna
nerwowych (neuryty). Są dwa rodzaje neurytów - dendryty (l lub więcej) 2. namiot móżdżku (tentorium cerebelli) - oddziela płat potyliczny od
i akson. Dendryt najczęściej prowadzi bodz
ce do komórki, akson od móżdżku, przylega do bruzdy poprzecznej i łączy się z sierpem mózgu; w
komórki, włókna czuciowe zawsze są dendrytami, włókna odśrodkowe - miejscu połączenia sierpa mózgu z namiotem przebiega zatoka prosta,
aksonami. wzdłuż brzegu przylegającego do kości potylicznej
Część aferentna, dośrodkowa - włókna rozpoczynają się poza OUN, - zatoka poprzeczna (sinus transversus)
tak jest z wyjątkiem nerwu wzrokowego i węchowego. Włókna 3. sierp móżdżku (falx cerebelli) - oddziela 2 półkule móżdżku
rozpoczynają się w zwojach. Włókna odśrodkowe rozpoczynają się zawsze 4. przepona siodła (diaphragma sellae) - rozpostarta nad siodłem tureckim
w układzie ośrodkowym, skupiska ciał komórek w OUN nazywamy Blaszka zewnętrzna bardzo często; związana jest z okostną, ściśle do niej
ośrodkami albo jądrami. przylega, na powierzchni zew. widoczne są ziarnistości pajęczynówki.
Informacje ze środowiska są odbierane przez zakończenia nerwowe Opona jest bogato unaczyniona i unerwiona.
względnie otoczone zmodyfikowaną tkanką nabłonkową - receptory. Unerwienie - gałęzie oponowe n. V, X, szyjne nerwy rdzeniowe.
Podział morfologiczny receptorów: Unaczynienie - 3 główne gałęzie:
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (2) -
1. tętnica oponowa przednia z tętnicy sitowej przedniej od tętnicy ocznej - przestrzeń - wodociąg mózgu (aqueductus cerebri), który łączy komorę
opona przedniego dołu czaszki III z komorą IV.
2. tętnica oponowa środkowa od tętnicy szczękowej - unaczynia oponę 4. międzymózgowie (diencephalon) składa się z trzech podstawowych
przedniego, środkowego i tylnego dołu czaszki części:
3. tętnica oponowa tylna od tętnicy gardłowej wstępującej - wzgórzomózgowia (thalamencephalon)
Oprócz głównego z
ródła unaczynienia opona zaopatrywana jest przez " wzgórze (thalamus)
gałęzie oponowe " nadwzgórze (epithalamus)
tętnicy potylicznej i kręgowej. " zawzgórze (metathalamus)
Zatoki opony twardej (sinus durae matris) - kanały żylne, które występują - podwzgórza (hypothalamus)
pomiędzy blaszkami opony twardej, zbierają krew z mózgowia, opon, gałki - niskowzgórza (subthalamus)
ocznej i ucha środkowego? (raczej chyba wewnętrznego), w swojej Otoczone istotą szarą półkul mózgowych, znajdującą się na zewnątrz -
ścianie nie posiadają elementów kurczliwych i zastawek. Zatoki po zebraniu jest to kora mózgowa (cortex), wewnątrz znajduje się istota biała -
krwi odprowadzają ją głównie do żyły szyjnej zewnętrznej (stawiałbym substantia alba. W istocie szarej wyróżniamy liczne pofałdowania i bruzdy.
jednak na szyjną wewnętrzną), dwie główne grupy zatok: 1. Grupa górna Pomiędzy półkulami - szczelina pośrodkowa (wydaje mnie się że podłużna)
- posiada wspólny spływ na powierzchni wew. kości potylicznej w pobliżu mózgu - fissura mediana (logitudinalis) cerebri.
guzowatości potylicznej wew. spływ zatok (confluens sinuum), spływają Bieguny:
tu: - czołowy, przedni (frontalis, anterior)
- zatoka strzałkowa górna (sinus sagittalis sup.) - położona wzdłuż - potyliczny, tylny (occipitalis, posterior)
wypukłego brzegu sierpa mózgu - skroniowy, boczny? (hmmmm..., chyba jednak dolny) - temporalis,
- zatoka strzałkowa dolna (sinus sagittalis inf.) - położona wzdłuż wklęsłego lateralis? (a może jednak inferior) [ w rzeczywistosci  ku przodowi i
brzegu sierpa mózgu nieco do dolu - przyp. Shakem.]
- zatoka prosta (sinus rectus) - położona wzdłuż połączenia namiotu Poszczególne bruzdy dzielą korę na płaty:
móżdżku i sierpa mózgu - płat czołowy do bruzdy - uwaga hit wykładów - przedśrodkowej??? (tu
- zatoka poprzeczna (sinus transversus) mam zdecydowanie najpoważniejsze wątpliwości, chyba każda książka
- zatoka esowata (sinus sigmoideus) podaje jednak w tym miejscu bruzdę środkową)
- zatoka potyliczna (sinus occipitalis) - położona wzdłuż grzebienia - płat ciemieniowy, za bruzdą środkową (w takim układzie wcięłoby
potylicznego wew. zakręt przedśrodkowy, czy stał się on może samodzielnym płatem???)
2. Grupa dolna - spływ do zatoki jamistej (sinus cavernosus), położonej po - płat potyliczny, oddzielony od ciemieniowego bruzdą ciemieniowo -
obu stronach siodła tureckiego: potyliczną
- zatoka skalista górna (sinus petrosus sup.) - bruzda boczna oddziela płat czołowy, ciemieniowy i potyliczny od płata
- zatoka skalista dolna (sinus petrosus inf.) skroniowego Powierzchnie półkul:
- zatoka jamista - wypukła (grzbietowe - boczna)
- zatoka klinowo - ciemieniowa Wszystkie te zatoki spływają do żyły - przyśrodkowa
szyjnej wew. - podstawna
Opona pajęcza, arachnoidea, przebiega nad wszystkimi bruzdami i Do kresomózgowia oprócz półkul mózgu zaliczamy kresomózgowie
zakrętami, nie wnika w nie, w obrębie kanału kręgowego łączy się poprzez nieparzyste
beleczki z oponą miękką. Pomiędzy nią a oponą miękką znajduje się (telencephalon impar), do którego należą:
przestrzeń podpajęczynówkowa, z płynem mózgowo rdzeniowym, beleczek - blaszka krańcowa (lamina terminalis)
nie ma, wytwarzają się zbiorniki: - spoidło przednie (comissura ant.)
1. zbiornik podstawny - na podstawie mózgowia, dzielony na: - ciało modzelowate (corpus callbsum) albo spoidło wielkie
- zbiornik mostu - spoidło sklepienia (comissura fornicis)
- zbiornik międzykonarowy - przegroda przez
roczysta (septum pellucidum)
- zbiornik skrzyżowania Zakręty Płat czołowy:
- zbiornik blaszki krańcowej - czołowy górny
2. zbiornik móżdżkowo - rdzeniowy, pomiędzy móżdżkiem a rdzeniem - czołowy środkowy
przedłużonym W tych zbiornikach krąży płyn mózgowo - rdzeniowy, który - czołowy dolny, w obrębie tego zakrętu 3 części - część oczodołowa,
przedostaje się do kanału kręgowego, przestrzeni podpajęczynówkowej część trójkątna i
rdzenia kręgowego oraz do zatok opony twardej (poprzez ziarnistości część wieczkowa Pow. podstawna:
pajęczynówki) i żył śródkościa. - zakręt oczodołowy
- zakręt prosty Pow. przyśrodkowa:
Mózgowie - zakręt obręczy (gyrus cinguli)
W jego skład wchodzą: (Hmmmmmmmm, zdaje mnie się że znów wcięło dość istotną strukturę,
1. półkule mózgu, które określamy jako mózg (cerebrum) jaką jest zakręt przedśrodkowy, który prawdopodobnie także należy
2. pień mózgu (truncus cerebri), w jego skład w szerszym ujęciu wchodzą do płata czołowego, choć jeśli wziąć pod uwagę, że płat czołowy
jądra kresomózgowia, międzymózgowie, śródmózgowie, most i rdzeń kończy się na bruz
dzie przedśrodkowej, to wtedy racji nie mam, ale
przedłużony, w węższym zakresie w skład pnia wchodzi śródmózgowie, co się stało z tym zakrętem????, czy już wkrótce będziemy mówili o 7
most i rdzeń przedłużony płacie półkul mózgu - kwestionuje to pro f. Woz
niak w następnym
3. móżdżek (cerebellum) wykładzie - płacie przedśrodkowym, znajdującym się pomiędzy bruzdą
W skład poszczególnych części pnia mózgu wchodzą: przedśrodkową a środkową, czas pokaże)
1. rdzeń przedłużony (medulla oblongata) Płat ciemieniowy:
2. most (pons) - posiada powierzchnię brzuszną i grzbietową - zakręt zaśrodkowy
3. śródmózgowie (mesencephalon), które składa się z pokrywy - płacik ciemieniowy górny
śródmózgowia (tectum mesencephali) oraz z konarów mózgu (pedunculi - płacik ciemieniowy dolny, w jego obrębie:
cerebri), konary mózgu dzielą się na część grzbietową - nakrywkę " zakręt kątowy
(tegmentum) i część brzuszną - odnogi mózgu (crura cerebri); pokrywa " zakręt nadbrzeżny
śródmózgowia obejmuje tzw. blaszkę czworaczą (lamina tecti) oraz Pow. przyśrodkowa:
ramiona wzgórków (brachia colliculorum); ramiona wzgórków łączą - przedklinek (precuneus)
wzgórki blaszki czworaczej z ciałami kolankowatymi, pomiędzy pokrywą Zakręt przedśrodkowy i zakręt zaśrodkowy tworzą często płacik
śródmózgowia a konarami mózgu przebiega wąska, szczelinowata przyśrodkowy na pow.
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (3) -
przyśrodkowej półkul. Komory boczne poprzez otwory międzykomorowe łączą się z komorą
Płat skroniowy Pow. wypukła: trzecią, która poprzez wodociąg mózgu łączy się z komorą IV, a ta z kolei
- zakręt skroniowy górny łączy się z przestrzenią podpajęczynówkową rdzenia kręgowego i z
- zakręt skroniowy środkowy kanałem centralnym.
- zakręt skroniowy dolny Pow. podstawna: Krążenie płynu mózgowo - rdzeniowego.
- zakręt potyliczno - skroniowy - boczny Wytwarzany przez sploty naczyniówkowe komór bocznych, przechodzi
- zakręt hipokampa do układu komorowego, poprzez ziarnistości pajęczynówki może dostawać
Płat potyliczny: się nawet do jamy nosowej. Ilość płynu to 200 ml, ciężar 1007 (tylko nie
- zakręt potyliczny górny wiadomo czy km/l czy może kg/cm3). Składa się z elementów
- zakręt potyliczny środkowy komórkowych - limfocyty 3-5 (ciekawe czy w całym płynie czy np.w l
- zakręt potyliczny dolny Pow. przyśrodkowa: ml), zawiera 20 mg% białka, 65 - 75 mg% glukozy, 700 - 790 mg%
- klinek (cuneus). oddzielony bruzdą ciemieniowo - potyliczną od chlorków, ciśnienie 80 - 200 mmH2O. w stanach chorobowych płyn może
przedklinka Pow. podstawna: ulec np. zmętnieniu, w celach diagnostycznych stosuje się nakłucie
- zakręt potyliczno - skroniowy przyśrodkowy, który przechodzi dalej w lędz
wiowe i podpotyliczne. Płyn ma bardzo duże znaczenie, często może
zakręt hipokampa dojść do poszerzenia układu komorowego -wodogłowie - napięte i
Po odsłonięciu bruzdy bocznej ukazuje się kolejny płat - wyspa (insula). wybrzuszone ciemiączka, rozejście szwów, czasem bardzo duża głowa.
bruzdy dzielą ją na zakręty krótkie oraz zakręt długi. Płat przybrzeżny W zapaleniu opon w płynie dużo chlorków, zwiększone ciśnieniem, więcej
(lobus limbicus) - posiada zakręt obręczy i zakręt hipokampa. elementów komórkowych, płyn mętnieje.
Podział cytoarchitektoniczny kory mózgu - pola Brodmana, związane są
one z określoną budową, dotyczą różnych typów komórek w obrębie tych Witkład III - 20.11.03, przepisany z notatek pani Joanny D.
pól oraz różnych dróg. Istota szara - komórki nerwowe, istota biała - Kresomózgowie - najaktywniejszy rozwój w filo- i ontogenezie. W jego
włókna, Skupiska istoty szarej w obrębie istoty białej -jądra w OUN, zwoje skład wchodzą:
w obwodowym UN. - kresomózgowie nieparzyste (telencephalon impar)
- półkule mózgu (hemisphera cerebri)
Unaczynienie mózgowia: Istota biała znajduje się wewnątrz, zaś istota szara na zewnątrz, tworzy
- tętnica szyjna wew. płaszcz (palium), czyli korę. W istocie białej znajdują się skupiska istoty
- tętnica kręgowa szarej - jądra.
Dwie tętnice kręgowe łączą się w tętnicę podstawna, od której odchodzi Półkule dzielimy na 6 płatów:
tętnica mózgu tylna. T. szyjna wew. oddaje t. mózgu przednią, t. mózgu - płat czołowy
środkową- przedłużenie t. szyjnej wew., t, łączącą tylną (łączy t. tylną - płat ciemieniowy
mózgu z t. mózgu środkową) oraz t. naczyniówkową. Tętnice te tworzą - płat potyliczny
koło tętnicze mózgu - Willisa.T. mózgu przednia przebiega głównie w - płat skroniowy ;
szczelinie podłużnej mózgu, obie tętnice zespalają się t. łączącą przednią. - wyspa
T. mózgu środkowa przebiega głównie w szczelinie bocznej? mózgu (może - płat brzeżny (na powierzchni przyśrodkowej) Płaty podzielone są przez
bruz
dzie bocznej), oddaje gałęzie do płata czołowego, ciemieniowego, bruzdy na zakręty. Podział kory pod względem funkcji - od 20 do 109
skroniowego i do wyspy. T. łącząca tylna zespala t. szyjną wew. z t. mózgu ośrodków (różne podziały), wg Brodmana - 52 pola (niezupełnie
tylną. T. naczyniówkowa wnika do komory bocznej i zaopatruje głównie prawidłowo).
splot naczyniówkowy komory bocznej. T. kręgowa oddaje tętnice Ułożenie somatotopiczne - istnieje w całym układzie nerwowym
rdzeniowe (przednie i tylne) i t. dolne (tylne) móżdżku ,poszczególne obszary kory reprezentują poszczególne części ciała, pewne
T. podstawna oddaje gałęzie do mózgowia i móżdżku: części ciała mają większą reprezentagę korową, to ułożenie obowiązauje
- t. dolna przednia móżdżku na wszystkich piętrach układu nerwowego.
- gg. do mostu Regularna budowa kory obejmuje 6 warstw, w ich obrębie najliczniejsze
- t. mózgu tylna są komórki ziarniste i piramidowe. Od zewnątrz:
- t. błędnikowa Tętnice oddają: 1. warstwa drobnowidowa (stratum moleculare)
- gałęzie krótkie do kory mózgu 2. warstwa ziarnista zew. (stratum granulare externum)
- gałęzie długie do istoty biełej 3. warstwa piramidowa zew. (stratum pyramidale externum)
Żyły mózgowia - 3 grupy: 4. warstwa ziarnista wew.
- mózgu 5. warstwa piramidowa wew.
- żyły powierzchowne 6. warstwa komórek różnokształtnych (stratum multiforme)
- żyły górne, uchodzą do zatoki strzałkowej górnej, przyjmują żyły boczne Taki regularny układ budowy kory (warstwy jednakowej grubości)
i przyśrodkowe nazywamy homocortex. Heterocortex - w poszczególnych polach
- żyły dolne, na powierzchni podstawnej, uchodzą do zatoki poprzecznej i korowych istnieją różne grubości warstw piramidowych i ziarnistych.
jamistej lub do ż. podstawnej albo ż. mózgu wielkiej o żyła podstawna Heterocortex dzielimy na korę:
(żyła Roventala), powstaje w okolicy istoty dziurkowanej przedniej z - bezziarnistą - w ośrodkach ruchowych najgrubsze są warstwy piramidowe
połączenia żyły mózgu przedniej i środkowej - ziarnistą - w ośrodkach czuciowych bardzo grube warstwy ziarniste W
- żyły głębokie, zbierają krew z istoty białej i z przedniej części pnia mózgu, warstwie piramidowej wew. znajdują się duże komórki piramidowe Betza.
uchodzą do żyły wew. mózgu oraz do ż. wielkiej mózgu Podział kory pod względem filogenetycznym:
- żyła wew. mózgu przebiega w pobliżu otworu między komorowego, - archocortex - kora stara (Allocortex)
powstaje z ż. wzgórzowo - podwzgórzowej, ż. przegrody przez
roczystej i - paleocortex - kora dawna (Allocortex)
ż. naczyniówkowej, kończy się mniej więcej w okolicy szyszynki, 2 żyły - neocortex - kora nowa
wewnętrzne łączą się i tworzą żyłę wielką mózgu Archeocortex i paleocortex posiadają nieregularną budowę warstwową,
- żyła wielka mózgu (Galena), najczęściej uchodzi do zatoki prostej często bezwarstwową.
- pnia mózgu Allocortex - kora inna
- móżdżku Isocortex - homogenetyczna - neocortex
mesocortex - forma przejściowa o niewyraz
nej budowie
Układ komorowy: Poszczególne ośrodki korowe połączone są między sobą poprzez drogi
- komory boczne nerwowe, które są wypustkami komórek nerwowych:
- komora III 1. drogi kojarzeniowe (tractus associationes) - łączą ośrodki nerwowe w
- komora IV obrębie tej samej połowy
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (4) -
2. drogi spoidłowe (tractus commisurales) - łączą jednoimienne ośrodki
korowe w obrębie dwóch półkul; do dróg spoidłowych zaliczamy:
- spoidło wielkie (ciało modzelowate)
- spoidło przednie
- spoidło tylne
- spoidło uzdeczek
- spoidło sklepienia ;
Te włókna spoidłowe pod względem topograficznym należą do
kresomózgowia nieparzystego.
3. drogi rzutowe (tractus projectiones) - łączą ośrodki korowe z ośrodkami
niższymi lub odwrotnie:
- zstępujące - do ośrodków niższych
W obrębie płyty podstawnej różnicują się:
- wstępujące - do kory
- przyszłe rogi przednie i boczne
Drogi czuciowe zawsze są wstępujące, ruchowe - zstępujące
- ośrodki współczulne i przywspółczulne
W obrębie blaszki skrzydłowej - rogi tylne.
ROZWÓJ OŚRODKOWEGO UKA
ADU NERWOWEGO
W 5 tyg. ściana cewy nerwowej różnicuje się w 3 warstwy:
Po zapłodnieniu zygota ulega licznym podziałom (blastomery). Następnie
1. wewnętrzna - warstwa rozrodcza (macierz), następuje proliferacja
tworzy się morula i blastocysta (w niej węzeł zarodkowy i komórki
komórek neuroektodermy, otacza kanał, powstające komórki wędrują do
pęcherzykowe blastocysty -pęcherzyk żółtkowy). Ok. 6 - 8/9 dnia
warstwy środkowej, jest cieńsza w obrębie płyty podstawnej, szersza w
blastocysta znajduje się w jamie macicy i następuje implantacja. W 2 tyg.
blaszce skrzydłowej
zaznacza się podział na epiblast i hipoblast. Histiogeneza rozpoczyna się
2. środkowa - warstwa płaszczowa, najszersza, komórki wędrujące tu z
na poczÄ…tku 3 tyg. (powstajÄ… listki zarodkowe, powierzchnia brzuszna i
warstwy wew. różnicują się na:
grzbietowa, brzegi i bieguny - powstaje tarczka zarodkowa). Granica zew.
- neuroblasty
tarczy - ektoderma zwrócona do światła owodni, granica wew. - endoderma
- glioblasty (powstaje glej układu ośrodkowego - astrocyty i
zwrócona do pęcherzyka żółtkowego. W 3 tyg. następuje intensywny wzrost
oligodendrocyty, tkanka glejowa obwodowa - mikroglej, powstaje z
mezodermy, tworzą się somity. Z mezodermy przyśrodkowej powstaje
mezodermy)
układ szkieletowy i mięśnie, z mezodermy pośrodkowej układ moczowy, a
3. zewnętrzna - warstwa brzeżna (stratum marginale) - zbudowana z
z mezodermy bocznej skóra właściwa, przydanka i błona mięśniowa
wypustek neuroblastów oraz komórek glejowych W 6,7 tyg. w rozwoju
narządów. Z ektodermy powstaje układ nerwowy, naskórek i narządy
rdzenia następuje:
zmysłów. Z endodermy - przewód pokarmowy i układ oddechowy.
- redukcja warstwy rozrodczej
Układ nerwowy- Powstaje z ektodermy. W 12-16 dniu rozwoju tworzy
- różnicowanie grup komórek w obrębie płyty podstawnej i blaszki
się płyta nerwowa - następuje proliferaga ektodermy na grzbietowej
skrzydłowej
powierzchni zarodka. Rozrost części bocznych płyty nerwowej prowadzi
- wędrówka zwojów nerwowych z powierzchni grzbietowej do otworów
do wytworzenia fałdów nerwowych, pomiędzy którymi znajduje się
między kręgowych
rynienka nerwowa. W 19,20 dniu rozwoju następuje zamknięcie rynienki
- intensywny rozwój naczyń w obrębie cewy nerwowej
- powstaje cewa nerwowa. Cewa z przodu i z tyłu połączona jest z jamą
W rdzeniu występuje układ somatotopiczny, w rogach przednich i bocznych
owodni:
znajdują się motoneurony. Słup przyśrodkowy unerwia mięśnie osiowe,
- otwór nerwowy przedni (neuroporus anterior) - zamknięcie ok. 24 dnia
słup boczny jest szczególnie dobrze ukształtowany w odcinku szyjnym i
- otwór nerwowy tylny (neuroporus posterior) - zamknięcie ok. 26 dnia
lędz
wiowym - unerwienie kończyn. W całym okresie zarodkowym i
Do końca 4 tyg. następuje całkowite zamknięcie cewy nerwowej. Brak
wczesnym płodowym rdzeń kręgowy rozciąga się przez całą długość kanału
zamknięcia w odcinku głowowym - anencephalia. Przed zamknięciem
kręgowego i poszczególne neuromery odpowiadają kręgom. Od 13 tyg.
rynienki (w trakcie tworzenia cewy) część komórek fałdów nerwowych
następuje szybszy wzrost na długość kanału kręgowego, co prowadzi do
wędruje na grzbietową powierzchnię cewy tworząc grzebień nerwowy
utworzenia ogona końskiego oraz przesuwania przyszłego stożka
(crista neuralis), z którego rozwijają się wszystkie części składowe układu
rdzeniowego w stosunku do poziomu kręgów, co nazywamy rzekomym
nerwowego obwodowego, ale nie tylko. Z grzebienia powstajÄ…:
wstępowanie rdzenia kręgowego. W odcinku głowowym rdzenia w 4 tyg.
- wszystkie części obwodowego układu nerwowego: zwoje rdzeniowe
tworzą się trzy pierwotne pęcherzyki mózgowe:
zwoje pnia współczulnego zwoje nerwów czaszkowych zwoje
1. przodomózgowie(prosencephalon) => kresomózgowie (telencephalon)
przywspółczulne
+ międzymózgowie (diencephalon)
sploty śródścienne układu pokarmoewgo i oddechowego układ nerwowy
2. śródmózgowie (mesencephalon) = > śródmózgowie (mesencephalon)
jelitowy rdzeń nadnerczy narządy zmysłów (błędnik błoniasty, siatkówka,
3.tyłomózgowie (rhombencephalon) => tyłomózgowie wtórne
soczewka
(metencephalon) czyli most i móżdżek + rdzeń przedłużony (medulla
- większość kości twarzoczaszki
oblongata).
- żuchwa
W 5 tyg. następuje różnicowanie na 5 pęcherzyków ostatecznych
- szczęka
- przegroda w stożku tętniczym
- opony: pajęcza i miękka
Komórki tworzące szkielet twarzy i przegrodę w stożku tętniczym wędrują
poprzez somity nabywając cech komórek mezodermalnych, dlatego
nazywane są ektomezenchymą (pierwszy człon nazwy związany z
pochodzeniem, drugi z nabywaniem cech).
W 5 tyg. (4/5), tuż po zamknięciu cewy, w obrębie części rdzeniowej
cewy nerwowej tworzy się bruzda graniczna (sulcus terminalis), która
W miare tworzenia ostatecznych pęcherzyków następuje wygięcie cewy
dzieli cewÄ™ nerwowÄ… na:
nerwowej
1. płytę podstawną- położona brzusznie
2. blaszkę skrzydłową (lamina alaris) - położona grzbietowe
Bruzda graniczna sięga aż do międzymózgowia, najbardziej przednia część
zbudowana jest tylko z blaszki skrzydłowej.
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (5) -
1. zgięcie głowowe (flexura cranialis): się aksony, a następnie dendryty. Proces mielinizacji rozpoczyna się w 11/
- powstaje ok. 22-24 dnia (przed ostatecznym zamknięciem cewy 12 tyg. W układzie nerwowym ośrodkowym jeden oligodendrocyt może
nerwowej) tworzyć osłonkę mielinową wokół kilku aksonów, kilku włókien nerwowych
- na pograniczu przyszłego międzymózgowia i śródmózgowia (do 30). W układzie nerwowym obwodowym jedna komórka Schwanna
- zwrócone jest wypukłością grzbietowo tworzy osłonkę mielinową wokół części aksonu. W obrębie ośrodkowego
2. zgięcie szyjne: układu nerwowego w całym okresie rozwoju człowieka (od zapłodnienia
- pod koniec 4 tyg. aż do śmierci) znajdują się tzw. komórki pnia, które mają zdolność
- na pograniczu rdzenia przedłużonego i kręgowego samoreplikacji i z których tworzą się komórki progenitorowe układu
- skierowane wypukłością grzbietowo nerwowego. Znajdują się one w obrębie:
3. zgięcie mostowe: - opuszki nerwowej
- powstaje najpóz
niej - hipokampa
- wypukłością skierowane brzusznie - wzgórza
- w obrębie mostu i początkowej części rdzenia przedłużonego Cewa ma - warstwy przyległej do wyściółki (ependyma)
więc kształt litery M: Wykazano również, że komórki glejowe mają zdolność przekształcania
się w komórki nerwowe.
Za procesy myślenia odpowiedzialna jest kora nowa - rozpoczyna rozwój
w 7/8 tyg., wtedy tworzÄ… siÄ™ pierwsze Å‚uki odruchowe.
-----------------------------------------------------------------------
Uwaga: W tym miejscu brakuje fragmentu wykladu. Brakujaca czesc
Witkład IV - 27.11.03
powinna byc wkrotce dostepna na stronie:
W 5 tyg. okresu zarodkowego następuje szybki rozwój kresomózgowia i
http://republika.pl/shakemaster/
zaczynają tworzyć się półkule mózgu, które oddzielone są od przodu
przyszłą blaszką krańcową (lamina terminalis) - jest to ta część, która po ------------------------------------------------------------------------------------
zakończeniu rozwoju jest przednim ograniczeniem komory trzeciej.
Współczynnik Hursh a - pozwala na określenie szybkości przewodnictwa
Wewnątrz półkul mózgu znajdują się komory boczne, połączone otworem
nerwowego.- szybkość przewodnictwa nerwowego w m/s = grubość
międzykomorowym z komorą III.
osÅ‚onki mielinowej w µm x 6.
Pod koniec 5 i w 6 tyg. w ścianie półkul mózgowych powstają 2 wyniosłości,
A Ä… - najgrubsze (12,13 - 20 µm), włókna ruchowe oraz prowadzÄ…ce
przyśrodkowa i boczna. W obrębie wyniosłości bocznej rozwija się:
wrażenia z proprioceptorów
- jÄ…dro ogoniaste
A ² - włókna prowadzÄ…ce wrażenia z mechanoreceptorów
- przedmurze
A ´ - charakterystyczne dla receptorów bólowych
- skorupa jÄ…dra soczewkowatego
C - 0,3 - 0,5 do 1,2 mm, prowadzą wrażenia bólowe, pozazwojowe włókna
W obrębie wyniosłości przyśrodkowej rozwija się:
autonomiczne
- gałka blada (wraz ze skorupą tworzą jądro soczewkowate)
Włókna te wnikają do rogów tylnych:
- wzgórze
A Ä… i A ² - od powierzchni grzbietowo - przyÅ›rodkowej, koÅ„czÄ… siÄ™ w
Na początku okresu płodowego możemy wyróżnić biegun potyliczny, w
głębokich blaszkach rdzenia kręgowego, odpowiadają za odruchy
okresie do 13 tyg. kształtuje się również biegun skroniowy i czołowy.
rozciÄ…gania i zginania.
Główne bruzdy pierwszorzędowe (bruzda boczna oraz środkowa) są
Bólowe - na powierzchni grzbietowe - bocznej, dochodzą do warstw
widoczne na przełomie 18 i 19 tyg., w okresie do 25 tyg. rozwijają się
powierzchownych rdzenia.
bruzdy drugorzędowe. Istotnym elementem w różnicowaniu jest rozwój
Uwzględniając modalność możemy wyróżnić wrażenia dotykowe,
kory nowej, która zaczyna tworzyć się od płyty korowej - lamina corticalis
słuchowe, wzrokowe, węchowe (5 głównych modalności). W obrębie
na przełomie 7 i 8 tyg. okresu zarodkowego. Płyta ta powstaje w miejscu
poszczególnych modalności (szczególnie dotykowych) wyróżniamy
przyszłej wyspy (insuia), w okresie do 11/12 tyg. płyt korowa obejmuje
submodalności. Wśród bodz
ców dotykowych - czucie powierzchowne
prawie całą powierzchnię półkuli. Wędrówka komórek do płyty korowej,
(protopatyczne) oraz czucie poznawcze (epikrytyczne, gnostyczne -gnoseo
która różnicuje się w obwodowej części warstwy pośredniej odbywa się
znaczy poznaję). Czucie gnostyczne pozwala na rozpoznanie kształtów
wzdłuż gleju promienistego, który po zakończeniu rozwoju przekształca
przedmiotów, wymiarów, konsystencji (stereognozja), lokalizacją bodz
ca
się w astrocyty. Warstwy kory mózgu, z wyjątkiem warstwy I-szej tworzą
(topognosis), rozróżnianie 2 punktów jednocześnie - czucie dyskryminacyjne
się w odwrotnej kolejności do ich ułożenia w dojrzałej korze, najpierw
(czucie dyskryminacyjne 2 punktów na wierzchołku języka ok. l mm, na
warstwa VI, potem V, IV, III, II. Spoidło przednie i spoidło tylne tworzą
opuszkach palców ok. 4 mm, na grzbiecie dłoni i pośladku 30 - 60 mm),
się w okresie zarodkowym (7, 8 tydzień), spoidło wielkie (ciało
graphestesia - zdolność rozpoznawania cyfr lub liter, które są rysowane
modzelowate) rozpoczyna swój rozwój począwszy od 10 tygodnia. Jądra
na naszej skórze, czucie z proprioceptorów - kinestezja (rozpoznawanie
ruchowe nerwów czaszkowych różnicują się począwszy od 6 tyg. w
ruchu i położenia ciała)
obrębie pierwotnego słupa eferentnego, natomiast jądra czuciowe w pniu
Włókna korzeni tylnych wchodzą do rdzenia kręgowego na różnych
mózgu rozwijają się w obrębie wspólnej drogi końcowej, którą tworzą
powierzchniach, w zależności od średnicy. Najgrubsze włókna nerwowe
wchodzące aksony komórek zwojowych. Najwcześniej różnicują się jądra
nerwu trójdzielnego, najpóz
niej jądro ruchowe nerwu twarzowego. - Aą (12 - 20 um), które są charakterystyczne dla włókien prowadzących
wrażenia z proprioceptorów oraz włókna A² (6 - 12, 15 µm) przewodzÄ…ce
Równolegle z rozwojem morfologicznym układu nerwowego następuje
wrażenia z mechanoreceptorów wchodzą do rdzenia od powierzchni
rozwój czynnościowy tego układu. Wykładnikiem morfologicznym jest
grzbietowo - przyśrodkowej i kończą się w blaszkach głębokich rogu
tworzenie połączeń synaptycznych oraz osłonki mielinowej. Pierwsze
tylnego. Włókna A´ i C, które przewodzÄ… wrażenia bólowe oraz z
połączenia synaptyczne w rdzeniu kręgowym tworzą się w 6 tyg., w
receptorów ciepła i zimna wchodzą od strony grzbietowo - bocznej i kończą
obrębie mózgowia (płyty korowej) pierwsze takie połączenia obserwujemy
się w blaszkach powierzchownych, głównie w blaszce l i 2.
na przełomie 8/9 tyg. Początkowo rozwijające się połączenia synaptyczne
są synapsami pierwotnymi (protosynapsy), w których nie ma wyraz
niej
Wykład V (Porokład?) - 4.12.03, doktor Porowski, przepisany z
szczeliny synaptycznej, natomiast rozwój osłonki mielinowej rozpoczyna
notatek pana Adama C.
się w 11/12 tyg. w obrębie układu nerwowego obwodowego. W 7 tyg. w
Diencephalon:
badaniach na zarodkach ludzkich
1. Thalamencephalon:
- drażnienie okolicy ust i skóry twarzy - obserwowane skurcze mięśni
- thalamus
wyrazowych twarzy
- wykształcone są już łuki odruchowe. Wzrost wypustek nerwowych - - epithalamus
aksonów i dendrytów odbywa się poprzez stożki wzrostu. Najpierw tworzą - metathalamus
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (6) -
2 Hypothalamus przyśrodkowa wzgórza tworzy ścianę boczną komory trzeciej i oddzielona
3. Subthalamus jest od powierzchni górnej przez prążek rdzenny.
BUDOWA ZEWN
TRZNA PNIA MÓZGU
Powierzchnia podstawna KOMORY MÓZGOWIA
Rdzeń przedłużony Komory boczne
Na powierzchni podstawnej rdzenia kręgowego przebiega w linii Komory boczne leżą w kresomózgowiu. Składają się z 4 części:
pośrodkowej szczelina pośrodkowa przednia. Po obu stronach leżą piramidy - rogu przedniego - w płacie czołowym
ograniczone bruzdą boczną przednią, która oddziela je od sznura bocznego. - części środkowej - w płacie ciemieniowym
W bruz
dzie tej wychodzą korzenie nerwu podjęzykowego. Sznur boczny - rogu tylnego - w płacie potylicznym
uwypukla się ku górze, i tworzy oliwkę, powyżej leży dół nadoliwkowy. - rogu dolnego - w płacie skroniowym
Sznur boczny oddzielony jest od sznura tylnego przez bruzdę boczną tylną, >Róg przedni ograniczony jest od góry i z przodu przez promienistości
w której leżą korzenie nerwu IX, X i XI. ciała modzelowatego,od przodu przez głowę jądra ogoniastego,
Most przyśrodkowo przez blaszkę przegrody przez
roczystej.
Na powierzchni podstawnej mostu przebiega w linii pośrodkowej bruzda >Część środkowa - od góry ograniczona przez promienistość ciała
podstawna, a bocznie od niej leżą wyniosłości piramidowe, które przedłużają modzelowatego, od przodu przez jądro ogoniaste (trzon), przyśrodkowo
się w konary środkowe móżdżku. Między wyniosłością a konarem przez trzon sklepienia, od dołu przez wzgórze, prążek krańcowy, tkankę
środkowym móżdżku ukazuje się nerw trójdzielny. Na pograniczu mostu i naczyniówkową komory bocznej i żyłę wzgórzowo - prążkowiową.
rdzenia przedłużonego wychodzą nerwy VI, VII i VIII. >Róg tylny - od boku ograniczony promienistością ciała modzelowatego,
Śródmózgowie które tworzą obicie (tapetum), przyśrodkowo - ostroga ptasia (calcar avia).
Powierzchnia podstawna śródmózgowia obejmuje odnogi mózgu, które >Róg dolny - od góry i boku obicie, ogon jądra ogoniastego i prążek
ograniczają dół międzykonarowy, na dnie którego leży istota dziurkowana krańcowy. Od dołu i przyśrodkowo - wyniosłość poboczna, hipokamp oraz
tylna. W dole tym ukazuje się nerw III. tkanka naczyniówkowa komory bocznej.
Międzymózgowie ; Komora trzecia
Na powierzchni podstawnej mózgowia do przodu od odnóg mózgu leżą Znajduje się w międzymózgowiu pomiędzy oboma wzgórzami.
ciała suteczkowate (corpora mammilaria). guz popielaty (tuber cinereum), - Ścianę dolną stanowi istota czarna środkowa podwzgórza, ciała
który przedłuża się w lejek (infundibulum) łączący się z przysadką suteczkowate, guz popielaty wraz z lejkiem i przysadką i skrzyżowanie
(hypophysis). Do przodu od guza popielatego leży skrzyżowanie wzrokowe wzrokowe.
(chiasma opticum) od którego rozpoczynają się pasma wzrokowe. - Ściana boczna - przyśrodkowa powierzchnia wzgórza i podwzgórza
oddzielone bruzdą podwzgórzową. Na tej ścianie znajduje się wzrost
Powierzchnia grzbietowa międzywzgórzowy.
Rdzeń przedłużony i most - Ściana tylna - spoidło mózgu tylne, szyszynka i spoidło uzdeczek.
Na powierzchni grzbietowej rdzenia przedłużonego pośrodku przebiega - Ściana przednia - słupy sklepienia, spoidło mózgu przednie i blaszka
bruzda pośrodkowa tylna, która rozdziela pęczek smukły prawej i lewej krańcowa.
połowy rdzenia. Bocznie od pęczka smukłego leży bruzda pośrednia tylna, - Ściana górna - pień ciała modzelowatego, trzon sklepienia i tkanka
który oddziela pęczek smukły od pęczka klinowatego. Obydwa pęczki naczyniówkowa komory trzeciej. Otwór międzkomorowy ograniczony jest:
tworzą wyniosłości zwane guzkami, w których leżą jądra smukłe i klinowate. - od przodu przez słupy sklepienia
Sznur tylny rdzenia przedłużonego, który leży pomiędzy bruzdą pośrodkowa - od tyłu przez guzek przedni wzgórza Zachyłki komory trzeciej:
tylną i bruzdą boczną tylną przedłuża się w konar móżdżku dolny. Bocznie - zachyłek wzrokowy
od jądra klinowatego leży guzek popielaty, w którym przebiega jądro pasma - zachyłek lejka (za skrzyżowaniem wzrokowym
rdzeniowego nerwu trójdzielnego. Powierzchnie grzbietowe rdzenia - zachyłek nadszyszynkowy (nad spoidłem uzdeczek i szyszynką)
przedłużonego i mostu tworzą dół równoległoboczny, który stanowi dno Komora czwarta
komory czwartej. Dół ten przedzielony jest w części środkowej bruzdą Jest to przestrzeń układu komorowego mózgowia powstała przez
pośrodkowa, po bokach której leżą wyniosłości przyśrodkowe. Dół ten poszerzenie światła pierwotnej cewy nerwowej w obrębie tyłomózgowia.
posiada kształt równoległoboku, którego większa część należy do mostu, Ma kształt namiotu, który swoim szczytem wcina się w móżdżek w miejscu
mniejsza - do rdzenia przedłużonego. Części te oddzielone są przez prążki zwanym wierzchem.
rdzenne komory czwartej. W części mostowej dołu wyniosłość - Ściana przednia - dół równoległoboczny.
przyśrodkowa tworzy wzgórek nerwu twarzowego, a w części dolnej ta - Strop - w części przedniej utworzony przez zasłonę rdzenną górną i
wyniosłość tworzy trójkąt nerwu podjęzykowego, bocznie od którego leży parzyste konary górne móżdżku, a w części tylnej tworzą go - grudka
trójkąt nerwu błędnego. Bocznie od wyniosłości przyśrodkowej leży pole móżdżku, parzysta zasłona rdzenna dolna i taśma naczyniówkowa komory
przedsionkowe, a bocznie od tego pola leży zachyłek boczny komory czwartej (taenia choroidea). Komora łączy się przez wodociąg z komorą
czwartej, a w nim guzek słuchowy. W poszczególnych wyniosłościach i trzecią, przez kanał centralny rdzenia przedłużonego z kanałem centralnym
polach leżą jądra nerwów czaszkowych. rdzenia kręgowego, przez otwór pośrodkowy i dwa otwory boczne z
Śródmózgowie przestrzenią podpajęczynówkową.
Na powierzchni grzbietowej śródmózgowia leży blaszka czworacza, która
jest częścią pokrywy śródmózgowia. Obejmuje ona wzgórki górne i dolne Jądra kresomózgowia:
(colliculum superior et inferior). Od wzgórków tych odchodzą ramiona - jądro ogoniaste
wzgórków. Ramię wzgórka górnego łączy wzgórek górny z ciałem - jądro soczewkowate ;
kolankowatym bocznym, a ramię wzgórka dolnego łączy wzgórek dolny z - przedmurze
ciałem kolankowatym przyśrodkowym. Ciała kolankowate należą do - ciało migdałowate
zawzgórza. Na powierzchni grzbietowej śródmózgowia ukazuje się nerw
bloczkowy, który obejmuje konary i przechodzi na powierzchnię podstawną. Witkład VI - 11.12.03
Międzymózgowie Wzgórze (thalamus) - główna część międzymózgowia, jest to duża
Na powierzchni grzbietowej międzymózgowia ku przodowi od wzgórków bryła istoty szarej. Obydwa wzgórza ograniczają powierzchnią
dolnych blaszki czworaczej leży szyszynka, bocznie od niej trójkąt uzdeczki, przyśrodkową komory III, powierzchnia boczna sąsiaduje z torebką
a przyśrodkowo od trójkąta uzdeczek leżą uzdeczki, połączone spoidłem wewnętrzną, która oddziela je od jądra soczewkowatego. Posiada 6 ścian
uzdeczek. Poniżej spoidła uzdeczek leży spoidło tylne. Wszystkie te - górną, dolną, boczną i przyśrodkową oraz przednią i tylną. Powierzchnia
struktury należą do nadwzgórza i stanowią tylną ścianę komory trzeciej. górna wspólnie z ciałem jądra ogoniastego tworzą część środkową dna
Na powierzchni górnej wzgórza leży guzek przedni leżący w części komory bocznej, powierzchnia dolna sąsiaduje z podwzgórzem, na
przedniej i tzw.poduszka (pulvinar) leżąca w części tylnej. Powierzchnia powierzchni przyśrodkowej miejsce przejścia - bruzda (rowek)
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (7) -
podwzgórzowy. Wewnątrz wzgórza przebiega blaszka rdzenna wewnętrzna Układ aktywujący przygotowuje korę do przyjęcia bodz
ców swoistych
(lamina medullaris internę), która rozdwaja się do przodu w kształcie litery (dotknięcie przedmiotu - zanim impulsy dojdą do kory, najpierw
Y. Dzieli ona wzgórze na 3 główne grupy jąder: boczną, przyśrodkową i aktywowany jest twór siatkowaty, który przygotowuje korę na przyjęcie
przednią, w obrębie blaszki rdzennej wewnętrznej znajdują się komórki bodz
ców). Działalność tego układu znosi się w czasie narkozy - bodz
ce
tworzące jądra śródblaszkowe (intralaminares), największe z nich to j. dochodzą do kory, ale nie jest ona w stanie ich rozpoznać.
środkowopośrodkowe. W obrębie kory mózgu wyróżniamy 6 płatów, wyspa pokryta jest wieczkiem
Powierzchnia boczna oddzielona od torebki wew. grupą jąder należącą (operculum), utworzonym przez płaty czołowy, ciemieniowy i skroniowy.
do jąder siatkowatych. Tylna powierzchnia jest pogrubiała, występuje w Z warstwy piramidowej wew. wychodzą główne włókna projekcyjne. W
postaci wypukłości -poduszka (pulvinar). Do tyłu od wzgórza znajdują się obrębie kory wyróżniamy 52 (??) pola wg Brodmanna, np. w płacie
dwa skupiska istoty szarej - ciała kolankowate przyśrodkowe i boczne czołowym 4, 6, 8, 44.
(niektórzy autorzy wydzielają je jako zawzgórze, inni traktują jako część Wśród poszczególnych ośrodków (zarówno ruchowych jak i
jąder wzgórza i chyba tak czyni nasz profesor). Odnoga tylna i kolano czuciowych) możemy wyróżnić ośrodki I-rzędowe, II-rzędowe, w
torebki wew. oddzielają podwzgórze od jądra soczewkowatego. niektórych jednomodalne ośrodki asocjacyjne (np. w układzie wzrokowym
Wzgórze (thalamus) jest najwyższym podkorowym ośrodkiem dla dróg łączą różne; wrażenia wzrokowe, ale związane tylko ze wzrokiem),
aferentnych (praktycznie wszystkich, nawet węchowej?). Jest to bryła polimodalne pola asogacyjne - wyróżniamy 3 główne czuciowe - integruje
istoty szarej, posiadająca 6 ścian, która znajduje się pomiędzy komorą III wrażenia o różnej modalności - wzrokowe, słuchowe, dotykowe, na
a torebką wew.. Wewnątrz wzgórza przebiega blaszka rdzenna podstawie tych pól możemy odtworzyć jakiś przedmiot, jeżeli zastosujemy
wewnętrzna (lamina medullaris interna), która rozdwaja się w kształcie np. bodz
ce dotykowe; ruchowe - integruje różne wrażenia związane z
litery Y ku przodowi. Ta blaszka oddziela od siebie 3 grupy jąder - przednie, ruchami - przygotowujemy plan i rozpoczynamy czynność ruchową, jakiś
boczne i przyśrodkowe. bodziec umożliwia zmianę planu ruchu; limbiczne - odpowiada za pamięć
i wrażenia emogonalne.
Reprezentacja poszczególnych części ciała nie jest równorzędna. W
zakręcie zaśrodkowym znajdują się pierwszorzędowe ośrodki czuciowe,
dużą reprezentację posiada stopa, dłoń (palec wskazujący), pozostałe części
mało. Ośrodki ruchowe - rozbudowana reprezentacja dla ręki, mięśni
wyrazowych twarzy i języka.
W obrębie kory mózgu wyróżniamy ośrodki czuciowe I i II-rzędowe, a
w niektórych modalnościach wyróżniamy jednomodalne pola kojarzeniowe
albo asogacyjne i 3 polimodalne pola asogacyjne. I-rzędowe ośrodki
Wewnątrz blaszki rdzennej wew. znajdują się grupy komórek, które
czuciowe znajdują się w zakręcie zaśrodkowym. Są to pola l, 2, 3 i te
tworzą jądra śródblaszkowe (nuclei intralaminares). Na pow. bocznej
ośrodki otrzymują wrażenie bezpośrednio z jąder specyficznych wzgórza
wzgórza, oddzielającej je od torebki wew. znajdują się jądra siatkowate
(pole SI). W obrębie tych I-rzędowych ośrodków czuciowych szczególnie
(nuclei reticulares). Części tylna wzgórza jest pogrubiała i tworzy poduszkę
rozległą reprezentację posiada ręka i palec wskazujący oraz twarz i język.
(pulvinar), w przedłużeniu której znajdują się 2 skupiska istoty szarej - II-rzędowe ośrodki czuciowe korowe SIl znajdują się w dolnej części
ciała kolankowate (corpora geniculata) przyśrodkowe i boczne). W obrębie
zakrętu zaśrodkowego oraz górnej części wyspy. Ośrodki te otrzymują
wzgórza znajdują się duże i średnie neurony projekcyjne albo rzutowe,
wrażenia z ośrodków pierwszorzędowych, występuje tu również ułożenie
których przekaz
nikiem (neurotransmiterem) jest glutamina oraz znajdujÄ…
somatotopiczne i ośrodki te projektują do kory wyspy, gdzie znajdują się
się małe neurony tworzące tzw. układy lokalne, w których przekaz
nikiem
pola odpowiedzialne za pamięć - zapamiętywanie wrażeń czuciowych.
jest GABA, są to więc neurony hamujące. Uwzględniając czynność
Przy zniszczeniu ośrodków I-rzędowych, ośrodki II-rzędowe nie
wzgórza możemy wśród topograficznych grup jąder wyróżnić:
funkcjonujÄ….
1. jądra specyficzne (swoiste), są to jądra, które otrzymują informację z
bodz
ców o określonej modalności - dotykowe, słuchowe, wzrokowe i które
Witkład VII -15.12.03
projektują (wysyłają te informacje dalej) do ściśle określonych pól
Ośrodki - inaczej pola wg Brodmana, wyróżniamy ośrodki I, II i III
korowych. Do tych specyficznych jąder należą:
rzędowe oraz polimodalne pola czuciowe.
- jÄ…dra grupy bocznej
Wyróżniamy 3 polimodalne pola asocjacyjne (kojarzeniowe):
- jądra ciał kolankowatych
1. Tylne - znajduje się na styku 3 płatów: ciemnienipwego. potylicznego,
- jÄ…dra grupy przedniej
skroniowego. Integruje wrażenia wzrokowe, czuciowe i słuchowe (90%
JÄ…dra grupy przedniej i przednie grupy jÄ…der bocznych otrzymujÄ… informacjÄ™
wrażeń ze środowiska odbiera narząd wzroku, do wyższych ośrodków
z jÄ…der
dochodzi 15 - 20 %wrażeń, spośród wszystkich pól czuciowych kory 50 -
podstawy, z móżdżku oraz z układu limbicznego.
51 % zajmują ośrodki wzrokowe, 3% pola słuchowe, ok. 10 % odbiór
2. polimodalne jądra asocjacyjne, które otrzymują wrażenia o różnej
wrażeń czuciowych)
modalności i projektują do polimodalnych pól asocjacyjnych kory, do tych
2. Czołowe, które znajduje się w obrębie tzw. kory przedczołowej (cortex
jąder należą:
prefrontalis). Obejmuje najbardziej przednie części zakrętów czołowych,
- tylna część grupy przyśrodkowej
integruje wrażenia czuciowe z reakcjami ruchowymi i bierze udział w
- jądra w obrębie poduszki
motywowaniu podjęcia czynności czuciowych? oraz w podjęciu decyzji
3. jądra niespecyficzne, otrzymują informacje z jąder siatkowatych wzgórza
wykonania ruchu, a także w planowaniu ruchów.
oraz ośrodków podkorowych i projektują do rozległych okolic kory:
3. Limbiczne (brzeżne). Znajduje się na powierzchni przyśrodkowej półkuli
- jądra śródblaszkowe
mózgu i obejmuje płat brzeżny (zakręt obręczy i zakręt hipokampa),
4. jądra siatkowate, projektują głównie do innych grup komórkowych
związane jest z pamięcią oraz reakcjami emocjonalnymi.
wzgórza i otrzymują przede wszystkim informacje bólowe Jądra - ośrodki pierwszorzędowe czuciowe, znajdują się w zakręcie
SI
niespecyficzne i siatkowate są włączone w układ siatkowaty wstępujący.
zaśrodkowym, reprezentacja somatotopiczna, szczególnie rozbudowana
Układ siatkowaty
dla ręki (palec wskazujący) i twarzy (wargi, język).
Twór siatkowaty (formatio reticularis) - grupa komórek w głębi pnia mózgu,
SIl, SIII - ośrodki drugo- i trzeciorzędowe, znajdują się w dolnej części
posiada liczne połączenia między sobą (układ sieci). W obrębie tworu
zakrętu zaśrodkowego oraz w części zakrętu skroniowego górnego i
siatkowatego znajdują się ośrodki odpowiedzialne za oddychanie, krążenie.
wyspy. Również ułożenie somatotopiczne, ale poszczególne części ciała
Układ siatkowaty posiada 2 główne części:
reprezentowane są podwójnie. II-rzędowe ośrodki reagują tylko wtedy,
1. układ siatkowaty wstępujący (aktywujący), posiada powiązanie z
gdy zachowane są ośrodki pierwszorzędowe. Włączone są również w
drogami czuciowymi
proces percepcji czuciowej i dotykowej.
2. powiązany z drogami zstępującymi
Pierwszorzędowe ośrodki czuciowe - 4 pola: 3a - w głębi bruzdy środkowej,
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (8) -
sąsiaduje z zakrętem przedśrodkowym, 3b, 1,2- najbliżej bruzdy wrażenia proprioceptywne. Z jąder wzgórza wszystkie drogi wstępujące
zaśrodkowej, otrzymują wrażenia z jąder specyficznych wzgórza przechodzą przez część tylną odnogi tylnej torebki wewnętrznej i dochodzą
i przekazują do ośrodków II-rzędowych do ośrodków I-rzędowych kory - pola l, 2, 3a, 3b.
1 - pośrodku zakrętu zaśrodkowego
2 - w tylnej części zakrętu zaśrodkowego DROGA WZROKOWA
3a i 3b - najbardziej do przodu, w pobliżu bruzdy środkowej 80% wrażeń ze środowiska odbiera narząd wzroku, który wspólnie z
3a, 2 - otrzymują wrażenia z proprioceptorów (mięśnie, stawy) ośrodkami korowymi tworzy układ wzrokowy. Gałka oczna położona jest
1, 3b - otrzymują wrażenia z receptorów skóry, z eksteroreceptorów w przedniej części oczodołu, jej ściana posiada 3 warstwy: błona włóknista
Wśród dróg związanych z przewodzeniem wrażeń czuciowych (tunica fibrosa) - rogówka (cornea) i twardówka (selera), błona
wyróżniamy 2 układy: naczyniowa (tunica vasculosa) - naczyniówka (choroidea), ciało rzęskowe
1. Układ przednio - boczny (systema anterolateralis), który określa (corpus ciliare) i tęczówka albo jagodówka (iris s. uvea) ograniczająca
się również jako tzw. wstęgę rdzeniową (lemniscus spinalis) i ten układ z
renicę (pupilla), siatkówka (retina, tunica nervosa) - część wzrokowa
związany jest z przewodzeniem wrażeń tzw. czucia protopatycznego (pars optica retinae), część ślepa (rzęskowa i tęczówkowa) (pars caeca).
(pierwotnego), obejmujący czucie dotyku powierzchownego, ciepła i zimna W obrębie siatkówki wyróżniamy 3 główne typy komórek, będące kolejnymi
oraz przede wszystkim czucie bólu. Posiada neurony w rogach bocznych neuronami w drodze wzrokowej - komórki pręcikowe i czopkowe, komórki
(tylnych?) rdzenia kręgowego, jest to układ wolno przewodzący, posiada dwubiegunowe oraz komórki zwojowe. Oprócz tego w siatkówce znajdują
włókna skrzyżowane i nieskrzyżowane, przebiega w sznurach przednich i się neurony pośredniczące (interneurony), wstawkowe, do których należą
bocznych rdzenia kręgowego i drogi tego układu nie są wyłącznie komórki poziome oraz komórki amakrynowe. Komórki pręcikowe i
trójneuronowymi (część dróg posiada tych neuronów więcej). Do dróg czopkowe posiadają różna lokalizację w obrębie siatkówki i odpowiedzialne
tego układu zaliczamy: - droga rdzeniowo - wzgórzowa (tractus są za odbiór różnych wrażeń. Komórki pręcikowe (ok. 110 min) rozłożone
spinothalamicus), która posiada głównie włókna skrzyżowane, rozpoczyna są w obrębie całej części wzrokowej siatkówki, posiadają one bardzo niski
się w blaszce l, 5, 6, 7 rdzenia kręgowego, krzyżuje się w spoidle białym próg pobudliwości i małą ostrość widzenia, odpowiedzialne są za tzw.
przednim i wstępuje w sznurach przednich i bocznych rdzenia do jąder widzenie skotopowe, a więc widzenie czarno - białe i widzenie w ciemności.
wzgórza (jądra grupy bocznej) Komórki czopkowe (ok. 7 mln) znajdują się przede wszystkim w obrębie
- droga rdzeniowe - śródmózgowiowa albo rdzeniowo - pokrywowa dołka środkowego i plamki żółtej. Odpowiedzialne są za tzw. widzenie
(tractus spinomesencephalicus s. spinotectalis), rozpoczyna się w blaszce fotopowe - barwne oraz za ostrość widzenia.
l i 5 rdzenia kręgowego, posiada włókna skrzyżowane i nieskrzyżowane, Zarówno komórki pręcikowe jak i czopkowe składają się z członów
zstępuje w sznurach bocznych rdzenia kręgowego i dochodzi do tworu zewnętrznych, które nazywamy pręcikami i czopkami i które są receptorami
siatkowatego śródmózgowia i istoty szarej okołośrodkowej, a stamtąd do oraz członów wewnętrznych, w których znajdują się ciała komórek oraz
jąder wzgórza organella i wypustki odpowiadające aksonom. Obydwie części połączone
- droga rdzeniowo - siatkowa (tractus spinoreticularis), ta droga posiada ze sobą przewężeniem, w którym znajduje się kinocilium. W obrębie
większość włókien nieskrzyżowanych i związana jest przede wszystkim z pręcików znajdują się krążki zawierające barwnik - rodopsynę, która składa
przewodzeniem wrażeń bólowych, rozpoczyna się w neuronach się z białka opsyny oraz retinalu albo) retinenu, który jest pochodną witaminy
pośredniczących rdzenia kręgowego (blaszka 7 i 8), następnie wstępuje A. Pod wpływem światła następuje rozpad rodopsyny, co wywołuje
w sznurach bocznych rdzenia kręgowego i dochodzi do jąder siatkowatych reakcję. Pręciki i czopki - depolaryzacja zachodzi w ciemności. W obrębie
rdzenia przedłużonego oraz mostu i stamtąd do jąder siatkowatych wzgórza czopków, których krążki zrośnięte są z jednej strony z błoną komórkową
- droga rdzeniowo - podwzgórzowa (tractus spinothalamicus), rozpoczyna występuje również barwnik wzrokowy, który jest identyczny z rodopsyną
się w blaszce 1,5 i 8 rdzenia kręgowego, posiada włókna skrzyżowane i lub nazywany jodopsyną, w skład jego wchodzi również białko - opsyna. 3
nieskrzyżowane i wstępuje w sznurach bocznych rdzenia kręgowego do główne typy czopków:
podwzgórza, przewodzi ona również wrażenia bólowe - l, odbierają fale najdłuższe - czerwone
Układ przednio - boczny z zakresu twarzy przewodzi wrażenia czuciowe - m, fale średnie - zielone
gałęziami nerwu trójdzielnego do zwoju troistego, stąd do jądra pasma - s, fale krótkie - niebieskie
rdzeniowego (tam znajduje siÄ™ II neuron tej drogi). Wypustki z jÄ…dra pasma
rdzeniowego tworzą tzw. wstęgę trójdzielną (lemniscus trigeminalis), Witkład VIII -18.12.03
większość krzyżuje się w obrębie mostu (część w obrębie rdzenia Plamka żółta - miejsce najostrzejszego widzenie, położona doskroniowo
przedłużonego) i dochodzi do jądra brzuszno-tylno-przyśrodkowego od miejsca wyjścia nerwu wzrokowego (plamka ślepa), tutaj na jeden
wzgórza. Do jądra pasma rdzeniowego dochodzą również aksony innych czopek przypada jedna komórka dwubiegunowa i jedna komórka zwojowa.
nerwów czaszkowych - VII, X -czucie protopatyczne. Wyróżniamy 3 główne typy komórek zwojowych:
2. Układ grzbietowo - wstęgowy (system dorsolemniscalis), który 1. N (A,X), które są komórkami dużymi, mają bardzo rozległe drzewo
związany jest z czuciem gnostycznym (epikrytyczne) oraz z czuciem z dendrytyczne, odbierają wrażenia ruchu przedmiotów oraz natężenia
proprioceptorów (czucie dyskryminacyjne - odległości punktów, co zależy światła, stanowią ok. 20 % kom. zwojowych
od gęstości receptorów, stereognozja - rozpoznawanie kształtów 2. P (B, Y), komórki małe, mają bardzo małe pole rozgałęzienia dendrytów,
przedmiotów, wielkości oraz konsystencji). Odpowiada za czucie odpowiedzialne są za ostrość widzenia oraz widzenie kolorowe
gnostyczne i z proprioceptorów. Przebiega w obrębie sznurów tylnych 3. W, odpowiedzialne są za odruchy z
reniczne oraz reagują na natężenia
rdzenia kręgowego w postaci pęczka smukłego (fasciculus gracilis) i światła
pęczka klinowatego (fasciculus cuneatus). Pęczek smukły zbiera wrażenia Wypustki komórek zwojowych tworzą nerw wzrokowy - tworzą go więc
z dolnych części ciała, pęczek klinowaty z górnych. I neuron znajduje się wypustki 3 neuronu drogi wzrokowej. W obrębie skrzyżowania
w zwojach rdzeniowych, aksony biegną w sznurach tylnych, II neuron - wzrokowego krzyżują się włókna prowadzące wrażenia z donosowych
jądro smukłe i klinowate w części grzbietowej rdzenia przedłużonego. części siatkówki, odbierające wrażenia z doskroniowych obszarów pola
Wypustki II neuronu ulegają skrzyżowaniu w rdzeniu przedłużonym i to widzenia. Od momentu skrzyżowania tworzy się pasmo wzrokowe (tractus
skrzyżowanie nazywa się skrzyżowaniem wstęg (decussatio lemniscorum). opticus), które dochodzi głównie (80 - 90 % włókien) do ciała
Od tego momentu włókna skrzyżowane tworzą wstęgę przyśrodkową kolankowatego bocznego (corpus geniculatum lateralis). Ciało kolankowate
(lemniscus medialis), która przebiega przez części grzbietowe pnia mózgu boczne ma budowę warstwową, posiada 6 warstw. 2 warstwy najbardziej
a więc część grzbietową rdzenia przedłużonego, część grzbietową mostu, wewnętrzne składają się z komórek dużych (wielkokomórkowe), do nich
część grzbietową śródmózgowia - nakrywkę konarów mózgu i dochodzi dochodzą aksony komórek N, pozostałe 4 warstwy są drobnokomórkowe,
do jądra brzuszno-tylno-bocznego wzgórza (nucleus ventroposterolateralis). do nich dochodzą aksony komórek P. Włókna skrzyżowane dochodzą do
Z zakresu twarzy wrażenia gnostyczne i proprioceptywne dochodzą do warstwy l, 4, 6, a nieskrzyżowane - 2, 3, 5. Część włókien pasma
jądra czuciowego głównego (w moście) - tam odbierane są wrażenia wzrokowego dochodzi do pola przedczworaczego (area pretectalis), te
gnostyczne oraz do jądra pasma śród mózgowego - odpowiedzialnego za włókna odpowiedzialne są za odruchy z
renicy (na światło, na zbieżność i
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (9) -
nastawność). Część włókien pasma wzrokowego dochodzi do podwzgórza okoruchowego (obustronnie). Następuje reakcja ruchowa - ruch
i te włókna odpowiedzialne są za rytmy dobowe. Część włókien pasm zbieżny dzięki m. rectus medialis i przywspółczulna - zwarcie z
renicy dzięki
wzrokowych dochodzi do poduszki wzgórza, one związane są z m. sphincter pupillae.
asocjacyjnym polem polimodalnym tylnym. Percepcja - uświadomienie odbioru wrażenia, zlokalizowanie go i
W ciele kolankowatym bocznym znajduje się IV neuron drogi wzrokowej, określenie rodzaju, odbywa się w obrębie kory mózgu.
wypustki IV neuronu (oraz z poduszki wzgórza) tworzą promienistość Reakcje odruchowe - rozciągania, prostowania, zginania. Część włókien
wzrokową (radiatio optica), która przebiega przez część podsoczewkową korzeni tylnych (z obydwu układów czuciowych, zarówno te z układu
i pozasoczewkową torebki wewnętrznej, dochodzi do I-rzędowych przednio - bocznego jak i grzbietowo -wstęgowego) oddaje bocznice i
ośrodków wzrokowych - pole 17 (VI), które znajduje się na powierzchni dochodzi do motoneuronów  a i  y , skąd wychodzą włókna odśrodkowe
przyśrodkowej płata potylicznego, w otoczeniu bruzdy ostrogowej. Z zabezpieczające reakcje odśrodkowe.
ośrodków pierwszorzędowych tworzą się 2 drogi: W zależności od rodzaju włókna różnie wchodzą do rdzenia kręgowego.
1. Droga tylna (ciemieniowa), z komórek zwojowych Nktóra dochodzi Nerwy opiatowe (neurony pośredniczące) - zawierają substancje kopiujące
do tylnego pola ciemieniowego oraz do grzbietowej powierzchni płata działanie morfiny: enkefaliny, endorfiny, dynorfiny (peptydy opiatowe).
potylicznego (pole 18) oraz pól 5 i 7 w płacie ciemieniowym, odpowiada Np. droga rdzeniowo - siatkowa dochodzi do jąder siatkowatych, zaś
przede wszystkim za obserwację ruchów przedmiotów rdzeniowe -śródmózgowiowa do istoty szarej okołowodociągowej, która
2. Droga dolna (skroniowa), z kom. zwojowych P, dochodzi do dolnej jest bardzo ważna w układzie nerwowym, otrzymuje aferentację z
części zakrętu skroniowego (pole 19), ale nie tylko, profesor jednak był podwzgórza i drogi rdzeniowo - siatkowej. Z tej istoty szarej włókna
tajemniczy i nie wyjawił dokąd jeszcze dochodzi, odpowiada za rozpoznanie odśrodkowe zstępują w rdzeniu (pęczek grzbietowo - boczny) i dochodzą
szczegółów obrazu, twarzy, rozróżnianie kolorów, (prozopagnozja - do jądra wielkiego szwu (położone zewnętrznie w obrębie mostu i rdzenia
niemożność rozpoznawania twarzy), jest to część kory mózgu przedłużonego) oraz do jądra siatkowatego przyolbrzymiokomórkowego.
odpowiedzialna za ruchy intencyjne, zamierzone, które wymagają Z tych jąder wychodzą włókna zstępujące. Neurotransmitery: jądro wielkie
współpracy wielu ośrodków (apraksja - niemożność wykonywania szwu - serotonina, jądro siatkowate -noradrenalina. Te drogi
skomplikowanych ruchów oburącz). Pola 5 i 7 znajdujące się w płaciku serotoninoergiczne i noradrenergiczne wpływają na neurony
ciemieniowym górnym - jednomodalne ośrodki czuciowe, te pola są pośredniczące hamujące w warstwach powierzchownych rdzenia
odpowiedzialne za tzw. ruchy intencyjne, zamierzone i skomplikowane. kręgowego, co hamuje przewodzenie wrażeń bólowych (zstępujące drogi
Uszkodzenia drogi wzrokowej - schemat z książki prof. Woz
niaka. hamujące przewodzenie wrażeń bólowych). W ten sposób można tłumaczyć
1. uszkodzenie, przecięcie n. wzrokowego - ślepota oka działanie akupunktury - uruchamianie w/w dróg i następnie poprzez
2. uszkodzenie skrzyżowania wzrokowego, np. guzy przysadki - widzenie endogenne opiaty (drogi zstępujące) następuje zahamowanie impulsów
lunetowe, nieuszkodzone włókna nieskrzyżowane, przewodzące wrażenia bólowych. Wrażenia bólowe mogą być też hamowane przez włókna szybko
z doskroniowej części siatkówki - hemianopia bitemporalis przewodzące - ruchowe i z proprioceptorów, także poprzez hamowanie
3. uszkodzenie pasma wzrokowego - brak widzenia jednej połowy pola neuronów w drogach bólowych.
widzenia, niedowidzenie połowiczne jednoimienne - hemianopia homonyma W rdzeniu kręgowym w blaszkach powierzchownych znajdują się
4. uszkodzenie promienistości wzrokowej, która zajmuje duży obszar w neurony pośredniczące zawierające enogenne peptydy opioidowe
części podsoczewkowej i zasoczewkowej torebki wewnętrznej, rzadko (enkefaliny, endorfiny, dynorfiny). Z istoty szarej okołowodociągowej, która
następuje więc całkowite uszkodzenie, najczęściej niedowidzenie posiada połączenie z drogą rdzeniowo - siatkową i rdzeniowo -
kwadrantowe jednoimienne śródmózgowiową wychodzi droga zstępująca, w której mediatorem są
ODRUCHY ZE STRONY UKA
ADU WZROKOWEGO właśnie związki opiatowe, droga ta dochodzi do jądra wielkiego szwu
Odruch z
reniczny na światło=> Polega na zwężeniu z
renicy pod wpływem (nucleus raphemagnus) oraz do jądra siatkowatego
światła, reakcja konsensualna. Ramię dośrodkowe - nerw wzrokowy, dalej przyolbrzymiokomórkowego w rdzeniu przedłużonym. Włókna zstępujące
pasmo wzrokowe. Część włókien stamtąd dochodzi do pola z jądra szwu oraz z jądra siatkowatego, w których transmiterami są
przedczworaczego, z tego pola do jądra przywspółczulnego n. III po obu serotonina (jądro szwu) i noradrenalina jądro siatkowate), dochodzą do
stronach. Włókna przedzwojowe do zwoju rzęskowego wychodzą z jądra neuronów wstawkowych hamujących w warstwach powierzchownych
przywspółczulnego n.III. Włókna pozazwojowe z tego zwoju to nerwy rogów tylnych, tworzą synapsy z neuronami opiatowymi, hamującymi.
rzęskowe krótkie, które dochodzą do mięśnia zwieracza z
renicy i do mięśnia Poprzez te neurony hamują neurony rogów tylnych, w których rozpoczynają
rzęskowego, (ganglionitis ciliaris - zapalenie zwoju rzęskowego, co się drogi przewodzące wrażenia bólowe (rdzeniowo - siatkowa i rdzeniowo
powoduje uszkodzenie drogi odśrodkowej) -śródmózgowiową). Również szybko przewodzące włókna
Odruch mrugania albo rogówkowy. => proprioceptywne powodują hamowanie neuronów odbierających wrażenia
Podrażnienie rogówki wywołuje zamknięcie powiek. Impulsacja biegnie bólowe. To hamowanie poprzez neurony wstawkowe określa się jako teorię
poprzez n.V, zwój trójdzielny, jądro pasma rdzeniowego n.V. Stąd włókna hamowania wrażeń bólowych.
do obydwu jąder n. VII i dalej do mięśni okrężnych oka.
Odruch zwierajÄ…cy z
renicę. => Witkład IX - 8,01.04, pan docent neuroradiolog Obrazowanie i
Zwarcie z
renicy następuje poprzez podrażnienie układu nerwowego diagnostyka OUN
współczulnego w odcinku górnym piersiowym rdzenia kręgowego Th1 -
Th2 - znajduje się tu rdzeniowy ośrodek z
reniczny (centrum ciliospinale). Metody obrazowania:
Włókna przedzwojowe z tego ośrodka przebiegają najpierw jako gałęzie - zdjęcie rentgenowskie
łączące białe do górnych zwojów piersiowych pnia współczulnego, stamtąd - ultrasonografia - tylko u dzieci przez ciemiączka
wstępują do zwoju szyjnego górnego. Tu następuje przełączenie - tomografia komputerowa
synaptyczne i jako włókna pozazwojowe tworzą splot szyjno - tętniczy - rezonans magnetyczny
wewnętrzny (plexus caroticus internus), dalej splot tętnicy ocznej (plexus - angiografia klasyczna i subtrakcyjna
ophtalmicus), wchodzą do oczodołu, część biegnie tranzytem przez zwój - diagnostyka izotopowa
rzęskowy, część dołącza do nerwu nosowo rzęskowego - nerwy rzęskowe - pozytonowa tomografia komputerowa
długie. Obydwie porcje włókien dochodzą do zwieracza z
renicy (zespół Tomografia komputerowa
Hoorepa? - pobudzenie ośrodka z
renicznego, suchość skóry, uszkodzenie Diagnostyka urazów wewnątrzczaszkowych. Krwiaki - najczęstsze
naczyń i gruczołów) następstwa urazów, wywołują poważne objawy - objętość czaszki jest
Odruch akomodacyjny (na zbieżność i nastawność) => objętością skończoną. Objawy krwiaków nadtwardówkowych:
Ramię dośrodkowe stanowi cała droga wzrokowa (aż do kory mózgu), - wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego
ramię odśrodkowe - z kory wzrokowej włókna dochodzą do pola - przesunięcie układu komorowego
przedczworaczego, gdzie znajduje się ośrodek akomodacyjny, z tego pola - zanik przestrzeni podpajęczynówkowej
włókna dochodzą do jąder ruchowych i przywspółczulnych n. Najgroz
niejsze są złamania łuski kości skroniowej, bo tam przebiega t.
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (10) -
oponowa środkowa. Krwiaki podtwardówkowe - narastają wolniej, mają Witkład X - 15.01.04
prawie taką samą gęstość jak tkanka mózgowa. Mamy też krwiaki Ośrodki współczulne znajdują się w rogach bocznych rdzenia kręgowego
śródmózgowe - ogniska stłuczenia. Krwawienie podpajączynówkowe - głównie w neuromerach C8 - Th2/3. Z nich wychodzą gałęzie łączące
krew z naczyń wydostaję się do przestrzeni podpajęczynówkowej, szare do pnia współczulnego, stamtąd włókna pozazwojowe jako nerwy
powodem są najczęściej tętniaki. Tętniaki w 90 % lokalizują się w obrębie trzewne biegną do narządów wewnętrznych, tam tworzą sploty.
koła Willisa, zwykle w miejscu podziału tętnic mózgowia. Leczenie Odcinek szyjny - nerwy sercowe (trzewne szyjne), bo większość z nich
operacyjne polega na klipsowaniu, a!e worek tętniaka pozostawia się. dochodzi do splotu sercowego.
50% chorych nie przeżywa l krwawienia, 25% nie jest zdolna do Odcinek piersiowy - splot środpiersiowy i nerwy trzewne większy, mniejszy
krwawieniu do normalnego życia. Przy komplikacjach czasem zamyka i najmniejszy.
się nawet główny pień tętniczy. Podanie środka cieniującego dla Włókna efektorowe:
zobrazowania naczyń, chodzi tylko o obejrzenie tętnic. Tętniak olbrzymi - - sploty okołonaczyniowe
średnica powyżej 25 mm. Zaopatruje się najpierw tętniaki krwawiące, a - gałęzie łączące szare i gałęzie łączące z nerwami czaszkowymi
nie te większe. - samodzielne nerwy
Zmiany niedokrwienne. - gałęzie do splotów
Udary niedokrwienne - złote okienko 6 godzin - od drobnych zaburzeń do Nerwy trzewne, odchodzące od pnia współczulnego, zawierają też włókna
większych jest 6 godzin na farmakologiczne odwrócenie udaru. Najczęściej dośrodkowe. Drogi dośrodkowe z narządów wewnętrznych mają
zawały niedokrwienne dotyczą tętnicy środkowej mózgu. Przyczyną są charakter bardziej rozproszony, uszkodzenie rdzenia nie eliminuje czynności
najczęściej blaszki miażdżycowe, ale i wady naczyniowe - np. zwężenie odruchowej narządów wewnętrznych.
światła. Zawał obupółkulowy - nie ma różnic w obrazie, jest symetryczny, Impulsy czuciowe z narządów wewnętrznych dochodzą do ośrodkowego
zamknięte obie t. szyjne wew. układu nerwowego poprzez nerwy trzewne, osiągają one oun na bardzo
Guzy wewnątrzczaszkowe i kości czaszki dużej przestrzeni, w związku z tym wykazują charakter rozproszony, co
Dotychczas nie ma żadnej metody oceny histopatologicznej guza na TK, ma bardzo ważne implikacje kliniczne, mianowicie po uszkodzeniach
jest ona możliwa dopiero po biopsji albo usunięciu masy guza. Oponiaki - rdzenia kręgowego zachowane są reakcje odruchowe ze strony narządów
najczęstsze, woinorosnące, histopatologicznie mogą być łagodne i złośliwe, wewnętrznych, ma to również znaczenie w tzw. bólach odniesionych albo
jednak z punktu widzenia neurochirurgii wszystkie są złośliwe - lokalizacja bólach rzutowanych.
wewnątrz czaszki zawsze daje objawy, bo zawsze jest ucisk. Glejak Bóle odniesione albo rzutowane powstają w ten sposób, że informacje
wielopostaciowy - złośliwy. Szczególnie niebezpieczne u dzieci - mają z narządów wewnętrznych pobudzają neurony odbierające wrażenia z
bardzo długi mechanizm adaptacji tkanki nerwowej na ucisk. Pień mózgu obszarów skóry czy tkanki podskórnej. Charakterystyczny przykład - bóle
- każda operacja grozi wstrząsem, guz musi być usunięty całkowicie - bo spowodowane zawałem - bolesność w całej klatce piersiowej (pow.
prawie żaden guz wewnątrzczaszkowy nie jest wrażliwy na chemioterapię, przednia i tylna), nawet szyja i kończyna górna. Podrażnienie neuronów
niektóre tylko są wrażliwe na radioterapię; guzy w tej okolicy uciskają odbierających wrażenie z naczyń lub narządów wew. jest przyczyną tzw.
komorę IV, są więc objawy utrudnienia krążenia płynu mózgowo - bólów fantomowych - np. długotrwała stymulacja bólowa przy miażdżycy
rdzeniowego i ostre wodogłowie. kończyn dolnych, potem amputacja kończyny, ale bóle mogą pozostać.
Mózg jest bardzo często siedliskiem zmian przerzutowych w przebiegu
innych zmian nowotworowych. 1,2 ogniska dają szansę wyleczenia, małe DROGA SA
UCHOWA
ognisko otoczone dużą strefą obrzęku - przerzuty manifestują się dość Ucho zewnętrzne - małżowina uszna, przewód słuchowy zewnętrzny,
wcześnie. Czasem małe guzy mają duże konsekwencje, np. zlokalizowane błona bębenkowa. Ucho wewnętrzne (auris interna, labirynthus) - odbiór
w sąsiedztwie otworów Monroa. Guzy kości - diagnozowane za pomocą informacji. Błędnik kostny -jest to twór sztuczny, który obudowuję błędnik
biopsji. Inne zastosowania diagnostyczne TK - struktury oczodołu, zatoki, błoniasty, oddzielone od siebie przychłonką (skład taki jak płyn mózgowo-
wady rozwojowe, struktury kostne kręgosłupa (zwyrodnienia na przednich rdzeniowy). W skład błędnika kostnego wchodzą - ślimak, przedsionek i 3
krawÄ™dziach trzonu praktycznie nie majÄ… znaczenia). kanaÅ‚y półkoliste. Tylny ustawiony jest pod kÄ…tem 55° do pÅ‚aszczyzny
Rezonans magnetyczny pośrodkowej, przedni jest do niego prostopadły, boczny położony jest pod
KT stosowane jest do oceny struktur kostnych, rezonans magnetyczny - kÄ…tem 30° do pÅ‚aszczyzny poziomej. W obrÄ™bie Å›limaka znajduje siÄ™
struktur miękkich (guzy niszczą albo budują nowe struktury kostne). przewód ślimakowy, w obrębie przedsionka - woreczek i łagiewka, w
Rezonans magnetyczny obrazuje o wiele dokładniej, ale nie widać np. kanałach półkolistych znajdują się przewody półkoliste. Przedsionek
świeżej krwi (widoczna dopiero po 48-72 h), nie bada się chorych z znajduje się między jamą bębenkową a dnem przewodu słuchowego wew.,
rozrusznikiem serca, w niektórych sytuacjach występują duże artefakty, znajdujące się tu okienko owalne zamknięte jest podstawą strzemiączka,
ale widać anatomię dokładniej, obrazować można w jakiej chcemy a okienko okrągłe błoną bębenkową wtórną, w obrębie ślimak znajdują się
płaszczyz
nie, a nie tylko w jednej jak w TK. schody ślimaka i schody bębenka a pomiędzy nimi przewód ślimakowy.
Guzy przysadki- Leczone farmakologicznie albo radykalnie - operacyjnie, W przewodzie ślimakowym na błonie podstawnej (blaszce spiralnej
głównym kryterium jest to, czy jest uciśnięte skrzyżowanie wzrokowe. błoniastej) znajdują się receptory narządu słuchu - komórki rzęsate albo
Guzy rosnące nad siodłem powodują zaburzenia widzenia - konieczna jest włoskowate. Położone są w czterech szeregach i pokryte błoną pokrywową
wtedy pilna operacja. Glejaki wielopostaciowe II i Iv - granicą guza jest (galaretowata substancja), wypełniony śródchłonką. Zwój spiralny ślimaka
granica obrzęku. znajduje się w kanale spiralnym wrzecionka, dendryty tego zwoju dochodzą
Nerwiaki nerwów słuchowych do komórek rzęsatych. Komórek rzęsatych - jest to 20 tyś, w szeregu
Wieloogniskowa postać oponiaka wew. -3,5 tyś., 3 szeregi zew. 12-15 tyś.
Obraz naczyń jest lepszy niż w TK, nie potrzeba kontrastu, ustawia się Komórki rzęsate (włoskowate) wew. reagują na natężenie dz
więku i
sekwencję czułą na przepływ. do tych komórek dochodzi około 85 - 90 % dendrytów komórek zwoju
Wady mózgowia: ślimaka (znajduję się tu około 30 tyś kom. nerwowych). Komórki szeregu
- dziurowatość mózgu, chorzy mogą czasem normalnie funkcjonować wew. są głównymi receptorami słuchu, każda z nich otrzymuje od 10 - 15
- agenezja ciała modzelowatego dendrytów z komórek zwoju spiralnego ślimaka. Komórki szeregów zew.,
Zespół dziecka potrząsanego - szerokie komory i przestrzeń których wierzchołki stykają się z błoną podstawną (membrana tectoria)
podpajęczynówkowa, zaniki kory i obszarów podkorowych. Rezonans odpowiedzialne są za modulowanie komórek wew. - w małym stopniu
magnetyczny - metoda z wyboru w celu oceny SM. odbierają wrażenia słuchowe. Kilka do kilkunastu komórek z szeregu
Rezonans - także metoda z wyboru przy urazach rdzenia kręgowego zewnętrznego otrzymuje zakończenia z jednej komórki zwojowej. Komórki
Badanie funkcjonalne mózgowia - spektroskopia MR, stosowane przy szeregu zew., które są bardziej smukłe, są słabiej unerwione, otrzymują
badaniach padaczek, operacjach guzów zlokalizowanych przy danych one również włókna eferentne (odśrodkowe) z jąder oliwkowych. Ich
ośrodkach rola polega na modulowaniu i uczulaniu komórek szeregu wew. Komórki
zew. bardziej reagują na ruch endolimfy - połączone są z błoną pokrywową.
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (11) -
Droga słuchowa nigdy nie jest 3 neuronowa.
I neuron znajduje się w zwoju spiralnym ślimaka, aksony z tego zwoju
tworzą nerw ślimakowy (część słuchową n. przedsionkowo-ślimakowego)
i dochodzą do jąder ślimakowych grzbietowego i brzusznego, które znajdują
się w tylnej części mostu i bocznie w obrębie dna komory IV.
Włókna z jądra ślimakowego grzbietowego w większości krzyżują się i
tworzą wstęgę boczna (lemniscus lateralis) albo słuchową (lemniscus
acusticus), która dochodzi do wzgórków dolnych blaszki pokrywowej
(czworaczej). Część włókien z jądra ślimakowego grzbietowego dochodzi
do jądra oliwkowego górnego, gdzie może nastąpić przełączenie
synaptyczne i z którego to jądra wychodzą włókna dołączające do wstęgi
bocznej. Włókna z jądra ślimakowego brzusznego przechodzą przez część
brzuszną mostu, krzyżują się w większości i tworzą ciało czworoboczne
(corpus trapezoideum), w którym może znajdować się również kolejny
neuron drogi słuchowej. Wypustki jąder ciała czworobocznego dochodzą
do jądra oliwkowego górnego i dołączają do wstęgi bocznej. W obrębie
wstęgi bocznej znajdują się skupiska komórek nerwowych, które mogą
stanowić neuron drogi słuchowej.
Wypustki komórek wzgórków dolnych blaszki pokrywowej dochodzą Komórki projekcyjne tworzą pasmo węchowe, które dochodzi do
do ciał kolankowatych przyśrodkowych, gdzie znajduje się ostatni neuron trójkąta węchowego i następnie przechodzi przez prążek węchowy boczny
podkorowy drogi słuchowej. Wypustki komórek ciał kolankowatych tworząc drogę węchową boczną. W obrębie pasma węchowego znajdują
przyśrodkowych tworzą promienistość słuchową i dochodzą do się skupiska komórek nerwowych, które tworzą jądro węchowe przednie
pierwszorzędowej kory słuchowej AI albo pola 41, które znajduje się na (nucleus olfactorius anterior), które należy już do ośrodków korowych
górnej powierzchni zakrętu skroniowego górnego. W otoczeniu tej kory węchu. W tym jądrze węchowym przednim znajdują się neurony, z których
AI (41) jest kora AII i kora słuchowa asocjacyjna, która znajduje się w odśrodkowe wypustki dochodzą do opuszki węchowej jednostronnej lub
części bocznej zakrętu skroniowego górnego oraz w wieczku czołowo - przeciwległej. Do przeciwległej opuszki węchowej wypustki te przebiegają
ciemieniowym. W obrębie całej drogi słuchowej występuje tzw. lokalizacja przez prążek węchowy przyśrodkowy i spoidło przednie. Prążek węchowy
tonotopiczna - poszczególne wysokości tonów odbierane są przez różne, przyśrodkowy zagłębia się w istocie dziurkowanej przedniej, w której
określone miejsca. Błona podstawna w części podstawnej ślimaka ma znajduje się guzek węchowy (tuberculum olfactorium). Pierwszorzędowe
szerokość 1000  u m i odbiera wysokie tony, przy wierzchołku szerokość ośrodki korowe węchu znajdują się w:
to 500  u m i odbiór tonów niskich. Jądro ślimakowe grzbietowe - odbiera 1. Jądro węchowe przednie
natężenie i wysokość dz
więku. Jądro ślimakowe brzuszne, jądra oliwkowe 2. Guzek węchowy
- odpowiedzialne sÄ… za lokalizacjÄ™ dz
więku oraz ukierunkowanie naszej 3. Kora gruszkowata ( dolna powierzchnia haka zakrętu hipokampa)
uwagi w stronÄ™ dz
więku. W płacie czołowym znajduje się ośrodek ruchowy 4. Ciało migdałowate (znajduje się w obrębie bieguna skroniowego półkuli)
mowy odpowiedzialny za ekspresję mowy, ośrodki czuciowe mowy 5. Kora śródwęchowa
znajdują się w zakręcie nadbrzeżnym i kątowym. Z pierwszorzędowych ośrodków korowych włókna dochodzą do kory płata
czołowego na powierzchni podstawnej tego płata (zniszcenie tej części
DROGA W
CHOWA - tractus olfactorius. powoduje ANOSNI
, czyli niemożność rozróżniania zapachów) z tym, że
Okolica węchowa jamy nosowej znajduje się na poziomie małżowiny część tych włókien przechodzi prze wzgórze, droga węchowa jest
nosowej górnej oraz przyległej części przegrody nosa. W obydwu powiązana z ośrodkami zawiadującymi zachowaniem i układem
częściach jamy nosowej zajmuje pow. ok. 5 cm2. O obrębie tej okolicy hormonalnym. Wypustki z ciał migdałowatych dochodzą do pod wzgórza,
znajdują się dwubiegunowe komórki nerwowe, komórki podstawne oraz natomiast z kory śródwęchowej informacje docho;dzą do hipokampa, który
komórki podporowe i gruczoły. Dendryty komórek nerwowych pod wchodzi w skład układu limbicznego, odpowiedzialnego za procesy
powierzchnią nabłonka ulegają poszerzeniu tworząc kolbki lub pęcherzyki zachowania.
węchowe, z których wychodzą włoski węchowe stanowiące receptory
węchu. Liczba tych komórek węchowych wynosi około 5 mln po każdej Witkład XI - 19.01.04
stronie (czyli w sumie ok. 10 mln.), okres życia tych komórek to od 40 - Język - tu znajdują się receptory smaku - brodawki smakowe:
60 dni, odnawiane są one przez komórki podstawne. Wyróżniono ponad 1. grzybowate - najliczniejsze, 2/3 przednie języka, pow. przednia i górna,
100 białek receptorowych odbierających różne wrażenia węchowe, a więc liczba od 200 do 300, na pow. górnej 3-5 kubków smakowych
reagujących na tzw. odoranty. W błonie węchowej znajdują się również 2. liściaste - brzeg języka w części tylnej, pow. boczna, tworzą rodzaj
zakończenia n. V, reagujące na substancje szkodliwe o wysokim stężeniu. fałdów, liczba fałdów ok.20, w każdym z fałdów na pow. bocznych od
Aksony komórek dwubiegunowych grupują się po kilkanaście (20 - 30) i 150-200 kubków smakowych
tworzą nitki węchowe (filia olfactoria), które przechodzą przez otwory w 3. okolone (circumvallate) - do przodu od sulcus terminalis, leżą w kształcie
blaszce poziomej kości sitowej i dochodzą do opuszki węchowej (bulbus litery V otwartej ku przodowi, liczba 8-9, na każdej z brodawek ok. 300
olfactorius), która znajduje się na powierzchni górnej blaszki poziomej. W kubków sm.
obrębie bulbus olfactorius znajdują się komórki mitralne oraz komórki 4. nitkowate
pędzelkowate, które są neuronami projekcyjnymi (ich aksony tworzą dalszy Receptorami zmysłu smaku są kubki smakowe, których łączna liczba
ciąg drogi nerwowej) oraz znajdują się neurony pośredniczące (komórki to ok. 5 tyś. Są to kuliste struktury zawierające 3 rodzaje komórek:
ziarniste i okołokłębuszkowe). Dendryty komórek mitralnych i 1. zmysłowe, tworzą połączenia synaptyczne z zakończeniami włókien
pędzelkowatych tworzą połączenia synaptyczne z aksonami komórek nerwowych
dwubiegunowych okolicy węchowej, tworząc kłębuszki węchowe 2. podporowe
(glomeruli olfactori), których liczba wynosi około 1000 w obrębie każdej 3. podstawne (cellulae basales), z nich odnawiają się komórki zmysłowe,
opuszki. których cykl trwa ok. 2 tyg.
Kom. zmysłowe smaku, które tworzą pół. synaptyczne, zakończone są
włoskami smakowymi, które wystają do otworu smakowego, jest ich kilka
typów (jasne, ciemne, pośrednie). Są to zmodyfikowane, odnawiane kom.
nabłonkowe (z nabłonka łuków gardłowych), tworzą połączenia syn. ze
zwojami 3 nerwów czaszkowych:
- 2/3 przednie języka - dendryty zwoju kolanka poprzez strunę bębenkową
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (12) -
(włókna biegną razem z n. językowym) - czuciowa pierwszorzędowa) -homunculus ruchowy, bardzo duży obszar
- brodawki liściaste i okolone - zwój dolny n. IX zajmują mięśnie wyrazowe twarzy oraz mięśnie ręki, pole to jest
- kubki znajdują się również na podniebieniu, tylnej ścianie gardła, nagłośni, odpowiedzialne:za inicjowanie czynności ruchowych, włókna wychodzące
górnej cz. przełyku, nie są związane z rozpoznawaniem smaku, a z stąd dochodzą bezpośrednio do motoneuronów  a i  y a stamtąd do
reakcjami odruchowymi na substancje o nieprzyjemnym smaku - n.X 4 mięśni.
główne rodzaje smaku: M II - drugorzędowe ośrodki, jest to kora przedruchowa obejmująca pole
- słodki, przód języka korowego oraz kora w dolnej i przedniej części zakrętu obręczy na pow.
- słony, brzegi języka przyśrodkowej półkuli - pola 23 i 24, odpowiedzialne jest przede wszystkim
- gorzki, cz. tylna języka za planowanie czynności ruchowej. W obrębie pola 6 - kory przedruchowej
- kwaśny, brzegi języka wyróżniamy dodatkowe pole ruchowe SMA j PMA. Dodatkowe pole
- ostatnio wyróżnia się także smak urnami, przypominający glutaminę ruchowe - górna i przyśrodkowa część zakrętu czołowego górnego, posiada
Rozpoznawanie smaku odbywa się przy udziale kanałów błonowych lub ono również ułożenie somatotopiczne - najbardziej do przodu głowa, potem
receptorów błonowych związanych z białkiem G: szyja, tułów i kończyny. To pole odgrywa rolę w planowaniu czynności
- smak słony - kanały jonowe Na+ ruchowej oraz w koordynowaniu czynności wymagających precyzyjnych
- smak kwaśny - kan. jonowe H+ ruchów obydwu kończyn górnych. Pole to jest ściśle połączone z
- smak gorzki, słodki i umami - receptory błonowe związane z białkiem G jednomodalnymi ośrodkami czuciowymi w płaciku ciemnieniowym górnym
i cAMP - pola 5 i 7. Uszkodzenie pola SMA wyraża się upośledzeniem wykonywania
skomplikowanych ruchów częściam - głównie odsiebnymi - kończyn
DROGA SMAKOWA górnych, co nazywa się APRAKSJ
.
I neuron PMA - zajmuje tylną część zakrętu czołowego środkowego i dolnego.
- przednia cz. języka - brodawki grzybowate - zwój kolanka Pole to jest również odpowiedzialne za planowanie czynności ruchowych
- brodawki liściaste i okolone - zwój dolny n.IX oraz za wykonywanie ruchów kierunkowych poprzez narząd wzroku (
- kubki na nasadzie języka, nagłośni, w gardle i podniebieniu - zwój dolny patrzę na przedmiot i go podnoszę). Pola 23 i 24 biorą udział w planowaniu
n. X Wszystkie kom. I neuronu dochodzą do przedniej części jądra pasma i są odpowiedzialne za koordynowanie czynności ruchowych
samotnego (nucleus tractus solitarii), które głównie położone jest w rdzeniu wymagających użycia kończyn górnych, głowy i szyi, te pola są rozwinięte
przedłużonym a ku przodowi przedłuża się w obręb mostu i ta najbardziej głównie u niższych zwierząt - związane z przyjmowaniem pokarmów.
przednia część tego jądra nazywa się jądrem smakowym - nucleus MIII - kora przedczołowa, w której odbywa się decyzja o podjęciu danej
gustatorius. Z jądra smakowego, które stanowi II neuron włókna czynności, powiązana z polimodalnym polem asocjacyjnym tylnym (które
nieskrzyżowane (droga smakowa jest nieskrzyżowana) biegną jako droga leży na styku płata ciemnieniowego, potylicznego i skroniowego), to pole
środkowa nakrywki i dochodzą do jądra brzuszno-tylno-przyśrodkowego jest odpowiedzialne za integrowanie impulsów aferentnych o różnej
wzgórza (VPM), tego samego jądra, gdzie kończą się włókna eferentne z modalności.
zakresu twarzy. Tutaj znajduje się III neuron. Część włókien z tego jądra W skład układu ruchowego wchodzą:
dochodzi do podwzgórza, które ma bardzo ścisły kontakt z układem 1. Górny neuron ruchowy (główny neuron ruchowy), nazywany jest
limbicznym. Ośrodki korowe smaku znajdują się w obrębie cz. wieczkowej układem piramidowym, ma bezpośrednie połączenia z motoneuronami
płata czołowego (w obrębie wieczka wyróżnia mi część czołową, 2. Jądra (zwoje) podstawy
ciemnieniową i skroniową) - zakręt czołowy dolny oraz do kory wyspy. 3. Móżdżek
Ośrodki korowe smaku są ściśle powiązane z ośrodkami korowymi węchu 4. Układ siatkowaty zstępujący
(cz. podstawna zakrętu czołowego dolnego). 5. Jądra pnia mózgu
6. Dolny neuron ruchowy albo wspólna droga końcowa - stanowią go
UKA
AD RUCHOWY motoneurony a i y (wszystkie impulsy z pozostałych części układu
Układ ruchowy zawiadujący czynnością mięśni szkieletowych funkcjonuje ruchowego skupiają się tutaj)
w powiązaniu z układami aferentnymi. W podjęciu czynności ruchowej Jądra podstawy - odpowiedzialne są za harmonijne (wspólnie z móżdżkiem)
istotną rolę odgrywa motywacja podjęcia tej czynności, która następuje w wykonywanie czynności ruchowej - jakakolwiek czynność podjęta przez
ośrodkach asocjacyjnych czuciowych oraz obrębie ośrodków górny neuron ruchowy zostaje przeanalizowana przez zwoje podstawy.
asocjacyjnych ruchowych (kora przedczołowa - cortex prefrontalis), które Jeżeli uczymy się jakiejkolwiek czynności ruchowej, to najpierw jest ona
znajdują się w najbardziej przedniej części płata czołowego. Następnie nadzorowana przez górny neuron ruchowy i jest początkowo słabo
odbywa się planowanie czynności ruchowej, a więc ustalenie sekwencji skoordynowana (np. nauka jazdy na nartach, łyżwach, prowadzenie
ruchów, czyli skurczu poszczególnych grup mięśniowych, co następuje w samochodu). W miarę wykonywania jej kilkakrotnie, jej kontrola zostaje
tzw. korze przedruchowej (cortex premotorius) i wreszcie rozpoczęcie, zcelowana na dalsze piętra - zwoje podstawy (kierowca może rozmawiać
inicjacja czynności ruchowej, która występuje w pierwszorzędowych prowadząc samochód, jedną ręką utrzymywać kierownicą, a z drugą robić
oÅ›rodkach korowych. W trakcie wykonywania czynnoÅ›ci ruchowych, o co chce©). Zwoje podstawy otrzymujÄ… szerokÄ… aferentacjÄ™ prawie z caÅ‚ej
ile jest to konieczne, odbywa się modyfikowanie tej czynności, za które to kory, w neuronach następuje podejmowanie czynności ruchowej, tutaj jest
modyfikacje odpowiedzialny jest głównie móżdżek. pobudzana kora przeduchowa poprzez mnogie włókna odśrodkowe do MII
i MIII,a stamtÄ…d do ML Zwoje podstawy odpowiedzialne sÄ… za to co dzieje
się przed podjęciem czynności;
Móżdżek - otrzymuję informage z tych ośrodków, z których wychodzą
drogi górnego neuronu poprzez jądra mostu, dodatkowo z rdzenia
kręgowego i pnia mózgu. Móżdżek wysyła informacje przez wzgórze do
MI. Włącza się w momencie zapoczątkowania czynności, jeżeli w trakcie
wykonywania czynności pojawia się jakaś przeszkoda - włącza się móżdżek
i następuje przeprogramowanie. Zwoje podstawy i móżdżek nie mają
bezpośrednich połączeń odśrodkowych z motoneuronami, funkgonują
poprzez ośrodki MI i MII kory mózgu, móżdżek względnie może wysyłać
włókna poprzez jądra pnia mózgu i układu siatkowatego zstępującego.
Pola korowe MI i MII oraz pola czuciowe sÄ… z
ródłem (wysyłają) zstępujące
włókna, które tworzą 2 główne drogi zstępujące, mianowicie:
1. droga korowo - rdzeniowa tractus corticospinalis
2. droga korowo - jÄ…drowa (korowo - opuszkowa) - tractus corticonuclearis
M I (4"y ) - ośrodki pierwszorzędowe, zakręt przedśrodkowy - gyrus
(corticobulbaris)
precentralis, posiadają one ułożenie somatotopiczne (podobnie jak kora SI
Neuroanatomia - wyklady 2003/2004 - (13) -
Droga korowo - rdzeniowa Droga korowo - rdzeniowa
A
ączy ośrodki korowe z jądrami ruchowymi nerwów rdzeniowych, które Najpierw przebiega przez corona radiata, potem przez część tylną odnogi
znajdują się w blaszce IX w rogach przednich rdzenia kręgowego - tylnej torebki wewnętrznej, następnie przez odnogi mózgu, część podstawną
motoneurony a i Y- mostu, brzuszną część rdzenia przedłużonego, gdzie znajduję się w
Droga korowo - jądrowa piramidach. W przebiegu w pniu mózgu droga ta posiada ułożenie
A
ączy ośrodki korowe z jądrami ruchowymi nerwów czaszkowych z somatotopiczne (najbardziej bocznie dla kończyn) oraz oddaje bocznice
wyjątkiem jąder n. III, IV, VI (tych, które zaopatrują mięśnie oka). Druga do nucleus ruber i do tworu siatkowatego. Na pograniczu rdzenie
nazwa pochodzi od tego, że jądra ruchowe nerwów czaszkowych w pniu, przedłużonego i kręgowego od 75 - 90 % włókien drogi korowo - rdzeniowej
albo opuszce mózgu.Droga korowo - rdzeniowa i korowo - jądrowa ulega skrzyżowaniu, tworząc drogę korowo - rdzeniową boczną, która
rozpoczynają się w:. zstępuje w sznurach bocznych rdzenia kręgowego. Skrzyżowanie tych
- 60 % włókien w ośrodkach ruchowych, z tego 31 % w MI i 29 % w polu włókien nazywa się skrzyżowaniem piramid (decussatió pyramidum).
MII Od 10 - 25 % włókien nie ulega skrzyżowaniu i tworzą one drogę korowo
- 40% włókien w ośrodkach czuciowych, z czego 31 % w SI, a 9 % w - rdzeniową przednią, która biegnie w sznurach przednich rdzenia
SIII (pola 5 i 7) 36 kręgowego i dochodzi do dolnych neuromerów piersiowych. Większość
włókien drogi korowo - rdzeniowej przedniej ulega skrzyżowaniu na różnych
Podział na układ piramidowy i pozapiramidowy. poziomach w spoidle białym przednim. Włókna drogi korowo - rdzeniowej
Układ nazwano piramidowym, gdyż dawniej sądzono, że włókna rozpoczynające się w ośrodkach czuciowych dochodzą do podstawy i
tworzące drogi rozpoczynają się w komórkach piramidowych, drugim pozostałych części rogu tylnego (blaszki recepcyjne rdzenia kręgowego)
powodem było to, że drogi zstępujące przebiegały przez piramidy odpowiedzialne są za czynność modulującą motoneurony. Włókna z
(wyniosłości przyśrodkowe na powierzchni podstawnej rdzenia ośrodków ruchowych kończą się bezpośrednio na motoneuronach (czyli
przedłużonego), których uszkodzenie powodowało porażenie spastyczne. w blaszce IX) oraz na neuronach pośredniczących (blaszka VII i VIII).
Po poznaniu dodatkowych struktur - dróg zstępujących jąder pnia mózgu, Im wyżej w rozwoju filogenetycznym, tym więcej włókien dochodzi
uszkodzeń prążkowia i innych określonych zaburzeń, to wszystko, co nie bezpośrednio do motoneuronów.
przebiegało przez piramidy, nazwano układem pozapiramidowym. Obecnie Włókna drogi korowo - rdzeniowej bocznej tworzą połączenia
wiadomo że tylko 4 % włókien dróg piramidowych rozpoczyna się w kom. synaptyczne z motoneuronami unerwiającymi mięśnie odsiebnych
Betza (milion włókien, a kom. 30 tyś.). (dalszych) części kończyn, głównie ręki i stopy. Stąd też uszkodzenie tej
Włókna biegną najpierw przez wieniec promienisty (wszystkie włókna drogi upośledza bardzo skomplikowane czynności wykonywane rękoma
wstępujące i zstępujące, które rozchodzą się promieniście powyżej wzgórza (sznurowanie butów, zapinanie guzików, gra na pianinie), powrót
i zwojów podstawy?), część tylną odnogi tylnej, część brzuszną odnogi normalnych czynności następuje po bardzo długim czasie.
mózgu, część brzuszną mostu i piramidy rdzenia przedłużonego, na granicy Włókna drogi korowo - rdzeniowej przedniej kończą się na
rdzenia przedłużonego i kręgowego 75 - 90 % włókien ulega skrzyżowaniu motoneuronach unerwiających mięśnie osiowe, a więc mięśnie grzbietu,
- skrzyżowanie wstęg (decussatio lemniscorum), włókna skrzyżowane klatki piersiowej, brzucha. Uszkodzenie drogi korowo - rdzeniowej
biegną następnie w sznurach bocznych rdzenia kręgowego, a włókna wywołuje zespół objawów, które określamy jako porażenie (niedowład)
nieskrzyżowane w sznurach przednich. spastyczny - paralysis (paresis) spastica.
Na powyzszych zagadnieniach konczy sie ta czesc opracowania wykladow z neuroanatomii, do ktorej mialem dostep z chwila tworzenia owego
dokumentu. Ciag dalszy powinien byc wkrotce dostepny na stronie: http://republika.pl/shakemaster/
Zeskanowal i pomniejszyl: [e-mail]