Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy
PESEL ZDAJĄCEGO
Miejsce na nalepkę
z kodem szkoły
PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY
Z JĘZYKA GRECKIEGO (KLASYCZNEGO)
I KULTURY ANTYCZNEJ
Arkusz I
Czas pracy 90 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny
brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Pracę należy napisać czytelnie.
3. Proszę pisać długopisem lub piórem z czarnym atramentem. Proszę
nie pisać ołówkiem.
4. Nie wolno używać korektora.
5. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić.
6. Wszelkie notatki należy sporządzić w brudnopisie, który nie będzie
oceniany.
Życzymy powodzenia!
Wpisuje egzaminator / nauczyciel sprawdzający pracę
Nr zadania
I 1 I 2 I 3 I 4 I 5 I 6 I 7 I 8
II
III
SUMA
Maksymalna
liczba
punktów
5 2 6 2 6 2 6 6 2 3 40
Uzyskana
liczba
punktów
Strona 2 z 8
Zadanie 1. (40 pkt)
Temat:
Mit o Orfeuszu i Eurydyce. Omów nawiązania do mitu i jego reinterpretacje
w twórczości autorów nowożytnych oraz określ funkcje tych odwołań
w prezentowanych poniżej utworach.
Orfeusz, Eurydyka i Hermes. Płaskorzeźba attycka, ok. 420 p.n.e.
Jan Kochanowski, Tren XIV
Gdzie te wrota nieszczęsne, którymi przed laty
Puszczał się w ziemie Orfeus szukając swej straty,
Żebych ja też tąż ścieżką swej najmilszej córy
Poszedł szukać i on bród mógł przebyć, przez który
Srogi jakiś przewoźnik wozi blade cienie
I w lasy niewesołe cyprysowe żenie
1
.
A ty mnie nie zostawaj
2
, wdzięczna lutni moja,
Ale ze mną po społu pódź aż do pokoja
Surowego Plutona: owa
3
go to łzami,
To
tymi
żałosnymi zmiękczywa
4
pieśniami,
Że mi moję namilszą dziewkę jeszcze wróci,
A ten nieuśmierzony we mnie żal ukróci.
Zginąć ci mu nie może; tuć sie wszystkim zostać,
Niech sie tylko niedoszłej jagodzie da dostać
5
.
Gdzie by
6
też tak kamienne ten Bóg serce nosił,
Żeby tam smutny człowiek już nic nie uprosił?
Cóż temu rzec? Więc tamże już za jedną drogą
Zostać, a duszą za raz zewlec troskę srogą.
Strona 3 z 8
1. żenie – gna
2. nie zostawaj – nie opuszczaj
3. owa – słowo wyrażające możliwość, że coś się stanie: a może, a nuż
4. zmiękczywa – zmiękczymy (poeta mówi o sobie i o swojej lutni)
5. Niech sie [...] niedoszłej jagodzie da dostać – niech pozwoli dorosnąć niedojrzałej jagodzie
6. gdzie by – jakże by
Mieczysław Jastrun Stara grecka płaskorzeźba
Kto wznieca wojnę,
Rzuca narody
Przeciwko sobie?
Wzrok twój przykuła
Na starożytnym
Płasko rzeźbionym
Kamieniu
Ta ręka czuła,
Która spoczęła
Na ukochanym
Ramieniu –
I druga ręka,
Która dotyka,
Ramienia pięknej,
Wróconej życiu
I odchodzącej powtórnie.
Te same ręce
Miotają ogień,
Te same ręce
Mordują ludzi.
Nie ostygł popiół.
Zorza gorąca
Nad Europą.
Lecz dawna Grecja
Ma czas i czeka
I wieki stopą
W kamiennym trąca
Koturnie.
Ta sama Grecja,
Matka człowieka,
Wskrzeszona z martwych
I odchodząca
Powtórnie.
Strona 4 z 8
Zbigniew Herbert H.E.O.
– Czy to konieczne? – pyta Eurydyka.
Hermes uśmiecha się i milczy. Idą. A ciemność rozstępuje się przed nimi i zaraz na powrót
zamyka. Tak kroczą przez niezliczone bramy.
– Czy to naprawdę konieczne? – pyta Eurydyka. – Orfeusz jest stary – mówi – więc niedługo
będę z nim żyła. Zapomniałam zupełnie, z jakich ziół robi się napar, który leczy jego obolałe
od śpiewu gardło. Co znaczy wstawanie o świcie, i czego chce mężczyzna, kiedy dotyka mego
brzucha.
– Wszystko sobie przypomnisz – mówi łagodnie i bez przekonania Hermes.
– To ładnie, że mnie pocieszasz – mówi Eurydyka.
Droga wiedzie pod górę. Nie jest to droga, ale posłuszne rozstępowanie się skał. Krzemienie
pachną jak zasuszone błyskawice, a małe kamyki pod nogami na śmierć zapomniały o morzu.
– Czy on nas widzi? – pyta z niepokojem Eurydyka.
Hermes zaprzecza ruchem głowy.
– Ale ja widzę jego plecy. Zawsze, to znaczy za życia, wzruszały mnie plecy mężczyzny. Są
bezbronne. Ale teraz już tego nie czuję. Czułość? Co to jest czułość?
– To radość dotyku. Rodzaj niższej ekstazy – odpowiada Hermes.
– Nie mam już żywych pleców – skarży się Eurydyka. – Nie potrafiłabym nawlec igły ani
wyjąć pyłku z oczu ukochanego.
Jeszcze jeden zakręt i zaczyna się stok. Ciemność jakby ukośna, pochylona nad inną, jeszcze
głębszą ciemnością.
– Eurydyko – cicho mówi Hermes – zdradzę ci tajemnicę losu. Orfeusz zginie wkrótce
w podejrzanych okolicznościach. Wtedy będziesz wolna. Weźmiesz sobie za męża zdrowego
osiłka o ramionach jak konary dębu, młodzieńca bez polotu, ale na tyle mądrego, że nie
pragnie rzeczy nieosiągalnych. Nie masz pojęcia, jakie to będzie krzepiące po życiu
z utalentowanym mazgajem.
– Sądzę – mówi szybko Eurydyka – że moi rodacy prędzej mnie ukamienują, niż pozwolą
na drugie zamążpójście. Będę dla nich reklamą wierności i poezji, czymś w rodzaju wdowy
narodowej. Posadzą mnie na skale, abym plotła natchnione wyrocznie, albo zamkną
w świątyni, co na jedno wychodzi. A potem umrę po raz drugi. Jak się umiera po raz drugi?
Mam nadzieję, że nie jest to takie bolesne i uciążliwe jak za pierwszym razem.
To wszystko słyszy Orfeusz przez ulewną ciemność. Po raz pierwszy podziwia mądrość
Eurydyki. Czy naprawdę trzeba umrzeć, żeby stać się dorosłą?
Otwiera przed nim pejzaż w bazalcie, dostojny jak spalony las, nie poruszony jak oko
wulkanu, wnętrze gęstej materii, spalony do nicości błękit nocy.
Opiewałem świty koronacje słońca
podróż kolorów od ranka do wieczoru
a zapomniałem o tobie
wiekuista nocy
Orfeusz odwraca się nagle ku cieniom Eurydyki i Hermesa, i krzyczy w uniesieniu jedno
słowo: – Znalazłem!
Cienie znikają. Orfeusz wychodzi na światło dnia. Rozpiera go radosna duma, że doznał
objawienia i odkrył nowy rodzaj literatury, zwanej odtąd liryką zadumy i mroku.
Strona 5 z 8
CZYSTOPIS
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Strona 6 z 8
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Strona 7 z 8
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
Strona 8 z 8
BRUDNOPIS
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................