PROPRIOCEPCJA
Kiedy mówimy o zastosowaniu różnego typu zaopatrzenia ortotycznego często pojawia się magiczne
dla wielu pacjentów w słowo propriocepcja. Czym jest propriocepcja i dlaczego ma tak duże
znaczenie w naszym codziennym funkcjonowaniu.
Najprościej mówiąc propriocepcja jest funkcją czuciową pozwalającą na dokładne określenie ułożenia
poszczególnych części naszego ciała w przestrzeni oraz rozpoznawanie ich wzajemnego
przemieszczania się. Dzięki propriocepcji czyli tzw. czuciu głębokiemu jesteśmy w stanie bez kontroli
wzroku dokładnie stwierdzić w jakiej pozycji aktualnie znajdują się nasz kończyny, poszczególne
stawy, jak rozciągnięte i napięte są nasze mięśnie. Dzięki receptorom czucia głębokiego siła skurczu
mięśniowego jest regulowana adekwatnie do zwiększających się obciążeń na drodze odruchowej.
Wyspecjalizowane zakończenia nerwowe tzw. mechanoreceptory znajdujące się w mięśniach,
stawach, więzadłach, torebkach stawowych wysyłają informację do ośrodkowego układu
nerwowego. W zależności od typu receptora odbierane są różne informacje:
ciałka blaszkowate Paciniego znajdujące się na powierzchniach stawowych oraz w okostnej są
pobudzane podczas ruchu od jego wyjściowego do końcowego stadium oraz przy zmianie szybkości
i kierunku ruchu
receptory Rufiniego czy ciałka buławkowate Golgiego są związane z czuciem ułożenia mięśni
i stawów, ponad to narządy ścięgnowe Golgiego chronią mięsień przed nadmiernym jego
uszkodzeniem na skutek nadmiernego rozciągnięcia
Taka nieuświadomiona informacja o położeniu naszego ciała jest wykorzystywana do zaplanowania
odpowiedniej odpowiedzi ruchowej lub właściwej w danym momencie reakcji ruchowej. Kiedy np.
chcemy napić się wody ze szklanki najpierw bez naszej wiedzy za pomocą właśnie czucia głębokiego
oceniona przez mózg zostaje sytuacja początkowa i następnie przedsięwzięte zostają kroki czyli
uruchomione właściwe mięśnie, aby ta czynność została wykonana. Podczas całego działania
receptory czucia głębokiego informują o zachodzących zmianach w położeniu ciała oraz napięciu
mięśni i na drodze sprzężenia zwrotnego są cały czas te działania są regulowane, dostrajane
i zmieniane tak, aby czynność została wykonana zgodnie z naszymi założeniami. Oczywiście
informacje niezbędne dla prawidłowego wykonania jakiejś czynności pochodzą również z innych
receptorów czyli np. wzroku. Wyjątek stanowią osoby z uszkodzeniem narządu wzroku, u których
czucie głębokie jest tym bardziej rozwinięte.
Jak widać prawidłowa propriocepcja jest jednym z warunków prawidłowego funkcjonowania narządu
ruchu. Ponieważ to właśnie propriocepcja integruje funkcje statycznych i dynamicznych
stabilizatorów stawu zapewniając w ten sposób ochronę stawu przed uszkodzeniem podczas ruchu.
Wiele jest jednak powodów przez które czucie głębokie może zostać uszkodzone. Mogą to być
przyczyny neurologiczne np. zaburzenie przewodzenia na poziomie rdzenia kręgowego (jamistość
rdzenia, wiąd rdzenia) ale również uszkodzenie mechaniczne tkanek w których znajdują się receptory
mogą prowadzić do upośledzenia propriocepcji. To skutkuje dysfunkcją stawu a w konsekwencji jego
wcześniejszym zużyciem (zmianami zwyrodnieniowo-wytwórczymi). W przypadku urazów stawowych
często dochodzi do uszkodzenia systemu stabilizatorów statycznych stawów co prowadzi do jego
niestabilności a przy tym pourazowa wiotkość torebki stawowej powoduje zaburzenia propriocepcji
czyli niedostateczną informację płynącą ze stawu, co sprawia, że również stabilizacja dynamiczna
(mięśniowa) również jest niedostateczna. Kombinacja tych zaburzeń prowadzi do dalszych
mikrourazów stawu i otaczających go tkanek miękkich a to redukuje ponownie liczbę
proprioreceptorów zamykając błędne koło przyczyn i skutków prowadzących do trwałych uszkodzeń
narządu ruchu i w konsekwencji upośledzeń funkcji ruchowych.
Uzasadniona zatem wydaje się konieczność stymulowania propriocepcji oraz zapobieganie jej
deficytom po niewielkich nawet urazach stawu np. skręcenie stawu skokowego. W tym celu stosuje
się odpowiednio przygotowany dla każdego pacjenta program ćwiczeń terapeutycznych. Pomocne
także są stabilizatory, które przez swoją konstrukcję zapewniają odpowiedni stopień kompresji stawu
 poprawiają jego zwartość. Wpływa to zarówno na jego mechaniczną stabilizację, ale przede
wszystkim poprawia stymulację mechanoreceptorów i lepszą regulację procesów stabilizacyjnych na
drodze odruchowej (poprzez poprawę czucia głębokiego).
Firma mdh z A
odzi posiada w swojej ofercie szeroki asortyment takiego sprzętu. Godnymi uwagi
produktami są nowości z linii Qmed Active Line. Są to stabilizatory stawu kolanowego oraz
skokowego, a w przygotowaniu są kolejne na bark, nadgarstek i łokieć.
Premierowe ortezy Qmed Active Line są idealnym rozwiązaniem dla osób aktywnych, ceniących
wysoki komfort i bezpieczeństwo ruchu. Dzianiny, z których wykonane są ortezy sprawiają, że skóra
nawet w bardzo ciepłe dni może oddychać, dzięki czemu nie ulega podrażnieniom i otarciom.
Ponadto jest to dzianina o elastyczności dwukierunkowej, dająca możliwość swobodnych ruchów;
jest łatwo spieralna, miękka w chwycie i hipoalergiczna (posiada certyfikat eko-tex).
Konstrukcja stabilizatorów zapewnia idealne dopasowanie do anatomicznych kształtów, oraz
terapeutyczny stopień kompresji. Ortezy te nie są tylko medycznym środkiem oddziaływania
terapeutycznego na pacjenta, ale także wygodnym elementem jego garderoby. Zaawansowana
technologia produkcji i nowatorski design sprawiają, że otrzymujecie Państwo produkt najwyższej
jakości.
Anna Zaremba-Ner  specjalista ds. medycznych
mdh sp. z o.o.
ul. ks. W. Tymienieckiego 22/24
90-349 A
ódz

www.mdh.pl