„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Andrzej Świderek

Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej

713[02].Z1.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Grażyna Antoniewska
mgr inż. Janina Falkowska

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marzena Więcek


Konsultacja:
dr inż. Bozena Zajac


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[02].Z1.05
„Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej” zawartej w modułowym
programie nauczania dla zawodu monter instalacji i urządzeń sanitarnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Instalacje zimnej wody i ciepłej wody użytkowej

12

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Armatura instalacji wody zimnej i ciepłej wody użytkowej

15

5.2.1. Ćwiczenia 15
5.3. Instalacje przeciwpożarowe

17

5.3.1. Ćwiczenia 17
5.4. Wymagania techniczne montażu i odbioru instalacji wodociągowych

19

5.4.1. Ćwiczenia 19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

22

7. Literatura

36

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik dla nauczyciela „Montaż instalacji zimnej wody

i ciepłej wody użytkowej”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych
w szkole kształcącej w zawodzie monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02].
W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki,

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:

− pokazu z objaśnieniem,
− tekstu przewodniego,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań i uczenia się,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.
− test „próba pracy”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat

układu jednostek modułowych

713[02].Z1

Technologia montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

713[02].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo – zakończeniowe przy wykonywaniu instalacji sanitarnych

713[02].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[02].Z1/2/3/4.03

Montaż instalacji z rur miedzianych

713[02].Z1/2.04

Montaż instalacji z tworzyw sztucznych

713[02].Z1.05

Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej

713[02].Z1.06

Instalacja urządzeń do lokalnego i centralnego przygotowania ciepłej wody

użytkowej

713[02].Z1.07

Instalacja urządzeń lokalnych ujęć wody

713[02].Z1.08

Montaż instalacji z rur żeliwnych i kamionkowych

713[02].Z1.09

Montaż instalacji kanalizacyjnej

713[02].Z1.10

Instalacja urządzeń lokalnych ujęć ścieków

713[02].Z1.11

Konserwacja instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− rozpoznawać rodzaje instalacji,
− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu instalacji,
− rozróżniać łączniki do połączeń rozłącznych i nierozłącznych stosowane w instalacjach

ze stali, miedzi i tworzywa sztucznego,

− oceniać stan techniczny rur i łączników stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych,
− wykonywać połączenia rozłączne rur instalacyjnych stalowych, miedzianych i z tworzywa,
− wykonywać połączenia nierozłączne rur instalacyjnych stalowych metodą spawania

gazowego,

− wykonywać podstawowe operacje obróbki materiałów stalowych, miedzianych

i z tworzywa stosowanych w instalacjach sanitarnych,

− mocować elementy instalacji w budynku,
− prowadzić instalacje różnymi sposobami,
− stosować terminologię budowlaną,
− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
− odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
− posługiwać się dokumentacją budowlaną,
− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
− organizować stanowiska składowania i magazynowania,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

− wykonać prace podczas montażu instalacji wodociągowych i ciepłej wody użytkowej

zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż.,

− przygotować materiały potrzebne do montażu przewodów i uzbrojenia instalacji

wodociągowych i ciepłej wody użytkowej,

− zmontować pionowe i poziome przewody wody zimnej i ciepłej wody użytkowej,
− zamontować armaturę czerpalną,
− zmontować przewody i uzbrojenie instalacji przeciwpożarowych,
− przygotować podejścia wodomierzowe do próby szczelności,
− zainstalować wodomierz po przeprowadzonej próbie szczelności,
− zainstalować wodomierze mieszkaniowe w istniejących instalacjach wodociągowych

i ciepłej wody użytkowej,

− zamontować element łączący przewód przyłącza z przewodem sieciowym,
− wykonać przyłącze wodociągowe,
− przeprowadzić próbę szczelności zamontowanego przyłącza wodociągowego,
− przeprowadzić próbę szczelności i ciśnienia,
− wykonać płukanie i dezynfekcję instalacji wodociągowej i ciepłej wody użytkowej,
− posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji wodociągowej i ciepłej wody użytkowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]
Moduł: Technologia

montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

713[02].Z1
Jednostka modułowa: Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej 713[02].Z1.05

Temat: Harmonogram prac dla montażu armatury czerpalnej, dobór materiałów,

sprzętu i narzędzi, skład ekipy.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności planowania czynności montażowych przy

pracach związanych z instalacją armatury czerpalnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji wodociągowej,
− dobrać materiał, sprzęt i narzędzia, środki ochrony osobistej, skład ekipy,
− zaplanować sposób montażu armatury zgodny z wytycznymi technicznymi,
− sporządzić harmonogram czynności monterskich,
− ocenić dokonany wybór pod kątem zgodności z założeniami.
Metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie

Czas: 45 minut.
Środki dydaktyczne:

− instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
− arkusz papieru formatu A 4,
− ołówek,
− długopis,
− gumka,
− literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Przypomnienie podstawowych informacji dotyczących armatury czerpalnej i zasad jej

instalowania.

4. Zapoznanie uczniów z kryteriami oceny i wymaganiami zawartymi w instrukcji

do wykonania zadania.

5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
6. Wydanie uczniom materiałów do wykonywania ćwiczenia: dokumentacji technicznej,

instrukcji zadania i katalogów armatury czerpalnej

7. Realizacja tematu:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

− Każdy uczeń zapoznaje się z dokumentacją zadania, instrukcją i katalogami armatury

czerpalnej.

− Każdy uczeń dobiera armaturę zgodnie z zadanymi instrukcją parametrami

technicznymi i wymaganiami związanymi z lokalizacją w pomieszczeniu.

− Uczeń dobiera skład ekipy do wykonania zadania i środki ochrony osobistej niezbędne

dla realizacji zadania montażowego.

− Każdy uczeń dobiera materiały, sprzęt i narzędzia dla potrzeb montażu armatury.

Zapisuje zaplanowane zapotrzebowanie materiałowe i sprzętowe na arkuszu.

− Każdy uczeń planuje kolejne czynności monterskie.
− Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów, pomaga dobrać armaturę dla określonych

wymagań oraz sposób i kolejność jej montażu. Podpowiada najlepsze rozwiązania.

8. Po dokonaniu wyboru uczeń próbuje dokonać analizy swojego wyboru, wskazać wady,

zalety wybranego rozwiązania, na arkuszu papieru zapisuje informacje wymagane
w instrukcji ćwiczenia.

9. Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony.
10. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy dokonana analiza i informacje zawarte

w pracy są zgodne z założeniami.

11. Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności wykonywania.
12. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: „Rodzaje armatury dla osób niepełnosprawnych
ruchowo”. Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się
do wypowiedzi: Jakie wymagania muszą być spełnione, aby ułatwić osobom
niepełnosprawnym ruchowo samodzielne korzystanie z urządzeń wyposażenia sanitarnego?
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]
Moduł: Technologia

montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych

713[02].Z1
Jednostka modułowa: Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej 713[02].Z1.05

Temat: Harmonogram prac dla sprawdzenia szczelności instalacji wodociągowej,

określenie warunków technicznych przeprowadzenia badania oraz sposobu jego
udokumentowania.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności planowania czynności dla potrzeb sprawdzenia

szczelności instalacji wodociągowej, warunków przeprowadzania badania i sposobu jego
dokumentowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− zaplanować czynności dla potrzeb przeprowadzenia próby szczelności instalacji

wodociągowej,

− dobrać sprzęt i aparaturę kontrolno-pomiarową do wykonania badania,
− określić warunki techniczne przeprowadzenia próby,
− stwierdzić, czy próba wypadła pozytywnie,
− udokumentować przeprowadzoną próbę szczelności
− określić kwalifikacje i skład ekipy monterskiej i wykonującej badanie,
− ocenić jakość swojej pracy.

Metody nauczania-uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: 90 minut.
Środki dydaktyczne:

− arkusz do notatek.
− instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
− literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem ćwiczenia jest:

– opracowanie wykazu czynności, sprzętu i aparatury kontrolno-pomiarowej

do przeprowadzenia badania szczelności instalacji wodociągowej,

– podanie składu ekipy do wykonania zadania,
– określenie warunków technicznych przeprowadzenia próby szczelności,
– określenie sposobu dokumentowania przeprowadzonego badania,
– podanie warunków pozytywnie przeprowadzonej próby szczelności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA

INFORMACJE
1. Jakie wymagania musi spełnić instalacja wodociągowa, aby można było przystąpić

do przeprowadzenia badania jej szczelności?

2. Jakie warunki techniczne obowiązują przy przeprowadzaniu próby szczelności?
3. Jaki sprzęt i aparatura kontrolno – pomiarowa są niezbędne dla przeprowadzenia

badania?

4. Kto jest uprawniony do wykonywania próby szczelności?
5. Jak należy przygotować instalację do przeprowadzenia badania?
6. Ile wynosi czas przeprowadzania próby?
7. Jakie kolejne czynności należy wykonać, aby próba była przeprowadzona zgodnie

z obowiązującymi przepisami?

8. Jaki wynik próby szczelności jest uważany za pozytywny dla badania?
9. Jak należy udokumentować przeprowadzone badanie?

PLANOWANIE
1. Ustal, jakie wymagania muszą być spełnione, aby poddać instalację wodociągową próbie

szczelności.

2. Ustal, jaki sprzęt i aparatura kontrolno-pomiarowa będą potrzebne do przeprowadzenia

badania.

3. Ustal skład ekipy dokonującej badania szczelności.
4. Ustal, jak należy przygotować instalacje do przeprowadzenia badania.
5. Ustal czas przeprowadzenia badania.
6. Ustal, jaki wynik próby będzie wskazywał, że instalacja wodociągowa jest szczelna.
7. Ustal kolejne etapy przeprowadzania próby.
8. Ustal sposób dokumentowania próby szczelności.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Zapisz, jakie wymagania muszą być spełnione, aby poddać instalację wodociągową

próbie szczelności.

2. Zapisz, jaki sprzęt i aparatura kontrolno – pomiarowa będą potrzebne do przeprowadzenia

próby.

3. Zapisz skład ekipy dokonującej badania.
4. Zapisz czas przeprowadzanej próby szczelności i wynik, który będzie świadczył o tym, że

instalacja jest szczelna.

5. Zapisz kolejność czynności dla wykonania badania szczelności.
6. Zapisz, jak należy dokumentować przeprowadzane badanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie przewidziano warunki przeprowadzenia próby?
2. Czy poprawnie dobrano sprzęt i aparaturę kontrolno - pomiarową?
3. Czy poprawnie dobrano skład ekipy przeprowadzającej badanie?
4. Czy dobrany czas próby i ustalenie jej wyniku są poprawne?
5. Czy prawidłowa jest kolejność czynności dla przeprowadzenia badania?
6. Czy sposób dokumentowania jest zgodny z wytycznymi obowiązującymi w tym zakresie?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: „Odbiór techniczny instalacji wodociągowej”.
Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi:
Kiedy wolno dokonać odbioru technicznego instalacji wodociągowej, kto go wykonuje, jakie
dokumenty są niezbędne do przyjęcia instalacji do eksploatacji?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Instalacje zimnej wody i ciepłej wody użytkowej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj montaż zestawu wodomierzowego DN 20 na rurach stalowych ocynkowanych

dla wody zimnej zgodnie z dokumentacją załączoną w instrukcji.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne,
5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
7) wyznaczyć miejsce wykonania zestawu wodomierzowego,
8) wytrasować otwory na przegrodzie budowlanej,
9) sprawdzić poziome ustawienie miejsc pod otwory montażowe,
10) wywiercić otwory montażowe,
11) założyć obejmy rur stalowych,
12) skompletować kształtki, armaturę, odcinki rur, materiały uszczelniające,
13) wyznaczyć długości montażowe odcinków rur,
14) przyciąć rurę na żądaną długość,
15) oczyścić końcówki rur,
16) naciąć gwinty zewnętrzne na odcinkach rur,
17) połączyć wstępnie elementy stanowiące połączenie wodomierzowe,
18) sprawdzić długość zestawu wodomierzowego z miejscem montażu na przegrodzie

budowlanej,

19) skorygować ewentualne błędy,
20) połączyć poszczególne elementy w całość połączenia wodomierzowego,
21) uszczelnić połączenia,
22) zawiesić zestaw na przegrodzie budowlanej,
23) przyłączyć zestaw do instalacji wody zimnej,
24) sprawdzić szczelność połączeń,
25) skorygować ewentualne błędy,
26) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
27) uporządkować stanowisko pracy,
28) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
29) zaprezentować wykonane ćwiczenie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

30) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– przecinarka tarczowa,
– gwintownica z kompletem narzynek gwintów,
– wiertarka udarowa,
– konopie lniane lub taśma teflonowa,
– wodomierz,
– rury stalowe,
– kształtki żeliwne,
– zawór odcinający,
– filtr,
– zawór zwrotny lub zawór antyskażeniowy zwrotny,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet wkrętaków płaskich lub krzyżakowych,
– apteczka pierwszej pomocy.
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj połączenie wodociągowe z zastosowaniem trójnika zgodnie z dokumentacją

załączoną w instrukcji.

Uwaga: prace ziemne zostały wykonane przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia,

wykop jest zabezpieczony.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne,
5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
7) wyznaczyć miejsce wykonania połączenia wodociągowego,
8) odwodnić przewód sieci wodociągowej,
9) wyciąć odcinek rury o długości równej długości trójnika zwiększonej o głębokość

kielicha,

10) wstawić trójnik w oś przewodu sieci wodociągowej,
11) nałożyć nasuwkę dwukielichową na przewód sieci, która łączy bosy koniec trójnika i bosy

koniec przewodu,

12) wbić klin dociskający kielich trójnika do bosego końca przewodu sieci,
13) wykonać uszczelnienie w kielichu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

14) przesunąć nasuwkę w sposób taki aby objęła równocześnie bosy koniec trójnika

i przewodu ulicznego,

15) wykonać szczelne połączenia z nasuwką,
16) zamontować zasuwę kielichową połączoną z kielichem trójnika,
17) zamknąć zasuwę na połączeniu wodociągowym,
18) napełnić wodociąg wodą,
19) sprawdzić szczelność wykonanych połączeń,
20) skorygować ewentualne błędy,
21) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
22) uporządkować stanowisko pracy,
23) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
24) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
25) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– przecinarka tarczowa,
– ubijak,
– młotek,
– trójnik,
– zasuwa kielichowa,
– sznur konopny smołowany,
– pianka poliuretanowa lub inny materiał do wypełnienia połączeń kielichowych,
– drabina,
– apteczka pierwszej pomocy.
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Armatura instalacji wody zimnej i ciepłej wody użytkowej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj montaż baterii na obrzeżu umywalki.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne,
5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
7) sprawdzić kompletność baterii umywalkowej stojącej jednouchwytowej,
8) sprawdzić jakość otworu w umywalce,
9) nałożyć na otwór w umywalce od góry uszczelkę gumową,
10) wstawić baterię w otwór,
11) nasunąć od spodu umywalki nakrętkę mocującą,
12) przykręcić wstępnie nakrętką baterię,
13) sprawdzić kompletność połączeniowych elastycznych wężyków w oplocie stalowym,
14) połączyć wężyki (szt.2) z rurami baterii,
15) uszczelnić połączenia,
16) zawiesić umywalkę w stelażu montażowym,
17) połączyć wężyki elastyczne z zaworami odcinającymi instalacji wodociągowej,
18) sprawdzić ustawienie baterii na umywalce,
19) ostatecznie dokręcić nakrętkę mocującą baterię tak, aby była mocno i nieruchomo

osadzona,

20) otworzyć zawory odcinające tak aby był przepływ wody przez baterię,
21) sprawdzić szczelność połączeń,
22) skorygować ewentualne błędy,
26) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
27) uporządkować stanowisko pracy,
28) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
29) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
30) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Środki dydaktyczne:

– bateria umywalkowa stojąca jednouchwytowa,
– wężyki elastyczne w oplocie stalowym,
– taśma teflonowa lub konopie lniane,
– umywalka,
– komplet kluczy płaskich,
– środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykaz czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony osobistej

dla wykonania montażu ściennej baterii wannowej nad jej długim bokiem. Podaj skład ekipy
do wykonania zadania.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi montażu armatury czerpalnej, oraz zasadami prowadzenia

przewodów wodociągowych,

4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy,
6) podać skład ekipy,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
8) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– katalogi materiałów do budowy studni rewizyjnej,
– katalogi studni rewizyjnych z tworzyw sztucznych,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Instalacje przeciwpożarowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj montaż szafki hydrantowej wraz z jej wyposażeniem zgodnie z załączoną

dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do realizacji

:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne,
5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
7) wyznaczyć miejsce zamontowania szafki hydrantowej na ścianie w budynku,
8) sprawdzić poziome ustawienie miejsc pod otwory montażowe,
9) wywiercić otwory montażowe,
10) zamontować szafkę na ścianie budynku,
11) połączyć zawór hydrantowy z pionem wodociągowym,
12) uszczelnić połączenie,
13) sprawdzić szczelność połączenia,
14) skorygować ewentualne błędy,
15) skompletować wyposażenie szafki hydrantowej,
16) zabezpieczyć drzwi szafki hydrantowej,
17) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
18) uporządkować stanowisko pracy,
19) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
20) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
21) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– szafka hydrantowa,
– zawór hydrantowy,
– odcinek węża hydrantowego,
– prądownica,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– komplet kluczy płaskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

– materiały pomocnicze: taśma teflonowa kołki plastikowe,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– apteczka pierwszej pomocy,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykaz czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony osobistej

dla wykonania instalacji tryskaczowej w systemie wodnym dla pomieszczenia
magazynowego. Podaj skład ekipy do wykonania zadania.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi podłączania, montażu tryskaczy w instalacji tryskaczowej,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia,
6) opracować instrukcję pierwszego uruchomienia kotła,
7) podać skład ekipy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– karty katalogowe tryskaczy,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.4. Wymagania techniczne montażu i odbioru instalacji

wodociągowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ kolejność czynności dla sprawdzenia szczelności instalacji wodociągowej

w obrębie jednej kondygnacji, warunki przeprowadzenia badania oraz sposób jego
dokumentowania.

Wskazówki do realizacji

:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi badania odbiorczego szczelności instalacji wodociągowej,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj montaż odcinka instalacji wody zimnej i ciepłej z rur PP z rozdziałem dolnym,

wraz z uzbrojeniem zgodnie z załączoną dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
4) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
5) skompletować narzędzia i sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
6) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej,
7) ustalić sposób prowadzenia przewodów rurowych względem przegrody budowlanej,
8) wyznaczyć osie przewodów odcinka instalacji wody zimnej i ciepłej z rozdziałem

dolnym,

9) wyznaczyć miejsce montażu punktów mocujących rury z z PP,
10) zamocować uchwyty do mocowania rury,
11) przygotować odcinki rur z PP do montażu,
12) wykonać połączenie rur PP z pionami wodociągowymi z PP,
13) zamontować rurę osłonową typu „peszel” na rury,
14) ułożyć i zamocować w uchwytach rury zgodnie z dokumentacją,
15) uzbroić odcinki rur w zawory odcinające,
16) skorygować ewentualne błędy,
17) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
18) uporządkować stanowisko pracy,
19) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
20) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
21) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– rury typu PP o średnicach zgodnych z dokumentacją zadania,
– zawory kulowe odcinające ½”,
– kształtki do połączeń zgrzewanych zgodnie z dokumentacją,
– rura typu „peszel”,
– uchwyty do mocowania rur z kołkiem,
– materiały pomocnicze: taśma teflonowa,
– kołki plastikowe,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich i krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– zgrzewarka,
– apteczka pierwszej pomocy
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

Ćwiczenie 3

Określ kolejność czynności płukania i dezynfekcji instalacji wody zimnej i ciepłej dla

budynku mieszkalnego wraz z warunkami przeprowadzenia tych czynności.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi w zakresie dezynfekcji przewodów instalacji wodociągowej,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż instalacji zimnej
wody i ciepłej wody użytkowej”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-14 są z poziomu podstawowego,
− zadania 15-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie 10 lub 11 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie 12, 13 lub 14 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 15 lub 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowiedź

1 Rozpoznać rodzaj instalacji wodociągowej A P

A

2

Określić warunki wykonania połączenia
wodociągowego za pomocą opaski

A P

A

3

Ustalić zakres średnic dla połączenia
wodomierzowego

A P

C

4

Podać kierunek spadku przewodu połączenia
wodociągowego

B P

C

5

Ustalić wartość spadku przewodu
wodociągowego

C P

B

6

Ustalić miejsce lokalizacji przewodów wody
zimnej

C P

C

7

Dobrać sposób połączenia instalacji wykonanej
z PVC

C P

B

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Nr zadani

a

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowiedź

8

Określić warunki lokalizacji zestawu
wodomierzowego

A P

A

9

Ustalić czas kolejnych etapów przeprowadzania
próby szczelności

C P

D

10

Zaplanować usytuowanie baterii natryskowej
nad podłogą

D P

B

11 Ustalić elementy hydrantu wewnętrznego C

P

C

12

Dobrać miejsca instalowania uzbrojenia
instalacji wodociągowej

C P

A

13 Ustalić cel instalowania zaworu pływakowego C P

D

14

Dobrać technikę

łączenia elementów

nierozłącznych instalacji wykonanej z PVC

C P

A

15

Ustalić wytyczne mocowania przewodów
pionowych instalacji wodociągowej

C PP

D

16

Ustalić, jakie wymagania powinna spełniać
instalacja w czasie przeprowadzania próby
szczelności

C PP

B

17

Zastosować prawidłowy dobór instalacji
tryskaczowej w pomieszczeniu

C PP

D

18

Określić warunki montażu podejścia pod
podgrzewacz c.w.u.

C PP

A

19

Dobrać technikę

łączenia elementów

rozłącznych instalacji wykonanej z miedzi

C PP

D

20

Przewidzieć, kiedy w instalacji c.w.u. nie jest
potrzebna cyrkulacja

D PP

D

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących technologii wykonywania instalacji zimnej wody

i ciepłej wody użytkowej. Pytania w teście są to pytania wielokrotnego wyboru i tylko
jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

− w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
pytania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

8. Na rozwiązanie

testu

masz

45

minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,

– zestaw zadań testowych,

– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. W układzie jednostrefowym dla niskich obiektów budowlanych instalacje wodociągowe

montowane są jako instalacje z:

a) rozdziałem dolnym,
b) rozdziałem dolnym jednorurowe,
c) rozdziałem dolnym dwururowe,
d) rozdziałem górnym.

2. Połączenie wodociągowe za pomocą opaski można wykonać, gdy średnica połączenia

jest:

a) mniejsza od połowy średnicy przewodu ulicznego,
b) nie ma znaczenia średnica przewodu ulicznego,
c) równa połowie średnicy przewodu ulicznego,
d) większa od połowy średnicy przewodu ulicznego.

3. Proste odcinki przewodu na połączeniu wodomierzowym powinny być równe:

a) przed wodomierzem 3 średnicom przewodu, za wodomierzem 3 średnicom przewodu,
b) przed wodomierzem 3 średnicom przewodu, za wodomierzem 5 średnicom przewodu,
c) przed wodomierzem 5 średnicom przewodu, za wodomierzem 3 średnicom przewodu,
d) przed wodomierzem 5 średnicom przewodu, za wodomierzem 5 średnicom przewodu.

4. Spadek przewodu połączenia wodociągowego powinien być:

a) równy spadkowi przewodu rozdzielczego sieci wodociągowej,
b) równy spadkowi terenu,
c) w kierunku do przewodu ulicznego,
d) w kierunku do zestawu wodomierzowego.

5. Minimalny spadek połączenia wodociągowego powinien wynosić:

a) 2 ‰,
b) 3 ‰,
c) 2 %,
d) 3 %.

6. Przewody wody zimnej prowadzi się nad przewodami:

a) elektrycznymi,
b) gazowymi,
c) kanalizacyjnymi,
d) wody ciepłej.

7. Połączenie dwóch odcinków rurowych z PVC w instalacjach wodociągowych wykonać

można stosując:

a) łączniki gwintowane z wkładką mosiężną,
b) łączniki do klejenia,
c) łączniki do zgrzewania doczołowego,
d) złączki zaciskowe.

8. Zestaw wodomierzowy lokalizuje się w budynku oddalonym od ulicy nie więcej niż:

a) 15 m,
b) 20 m,
c) 25 m,
d) 30 m.

9. Przed badaniem szczelności instalacja wodociągowa powinna być napełniona wodą

przez:

a) 3 godziny,
b) 6 godzin,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

c) 12 godzin,
d) 24 godziny.

10. Wysokość ustawienia baterii natryskowej nad podłogą wynosi:

a) 0,75 m,
b) 1,00 m,
c) 1,25 m,
d) 1,50 m.

11. Elementem hydrantu wewnętrznego jest zawór:

a) antyskażeniowy,
b) czerpalny,
c) hydrantowy,
d) tryskaczowy.

12. Na dole pionu wodociągowego powinien być zamontowany:

a) zawór przelotowy z kurkiem spustowym,
b) zawór przelotowy skośny,
c) zawór przelotowy ze złączką do węża,
d) zawór zwrotny.

13. Zawór pływakowy montuje się jako element:

a) czerpalny w instalacji wodociągowej,
b) kontrolujący przepływ wody w instalacji wodociągowej,
c) regulujący przepływ wody w instalacji wodociągowej,
d) zabezpieczający instalację wodociągową.

14. Połączenie nierozłączne na rurach z PVC wykonuje się w technice:

a) klejenia,
b) zaciskowej,
c) zaprasowywania,
d) zgrzewania.

II część
15. Dla przewodów pionowych odległości między podporami mogą być w stosunku do

przewodów poziomych:

a) zmniejszone o 10 %,
b) zmniejszone o 30 %,
c) zwiększone o 10 %,
d) zwiększone o 30 %.

16. W czasie badania szczelności odcinka przewodu c.w.u. powinien być odłączony:

a) wodomierz,
b) zawór bezpieczeństwa,
c) zawór hydrantowy,
d) zawór odcinający.

17. W pomieszczeniach z temperaturą dodatnią instalacje tryskaczowe wykonuje się

w systemie:

a) otwartym,
b) pierścieniowym,
c) powietrznym,
d) wodnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

18. Średnica wylotu odgałęzienia dla podgrzewacza c.w.u. wynosi:

a) 15 mm,
b) 20 mm,
c) 25 mm,
d) 32 mm.

19. W instalacji wodociągowej połączenie rozłączne rury z miedzi przy zastosowaniu

łączników gwintowanych wykonuje się przy montażu:

a) dwóch prostych odcinków rurowych,
b) połączenia wodociągowego,
c) zestawu odwadniającego,
d) zestawu wodomierzowego.

20. W instalacji c.w.u. cyrkulacja wody nie jest potrzebna gdy punkt czerpalny oddalony jest

od pionu ciepłej wody nie więcej niż:

a) 0,5 m,
b) 1,0 m,
c) 1,5 m,
d) 2,0 m.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Montaż instalacji wodociągowej zimnej wody i ciepłej wody użytkowej

Zakreśl poprawną odpowiedź. Jeżeli pomylisz się – błędną odpowiedź zakreśl kółkiem.

Odpowiedź

Numer

pytania

a b c d

Punktacja

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

TEST 2

Test „próba pracy” do jednostki modułowej „Montaż instalacji
wodociągowej zimnej wody i ciepłej wody użytkowej”

Wykonaj montaż szafki hydrantowej wraz z jej wyposażeniem zgodnie z załączoną
dokumentacją zawartą w instrukcji.

Test jest przewidziany jako „próba pracy”. Czas na wykonanie testu – 90 minut.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną

czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający - za uzyskanie co najmniej 12 punktów,

-

dostateczny - za uzyskanie co najmniej 14 punktów,

-

dobry - za uzyskanie co najmniej 16 punktów z 19 możliwych, w tym co najmniej 1 punkt

za prezentację zadania,

-

bardzo dobry - za uzyskanie co najmniej 17 punktów z 19 możliwych, w tym co najmniej

1 punkt za prezentację zadania

Kryteria oceny
Klucz

punktowania

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania

czynności

Punktacja

0 - 1

1

Uczeń zapoznaje się
z dokumentacją zadania

Zapoznał się
z dokumentacją zadania

0 lub 1

Organizacja
stanowiska
pracy

2

Uczeń organizuje
stanowisko pracy

Zorganizował stanowisko
pracy zgodnie z wymogami
bhp i ergonomii

0 lub 1

3

Uczeń zabezpiecza się
w środki ochrony
osobistej

Zabezpieczył się
w nakrycie głowy, rękawice
i okulary ochronne

0 lub 1

Wykonywanie
zadania
z
zachowaniem
przepisów bhp
i wymagań
ergonomii

4

Uczeń dobiera materiały
instalacyjne do
wykonania ćwiczenia

Z zestawu dobrał materiały
instalacyjne przewidziane
dokumentacją zadania

0 lub 1

5

Uczeń dobiera sprzęt,
narzędzia do wykonania
ćwiczenia

Z zestawu sprzętu
i narzędzi dobrał co
najmniej 8 z wymienionych
w środkach dydaktycznych

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania

czynności

Punktacja

0 - 1

6

Uczeń sprawdza stan
techniczny sprzętu i
narzędzi

Sprawdził stan techniczny
sprzętu i narzędzi

0 lub 1

7

Uczeń trasuje miejsce
zamontowania szafki
hydrantowej na
przegrodzie budowlanej

Na przegrodzie budowlanej
wyznaczył prawidłowo
miejsca zamontowania
szafki hydrantowej

0 lub 1

8

Uczeń sprawdza poziome
ustawienie miejsc pod
otwory montażowe

Sprawdził poziome
ustawienie miejsc pod
otwory montażowe,
ewentualne błędy
skorygował

0 lub 1

9

Uczeń wierci otwory
montażowe

Uczeń wywiercił otwory
montażowe
w wyznaczonych miejscach

0 lub 1

10

Uczeń montuje szafkę na
ścianie budynku

Zamontował szafkę na
ścianie budynku

0 lub 1

11

Uczeń łączy zawór
hydrantowy z pionem
wodociągowym
uszczelniając połączenie

Połączył zawór hydrantowy
z pionem wodociągowym
po uprzednim uszczelnieniu
go

0 lub 1

12

Uczeń sprawdza
szczelność połączenia

Sprawdził szczelność
połączenia, ewentualne
błędy skorygował

0 lub 1

13

Uczeń kompletuje
wyposażenie szafki
hydrantowej

Skompletował wyposażenie
szafki hydrantowej

0 lub 1

14

Uczeń zabezpiecza drzwi
szafki hydrantowej

Zabezpieczył drzwi szafki
hydrantowej

0 lub 1

15

Uczeń sprawdza
zgodność wykonania
ćwiczenia
z dokumentacją zadania

Sprawdził zgodność
wykonania ćwiczenia
z dokumentacją zadania

0 lub 1

16

Uczeń zagospodarowuje
odpady i
niewykorzystane
materiały

Zagospodarował odpady
i niewykorzystane materiały
odłożył do składu

0 lub 1

17

Uczeń porządkuje
stanowisko
wykonywanego
ćwiczenia

Uporządkował stanowisko
po wykonanym ćwiczeniu

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania

czynności

Punktacja

0 - 1

18

Uczeń prezentuje
wykonane ćwiczenie

Wskazał ewentualne
nieprawidłowości
i zaistniałe trudności
podczas wykonywania
ćwiczenia

0 lub 1

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
ćwiczenia

19

Uczeń ocenia wykonane
ćwiczenie

Ocenił jakość swojej pracy

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA OBSERWACJI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Montaż szafki hydrantowej

Wykonaj montaż szafki hydrantowej wraz z jej wyposażeniem zgodnie z załączoną
dokumentacją zawartą w instrukcji.

Obszar

wymagań

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba

punktów

Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania
Kryterium wykonania: uczeń zapoznał się z dokumentacją
zadania

Czynność 2. Organizowanie stanowiska pracy

Organizacja
stanowiska
pracy

Kryterium wykonania: uczeń zorganizował stanowisko pracy
zgodnie z wymogami bhp i ergonomii

Czynność 3. Zabezpieczanie się w środki ochrony osobistej
Kryterium wykonania: uczeń zabezpieczył się w środki ochrony
osobistej wymienione w kluczu punktowania

Czynność 4. Dobieranie materiałów do wykonania zadania
Kryterium wykonania: uczeń dobrał materiały instalacyjne
przewidziane dokumentacją zadania

Czynność 5. Dobieranie sprzętu i narzędzi
Kryterium wykonania: uczeń z zestawu sprzętu i narzędzi dobrał
co najmniej 8 z wymienionych w kluczu punktowania
Czynność 6. Sprawdzanie stanu technicznego sprzętu i narzędzi

Kryterium wykonania: uczeń sprawdził stan techniczny sprzętu
i narzędzi

Czynność 7. Trasowanie miejsca montażu szafki hydrantowej
Kryterium wykonania: uczeń wytrasował miejsce montażu szafki
hydrantowej

Czynność 8. Sprawdzanie poziomego ustawienia miejsc pod otwory
montażowe
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził poziome ustawienie
miejsc pod otwory montażowe, ewentualne błędy skorygował

Czynność 9. Wiercenie otworów
Kryterium wykonania: uczeń wywiercił otwory montażowe
w wyznaczonych miejscach

Czynność 10. Montowanie szafki na ścianie budynku
Kryterium wykonania: uczeń zamontował szafkę na ścianie
budynku

Wykonywanie
zadania
z
zachowaniem
przepisów bhp
i wymagań
ergonomii

Czynność 11. Łączenie zaworu hydrantowego z pionem
wodociągowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Obszar

wymagań

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba

punktów

Kryterium wykonania: uczeń połączył zawór hydrantowy
z pionem wodociągowym po uprzednim uszczelnieniu go
Czynność 12. Sprawdzanie szczelności połączenia
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził szczelność połączenia,
ewentualne błędy skorygował

Czynność 13. Kompletowanie wyposażenia szafki hydrantowej
Kryterium wykonania: uczeń skompletował wyposażenie szafki
hydrantowej

Czynność 14. Zabezpieczanie drzwi szafki hydrantowej
Kryterium wykonania: uczeń zabezpieczył drzwi szafki
hydrantowej

Czynność 15. Sprawdzanie zgodności wykonania ćwiczenia
z dokumentacją zadania
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził zgodność wykonania
ćwiczenia z dokumentacją zadania

Czynność 16. Zagospodarowywanie odpadów i niewykorzystanych
materiałów
Kryterium wykonania: uczeń zagospodarował odpady

i niewykorzystane materiały odłożył do składu

Czynność 17. Porządkowanie stanowiska pracy
Kryterium wykonania: uczeń uporządkował stanowisko

po wykonanym ćwiczeniu

Czynność 18. Prezentacja wykonanego zadania
Kryterium wykonania: uczeń wskazał trudności i ewentualne
nieprawidłowości wykonanego ćwiczenia

Czynność 19. Ocena wykonanego zadania

Prezentowani
e
i ocena
wykonanego
zadania

Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość swojej pracy

Łączna liczba punktów

Uzyskana
ilość punktów
i ocena

Uzyskana ocena szkolna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”,
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom instrukcje do wykonania zadania wraz z dokumentacją, podaj czas

przeznaczony na wykonanie zadania.

8. Rozdaj uczniom zestawy różnych łączników i odcinków rur, elementów uzbrojenia,

materiałów pomocniczych, narzędzi i sprzętu, szafkę hydrantową z wyposażeniem.

9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia wykonania ćwiczenia.

11. Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z dokumentacją zadania.
3. Test „próba pracy” oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności

wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość.

4. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
5. Dokonaj oceny stanu technicznego sprzętu, narzędzi i użytych materiałów.
6. Po dokonanym doborze materiałów, sprzętu i narzędzi – zabezpiecz się w środki ochrony

osobistej.

7. Wykonaj zaplanowane czynności montażowe.
8. Oceń poprawność wykonanego montażu przez porównanie go z wytycznymi

dokumentacji zadania.

9. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
10. Po zakończonym zadaniu uporządkuj stanowisko pracy.
11. Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia.
12. Na rozwiązanie

testu

masz

90

minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– szafka hydrantowa,
– zawór hydrantowy,
– odcinek węża hydrantowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

– prądownica,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– komplet kluczy płaskich,
– materiały pomocnicze: taśma teflonowa kołki plastikowe,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– apteczka pierwszej pomocy,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

7. LITERATURA

1. Chudzicki J., Sosnowski S.: Instalacje wodociągowe – projektowanie, wykonanie,

eksploatacja., Wydawnictwo „Seidel – Przywecki”, Warszawa 2005

2. Cieślowski S., Karpiński M., Trzaskowski W.: Technologia. Instalacje sanitarne, WSiP,

Warszawa 1996

3. Cieślowski S., Krygier K.: Technologia. Instalacje sanitarne część 1,WSiP, Warszawa

1998

4. Fox U.: Techniki instalacyjne w budownictwie mieszkaniowym – projektowanie,

wykonawstwo, eksploatacja, zmiana sposobu użytkowania, Arkady, Warszawa 1998

5. Heidrich Z.: Wodociągi i Kanalizacja. Część 1. Wodociągi, WSiP, Warszawa 1999
6. Płuciennik M. Warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji wodociągowych.

Wymagania techniczne Zeszyt 7, COBRTI INSTAL, Warszawa 2003

7. Polska Norma PN-81/B-10700.00 Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne.

Wymagania i badania przy odbiorze. Wspólne wymagania i badania

8. Polska Norma PN-81/B-10700.02 Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne.

Wymagania i badania przy odbiorze. Przewody wody zimnej i ciepłej z rur stalowych
ocynkowanych

9. Polska Norma PN-81/B-10700.04 Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne.

Wymagania i badania przy odbiorze. Przewody wody zimnej z polichlorku winylu
i polietylenu

10. Polska Norma PN-B-10720:1998 Wodociągi. Zabudowa zestawów wodomierzowych

w instalacjach wodociągowych. Wymagania i badania przy odbiorze

11. Praca zbiorowa.: Technologia instalacji wodociągowych i gazowych. Część 1. Instalacje

wodociągowe. REA, Warszawa 1998

12. Praca zbiorowa.: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-

montażowych. Tom II. Instalacje sanitarne i przemysłowe. Arkady, 1988

13. Praca zbiorowa.: Wodociągi i kanalizacja – projektowanie, montaż, eksploatacja,

modernizacja, Wydawnictwo Verlag Dashőfer, Warszawa 2005

14. Strona internetowa www.e-instalacje.pl
15. Strona internetowa www.muratordom.pl