Wydawnictwo Helion
ul. Kościuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail:
e-mail:
redakcja:
redakcjawww@septem.pl
informacje:
o księgarni septem.pl
IDŹ DO:
KATALOG KSIĄŻEK:
CENNIK I INFORMACJE:
CZYTELNIA:
NOWOŚĆ
BESTSELLER
Instrumenty klawiszowe
dla bystrzaków. Wydanie II
Autor:
Tłumaczenie: Magda Witkowska
ISBN: 978-83-246-3008-0
Tytuł oryginału:
Format: 170 × 230, stron: 352
Świat w pełnej harmonii:
•
Wybór odpowiedniego instrumentu
•
Czytanie zapisu nutowego
•
Optymalne wykorzystanie czasu przeznaczonego na ćwiczenia
•
Popisywanie się talentem przed publicznością
•
Płyta CD z utworami omawianymi w książce
Spacer po białych i czarnych klawiszach
Instrumenty klawiszowe mają w sobie siłę i delikatność. Są w stanie najsubtelniej przekazywać
uniwersalne prawdy za pomocą drewna, metalu i wibracji powietrza. Jeśli na dźwięk fortepianu
coś się w Tobie budzi i myślisz: „Ach, gdybym ja też tak potrafił…”, koniecznie sięgnij po tę
książkę. Dowiesz się z niej, jak ujarzmić bestię i skłonić ją do wydobywania z siebie pięknej
muzyki. Zaczniesz zaklinać pianina, fortepiany, organy i keyboardy. Jednak nim podniesiesz klapę
instrumentu…
•
rozejrzyj się po sklepie – poznaj różnice i podobieństwa między akustycznymi
i elektrycznymi instrumentami klawiszowymi;
•
sięgnij po zapiski – naucz się interpretować różne symbole, linie i kropki, które składają
się na zapis nutowy;
•
przygotuj się do rozgrzewki i skorzystaj ze wskazówek dotyczących grania – najpierw
tylko prawą ręką, następnie obiema, a w końcu także przy użyciu stóp;
•
ciesz się życiem w pełnej harmonii – dowiedz się, co to jest harmonia i jak można
za jej pomocą wzbogacić utwór.
Jak z nut:
•
Praktyczne podpowiedzi, techniki ćwiczeń i przykłady.
•
Gamy, pasaże i wprawki.
•
Wskazówki pomagające w utrzymywaniu rytmu.
•
Ćwiczenia na palce, prawą i lewą rękę, postawę ciała oraz użycie stóp.
•
Sztuczki i ozdobniki stylistyczne, wzbogacające Twoje wykonanie.
•
Gamy i akordy durowe oraz molowe.
•
Przydatne schematy akompaniamentu, ciekawe wstępy i finały.
Spis treci
O autorze .......................................................................................................................13
Podzikowania od autora ..............................................................................................15
Wprowadzenie ...............................................................................................................17
O ksice .........................................................................................................................................17
Konwencje zastosowane w ksice ......................................................................................................18
Naiwne zaoenia ..............................................................................................................................18
Czego nie czyta ...............................................................................................................................19
Jak podzielona jest ksika .................................................................................................................19
Cz I: Rozgrzewka .....................................................................................................................19
Cz II: Utrwali dwik na papierze ...........................................................................................20
Cz III: Najpierw jedna rka, potem druga ..................................................................................20
Cz IV: ycie w penej harmonii ................................................................................................20
Cz V: Bez techniki si nie da ....................................................................................................20
Cz VI: Dekalogi ......................................................................................................................20
Ikony wykorzystane w ksice .............................................................................................................21
Co dalej ...........................................................................................................................................21
Cz I: Rozgrzewka .............................................. 23
Rozdzia 1: Kocham fortepian .......................................................................................25
Co takiego szczególnego ma w sobie fortepian? ...................................................................................25
Zalety gry na fortepianie ...............................................................................................................26
Zalety nauki muzyki na fortepianie ................................................................................................26
Technika a sztuka .........................................................................................................................26
Dlaczego ludzie ucz si gra na fortepianie (i dlaczego czsto rezygnuj)? ..................................................27
Poznaj swój instrument ......................................................................................................................29
Zrozumie jzyk muzyki ....................................................................................................................30
Suchanie muzyki w ujciu poziomym i pionowym .........................................................................31
Style i formy muzyczne ..................................................................................................................31
Jak najlepiej gra? .............................................................................................................................32
Co ju wiesz na temat gry na fortepianie? ...............................................................................................32
6
Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Rozdzia 2: Spotkanie z rodzin instrumentów klawiszowych ..................................... 35
Instrumenty akustyczne ......................................................................................................................35
Fortepian i pianino .......................................................................................................................36
Klawesyn .....................................................................................................................................39
Organy ........................................................................................................................................41
Instrumenty elektryczne .....................................................................................................................43
Szczegóy brzmienia elektrycznego .................................................................................................43
Syntezatory ..................................................................................................................................43
Cyfrowe instrumenty klawiszowe ....................................................................................................44
Rozdzia 3: Poszukiwanie odpowiedniego instrumentu ............................................... 47
Bucze czy nie bucze: instrument elektryczny czy akustyczny (a moe oba?) ........................................48
Zakup instrumentu akustycznego ...................................................................................................49
Zakup instrumentu cyfrowego .......................................................................................................50
Zakup instrumentu hybrydowego ...................................................................................................51
Wybór optymalnego instrumentu akustycznego ....................................................................................52
Lokalizacja ma znaczenie ..............................................................................................................52
Nie daj si pozbawi pedaów ........................................................................................................53
Poszukiwanie dobrej oferty (i unikanie nacigaczy) .........................................................................53
Jeden egzemplarz nie jest miarodajny .............................................................................................54
Poszukiwanie fortepianu konkretnej marki ......................................................................................55
Wybór cyfrowego instrumentu, który bdzie peni swoj funkcj przez duszy czas ...............................56
Cyfrowe pianina, fortepiany i organy ..............................................................................................57
Aranery ......................................................................................................................................58
Instrumenty typu stage piano .........................................................................................................58
Stacje robocze ..............................................................................................................................58
Syntezatory ..................................................................................................................................58
eby instrument zbyt szybko si nie starza… .................................................................................58
Na jakich cechach instrumentu cyfrowego najbardziej Ci zaley? ......................................................59
Poszukiwanie instrumentu cyfrowego konkretnej marki ....................................................................61
Inne elektryczne instrumenty klawiszowe .........................................................................................62
Zanim wyjedziesz z salonu, czyli jak dokona zakupu ..........................................................................63
Jazda próbna ................................................................................................................................63
Pokochaj go i porzu ....................................................................................................................64
Nigdy nie pa tyle, ile widzisz na metce .........................................................................................64
Zakupy w internecie .....................................................................................................................65
Szerokie moliwoci MIDI ................................................................................................................65
Minielementarz MIDI ..................................................................................................................66
Poczenie instrument – komputer .................................................................................................66
Poczenie instrument – instrument ................................................................................................67
MIDI a zapis nutowy ....................................................................................................................68
Rozdzia 4: Jak dba o instrument? ............................................................................. 69
Odpowiednie miejsce do ycia ...........................................................................................................69
Na wysoki poysk ..............................................................................................................................70
Kiedy wezwa specjalist w celu dokonania przegldu lub powanej naprawy instrumentu? ....................71
Strojenie fortepianu czy pianina akustycznego .................................................................................72
Spis treci
7
Szczliwy instrument cyfrowy .......................................................................................................73
Powane problemy z instrumentem ................................................................................................74
Jak transportowa akustyczny fortepian bez obaw? ...............................................................................75
Rozdzia 5: Osiemdziesit osiem klawiszy, trzy peday, dziesi palców i dwie stopy ........77
Wyszukiwanie klawiszy metod Blake’a ...............................................................................................77
Biae klawisze ...............................................................................................................................78
Czarne klawisze ............................................................................................................................79
Czego rodzice nigdy nie nauczyli Ci na temat pozycji ciaa .................................................................81
Siedzie czy nie siedzie ................................................................................................................81
Krzeso czy awka .........................................................................................................................81
Statywy i skrzynki na efekty ...........................................................................................................84
Donie to podstawa ...........................................................................................................................84
Donie i palce w uku ....................................................................................................................85
Palcowanie ...................................................................................................................................86
Kiedy da doniom i palcom odpocz? ..........................................................................................86
Moc pedaów — stopy w akcji ...........................................................................................................87
Peday fortepianowe .....................................................................................................................88
Peday instrumentów cyfrowych .....................................................................................................89
Cz II: Utrwali dwik na papierze ..................... 91
Rozdzia 6: Linie i pola ..................................................................................................93
Twój przewodnik po nutach fortepianowych .......................................................................................93
Korzystanie z piciolinii ................................................................................................................95
O kluczach sów kilka ...................................................................................................................95
Podwójna piciolinia, podwójna rozrywka ..............................................................................................99
Podwójna piciolinia i linie dodane ................................................................................................99
Daleko, daleko poza piciolini ....................................................................................................101
Oktaw wyej, oktaw niej .........................................................................................................101
Muzyczne znaki przestankowe — kreski taktowe ...............................................................................102
Nigdy nie przestawaj czyta! ............................................................................................................103
Rozdzia 7: Trzymaj rytm .............................................................................................105
Niemiertelny rytm ..........................................................................................................................105
Tempo miar rytmu ....................................................................................................................105
Odliczanie taktów .......................................................................................................................107
Podstawowe wartoci rytmiczne nut, czyli muzyczne ciasto podano! ....................................................108
wiernuta, czyli jeden kawaek ciasta ..........................................................................................108
Pónuty, czyli pó ciasta ...............................................................................................................109
Cae nuty, czyli cae ciasto ...........................................................................................................110
Zliczanie wszystkich kawaków ....................................................................................................110
Szybszy rytm w tym samym tempie ...................................................................................................110
Ósemki ......................................................................................................................................111
Szesnastki i reszta .......................................................................................................................112
Pauzy, czyli cichosza .......................................................................................................................113
Pauza caonutowa i pónutowa ....................................................................................................113
Pauzy wiernutowe i krótsze ......................................................................................................114
8
Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Jak wylicza metrum — typowe przypadki ........................................................................................116
Typowe metrum: 4/4 ..................................................................................................................116
Metrum walca: 3/4 .....................................................................................................................117
Metrum marszowe: 2/4 ...............................................................................................................118
Metrum 6/8 ...............................................................................................................................118
Gramy utwory o typowym metrum ....................................................................................................119
Rozdzia 8: Poza rytmicznym szlakiem ....................................................................... 125
Mae odstpstwo od reguy na samym pocztku, czyli przedtakty ........................................................125
Wyduanie wartoci rytmicznej nut za pomoc uków i kropek ...........................................................126
czenie nut za pomoc uków ....................................................................................................126
Wyduanie dwików za pomoc kropek .....................................................................................127
Modyfikacje rytmu ..........................................................................................................................129
Triole ........................................................................................................................................130
Rytm swingowy ..........................................................................................................................131
Rytm synkopowy ........................................................................................................................133
Gramy utwory o nietypowym rytmie .................................................................................................134
Cz III: Najpierw jedna rka, potem druga ..........143
Rozdzia 9: Gramy melodi ......................................................................................... 145
Palce chodz po klawiaturze ............................................................................................................145
Zajmujemy pozycje .........................................................................................................................146
Pozycja C ..................................................................................................................................147
Pozycja G ..................................................................................................................................150
Zmiana pozycji w trakcie grania ..................................................................................................152
Sztuczki z palcami ..........................................................................................................................152
Przekadanie palców nad kciukiem .............................................................................................153
Podkadanie kciuka .....................................................................................................................154
Gramy melodie praw rk ..............................................................................................................155
Rozdzia 10: Przez gamy na nowe terytoria ................................................................ 161
Budowa gamy krok po kroku ............................................................................................................162
Królestwo gam durowych .................................................................................................................163
Zrozumie gamy durowe .............................................................................................................163
wiczenie na gamy durowe .........................................................................................................165
wiat gam molowych .......................................................................................................................166
Gama molowa naturalna .............................................................................................................166
Gama molowa harmoniczna ........................................................................................................167
Gamy molowe melodyczne ..........................................................................................................168
wiczenie na gamy molowe .........................................................................................................169
Skala bluesowa ...............................................................................................................................170
Gramy melodie zbudowane z gam ....................................................................................................171
Rozdzia 11: Nie zapomnij o lewej rce! .................................................................... 175
Dziki Zachód klawiatury .................................................................................................................175
Czas zaj pozycj .....................................................................................................................176
Czas pozna nowych ssiadów .....................................................................................................176
Spis treci
9
Melodie na lew rk ......................................................................................................................178
Gamy na lew rk ..........................................................................................................................178
Gamy C-dur, G-dur i F-dur ........................................................................................................179
Naturalne gamy a-moll, e-moll, d-moll ..........................................................................................179
Gamy molowe harmoniczne i melodyczne .....................................................................................180
Schematy akompaniamentu ..............................................................................................................181
Schemat z uyciem trzech dwików .............................................................................................181
Akompaniament z uyciem czterech dwików ..............................................................................183
Poczenie prawej i lewej rki ...........................................................................................................185
Wspólna melodia wygrywana przez dwie rce ...............................................................................186
Melodia plus jeden dwik ..........................................................................................................187
Melodia z akompaniamentem opartym na trzech dwikach ...........................................................187
Oktawowe unisono .....................................................................................................................187
Gramy utwory na dwie rce .............................................................................................................188
Cz IV: ycie w penej harmonii ......................... 195
Rozdzia 12: Fundamenty harmonii .............................................................................197
Pomiary interwaów ........................................................................................................................197
Interway w skrócie ......................................................................................................................198
Sekundy .....................................................................................................................................200
Tercje ........................................................................................................................................201
Kwarta i kwinta ..........................................................................................................................201
Seksta i septyma .........................................................................................................................204
Oktawa ......................................................................................................................................204
czenie dwików w interwaach harmonicznych .............................................................................205
Gramy dwa dwiki jednoczenie .................................................................................................205
Wzbogacanie melodii za pomoc interwaów ................................................................................206
Harmonijna praca lewej rki ........................................................................................................207
Gramy bardziej harmonicznie ..........................................................................................................208
Rozdzia 13: Tonacje bez tajemnic .............................................................................215
Tonacja jako klucz do utworu ..........................................................................................................215
Cay wachlarz tonacji ..................................................................................................................216
Zastosowanie tonacji w muzyce ...................................................................................................217
Interpretacja oznaczenia tonacji ...................................................................................................218
May skok w bok i powrót do „domowej” tonacji .........................................................................222
Gramy utwory w innej tonacji ..........................................................................................................223
Rozdzia 14: Akordy jako dopenienie brzmienia ........................................................227
Potga akordów ..............................................................................................................................227
Anatomia trójdwiku .....................................................................................................................228
Na pierwszy ogie — akordy durowe ...............................................................................................229
Na dokadk — akordy molowe .......................................................................................................230
Inne rodzaje akordów ......................................................................................................................230
Podrasowana kwinta — akordy zwikszone i zmniejszone .............................................................231
W oczekiwaniu na rozwizanie — akordy zawieszone ...................................................................232
10
Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
Dodatkowa septyma w akordach czterodwikowych .........................................................................233
Odczytywanie symboli akordów .......................................................................................................234
Stosowanie przewrotów ...................................................................................................................237
Przewroty w praktyce ..................................................................................................................237
Odwracamy dwiki ...................................................................................................................238
Gramy utwory z akordami ...............................................................................................................239
Cz V: Bez techniki si nie da .............................247
Rozdzia 15: Jak nada muzyce pikno? ................................................................... 249
Dynamicznie rzecz ujmujc… ..........................................................................................................249
Zacznijmy od oznacze podstawowych… ....................................................................................250
…i poszerzmy nieco wachlarz moliwoci .....................................................................................250
Stopniowe zmiany natenia dwiku ...........................................................................................251
Naley akcentowa to, co dobre .......................................................................................................252
Interpretacja oznacze artykulacji .................................................................................................252
Artykulacja na potg .................................................................................................................253
Kontrola tempa ...............................................................................................................................254
Korzystanie z pedaów ....................................................................................................................255
Do czego suy prawy peda? .......................................................................................................255
Jakie moliwoci daje lewy peda? ................................................................................................256
Peda rodkowy ..........................................................................................................................257
Kilka sów o przednutkach ...............................................................................................................257
Urok tryli .......................................................................................................................................258
Nie ma jak lizganie si ...................................................................................................................260
Drenie tremolando .........................................................................................................................262
Ozdabiamy muzyk .........................................................................................................................263
Rozdzia 16: wietne brzmienia ................................................................................. 271
wietne schematy akompaniamentu na lew rk ...............................................................................271
Akordy w caoci i w kawakach ...................................................................................................272
Dobieranie dwików ..................................................................................................................273
Uderzenia oktawowe ...................................................................................................................275
Sprysty schemat rockandrollowy ...............................................................................................276
Melodyczna linia basowa ............................................................................................................278
wietne wstpy i finay ....................................................................................................................279
Wejcie w wielkim stylu ...............................................................................................................281
Udane zakoczenie .....................................................................................................................284
Gramy utwory z klimatyczn lew rk .............................................................................................286
Rozdzia 17: Bogaty wachlarz stylów ........................................................................ 289
Wyksztacenie klasyczne ..................................................................................................................289
Gramy bluesa .................................................................................................................................291
Przepis na bluesa ........................................................................................................................291
W 12 taktach .............................................................................................................................292
Modyfikacje ...............................................................................................................................293
Spis treci
11
Rock na klawiszach .........................................................................................................................294
Przepis na rocka .........................................................................................................................294
Walc w klawisze ........................................................................................................................295
Odrobina country ...........................................................................................................................296
Gotowanie w stylu country ..........................................................................................................296
Warto troch podrobi ................................................................................................................296
Fortepian popularny ........................................................................................................................297
Charakterystyka muzyki pop ........................................................................................................297
Jak trafi na szczyt listy przebojów? ..............................................................................................298
W poszukiwaniu duszy ....................................................................................................................298
Ocali dusz ..............................................................................................................................299
Brzmienie Motown .....................................................................................................................299
Brzmienie funkowe .....................................................................................................................299
Cay ten jazz… ...............................................................................................................................301
Szczypta jazzowoci ....................................................................................................................301
Wszystko w Twoich rkach .........................................................................................................301
Zamiana akordów ......................................................................................................................302
Gramy utwory w ulubionym stylu .....................................................................................................304
Cz VI: Dekalogi ............................................... 311
Rozdzia 18: Dziesi sposobów na udoskonalenie wasnej gry i wystpów ............313
Przede wszystkim wygoda ................................................................................................................313
Eliminacja zbdnych bodców ..........................................................................................................314
Harmonogram i lista .......................................................................................................................314
Dekonstrukcja .................................................................................................................................314
Korzystanie z metronomu ................................................................................................................315
Próba generalna ..............................................................................................................................315
Wystp na cudzym instrumencie .......................................................................................................315
Wystarczy zapamita… .................................................................................................................316
Jak unikn rozczarowania po wystpie? ...........................................................................................316
Umiech i ukon ..............................................................................................................................316
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice ....317
Korzystanie ze szkó gry ..................................................................................................................317
Korzystanie z opracowa .................................................................................................................318
Gdzie kupi nuty? ...........................................................................................................................319
Rodzaje wydawnictw nutowych ...................................................................................................319
Aranacje i transkrypcje ..............................................................................................................319
Fakebooki ..................................................................................................................................320
Gdzie kupowa nuty? .................................................................................................................321
Wspólne wystpy z innymi ...............................................................................................................322
Duety fortepianowe .....................................................................................................................322
Grupy kameralne ........................................................................................................................322
Wiksze zespoy .........................................................................................................................323
12
Instrumenty klawiszowe dla bystrzaków
ladami mistrzów ............................................................................................................................323
Jan Sebastian Bach .....................................................................................................................323
Ludwig van Beethoven .................................................................................................................323
Jan Brahms ................................................................................................................................324
Fryderyk Chopin ........................................................................................................................324
Franciszek Liszt .........................................................................................................................324
Wolfgang Amadeusz Mozart .......................................................................................................324
Sergiusz Rachmaninow ...............................................................................................................325
Udzia w koncertach na ywo ...........................................................................................................325
Suchanie nagra ............................................................................................................................325
Buszowanie wród pyt ................................................................................................................326
Zakupy w sieci ...........................................................................................................................326
Wizyta w bibliotece .....................................................................................................................327
Wymiana ze znajomymi ..............................................................................................................327
Fortepianowe strony w internecie .....................................................................................................327
Muzyka fortepianowa na srebrnym ekranie ......................................................................................328
Pamitaj, e nie jeste sam ...............................................................................................................329
Rozdzia 20: Dziesi pyta, które zdaniem Blake’a
naley zada potencjalnemu nauczycielowi ............................................................... 331
Kogo pan wczeniej uczy? ..............................................................................................................331
Od jak dawna pan uczy i gra? .........................................................................................................332
Jak duo powinienem wiczy? .........................................................................................................332
Czy mógby pan co dla mnie zagra? ...............................................................................................333
Jakiego rodzaju utworów pan uczy? ..................................................................................................333
Jaki ma pan stosunek do faszowania, bdów i ludzi, którzy ucz si powoli? ......................................334
Jakimi metodami uczy pan gry? ........................................................................................................334
Gdzie bd si odbywa lekcje? .......................................................................................................335
Ile kosztuje lekcja? ...........................................................................................................................335
Czy organizuje pan recitale dla swoich uczniów? ...............................................................................336
Dodatek A O pycie CD ............................................................................................... 337
Co znajdziesz na pycie ...................................................................................................................337
Skorowidz .................................................................................................................. 341
Rozdzia 18: Dziesi sposobów na udoskonalenie wasnej gry i wystpów
313
Rozdzia 18
Dziesi sposobów
na udoskonalenie
wasnej gry i wystpów
W tym rozdziale:
Tworzenie optymalnych warunków do wicze.
Planowanie czasu, który mona by powici na granie.
Jak zorganizowa prób?
Jak si psychicznie przygotowa do dobrego wystpu?
tym rozdziale zachcam do spojrzenia na kwesti wiczenia z odpowiednim
dystansem. Co moesz zrobi, eby lepiej wykorzysta czas, jaki przeznaczasz
na granie? W jaki sposób moesz uczyni dowiadczenie zdobywania i doskonalenia
umiejtnoci muzycznych przyjemniejszym? Za chwil odpowiem na te i kilka innych
pyta. Jeeli odczuwasz potrzeb organizacji wystpów dla swoich znajomych i najbliszych
albo wrcz dla szerokiej publicznoci, w tym rozdziale znajdziesz kilka uwag na temat
przygotowania si do wystpienia w blasku fleszy.
Przede wszystkim wygoda
Zanim przystpisz do wicze, upewnij si, e wszystko jest tak, jak by powinno.
Wyreguluj wysoko krzesa czy awki — tak, eby Ci byo wygodnie i eby siedzia
w odpowiedniej pozycji. Upewnij si równie, e masz wokó siebie dostatecznie duo
miejsca, by móg wykonywa swobodne ruchy rkami. Sprawd, czy owietlenie jest
waciwe, w szczególnoci za czy dobrze widzisz nuty (lub t ksik). Zadbaj te o róne
inne szczegóy, eby zapewni sobie wygod podczas wicze. Jeeli grasz na instrumencie
cyfrowym, ustaw poziom gonoci tak, aby odpowiada podanemu brzmieniu
akustycznego fortepianu.
Czytanie nut, podobnie zreszt jak pilnowanie palców i ruchów doni, wymaga sporej
koncentracji. Jest to na tyle wymagajce zadanie, e z czasem moesz zaobserwowa
u siebie narastajce napicie. W trakcie wicze zwracaj uwag na to, jak si czujesz.
Czy nic Ci nie boli? Nie czujesz adnego napicia? Czsto rób sobie przerwy — wstawaj
od klawiatury i rób kilka kroków. Porozcigaj si troch i daj swojemu ciau odpocz
od pozycji, jak zajmujesz przy klawiaturze fortepianu.
W
314
Cz VI: Dekalogi
Eliminacja zbdnych bodców
yjemy w czasach, w których czowiek nieustannie styka si z wieloma rónymi bodcami.
To oznacza, e prawdopodobnie nauczye si doskonale radzi sobie z wieloma zadaniami
jednoczenie. Zrób sobie jednak przysug i znajd czas i miejsce, w których mógby
si skupi wycznie na muzyce — i na niczym innym. W gr na fortepianie angauj
swój mózg, oczy, uszy, donie i stopy… a oprócz tego oczywicie równie serce i dusz.
Jeeli ródem rozpraszajcych Ci bodców s pewne zjawiska zewntrzne (na przykad
wspólokatorzy, ssiedzi, niedaleka linia tramwajowa czy irytujce owady), poszukaj
sposobu na minimalizacj ich wpywu na Twoje wiczenie. By moe mógby
gra o takiej porze dnia, gdy Twoich wspólokatorów nie ma i gdy ssiedzi s poza
domem. By moe na rynku pojawi si jaki nowy preparat owadobójczy.
Harmonogram i lista
Gdy ju uda Ci si znale najlepszy czas na wiczenia, uwzgldnij go w swoim planie
tygodnia — tak eby nie przeznaczy go ostatecznie na wykonywanie rónych
nieprzewidzianych prac i obowizków. Bd samolubny: ten czas jest dla Ciebie.
Zrób list uwzgldniajc wszystko to, nad czym pracujesz podczas grania i co chciaby
osign. Podziel czas w taki sposób, eby zdoa zaj si poszczególnymi elementami
zamieszczonymi na licie. Zadbaj przy tym o wyznaczenie pewnych rezerw czasowych,
eby nie musia si zbyt cile trzyma przyjtych zaoe. Bdziesz zapewne zaskoczony,
jak wiele pianista moe osign w krótkim czasie, jeli tylko koncentruje si na
konkretnych umiejtnociach i utworach.
wiczenie tej samej rzeczy w kóko to nie zawsze najlepsze rozwizanie. Wielokrotne
powtarzanie tego samego bdu prowadzi do jego utrwalenia — do jego silniejszego
zakorzenienia w mózgu i w miniach. Dlatego te powiniene wiczy róne rzeczy
i zmienia charakter wiczenia, gdy si znudzisz lub gdy zaczniesz popenia bdy
wynikajce z nieuwagi. Przecie jutro te jest dzie.
Dekonstrukcja
Jeeli w pewnym momencie stwierdzisz, e przestae robi postpy w pracy nad
danym utworem, zrób sobie chwil przerwy i przejrzyj go uwanie. Spróbuj wydzieli
poszczególne fragmenty utworu; rozpoczcie nowego fragmentu sygnalizuje czsto
podwójna kreska taktowa, znak repetycji albo zmiana tonacji. Wska powtarzajce si
fragmenty i zastanów si nad tym, jakie modyfikacje mógby w nich wprowadzi,
eby nada utworowi bardziej osobisty charakter. Zwró uwag na waniejsze zmiany
tempa i dynamiki, które mógby podkreli lub uwydatni.
Dobr zabaw moe by identyfikacja formy utworu. W tym celu moesz oznaczy
poszczególne fragmenty literami, cyframi lub w dowolny inny sposób, aby móc potem
zdefiniowa struktur kompozycji muzycznej. Po tego typu zabiegach postaraj si
odegra utwór w gowie, eby w tym czasie Twoje donie mogy odpocz i eby móg
na nowo nabra ochoty do grania.
Rozdzia 18: Dziesi sposobów na udoskonalenie wasnej gry i wystpów
315
Korzystanie z metronomu
To do oczywista wskazówka, której udzieli Ci kady nauczyciel. Okazuje si
bowiem, e niemal wszyscy ludzie maj skonno bd to do przyspieszania, bd
do zwalniania tempa podczas nauki gry szczególnie trudnych fragmentów utworu.
Korzystanie z metronomu pomaga zachowa odpowiedni rytm. Podczas wykonywania
utworu w takt uderze metronomu postaraj si zaobserwowa, w których momentach
pojawia si problem z utrzymaniem tempa — tym fragmentom musisz powici nieco
wicej uwagi.
Korzystaj z metronomu w sposób kreatywny. Niech nie bdzie wczony przez cay
czas; nie graj wycznie z metronomem. Na pocztku ustaw metronom w taki sposób,
aby wyznacza tempo odpowiednie dla caego utworu lub danego fragmentu. Potem
zmie ustawienia na nieco szybsze lub wolniejsze, w ten sposób rzucajc sobie wyzwanie.
Graj na zmian z metronomem i bez. Metronom to naprawd fajne narzdzie.
Próba generalna
Jeeli planujesz wystp, koniecznie zorganizuj sobie prób generaln — nawet jeli
Twój koncert ma mie zupenie nieformalny charakter. Przegranie caego programu
pozwala przemyle cao wystpu od pocztku do koca i uwiadomi sobie pewne
rzeczy, z których podczas prób nie zdawae sobie sprawy. Na etapie przygotowa
zastanów si nad tym, w czym zamierzasz wystpi — we przy tym pod uwag
temperatur, w jakiej przyjdzie Ci gra, charakter miejsca oraz wasn wygod.
Upewnij si, e nie zabraknie Ci energii, i przygotuj sobie troch wody na wypadek,
gdyby zachciao Ci si pi. Przewicz wejcie na scen i odejcie od fortepianu,
przewicz kanianie si publicznoci.
Przegraj kolejne utwory w takiej kolejnoci, w jakiej zamierzasz je wykonywa podczas
wystpu. Moesz stwierdzi, e niektóre utwory pasuj obok siebie lepiej, a inne
gorzej. Nie auj czasu na reorganizacj swojego programu. Jeeli to moliwe, znajd
kogo, kto mógby przysucha si Twojej próbie i przedstawi Ci swoje uwagi.
Wystp na cudzym instrumencie
Jeeli podczas wystpu bdziesz gra na cudzym instrumencie, postaraj si o moliwo
przegrania swojego programu na tym egzemplarzu, przy którym zasidziesz podczas
koncertu. Odmienne brzmienie, odmienna praca klawiszy, inna awka i inne otoczenie
— to wszystko moe okaza si problemem, gdy bdziesz si stara za wszelk cen
skoncentrowa i zaprezentowa z jak najlepszej strony.
Jeeli grasz na instrumencie cyfrowym, przetestuj dwik. Zadbaj o odpowiednie
ustawienie caego sprztu. Upewnij si, e wszystkie przewody, wzmacniacze i goniki
pracuj poprawnie. Popro te kogo, by usiad na widowni, eby móg odpowiednio
wyregulowa poziom gonoci i brzmienie instrumentu. Zadbaj o wszystkie szczegóy
techniczne, jeszcze zanim wystp si rozpocznie, eby mie pewno, e podczas samego
koncertu sprzt bdzie si sprawowa naleycie.
316
Cz VI: Dekalogi
Wystarczy zapamita…
Nie ma sensu uczy si utworów na pami, jeli si nie ma na to ochoty. Wikszo
suchaczy i tak bdzie Ci podziwia za to, e potrafisz czyta nuty i z nich gra.
Jeeli jednak zdecydujesz si gra bez nut, wystawiaj swoj pami na czste próby.
Wikszo wykonawców twierdzi, e nage zamienia pamici to jedna z najgorszych
rzeczy, jakie mog si im przydarzy. Dlatego te korzystaj z kadej nadarzajcej si
okazji, eby zagra zapamitany utwór — graj go w rónych miejscach, na rónych
instrumentach. Graj nieco wolniej i nieco szybciej, ni robiby to podczas wystpu.
Jeeli zaobserwujesz jakie wady swojego wykonania, przed kolejnym koncertem
znajd troch czasu na przewiczenie odpowiednich fragmentów.
Jak unikn rozczarowania po wystpie?
Zasugujesz na to, by po wystpie by z siebie dumnym i zadowolonym. eby
zapewni sobie to poczucie, musisz si odpowiednio nastawi. Wyznacz granice
poziomu wystpu (wskazujc najniszy i najwyszy poziom) i uwierz w to, e uda Ci
si w nich utrzyma. Najprawdopodobniej trafisz gdzie w okolice rodka tego przedziau
— i to powinno stanowi dla Ciebie powód do zadowolenia. wiczc i organizujc
próby generalne, unikniesz najgorszych moliwych scenariuszy, poniewa ju
z wyprzedzeniem wyeliminujesz potencjalne problemy.
Niewykluczone, e podczas wiczenia zdarza Ci si pomyle, i utwór w Twoim
wykonaniu brzmi naprawd wietnie. Pogód si z myl, e po koncercie moesz
wcale nie czu si tak wspaniale. Przygotuj si na realistyczny scenariusz, eby po
zakoczeniu wystpu móg by dumny z siebie i spokojnie wróci do doskonalenia
swoich umiejtnoci pianistycznych.
Umiech i ukon
Gratulacje! Udao Ci si co, o czym wikszo ludzi moe tylko pomarzy. Podarowae
swoim suchaczom dar w postaci muzyki. Umiechnij si sam do siebie i do swojej
publicznoci. Uko si, a nastpnie energicznie si wyprostuj i triumfalnie unie
rk w gór. Przedstaw reszt zespou, rzu publicznoci szalik lub zniknij ze sceny
w kbach dymu, zjedajc na ruchomej platformie. Jeste przecie wielk gwiazd
fortepianu!
Rozdzia 19
Dziesi sposobów
na poszerzanie wiedzy
zdobytej dziki tej ksice
W tym rozdziale:
Przegld szkó gry i opracowa.
Jak wspógra z innymi?
Suchamy rónego rodzaju muzyki — na ywo i z nagra.
Bogaty wiat fortepianu.
hocia niniejsza ksika dostarcza wszystkich podstawowych informacji na temat
funkcjonowania fortepianu oraz zdobywania pierwszych umiejtnoci w zakresie
grania, przyznaj otwarcie, e nie jestem w stanie przedstawi tu absolutnie wszystkich
informacji, których mógby potrzebowa jako pianista.
Jako wykonawca wiecznie dcy do doskonalenia wasnych umiejtnoci moesz
zada sobie pytanie: „Co dalej?”. W tym rozdziale znajdziesz kilka wskazówek
dotyczcych dalszych kroków. Poszukiwanie dobrego nauczyciela gry to tak wana
sprawa, e postanowiem powici jej cay rozdzia — rozdzia 20.
Korzystanie ze szkó gry
Jeeli nie masz na razie ochoty korzysta z pomocy nauczyciela, jako pocztkujcy
muzyk moesz sign po tak zwan szko gry.
Szkoa gry to podrcznik lub seria podrczników, które maj na celu wspomaga
ksztatowanie Twoich umiejtnoci muzycznych zgodnie z pewn okrelon i sprawdzon
w praktyce strategi, czyli metodyk. Na rynku dostpnych jest wiele rónych wydawnictw
tego typu i wszystkie hoduj przekonaniu, e „w tym szalestwie jest metoda”
— czy to tradycyjna, czy nowa i ulepszona.
Podobnie jak wszystkie inne opracowania o charakterze poradnikowym, równie szkoy
gry na fortepianie wystpuj w rónych formach i postaciach. Na rynku znale mona
materiay dla pianistów reprezentujcych róne poziomy umiejtnoci — zarówno dla
C
318
Cz VI: Dekalogi
pocztkujcych, jak i dla zaawansowanych. Po przeczytaniu niniejszej ksiki moesz
spokojnie sign po wydawnictwo dla pianistów na poziomie redniozaawansowanym.
Wród propozycji wydawniczych znajdziesz szkoy gry rockowej, klasycznej, jazzowej,
a nawet country — na tym oczywicie lista si nie koczy. Wybierz sobie to, co Ci
najbardziej odpowiada, co wydaje Ci si interesujce i co ma szans sprawia Ci
przyjemno (te dwa ostatnie elementy s szczególnie istotne).
Chocia adna ksika nie jest w stanie zastpi nauczyciela z krwi i koci, gorco
polecam korzystanie ze szkó gry, które stanowi niedrog, ale interesujc opcj,
jeeli chodzi o dalsze rozwijanie umiejtnoci pianistycznych. Na pocztek polecam
nastpujce szkoy gry i zestawy wicze:
9
FastTrack Keyboard Songbook 1 oraz 2, Blake Neely (to ja) i Gary Meisner
(wyd. Hal Leonard);
9
Francis Clark Library for Piano Students, Francis Clark (wyd. Warner Bros.);
9
Hal Leonard Student Piano Library, Barbara Kreader, Fred Kern, Phillip Keveren,
Mona Rejino (wyd. Hal Leonard);
9
The Jazz Piano Book, Mark Levine (wyd. Sher Music Co.);
9
Piano Exercises For Dummies, David Pearl (wyd. Wiley);
9
You Can Teach Yourself Piano, Matt Dennis (wyd. Mel Bay).
Korzystanie z opracowa
W sklepach muzycznych, bibliotekach i w sieci znale mona dosownie tysice
opracowa muzycznych, promowanych równie niekiedy jako materiay edukacyjne.
Na rynku dostpne s wydawnictwa powicone szerokiemu wachlarzowi zagadnie,
od historii muzyki poczwszy, a na budowaniu wasnego fortepianu skoczywszy
(powodzenia w tej dziedzinie!).
Nie daj si zwie. Z tego typu ksiek nie nauczysz si gra. Naley traktowa je raczej
jako uzupenienie, a nie jako alternatyw dla szkoy gry bd wsparcia nauczyciela.
Korzystanie z tego typu opracowa pomaga lepiej zrozumie zagadnienia prezentowane
w materiaach szkoleniowych lub omawiane przez nauczyciela. Na przykad gdy
zaczniesz gra akordy (por. rozdzia 14.), moesz zechcie kupi sobie zbiór akordów.
Na rynku dostpne s opracowania powicone teorii muzyki, harmonii, akordom,
gamom, kompozycji, a take yciu wielkich kompozytorów, terminologii muzycznej,
orkiestracji, rónym stylom muzycznym i wielu innym kwestiom. W skad mojej
wasnej biblioteczki wchodz ponisze pozycje, które zreszt gorco wszystkim polecam:
9
1000 Keyboard Ideas, red. Ronald Herder (wyd. Ekay Music, Inc.);
9
The Art of the Piano, David Dubal (wyd. Amadeus Press);
9
The A to Z of Foreign Musical Terms, Christine Ammer (wyd. E.C.S. Publishing);
9
Blues Riffs for Piano, Ed Baker (wyd. Cherry Lane Music);
9
Chord Voicing Handbook, Matt Harris i Jeff Jarvis (wyd. Kendor Music, Inc.);
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
319
9
Color Your Chords, David Pearl (wyd. Cherry Lane Music);
9
Complete Book of Modulations for the Pianist, Gail Smith (wyd. Mel Bay);
9
Keyboard Chords & Scales Book (seria „FastTrack”), Blake Neely i Gary Meisner
(wyd. Hal Leonard);
9
Five Centuries of Keyboard Music, John Gillespie (wyd. Dover);
9
The Great Pianists: From Mozart to the Present, Harold C. Schonberg (wyd. Simon
& Schuster);
9
Guide to the Pianist’s Repertoire, Maurice Hinson (wyd. Indiana University Press);
9
Pocket Music Dictionary (wyd. Hal Leonard).
Gdzie kupi nuty?
Uczysz si gra na fortepianie z jednego prostego powodu: eby gra. By moe uczysz
si te po to, eby zaimponowa znajomym, ale przecie osignicie pierwszego celu
automatycznie pociga za sob realizacj tego drugiego.
Tylko nieliczni graj tylko i wycznie ze suchu, reszta korzysta z nut. W ten sposób
wchodzimy w wiat wydawnictw nutowych.
Rodzaje wydawnictw nutowych
Dziki wysikom kompozytorów w cigu ostatnich piciuset lat udao si stworzy
bogate zbiory utworów muzycznych, sporód których moesz wybra co dla siebie.
Najogólniej rzecz biorc, wyróni mona trzy rodzaje tego typu opracowa:
9
Pojedyncze utwory. Wydawnictwa obejmujce zwykle od 2 do 12 stron,
drukowane na zoonych lub spitych arkuszach.
9
Zbiory i albumy. Opracowania obejmujce róne utwory, zebrane w jednym
wydawnictwie w pewnym okrelonym celu marketingowym.
9
Klasyki. Niektóre utwory klasyczne s na tyle dugie, e wymagaj publikacji
w postaci odrbnego opracowania.
Zaómy na przykad, e chcesz nauczy si gra utwór Hallelujah, napisany przez
Leonarda Cohena, a wykonywany póniej nie tylko przez autora, ale równie przez
Johna Cale’a (którego wersja znalaza si na ciece dwikowej filmu Shrek), k. d.
lang, Jeffa Buckleya czy Rufusa Wainwrighta. Moesz wykupi prawo do pobrania nut
z internetu, naby odpowiednie wydawnictwo w ksigarni albo sign do zbioru
utworów z filmu Shrek.
Aranacje i transkrypcje
Wród opracowa nowych (dotyczy to w równej mierze wydawnictw obejmujcych
pojedyncze utwory, jak i zbiorów) znale mona szeroki wybór rónych aranacji.
Zastosowanie aranacji umoliwia wydanie tego samego utworu w opracowaniu dla
320
Cz VI: Dekalogi
pianistów o rónym poziomie umiejtnoci, a take dla rónych rodzajów instrumentów
klawiszowych. Utwór pozostaje ten sam, jednak wydawca zmienia nuty i akordy w taki
sposób, aby dostosowa je do potrzeb wykonawcy.
Moesz na przykad zechcie zagra bardzo prost wersj utworu na instrumencie
cyfrowym, a moesz te potrzebowa penej wersji solowej na fortepian. Na rynku
znajdziesz utwory w obu formatach. Oczywicie znajdziesz równie aranacje tego
samego utworu na róne instrumenty i gosy.
Gdy ju opanujesz dany utwór, moesz sign po róne jego aranacje. Powinno Ci
to sprawia rado (graem kiedy osiemnacie wersji Yankee Doodle — poczwszy od
wersji oryginalnej, a na rockandrollowej skoczywszy. Na cae szczcie ochota na
takie eksperymenty szybko mi przesza). Pracownik ksigarni muzycznej z pewnoci
pomoe Ci wybra opracowanie i styl pasujcy do Twoich upodoba.
Fakebooki
Wbrew swojej nazwie fakebook to penoprawne opracowanie nutowe
1
. Tym pojciem
okrela si niekiedy wydawnictwa muzyczne, w których wystpuje tylko linia melodyczna,
sowa i oznaczenia akordów. W odrónieniu od standardowych nut, w których na
podwójnej piciolinii zapisane zostay obie rce i pena harmonia, opracowania tego
typu zaledwie wyznaczaj szlak. Dziki nim wykonawca moe zagra melodi i zapiewa
sowa, uzupeniajc cao o dowolnie wybrany akompaniament na podstawie zapisanych
akordów (sugestie dotyczce zasad akompaniowania lew rk znajdziesz w rozdziale 16.).
Zawodowi pianici chtnie korzystaj z tego rodzaju opracowa, poniewa po przyjciu
zamówienia na utwór mog otworzy w odpowiednim miejscu zbiór z nutami (cay
utwór mieci si wtedy na ogó na jednej stronie) i zaimprowizowa wasn wersj.
Takie opracowanie przydaje si w szczególnoci wtedy, gdy pianista akompaniuje
wokalicie — prostota zapisu sprzyja bowiem transpozycji (czyli zmianie tonacji),
co pozwala atwo dostosowa si do skali wykonawcy. Takie opracowania uatwiaj
równie powtarzanie caoci lub czci utworu. A dziki temu mona ustawi sobie
na fortepianie kubek na napiwki.
Poniej wymieniam moje ulubione opracowania tego typu (przy wyborze
uwzgldniaem zawarto, uyteczno i cen):
9
The Classical Fake Book (wyd. Hal Leonard);
9
Fake Book of the World’s Favorite Songs (wyd. Hal Leonard);
9
All the Right Changes, Dick Hyman (wyd. Ekay Music);
9
The New Real Book Vol. 1 – 3 (wyd. Sher Music);
9
The Real Little Ultimate Fake Book (wyd. Hal Leonard).
1
W dosownym tumaczeniu „fakebook” oznacza „niby-ksika”, „»podróbka« ksiki”, „udawana
ksika” — przyp. tum.
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
321
Gdzie kupowa nuty?
Dawniej mona byo bez problemu kupi nuty w lokalnym sklepie muzycznym.
Niestety cz tych sklepów znikna i teraz do najbliszego sprzedawcy moesz mie
dalej ni kiedy. To smutna wiadomo, w szczególnoci dla tych, którzy mio wspominaj
przegldanie stosów nut w lokalnym sklepie muzycznym. Dzisiaj coraz wicej ludzi
decyduje si korzysta z wygody internetu.
Jeeli masz to szczcie, e mieszkasz w pobliu sklepu, który oferuje instrumenty
i nuty, gorco zachcam do wspierania jego dziaalnoci — to skarb, o który warto dba.
Internet oferuje nam dzi szeroki wybór niemal wszystkiego. Znajdziesz tam darmowe
nuty do utworów, które nie s ju chronione prawami autorskimi; za porednictwem
internetu moesz równie kupi interesujce Ci opracowanie. Wystarczy wpisa
w wyszukiwark tytu utworu lub nazwisko kompozytora wraz z hasem „nuty”, eby
ju po kilku klikniciach mysz znale to, czego szukae. Swoje poszukiwania moesz
rozpocz od poniszych serwisów
2
:
9
8notes: www.8notes.com;
9
Burt & Company Music Supply: www.burtnco.com;
9
Colony Music Center: www.colonymusic.com;
9
Encore Music: www.encoremusic.com;
9
Frank Music Company: www.frankmusiccompany.com;
9
FreeHand Systems: www.freehandmusic.com;
9
Musicnotes: www.musicnotes.com;
9
Public Domain Music: www.pdinfo.com;
9
The Sheet Music Archive: www.sheetmusicarchive.net;
9
Sheet Music Direct: www.sheetmusicdirect.com;
9
Sheet Music Plus: www.sheetmusicplus.com.
Moesz równie skontaktowa z wymienionymi poniej wydawcami, eby poprosi
o przesanie katalogu, lub zapozna si z ich ofert za porednictwem internetu
3
:
9
Alfred Publishing Co., Inc. Tel. (818) 892-2452; strona internetowa:
www.alfred.com.
9
Carl Fischer, Inc. Tel. (800) 762-2328; strona internetowa: www.carlfischer.com.
9
Cherry Lane Music Company. Tel. (212) 561-3000; strona internetowa:
www.cherrylane.com.
9
Hal Leonard Corporation. Strona internetowa: www.halleonard.com.
2
Jeeli chodzi o polskie strony, poszukiwania mona rozpocz od serwisów takich jak nuty.pl,
alenuty.pl, nuteusz.pl — przyp. tum.
3
W Polsce nuty wydaj midzy innymi: Polskie Wydawnictwo Muzyczne (www.pwm.com.pl),
Contra (www.contra.waw.pl), Korn (www.korn.com.pl) — przyp. tum.
322
Cz VI: Dekalogi
9
Mel Bay Publishing, Inc. Tel. (800) 8-MEL-BAY (863-5229); strona
internetowa: www.melbay.com.
9
Music Sales Corporation. Tel. (212) 254-2100; strona internetowa:
www.musicsales.com.
9
Sher Music Company. Tel. (800) 444-7437; strona internetowa:
www.shermusic.com.
Wspólne wystpy z innymi
Nie ma lepszego sposobu na zdobywanie umiejtnoci muzycznych ni granie. Po
pewnym czasie moesz stwierdzi, e masz ochot podj w tej dziedzinie wspóprac
z innymi. Na cae szczcie kto kiedy stworzy ide duetów fortepianowych i rónego
rodzaju zespoów.
W kadym miecie i na kadej uczelni znajdzie si z pewnoci grupa muzyków
chtnych do wspólnego grania — i nie mam tu na myli gier wideo.
Duety fortepianowe
Namów do wspópracy przyjaciela, brata lub siostr, rodzica albo nauczyciela muzyki
— usidcie razem przy jednej klawiaturze i podzielcie midzy siebie czci utworu
fortepianowego na cztery rce. Tego rodzaju utworów nie brakuje — kady z wykonawców
ma wasne nuty, w których zapisana zostaa jego partia. Pamitaj, e gra na cztery rce
to nie wycig — zaczyna si, koczy i gra razem.
Gdy ju znajdziesz partnera do gry na cztery rce, bdziesz móg poznawa wiat
duetów fortepianowych. Wasz repertuar moe obejmowa zarówno utwory Beethovena,
Czajkowskiego, Schuberta czy Strawiskiego, jak i utwory ludowe i popularne.
Niewykluczone, e traficie na aranacje baletów i symfonii. Z pewnoci znajdziecie
nuty odpowiadajce Waszemu poziomowi umiejtnoci.
Grupy kameralne
Wiele zespoów potrzebuje pianisty. Jeeli chodzi o muzyk klasyczn, mamy choby
przykad trio fortepianowego, w skad którego wchodzi fortepian i dwa inne instrumenty,
zwykle skrzypce i wiolonczela. Jeeli za chodzi o jazz, czsto pojawiaj si kwartety
zoone z fortepianu, perkusji, basu i saksofonu. Skontaktuj si z ludmi, którzy
szukaj wanie trzeciego lub czwartego koa u wozu, i do dziea!
Trudno byoby znale wród wielkich kompozytorów takiego, który nigdy nie napisa
nic specjalnie z myl o trio, kwartecie lub innego rodzaju zespole. Zbiór utworów,
o które Ty i Twoi przyjaciele moecie wzbogaci swój repertuar, jest zatem w zasadzie
nieograniczony.
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
323
Wiksze zespoy
Skoro umiesz gra na instrumentach klawiszowych, do stworzenia zespou potrzeba Ci
ju tylko perkusisty, basisty, gitarzysty i by moe jeszcze wokalisty. Bez wzgldu na to,
czy bdziecie muzykowa tylko dla siebie w zaciszu garau, czy te zaczniecie wystpowa
przed prawdziw publicznoci, granie w zespole daje duo radoci i satysfakcji.
Wszyscy czonkowie zespou powinni prezentowa zbliony poziom umiejtnoci.
Tworzenie zespou z udziaem osób posiadajcych podobne umiejtnoci jak Ty
(ani znacznie wiksze, ani znacznie mniejsze) pozwala do minimum ograniczy
rywalizacj wewntrzzespoow.
Gdy Twój zespó zacznie robi postpy, zapro znajomych na prób. Moecie zagra
publicznoci to, czego bdzie sobie yczy, ale moecie te pochwali si wasnymi
dokonaniami. Jeeli dojdziesz do wniosku, e zespó prezentuje naprawd dobry
poziom, moesz zacz zabiega o uwag rónych lokali (barów, restauracji, hoteli,
klubów brydowych) i spróbowa w ten sposób poszerzy grono jego suchaczy.
Stwórz stron internetow zespou. Nic nie stoi na przeszkodzie, by hobby stao si
sposobem na ycie — trzeba tylko woy w to odpowiednio duo pracy.
ladami mistrzów
Wielcy kompozytorzy epoki klasycznej i romantycznej byli czsto równie pianistami
— niektórzy syn wrcz przede wszystkim jako wykonawcy, a dopiero w drugiej
kolejnoci jako twórcy muzyki. Bez wzgldu na to, czy zwykli grywa na fortepianie,
klawesynie, czy organach, ci mistrzowie potrafili doskonale posugiwa si zestawem
biaych i czarnych klawiszy.
Jan Sebastian Bach
Uwaany przez wielu za duchowego ojca muzyki zachodniej (warto równie
doda, e by równie faktycznym ojcem wielu muzyków), ten niemiecki kompozytor
(1685 – 1750) uczy si gra na skrzypcach pod okiem swojego ojca. Po mierci
rodziców Bach zamieszka ze swoim starszym bratem, który przekaza mu umiejtno
gry na organach. W wieku osiemnastu lat dosta prac jako organista w kociele. Dugo
tam jednak nie pracowa, poniewa jego zwierzchnicy uznali, e zbyt duo improwizuje.
Bach podj wtedy prac w innym kociele w Weimarze, gdzie mia co miesic
komponowa nowy utwór na chór i organy. Na szczcie w tej pracy nikt nie ogranicza
jego potencjau w zakresie improwizacji — i dziki temu wiat wzbogaci si o jake
lubiane arcydziea. Wród utworów napisanych przez Bacha znajduj si midzy
innymi dwa tomy preludiów i fug, znane jako Das Wohltemperierte Klavier, które do dzi
uwaa si za wzorzec muzyki fortepianowej.
Ludwig van Beethoven
Jeden z najwikszych kompozytorów wszech czasów, urodzony w Niemczech Ludwig van
Beethoven (1770 – 1827), by równie cenionym pianist. Jego wykonania i kompozycje
wzbudzay wielkie zainteresowanie przez cay okres trwania jego muzycznej kariery.
324
Cz VI: Dekalogi
W przeciwiestwie do wielu innych kompozytorów Beethoven zyska saw ju za
ycia. Zmieni podejcie do muzyki i czsto szokowa publiczno, ale ludzie i tak
z niecierpliwoci czekali na jego kolejne sonaty fortepianowe. Chocia sam Beethoven
sprzeciwia si nadawaniu tytuów jego utworom, wydawca nalega. Dziki nazwom
takim jak Sonata Ksiycowa czy Appasionata nuty sprzedaway si jak wiee bueczki.
Jan Brahms
Brahms (1833 – 1897) tworzy muzyk pod wpywem wasnych dowiadcze grania na
salonach niemieckiego Hamburga, gdzie bywa jako mody czowiek. W jego melodiach
i tacach wyranie sycha wpyw otaczajcego go wiata. Potrafi poczy elementy
melodyczne, harmoniczne i rytmiczne w jedn cao, tworzc dzieo artystycznie
doskonae. Nawet jego „najatwiejsze” utwory stanowi nie lada wyzwanie, ale z ca
pewnoci warto nad nimi pracowa. Muzyka fortepianowa Brahmsa zapewnia wiele
satysfakcji zarówno suchajcemu, jak i grajcemu.
Fryderyk Chopin
Niemal we wszystkich utworach Chopina to wanie fortepian odgrywa gówn rol.
Wielu mioników tego instrumentu wskazuje wanie utwory Chopina (1810 – 1849)
jako te, które chcieliby przy sobie mie, gdyby mieli trafi na mityczn bezludn wysp.
Chopin zrewolucjonizowa techniczne aspekty gry na fortepianie, nigdy jednak nie
dopuszcza, by dziao si to kosztem aspektów artystycznych. Kto raz zacznie sucha,
zostanie mionikiem wszystkich utworów kompozytora, od koncertów fortepianowych
poczwszy, poprzez etiudy i mazurki, a na nokturnach skoczywszy.
Franciszek Liszt
Ojciec tego wgierskiego pianisty zacz uczy go gry na instrumencie, a tym samym
pracowa nad jego talentem, gdy Liszt mia zaledwie dziewi lat. Mody Liszt
(1811 – 1886) nieustannie koncertowa i nigdy nie odebra formalnego wyksztacenia.
Syn z niezwykle teatralnych i zapierajcych dech w piersiach wystpów, dziki
czemu jego muzyka cieszya si ogromn popularnoci i zyskaa sobie rzesze fanów
(do istotnie wpywajc przy tym na ego samego kompozytora). Plotka gosi, e Liszt
gra kiedy z tak ogromn energi, e doprowadzi do zerwania jednej ze strun fortepianu!
Na wiecie zapanowaa lisztomania i chocia nie zachoway si adne figurki wzorowane
na postaci Liszta, kompozytor pozostawi po sobie nietypow pamitk — gipsowy
odlew doni wykonany po jego mierci.
Wolfgang Amadeusz Mozart
Bodaj najsynniejszym muzycznie utalentowanym dzieckiem by Austriak Wolfgang
Amadeusz Mozart, który lekcje muzyki pobiera od ojca. W wieku piciu lat Mozart
(1756 – 1791) zacz komponowa — nie tylko utwory fortepianowe, ale te
standardowe dziea symfoniczne. Mia niezwyk pami i niesamowite ucho, dziki
czemu potrafi zagra bezbdnie ca sonat, wysuchawszy jej uprzednio tylko raz.
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
325
Jego ojciec z dum chwali si swoim potomkiem przed szlacht caej Europy, przez
czternacie lat organizujc dla niego wyjazdowe wystpy. Koncerty fortepianowe
Mozarta zalicza si dzi do najwaniejszych utworów muzyki stworzonej na
instrumenty klawiszowe.
Sergiusz Rachmaninow
Ten urodzony w Rosji muzyk odnosi wielkie sukcesy jako kompozytor, dyrygent i pianista
solowy. Mia bardzo due donie, co jednak nie przeszkadzao mu gra. Rachmaninow
(1873 – 1943) stworzy wasny repertuar solowy, w skad którego wchodziy
skomplikowane i niezwykle trudne kompozycje. Zalicza si do nich midzy innymi
synne Preludium cis-moll, które zyskao sobie niezwyk popularno. Na dugo przed
tym, jak na ekrany wszed film Casablanca, po wysuchaniu tego utworu publiczno
prosia: „Zagraj to jeszcze raz, Siergiej”. Sam kompozytor mówi póniej o swoim
popularnym dziele jako o „Tym” preludium. Nawet dzisiaj jego III Koncert Fortepianowy
uchodzi za bodaj najtrudniejszy tego typu utwór wszech czasów.
Udzia w koncertach na ywo
Id na koncert i posuchaj muzyki na ywo. Wspieraj swoich lokalnych muzyków
i wydarzenia muzyczne. Bez nich doszoby do zerwania najwaniejszej dla muzyki
wizi — tej czcej wykonawc z publicznoci. Jeeli w Twoim miecie funkcjonuje
orkiestra symfoniczna, kup bilet na jej koncert. Jeeli nie masz tego szczcia, wybierz
si do ssiedniego miasta, gdzie bdziesz móg posucha tego typu muzyki. W kadym
sezonie orkiestra zaprasza do wspópracy co najmniej jednego pianist, który wystpuje
z ni jako solista. Udzia w koncercie i suchanie muzyki fortepianowej na ywo to co
zupenie innego ni suchanie nagra. Gorco Ci to polecam.
Suchanie nagra pozwala pozna najwaniejsze aspekty muzyki, nie zapewnia jednak
kompleksowego dowiadczenia. Obserwujc pianist podczas grania, moesz przyglda
si jego nawykom i postawie, moesz podziwia ogó jego umiejtnoci, w szczególnoci
za technik, a take zaangaowanie i emocje towarzyszce wykonywaniu utworów.
Podwiadomie przyswajasz sobie t wiedz i potem wykorzystujesz j do doskonalenia
wasnej techniki gry.
Jeeli nie przepadasz za muzyk klasyczn, poszukaj fajnego klubu jazzowego, wybierz
si do hotelowego baru, odwied centrum handlowe w okresie witecznym albo kup
bilety na koncert jakiego zespou, w skad którego wchodzi pianista. Chodzi po prostu
o to, eby szuka okazji do przygldania si, jak graj róni pianici — a nie tylko Twój
wujek Dave (no chyba e Twój wujek Dave nazywa si Brubeck).
Suchanie nagra
Kup je lub poycz — najwaniejsze, eby wszed w posiadanie kilku pyt CD, których
mógby potem sucha i sucha bez koca. W rozdziale 17. znajdziesz nazwiska
pianistów, których styl i wykonanie mog przypa Ci do gustu.
326
Cz VI: Dekalogi
Suchanie muzyki w wykonaniu innych pianistów pozwoli Ci lepiej oceni wasny
poziom. Cudze wykonania mog by równie ródem pewnych inspiracji
stylistycznych, które moesz póniej wykorzysta, by wzbogaca wasn interpretacj.
A poza tym czowiek zainspirowany ma wiksz motywacj do dziaania.
Buszowanie wród pyt
Kiedy sklep z pytami mona byo znale niemal na kadej gównej ulicy w kadym
wikszym miecie — te czasy jednak miny. Mimo to niektóre sklepy z nagraniami
i ksigarnie majce w swojej ofercie pyty zdoay przetrwa. Zawsze mio jest przejrze
ciekawy zbiór nagra i znale tam co nowego albo interesujcego.
Warto wspiera sklepy muzyczne, w których mona odsucha pyt przed zakupem.
Dziki temu mona si bardzo szczegóowo zapozna z zawartoci danej pyty, jeszcze
zanim w ogóle wycignie si portfel z kieszeni.
Jeeli nie moesz czego znale, zamów to. Pracownik sklepu zawsze moe zamówi
to, czego nie ma akurat na stanie, a co Ty chciaby kupi. Chtnie wykona prac za
Ciebie — dowie si, co jest dostpne na rynku, a czego nakad zosta ju wyczerpany,
przedstawi Ci te dodatkowe informacje na temat nagrania czy wykonawcy.
Zakupy w sieci
Moesz unikn korków i nie przebierajc si z piamy robi zakupy bez wychodzenia
z domu. Tak, w internecie nie brakuje stron, za porednictwem których moesz
kupowa nagrania. Oprócz moliwoci zakupu pyty, która zostanie Ci nastpnie
przysana, istnieje równie opcja pobierania nagra bezporednio na Twój komputer.
Wielu sprzedawców umoliwia odsuchanie fragmentów nagra jeszcze przed
dokonaniem zakupu
4
.
9
Amazon: www.amazon.com;
9
Barnes & Noble: music.barnesandnoble.com;
9
CD Baby: cdbaby.com;
9
CD Universe: www.cduniverse.com;
9
DigStation: www.digstation.com;
9
iTunes: www.apple.com/itunes;
9
MusicStack: www.musicstack.com;
9
Tower Records: www.tower.com.
4
Muzyk za porednictwem internetu mona zamawia równie midzy innymi na stronach
www.merlin.pl, www.empik.com, stereo.pl, music.ovi.com/pl/pl/pc — przyp. tum.
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
327
Wizyta w bibliotece
W bibliotekach znajdziesz dzi ju nie tylko ksiki. Udaj si do swojej lokalnej
biblioteki i przejrzyj jej zbiory nagra. Zachcam do korzystania z tych moliwoci.
Przecie po to wanie tam s.
Jeeli z powodu wyczerpania nakadu sklep nie zdoa sprowadzi pyty, warto poszuka
szczcia wanie w bibliotece. Takie trudne do nabycia nagranie nie zawsze bdziesz
móg zabra do domu, ale z pewnoci bdziesz móg je odsucha.
Wymiana ze znajomymi
Moim ulubionym sposobem na poszerzanie kolekcji jest wymiana nagra ze znajomymi.
Nie mona wykluczy, e dziki tego rodzaju polityce barterowej z czasem uda Ci si
nawet podwoi liczb posiadanych pyt.
Fortepianowe strony w internecie
Wród ogromu rónych stron internetowych o tematyce muzycznej nie brakuje
równie tych powiconych muzyce fortepianowej i instrumentom klawiszowym.
Strony wskazane poniej oferuj jednoczenie najwyszej jakoci treci i najlepsz
jako dowiadczenia:
9
The Kennedy Center ArtsEdge: www.artsedge.kennedy-center.org;
9
The Piano Education Page: www.pianoeducation.org;
9
Piano Technicians Guild: www.ptg.org;
9
Piano World: www.pianoworld.com.
W ostatnich latach zyskalimy niesamowit moliwo ogldania nagra z wystpów
wielkich muzyków, które internauci udostpniaj w serwisach takich jak YouTube.
Dziki temu moemy wysucha najwikszych pianistów ostatniego stulecia, obserwowa
ich ruchy i podziwia ich technik, a przy tym wsuchiwa si w rozmaite interpretacje
ulubionych utworów muzycznych.
Oprócz stron internetowych w sieci funkcjonuj równie liczne grupy dyskusyjne,
których czonkowie debatuj o fortepianach, wykonaniach, instrumentach cyfrowych,
urzdzeniach MIDI, nagraniach i wielu innych sprawach. Docz do którejkolwiek
z poniszych grup (na ogó mona to zrobi bezpatnie) i nawi znajomo z ludmi,
którzy podzielaj Twoje pasje:
9
www.pianosociety.com;
9
www.pianostreet.com;
9
www.synthzone.com.
328
Cz VI: Dekalogi
Muzyka fortepianowa
na srebrnym ekranie
W Hollywood powstao wiele, wiele filmów, w których istotn rol odgrywali pianici
i muzyka fortepianowa. Niema kobieta, która porozumiewa si za porednictwem
fortepianu, albo guchy kompozytor, który nie syszy swojego instrumentu — twórcy
filmów niewtpliwie wiedz, jak wykorzysta fortepian, by napisa wzruszajc histori.
Polecam nastpujce filmy, w których fortepian odgrywa jedn z gównych ról:
9
Thirty Two Short Films About Glenn Gould
(1993). Jeden z tytuowych krótkich
filmów trwa niespena minut. Pozostae trzydzieci jeden uchylaj nam rbka
tajemnicy na temat prowadzcego samotniczy tryb ycia wirtuoza.
9
Amadeusz
(1984). Film o Mozarcie.
9
The Art of Piano
. Ten dokument prezentuje materiay z wystpów wielkich
pianistów XX wieku, takich jak Claudio Arrau, Glenn Gould, Vladimir Horowitz,
Sergiusz Rachmaninow czy Artur Rubinstein.
9
Art Tatum: The Art of Jazz Piano
. Ten dokument powicony wielkim pianistom
jazzowym obejmuje nagrania z wystpów, wywiady i rzadko publikowane
materiay.
9
Casablanca
(1942). Bogart nie powiedzia przecie: „Zagraj to jeszcze raz, Sam”
do muzyka grajcego na tubie!
9
Konkurs
(1980). Amy Irving i Richard Dreyfuss to pianici, którzy konkuruj
o t sam nagrod i którzy si w sobie zakochuj.
9
Wspaniali bracia Bakerowie
(1989). Jeff i Beau Bridges graj czonków
pianistycznego duetu, którzy poszukuj wokalisty. Ich wybór pada na Michelle
Pfeiffer, która jak nikt inny radzi sobie z fortepianem.
9
Pi atwych utworów
(1970). Jack Nicholson wciela si w rol pianisty, który
ma do zagrania pi atwych utworów.
9
Wieczna mio
(1994). Gary Oldman gra Beethovena, a Beethoven gra Sonat
Ksiycow.
9
Improwizacja
(1991). Ten film przedstawia udramatyzowan histori romansu
Chopina z pisark George Sand.
9
Madame Sousatzka
(1988). Shirley MacLaine gra wiodc raczej samotniczy tryb
ycia, ale jednoczenie pen pasji londysk nauczycielk gry na fortepianie.
9
Pianista
(2002). Adrien Brody zdoby Oscara za rol synnego polskiego pianisty
Wadysawa Szpilmana, który walczy o przeycie w okresie nazistowskiej
okupacji Warszawy podczas II wojny wiatowej.
9
Fortepian
(1993). Holly Hunter wciela si w rol niemej kobiety, która
komunikuje si ze wiatem za porednictwem klarnetu… nie, chwileczk…
chciaem powiedzie: fortepianu.
9
Piano Grand: A Smithsonian Celebration
(2000). W 2000 roku z okazji 300-lecia
fortepianu Smithsonian zorganizowa niezapomniane wydarzenie muzealne.
Rozdzia 19: Dziesi sposobów na poszerzanie wiedzy zdobytej dziki tej ksice
329
Film przedstawia relacj z koncertu z udziaem wiatowej klasy pianistów,
który odby si z inicjatywy tej instytucji.
9
Blask
(1996). Geoffrey Rush wystpuje w tym filmie jako David Helfgott, który
wiczy koncert Rachmaninowa z tak pasj, e zblia si do granicy obdu.
9
Pie bez koca
(1960). Wedug tego filmu w szczycie lisztomanii Franciszek
mia romans z ksin i rozwaa rezygnacj z dalszych wystpów. O, ludzie!
9
Thelonious Monk: Straight, No Chaser
(1988). Ten film dokumentalny
powicony wielkiej legendzie jazzu przedstawia materiay nakrcone w 1968
roku podczas jego sesji nagraniowych i tournee.
Pamitaj, e nie jeste sam
Uznaem, e dobrze bdzie zamieci tu niepen list synnych ludzi, którzy równie
graj (lub grali) na fortepianie. Dziki temu bdziesz wiedzie, e nie tylko Ty wkroczye
na drog denia do pianistycznej doskonaoci.
9
Steve Allen, komik i byy gospodarz The Tonight Show;
9
William F. Buckley, pisarz;
9
Clint Eastwood, aktor i reyser;
9
Jamie Foxx, aktor, komik i wokalista;
9
Jeff Goldblum, aktor;
9
Jack Lemmon, aktor;
9
Denny McLain, byy miotacz Detroit Tigers;
9
Dudley Moore, aktor;
9
Richard M. Nixon, byy prezydent Stanów Zjednoczonych;
9
Paul Reiser, komik i aktor;
9
Condoleeza Rice, bya sekretarz stanu USA;
9
Fred (Mister) Rogers, gospodarz lubianych programów telewizyjnych dla dzieci;
9
John Tesh, artysta i byy gospodarz Entertainment Tonight;
9
Harry S. Truman, byy prezydent Stanów Zjednoczonych.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II pianby
Instrumenty klawiszowe dla bystrzakow Wydanie II
poradniki instrumenty klawiszowe dla bystrzakow wydanie ii blake neely ebook
Elektronika dla bystrzakow Wydanie II
Chemia dla bystrzakow Wydanie II chemb2
Grillowanie dla bystrzakow Wydanie II grilby
Grillowanie dla bystrzakow Wydanie II
Pilhofer M Teoria muzyki dla bystrzaków Wydanie II
Elektronika dla bystrzakow Wydanie II
więcej podobnych podstron