BARANEK BO

ŻY

W wielu ksi

ęgach Nowego Testamentu (J, Dz,1P, a zwłaszcza Ap) Chrystus jest utożsamiany z barankiem. Temat

ten pochodzi, w dwu perspektywach, ze Starego Testamentu

1.

S

ługa Jahwe.

Prze

śladowany przez swych nieprzyjaciół prorok Jeremiasz przyrównuje się do baranka,

„którego prowadz

ą na zabicie"

(Jer 11,19)

. Obraz ten jest nast

ępnie zastosowany do *Sługi Jahwe. Umierając dla

dokonania ekspiacji za grzechy swego ludu, S

ługa Jahwe ukazuje się jako „baranek na rzeź prowadzony, jak owca

niema wobec strzyg

ących ją; tak on nie otworzył ust swoich"

(Iz 53,7)

. Tekst ten podkre

ślając pokorę i uległość

S

ługi, zapowiadał może najdokładniej przyszłość Chrystusa, jak to zresztą wyjaśniał Filip eunuchowi królowej

Etiopii

(Dz 8,31-35)

. Do tego tekstu odwo

łują się ewangeliści, gdy mówią, jak to Chrystus milczał przed

sanhedrynem

(Mt 26,63)

i nic nie odpowiada

ł Piłatowi

(J 19,9)

. Rzecz mo

żliwa, że do niego również nawiązywał Jan

Chrzciciel, gdy okre

ślał Jezusa, według czwartej Ewangelii, mianem „Baranka Bożego, który gładzi grzech świata"

(J 1,29

; por.

Iz 53,7

;

Iz 53,12

;

Hbr 9,28)

.

2.

Baranek wielkanocny.

Gdy Bóg postanowi

ł uwolnić swój lud z *niewoli egipskiej, wydał Żydom rozkaz,

a

żeby w każdej rodzinie złożono w ofierze baranka „bez skazy, samca jednorocznego"

(Wj 12,5)

, aby go spo

żyto

wieczorem i a

żeby jego krwią naznaczono odrzwia domów. Dzięki tym *znakom mieli być Żydzi potem oszczędzeni

przez Anio

ła- Niszczyciela, przychodzącego po to, żeby wygładzić wszystkie nowo narodzone dzieci egipskie.

Wzbogacaj

ąc temat pierwotny, tradycja żydowska nadała z czasem krwi baranka wartość *zbawczą:

„Wyprowadzi

łem was z Egiptu dzięki krwi przymierza i obrzezania oraz z powodu krwi Paschy" (Pirke R. Eliezera;

por. Mechilta na

Wj 12)

. Dzi

ęki *krwi baranka wielkanocnego również Hebrajczycy zostali wybawieni z *niewoli

egipskiej i mogli si

ę stać następnie „ludem świętym", „królestwem kapłanów"

(Wj 19,6)

, powi

ązanych z Bogiem

moc

ą specjalnego *przymierza i rządzonych Prawem Mojżesza.

Tradycja chrze

ścijańska widziała w Chrystusie „prawdziwego Baranka" wielkanocnego (Prefacja ze mszy św.

wielkanocnej), a Jego zbawcz

ą misję przedstawia dość dokładnie katecheza chrzcielna znajdująca się u źródeł

Pierwszego Listu Piotra. Do tej samej katechezy nawi

ązuje zarówno Jan w swoich pismach, jak i autor Listu do

Hebrajczyków. Jezus jest Barankiem

(1P 1,19

;

J 1,29

;

Ap 5,6)

bez skazy

(Wj 12,5)

, tzn. bez grzechu

(1P 1,19

;

J 8,46

;

1J 3,5

;

Hbr 9,14)

, i dokonuje odkupienia ludzi za cen

ę własnej krwi (1P 18n; Ap 5,9n; Hbr 9,12-15). On również

wyprowadzi

ł ich z „ziemi"

(Ap 14,3)

, ze *

świata złego, pogrążonego w perwersji moralnej, mającej swe źródło w

kulcie *idolów

(1P 1,14

;

1P 1,18

;

1P 4,2n)

. Odt

ąd są już w stanie uniknąć *grzechu

(1P 1,15 n

;

J 1,29

;

1J 3,5-9)

i

utworzy

ć nowe „królestwo kapłanów", prawdziwy „lud święty"

(1P 2,9

;

Ap 5,9 n

; por.

Wj 19,6)

, który czci Boga

duchowym *kultem nienagannego

życia

(1P 2,5

;

Hbr 9,14)

. Ludzie ci wyszli z ciemno

ści pogaństwa — jest to ich

duchowy *eksodus — by wej

ść w światłość *Królestwa Bożego

(1P 2, 9)

. Dzi

ęki krwi Baranka pokonali szatana,

którego typem by

ł faraon, i w ten sposób mogą śpiewać kantyk Mojżesza i Baranka

(Ap 15,3

;

Ap 7,9n

;

Ap 7,14-17

;

por

Wj 15)

, czyli hymn, który opiewa wyzwolenie ludzi.

Tradycja, dopatruj

ąca się w Chrystusie prawdziwego Baranka wielkanocnego, sięga swymi korzeniami samych

pocz

ątków chrześcijaństwa. Paweł zachęca wiernych Koryntu, żeby byli jak przaśniki, żyjąc w „czystości i

prawdzie"; poniewa

ż „Chrystus został złożony w ofierze jako nasza *Pascha"

(1Kor 5,7)

. Nie przedstawia on w ten

sposób jakiej

ś nowej nauki o Chrystusie- Baranku, lecz odwołuje się do tradycji liturgicznych, wiążących się z

Pasch

ą chrześcijańską, tradycji pochodzących grubo sprzed lat 55—57, w których Apostoł redagował swój list.

Je

żeli się zaufa chronologii Jana, to samą śmierć Chrystusa należy uznać za bazę tej tradycji. Jezus został skazany

na

śmierć w przeddzień Święta Przaśników

(J 18,28

;

J 19,14

;

J 19,31)

, czyli w sam dzie

ń Paschy, po południu

(J

19,14)

, nawet o tej samej godzinie, w której wed

ług przepisów Prawa, w świątyni zabijano na ofiarę baranki. Po

śmierci nie łamano Mu nóg w przeciwieństwie do pozostałych skazanych (

J 19,33)

, w czym Ewangelista widzi

wype

łnienie się przepisów rytualnych, dotyczących baranka wielkanocnego

(J 19. 36

; por.

Wj 12,46)

.

3.

Baranek niebieski.

Nie odchodz

ąc od tematu zasadniczego, jakim jest Chrystus-Baranek wielkanocny

(Ap 5,9

n)

, Apokalipsa uwydatnia bardzo ostry kontrast pomi

ędzy słabością Baranka złożonego w ofierze a *potęgą, jaką On

uzyskuje wskutek swego wyniesienia do nieba. W momencie swej zbawczej

śmierci Baranek- Chrystus jest

równocze

śnie lwem, którego *zwycięstwo uwalnia lud Boży z więzów potęgi zła

(Ap 5,5 n

;

Ap 12,11)

. Zasiadaj

ąc

teraz wspólnie z Bogiem na tronie

(Ap 22,1

;

Ap 22,3)

i b

ędąc wspólnie adorowanym przez niebieskie byty

(Ap 5,8

;

Ap 5,13

;

Ap 7,10)

, posiada On obecnie w

ładzę samego Boga. To On właśnie wykonuje wyroki wydane przez Boga

na grzeszników

(Ap 6,1...)

, nape

łniając ich, wskutek swego *gniewu, wielkim przerażeniem

(Ap 6,16)

; to On

równie

ż prowadzi bój eschatologiczny przeciwko wszystkim sprzymierzonym potęgom zła, a zwycięstwo, które nad

nimi odniesie, b

ędzie Jego konsekracją na „Króla królów i Pana panów"

(Ap 17,14

;

Ap 19,16)

. Swoj

ą pierwotną

łagodność odzyska On ponownie dopiero podczas zaślubin z Jerozolimą niebieską, która jest symbolem Kościoła

(Ap 19,7; Ap 19,9

;

Ap 21,9)

. Baranek stanie si

ę wtedy *Pasterzem po to, by poprowadzić wiernych do źródeł żywej

*wody niebieskiego szcz

ęścia

(Ap 7,17

; por.

Ap 14,4)

.