THE FATE OF EMPIRES
and SEARCH FOR
SURVIVAL
by sir John Glubb
Sir
John Bagot Glubb, better
Sir
John
Bagot
Glubb, bardziej znany jako Glubb Pasha
(16.04.1897- 17.03.1986), brytyjski żołnierz,
który wsławił się jako dowódca dowódca
Transjordańskiego Legionu Arabskiego w
latach 1939/1956. Podczas I wojny światowej
known as Glubb Pasha (16 April
1897 – 17 March 1986), was a
British soldier best known for
commanding Transjordan's
Arab Legion 1939-1956. During
World War I, he served in
France and was then
transferred to Iraq in 1920, a
British colony at the time.
Educated at Cheltenham
College, he became an officer
of the Arab Legion in 1930. The
next year he formed the Desert
Patrol, an exclusively Bedouin
force, to curb the raiding
problem that plagued the
southern part of the country.
Within a few years he had
managed to get the Bedouin to
abandon their habit of raiding
neighbour tribes and the raids
were soon a thing of the past.
In 1939, Glubb succeeded
Frederick G. Peake as the
commander of the Arab Legion.
During this period, he
transformed the legion into the
best trained force in the Arab
world.
He remained as the
commander of the Arab Legion
until March 2, 1956 when he
was dismissed by King Hussein
who wanted to distance himself
from the British after the Suez
War. He spent the remainder of
his life lecturing and writing
books and articles, mostly on
the Middle East and his
experiences with the Arabs.
His nickname "Abu Hunaik"
referred to his crooked jaw, a
legacy of the First World War.
The word "hunaik" was
unfamiliar to me and I
enquired of some Bedouin
friends what it meant. They
misunderstood me.
służył we Francji, a następnie, w 1920 roku,
przenósł się do Iraku - ówczesnej brytyjskiej
kolonii.
Wykształcenie zdobył w Cheltenham College.
W 1930 roku został oficerem Legionu
Arabskiego. W następnym roku zorganizował
Pustynny Patrol - którego żołnierzami byli
wyłącznie Beduini. Zadaniem Patrolu było
ograniczenie problemu najazdów, tórymi była
nękana południowa część kraju. W ciągu kilku
lat udało mu się zmusić Beduinów do
porzucenia nawyku napadania na sąsiednie
plemiona. Od tej pory najazdy przeszły do
historii.
W 1939 roku przejął po Frederick G. Peake'u
dowództwo nad Legionem Arabskim. Po czym
spowodował, że legion ten stał się najlepiej
wyszkoloną jednostką wojskową w ówczsnym
świecie Arabskim.
Na stanowisku dowódcy pozostawał do 2
marca 1956 roku, kiedy to został zwolniony
przez króla Husseina, który po wojnie Sueskiej
zaczął dystansować się od Brytyjczyków.
Przydomek "Abu Hunaik" pochodził od rany na
szczęce odniesionej podczas I wojny
światowej. Słowo "hunaik" nie było mi znane,
zapytałem więc znajomych Beduinów o jego
sens. Ich odpowiedź mnie zaskoczyła.
"Abu Hunaik? Czy to nie Anglik, żołnierz i
przyjaciel Beduinów sprzed lat. Czy to nie on
zbudował fort w Wadi Rum?".
To dość niezwykłe, że pamiętali o nim ludzie
urodzeni ponad 20 lat po tym jak Glubb
opuścił Bliski Wschód. Choć ich wspomnienia
były to dość mgliste, to jednak...
Po przejściu na emeryturę opublikował
szesnaście książek głównie dotyczących
Środkowego Wschodu. Również wykładał.
"Abu Hunaik? He was an
Englishman, a soldier and a
friend to the Bedouin a long
time ago. It was he who built
the fort at Wadi Rum".
This is quite remarkable when
one realises that these
particular men were born more
than 20 years after Glubb's
definitive departure from the
Middle East. They were vague
about the name "Glubb Pasha"
though...
Since retirement, he has
published sixteen books, chiefly
on the Middle East, and has
lectured widely.
Wersja Angielska
Wersja Polska
Na podstawie
Piotra Słowińskiego
z roku 2012
William Blackwood & Sons Ltd
Edinburgh EH2 1HA
Scotland
© J. B. G. Ltd, 1976, 1977
Reprinted 1981
ISBN 0 85158 127 7
Printed by William Blackwood &
Sons Ltd
William Blackwood & Sons Ltd
Thistle Street Edinburgh EH2 1HA
Scotland
© J. B. G. Ltd, 1976, 1977
ISBN 0 85158 127 7
Printed at the Press of the Publisher
Foreword
John Bagot Glubb, better
known as Glubb Pasha, was
born in 1897, his father being a
regular officer in the Royal
Engineers.
Przedmowa
John Bagot Glubb urodził się w roku 1897,
jako syn oficera w służbie czynnej Królewskich
Inżynierów.
W wieku lat czterech wyjechał z Anglii na
At the age of four he left
England for Mauritius, where
his father was posted for a
three-year tour of duty. At the
age of ten he was sent to
school for a year in
Switzerland. These youthful
travels may have opened his
mind to the outside world at an
early age.
He entered the Royal Military
Academy at Woolwich in
September 1914, and was
commissioned in the Royal
Engineers in April 1915. He
served throughout the First
World War in France and
Belgium, being wounded three
times and awarded the Military
Cross. In 1920 he volunteered
for service in Iraq, as a regular
officer, but in 1926 resigned his
commission and accepted an
administrative post under the
Iraq Government.
In 1930, however, he signed a
contract to serve the
Transjordan Government (now
Jordan). From 1939 to 1956 he
commanded the famous Jordan
Arab Legion, which was in
reality the Jordan Army. Since
his retirement he has published
seventeen books, chiefly on the
Middle East, and has lectured
widely in Britain, the United
States and Europe.
Mauritius, gdzie jego ojciec został wysłany do
odbycia trzyletniej służby. W wieku lat
dziesięciu został wysłany do szkoły w
Szwajcarii. Młodzieńcze podróże bardzo
wcześnie otworzyły jego umysł na świat
zewnętrzny.
We wrześniu 1914 wstąpił do Królewskiej
Akademii Wojskowej w Woolwich, a następnie
został powołany do Królewskich Inżynierów w
kwietniu 1915 roku. Podczas Pierwszej Wojny
Światowej pełnił służbę we Francji i Belgii.
Trzykrotnie ranny został odznaczony Krzyżem
Wojskowym. W roku 1920 zaciągnął się na
ochotnika na służbę w Iraku, jako oficer w
służbie czynnej, jednak w roku 1926
zrezygnował z przydziału i przyjął stanowisko
administracyjne przy rządzie Irackim.
Następnie w roku 1930 podpisał kontrakt z
rządem Transjordanii (obecnie Jordania). W
latach 1939 do1956 dowodził sławnym
Jordańskim Legionem Arabskim, który w
istocie był Armią Jordańską. Poprzejściu na
emeryturę opublikował siedemnaście książek,
przede wszystkim dotyczących Środkowego
Wschodu oraz sporo wykładał w Wielkiej
Brytanii, USA i Europie.
Introduction
As we pass through fife, we
learn by experience. We look
back on our behaviour when
we were young and think how
foolish we were. In the same
way our family, our community
Wprowadzenie
Przemierzając życie uczymy się dzięki
doświadczeniom. Spoglądamy wstecz na nasze
młodzieńcze zachowania i dostrzegamy, jacy
byliśmy niedojrzali. W podobny sposób
postępuje nasza rodzina, nasza wspólnota i
nasza mała ojczyzna w celu uniknięcia błędów
and our town endeavour to
avoid the mistakes made by
our predecessors.
The experiences of the human
race have been recorded, in
more or less detail, for some
four thousand years. If we
attempt to study such a period
of time in as many countries as
possible, we seem to discover
the same patterns constantly
repeated under widely differing
conditions of climate, culture
and religion. Surely, we ask
ourselves, if we studied calmly
and impartially the history of
human institutions and
development over these four
thousand years, should we not
reach conclusions which would
assist to solve our problems
today? For everything that is
occurring around us has
happened again and again
before.
No such conception ever
appears to have entered into
the minds of our historians. In
general, historical teaching in
schools is limited to this small
island. We endlessly mull over
the Tudors and the Stewarts,
the Battle of Crecy, and Guy
Fawkes. Perhaps this
narrowness is due to our
examination system, which
necessitates the careful
definition of a syllabus which
all children must observe.
I remember once visiting a
school for mentally
handicapped children. “Our
children do not have to take
examinations,” the headmaster
told me, “and so we are able to
teach them things which will be
really useful to them in life.”
However this may be, the
popełnianych przez przodków.
Doświadczenia ludzkości są gromadzone, w
mniejszym lub większym stopniu, od około
czterech tysięcy lat. Studiując historię jak
największej liczby krajów w tym okresie
możemy odkryć te same schematy ustawicznie
powtarzane bez względu na ogromną
rozmaitość klimatów, kultur i religii. Jeśli tylko
studiowaliśmy uważnie i, co najważniejsze,
bezstronnie historię ludzkich instytucji i
ludzkiego rozwoju poprzez owe cztery tysiące
lat, zadamy sobie z pewnością pytanie czy nie
zdołalibyśmy wysnuć jakichś wniosków, które
mogłyby pomóc w rozwiązywaniu problemów
współczesnych. Wszystko, co się wokół nas
dzieje dziś, jak się okazuje, występowało już
bowiem po wielokroć w przeszłości.
Nie wydaje się, aby koncepcja poszukiwania
pewnych powtarzalnych schematów
kiedykolwiek zagościła w umysłach
historyków. Generalnie nauczanie historii w
szkole jest ograniczone do historii naszej małej
wyspy (autor był Brytyjczykiem - przyp. tłum.).
Bez przerwy roztrząsamy tylko o Tudorach i
Stewartach, Bitwie pod Crecy i Guyu Fawksie.
Być może to zawężenie zwdzięczamy naszemu
systemowi egzaminacyjnemu, który wymaga
od dzieci takich samych, precyzyjnych i
jednoznacznych odpowiedzi.
Pamiętam pewną wizytę w szkole dla dzieci
niepełnosprawnych umysłowo. „Nasi uczniowie
nie podlegają systemowi egzaminacyjnemu” –
powiedział mi dyrektor – „dlatego możemy ich
uczyć rzeczy, które im się rzeczywiście w życiu
przydadzą.”
Jak by nie było, teza, którą chcę
zaproponować jest taka, iż bezcennych lekcji
udzieli nam historia, wszak pod jednym
warunkiem cztery tysiąclecia muszą być
gruntownie i bezstronnie przeanalizowane. W
dwóch artykułach opublikowanych w
Blackwood’s Magazine starałem się pokrótce
naszkicować niektóre z zagadnień, których
moglibyśmy się z historii nauczyć. Jestem
przekonany, iż historia powinna być
rozpatrywana jako całość, a nie być
ograniczona do jednego kraju, czy wybranego
okresu.
thesis which I wish to
propound is that priceless
lessons could be learned if the
history of the past four
thousand years could be
thoroughly and impartially
studied. In these two articles,
which first appeared in
Blackwood's Magazine, I have
attempted briefly to sketch
some of the kinds of lessons
which I believe we could learn.
My plea is that history should
be the history of the human
race, not of one small country
or period.
The Fate
of
Empires
Losy
Imperiów
I. Learning from
History
‘The only thing we learn from
history,’ it has been said, ‘is
that men never learn from
history’, a sweeping
generalisation perhaps, but one
which the chaos in the world
today goes far to confirm.
What then can be the reason
why, in a society which claims
to probe every problem, the
bases of history are still so
completely unknown?
Several reasons for the futility
of our historical studies may be
suggested.
First, our historical work is
I. Uczenie się z historii
Znane jest powiedzenie, że "historia uczy, że
jeszcze nikogo niczego nie nauczyła". Jest to
zapewne daleko idące uproszczenie, jednak
chaos panujący w dzisiejszym świecie je
potwierdza. Jaki może być powód tego, iż w
społeczeństwie, w którym panuje przekonanie
o zrozumieniu każdego problemu, podstawy
historii są tak zupełnie nieznane?
Można zasugerować kilka powodów
nieskuteczności naszych badań historycznych.
Pierwszym jest to, że nasze historyczne
opracowania są ograniczone do krótkich
okresów – historii własnego kraju lub też
pewnego okresu historycznego, który darzymy
szczególnym szacunkiem.
Drugim powodem jest to, że nawet w tych
limited to short periods- the
history of our own country, or
that of some past age which,
for some reason, we hold in
respect.
Second, even within these
short periods, the slant we give
to our narrative is governed by
our own vanity rather than by
objectivity. If we are
considering the history of our
own country, we write at length
of the periods when our
ancestors were prosperous and
victorious, but we pass quickly
over their shortcomings or their
defeats. Our people are
represented as patriotic heroes,
their enemies as grasping
imperialists, or subversive
rebels. In other words, our
national histories are
propaganda, not well
balanced investigations.
Third, in the sphere of world
history, we study certain short,
usually unconnected, periods,
which fashion at certain epochs
has made popular. Greece 500
years before Christ, and the
Roman Republic and early
Roman Empire are cases in
point. The intervals between
the ‘great periods’ are
neglected. Recently Greece and
Rome have become largely
discredited, and history tends
to become increasingly the
parochial history of our own
countries.
To derive any useful instruction
from history, it seems to me
essential first of all to grasp the
principle that history, to be
meaningful, must be the
history of the human race. For
history is a continuous process,
gradually developing, changing
krótkich okresach czasu przyjmowany punkt
widzenia podlega naszej próżności, zamiast
obiektywności. Jeśli rozpatrujemy historię
naszego kraju, długo rozpisujemy się o
okresach, w których nasi przodkowie
zaznawali pomyślności i sukcesów, ale
pokrótce przechodzimy nad ich
niedociągnięciami i porażkami. Nasi antenaci
przedstawiani są, jako patriotyczni herosi, zaś
ich wrogowie, jako zachłanni imperialiści lub
zdradzieccy rebelianci. Jednym słowem
nasza oficjalna historia to propaganda, a
nie wszechstronne zgłębienie tematu.
Trzecim powodem jest to, że w obszarze
światowej historii, badamy pewne krótkie,
zwykle nie połączone ze sobą okresy, które
moda w pewnych epokach uczyniła
popularnymi. Grecja 500 lat przed Chrystusem
oraz Republika Rzymska wczesnego Imperium
Rzymskiego są typowymi przykładami.
Przedziały pomiędzy "okresami świetności" są
zaniedbywane lub wręcz pomijane. Ostatnimi
czasy Grecja i Rzym zostały mocno
zdyskredytowane. Proponowana nam historia,
zamiast bardzo ogólnej, opartej na modelach
poznawczych, ma naturalną dążność do
stawania się coraz bardziej zaściankową
historią naszego własnego kraju.
W celu uzyskania użytecznych i sensownych
wskazówek wynikających z historii
najważniejszym wydaje się uchwycenie zasad
rządzących historią całej ludzkości. Sądzę tak,
bowiem uważam, że historia jest procesem
ciągłego, stopniowego rozwoju, zmiennym i
cyklicznym, ale generalnie posuwającym się
naprzód w jednym kierunku. By opracować
jakiekolwiek użyteczne wnioski historia musi
być nauczana, jako pełny proces ludzkiego
rozwoju, a nie poprzez wybór krótkich
okresów tu i tam, tego czy innego kraju.
Fundamentalną prawdą jest to, że każdy
wiek i każda kultura wywodzi się ze
swoich poprzedników, sama dodaje swój
wkład, po czym wszystko przekazuje
następcom. Jeśli zatem pominiemy niektóre
rozdziały historii prawdziwe przyczyny sukcesu
nowych kultur mogą pozostać niewyjaśnione.
Nauki ścisłe poszerzały swój zakres wiedzy w
and turning back, but in
general moving forward in a
single mighty stream. Any
useful lessons to be derived
must be learned by the study
of the whole flow of human
development, not by the
selection of short periods here
and there in one country or
another.
Every age and culture is
derived from its
predecessors, adds some
contribution of its own, and
passes it on to its
successors. If we boycott
various periods of history, the
origins of the new cultures
which succeeded them cannot
be explained.
Physical science has expanded
its knowledge by building on
the work of its predecessors,
and by making millions of
careful experiments, the results
of which are meticulously
recorded. Such methods have
not yet been employed in the
study of world history. Our
piecemeal historical work is still
mainly dominated by emotion
and prejudice.
oparciu o prace poprzedników oraz przez
wykonywanie milionów eksperymentów,
których wyniki były skrupulatnie
dokumentowane. Taka metoda nie została
jeszcze zastosowana do badania historii
świata. Nasze rozdrobnione historyczne studia
są wciąż mocno zdominowane przez emocje i
uprzedzenia.
II. The lives of
empires
If we desire to ascertain the
laws which govern the rise and
fall of empires, the obvious
course is to investigate the
imperial experiments recorded
in history, and to endeavour to
deduce from them any lessons
which seem to be applicable to
II. Cykl Życiowy Imperiów
Jeśli chcemy odkryć ogólne prawa rządzące
powstawaniem i upadkiem imperiów,
oczywistym kierunkiem jest prześledzenie
losów imperiów znanych historii i dążenie do
odkrycia ogólnych prawidłowości, którym
wszystkie one podlegają.
Słowo „imperium”, przez skojarzenie z
Imperium Brytyjskim, jest przez wielu ludzi
utożsamiane z krajem macierzystym w Europie
them all.
The word ‘empire’, by
association with the British
Empire, is visualised by some
people as an organisation
consisting of a home-country in
Europe and ‘colonies’ in other
continents. In this essay, the
term ‘empire’ is used to signify
a great power, often called
today a superpower. Most of
the empires in history have
been large landblocks, almost
without overseas possessions.
We possess a considerable
amount of information on many
empires recorded in history,
and of their vicissitudes and
the lengths of their lives, for
example:
The nation
Dates
of
rise
and
fall
Duration
Assyria
859-
612
B.C.
247
Persia (Cyrus
and his
descendants)
538-
330
B.C.
208
Greece
(Alexander
and his
successors)
331-
100
B.C.
231
Roman
Republic
260-
27
B.C.
233
Roman
Empire
27
B.C.-
A.D.
180
207
Arab Empire
A.D.
634-
880
246
oraz „koloniami” na innych kontynentach. W
niniejszej pracy termin „imperium” używany
będzie do określanie wielkiego mocarstwa,
obecnie często zwanego supermocarstwem. W
przeszłości większość imperiów stanowiły
wielkie obszary ziemskie, jednak bez
zamorskich posiadłości.
Posiadamy znaczącą ilość informacji o wielu
imperiach, ich zmienności oraz czasie ich
trwania. Dla przykładu:
Naród
Daty
powstania i
upadku
Trwał
Asyria
859-612 p.n.e.
247
Persja Cyrusa i jego
następców
538-330 p.n.e.
208
Grecja Aleksandra i
jego następców
331-100 p.n.e.
231
Republika Rzymska
260-27 p.n.e.
233
Imperium Rzymskie
27 p.n.e.- A.D.
180
207
Imperium Arabskie
A.D. 634-880
246
Imperium
Mameluków
1250-1517
267
Imperium
Ottomańskie
1320-1570
250
Hiszpania
1500-1750
250
Imperium Rosyjskie
Romanowów
1682-1916
234
Wielka Brytania
1700-1950
250
Powyższe zestawienie wymaga pewnego
komentarza:
1. Badam fakty, nie próbując niczego
dowodzić. Podane daty są wysoce
subiektywne, imperia bowiem zwykle nie
rozpoczynają swojego istnienia i nie
kończą go w ściśle określonym dniu.
Zazwyczaj występuje okres stopniowej
ekspansji i później okres upadku.
Podobieństwo czasu trwania imperiów
może być kwestionowane. Ludzkie
Mameluke
Empire
1250-
1517
267
Ottoman
Empire
1320-
1570
250
Spain
1500-
1750
250
Romanov
Russia
1682-
1916
234
Britain
1700-
1950
250
This list calls for certain
comments:
1. The present writer is
exploring the facts, not
trying to prove any thing.
The dates given are
largely arbitrary. Empires
do not usually begin or
end on a certain date.
There is normally a
gradual period of
expansion and then a
period of periods of
decline. The resemblance
in the duration of these
great powers may be
queried. Human affairs
are subject to many
chances, and it is not to
be expected that they
could be calculated with
mathematical accuracy.
2. Nevertheless, it is
suggested that there is
sufficient resemblance
between the life periods
of these different empires
to justify further study.
3. The division of Rome into
two periods may be
thought unwarranted.
The first, or republican,
period dates from the
time when Rome became
the mistress of Italy, and
sprawy podlegają wielu przypadkowym
czynnikom i nieoczekuje się, iż mogą one
być obliczone z matematyczną precyzją.
2. Tym niemniej, wydaje mi się, iż istnieje
podobieństwo pomiędzy długością
trwania rozmaitych imperiów,
podobieństwo na tyle wierne, że
uzasadnia dalsze badania.
3. Podział Rzymu na dwa okresy może być
uważany za nieuzasadniony. Pierwszy
okres, zwany republikańskim, datuje się
od czasów, kiedy Rzym stał się
nauczycielką Italii i kończy dojściem do
władzy Oktawiana Augusta. Drugi okres
imperialny rozciąga się od przejęcia
władzy przez Oktawian Augusta do
śmierci Marka Aureliusza. Prawdą jest, iż
imperium przetrwało jeszcze ponad wiek
po tej dacie, ale był to okres ciągłego
zamętu, rebelii, wojen domowych i
inwazji barbarzyńców.
4. Nie wszystkie imperia przeszły przez
pełen cykl życiowy. Na przykład
Babilońskie Imperium Nabuchodonozora
zostało podbite przez Cyrusa po zaledwie
siedemdziesięciu czterech latach swojego
istnienia.
5. Interesującą obserwacją wynikającą z
przytoczonych liczb jest to, że czas
trwania imperiów nie zależy od
dostępnej w danej epoce szybkości
przemieszczania się lub rodzaju
uzbrojenia. Asyryjczycy maszerowali
pieszo i walczyli posługując się
włóczniami i łukami. Brytyjczycy używali
artylerii, linii kolejowych oraz okrętów
zdolnych przemierzać oceany. Mimo to
oba imperia trwały w przybliżeniu tyle
samo. Istnieje obecnie tendencja, by
utrzymywać, że żyjemy w wieku
odrzutowców i z tego powodu niczego
nie możemy się nauczyć z przeszłości.
Takie nastawienie wydaje się jednak być
błędnym.
6. Trudno się oprzeć pokusie, by porównać
życie imperiów z cyklem życia ludzkiego.
Możemy przyjąć, że przeciętny okres
ends with the accession
of Augustus. The imperial
period extends from the
accession of Augustus to
the death of Marcus
Aurelius. It is true that
the empire survived after
this date, but it did so in
constant confusion,
rebellions, civil wars and
barbarian invasions.
4. Not all empires endured
for their full life-span. The
Babylonian Empire of
Nebuchadnezzar, for
example, was overthrown
by Cyrus, after a life
duration of only some
seventy-four years.
5. An interesting deduction
from the figures seems to
be that the duration of
empires does not depend
on the speed of travel or
the nature of weapons.
The Assyrians marched
on foot and fought with
spears and bow and
arrows. The British used
artillery, railways and
ocean-going ships. Yet
the two empires lasted
for approximately the
same periods. There is a
tendency nowadays to
say that this is the jet-
age, and consequently
there is nothing for us to
learn from past empires.
Such an attitude seems to
be erroneous.
6. It is tempting to compare
the lives of empires with
those of human beings.
We may choose a figure
and say that the average
life of a human being is
seventy years. Not all
życia ludzkiego to 70 lat. Nie wszyscy
ludzie żyją dokładnie 70 lat. Niektórzy
umierają jako niemowlęta, niektórzy giną
w wyniku wypadków w wieku średnim,
niektórzy dożywają lat 80-ciu lub nawet
90-ciu. Tym niemniej, pomimo takich
wyjątków, uprawnione jest przyjęcie lat
7. Już na tym etapie możemy się pokusić o
wyciągnięcie pewnych wniosków:
a. Wbrew wypadkom, losowi i oczywistym warunkom życia
ludzi w rozmaitych epokach, okresy trwania różnych
imperiów wykazują zaskakujące podobieństwo.
b. Ogromne zmiany w technologii, transporcie i metodach
prowadzenia działań wojennych wydają się nie mieć
wpływu na czas trwania życia imperium.
c. Zmiany w technologii transportu i prowadzenia działań
wojennych mają jednakże wpływ na kształt imperiów.
Maszerujący pieszo Asyryjczycy, mogli jedynie podbić
tych swoich sąsiadów, z którymi bezpośrednio graniczyli
– Medejczyków, Babilończyków, Persów i Egipcjan.
Brytyjczycy, używający statków zdolnych przebywać
oceany, podbili wiele krajów i subkontynentów, do
których mieli dostęp morski – Amerykę Północną, Indie,
Południową Afrykę, Australię i Nową Zelandię. Nigdy
jednak nie odnieśli sukcesu w podboju swoich sąsiadów
– Francji, Niemiec, czy Hiszpanii.
Jednakowoż, pomimo całkowicie odmiennych kształtów
imperiów Asyryjskiego i Brytyjskiego, oba przetrwały
podobną długość czasu.
human beings live exactly
seventy years. Some die
in infancy, others are
killed in accidents in
middle life, some survive
to the age of eighty or
ninety. Nevertheless, in
spite of such exceptions,
we are justified in saying
that seventy years is a
fair estimate of the
average person's
expectation of life.
7. We may perhaps at this
stage be allowed to draw
certain conclusions:
a. In spite of the accidents of
fortune and the apparent
circumstances of thehuman race
at different epochs, the periods
of duration of different empires
at varied epochs show a
remarkable similarity.
b. Immense changes in the
technology of transport or in
methods of warfare do not seem
to affect the life-expectation of
an empire.
c. The changes in the technology
of transport and of war have,
however, affected the shape of
empires. The Assyrians,
marching on foot, could only
conquer their neighbours, who
were accessible by land- the
Medes, the Babylonians, the
Persians and the Egyptians.
The British, making use of
ocean-going ships, conquered
many countries and
subcontinents, which were
accessible to them by water-
North America, India, South
Africa, Australia and New
Zealand- but they never
succeeded in conquering their
neighbours, France, Germany
and Spain.
But, although the shapes of the
Assyrian and the British Empires
were entirely different, both
lasted about the same length of
time.
III. The human
yardstick
What then, we may ask, can
III. Pokoleniowość
Nasuwa się zatem pytanie: co było czynnikiem
powodującym tak wyjątkowe podobieństwo
have been the factor which
caused such an extraordinary
similarity in the duration of
empires, under such diverse
conditions, and such utterly
different technological
achievements?
One of the very few units of
measurement which have not
seriously changed since the
Assyrians is the human
‘generation’, a period of about
twenty-five years. Thus a
period of 250 years would
represent about ten
generations of people. A closer
examination of the
characteristics of the rise and
fall of great nations may
emphasise the possible
significance of the sequence of
generations.
Let us then attempt to examine
the stages in the lives of such
powerful nations.
czasu trwania imperiów, pomimo tak różnych
okoliczności i tak olbrzymich różnic
technologicznych?
Jedną spośród bardzo niewielu jednostek,
które nie uległy istotnej zmianie od czasów
Asyryjczyków jest ludzkie "pokolenie", czyli
okres około 25-ciu lat. Zatem okres 250-ciu lat
to około dziesięć ludzkich pokoleń. Bliższe
badanie charakterystyk wzrostu i upadku
wielkich narodów pokazuje, że Cykl Życiowy
Imperium oparty jest właśnie o następstwo
pokoleń.
Spróbujmy zatem zbadać etapy w życiu
najpotężniejszych nacji.
IV. Stage one. The
outburst
Again and again in history we
find a small nation, treated as
insignificant by its
contemporaries, suddenly
emerging from its homeland
and overrunning large areas of
the world. Prior to Philip (359-
336 B.C.), Macedon had been
an insignificant state to the
north of Greece. Persia was the
great power of the time,
completely dominating the area
from Eastern Europe to India.
Yet by 323 B.C., thirty-six years
after the accession of Philip,
the Persian Empire had ceased
IV. Faza pierwsza. Zryw.
Raz za razem napotykamy w historii mały
naród, bagatelizowany przez współczesnych,
który to nagle wylewa się z macierzystej krainy
i opanowuje wielkie obszary świata. Przed
Filipem (359-336 p.n.e.) Macedonia była mało
znaczącym krajem leżącym na północ od
Grecji. Persja była supermocarstwem owych
czasów, całkowicie dominującym na obszarze
od Europy Wschodniej do Indii. Jednakże w
roku 323 p.n.e., 36 lat po sięgnięciu po władzę
przez Filipa, Imperium Perskie przestało
istnieć, zaś Imperium Macedońskie rozciągało
się od Dunaju do Indii, włączając w to Egipt.
Ta zdumiewająca ekspansja być może powinna
być przypisana geniuszowi Aleksandra
Wielkiego, ale to nie jest jedyna przyczyna,
chociaż po jego śmierci wszystko poszło źle –
to exist, and the Macedonian
Empire extended from the
Danube to India, including
Egypt.
This amazing expansion may
perhaps be attributed to the
genius of Alexander the Great,
but this cannot have been the
sole reason; for although after
his death everything went
wrong- the Macedonian
generals fought one another
and established rival empires-
Macedonian pre-eminence
survived for 231 years.
In the year A.D. 600, the world
was divided between two
superpower groups as it has
been for the past fifty years
between Soviet Russia and the
West. The two powers were
the eastern Roman Empire and
die Persian Empire. The Arabs,
were then the despised and
backward inhabitants of the
Arabian Peninsula. They
consisted chiefly of wandering
tribes, and had no government,
no constitution and no army.
Syria, Palestine, Egypt and
North Africa were Roman
provinces, Iraq was part of
Persia.
The Prophet Mohammed
preached in Arabia from A.D.
613 to 632, when he died. In
633, the Arabs burst out of
their desert peninsula, and
simultaneously attacked the
two super-powers. Within
twenty years, the Persian
Empire had ceased to exist.
Seventy years after the death
of the Prophet, the Arabs had
established an empire
extending from the Atlantic to
the plains of Northern India
and the frontiers of China.
Macedończycy głównie walczyli ze sobą i
ustanowili rywalizujące imperia. Macedońska
świetność przetrwała 231 lat.
W roku 600 n.e. świat był podzielony
pomiędzy dwie grupy supermocarstw, jak to
miało miejsce przez ostatnie 50 lat pomiędzy
Sowietami i Zachodem. Owe dwie potęgi to
Imperium Rzymskie i Imperium Perskie.
Arabowie byli wówczas pogardzanymi i
zapóźnionymi mieszkańcami Półwyspu
Arabskiego. Składali się głównie z
koczowniczych plemion, nie mieli rządu,
prawodawstwa, ani nawet armii. Syria,
Palestyna, Egipt i Północna Afryka były
rzymskimi prowincjami, zaś Irak był częścią
Persji.
Prorok Mahomet głosił swoje nauki w Arabii od
roku 613 n.e. do 632, kiedy to zmarł. W roku
633 Arabowie wyruszyli ze swojego
pustynnego półwyspu i równocześnie
zaatakowali dwa supermocarstwa. W
przeciągu zaledwie dwudziestu lat Imperium
Perskie przestało istnieć. Siedemdziesiąt lat po
śmierci Mahometa Arabowie ustanowili
imperium rozciągające się od Atlantyku po
równiny Północnych Indii aż po granice Chin.
Na początku trzynastego stulecia Mongołowie
byli grupą dzikich plemion zamieszkujących
stepy Mongolii. W roku 1211 Czyngis Chan
najechał Chiny. Do roku 1253 Mongołowie
ustanowili imperium rozciągające się od Azji
Mniejszej do Morza Chińskiego, jedno z
największych jakie świat kiedykolwiek widział.
Arabowie władali większą częścią Hiszpanii
przez 780 lat – od roku 712 do 1492. (780 lat
wstecz w brytyjskiej historii przeniosłoby nas
do roku 1196 oraz Króla Ryszarda Lwie Serce.)
Podczas tych ośmiu stuleci nie było
hiszpańskiego narodu, jedynie nieistotni
królowie Aragonii i Kastylii, samotnie zaszyci w
górach.
Umowa pomiędzy Ferdynandem, Izabelą i
Krzysztofem Kolumbem została podpisana w
roku 1492, natychmiast po upadku Grenady -
ostatniego arabskiego królestwa w Hiszpanii.
W przeciągu pięćdziesięciu lat Cortez podbił
Meksyk, a Hiszpania została największym
At the beginning of the
thirteenth century, the Mongols
were a group of savage tribes
in the steppes of Mongolia. In
1211, Genghis Khan invaded
China. By 1258, the Mongols
had established an empire
extending from Asia Minor to
the China Sea, one of the
largest empires the world has
ever known.
The Arabs ruled the greater
part of Spain for 780 years,
from 712 A.D. to 1492. (780
years back in British history
would take us to 1196 and King
Richard Coeur de Lion.) During
these eight centuries, there
had been no Spanish nation,
the petty kings of Aragon and
Castile alone holding on in the
mountains.
The agreement between
Ferdinand and Isabella and
Christopher Columbus was
signed immediately after the
fall of Granada, the last Arab
kingdom in Spain, in 1492.
Within fifty years, Cortez had
conquered Mexico, and Spain
was the world’s greatest
empire.
Examples of the sudden
outbursts by which empires are
born could be multiplied
indefinitely. These random
illustrations must suffice.
imperium na świecie. Przykłady nagłych
zrywów rodzących imperia mogłyby być
mnożone w nieskończoność.
Myślę, że tych kilka przypadków w zupełności
wystarcza do wysnucia właściwych wniosków.
V. Characteristics
of the outburst
These sudden outbursts are
usually characterised by an
extraordinary display of energy
V. Cechy charakterystyczne
zrywu
Owe nagłe zrywy charakteryzują się zwykle
niespotykanymi pokazami siły i odwagi. Nowi
zdobywcy są zwykle biedni, hardzi,
and courage. The new
conquerors are normally poor,
hardy and enterprising and
above all aggressive. The
decaying empires which they
overthrow are wealthy but
defensive-minded. In the time
of Roman greatness, the
legions used to dig a ditch
round their camps at night to
avoid surprise. But the ditches
were mere earthworks, and
between them wide spaces
were left through which the
Romans could counter-attack.
But as Rome grew older, the
earthworks became high walls
through which access was
given only by narrow gates.
Counter-attacks were no longer
possible. The legions were now
passive defenders.
But the new nation is not only
distinguished by victory in
battle, but by unresting
enterprise in every field. Men
hack their way through jungles,
climb mountains, or brave the
Atlantic and the Pacific oceans
in tiny cockleshells. The Arabs
crossed the Straits of Gibraltar
in A.D. 711 with 12,000 men,
defeated a Gothic army of
more than twice their strength,
marched straight over 250
miles of unknown enemy
territory and seized the Gothic
capital of Toledo. At the same
stage in British history, Captain
Cook discovered Australia.
Fearless initiative characterises
such periods.
Other peculiarities of the
period of the conquering
pioneers are their
readiness to improvise and
experiment. Untrammelled
by traditions, they will turn
anything available to their
przedsiębiorczy, a ponad wszystko agresywni.
Rozpadające się imperia, które podbijają, są
natomiast bogate, ale nastawione
defensywnie. W czasach rzymskiej świetności
legiony kopały na noc rowy wokół swoich
obozowisk w celu uniknięcia zaskoczenia.
Rowy były byle jakie, a pomiędzy nimi
pozostawiano jeszcze szerokie przestrzenie,
którymi Rzymianie mogli wyprowadzać
przeciwnatarcia. Gdy zaś Rzym się starzał, te
ziemne rowy stały się wysokimi murami, przez
które dostęp zapewniały jedynie wąskie wrota.
Przeciwnatarcia nie były już możliwe. Legiony
stały się pasywnymi obrońcami.
Nowy naród nie tylko wyróżnia się
zwycięstwami w bitwach, ale także niespożytą
przedsiębiorczością w każdej dziedzinie. Ludzie
wyrąbują sobie drogę przez dżungle,
zdobywają wysokie góry lub rzucają wyzwanie
Atlantykowi i Pacyfikowi w lekkich łódkach.
Arabowie przekroczyli Cieśninę Gibraltarską w
roku 711 w sile 12000 ludzi i pokonali
dwukrotnie silniejszą armię Wizygotów.
Maszerowali ponad 250 mil po nieznanym
sobie terytorium i zdobyli stolicę Wizygotów –
Toledo. Na tym samym etapie w brytyjskiej
historii kapitan Cook odkrywał Australię. Okres
ten charakteryzuje nieustraszona inicjatywa.
Inną cechą charakterystyczną okresu
ekspansywnych pionierów jest ich
gotowość do improwizowania i
eksperymentowania. Nieskrępowani
tradycjami, potrafią zastosować
wszystko cokolwiek jest dostępne do
własnych celów. Jeśli jedna metoda
zawodzi, próbują czegoś innego.
Nieograniczani przepisami,
podręcznikami lub wiedzą książkową,
jako metodę rozwiązania każdego
problemu stosują wyłącznie działanie
praktyczne.
[Ich
efektywna. - przyp. JF]
Biedni, twardzi, często na wpół głodujący i
odziani byle jak, mający w obfitości odwagę,
energię i inicjatywę, przezwyciężają każdą
przeszkodę i zawsze wydają się panować nad
sytuacją.
purpose. If one method
fails, they try something
else. Uninhibited by
textbooks or book learning,
action is their solution to
every problem.
[Their
is highly effective. -
JF]
Poor, hardy, often half-starved
and ill-clad, they abound in
courage, energy and initiative,
overcome every obstacle and
always seem to be in control of
the situation.
VI. The causes of
race outbursts
The modern instinct is to seek
a reason for everything, and to
doubt the veracity of a
statement for which a reason
cannot be found. So many
examples can be given of the
sudden eruption of an obscure
race into a nation of
conquerors that the truth of
the phenomenon cannot be
held to be doubtful. To assign a
cause is more difficult. Perhaps
the easiest explanation is to
assume that the poor and
obscure race is tempted by the
wealth of the ancient
civilisation, and there would
undoubtedly appear to be an
element of greed for loot in
barbarian invasions.
Such a motivation may be
divided into two classes. The
first is mere loot, plunder and
rape, as, for example, in the
case of Attila and the Huns,
who ravaged a great part of
Europe from A.D. 450 to 453.
VI. Przyczyny zrywu
Cechą współczesnego człowieka jest
dociekanie przyczyn wszelkich zjawisk i
powątpiewanie w wiarygodność stwierdzeń,
których przyczyna nie może zostać odkryta.
Można przytoczyć tak wiele przykładów na
nagłą erupcję małoistotnego ludu w naród
zdobywców, że prawdziwości tego zjawiska nie
można poddawać w wątpliwość. Jednak
wskazanie jego przyczyn jest znacznie
trudniejsze. Być może najprostszym
wyjaśnieniem jest to, iż biedny i małoważny
lud został skuszony bogactwem sąsiadującej
cywilizacji. Chciwość, bowiem, i grabież bez
wątpienia zawsze towarzyszyły inwazjom
barbarzyńców.
Taka motywacja może być podzielona na dwie
kategorie. Pierwszą jest najzwyklejsze
łupiestwo, plądrowanie i gwałt, jak to miało
miejsce w przypadku Huna Attyli, który
spustoszył wielką część Europy w latach 450-
453. Jednak gdy Attyla umarł w późniejszych
latach, jego imperium rozpadło się, a
zjednoczone przez niego plemiona powróciły
do Wschodniej Europy.
Jednakże wielu barbarzyńców, którzy założyli
dynastie w Europie Zachodniej na ruinach
imperium rzymskiego, dokonało tego z
powodu podziwu dla rzymskiej cywilizacji i
However, when Attila died in
the latter year, his empire fell
apart and his tribes returned to
Eastern Europe.
Many of the barbarians who
founded dynasties in Western
Europe on the ruins of the
Roman Empire, however, did so
out of admiration for Roman
civilisation, and themselves
aspired to become Romans.
sami aspirowali do stania się Rzymianami.
VII. A providential
turnover?
Whatever causes may be given
for the overthrow of great
civilisations by barbarians, we
can sense certain resulting
benefits. Every race on earth
has distinctive characteristics.
Some have been distinguished
in philosophy, some in
administration, some in
romance, poetry or religion,
some in their legal system.
During the pre-eminence of
each culture, its distinctive
characteristics are carried by it
far and wide across the world.
If the same nation were to
retain its domination
indefinitely, its peculiar qualities
would permanently
characterise the whole human
race. Under the system of
empires each lasting for 250
years, the sovereign race has
time to spread its particular
virtues far and wide. Then,
however, another people, with
entirely different peculiarities
takes its place, and its virtues
and accomplishments are
likewise disseminated. By this
VII. Opatrznościowy
zwrot?
Jakiekolwiek przyczyny nie stałyby za
podbojem wielkich cywilizacji przez
barbarzyńców, można się w nich dopatrzyć
pewnych pozytywnych rezultatów. Każdy lud
na ziemi posiada pewną unikalną
charakterystykę. Niektóre mogą się wyróżniać
w filozofii, niektóre w administracji, niektóre
skłonną do romantyzmu naturą, wrażliwością
poetycką lub religijnością, a niektóre swoim
systemem prawnym. Podczas panowania
każdej kultury, jej odrębna charakterystyka
jest rozpowszechniania szeroko na świecie.
Jeśli ten sam lud utrzymywałby swoją
dominująca pozycję stale, jego unikalna
charakterystyka zdominowałaby na stałe cały
ludzki gatunek. W systemie imperiów
trwających przez około 250 lat, lud rządzący
ma czas na szerokie rozpowszechnienie swoich
unikalnych zalet. Po czym inny rządzący lud, o
całkowicie odmiennych cechach, zajmuje
dominującą pozycję i to jego unikalne cnoty i
osiągnięcia ulegają rozpowszechnieniu. W
takim systemie każdy z ludów świata może
cieszyć się okresem wielkości, podczas którego
jego unikalne zalety złożone są na służbę
ludzkości.
Dla tych, którzy wierzą w Boga, jako Władcy i
Nadzorcy spraw ludzkich, taki system może
wydawać się przejawem jego mądrości,
system, each of the
innumerable races of the world
enjoys a period of greatness,
during which its peculiar
qualities are placed at the
service of mankind.
To those who believe in the
existence of God, as the Ruler
and Director of human affairs,
such a system may appear as a
manifestation of divine wisdom,
tending towards the slow and
ultimate perfection of
humanity.
[It is typical for
perfection. Only winners
transfer their genes, and
victory is mostly associated
with the death of an enemy. -
JF]
zmierzającej w kierunku powolnej, ostatecznej
doskonałości ludzkości.
[Jest to typowy dla
proces doskonalenia. Swe
geny przekazuja ci co wygrywają, a wygrana
nierzadko wiąże się ze śmiercią przeciwnika. -
przyp JF]
VIII. The course
of empire
The first stage of the life of a
great nation, therefore, after its
outburst, is a period of
amazing initiative, and almost
incredible enterprise, courage
and hardihood. These qualities,
often in a very short time,
produce a new and formidable
nation. These early victories,
however, are won chiefly by
reckless bravery and daring
initiative.
The ancient civilisation thus
attacked will have defended
itself by its sophisticated
weapons, and by its military
organisation and discipline. The
barbarians quickly appreciate
the advantages of these
military methods and adopt
them. As a result, the second
VIII. Przebieg dziejów
imperium
Pierwszy etap życia wielkiego narodu po Fazie
Zrywu jest okresem niewiarygodnej inicjatywy
i przedsiębiorczości, odwagi i śmiałości. Te
wartości, powodują, że często w bardzo
krótkim czasie, dotychczas niedoceniany naród
staje się narodem budzącym respekt. Wczesne
zwycięstwa są osiągane głównie dzięki
brawurowej odwadze i śmiałej inicjatywie.
Atakowana cywilizacja broni się swoim
wyrafinowanym orężem, organizacją militarną
oraz zdyscyplinowaniem. Jednak napastnicy
szybko odkrywają te cechy, doceniają je i
przejmują. W rezultacie druga Faza Ekspansji
nowego imperium składa się z bardziej
zorganizowanej, zdyscyplinowanej i
profesjonalnej kampanii.
W innych dziedzinach śmiała inicjatywa
pierwotnych zdobywców znajduje ujście w
eksploracji geograficznej. Dla przykładu
zasiedlanie nowych krajów, penetracja
stage of expansion of the new
empire consists of more
organised, disciplined and
professional campaigns.
In other fields, the daring
initiative of the original
conquerors is maintained- in
geographical exploration, for
example: pioneering new
countries, penetrating new
forests, climbing unexplored
mountains, and sailing
uncharted seas. The new
nation is confident, optimistic
and perhaps contemptuous of
the ‘decadent’ races which it
has subjugated.
The methods employed tend to
be practical and experimental,
both in government and in
warfare, for they are not tied
by centuries of tradition
[According to me this is more a
flexibility. - JF.]
, as happens in
ancient empires. Moreover, the
leaders are free to use their
own improvisations, not having
studied politics or tactics in
schools or in textbooks.
nieznanych puszcz, zdobywanie nieznanych
gór i żeglowanie po nieznanych morzach.
Nowopowstający naród imperialny jest pewny
siebie, optymistyczny i zaczyna pogardliwie
traktować podbijane przez siebie ludy
"dekadenckie".
Stosowane metody mają charakter praktyczny
i eksperymentalny, zarówno w rządzeniu, jak i
prowadzeniu działań wojennych. Dzieje się tak
z powodu nieskrępowania stuleciami tradycji
[Według mnie chodzi tu bardziej o kwestię
, co miało miejsce w
przypadku starożytnych imperiów. Ponadto
dowodzący mają prawo swobodnie
improwizować, i nie muszą stosować do
polityki lub taktyki wykładanej w szkolnych
podręcznikach.
IX. USA in the
stage of the
pioneers
In the case of the United
States of America, the
pioneering period did not
consist of a barbarian conquest
of an effete civilisation, but of
the conquest of barbarian
peoples. Thus, viewed from the
outside, every example seems
IX. USA w Fazie
Pionierskiej
W przypadku USA okres pionierski nie polegał
na podbiciu cywilizacji chylącej się ku
upadkowi, ale na podbiciu barbarzyńskich
ludów. W ten sposób, oglądany z boku, każdy
przypadek wydaje się inny. Jednak na pewnym
poziomie ogólności każdy przypadek wygląda
podobnie.
Stany Zjednoczone obudziły się nagle, jako
wielki naród, a okres pionierski znalazł ujście
to be different. But viewed
from the standpoint of the
great nation, every example
seems to be similar.
The United States arose
suddenly as a new nation, and
its period of pioneering was
spent in the conquest of a vast
continent, not an ancient
empire. Yet the subsequent life
history of the United States has
followed the standard pattern
which we shall attempt to
trace- the periods of the
pioneers, of commerce, of
affluence, of intellectualism and
of decadence.
w podboju wielkiego kontynentu, zamiast w
podboju ludów ościennych. Jednak kolejne
fazy historii USA podążały wedle schematu,
który próbujemy tu nakreślić: Faza Pionierska,
Faza Kupiecka, Faza Obfitości, Faza Intelektu i
Faza Dekadencji.
X. Commercial
expansion
The conquest of vast areas of
land and their subjection to
one government automatically
acts as a stimulant to
commerce. Both merchants
and goods can be exchanged
over considerable distances.
Moreover, if the empire be an
extensive one, it will include a
great variety of climates,
producing extremely varied
products, which the different
areas will wish to exchange
with one another.
The speed of modern methods
of transportation tends to
create in us the impression that
far-flung commerce is a
modem development, but this
is not the case. Objects made
in Ireland, Scandinavia and
China have been found in the
graves or the ruins of the
Middle East, dating from 1,000
X. Ekspansja gospodarcza
Podbój wielkich obszarów ziemskich i ich
podporządkowanie jednemu rządowi
automatycznie skutkuje stymulacją
gospodarki. Kupcy i towary mogą się
przemieszczać na spore odległości. Ponadto,
jeśli imperium jest rozległe to rozmaitość
klimatów, wymusza produkcję różnorodnych
towarów, które później mogą być być
wymieniane.
Szybkość współczesnych środków transportu
stwarza wrażenie, iż rozległa wymiana
handlowa to efekt nowoczesności, jest to
jednak złudzenie. Przedmioty wytworzone w
Irlandii, Skandynawii i Chinach były
odnajdywane w grobowcach lub ruinach na
Środkowym Wschodzie już na tysiąc lat przed
Chrystusem. Środki transportu były wolniejsze,
ale za panowania imperium, handel był
uwolniony z niezliczonych pęt narzuconych
nań obecnie przez paszporty, pozwolenia
importowe, cła, strajki i polityczne naciski.
Imperium Rzymskie rozciągało się od Brytanii
do Syrii i Egiptu – odległość w linii prostej
rzędu 2700 mil. Rzymski urzędnik przenoszony
z Brytanii do Syrii mógł spędzić sześć miesięcy
years before Christ. The means
of transport were slower, but,
when a great empire was in
control, commerce was freed
from the innumerable shackles
imposed upon it today by
passports, import permits,
customs, boycotts and political
interference.
The Roman Empire extended
from Britain to Syria and Egypt,
a distance, in a direct line, of
perhaps 2,700 miles. A Roman
official, transferred from Britain
to Syria, might spend six
months on the journey. Yet,
throughout the whole distance,
he would be travelling in the
same country, with the same
official language, the same
laws, the same currency and
the same administrative
system. Today, some twenty
independent countries separate
Britain from Syria, each with its
own government, its own laws,
politics, customs fees,
passports and currencies,
making commercial co-
operation almost impossible.
And this process of
disintegration is still continuing.
Even within the small areas of
the modern European nations,
provincial movements de-
manding secession or
devolution tend further to
splinter the continent.
The present fashion for
‘independence’ has produced
great numbers of tiny states in
the world, some of them
consisting of only one city or of
a small island. This system is
an insuperable obstacle to
trade and co-operation. The
present European Economic
Community is an attempt to
secure commercial cooperation
w podróży. Jednak całą tę podróż odbywał w
granicach jednego kraju, z tym samym
językiem oficjalnym, tymi samymi prawami, tą
samą walutą i tym samym systemem
administracyjnym. Obecnie jakieś dwadzieścia
niepodległych krajów oddziela Brytanię od
Syrii. Każdy z własnym rządem,
prawodawstwem, polityką, opłatami celnymi,
paszportami i walutami, czyniąc handlową
współpracę praktycznie niemożliwą. Zaś
proces rozdrabniania wciąż trwa. Nawet w
małych rejonach nowoczesnych europejskich
krajów lokalne ruchy domagają się secesji lub
autonomii, co pogłębia tendencję do dalszego
dzielenia kontynentu.
Nowoczesna moda na ‘niepodległość’
wytworzyła wiele małych krajów, niektórych
ograniczonych nawet do rozmiaru
pojedynczego miasta lub małej wyspy. A to
jest nieprzezwyciężalną przeszkodą dla handlu
i współpracy. Obecna Europejska Wspólnota
Gospodarcza
[artykuł pisany w połowie lat 70-
tych XX wieku – przyp. tłum.]
jest próbą
zapewnienia współpracy gospodarczej małych,
niepodległych państw na większym obszarze,
jednakże plany te napotykają wiele trudności,
spowodowanych wzajemną nieufnością tak
licznych narodów.
Nawet dzikie i wojownicze imperia
wspomagają gospodarkę, czy sobie tego
życzą, czy nie. Mongołowie byli jednymi z
najbrutalniejszych militarnych zdobywców w
historii, masakrującymi populacje całych
miast. Jednak w trzynastym stuleciu, kiedy ich
imperium rozciągało się od Pekinu do Węgier,
handel karawanami pomiędzy Chinami i
Europą osiągnął nadzwyczajny poziom
prosperity – cała podróż bowiem odbywała się
przez terytorium jednego rządu.
W wiekach ósmym i dziewiątym Kalifowie
Bagdadu osiągnęli sławetne bogactwo
zawdzięczając je ogromnemu rozszerzeniu
swoich terytoriów, tworzących jeden system
gospodarczy. Imperium Kalifów jest obecnie
podzielone w jakieś dwadzieścia pięć
oddzielnych "narodów".
among small independent
states over a large area, but
the plan meets with many
difficulties, due to the mutual
jealousies of so many nations.
Even savage and militaristic
empires promoted commerce,
whether or not they intended
to do so. The Mongols were
some of the most brutal
military conquerors in history,
massacring the entire
populations of cities. Yet, in the
thirteenth century, when their
empire extended from Peking
to Hungary, the caravan trade
between China and Europe
achieved a remarkable degree
of prosperity- the whole
journey was in the territory of
one government.
In the eighth and ninth
centuries, the caliphs of
Baghdad achieved fabulous
wealth owing to the immense
extent of their territories, which
constituted a single trade bloc.
The empire of the caliphs is
now divided into some twenty-
five separate ‘nations’.
XI. The pros and
cons of empires
In discussing the life-story of
the typical empire, we have
digressed into a discussion of
whether empires are useful or
injurious to mankind. We seem
to have discovered that
empires have certain
advantages, particularly in the
field of commerce, and in the
establishment of peace and
security in vast areas of the
XI. "Za i przeciw"
imperiom
Podczas dyskusji dotyczącej cyklu życiowego
typowego imperium pojawiła się dygresja
dotycząca tego czy imperia są użyteczne, czy
szkodliwe dla ludzkości. Wydaje się, iż
odkryliśmy, że imperia mają pewne zalety
szczególnie w dziedzinie gospodarki oraz
ustanowienia pokoju i bezpieczeństwa na
wielkich obszarach globu. Zapewne zaletą jest
również rozprzestrzenienie się rozmaitych
kultur pośród wielu ras. Obecne zauroczenie
niepodległością dla coraz mniejszych populacji
globe. Perhaps we should also
include the spread of varied
cultures to many races. The
present infatuation for
independence for ever smaller
and smaller units will
eventually doubtless be
succeeded by new international
empires.
The present attempts to create
a European community may be
regarded as a practical
endeavour to constitute a new
super-power, in spite of the
fragmentation resulting from
the craze for independence. If
it succeeds, some of the local
independencies will have to be
sacrificed. If it fails, the same
result may be attained by
military conquest, or by the
partition of Europe between
rival super-powers. The
inescapable conclusion seems,
however, to be that larger
territorial units are a benefit to
commerce and to public
stability, whether the broader
territory be achieved by
voluntary association or by
military action.
zakończy się niewątpliwie powstaniem nowego
międzynarodowego imperium.
Współczesne próby utworzenia wspólnoty
europejskiej mogą być uważane za dążenie do
utworzenia nowego supermocarstwa, pomimo
rozdrobnienia biorącego się z manii
niepodległości. Jeśli powiodą się one, niektóre
lokalne niepodległości będą musiały zostać
złożone w ofierze. Jeśli zakończą się one
niepowodzeniem, identyczny rezultat może
być osiągnięty w wyniku militarnego podboju
lub podziału Europy pomiędzy rywalizujące
supermocarstwa. Nieuniknioną konkluzją
wydaje się, iż większe obszarowo jednostki są
korzystniejsze dla swobody gospodarki oraz
stabilności publicznej, niezależnie czy powstają
one w wyniku dobrowolnego jednoczenia, czy
militarnego podboju.
XII. Sea power
One of the more benevolent
ways in which a super-power
can promote both peace and
commerce is by its command
of the sea.
From Waterloo to 1914, the
British Navy commanded the
seas of the world. Britain grew
rich, but she also made the
seas safe for the commerce of
all nations, and prevented
major wars for 100 years.
XII. Potęga morska
Jednym z bardziej przyjaznych sposobów, w
jaki supermocarstwo może promować pokój i
rozwój gospodarczy jest panowanie morskie.
Od bitwy pod Waterloo do 1914 roku
Marynarka Królewska panowała na
światowych morzach. Brytania obrastała w
bogactwo, równocześnie zapewniając
bezpieczeństwo wymianie handlowej pomiędzy
narodami oraz zapobiegała większym wojnom
przez 100 lat.
Ciekawym jest, iż kwestia morskiej potęgi w
Curiously enough, the question
of sea power was never clearly
distinguished, in British politics
during the last fifty years, from
the question of imperial rule
over other countries. In fact,
the two subjects are entirely
distinct. Sea power does not
offend small countries, as does
military occupation. If Britain
had maintained her navy, with
a few naval bases overseas in
isolated islands, and had given
independence to colonies which
asked for it, the world might
well be a more stable place
today. In fact, however, the
navy was swept away in the
popular outcry against
imperialism.
brytyjskiej polityce ostatniego półwiecza, nie
została wyodrębniona od imperialnego
panowania nad innymi krajami. W istocie
obydwa te zagadnienia są całkowicie
odmienne. Morska potęga nie powoduje ze
strony mniejszych krajów wrogości, jaką
powoduje militarna okupacja. Jeśli Brytania
utrzymywałaby swoją marynarkę, wraz z
kilkoma bazami morskimi na odizolowanych
wyspach oraz przyznała niepodległość
koloniom, które o nią wystąpiły, świat mógłby
być obecnie stabilniejszy. W praktyce jednak
marynarka została zglajszlachtowana na fali
modnej histerii przeciwko imperializmowi.
XIII. The Age of
Commerce
Let us now, however, return to
the life-story of our typical
empire. We have already
considered the age of outburst,
when a little-regarded people
suddenly bursts on to the world
stage with a wild courage and
energy. Let us call it the Age of
the Pioneers.
Then we saw that these new
conquerors acquired the
sophisticated weapons of the
old empires, and adopted their
regular systems of military
organisation and training. A
great period of military
expansion ensued, which we
may call the Age of Conquests.
The conquests resulted in the
acquisition of vast territories
under one government,
XIII. Faza Gospodarki
Powróćmy tymczasem do snucia dziejów
typowego imperium. Rozpatrywaliśmy do tej
pory okres zrywu, podczas którego niewiele
znaczący lud nagle wdziera się na światową
arenę z dziką odwagą i energią. Nazwijmy go
Fazą Pionierską.
Dostrzegamy następnie, iż nowi zdobywcy
przejmują wyrafinowane uzbrojenie starych
imperiów oraz adaptują ich organizację
militarną oraz metody szkolenia. Po czym
następuje okres militarnej ekspansji, który
możemy nazwać Fazą Podbojów. W wyniku
podbojów następuje scalenie olbrzymich
terytoriów pod jednym panowaniem, co
samoczynnie skutkuje wzrostem gospodarczej
prosperity. Ta Faza to okres Gospodarki - a
ściślej Rozwoju Gospodarki.
Okres Podbojów oczywiście zazębia się z
Okresem Gospodarki. Dumne tradycje
wojskowe wciąż są żywe, a silne armie strzegą
granic, jednak stopniowo uwaga publiczna
zaczyna skupiać się na pożądaniu bogactw.
thereby automatically giving
rise to commercial prosperity.
We may call this the Age of
Commerce.
The Age of Conquests, of
course, overlaps the Age of
Commerce. The proud military
traditions still hold sway and
the great armies guard the
frontiers, but gradually the
desire to make money seems
to gain hold of the public.
During the military period,
glory and honour were the
principal objects of ambition.
To the merchant, such ideas
are but empty words, which
add nothing to the bank
balance.
Podczas okresu militarnego sława i honor były
głównymi obiektami ambicji. Dla groszoroba
takie pojęcia są już pustymi słowami, wątpliwa
sława i blaszane ordery nie przekładają się już
nad dobra materialne.
XIV. Art and
luxury
The wealth which seems,
almost without effort, to pour
into the country enables the
commercial classes to grow
immensely rich. How to spend
all this money becomes a
problem to the wealthy
business community. Art,
architecture and luxury find
rich patrons. Splendid
municipal buildings and wide
streets lend dignity and beauty
to the wealthy areas of great
cities. The rich merchants build
themselves palaces, and money
is invested in communications,
highways, bridges, railways or
hotels, according to the varied
patterns of the ages.
The first half of the Age of
Commerce appears to be
peculiarly splendid. The ancient
XIV. Sztuka i luksus
Dostatek, który wydaje się niemal bez wysiłku
zalewać kraj, umożliwia klasie przemysłowców
obrastanie bezgranicznym bogactwem. "Jak
wydać te wszystkie pieniądze?" – staje się
problemem zasobnej klasy przemysłowców.
Sztuka, architektura i luksus znajdują możnych
mecenasów. Wspaniałe budynki publiczne oraz
szerokie ulice wnoszą dumę i piękno do
bogatych dzielnic wielkich miast. Zasobni
przemysłowcy budują sobie pałace, a
pieniądze są również inwestowane w
komunikację, akwedukty, autostrady, linie
kolejowe lub hotele, w zależności od poziomu
rozwoju technologicznego.
Pierwsza połowa Wieku Gospodarki wydaje się
być szczególnie okazała. Antyczne cnoty
odwagi, patriotyzmu i obowiązkowości wciąż
są żywe. Naród jest dumny, zjednoczony i
pełen pewności siebie. Od chłopców wciąż
wymaga się przede wszystkim męskości –
jeździć konno, strzelać celnie i mówić prawdę.
(Warto zauważyć jaki aspekt cnoty
prawdomówności jest eksponowany na tym
etapie – kłamstwo jest określane jako
virtues of courage, patriotism
and devotion to duty are still in
evidence. The nation is proud,
united and full of self-
confidence. Boys are still
required, first of all, to be
manly- to ride, to shoot straight
and to tell the truth. (It is
remarkable what emphasis is
placed, at this stage, on the
manly virtue of truthfulness, for
lying is cowardice- the fear of
facing up to the situation.)
Boys’ schools are intentionally
rough. Frugal eating, hard
living, breaking the ice to have
a bath and similar customs are
aimed at producing a strong,
hardy and fearless breed of
men. Duty is the word
constantly drummed into the
heads of young people.
The Age of Commerce is also
marked by great enterprise in
the exploration for new forms
of wealth. Daring initiative is
shown in the search for
profitable enterprises in far
corners of the earth,
perpetuating to some degree
the adventurous courage of the
Age of Conquests.
tchórzostwo wobec zmierzenia się z sytuacją).
Szkoły dla chłopców są celowo spartańskie.
Niewyszukane jedzenie, surowe warunki
bytowe, przebijanie lodu, by wziąć kąpiel i
podobne zwyczaje mają na celu wychowanie
silnych, wytrzymałych i nieustraszonych
mężczyzn. Obowiązek to słowo nieustannie
wbijane do głów młodych ludzi.
Wiek Gospodarki charakteryzuje się również
wielką przedsiębiorczością w poszukiwaniu
zyskownych przedsięwzięć w najdalszych
zakątkach globu, i tym samym przedłuża w
pewnym stopniu brawurową odwagę Wieku
Podboju.
XV. The Age of
Affluence
There does not appear to be
any doubt that money is the
agent which causes the decline
of this strong, brave and self-
confident people. The decline
in courage, enterprise and a
sense of duty is, however,
gradual.
XV. Faza Obfitości
Nie ma wątpliwości, iż pieniądze są przyczyną
upadku tych silnych, śmiałych i pewnych siebie
ludzi. Upadek odwagi, przedsiębiorczości i
poczucia obowiązku nie jest gwałtowny, lecz
stopniowy.
Pierwszą ofiarą bogacenia się jest moralność.
Pieniądze wypierają honor i żądzę przygód, i
są stawiane jako cel główny przez
najwybitniejszych młodych ludzi. Ponadto
ludzie przestają poszukiwać pieniędzy dla
The first direction in which
wealth injures the nation is a
moral one. Money replaces
honour and adventure as the
objective of the best young
men. Moreover, men do not
normally seek to make money
for their country or their
community, but for themselves.
Gradually, and almost
imperceptibly, the Age of
Affluence silences the voice of
duty. The object of the young
and the ambitious is no longer
fame, honour or service, but
cash.
Education undergoes the same
gradual transformation. No
longer do schools aim at
producing brave patriots ready
to serve their country. Parents
and students alike seek the
educational qualifications which
will command the highest
salaries. The Arab moralist,
Ghazali (1058-1111), complains
in these very same words of
the lowering of objectives in
the declining Arab world of his
time. Students, he says, no
longer attend college to acquire
learning and virtue, but to
obtain those qualifications
which will enable them to grow
rich. The same situation is
everywhere evident among us
in the West today.
swoich krajów lub wspólnot, a w coraz
większym stopniu zaczynają ich poszukiwać
dla siebie samych. Stopniowo i niemal
niedostrzegalnie Faza Obfitości zagłusza głos
obowiązku publicznego. Celami, jakie stawiają
sobą młodzi i ambitni ludzie nie są już sława,
honor i obowiązek, lecz pieniądze.
Edukacja stopniowo też przechodzi podobną
przemianę. Szkoły przestają koncentrować się
na wychowywaniu śmiałych patriotów
gotowych służyć swojemu krajowi. Rodzice i
uczniowie koncentrują się na zdobywaniu
wykształcenia zapewniającego wyższe
dochody. Arabski moralista Ghazali (1058-
1111) narzeka w podobny sposób na
obniżanie stawianych sobie celów w chylącym
się ku upadkowi podówczas świecie arabskim.
"Studenci" - mówi - "już nie uczęszczają do
szkół, by zdobyć wiedzę i cnoty, a tylko by
uzyskać kwalifikacje umożliwiające bogacenie
się.". Analogiczna sytuacja jest obecnie
obserwowana w świecie Zachodu.
XVI High Noon
That which we may call the
High Noon of the nation covers
the period of transition from
the Age of Conquests to the
Age of Affluence: the age of
Augustus in Rome, that of
Harun al-Rashid in Baghdad, of
XVI Przesilenie
To, co moglibyśmy nazwać Świetnością
przypada na okres pomiędzy Fazą Podbojów i
Fazą Obfitości: wiek Cezara Augusta w
Rzymie, Haruna al-Rashida w Bagdadzie,
Sulejmana Wspaniałego w Imperium
Otomańskim lub Królowej Wiktorii w Brytanii.
Prawdopodobnie możemy tę listę uzupełnić o
Sulaiman the Magnificent in the
Ottoman Empire, or of Queen
Victoria in Britain. Perhaps we
might add the age of Woodrow
Wilson in the United States.
All these periods reveal the
same characteristics. The
immense wealth accumulated
in the nation dazzles the
onlookers. Enough of the
ancient virtues of courage,
energy and patriotism survive
to enable the state successfully
to defend its frontiers. But,
beneath the surface, greed for
money is gradually replacing
duty and public service. Indeed
the change might be
summarised as being from
service to selfishness.
wiek prezydenta Woodrowa Wilsona w USA.
Wszystkie te okresy ujawniają podobną
charakterystykę. Niezmierne bogactwo
skumulowane przez naród olśniewa
przybyszów. Wystarczająco dużo antycznych
cnót odwagi, energii i patriotyzmu przetrwało
jeszcze, by umożliwić państwu skuteczną
obronę swoich granic. Pod tą powierzchnią
jednak żądza pieniędzy stopniowo wypiera
poczucie obowiązku i służby publicznej. W
istocie opisywana zmiana może zostać
określona, jako przejście od poczucia służby
do samolubstwa.
XVII.
Defensiveness
Another outward change which
invariably marks the transition
from the Age of Conquests to
the Age of Affluence is the
spread of defensiveness. The
nation, immensely rich, is no
longer interested in glory or
duty, but is only anxious to
retain its wealth and its luxury.
It is a period of defensiveness,
from the Great Wall of China,
to Hadrian’s Wall on the
Scottish Border, to the Maginot
Line in France in 1939.
Money being in better supply
than courage, subsidies instead
of weapons are employed to
buy off enemies. To justify this
departure from ancient
tradition, the human mind
XVII. Faza Defensywna
Kolejną widoczną zmianą, która niezmiennie
oznacza przejście od Fazy Podbojów do Fazy
Obfitości jest rozprzestrzenienie się postaw
defensywnych. Niezmiernie bogaty naród nie
jest już zainteresowanyw zdobywaniu chwały i
w wypełnianiu obowiązków, ale zaczyna
obawiać się o utrzymanie bogactwa i luksusu.
Jest to okres defensywny – od Wielkiego Muru
Chińskiego, przez Mur Hadriana na szkockiej
granicy do francuskiej Linii Maginota w 1939
roku.
Pieniądze - obficiej dostępne niż odwaga –
przeznaczane są na przekupywanie wrogów
zamiast na zbrojenia. Aby uzasadnić to
odejście od własnej tradycji umysł ludzki łatwo
wynajduje rozmaite uzasadnienia. Militarna
gotowość, czy agresywność określane są jako
prymitywne i niemoralne. Cywilizowani ludzie
są zbyt dumni, by walczyć. Podbój jednej nacji
przez inną zostaje uznany za niemoralny.
Imperia są postrzegane, jako coś
nikczemnego. Te intelektualne sztuczki
easily devises its own
justification. Military readiness,
or aggressiveness, is
denounced as primitive and
immoral. Civilised peoples are
too proud to fight. The
conquest of one nation by
another is declared to be
immoral. Empires are wicked.
This intellectual device enables
us to suppress our feeling of
inferiority, when we read of the
heroism of our ancestors, and
then ruefully contemplate our
position today. ‘It is not that we
are afraid to fight,’ we say, ‘but
we should consider it immoral.’
This even enables us to
assume an attitude of moral
superiority.
The weakness of pacifism is
that there are still many
peoples in the world who are
aggressive. Nations who
proclaim themselves unwilling
to fight are liable to be
conquered by peoples in the
stage of militarism- perhaps
even to see themselves
incorporated into some new
empire, with the status of mere
provinces or colonies.
When to be prepared to use
force and when to give way is a
perpetual human problem,
which can only be solved, as
best we can, in each successive
situation as it arises. In fact,
however, history seems to
indicate that great nations do
not normally disarm from
motives of conscience, but
owing to the weakening of a
sense of duty in the citizens,
and the increase in selfishness
and the desire for wealth and
case.
pozwalają stłumić kompleks niższości wobec
heroizmu przodków i ze zrozumieniem odnosić
się do własnego obecnego stanowiska: "To nie
jest tak, iż obawiamy się walczyć, a tylko
uważamy walkę za niemoralną". Pozwala to
nawet na odczuwanie poczucia moralnej
wyższości.
Słabość pacyfizmu polega jednak na tym, że
na świecie wciąż jest zbyt wielu agresywnych
ludzi. Narody, które deklarują się, jako
niechętne walce stają się podatne na podbój
ze strony ludów pozostających na etapie
militaryzmu, i ryzykują, że zostaną włączone
do nowych imperiów ze statusem prowincji lub
kolonii.
Kiedy użyć siły, a kiedy ustąpić - jest
odwiecznym ludzkim dylematem, który może
być rozwiązany jedynie wobec każdej
konkretnej pojawiającej się sytuacji. Jednakże
historia wydaje się potwierdzać, iż wielkie
narody nie rozbrajają się zwykle z powodów
sumienia, ale w wyniku osłabienia poczucia
obowiązku pośród obywateli, narastającego
samolubstwa oraz dążenia do bogactwa i
wygód.
XVIII. The Age of
Intellect
We have now, perhaps
arbitrarily, divided the life-story
of our great nation into four
ages. The Age of the Pioneers
(or the Outburst), the Age of
Conquests, the Age of
Commerce, and the Age of
Affluence. The great wealth of
the nation is no longer needed
to supply the mere necessities,
or even the luxuries of life.
Ample funds are available also
for the pursuit of knowledge.
The merchant princes of the
Age of Commerce seek fame
and praise, not only by
endowing works of art or
patronising music and
literature. They also found and
endow colleges and
universities. It is remarkable
with what regularity this phase
follows on that of wealth, in
empire after empire, divided by
many centuries.
In the eleventh century, the
former Arab Empire, then in
complete political decline, was
ruled by the Seljuk sultan,
Malik Shah. The Arabs, no
longer soldiers, were still the
intellectual leaders of the
world. During the reign of Malik
Shah, the building of
universities and colleges
became a passion. Whereas a
small number of universities in
the great cities had sufficed the
years of Arab glory, now a
university sprang up in every
town.
In our own lifetime, we have
witnessed the same
XVIII. Faza Intelektu
Doszliśmy do, w pewien sposób arbitralnego,
podziału biografii naszej wielkiej nacji na
cztery etapy: Fazy Pionierskiej (lub Zrywu),
Fazy Podbojów, Fazy Rozwoju Gospodarki i
Fazy Obfitości. Wielkie bogactwo nie jest już
potrzebne do zapewnienie zwykłych potrzeb, a
nawet luksusowego życia. Hojne fundusze są
dostępne również dla żądnych wiedzy.
Biznesowi książęta Fazy Gospodarki poszukują
sławy i zaszczytów nie tylko przez
sponsorowanie sztuki. Rozszerzyli swój
mecenat na szkoły i uniwersytety. Zaskakujące
jest, z jaką regularnością ta Faza następuje po
bogactwie, we wszystkich imperiach przez
stulecia.
W XI stuleciu byłe imperium Arabskie, w
stanie politycznego upadku, jest rządzone
przez sułtana z dynastii Seljuków – Malika
Szacha. Arabowie, już nie są żołnierzami,
wciąż jednak pozostają intelektualnymi
przywódcami świata. Za rządów Malika Szacha
budowanie szkół i uniwersytetów stało się
prawdziwą obsesją. Za czasów świetności
arabskiego imperium niewielka liczba
uniwersytetów w największych miastach
wystarczała do zapewnienia owej świetności.
Za naszych czasów podobny fenomen
zaobserwowaliśmy w USA i Wielkiej Brytanii. U
szczytu ich potęgi Harvard, Yale, Oxford i
Cambridge zaspokajały swą żądzę posiadania
uniwersytetu. Obecnie w prawie każdej
mieścinie funkcjonuje uniwersytet.
Ambicje młodych, niegdyś skupione wokół
przygód i zaspokajania militarnej chwały,
później zogniskowane na gromadzeniu
bogactwa, obecnie koncentrują się na
zdobywaniu akademickich zaszczytów.
Warte zauważenia jest, iż prawie każda z
wymienionych namiętności poparta pasją jest
sama w sobie dobra. Męski kult twardości,
szczerości i prawdomówności, który
charakteryzuje Fazę Podbojów dostarczył wielu
prawdziwych bohaterów.
phenomenon in the U.S.A. and
Britain. When these nations
were at the height of their
glory, Harvard, Yale, Oxford
and Cambridge seemed to
meet their needs. Now almost
every city has its university.
The ambition of the young,
once engaged in the pursuit of
adventure and military glory,
and then in the desire for the
accumulation of wealth, now
turns to the acquisition of
academic honours.
It is useful here to take note
that almost all the pursuits
followed with such passion
throughout the ages were in
themselves good. The manly
cult of hardihood, frankness
and truthfulness, which
characterised the Age of
Conquests, produced many
really splendid heroes.
The opening up of natural
resources, and the peaceful
accumulation of wealth, which
marked the age of
commercialism, appeared to
introduce new triumphs in
civilisation, in culture and in the
arts. In the same way, the vast
expansion of the field of
knowledge achieved by the Age
of Intellect seemed to mark a
new high-water mark of human
progress. We cannot say that
any of these changes were
‘good’ or ‘bad’.
The striking features in the
pageant of empire are:
a. the extraordinary
exactitude with which
these stages have
followed one another, in
empire after empire, over
centuries or even
Umożliwienie eksploatacji zasobów
naturalnych wraz z pokojowym gromadzeniem
bogactwa, który charakteryzuje Fazę
Gospodarki, umożliwia podnoszenie poziomu
cywilizacji, kultury i sztuki. W analogiczny
sposób ogromna ekspansja na polu wiedzy
osiągana w Fazie Intelektu wyznacza nowe
szczyty ludzkiego rozwoju. Nie można więc
uznać owych prądów za "dobre" lub "złe"
same w sobie.
Uderzającymi cechami w cyklu życiowym
imperiów są:
a. wyjątkowa dokładność z jaką fazy
następują po sobie, w najrozmaitszym
imperiach, stuleciach, a nawet
tysiącleciach, oraz
b. fakt, iż następujące po sobie zmiany
mają charakter mód – kaprysów
ogarniających społeczeństwa bez
żadnych racjonalnych powodów.
Początkowo zbiorowy entuzjazm
skoncentrowany jest na zdobywaniu
sławy militarnej, następnie gromadzeniu
bogactw i jeszcze później na zdobywaniu
akademickiego uznania.
Dlaczego owe pożyteczne i uzasadnione
aktywności nie mogą występować
równocześnie, każda z nich w rozsądnych
ilościach? Nie wiadomo, ale jeszcze się to nie
zdarzyło.
millennia; and
b. the fact that the
successive changes seem
to represent mere
changes in popular
fashion- new fads and
fancies which sweep
away public opinion
without logical reason. At
first, popular enthusiasm
is devoted to military
glory, then to the
accumulation of wealth
and later to the
acquisition of academic
fame.
Why could not all these
legitimate, and indeed
beneficent, activities be carried
on simultaneously, each of
them in due moderation? Yet
this never seemed to happen.
XIX. The effects of
intellectualism
There are so many things in
human life which are not
dreamt of in our popular
philosophy. The spread of
knowledge seems to be the
most beneficial of human
activities, and yet every period
of decline is characterised by
this expansion of intellectual
activity. ‘All the Athenians and
strangers which were there
spent their time in nothing
else, but either to tell or to
hear some new thing’ is the
description given in the Acts of
the Apostles of the decline of
Greek intellectualism.
The Age of Intellect is
XIX. Efekty Fazy Intelektu
Jest wiele rzeczy w ludzkim życiu, o których,
jak mówi potoczne sformułowanie, nawet nam
się nie śniło. Rozprzestrzenianie wiedzy
wydaje się być najbardziej pożyteczną z
ludzkiej aktywności, ale każdy z okresów
schyłkowych charakteryzuje się erupcją
intelektualnej twórczości. "Wszyscy Ateńczycyi
i przyjezdni spędzali czas głównie na
przekazywaniu i wysłuchiwaniu nowin" - to
opis pochodzący z Dziejów Apostolskich
dotyczących schyłku greckiego intelektualizmu.
Fazie Intelektu towarzyszy zadziwiający postęp
nauk przyrodniczych. Dla przykładu w IX
wieku, epoce Mamuna, Arabowie zmierzyli
obwód Ziemi z niewiarygodną precyzją.
Musiało minąć siedem stuleci, zanim
Europejczycy odkryli, że Ziemia nie jest
płaska. W nieco mniej niż pięćdziesiąt lat po
odkryciach z czasów Mamuna Imperium
Arabskie upadło. Jakkolwiek wspaniały i
accompanied by surprising
advances in natural science. In
the. ninth century, for example,
in the age of Mamun, the Arabs
measured the circumference of
the earth with remarkable
accuracy. Seven centuries were
to pass before Western Europe
discovered that the world was
not flat. Less than fifty years
after the amazing scientific
discoveries under Mamun, the
Arab Empire collapsed.
Wonderful and beneficent as
was the progress of science, it
did not save the empire from
chaos.
The full flowering of Arab and
Persian intellectualism did not
occur until after their imperial
and political collapse.
Thereafter the intellectuals
attained fresh triumphs in the
academic field, but politically
they became the abject
servants of the often illiterate
rulers. When the Mongols
conquered Persia in the
thirteenth century, they were
themselves entirely uneducated
and were obliged to depend
wholly on native Persian
officials to administer the
country and to collect the
revenue. They retained as
wazeer, or Prime Minister, one
Rashid al-Din, a historian of
international repute. Yet the
Prime Minister, when speaking
to the Mongol Il Khan, was
obliged to remain throughout
the interview on his knees. At
state banquets, the Prime
Minister stood behind the
Khan’s seat to wait upon him.
If the Khan were in a good
mood, he occasionally passed
his wazeer a piece of food over
his shoulder.
pożyteczny był rozwój nauki, nie uchronił on
imperium przed pogrążeniem się w chaosie.
Pełny rozkwit arabskiego i perskiego
intelektualizmu nie nastąpił aż do chwili, gdy
nadszedł imperialny i polityczny upadek.
Potem intelektualiści osiągnęli wspaniałe
sukcesy na polu nauki, pozostając politycznie
pod panowaniem niepiśmiennych władców.
Gdy Mongołowie podbili Persję w XIII stuleciu
byli zupełnie niewykształceni i musieli
całkowicie polegać na rodowitych Perskich
urzędnikach administrujących krajem i
zbierających podatki. Zostawali oni Wezyrami
lub Pierwszymi Sługami (Premierami), jak na
przykład Rashid al-Din – historyk o
międzynarodowej reputacji. Pierwszy Sługa
wciąż miał obowiązek klęczeć przed Chanem
Mongołem Drugim podczas całej audiencji. Na
państwowych bankietach Pierwszy Sługa stał
za tronem Chana i usługiwał mu. Jeśli Chan
był w dobrym humorze czasem rzucał
swojemu Wezyrowi kawałek jedzenia przez
ramię.
Analogicznie jak w przypadku Ateńczyków
intelektualizm wiedzie do dyskusji, debat i
sporów, jak ma to miejsce obecnie w krajach
Zachodu. Debaty w parlamentach, lokalnych
radach, w prasowych artykułach i wywiadach
telewizyjnych – niekończące się i nieprzerwane
gadanie.
Ludzie są nieskończenie różni i intelektualne
spory rzadko prowadzą do porozumienia.
Sprawy publiczne dryfują od złego do
gorszego pośród niekończącej się kakofonii
sporów. Oddanie dla dyskusji wydaje się
niszczyć moc działania. Pośród Wieży Babel
gadaniny
[
. - przyp JF.]
,
statek dryfuje by rozbić się o skały.
As in the case of the Athenians,
intellectualism leads to
discussion, debate and
argument, such as is typical of
the Western nations today.
Debates in elected assemblies
or local committees, in articles
in the Press or in interviews on
television- endless and
incessant talking.
Men are interminably different,
and intellectual arguments
rarely lead to agreement. Thus
public affairs drift from bad to
worse, amid an unceasing
cacophony of argument. But
this constant dedication to
discussion seems to destroy
the power of action. Amid a
, the ship drifts
on to the rocks.
XX. The
inadequacy of
intellect
Perhaps the most dangerous
by-product of the Age of
Intellect is the unconscious
growth of the idea that the
human brain can solve the
problems of the world. Even on
the low level of practical affairs
this is patently untrue. Any
small human activity, the local
bowls club or the ladies’
luncheon club, requires for its
survival a measure of self-
sacrifice and service on the
part of the members. In a
wider national sphere, the
survival of the nation
depends basically on the
loyalty and self-sacrifice of
XX. Pułapki Fazy Intelektu
Chyba najniebezpieczniejszym
produktem
ubocznym Fazy Intelektu jest narastanie
podświadomego przekonania, iż ludzki umysł
może rozwiązać każdy problem świata. A to
nawet na najniższym poziomie spraw
praktycznych jest wyraźnie nieprawdziwe.
Dowolnie drobna ludzka aktywność – lokalny
klub kręglarski, na przykład, lub damski klub
lunchowy, wymagają dla przetrwania pewnej
ilości poświęcenia i inicjatywy ze strony
każdego z członków. W przypadku większej
populacji – narodu - przetrwanie nacji
opiera się na lojalności i poświęceniu
obywateli. Złudzenie, iż sytuacja może
być rozwiązana przez rozumową
błyskotliwość, bez altruizmu czy
wewnętrznego oddania jednostek, może
tylko prowadzić do upadku.
[Wyboldowanie JF]
W ten sposób widzimy, iż kultywowanie
the citizens. The impression
that the situation can be
saved by mental
cleverness, without
unselfishness or human
self-dedication, can only
lead to collapse.
Thus we see that the
cultivation of the human
intellect seems to be a
magnificent ideal, but only on
condition that it does not
weaken unselfishness and
human dedication to service.
Yet this, judging by historical
precedent, seems to be exactly
what it does do. Perhaps it is
not the intellectualism which
destroys the spirit of self-
sacrifice the least we can say is
that the two, intellectualism
and the loss of a sense of duty,
appear simultaneously in the
life-story of the nation.
[Highlighted by JF]
Indeed it often appears in
individuals, that the head and
the heart are natural rivals. The
brilliant but cynical intellectual
appears at the opposite end of
the spectrum from the
emotional self-sacrifice of the
hero or the martyr. Yet there
are times when the
perhaps unsophisticated
self-dedication of the hero
is more essential than the
sarcasms of the clever.
ludzkiego intelektu wydaje się być wspaniałym
ideałem, ale tylko pod warunkiem, iż nie
osłabia on altruizmu i oddania służbie dobru
wspólnemu. Jednakże, odwołując się do
historycznych przypadków, dokładnie tym
wydaje się intelektualizm skutkować. Być
może to nie intelektualizm niszczy poczucie
ducha samopoświęcenia, ale przynajmniej
dostrzec możemy, iż oba zjawiska:
intelektualizm i utrata poczucia obowiązku,
występują równocześnie w dziejach narodów.
W istocie – wydaje się często na podstawie
obserwacji jednostek, iż
rozum i serce
[
]
są naturalnymi
rywalami. Błyskotliwy, ale cyniczny intelekt
wydaje się leżeć na przeciwległym biegunie do
emocjonalnie stymulowanego
samopoświęcenia bohatera lub męczennika.
Jednak częstokroć praktyczne
poświęcenie nieskomplikowanego
umysłowo bohatera jest o wiele bardziej
brzemienne w skutkach, niż błyskotliwy
teoretyczny sarkazm inteligenta.
XXI. Civil
dissensions
Another remarkable and
unexpected symptom of
national decline is the
XXI. Waśnie wewnętrzne
Innym niezwykłym i nieoczekiwanym
symptomem upadku narodu jest intensyfikacja
wewnętrznych politycznych nienawiści. Można
by oczekiwać, że w sytuacji gdy przetrwanie
narodu wydaje się zagrożone, polityczne
intensification of internal
political hatreds. One would
have expected that, when the
survival of the nation became
precarious, political factions
would drop their rivalry and
stand shoulder-to-shoulder to
save their country.
In the fourteenth century, the
weakening empire of
Byzantium was threatened, and
indeed dominated, by the
Ottoman Turks. The situation
was so serious that one would
have expected every subject of
Byzantium to abandon his
personal interests and to stand
with his compatriots in a last
desperate attempt to save the
country. The reverse occurred.
The Byzantines spent the last
fifty years of their history in
fighting one another in
repeated civil wars, until the
Ottomans moved in and
administered the coup de
grâce.
Britain has been governed by
an elected parliament for many
centuries. In former years,
however, the rival parties
observed many unwritten laws.
Neither party wished to
eliminate the other. All the
members referred to one
another as honourable
gentlemen. But such courtesies
have now lapsed. Booing,
shouting and loud noises have
undermined the dignity of the
House, and angry exchanges
are more frequent. We are
fortunate if these rivalries are
fought out in Parliament, but
sometimes such hatreds are
carried into the streets, or into
industry in the form of strikes,
demonstrations, boycotts and
similar activities. True to the
frakcje porzucą rywalizację i staną w jednym
szeregu w obronie kraju.
W XIV stuleciu słabnące Imperium Bizantyjskie
było zagrożone i zdominowane przez
Otomańskich Turków. Sytuacja była tak
poważna, iż można by oczekiwać, że wszyscy
poddani Bizancjum porzucą partykularne
interesy i staną wespół do ostatniej,
desperackiej próby ocalenia kraju. Nastąpiło
coś zupełnie przeciwnego. Bizantyjczycy
poświęcili ostatnie 50 lat swoich dziejów na
wewnętrzne walki podczas kolejnych wojen
domowych, aż Otomanowie przybyli i zadali
ich imperium coup de grâce
[cios zadany
cierpiącej lub rannej istocie, czyli po prostu
dobicie jej. - przyp JF]
.
Wielka Brytania była zarządzana przez
wybieralny parlament przez wiele stuleci. W
minionych latach rywalizujące ugrupowania
przestrzegały wielu niepisanych praw. Żadna
partia nie próbowała wyeliminować innej.
Wszyscy członkowie parlamentu zwracali się
do siebie jak do godnych szacunku
dżentelmenów. Jednakże ta kurtuazja obecnie
zaniknęła. Gwizdy, krzyki i hałasowanie
podminowały powagę Parlamentu, a
rozognione kłótnie są coraz częstsze. Mamy
szczęście, iż owa rozpalona rywalizacja toczy
się w Parlamencie, ale czasem taka nienawiść
przenosi się na ulice w formie strajków,
demonstracji, bojkotów i podobnych
wydarzeń. Słuszną niestety pozostaje
obserwacja, iż narody w Fazie Schyłkowej nie
wykazują prób pojednania dla własnego
ratunku. Przeciwnie, wewnętrzna rywalizacja
staje się bardziej gwałtowna w miarę
słabnięcia nacji.
normal course followed by
nations in decline, internal
differences are not reconciled
in an attempt to save the
nation. On the contrary,
internal rivalries become more
acute, as the nation becomes
weaker.
XXII. The influx of
foreigners
One of the oft-repeated
phenomena of great empires is
the influx of foreigners to the
capital city. Roman historians
often complain of the number
of Asians and Africans in Rome.
Baghdad, in its prime in the
ninth century, was international
in its population- Persians,
Turks, Arabs, Armenians,
Egyptians, Africans and Greeks
mingled in its streets.
In London today, Cypriots,
Greeks, Italians, Russians,
Africans, Germans and Indians
jostle one another on the buses
and in the underground, so
that it sometimes seems
difficult to find any British. The
same applies to New York,
perhaps even more so. This
problem does not consist in
any inferiority of one race as
compared with another, but
simply in the differences
between them.
In the age of the first outburst
and the subsequent Age of
Conquests, the race is normally
ethnically more or less
homogeneous. This state of
affairs facilitates a feeling of
solidarity and comradeship. But
XXII. Napływ
obcokrajowców
Jednym z często powtarzających się zjawisk w
dziejach wielkich imperiów jest napływ
cudzoziemców do stolicy. Rzymscy historycy
często narzekają na ilość Azjatów i Afrykanów
w Rzymie. Bagdad, w momencie swojej
świetności w IX wieku, był w istocie
metropolią międzynarodową składającą się z
Persów, Turków, Arabów, Ormian, Egipcjan,
Afrykanów i Greków wymieszanych na ulicach.
We współczesnym Londynie Cypryjczycy,
Grecy, Włosi, Rosjanie, Afrykanie, Niemcy i
Hindusi przepychają się wzajemnie w
autobusach i metrze; czasem trudnością
okazuje się znalezienie rdzennego Brytyjczyka.
To samo odnosi się do Nowego Jorku, być
może nawet jeszcze bardziej. Sednem
problemu nie jest niższość którejkolwiek nacji,
ale zwykłe różnice cywilizacyjne pomiędzy
nimi.
W Fazie Pierwotnego Zrywu i potem w Fazie
Podbojów naród jest etnicznie mniej więcej
homogeniczny. Taka sytuacja sprzyja poczuciu
solidarności i koleżeństwa. Jednak w okresach
Gospodarki i Obfitości rozmaici cudzoziemcy
zalewają wielkie miasto i jego ulice rzekomo
wykładane złotem. Ponieważ zwykle tym
wielkim miastem jest stolica imperium,
kosmopolityczny tłum zyskuje na dworze
polityczne wpływy, mocno wykraczające poza
jego względną liczebność.
Drugie i trzecie pokolenie imigrantów może się
wydawać z zewnątrz całkowicie zasymilowane,
in the Ages of Commerce and
Affluence, every type of
foreigner floods into the great
city, the streets of which are
reputed to be paved with gold.
As, in most cases, this great
city is also the capital of the
empire, the cosmopolitan
crowd at the seat of empire
exercises a political influence
greatly in excess of its relative
numbers.
Second- or third-generation
foreign immigrants may appear
outwardly to be entirely
assimilated, but they often
constitute a weakness in two
directions. First, their basic
human nature often differs
from that of the original
imperial stock. If the earlier
imperial race was stubborn and
slow-moving, the immigrants
might come from more
emotional races, thereby
introducing cracks and schisms
into the national policies, even
if all were equally loyal.
Second, while the nation is still
affluent, all the diverse races
may appear equally loyal. But
in an acute emergency, the
immigrants will often be less
willing to sacrifice their lives
and their property than will be
the original descendants of the
founder race.
Third, the immigrants are liable
to form communities of their
own, protecting primarily their
own interests, and only in the
second degree that of the
nation as a whole.
Fourth, many of the foreign
immigrants will probably
belong to races originally
conquered by and absorbed
into the empire. While the
ale często stwarza osłabienie dwojakiego
rodzaju. Po pierwsze jego cechy cywilizacyjne
często różnią się od cech rodowitej populacji
imperium. Jeśli dajmy na to oryginalna nacja
imperium była uparta i niepochopna, to
imigranci pochodzący z bardziej
emocjonalnych nacji wprowadzą pęknięcia i
rozłamy w obszarze tych właśnie cech, nawet,
jeśli są lojalni w stosunku do nowej ojczyzny.
Po drugie – dopóki oryginalna nacja cieszy się
dobrobytem, populacja napływowa może
wydawać się równie lojalna. Jednak w
przypadku gwałtownego niebezpieczeństwa
imigranci mogą często być mniejchętni do
poświęcania swojego życia i własności niż
potomkowie autochtonów.
Po trzecie – imigranci mają tendencję do
tworzenia własnych wspólnot, chroniących
przede wszystkim ich własny interes, a dopiero
na drugim miejscu dobro kraju-gospodarza.
Po czwarte – wielu imigrantów może
pochodzić z nacji podbitych lub wchłoniętych
przez imperium. Dopóki imperium cieszy się
szczytem powodzenia, wszyscy oni są dumni i
zadowoleni z faktu bycia obywatelami
imperium. Jednak w okresie schyłkowym
niespodziewanie mogą odżywać wspomnienia
zamierzchłych wojen, nawet sprzed stuleci, w
efekcie czego pojawiają się lokalne ruchy
domagające się secesji i niepodległości. Kiedyś
to zjawisko niewątpliwie pojawi się w obecnie
monolitycznymi i autorytarnym Związku
Sowieckim. Zdumiewające jak długo takie
prowincjonalne sentymenty są w stanie
przetrwać.
Historyczne przykłady tego zjawiska są niemal
zbędne. Próżniaczy i zdradliwy rzymski tłum
nieustannie głodny darmowego chleba i
igrzysk jest powszechnie znany i całkowicie
różny od surowego rzymskiego ducha
związanego z wojnami wczesnej republiki.
W Bagdadzie za złotego okresu Haruna al-
Rashida, Arabowie byli mniejszością w stolicy
imperium. Stambuł za najlepszych dni
Otomanów był zamieszkany przez
zdumiewająco nielicznych potomków Tureckich
zdobywców. W Nowym Jorku potomków
empire is enjoying its High
Noon of prosperity, all these
people are proud and glad to
be imperial citizens. But when
decline sets in, it is
extraordinary how the memory
of ancient wars, perhaps
centuries before, is suddenly
revived, and local or provincial
movements appear demanding
secession or independence.
Some day this phenomenon
will doubtless appear in the
now apparently monolithic and
authoritarian Soviet empire. It
is amazing for how long such
provincial sentiments can
survive.
Historical examples of this
phenomenon are scarcely
needed. The idle and captious
Roman mob, with its endless
appetite for free distributions of
food- bread and games- is
notorious, and utterly different
from that stern Roman spirit
which we associate with the
wars of the early republic.
In Baghdad, in the golden days
of Harun al-Rashid, Arabs were
a minority in the imperial
capital. Istanbul, in the great
days of Ottoman rule, was
peopled by inhabitants
remarkably few of whom were
descendants of Turkish
conquerors. In New York,
descendants of the Pilgrim
Fathers are few and far
between.
This interesting phenomenon is
largely limited to great cities.
The original conquering race is
often to be found in relative
purity in rural districts and on
far frontiers. It is the wealth of
the great cities which draws
the immigrants. As, with the
pasażerów Mayflower
[Mały, drewniany
żaglowiec, trójmasztowy galeon handlowy, na
którym pierwsi koloniści angielscy, tzw.
"pielgrzymi", w liczbie 102 osób, przybyli do
Ameryki Północnej w 1620 roku. -przyp. JF]
też jest nader niewielu.
To interesujące zjawisko jest ograniczone
niemal do wielkich miast. Nietkniętych
przedstawicieli pierwotnej nacji zdobywców
można często odnaleźć w okręgach rolniczych i
na odległych rubieżach. Wielkie miasta wabią
imigrantów bogactwem. Podobnie jak wraz z
rozwojem przemysłu rośnie znaczenie wielkich
miast ponad rejonami wiejskimi, tak też
wpływy cudzoziemców narastająco
zdominowują stare imperia.
Chciałbym raz jeszcze podkreślić: nie twierdzę,
że imigranci są w jakikolwiek sposób niżsi w
stosunku do autochtonów, są po prostu
cywilizacyjnie inni i już choćby tylko z tego
powodu wnoszą ze sobą pęknięcia i podziały.
growth of industry, cities
nowadays achieve an ever
greater preponderance over
the countryside, so will the
influence of foreigners
increasingly dominate old
empires.
Once more it may be
emphasised that I do not wish
to convey the impression that
immigrants are inferior to older
stocks. They are just different,
and they thus tend to introduce
cracks and divisions.
XX. III Frivolity
As the nation declines in power
and wealth, a universal
pessimism gradually pervades
the people, and itself hastens
the decline. There is nothing
which succeeds like success,
and, in the Ages of Conquest
and Commerce, the nation was
carried triumphantly onwards
on the wave of its own self-
confidence. Republican Rome
was repeatedly on the verge of
extinction- in 390 B.C. when
the Gauls sacked the city and
in 216 B.C. after the Battle of
Cannae. But no disasters could
shake the resolution of the
early Romans. Yet, in the later
stages of Roman decline, the
whole empire was deeply
pessimistic, thereby sapping its
own resolution.
Frivolity is the frequent
companion of pessimism. Let
us eat, drink and be merry, for
tomorrow we die. The
resemblance between various
XX. III Rozwiązłość
Wraz z podupadaniem władzy i gospodarki
wszechobecny nihilizm zaczyna przenikać
ludzi, przyspieszając proces upadku. Nie ma
lepszego stymulatora od poczucia sukcesu. W
Razach Podboju i Gospodarki nacja triumfalnie
rozwijała się na fali pewności siebie.
Republikański Rzym był wielokrotnie na
krawędzi wymarcia – w roku 390 p.n.e., kiedy
Galowie zdobyli miasto i w roku 216 p.n.e. po
bitwie pod Kannami. Jednak żadna katastrofa
nie mogła skruszyć determinacji wczesnych
Rzymian. Natomiast w późnym okresie
upadającego Rzymu wszechobecny pesymizm
podkopywał rzymską stanowczość.
Rozwiązłość często idzie w parze z
pesymizmem. Jedzmy, pijmy i radujmy się, bo
jutro możemy już nie żyć. Podobieństwo
pomiędzy różnymi upadającymi narodami w
tym zakresie jest zdumiewające. Rzymski
motłoch, jak nadmieniliśmy, żądał darmowego
jedzenia i igrzysk. Walki Gladiatorów, wyścigi
rydwanów i zawody atletyczne były jego pasją.
W Bizancjum rywalizacja pomiędzy Zielonymi i
Niebieskimi na hipodromie dorównywała
ważnością najważniejszym kryzysom.
Sądząc na podstawie ilości czasu i przestrzeni
declining nations in this respect
is truly surprising. The Roman
mob, we have seen, demanded
free meals and public games.
Gladiatorial shows, chariot
races and athletic events were
their passion. In the Byzantine
Empire the rivalries of the
Greens and the Blues in the
hippodrome attained the
importance of a major crisis.
Judging by the time and space
allotted to them in the Press
and television, football and
baseball are the activities which
today chiefly interest the public
in Britain and the United States
respectively.
The heroes of declining nations
are always the same- the
athlete, the singer or the actor.
The word ‘celebrity’ today is
used to designate a comedian
or a football player, not a
statesman, a general, or a
literary genius.
zajmowanej w prasie i telewizji, piłka nożna i
futbol amerykański są głównymi obiektami
skupiającymi uwagę opinii publicznej
odpowiednio w UK i USA.
Bohaterowie czasów upadku są zawsze
podobni – sportowcy, śpiewacy lub aktorzy.
Współczesne słowo "celebryta" jest używane
wobec komika lub piłkarza, nie polityka,
wojskowego, czy wspaniałego pisarza.
XXIV. The Arab
decline
In the first half of the ninth
century, Baghdad enjoyed its
High Noon as the greatest and
the richest city in the world. In
861, however, the reigning
Khalif (caliph), Mutawakkil, was
murdered by his Turkish
mercenaries, who act up a
military dictatorship, which
lasted for some thirty years.
During this period the empire
fell apart, the various
dominions and provinces each
assuming virtual independence
XXIV. Upadek imperium
Arabskiego
W pierwszej połowie IX stulecia Bagdad
cieszył się największym rozkwitem i sławą
największego oraz najbogatszego miasta
ówczesnego świata. Jednak w roku 861
rządzący Kalif Mutawakil został zamordowany
przez tureckich najemników, którzy ustanowili
wojskową dyktaturę trwająca 30 lat. W tym
czasie Imperium rozpadło się na rozmaite
prowincje i dominia, z których każde
poczuwało się do niepodległości i dbało o
własne interesy. Bagdad – niedawna stolica
ogromnego imperium – musiał ograniczyć
swoją władzę do samego Iraku.
and seeking its own interests.
Baghdad, lately the capital of a
vast empire, found its authority
limited to Iraq alone.
The works of the contemporary
historians of Baghdad in the
early tenth century are still
available. They deeply deplored
the degeneracy of the times in
which they lived, emphasising
particularly the indifference to
religion, the increasing
materialism and the laxity of
sexual morals. They lamented
also the corruption of the
officials of the government and
the fact that politicians always
seemed to amass large
fortunes while they were in
office.
The historians commented
bitterly on the extraordinary
influence acquired by popular
singers over young people,
resulting in a decline in sexual
morality. The ‘pop’ singers of
Baghdad accompanied their
erotic songs on the lute, an
instrument resembling the
modem guitar. In the second of
the tenth century, as a result,
much obscene sexual language
came increasingly into use,
such as would not have been
tolerated in an earlier age.
Several khalifs issued orders
banning ‘pop’singers from the
capital, but within a few years
they always returned.
An increase in the influence of
women in public life has often
been associated with national
decline. The later Romans
complained that, although
Rome ruled the world, women
ruled Rome. In the tenth
century, a similar tendency was
observable in the Arab Empire,
Zapiski ówczesnych historyków Bagdadu
tworzone na początku X wieku przetrwały do
naszych czasów. Odnajdujemy w nich głębokie
ubolewanie nad upadkiem opisywanych
czasów, ze szczególnym akcentowaniem
obojętności religijnej, narastającego
materializmu i rozluźnienia norm moralnych.
Znajdujemy w nich także narzekanie na
korupcję rządowych urzędników i gromadzenie
przez polityków olbrzymich fortun podczas
pełnienia swoich funkcji.
Historycy gorzko komentują ogromne wpływy,
jakie osiągnęli popularni śpiewacy pośród
młodych ludzi skutkujące upadkiem seksualnej
moralności. "Popowi" śpiewacy w Bagdadzie
akompaniowali swoim erotycznym piosenkom
na lutniach – instrumencie przypominającym
współczesną gitarę. W drugiej połowie X
stulecia, rezultatem tego stało się powszechne
używanie obscenicznego seksualnego
słownictwa. Języka, jaki nietolerowany był w
czasach wcześniejszych. Kilku Kalifów
wydawało prawa zabraniające ‘popowym’
śpiewakom przebywania w stolicy, jednak ci w
przeciągu zaledwie kilku lat zawsze wracali.
Wzrastające wpływy kobiet w życiu publicznym
również często towarzyszą okresowi
zmierzchu. Późni Rzymianie narzekali, iż choć
Rzym rządzi światem, to kobiety rządzą
Rzymem. W X wieku podobna tendencja była
zauważalna w Imperium Arabskim, gdzie
kobiety domagały się dostępu do profesji
dotychczas zmonopolizowanych przez
mężczyzn. Ibn Bessam – ówczesny historyk
pisze: "Co mają wspólnego zawody urzędnika,
poborcy podatkowego lub duchownego z
kobietami? Te funkcje zawsze były
zarezerwowane wyłącznie dla mężczyzn".
Wiele kobiet praktykowało prawo, podczas gdy
inne otrzymywały stanowiska profesorskie na
uniwersytetach. Istniała agitacja na rzecz
nominowania kobiet na sędziów sądów, która
jednak nie dała efektów.
Wkrótce potem rząd i porządek publiczny
upadły, a obcy najeźdźcy najechali kraj.
Powstałe w rezultacie narastające zamieszanie
i przemoc uczyniły ulice niebezpiecznymi dla
kobiet poruszających się bez męskiego
the women demanding
admission to the professions
hitherto monopolised by men.
‘What,’ wrote the contemporary
historian, Ibn Bessam, ‘have
the professions of clerk, tax-
collector or preacher to do with
women? These occupations
have always been limited to
men alone.’ Many women
practised law, while others
obtained posts as university
professors. There was an
agitation for the appointment
of female judges, which,
however, does not appear to
have succeeded.
Soon after this period,
government and public order
collapsed, and foreign invaders
overran the country. The
resulting increase in confusion
and violence made it unsafe for
women to move unescorted in
the streets, with the result that
this
feminist
movement
collapsed.
The disorders following the
military take-over in 861, and
the loss of the empire, had
played havoc with the
economy. At such a moment, it
might have been expected that
everyone would redouble their
efforts to save the country
from bankruptcy, but nothing
of the kind occurred. Instead,
at this moment of declining
trade and financial stringency,
the people of Baghdad
introduced a five-day week.
When I first read these
contemporary descriptions of
tenth-century Baghdad, I could
scarcely believe my eyes. I told
myself that this must be a joke!
The descriptions might have
been taken out of The Times
towarzystwa, w rezultacie czego ruch
feministyczny
[W.g. Galubba feminista/ka to
osoba przypisująca kobietom wyłącznie cech
pozytywne, a mężczyznom wyłącznie
negatywne, utrzymująca jednakowoż, że dąży
wyłącznie do zrównania praw obu płci]
upadł.
Dezorganizacja spowodowana militarnym
przewrotem w 861 roku i ograniczenie
imperium spowodowały spustoszenia w
gospodarce. W takim momencie należałoby
oczekiwać, iż wszyscy podwoją wysiłki by
uchronić kraj od bankructwa, ale nic takiego
się nie stało. Zamiast tego, w momencie
ograniczania handlu i finansowych zatorów,
lud Bagdadu ustanowił pięciodniowy tydzień
pracy.
Kiedy po raz pierwszy czytałem dzieła
ówczesnych historyków ledwie mogłem
uwierzyć własnym oczom. Mówiłem sobie, iż
musi to być żart! Opisy mogłyby być żywcem
zaczerpnięte z dzisiejszego
Timesa.
Podobieństwo szczegółów było szczególnie
zdumiewające – rozpad imperium, porzucenie
seksualnej moralności, "popowi" artyści ze
swoimi gitarami, rozpoczęcie przez kobiety
pracy zawodowej, pięciodniowy tydzień pracy.
Nie zaryzykowałbym odnalezienia jakiegoś
wytłumaczenia! Jest tak wiele tajemnic
dotyczących ludzkiego życia, które daleko
przekraczają nasze zdolności pojmowania.
today. The resemblance of all
the details was especially
breathtaking- the break-up of
the empire, the abandonment
of sexual morality, the ‘pop’
singers with their guitars, the
entry of women into the
professions, the five-day week.
I would not venture to attempt
an explanation! There are so
many mysteries about human
life which are far beyond our
comprehension.
XXV. Political
ideology
Today we attach immense
importance to the ideology of
our internal politics. The Press
and public media in the U.S.A.
and Britain pour incessant
scorn on any country the
political institutions of which
differ in any manner from our
own idea of democracy. It is,
therefore, interesting to note
that the life-expectation of a
great nation does not appear to
be in any way affected by the
nature of its institutions.
Past empires show almost
every possible variation of
political system, but all go
through the same procedure
from the Age of Pioneers
through Conquest, Commerce,
Affluence to decline and
collapse.
XXV. Ideologia
W dzisiejszych czasach nadajemy wielkie
znaczenie ideologii w naszej polityce
wewnętrznej. Prasa i publiczne media w USA i
Wielkiej Brytanii zalewają nieustającą falą
krytyki kraje, których polityczne rozwiązania
różnią się w jakikolwiek sposób od naszej
własnej idei demokracji. Dlatego też
interesujące jest zauważyć, że długość trwania
wielkich narodów nie wydaje się być w żaden
sposób uzależniona od przyjętych przez nie
rozwiązań instytucjonalnych.
Minione imperia prezentują prawie każdy
możliwy system polityczny, ale wszystkie
przechodzą przez te same etapy od Fazy
Pionierów, przez Podboje, Rozwój Gospodarki,
Fazę Obfitości, aż do Zmierzchu i Upadku.
XXVI. The
Mameluke Empire
XXVI. Imperium
Mameluków
The empire of the Mamelukes
of Egypt provides a case in
point, for it was one of the
most exotic ever to be
recorded in history. It is also
exceptional in that it began on
one fixed day and ended on
another, leaving no doubt of its
precise duration, which was
267 years.
In the first part of the
thirteenth century, Egypt and
Syria were ruled by the
Ayoubid sultans, the
descendants of the family of
Saladin. Their army consisted
of Mamelukes, slaves imported
as boys from the Steppes and
trained as professional soldiers.
On 1st May 1250, the
Mamelukes mutinied, murdered
Turan Shah, the Ayoubid
sultan, and became the rulers
of his empire.
The first fifty years of the
Mameluke Empire were marked
by desperate fighting with the
hitherto invincible Mongols, the
descendants of Genghis Khan,
who invaded Syria. By
defeating the Mongols and
driving them out of Syria, the
Mamelukes saved the
Mediterranean from the terrible
fate which had overtaken
Persia. In 1291, the Mamelukes
captured Acre, and put an end
to the Crusades.
From 1309 to 1341, the
Mameluke Empire was
everywhere victorious and
possessed the finest army in
the world. For the ensuing
hundred years the wealth of
the Mameluke Empire was
fabulous, slowly leading to
luxury, the relaxation of
discipline and to decline, with
Imperium Mameluków w Egipcie stanowi
interesujący przykład, ponieważ było jednym z
najbardziej egzotycznych. Jest ono również
wyjątkowe z racji rozpoczęcia swego istnienia
w ciągu pojedynczego dnia i jego zakończenia
w ciągu innego pojedynczego dnia, nie
pozostawiając wątpliwości co do długości
swego trwania, które wyniosło dokładnie 267
lat.
Na początku XIII stulecia Egipt i Syria były
rządzone przez sułtanów Ayoubid, potomków
rodu Saladyna. Ich armia składała się z
Mameluków – niewolników sprowadzanych,
jako chłopcy ze Stepów i trenowanych na
zawodowych żołnierzy. 1 Maja 1250 roku
Mamelukowie wzniecili bunt, zamordowali
sułtana Ayoubid Turana Szacha i stali się
władcami imperium.
Pierwsze półwiecze Imperium Mameluków
naznaczone zostało desperacką walką z
niezwyciężonymi dotychczas Mongołami,
potomkami Czyngis Chana, którzy podbili
Syrię. Pokonując Mongołów i wypierając ich z
Syrii Mamelukowie uchronili rejon Morza
Śródziemnego od straszliwego losu, który
spotkał Persję. W 1291 roku Mamelukowie
zajęli Akrę i zakończyli Wyprawy Krzyżowe.
Od 1309 do 1341 Imperium Mameluków
cieszyło się pasmem zwycięstw i posiadało
najwspanialszą armię na świecie. Przez kolejne
stulecie bogactwo tego Imperium było
przeogromne, co jednak doprowadziło powoli
do luksusu, rozluźnienia dyscypliny, schyłku i
jeszcze gorszej wewnętrznej rywalizacji
politycznej. Ostatecznie imperium upadło w
1517 roku, w rezultacie militarnej klęski
zadanej przez Otomanów.
Rząd Mameluków wydaje się całkowicie
alogiczny i fantastyczny. Rządząca klasa była
całkowicie rekrutowana z młodych chłopców
urodzonych gdzieś na terenach obecnej
południowej Rosji. Każdy z nich był
szeregowym żołnierzem. Nawet sułtanowie
zaczynali swe życie, jako szeregowi żołnierze i
pięli się przez kolejne stopnie. I ciekawe, że
nawet taki niespotykany system polityczny
podlegał wszystkim zwykłym Fazom Podboju,
Gospodarki, Obfitości i Schyłku i trwał w
ever, more bitter internal
political rivalries. Finally the
empire collapsed in 1517, as
the result of military defeat by
the Ottomans.
The Mameluke government ap-
pears to us utterly illogical and
fantastic. The ruling class was
entirely recruited from young
boys, born in what is now
Southern Russia. Every one of
them was enlisted as a private
soldier. Even the sultans had
begun life as private soldiers
and had risen from the ranks.
Yet this extraordinary political
system resulted in an empire
which passed through all the
normal stages of conquest,
commercialism, affluence and
decline and which lasted
approximately the usual period
of time.
przybliżeniu przeciętny okres czasu.
XXVII. The master
race
The people of the great nations
of the past seem normally to
have imagined that their pre-
eminence would last for ever.
Rome appeared to its citizens
to be destined to be for all time
the mistress of the world. The
Abbasid Khalifs of Baghdad
declared that God had
appointed them to rule
mankind until the day of
judgement. Seventy years ago,
many people in Britain believed
that the empire would endure
for ever. Although Hitler failed
to achieve his objective, he
declared that Germany would
rule the world for a thousand
years. That sentiments like
XXVII. Rasa panów
Ludzie wielkich narodów z przeszłości
wyobrażali sobie zwykle, iż ich prymat będzie
trwał wiecznie. Rzym wydawał się swoim
obywatelom być przeznaczonym do władania
całym światem, aż do końca świata.
Abbasydzcy Kalifowie Bagdadu oznajmili, iż
Bóg wyznaczył ich do władania ludzkością, aż
do dnia sądu. Siedemdziesiąt lat temu wielu
Brytyjczyków wierzyło, iż imperium będzie
trwało wiecznie. Hitler, choć nie dopiął swoich
celów, deklarował, iż Niemcy będą rządzić
światem przez tysiąc lat. Takie wyobrażenia
mogły być publicznie wyrażane bez
wywoływania drwiny, co ukazuje, jak przez
wszystkie wieki powstawanie i upadki wielkich
nacji mijały niezauważone. Zwykła statystyka
dowodzi ciągłej rotacji jednej nacji za drugą w
regularnych odstępach czasu.
Wiara, że ich naród będzie rządził światem
wiecznie, ośmielała obywateli rządzącego ludu
these could be publicly
expressed without evoking
derision shows that, in all ages,
the regular rise and fall of
great nations has passed
unperceived. The simplest
statistics prove the steady
rotation of one nation after
another at regular intervals.
The belief that their nation
would rule the world forever,
naturally encouraged the
citizens of the leading nation of
any period to attribute their
pre-eminence to hereditary
virtues. They carried in their
blood, they believed, qualities
which constituted them a race
of supermen, an illusion which
inclined them to the
employment of cheap foreign
labour (or slaves) to perform
menial tasks and to engage
foreign mercenaries to fight
their battles or to sail their
ships.
[See
JF]
These poorer peoples were
only too happy to migrate to
the wealthy cities of the
empire, and thereby, as we
have seen, to adulterate the
close-knit, homogeneous
character of the conquering
race. The latter unconsciously
assumed that they would
always be the leaders of
mankind, relaxed their
energies, and spent an
increasing part of their time in
leisure, amusement or sport.
In recent years, the idea has
spread widely in the West that
‘progress’ will be automatic
without effort, that everyone
will continue to grow richer and
richer and that every year will
show a ‘rise in thestandard of
do przypisywania własnego prymatu
dziedzicznym cnotom. Wierzyli, iż to we
własnej krwi przenoszą cechy determinujące
ich wyjątkowość. Złudzenie skłaniające ich do
zatrudniania tanich cudzoziemskich robotników
(lub niewolników) do wykonywania
podrzędnych prac i wynajmowania obcych
najemników do walki lub żeglowania ich
statkami.
- przyp. JF]
Ubodzy przybysze byli aż nazbyt chętni
emigrować do bogatych miast imperium, a
tym samym, jak już wspomnieliśmy, do
rozcieńczania zwartego, homogenicznego
charakteru supremacyjnej nacji. Następstwem
podświadomego założenia, iż na zawsze
stanowić będą przywódców ludzkości, było
rozluźnienie własnej energii i spędzanie
powiększającej się ilości czasu na rozrywkach,
zabawach i sporcie.
W ostatnich latach rozpowszechniło się na
Zachodzie przekonanie, iż "postęp" nabrał
charakteru automatycznego, nie
wymagającego wysiłku; że wszyscy będą się
nieustannie bogacić, a każdy kolejny rok
zapewni wzrost poziomu życia. Nie
wyciągnęliśmy z historii oczywistej nauki, że
materialny sukces jest rezultatem odwagi,
wytrzymałości i ciężkiej pracy. Nauki tak
oczywistej dla naszych błyskawicznie
kwitnących przodków. Pewność własnej
nadrzędności oraz luksus wynikający z
bogactwa, wydają się iść ręka w rękę w
podkopywaniu charakteru dominującego
narodu.
living’. We have not drawn from
history the obvious conclusion
that material success is the
result of courage, endurance
and hard work- a conclusion
nevertheless obvious from the
history of the meteoric rise of
our own ancestors. This self-
assurance of its own superiority
seems to go hand-in-hand with
the luxury resulting from
wealth, in undermining the
character of the dominant race.
XXVIII. The
welfare state
When the welfare state was
first introduced in Britain, it
was hailed as a new high-water
mark in the history of human
development.
History, however, seems to
suggest that the age of decline
of a great nation is often a
period which shows a tendency
to philanthropy and to
sympathy for other races. This
phase may not be contradictory
to the feeling described in the
previous paragraph, that the
dominant race has the right to
rule the world. For the citizens
of the great nation enjoy the
role of Lady Bountiful
[Ultimate
Samaritan - JF]
. As long as it
retains its status of leadership,
the imperial people are glad to
be generous, even if slightly
condescending. The rights of
citizenship are generously
bestowed on every race, even
those formerly subject, and the
equality of mankind is
proclaimed. The Roman Empire
passed through this phase,
XXVIII. Państwo
opiekuńcze
Gdy po raz pierwszy państwo opiekuńcze
zostało wprowadzone w Wielkiej Brytanii,
zostało obwołane nowym szczytowym
punktem w rozwoju ludzkości.
Historia jednakże pokazuje, że Faza Schyłku
wielkiego narodu często charakteryzuje się
tendencjami do filantropii i współczucia wobec
innych ludów. Ta faza nie musi stać w
sprzeczności z nastrojami opisanymi w
poprzednim paragrafie, iż dominujący naród
ma prawo rządzić światem, ponieważ jego
obywatele cieszą się rolą Lady Bountiful
[Idiom oznaczający osobę hojną wobec
biednych - przyp. tłum.]
. Jak długo nie
narusza to ich przywódczej pozycji ludzie
imperium są zadowoleni mogąc dawać upust
swojej hojności nawet, jeśli trąci to
protekcjonalnością. Prawa obywatelskie są
hojnie nadawane każdemu, nawet narodom
onegdaj poddanym, proklamowana jest też
równość całego rodzaju ludzkiego. Imperium
Rzymskie przeszło i tę fazę, kiedy to równość
obywatelstwa została otwarta dla wszystkich
ludów, w wyniku czego prowincjusze zostawali
nawet senatorami i imperatorami.
Imperium Arabskie Bagdadu było równie, a
może i bardziej hojne. W trakcie Podbojów
rdzenni Arabowie stanowili klasę rządzącą, ale
when equal citizenship was
thrown open to all peoples,
such provincials even becoming
senators and emperors.
The Arab Empire of Baghdad
was equally, perhaps even
more, generous. During the
Age of Conquests, pure-bred
Arabs had constituted a ruling
class, but in the ninth century
the empire was completely
cosmopolitan.
State assistance to the young
and the poor was equally
generous. University students
received government grants to
cover their expenses while they
were receiving higher
education. The State likewise
offered free medical treatment
to the poor. The first free public
hospital was opened in
Baghdad in the reign of Harun
al-Rashid (786-809), and under
his son, Mamun, free public
hospitals sprang up all over the
Arab world from Spain to what
is now Pakistan.
The impression that it will
always be automatically rich
causes the declining empire to
spend lavishly on its own
benevolence, until such time as
the economy collapses, the
universities are closed and the
hospitals fall into ruin.
It may perhaps be incorrect to
picture the welfare state as the
high-water mark of human
attainment. It may merely
prove to be one more regular
milestone in the life-story of an
ageing and decrepit empire.
w IX wieku imperium było już całkowicie
kosmopolityczne.
Pomoc państwa dla młodych i biednych była
równie hojna. Studenci Uniwersytetów
otrzymywali rządowe granty na pokrycie
wydatków podczas studiowania. Podobnie
państwo oferowało darmowe świadczenia
medyczne dla biednych. Pierwszy publiczny
darmowy szpital publiczny został otwarty w
Bagdadzie za rządów Haruna al-Rashida (786-
809), a za rządów jego syna Mamuna
darmowe szpitale rozprzestrzeniły się po całej
Arabii – od Hiszpanii do terenów obecnie
zajmowanych przez Pakistan.
Przeświadczenie, że bogactwo jest stanem
trwałym ośmiela imperium w Fazie Schyłkowej
do rozrzutnego wydawania na dobroczynność,
aż do czasu, gdy gospodarka upada,
uniwersytety są zamykane, a szpitale
popadają w ruinę.
Być może błędne jest wyobrażenie państwa
opiekuńczego, jako najwyższego szczytu
ludzkich osiągnięć. Być może jest to tylko
regularnie napotykany kamień milowy w
dziejach starzejącego się i niedołężniejącego
imperium.
XXIX. Religion
Historians of periods of
decadence often refer to a
decline in religion, but, if we
extend our investigation over a
period covering the Assyrians
(859-612 B.C.) to our own
times, we have to interpret
religion in a very broad sense.
Some such definition as the
human feeling that there is
something, some invisible
Power, apart from material
objects, which controls human
life and the natural world’.
We are probably too narrow
and contemptuous in our
interpretation of idol worship.
The people of ancient
civilisations were as sensible as
we are, and would scarcely
have been so foolish as to
worship sticks and stones
fashioned by their own hands.
The idol was for them merely a
symbol, and represented an
unknown, spiritual reality,
which controlled the lives of
men and demanded human
obedience to its moral
precepts.
We all know only too well that
minor differences in the human
visualisation of this Spirit
frequently became the
ostensible reason for human
wars, in which both sides
claimed to be fighting for the
true God, but the absurd
narrowness of human
conceptions should not blind us
to the fact that, very often,
both sides believed their
campaigns to have a moral
background. Genghis Khan,
one of the most brutal of all
conquerors, claimed that God
had delegated him the duty to
XXIX. Religia
Historycy badający Fazy Dekadencji często
nawiązują do upadku praktyk religijnych, choć
jeśli rozszerzymy nasze badania na okres
obejmujący Asyryjczyków (859-612 p.n.e.) aż
do czasów współczesnych musimy pojmować
religię w bardzo szerokim sensie tego słowa,
na przykład, że jest to: "ludzkie odczucie, że
istnieje Coś, jakaś niewidzialna Siła, spoza
świata materialnego, która ma władzę nad
ludzkim życiem i światem naturalnym".
Jesteśmy prawdopodobnie zbyt ograniczeni i
pogardliwie interpretujemy praktyki religijne.
Ludzie cywilizacji antycznych byli tak samo
wrażliwi, jak my i rzadko byli aż tak głupi, by
modlić się do patyków lub kamieni
ukształtowanych własnymi rękami. Idol był dla
nich wyłącznie symbolem i przedstawiał
nieznaną, duchową rzeczywistość, która
kontrolowała życie człowieka i wymagała
posłuszeństwa wobec swych moralnych zasad.
Wiemy aż nazbyt dobrze, że drobne różnice w
ludzkich wyobrażeniach tego Ducha często
stanowiły ostentacyjne powody toczonych
wojen, w których obie strony deklarowały, iż
walczą dla prawdziwego Boga, ale absurdalna
ciasnota ludzkiej percepcji nie powinna nas
uczynić ślepymi na fakt, iż bardzo często obie
strony były przekonane, że ich walka jest
moralnie uzasadniona. Czyngis Chan, jeden
spośród najbrutalniejszych najeźdźców w
historii, ogłosił, iż Bóg wyznaczył mu
obowiązek wytępienia dekadenckich ludów
cywilizowanego świata. Stąd też okres
Podbojów często jest przepojony rodzajem
religijnej atmosfery, która sprzyja heroicznemu
poświęceniu dla sprawy.
Tymczasem duch oddania powoli eroduje w
okresie Gospodarki pod wpływem pieniędzy.
Ludzie zdobywają pieniądze dla siebie samych,
a nie dla swojego kraju. W wyniku tego okres
obfitości stopniowo rozmiękcza ducha służby,
który spowodował wzrost narodów
imperialnych.
W wyniku podążania tym kursem samolubstwo
przenika społeczeństwo, którego spójność
exterminate the decadent races
of the civilised world. Thus the
Age of Conquests often had.
some kind of religious
atmosphere, which implied
heroic self-sacrifice for the
cause.
But this spirit of dedication was
slowly eroded in the Age of
Commerce by the action of
money. People make money for
themselves, not for their
country. Thus periods of
affluence gradually dissolved
the spirit of service, which had
caused the rise of the imperial
races.
In due course, selfishness
permeated the community, the
coherence of which was
weakened until disintegration
was threatened. Then, as we
have seen, came the period of
pessimism with the
accompanying spirit of frivolity
and sensual indulgence, by-
products of despair. It was
inevitable at such times that
men should look back
yearningly to the days of
‘religion’, when the spirit of
self-sacrifice was still strong
enough to make men ready to
give
[But not gratuitously, but
for promises of future benefits.
- JF]
and to serve, rather than
to snatch.
But while despair might
permeate the greater part of
the nation, others achieved a
new realisation of the fact that
only readiness for self-sacrifice
could enable a community to
survive. Some of the greatest
saints in history lived in times
of national decadence, raising
the banner of duty and service
against the flood of depravity
słabnie aż do stanu zagrożenia
samounicestwieniem. Wtedy, jak już
widzieliśmy, nadchodzi okres nihilizmu z
towarzyszącym duchem rozwiązłości i
dogadzania zmysłom, produktem ubocznym
desperacji. Nieuniknionym jest, że w takim
okresie ludzie tęsknie spoglądają wstecz na
dni "religijne", kiedy duch poświęcenia był
wystarczająco silny, by sprawić, że człowiek
był gotowy dawać z siebie
[Wcale jednak nie
bezinteresownie, lecz za obietnice przyszłych
korzyści. - przyp. JF]
i służyć, zamiast
zagarniać dla siebie.
Jednakże, gdy desperacja przenika większą
część narodu, inni na nowo uzmysławiają
sobie fakt, iż jedynie duch gotowości do
poświęceń umożliwia społeczeństwu
przetrwanie. Niektórzy z największych
świętych w historii żyli właśnie w czasach
dekadencji, wznosząc sztandar obowiązku i
służby przeciw zdeprawowaniu i rezygnacji.
W ten sposób u szczytu rozpowszechnienia
występku i rozwiązłości ziarna religijnego
odrodzenia są powoli rozsiewane. Być może,
po upływie kilku pokoleń (lub nawet stuleci)
cierpień, zubożony naród zostaje oczyszczony
z samolubstwa i miłości do pieniędzy, religia
odzyskuje wpływy i rozpoczyna się nowa faza.
"Dobre dla mnie, iż byłem dotknięty chorobą"
- mówi autor psalmu - "ponieważ mogłem
nauczyć się Bożych Nakazów".
and despair.
In this manner, at the height of
vice and frivolity the seeds of
religious revival are quietly
sown. After, perhaps, several
generations (or even centuries)
of suffering, the impoverished
nation has been purged of its
selfishness and its love of
money, religion regains its
sway and a new era sets in. ‘It
is good for me that I have been
afflicted,’ said, the psalmist,
‘that I, might learn Thy
Statutes.’
XXX New
combinations
We have traced the rise of an
obscure race to fame, through
the stages of conquest,
commercialism, affluence, and
intellectualism, to
disintegration, decadence and
despair. We suggested that the
dominant race at any given
time imparts its leading
characteristics to the world
around, being in due course
succeeded by another empire.
By this means, we speculated,
many successive races
succeeded one another as
super-powers, and in turn
bequeathed their peculiar
qualities to mankind at large.
But the objection may here be
raised that some day the time
will come when all the races of
the world will in turn have
enjoyed their period of
domination and have collapsed
again in decadence. When the
XXX
cyklu
życiowego imperium
Prześledziliśmy drogę rozwoju nieznanego
narodu ku chwale, przez Fazy Podboju,
Gospodarki, Obfitości i Intelektu, aż do
Rozkładu, Dekadencji i Utraty Nadziei.
Zasugerowaliśmy, iż naród ten użycza swoich
wiodących cech otaczającemu światu,
zmierzając wyznaczonym kursem do
zastąpienia go przez inny naród. W ten oto
sposób wiele następujących po sobie narodów
przejmujących po kolei rolę supermocarstwa
pozostawia w spadku swoje indywidualne
zalety całemu światu.
Można tu jednak zgłosić zastrzeżenie, że
pewnego dnia nadejdzie taka chwila, gdy
wszystkie narody świata przejdą już swój
okres dominacji i upadku w dekadencję. Jeśli
cała ludzkość osiągnie etap dekadencji, gdzie
będzie można szukać nowego narodu, pełnego
zapału do podbojów?
Odpowiedź jest częściowo przesłonięta przez
współczesny nawyk dzielenia gatunku
ludzkiego na narody, które traktowane są jak
odizolowane grupy. Jest to błąd powodujący
niezliczone nieporozumienia.
whole human race has reached
the stage of decadence, where
will new energetic conquering
races be found?
The answer is at first partially
obscured by our modern habit
of dividing the human race into
nations, which we seem to
regard as water-tight
compartments, an error
responsible for innumerable
misunderstandings.
In earlier times, warlike
nomadic nations invaded the
territories of decadent peoples
and settled there. In due
course, they intermarried with
the local population and a new
race resulted, though it
sometimes retained an old
name. The barbarian invasions
of the Roman Empire probably
provide the example best
known today in the West.
Others were the Arab
conquests of Spain, North
Africa and Persia, the Turkish
conquests of the Ottoman
Empire, or even the Norman
Conquest of England.
In all such cases, the
conquered countries were
originally fully inhabited and
the invaders were armies,
which ultimately settled down
and married, and produced
new races.
In our times, there are few
nomadic conquerors left in the
world, who could invade more
settled countries bringing their
tents and flocks with them. But
ease of travel has resulted in
an equal, or probably an even
greater, intermixture of
populations. The extreme
bitterness of modern
internalpolitical struggles
W czasach wcześniejszych, wojownicze nacje
nomadów najeżdżały tereny owładniętych
dekadencją ludów i osiedlały się tam. Z
biegiem czasu pojawiały się małżeństwa
mieszane z tubylcami i w efekcie powstawał
nowy naród, który czasem jednak zachowuje
starą nazwę. Inwazja barbarzyńców na
Rzymskie Imperium jest prawdopodobnie
najszerzej znanym tego przykładem na
Zachodzie. Inne przykłady to Arabowie
podbijający Hiszpanię, Afrykę Północną i
Persję, Podbój Imperium Otomańskiego przez
Turków lub najazd Normanów na Brytanię.
We wszystkich tych przypadkach podbite kraje
były w pełni zasiedlone, zaś armie najeźdźców
ostatecznie osiedlały się na podbitych
terenach, zawierano mieszane małżeństwa w
wyniku których powstawał nowy lud.
W czasach współczesnych pozostało niewiele
koczowniczych zdobywców na świecie, którzy
zdolni byliby podbić bardziej zasiedlone kraje,
przynosząc ze sobą swoje stada i namioty.
Jednak ułatwienia przemieszczania się
spowodowały w równym, lub nawet większym
stopniu wymieszanie się populacji. Największe
bolączki nowoczesnej polityki wewnętrznej
spowodowane są przez nieustanny napływ
imigrantów z uboższych krajów do innych, w
których instytucje socjalne służą im lepiej.
Zmienność handlu i biznesu analogicznie
skutkuje w migracjach do innych krajów.
Początkowo intencją emigrantów jest
dorobienie się i powrót, która jednak gaśnie
wraz z zasiedzeniem się w nowej ojczyźnie.
Populacja Brytyjczyków nieustannie się
zmieniała, szczególnie w ostatnich
sześćdziesięciu latach, w związku z napływem
imigrantów z Europy, Azji i Afryki i emigracją
obywateli brytyjskich do Dominiów oraz USA.
Drugi proces jest oczywistym przykładem
nieustannego powstawania nowych narodów
w wyniku transformowania etnicznego składu
starych nacji spowodowanego nowoczesnym
nomadyzmem.
produces a constant flow of
migrants from their native
countries to others, where the
social institutions suit them
better.
The vicissitudes of trade and
business similarly result in
many persons moving to other
countries, at first intending to
return, but ultimately settling
down in their new countries.
The population of Britain has
been constantly changing,
particularly in the last sixty
years, owing to the influx of
immigrants from Europe, Asia
and Africa, and the exit of
British citizens to the
Dominions and the United
States. The latter is, of course,
the most obvious example of
the constant rise of new
nations, and of the
transformation of the ethnic
content of old nations through
this modern nomadism.
XXXI. Decadence
of a system
It is of interest to note that
decadence is the disintegration
of a system, not of its
individual members. The habits
of the members of the
community have been
corrupted by the enjoyment of
too much money and too much
power for too long a period
[See
- JF]
.
The result has been, in the
framework of their national life,
to make them selfish and idle.
A community of selfish and
XXXI. Faza Zapaści
Interesujące jest spostrzeżenie, że zapaść
dotyczy całości systemu, a nie jego
elementów. Zwyczaje członków społeczności
zostały zepsute w wyniku cieszenia się zbyt
wielką ilością pieniędzy i władzy przez zbyt
długi okres czasu
przyp. JF]
. W wyniku tego ludzie, w zakresie
tkanki narodowej stali się samolubni i
próżniaczy. Społeczeństwo samolubnych i
próżniaczych ludzi chyli się ku upadkowi,
wewnętrzne spory narastają przy podziałach
topniejącego bogactwa i nadciąga nihilizm, w
wyniku którego niektórzy pogrążają się w
podnietach zmysłowych i rozwiązłości. We
własnym otoczeniu nie są oni w stanie
skierować swoich myśli i energii ku nowym
działaniom.
idle people declines, internal
quarrels develop in the division
of its dwindling wealth, and
pessimism follows, which some
of them endeavour to drown in
sensuality or frivolity. In their
own surroundings,they are
unable to redirect their
thoughts and their energies
into new channels.
But when individual members
of such a society emigrate into
entirely new surroundings, they
do not remain conspicuously
decadent, pessimistic or
immoral among the inhabitants
of their new homeland. Once
enabled to break away from
their old channels of thought,
and after a short period of
readjustment, they become
normal citizens of their adopted
countries. Some of them, in the
second and third generations,
may attain pre-eminence and
leadership in their new
communities.
This seems to prove that the
decline of any nation does not
undermine the energies or the
basic character of its members.
Nor does the decadence of a
number of such nations
permanently impoverish the
human race. Decadence is both
mental and moral deterioration,
produced by the slow decline
of the community from which
its members cannot escape, as
long as they remain in their old
surroundings. But, transported
elsewhere, they soon discard
their decadent ways of
thought, and prove themselves
equal to the other citizens of
their adopted country.
Jednak, gdy pojedynczy członkowie tych
społeczności emigrują w zupełnie nowe
otoczenie nie pozostają bardziej dekadenccy,
pesymistyczni, czy amoralni, niż tubylcy. Po
uwolnieniu myśli ze starych kolein i krótkim
okresie przystosowawczym stają się oni
normalnymi obywatelami adoptujących ich
krajów. Niektórzy z nich w drugim lub trzecim
pokoleniu mogą osiągnąć wysoką pozycję
społeczną i nawet przewodzić swoim nowym
społecznościom.
Wydaje się to dowodzić, iż schyłek jakiejś nacji
nie podkopuje energii, czy podstaw charakteru
jej członków. Ani też, że ilość narodu, która
przeszła przez etap dekadencji trwale zubaża
ludzki gatunek. Dekadencja jest mentalnym i
moralnym rozkładem, wynikającym z
powolnego podupadania wspólnoty, od
którego członkowie nie mogą uciec, dopóki
tylko pozostają w starym otoczeniu. Jednakże
po przemieszczeniu się w inne miejsce,
wkrótce porzucają oni dekadencki sposób
myślenia i okazują się równi obywatelom
przygarniającego ich kraju.
XXXII. Decadence
is not physical
Neither is decadence physical.
The citizens of nations in
decline are sometimes
described as too physically
emasculated to be able to bear
hardship or make great efforts.
This does not seem to be a
true picture. Citizens of great
nations in decadence are
normally physically larger and
stronger than those of their
barbarian invaders
[This is
probably due the fact, that for
many generations, they ate
well whilst the malnourished
invaders, although smaller,
were more agile, tougher,
better motivated and learned
faster. In general: the
effectiveness of the invaders
was simply higher. - JF]
.
Moreover, as was proved in
Britain in the First World War,
young men brought up in
luxury and wealth found little
difficulty in accustoming
themselves to life in the front-
line trenches. The history of
exploration proves the same
point. Men accustomed to
comfortable living in homes in
Europe or America were able to
show as much endurance as
the natives in riding camels
across the desert or in hacking
their way through tropical
forests.
Decadence is a moral and
spiritual disease, resulting from
too long a period of wealth and
power, producing cynicism,
decline of religion, pessimism
and frivolity. The citizens of
such a nation will no longer
make an effort to save
XXXII. Dekadencja nie
zubaża fizycznie
Dekadencja nie ma również charakteru
fizycznego. Obywatele upadającego narodu są
czasem opisywani, jako fizycznie zbyt
zniewieściali, by wziąć na barki ciężar
poważnych wysiłków. To nie wydaje się być
prawdą. Obywatele wielkiej nacji na etapie
dekadencji są zwykle fizycznie więksi i silniejsi,
niż najeżdżający ich barbarzyńcy
[Wynika to
prawdopodobnie z tego, że przez wiele
pokoleń dobrze się odżywiali, a niedożywieni
najeźdźcy, choć mniejsi, są jednak zwinniejsi,
wytrzymalsi, lepiej zmotywowani i szybciej się
uczą. Generalnie: efektywność tych drugich
jest po prostu wyższa. - przyp. JF]
.
Ponadto, czego dowodzi przykład Wielkiej
Brytanii podczas Pierwszej Wojny Światowej,
młodzi mężczyźni dorastający w luksusie i
bogactwie nie mieli problemów z
odnalezieniem się w rzeczywistości okopów na
pierwszej linii frontu. Historia odkryć również
potwierdza taką obserwację. Ludzie przywykli
do wygodnego życia domowego w Europie lub
Ameryce wykazywali tyle samo niezłomności,
co tubylcy w jeździe na wielbłądach przez
pustynię, czy karczowaniu drogi przez dżunglę.
Dekadencja jest moralną i duchową chorobą,
wynikającą ze zbyt długiego okresu bogactwa i
władzy, wytwarzającego cynizm, rozluźnienie
religijne, nihilizm i rozwiązłość. Obywatele
takiej nacji nie wykazują już chęci
obrony czegokolwiek, ponieważ żyją w
przekonaniu, iż nic nie jest warte
obrony.
themselves, because they
are not convinced that
anything in life is worth
saving.
XXXIII. Human
diversity
Generalisations are always
dangerous. Human beings are
all different. The variety in
human life is endless. If this be
the case with individuals, it is
much more so with nations and
cultures. No two societies, no
two peoples, no two cultures
are exactly the same. In these
circumstances, it will be easy
for critics to find many
objections to what has been
said, and to point out
exceptions to the
generalisations.
There is some value in
comparing the lives of nations
to those of individuals. No two
persons in the world are
identical. Moreover their lives
are often affected by accidents
or by illness, making the
divergences even more
obvious. Yet, in fact, we can
generalise about human life
from many different aspects.
adolescence, youth, middle and
old age are well known. Some
adolescents, it is true, are
prematurely wise and serious.
Some persons in middle age
still seem to be young. But
such exceptions do not
invalidate the general character
of human life from the cradle
to the grave.
XXXIII. Ludzka
różnorodność
Uogólnienia są zawsze niebezpieczne,
wszystkie istoty ludzkie bowiem się różnią.
Rozmaitość ludzkich postaw jest nieskończona.
Jeśli tak jest z jednostkami, zatem tym
bardziej z nacjami i kulturami. Nie ma dwóch
takich samych zbiorowisk, ludzi czy kultur. Z
tego powodu krytykom łatwo byłoby zgłosić
wiele zastrzeżeń do tego, co zostało
powiedziane i wskazać wyjątki podważające
uogólnienia.
Mimo to z porównywania życia narodów
można wyciągnąć wartościowe wnioski,
podobnie, jak z porównywania życia
jednostek. Żadne dwie osoby w świecie nie są
identyczne. Ponadto ich życie jest często
zmienione przez wypadki lub choroby czyniąc
rozbieżności jeszcze bardziej oczywistymi.
Mimo to, możemy dokonywać uogólnień
odnośnie ludzkiego życia w wielu różnych
dzieciństwa, okresu dojrzewania,
młodości, wieku dojrzałego i starości są
dobrze znane. Prawdą jest, iż niektórzy
nastoletni młodzieńcy są przedwcześnie
mądrzy i poważni. Niektóre osoby w wieku
średnim wciąż wydają się zachowywać jak
młodzieńcy. Jednak tego typu wyjątki nie
zaprzeczają ogólnemu charakterowi ludzkiego
życia od kołyski po grób.
Odważę się postawić tezę, iż dzieje narodów
podlegają podobnemu schematowi.
Powierzchownie, wszystko wydaje się
całkowicie różne. Przed kilku laty pewnej
telewizyjnej stacji przedłożono projekt
interesującego cyklu rozmów na temat historii
Arabów. Propozycja została natychmiast
odrzucona przez dyrektora z adnotacją “Cóż
I venture to submit that the
lives of nations follow a similar
pattern. Superficially, all seem
to be completely different.
Some years ago, a suggestion
was submitted to a certain
television corporation that a
series of talks on Arab history
would form an interesting
sequence. The proposal was
immediately vetoed by the
director of programmes with
the remark, “What earthly
interest could the history of
medieval Arabs have for the
general public today?”
Yet, in fact, the history of the
Arab imperial age- from
conquest through
commercialism, to affluence,
intellectualism, science and
decadence- is an exact
precursor of British imperial
history and lasted almost
exactly the same time.
If British historians, a century
ago, had devoted serious study
to the Arab Empire, they could
have foreseen almost
everything that has happened
in Britain down to 1976.
interesującego może być w historii
średniowiecznych Arabów dla współczesnej
publiczności?”.
Tymczasem historia imperialnej epoki arabskiej
– od podbojów przez kupiectwo do dostatku,
intelektualizmu, nauki i dekadencji – jest
dokładnym prekursorem historii Imperium
Brytyjskiego i trwała niemal dokładnie tyle
samo czasu.
Gdyby przed stu laty brytyjscy historycy oddali
się studiom Imperium Arabskiego, mogliby
przewidzieć prawie wszystko, co miało miejsce
w Wielkiej Brytanii aż do roku 1976.
XXXIV. A variety
of falls
It has been shown that,
normally, the rise and fall of
great nations are due to
internal reasons alone. Ten
generations of human beings
suffice to transform the hardy
and enterprising pioneer into
the captious citizen of the
welfare state. But whereas the
XXXIV. Różnorodność
upadków
Jak pokazałem, powstanie i upadek wielkich
narodów spowodowane jest jedynie
przyczynami wewnętrznymi. Pokolenia ludzkich
jednostek wystarczają by zmienić odpornych i
przedsiębiorczych pionierów w przebiegłych
obywateli państwa opiekuńczego. Podczas,
gdy dzieje wielkich narodów wykazują
niespodziewane podobieństwa, natura ich
upadku zależy w ogromnym stopniu od
life histories of great nations
show an unexpected
uniformity, the nature of their
falls depends largely on outside
circumstances and thus shows
a high degree of diversity.
The Roman Republic, as we
have seen, was followed by the
empire, which became a super-
state, in which all the natives
of the Mediterranean basin,
regardless of race, possessed
equal rights. The name of
Rome, originally a city-state,
passed from it to an
equalitarian international
empire.
This empire broke in half, the
western half being overrun by
northern barbarians, the
eastern half forming the East
Roman or Byzantine Empire.
The vast Arab Empire broke up
in the ninth century into many
fragments, of which one former
colony, Moslem Spain, ran its
own 250-year course as an
independent empire. The
homelands of Syria and Iraq,
however, were conquered by
successive waves of Turks to
whom they remained subject
for 1,000 years.
The Mameluke Empire of Egypt
and Syria, on the other hand,
was conquered in one
campaign by the Ottomans, the
native population merely
suffering a change of masters.
The Spanish Empire (1500-
1750) endured for the
conventional 250 years,
terminated only by the loss of
its colonies. The homeland of
Spain fell, indeed, from its high
estate of a super-power, but
remained as an independent
przyczyn zewnętrznych, a tym samym
wykazuje wielką różnorodność.
Republika Rzymska, jak widzieliśmy, zmieniła
się w imperium, które stało się super-
państwem, w którym wszyscy mieszkańcy
basenu Morza Śródziemnego, niezależnie od
rasy, posiadali równe prawa. Nazwę Rzym,
oryginalnie miasta-państwa, przejęło wielkie
międzynarodowe imperium.
To imperium rozpadło się na dwie części -
część zachodnią podbitą przez przybywających
z północy barbarzyńców oraz część wschodnią
tworzącą Imperium Wschodnio-Rzymskie
zwane Imperium Bizantyjskim.
Ogromne Imperium Arabskie rozpadło się w IX
wieku na wiele części, z których jedna - była
kolonia Muzułmańska Hiszpania – zdołała
sama wydźwignąć się do stanu samodzielnego
imperium trwającego 250 lat. Jednakże
rdzenne ziemie Syrii i Iraku zostały podbite
kolejnymi falami Turków, których poddanymi
Arabowie pozostawali przez tysiąc lat.
Z drugiej strony Imperium Mameluków leżące
na terenach Egiptu i Syrii zostało podbite
podczas jednej kampanii przez Otomanów, co
dla miejscowych oznaczało jedynie zmianę
władców.
Imperium Hiszpańskie (1500-1750), trwające
również 250 lat, zakończyło swą świetność
jedynie w wyniku utraty kolonii. Ojczyzna
Hiszpanów zaś straciła jedynie status super-
mocarstwa, ale pozostała niepodległa aż do
czasów współczesnych.
Rosja Romanowów (1682-1916) podążała
zwyczajowym szlakiem, ale w wyniku
przewrotu wewnętrzengo została zastąpiona
przez Związek Sowiecki.
Nie ma dalszej potrzeby dalszego rozwijania
tej tezy. Dowolny ustrój, osiągający wielkie
bogactwo i władzę wydaje się z zadziwiającą
powtarzalnością ulegać rozkładowi i rozpadać
w przeciągu mniej więcej dziesięciu pokoleń.
Jednak ostateczny los jego części nie zależy od
wewnętrznych czynników, ale od innych
podmiotów, które pojawiają się podczas
nation until today.
Romanov Russia (1682-016)
ran the normal course, but was
succeeded by the Soviet Union.
It is unnecessary to labour the
point, which we may attempt
to summarise briefly. Any
régime which attains great
wealth and power seems with
remarkable regularity to decay
and fall apart in some ten
generations. The ultimate fate
of its component parts,
however, does not depend on
its internal nature, but on the
other organisations which
appear at the time of its
collapse and succeed in
devouring its heritage. Thus
the lives of great powers are
surprisingly uniform, but the
results of their falls are
completely diverse.
upadku i przejmują władzę częściowo
asymilując pozostawione dziedzictwo. Zatem
dzieje wielkich mocarstw są zadziwiająco
podobne, ale ich upadki są całkowicie
odmienne.
XXXV Inadequacy
of our historical
studies
In fact, the modern nations of
the West have derived only
limited value from their
historical studies, because they
have never made them big
enough. For history to have
meaning, as we have already
stated, it must be the
[systemic
- JF]
history of the human race.
Far from achieving such an
ideal, our historical studies are
largely limited to the history of
our own country during the
lifetime of the present nation.
Thus the time-factor is too
XXXV Zafałszowanie
historii
W istocie, nowoczesne narody cywilizacji
Zachodniej czerpią jedynie ograniczoną
korzyść z uprawianych studiów historycznych,
ponieważ nigdy nie były one wystarczająco
obszernymi studiami. By historia czegoś nas
uczyła, jak już stwierdziliśmy, musi być
[systemową - przyp. JF]
historią całej
ludzkości.
Dalece od osiągnięcia tego ideału, nasze
studia historyczne są mocno ograniczone do
historii własnego kraju w okresie obejmującym
obecny naród. Zatem okres czasu jest zbyt
krótki, aby w ogóle dostrzec rytm
powstawania i upadków imperiów. Jak
dowodzi przykład dyrektora stacji telewizyjnej,
nawet nie przychodzi nam do głowy, że
short to allow the longer
rhythms of the rise and fall of
nations even to be noticed. As
the television director
indicated, it never even crosses
our minds that longer periods
could be of any interest.
When we read the history
of our own nation, we find
the actions of our ancestors
described as glorious, while
those of other peoples are
depicted as mean,
tyrannical or cowardly. Thus
our history is (intentionally) not
based on facts. We are
emotionally unwilling to accept
that our forbears might have
been mean or cowardly.
Alternatively, there are
‘political’ schools of history,
slanted to discredit the actions
of our past leaders, in order to
support modem political
movements. In all these cases,
history is not an attempt to
ascertain the truth, but a
system of propaganda,
devoted to the furtherance
of modem projects, or the
gratification of national
vanity.
Men can scarcely be blamed for
not learning from the history
they are taught. There is
nothing to learn from it,
because it is not true.
prześledzenie dłuższego okresu czasu
[i studia
porównawcze historii różnych narodów. pryp. -
JF]
może być interesujący.
Kiedy czytamy o historii naszych
przodków, ich czyny opisane są jako
chwalebne, zaś czyny obcych jako
niegodziwe, tyrańskie lub tchórzowskie.
Zatem nasza historia (intencjonalnie) nie
bazuje na faktach. Jesteśmy emocjonalnie
niechętni, by zaakceptować, iż nasi protoplaści
mogli być niegodziwi lub postępować
tchórzowsko.
Równocześnie istnieją "polityczne" szkoły
historii, ukazujące karykaturalnie czyny
minionych przywódców, w celu wspierania
nowoczesnych ruchów politycznych. We
wszystkich tych przypadkach historia nie ma
na celu ustalenia prawdy, tylko stanowi
element propagandy, oddany wspieraniu
uwspółczesnej klasy rządzącej lub
ukontentowaniu narodowej próżności.
Nie można ludzi obwiniać za niedostateczne
wyzyskanie nauki płynącej z historii, której są
nauczani. Niczego bowiem z takiej historii
nauczyś cię nie można, ponieważ jest ona
nieprawdziwa.
XXXVI Small
nations
The word ‘empires’ has been
used in this essay to signify
XXXVI Małe narody
Określenie "imperia" zostało użyte w niniejszej
pracy do oznaczenia narodu, który osiągnął
status supermocarstw. We współczesnym
języku – dla tych, które zdołały zdominować
nations which achieve the
status of great powers, or
super-powers, in the jargon of
today- nations which have
dominated the international
scene for two or three
centuries. At any given time,
however, there are also smaller
states which are more or less
self-contained. Do these live
the same ‘lives’ as the great
nations, and pass through the
same phases?
It seems impossible to
generalise on this issue. In
general, decadence is the
outcome of too long a period of
wealth and power. If the small
country has not shared in the
wealth and power, it will not
share in the decadence
[but if
it did share it would share in
decadence. - przyp. JF]
.
scenę międzynarodową przez dwa lub trzy
stulecia. Tymczasem w dowolnym momencie
również istnieją mniejsze kraje mniej lub
bardziej samodzielne. Czy te mniejsze kraje
również mają podobne dzieje i przechodzą
podobne fazy jak omawiane imperia?
Nie wydaje się możliwe generalizowanie na
tym poziomie. W ogólności dekadencja jest
rezultatem nazbyt długiego okresu bogactwa i
władzy. Jeśli mniejszy naród nie miał udziału
w bogactwie i władzy, nie ulegnie dekadencji.
[Ale jeśli miał to ulegnie. - przyp. JF]
XXXVII. The
emerging pattern
In spite of the endless variety
and the infinite complications
of human life, a general pattern
does seem to emerge from
these considerations
[This
search for general patterns in
the apparent chaos of
. - JF]
. It reveals
many successive empires
covering some 3,000 years, as
having followed similar stages
of development and decline,
and as having, to a surprising
degree, ‘lived’ lives of very
similar length.
The life-expectation of a great
XXXVII. Wyłaniająca się
prawidłowość
Niezależnie od bezkresnej rozmaitości i
nieskończonej złożoności ludzkiego życia,
ogólny schemat wydaje się wyłaniać z naszych
rozważań
[To poszukiwanie ogólnych
prawidłowości w pozornym chaosie
relacji pomiędzy
jest
. - przyp.
JF]
. Według niego toczą się dzieje
następujących po sobie imperiów w przeciągu
trzech tysiącleci. Podążają one bowiem przez
podobne Fazy Rozwoju i Upadku. Trwają też,
co może dziwić, równie długo.
Wydaje się, że Cykl Życiowy narodu
imperialnego rozpoczyna się w wyniku
burzliwego i zwykle nieprzewidywalnego
wybuchu energii, zaś kończy obniżeniem
moralnych standardów, cynizmem, nihilizmem
i rozwiązłością.
nation, it appears, commences
with a violent, and usually
unforeseen, outburst of energy,
and ends in a lowering of moral
standards, cynicism, pessimism
and frivolity.
If the present writer were a
millionaire, he would try to
establish in some university or
other a department dedicated
solely to the study of the
rhythm of the rise and fall of
powerful nations throughout
the world. History goes back
only some 3,000 years,
because before that period
writing was not sufficiently
widespread to allow of the
survival of detailed records. But
within that period, the number
of empires available for study is
very great.
At the commencement of this
essay, the names of eleven
such empires were listed, but
these included only the Middle
East and the modem nations of
the West. India, China and
Southern America were not
included, because the writer
knows nothing about them. A
school founded to study the
rise and fall of empires would
probably find at least twenty--
four great powers available for
dissection and analysis.
The task would not be an easy
one, if indeed the net were
cast so wide as to cover
virtually all the world’s great
nations in 3,000 years. The
knowledge of language alone,
to enable detailed
investigations to be pursued,
would present a formidable
obstacle.
Gdyby autor był milionerem, pokusiłby się o
ufundowanie na uniwersytecie lub innej
placówce badawczej wydziału
ukierunkowanego na studiowanie rytmu
wzlotów i upadków potężnych narodów w
dziejach świata. Historia bowiem sięga około
3 000 lat wstecz, ponieważ dalej wynalazek
pisma nie był na tyle rozpowszechniony, by
zapewnić wystarczającą ilość zachowanych
informacji. Jednakże w przeciągu tego czasu
liczba możliwych do studiowania imperiów jest
i tak duża.
We wstępie do tego eseju wymieniono jedynie
jedenaście imperiów z rejonów Środkowego
Wschodu i współczesnego Zachodu. Pominięto
Indie, Chiny i Południową Afrykę, ponieważ
autor nie posiadał o tych rejonach żadnych
danych. Placówka ufundowana w celu
studiowania powstawania i upadku imperiów
znalazłaby prawdopodobnie przynajmniej
dalszych 24 wielkich imperiów dla swych
badań i analiz.
Zadanie to nie byłoby łatwe, gdyby miało
rzeczywiście obejmować wszystkie wielkie
nacje na świecie pojawiające się przez 3000
lat. Sama znajomość języka umożliwiająca
szczegółowe badania, stanowiłaby budzącą
respekt przeszkodę.
XXXVIII. Would it
help?
It is pleasing to imagine that,
from such studies, a regular
life-pattern of nations would
emerge, including an analysis
of the various changes which
ultimately lead to decline,
decadence and collapse. It is
tempting to assume that
measures could be adopted to
forestall the disastrous effects
of excessive wealth and power,
and thence of subsequent
decadence. Perhaps some
means could be devised to
prevent the activist Age of
Conquests and Commerce
deteriorating into the Age of
Intellect, producing endless
talking but no action.
It is tempting to think so.
Perhaps if the pattern of the
rise and fall of nations were
regularly taught in schools, the
general public would come to
realise the truth, and would
support policies to maintain the
spirit of duty and self-sacrifice,
and to forestall the
accumulation of excessive
wealth by one nation, leading
to the demoralisation of that
nation.
Could not the sense of duty
and the initiative needed to
give rise to action be retained
parallel with intellectual
development
[enrichment - JF]
and the discoveries of natural
science?
The answer is doubtful, though
we could but try. The
weaknesses of human nature
[See
- JF]
, however,
XXXVIII. Czy to pomoże?
Przyjemnie jest sobie wyobrazić, iż z takich
studiów wyłoniłby się powtarzalny schemat
przebiegu losów narodów, włączając analizę
wpływu rozmaitych czynników, które
ostatecznie prowadzą do schyłku, dekadencji i
upadku. Kuszące jest przyjąć, że wyniki badań
mogłyby zostać zastosowane do zapobiegania
katastroficznym efektom nadmiernego
bogactwa i władzy, a także wynikającej z nich
dekadencji. Być może udałoby się odkryć
środki, które nie pozwoliłyby pełnym energii
populacjom Wieku Podbojów i Gospodarki na
przekształcenie się w populację Fazy Intelektu
spędzającą czas na niekończących się
dysputach i sabotującą podejmowanie
jakichkolwiek działań.
Miło jest to sobie wyobrażać. Być może gdyby
schemat rozwoju i upadku narodów stał się
przedmiotem szkolnego nauczania, opinia
publiczna uzmysłowiłaby sobie tę prawdę i
wspierała działania krzewiące ducha
obowiązku i samopoświęcenia oraz
zapobiegałaby gromadzeniu przez naród
nadmiernego bogactwa, prowadzącego do
demoralizacji.
Czyż niezbędne do skutecznego działania
poczucie obowiązku i inicjatywa nie mogłyby
zostać zachowane równolegle do
intelektualnego rozwoju,
[bogacenia się -
przyp. JF]
i odkrywania tajemnic nauk
fizycznych?
Odpowiedź jest wątpliwa, chociaż warto by
spróbować. Słabości ludzkiej natury
[Patrz
- przyp. JF]
są tak oczywiste, że nie
możemy być pewni powodzenia. Człowiek
kipiący odwagą, energią i pewnością siebie nie
może być łatwo powstrzymany przed
podporządkowywaniem swoich sąsiadów, zaś
ludzie dostrzegający w zasięgu ręki bogactwa
możliwe do zdobycia nie zrezygnują łatwo z
szansy sięgnięcia po nie.
Być może nie leży to nawet w interesie
ludzkości, by ich powstrzymywać, ponieważ to
właśnie w okresie zamożności sztuka,
are so obvious, that we cannot
be too confident of success.
Men bursting with courage,
energy and self-confidence
cannot easily be restrained
from subduing their
neighbours, and men who see
the prospect of wealth open to
them will not readily be
prevented from pursuing it.
Perhaps it is not in the real
interest of humanity that they
should be so prevented, for it is
in periods of wealth that art,
architecture, music, science
and literature make the
greatest progress.
Moreover, as we have seen
where great empires are
concerned, their establishment
may give rise to wars and
tragedies, but their periods of
power often bring peace,
security and prosperity to vast
areas of territory. Our
knowledge and our experience
(perhaps our basic human
intellects) are inadequate to
pronounce whether or not the
rise and fall of great nations is
the best system for the best of
all possible worlds.
These doubts, however, need
not prevent us from attempting
to acquire more knowledge on
the rise and fall of great
powers, or from endeavouring,
in the light of such knowledge,
to improve the moral quality of
human life.
Perhaps, in fact, we may reach
the conclusion that the
successive rise and fall of great
nations is inevitable and,
indeed, a system divinely
ordained. But even this would
be an immense gain. For we
should know where we stand in
architektura, muzyka, nauka i literatura
dokonują wielkiego postępu.
Ponadto, jak to przedstawiliśmy, choć
powstawanie wielkich imperiów wiąże się z
wojną i tragedią, to często okres ich stabilnych
rządów przynosi pokój, bezpieczeństwo i
rozwój ogromnym obszarom. Nasza wiedza i
doświadczenia (być może nasz elementarny
ludzki intelekt) są niewystarczające do
stwierdzenia, czy powstawanie i upadek
wielkich nacji są najlepszym systemem na
najlepszym z możliwych światów, czy też nie.
Takie wątpliwości jednakże nie powinny nas
odwieść od zdobycia większej wiedzy o
powstawaniu i upadku wielkich potęg, czy też
od dążenia, za sprawą tej wiedzy, do
poprawienia moralnej kondycji ludzkiego życia.
Być może dojdziemy do wniosku, że
powstawanie i upadek wielkich narodów są
nieuniknione i wręcz są systemem
zaplanowanym przez Boga. Jednak nawet to
byłoby ogromnym osiągnięciem. Dlatego też
powinniśmy wiedzieć, jakie jest nasze miejsce
w odniesieniu do naszych ludzkich braci i
sióstr. W obecnym stanie mentalnego
zamieszania w tym temacie, dzielimy się na
narody, stronnictwa lub wspólnoty i walczymy,
nienawidzimy i szkalujemy siebie jedni drugich
wobec procesu, który mógł być Boskim
zamierzeniem i przeto, jeśli tylko spojrzymy z
większego dystansu, nie podlega naszej
kontrolii i jest nieunikniony. Jeśli moglibyśmy
zaakceptować owe potężne procesy, jako
niepodlegające naszej kontroli, nie byłoby
uzasadnienia wobec wzajemnej nienawiści z
ich powodu.
[Jeśli dodać do tego, że czasem
współpracujemy to otrzymamy treściwy opis
skomplikowanego procesu jakim jest
Jakkolwiek rozmaite, niezrozumiałe i sprzeczne
historie religii mogą się nam wydawać,
najszlachetniejsi i najbardziej uduchowieni
przedstawiciele wszystkich religii wydają się
zgodni w opinii, iż miłość jest kluczem do
ludzkiego życia. Poszerzanie naszej wiedzy
prowadzące do ograniczania nieuzasadnionej
nienawiści jest z pewnością warte zachodu.
relation to our human brothers
and sisters. In our present
state of mental chaos on the
subject, we divide ourselves
into nations, parties or
communities and fight, hate
and vilify one another over
developments which may
perhaps be divinely ordained
and which seem to us, if we
take a broader view,
completely uncontrollable and
inevitable. If we could accept
these great movements as
beyond our control, there
would be no excuse for our
hating one another because of
them.
[If we add to this that
sometimes we cooperate we
will get a pithy description of
the complex process of
. - JF]
However varied, confusing and
contradictory the religious
history of the world may
appear, the noblest and most
spiritual of the devotees of all
religions seem to reach the
conclusion that love is the key
to human life. Any expansion of
our knowledge whichmay lead
to a reduction in our unjustified
hates is therefore surely well
worth while.
XXXIX. Summary
As numerous points of interest
have arisen in the course of
this essay, I close with a brief
summary, to refresh the
reader's mind.
a. We do not learn from
history because our
studies are brief and
prejudiced.
XXXIX. Podsumowanie
W niniejszym eseju poruszyłem różne kwestie,
kończę go więc krótkim ich streszczeniem by
czytelnik zapamiętał najważniejsze.
a. Nie wynosimy z historii należytej nauki,
gdyż jest ona szczątkowa i opatrzona
uprzedzeniami.
b. Zadziwiające ale okres 250 lat wydaje się
być przeciętnym czasem trwania
b. In a surprising manner,
250 years emerges as the
average length of
national greatness.
c. This average has not
varied for 3,000 years.
Does it represent ten
generations?
d. The stages of the rise
and fall of great nations
seem to be:
1. The Age of Pioneers
(outburst)
2. The Age of
Conquests
3. The Age of
Commerce
4. The Age of
Affluence
5. The Age of Intellect
6. The Age of
Decadence.
e. Decadence is marked by:
1. Defensiveness
2. Pessimism
3. Materialism
4. Frivolity
5. An influx of
foreigners
6. The Welfare State
7. A weakening of
religion.
f. Decadence is due to:
1. Too long a period of
wealth and power
2. Selfishness
3. Love of money
4. The loss of a sense
of duty.
g. The life histories of great
states are amazingly
similar, and are due to
internal factors.
narodowej świetności.
c. Ten przeciętny wynik nie uległ zmianie
przez 3000 lat, i w przybliżeniu równy
jest on dziesięciu pokoleniom.
d. Etapami powstawania i upadku wielkich
nacji wydają się być:
1. Faza Pionierów (Zrywu)
2. Faza Podbojów
3. Faza Rozwoju Gospodarki
4. Faza Obfitości
5. Faza Intelektu
6. Faza Schyłku.
e. Schyłek charakteryzują:
1. Pasywność
2. Pesymizm
3. Materializm
4. Rozwiązłość
5. Napływ cudzoziemców
6. Opiekuńczość państwa
7. Osłabienie religii.
f. Faza schyłku spowodowana jest:
1. Zbyt długim okresem bogactwa i
sprawowania władzy
2. Egoizmem
3. Pociągiem do pieniędzy
4. Utratą poczucia obowiązku.
g. Dzieje wielkich państw są zadziwiająco
podobne i zależą od wewnętrznych
czynników.
h. Ich upadek przebiega rozmaicie, gdyż w
ogromnym stopniu zależy od przyczyn
zewnętrznych.
i. Historia powinna być wykładana jako
kompleksowa historia ludzkości, choć z
akcentem położonym na historię kraju
ucznia.
[Według mnie, jeśli chodzi o
drugą część zdanie to wręcz nie. - przyp.
JF]
h. Their falls are diverse,
because they are largely
the result of external
causes.
i. History should be taught
as the history of the
human race, though of
course with emphasis on
the history of the
student’s own country.
[in
my opinion, the second
part of this sentence is
false now. - JF]
Search
for
Survival
W
poszukiwaniu
środków
zaradczych
Wersja Angielska
Wersja Polska
tłum. Nina Popielewicz i Jan Kubań
Introduction
May I begin by thanking all
those who wrote to me on the
subject of my article, ‘The Fate
of Empires’, in the issue of
December 1976? At first I
attempted to answer each
letter, but eventually I was
Wstęp
Może zacznę od podziękowania tym
wszystkim, którzy napisali do mnie w sprawie
mojego artykułu „Losy imperiów”,
opublikowanego w Blackwood’s Magazine w
numerze z grudnia 1976. Początkowo starałem
się odpowiadać na każdy list, ale ostatecznie
mnie to przytłoczyło. Czuję się w obowiązku
overwhelmed. I must apologise
to those who received no reply,
and I hope that the following
article may answer some of
their comments.
As a result, however, this
contribution will not be a
homogeneous essay, leading
from argument to argument. It
will be a somewhat disjointed
document, answering the
various criticisms, queries and
suggestions which I have
received. It will also deal
largely with short-term and
parochial matters, for it was
these subjects which were
raised by most of my
correspondents.
Many people wrote to ask why
I had not predicted the future.
The ‘Looker-On’ (Blackwood’s,
May 1977) suggests that ‘going
round reiterating that the end
is nigh is hardly conducive to
effort’. Other readers
considered my article too
pessimistic. The moral I would
like to suggest is in the
opposite sense- that we can
save ourselves. Clearly, Britain
will continue to exist, but the
question is whether it will
remain strong, united and free,
or become a nation of
underlings and mendicants. We
are faced with many problems,
but it is necessary to discover
and diagnose them before we
can take action. The object of
my article was not, therefore,
to moan, but indeed the exact
opposite.
I have divided the present
article into sections, each
devoted to one of the subjects
raised by my correspondents. It
begins with a diagnosis and
przeprosić tych wszystkich, którzy nie
doczekali się odpowiedzi. Mam jednak
nadzieję, że poniższy artykuł odpowie na
niektóre z ich uwag.
Ta praca nie będzie jednolitą formą
wypowiedzi. Będzie raczej nieuporządkowaną
odpowiedzią na różne krytyczne uwagi,
zapytania i sugestie, które otrzymałem. W
dużym stopniu będzie dotyczyła
krótkoterminowych i drobnych spraw, bo takie
właśnie były poruszane przez większość
piszących.
Wiele osób pisało, by zapytać, dlaczego nie
przewidziałem przyszłości. „Obserwator”
(Blackwoods, maj 1977), sugeruje, że
„chodzenie i powtarzanie, że koniec jest bliski,
praktycznie nie sprzyja wysiłkowi”. Inni
czytelnicy uznali mój artykuł za zbyt
pesymistyczny. Morał, który chciałbym
zaproponować, jest inny: możemy się ocalić.
Bez wątpienia Wielka Brytania będzie nadal
istniała. Ale pytanie brzmi, czy będzie nadal
silna, zjednoczona i wolna, czy stanie się
narodem podwładnych i żebraków? Mamy do
czynienia z wieloma problemami. Trzeba je
koniecznie odkryć i zdiagnozować, zanim
podejmie się działania. Celem mojego artykułu
nie było więc narzekanie, ale wręcz coś
zupełnie przeciwnego.
Podzieliłem niniejszy artykuł na części, z
których każda poświęcona jest jednemu z
tematów poruszonych przez moich
korespondentów. Zaczyna się od diagnozy i
prowadzi do proponowanego środka
zaradczego.
leads on to a proposed remedy.
1: LEARNING
FROM HISTORY
1: JAK WYCIĄGAĆ
WŁAŚCIWE WNIOSKI Z
HISTORII
A history of past
events
Perhaps I should remind
readers that what I wrote was
intended to be history- that is
to say, a commentary on past
events.
My first suggestion was that we
learn nothing from history,
because our studies are too
narrow- normally limited to our
own countries. If anything, this
tendency seems to be
increasing. When my daughter
at school took up history, I
asked her what period she was
to study. She replied, “The
history of the trade union
movement in Britain”- an
example of contemporary
politics masquerading as
history.
Historia przeszłych wydarzeń
Może powinienem przypomnieć czytelnikom,
że to, co napisałem miało być historią - to
znaczy, komentarzem do przeszłych wydarzeń.
Moją pierwszą sugestią było, że niczego nie
uczymy się z historii, ponieważ nasze badania
są zbyt wąskie. Zazwyczaj ograniczają się do
naszych własnych krajów. Ta tendencja w
badaniach wydaje się pogłębiać. Kiedy moja
córka w szkole wybrała lekcje historii,
zapytałem ją, jaki okres zamierza studiować.
Odpowiedziała: „Historię związków
zawodowych w Wielkiej Brytanii” - oto
przykład współczesnej polityki udającej
historię.
Theories are derived
from experiments
Physical science has been built
up by great numbers of
experiments, from which
theories and laws can be
deduced. In the same manner,
I believe that the histories of
great nations of the past
should be methodically studied
Teorie wywodzą się z
doświadczeń
Nauki przyrodnicze zostały zbudowane przez
wielkie liczby eksperymentów, z których mogą
zostać wydedukowane pewne teorie i prawa.
Wierzę, że historie wielkich narodów z
przeszłości powinny być metodycznie badane,
w celu odkrycia teorii, za pomocą których my,
jak i przyszłe pokolenia, moglibyśmy być
prowadzeni.
with a view to the attainment
of theories by which we, and
future generations, may be
guided.
My first point, therefore, is that
if history is to mean anything it
must be the history of the
human race from the beginning
of recorded time.
Moim pierwszym założeniem jest więc zdanie,
iż jeśli historia ma cokolwiek znaczyć, musi to
być historia ludzkości od początku
rejestrowanego czasu.
Race outbursts
The chief cause of the
outbursts of backward races is
probably jealousy. The less
fortunate wish to share the
advantages of older, wealthier,
more powerful civilisations. The
odds against the newcomers
seem to be overwhelming, but
why were barbarian conquests
so often successful? Perhaps
one, if not the principal, reason
is that old states tend to
solidify into rigid forms, and to
weaken or destroy individual
initiative and psychological
drive. In recent years the
Vietnam War, in which the
Vietcong showed more
initiative and enterprise than
did the Americans, may be
taken as an example.
Zrywy ludów
Główną przyczyną zrywów zacofanych nacji
jest prawdopodobnie zazdrość. Mniej
szczęśliwi chcą dzielić dobra starszych,
bogatszych i potężniejszych cywilizacji.
Przeciwności, z którymi muszą zmierzyć się
nowi przybysze, wydają się być przytłaczające.
Dlaczego więc podboje barbarzyńców tak
często kończyły się sukcesem? Jednym, i być
może głównym, powodem było to, że stare
kraje wydają się mieć tendencję do pogrążania
się w marazmie, a także do osłabiania lub
niszczenia indywidualnych inicjatyw i
entuzjazmu. Dla przykładu, w ostatnich latach,
podczas wojny wietnamskiej, Wietkong
wykazywał więcej inicjatywy i
przedsiębiorczości niż Amerykanie.
Military luxury
In the purely military field, the
complicated and comparatively
luxurious standard of the
troops is a factor. An absurd
example once happened to me.
When accompanying a military
column, we reached a group of
Luksus w armii
W sferze czysto wojskowej, niebagatelną rolę
odgrywa skomplikowany i stosunkowo
luksusowy standard wojska. Absurdalny
przykład z mojego życia – wraz z kolumną
wojskową, dotarliśmy do kilku studni. Gdy
lekarze wojskowi uznali wodę za niezdatną do
picia, przyjęto drogi system dostarczania
wells. The Service doctors
pronounced the water unfit for
troops, and an expensive
system of flying water to the
column by the R.A.F. was
adopted.
We had with us also a number
of Arab irregulars who, with
their families, had always drunk
from these wells. But as they
were now attached to the
military column, they too were
forbidden to drink, and water
was flown out to them also.
In the same manner, British
troops had to have a meat
meal every day, whereas for
the Arabs a handful of dates
was sufficient. It is easy to see
how these restrictions arose in
a highly organised army or air
force. If, on one occasion, a
column drank from wells and
three men developed typhoid,
a general order was issued
prohibiting the use of local
wells.
The medical officers, watching
the number of calories in the
soldiers’ rations, ordered a
certain quantity of meat.
Meanwhile the Arabs, who had
never heard of calories, had
gone on ahead, each with a
handful of dates, and had
engaged the enemy.
In the kind of operations on
which we were engaged, the
government won in the end
owing to its greater resources,
but the operations showed the
difficulties produced by the
complicated machinery of
regular armies belonging to an
‘old’ nation.
kolumnie wody drogą powietrzną przez Royal
Air Force.
W naszych szeregach było również wielu
arabskich żołnierzy nieregularnych formacji
zbrojnych, którzy, wraz z rodzinami, zawsze
pili z tych studni. Ponieważ jednak zostali
dołączeni do kolumny wojskowej, im również
zakazano z nich pić. Także dla nich woda
dostarczana była samolotami.
Wysokie standardy w armii powodowały, że
wojska brytyjskie codziennie musiały mieć
mięsny posiłek, podczas gdy Arabom
wystarczyła garść daktyli. Łatwo zauważyć,
skąd takie restrykcje wzięły się w wysoko
zorganizowanej armii i siłach powietrznych.
Jeżeli zdarzyło się raz, że kolumna piła wodę
ze studni, po czym trzech mężczyzn zapadło
na tyfus, zostawał wydawany ogólny zakaz
korzystania z lokalnych studni.
Lekarze, nadzorujący liczbę kalorii w porcjach
żołnierskich, zamawiali określoną ilość mięsa.
Tymczasem Arabowie, którzy nigdy nie słyszeli
o kaloriach, szli naprzód, każdy z kilkoma
daktylami, i stawali do walki z nieprzyjacielem.
W tego rodzaju operacjach, w które byliśmy
zaangażowani, rząd ostatecznie wygrywał,
głównie dzięki swoim większym zasobom.
Jednak operacje te pokazały trudności
generowane przez skomplikowaną machinę
wojskową należącą do „starego” narodu.
2:
ORGANISATION
AND THE LOSS OF
INITIATIVE
2: INSTYTUCJE, A UTRATA
INICJATYWY
Initiative and self-
reliance
In war, the morale is to the
physical as three is to one. The
ultimate result will depend on
the energy, enthusiasm and,
above all, the initiative of the
troops. From this angle, we are
obliged to admit that any form
of organisation is liable to
weaken initiative. Thus, the
more the State is a welfare
state, the more it will destroy
the initiative and self-reliance
of its citizens.
It is not necessary for us to be
partisans for or against the
welfare state. Partisans are
usually people who see only
one side of the picture. If we
examine our dilemma
impartially, we can see how
difficult it is. It is easy to
appreciate the benevolent
intentions of the welfare state.
A walk through the slums
causes us to boil with
indignation. The Government,
we feel, must do something-
take over the area, move the
inhabitants elsewhere, and plan
a new lay-out.
In the same way, the ideals of
freedom from fear and freedom
from want sound so
philanthropic. The citizen must
be protected from anything
likely to alarm him. If he is
Inicjatywa i samodzielność
Na wojnie, morale ma się tak do stanu
fizycznego, jak 3 do 1. Ostateczny wynik
będzie zależał od energii, entuzjazmu, i przede
wszystkim, od inicjatywy żołnierzy. Z tej
perspektywy, jesteśmy zmuszeni przyznać, że
każda forma organizacji jest narażona na
osłabienie inicjatywy. Im bardziej państwo jest
opiekuńcze, tym bardziej niszczy inicjatywę i
samodzielność obywateli.
Nie musimy walczyć za, lub przeciw państwu
opiekuńczemu. Walczący zazwyczaj widzą
tylko jedną stronę medalu. Jeśli zbadamy nasz
dylemat bezstronnie, zobaczymy, jak
skomplikowany jest to problem. Łatwo jest
doceniać dobroczynne intencje państwa
opiekuńczego. Spacer po slumsach sprawia, że
gotujemy się z oburzenia. Czujemy, że rząd
musi coś zrobić - przejąć teren, przenieść
mieszkańców gdzieś indziej i zapewnić im
godziwy przybytek.
Analogicznie, ideały wolności od strachu i
wolności od niedostatku brzmią obiecująco.
Obywatel musi być chroniony przed
wszystkim, co mogłoby go niepokoić. Jeśli jest
biedny, jego pragnienia muszą być
zaspokajane przez państwo. W idealnym
państwie opiekuńczym, obywatel nie ma się
czego obawiać. Może po prostu siedzieć z
założonymi rękoma i mieć wszystko podawane
na tacy.
Z czasem okazuje się, że to właśnie strach i
pragnienia generują indywidualną inicjatywę i
przedsiębiorczość.
poor, his wants must be
supplied by the State. In the
perfect welfare state, the
citizen has nothing to fear. He
can just sit back and be spoon-
fed.
Then we discover that it was
precisely fear and want which
produced individual initiative
and drive.
All organisation
weakens initiative
In fact, we ultimately realise
that any form of organisation
tends to reduce the energy,
initiative and enterprise of the
individual. The pioneer felled
the trees of the forest and built
his own log cabin, which he
defended against Red Indians
and wild animals. He became a
real man, relying entirely on his
own efforts. In our industrial
society, the individual is
helpless. His job is encased in a
closed shop. He can only
comply with his union, which
may be a nationwide
organisation with which he has
no personal relationship. If he
is sick or unemployed, the
welfare state provides for him.
He cannot leave his job and
become self-employed. If he
tries to do so, the welfare state
applies penalties. We can
understand how difficult is the
organisation of industry. But
when a man wishes to earn his
living independently, to prevent
him from doing so is mere
regimentation. Thus persons
who wish to develop initiative
are crushed.
Każda organizacja osłabia
inicjatywę
W rzeczywistości, na końcu zdajemy sobie
sprawę, że każdy rodzaj organizacji ma
tendencję do zmniejszania energii, inicjatywy i
przedsiębiorczości jednostki. Pionier ścinał
leśne drzewa i budował własną drewnianą
chatę, którą chronił przed Indianami i dzikimi
zwierzętami. Stawał się prawdziwym
mężczyzną, polegając wyłącznie na własnym
wysiłku. W naszym społeczeństwie
przemysłowym, jednostka jest bezradna. Jej
przedsiębiorczość jest ograniczana ramami
zakładu pracy, wymagającego od pracowników
przynależności do określonego związku
zawodowego. Jednostka może jedynie
stosować się do zasad swojego związku
zawodowego, który może być ogólnokrajową
organizacją, z którą nie łączą jej osobiste
więzi. Jeśli jest chora lub bezrobotna, państwo
opiekuńcze ją utrzymuje.
Jednostka nie może zostawić swojej pracy i
założyć własnej firmy. Jeśli spróbowałaby to
zrobić w państwie opiekuńczym, zostałaby
ukarana za złamanie prawa. Możemy
zrozumieć, jak trudna jest organizacja
przemysłu. Ale kiedy człowiek chce zarabiać
na życie niezależnie, uniemożliwianie mu tego,
to zwykłe narzucanie mu dyscypliny. W ten
sposób ludzie, którzy chcą rozwijać inicjatywę,
są niszczeni.
Podkreśla to głębię naszego dylematu. Czy
naród w państwie uprzemysłowionym może
These considerations
emphasise the depth of our
dilemma. How can an industrial
nation avoid organising? How
can it organise without
destroying human freedom and
killing enterprise, initiative,
courage and self-reliance? Yet
this regimentation and
destruction of human initiative
has been motivated (in Britain
at least) by humane and
benevolent intentions.
In my previous article, I
attributed our decline to too
long a period of wealth and
power. I am still convinced that
this diagnosis is correct.
Perhaps, however, we should
add, ‘to too much organisation
and regimentation’
[Glub
mentions the physics of life's
. - przyp.
JF]
.
uniknąć organizacji? Jeśli nie, to w jaki sposób
może się zorganizować bez ograniczania
ludzkiej wolności i tłumienia
przedsiębiorczości, inicjatywy, odwagi i
samodzielności? Jednak takie narzucanie
porządku i niszczenie ludzkiej inicjatywy były
motywowane (przynajmniej w Wielkiej
Brytanii) humanitarnymi i życzliwymi
zamiarami.
W poprzednim artykule przypisałem nasz
upadek zbyt długiemu okresowi bogactwa i
władzy. Nadal jestem przekonany, że ta
diagnoza jest prawidłowa. Być może jednak,
należałoby dodać, „przerostowi organizacji i
3: DIVIDING THE
NATION
3: PODZIAŁ NARODU
Enterprise and the
exacerbation of politics
It would appear, therefore, that
one of the results of too long a
period of wealth, power and
organisation is the weakening
of enterprise and initiative. The
pioneer spirit sets out to
conquer new worlds and to
discover new sources of
wealth. The decadent mentality
no longer embarks on new
enterprises. It turns in on itself
and begins to quarrel over the
Przedsiębiorczość i zaostrzanie
polityki
Wydaje się zatem, że jednym z rezultatów zbyt
długiego okresu bogactwa, władzy i
organizacji jest osłabienie przedsiębiorczości i
inicjatywy. Duch pionierstwa wyrusza na
podbój nowych światów, ku odkryciom nowych
źródeł bogactwa. Dekadencka mentalność nie
rozpoczyna nowych, odważnych
przedsięwzięć. Koncentruje się na sobie i
zaczyna kłótnie o podział majątku
odziedziczonego po swoich przodkach.
„Niezwykłym i nieoczekiwanym symptomem
upadku narodu jest intensyfikacja
division of the wealth inherited
from its forebears. A
‘remarkable and unexpected
symptom of national decline is
the intensification of internal
political hatreds,’ I wrote.
This development seems to me
to be due to two factors:
a. The substitution of
money-making for
honour, service or
adventure as the object
of life. Money-making is a
selfish pursuit, which
destroys the spirit of
service to the community.
b. The loss of personal
initiative and self-reliance
in the individual, such as
would make him embark
on fresh ventures.
The result is a sordid squabble
for the wealth still remaining.
From the point of view of the
nation, this is disastrous.
Instead of standing together
and encouraging our best men
to make new discoveries or to
win fresh markets, we devote
ourselves to parochial feuds.
While the workers in our car
factories are on strike, the
French, Germans, Italians and
Japanese invade and conquer
our domestic car market.
wewnętrznych politycznych nienawiści.” -
napisałem.
U źródła takiego rozwoju wydarzeń wydają się
leżeć dwa czynniki:
a. Zastąpienie motywacji zarabiania
pieniędzy honorem, służbą lub przygodą
na zwykłe zagarnianie. Koncentrowanie
się wyłącznie na gromadzeniu majątku
jest egoistycznym dążeniem, które
niszczy ducha służby społeczeństwu.
b. Utrata osobistej inicjatywy i niezależności
jednostki, które mogłyby prowadzić do
podejmowania nowych wyzwań.
Rezultatem są zgubne z punktu widzenia
narodu sprzeczki o pozostałe bogactwa.
Zamiast stać razem i zachęcać naszych
najlepszych ludzi do kolejnych odkryć i
zdobywania nowych rynków, poświęcamy się
zaściankowym sporom. Podczas gdy
pracownicy naszych fabryk samochodów
strajkują, Francuzi, Niemcy, Włosi i Japończycy
atakują i podbijają nasz krajowy rynek
samochodowy.
The ruler should stand
for all
So intense does this in-fighting
become that we hear the
political leaders of one party
promising their party
supporters that, if elected, they
will injure the other half of the
Władca powinien reprezentować
wszystkich
Te wewnętrzne konflikty stają się tak
intensywne, że słyszymy przywódców
politycznych jednej partii obiecujących ich
zwolennikom, że jeśli zostaną wybrani, będą
krzywdzić drugą połowę narodu.
nation.
The ruler of the nation, at any
given moment, should stand
for the whole nation. Britain
has for many years been
governed by a two-party
system, but it is not the
theoretical constitution which
matters, rather the spirit which
inspires the politicians.
When all were for the country,
differences of opinion on policy
occurred, but they did not lead
to feuds which divided the
nation.
Władca kraju, w każdej chwili, powinien
reprezentować cały naród. W Wielkiej Brytanii
od wielu lat obowiązuje system dwupartyjny,
jednak to nie teoretyczna struktura ma
znaczenie, ale duch, który inspiruje polityków.
Kiedy wszyscy działali dla kraju, występowały
różnice zdań na temat polityki, ale nie
prowadziły do waśni, które dzieliły naród.
The influence of the
Crown
With the increasing bitterness
in party politics, the Crown is
the only influence which covers
impartially the whole nation.
The bitterness of the politicians
is largely due to their desire for
power, patronage and money.
The nation itself is essentially
moderate and benevolent.
Few people, even in Britain,
realise how many of their
liberties depend on the Crown.
There are not many countries
in the world which have not, at
some time, been subjected to
military dictatorships, or at
least to a too-powerful army
general staff. In Britain,
however, the armed services
swear allegiance to the Crown,
and, as a result, have been
kept out of party politics.
The political party in office
cannot dismiss officers of the
Wpływ Korony
Wraz ze wzrostem rozgoryczenia w polityce
partyjnej, Korona staje się jedyną wpływową
siłą, która bezstronnie reprezentuje cały
naród. Rozgoryczenie polityków bierze się
głównie z ich pragnienia władzy, wyższości i
pieniędzy. Sam naród jest zasadniczo
umiarkowany i życzliwy.
Niewiele osób, nawet w Wielkiej Brytanii,
zdaje sobie sprawę, jak wiele z ich wolności
zależy od Korony. Nie ma wielu krajów na
świecie, które przynajmniej przez pewien
okres nie podlegałyby dyktaturze wojskowej
lub przynajmniej zbyt silnemu sztabowi
generalnemu armii. W Wielkiej Brytanii jednak
służby zbrojne przysięgają wierność Koronie i
w rezultacie są trzymane z daleka od polityki
partyjnej.
Partia polityczna będąca u władzy nie może
zdymisjonować oficerów sił zbrojnych i
zastąpić ich oficerami powiązanymi ze swoją
partią, jak to ma miejsce w wielu innych
krajach. Podobnie sądownictwo może
zachować niezależność od presji politycznej.
Jednak są politycy, którzy chcieliby podważyć
wszystkie te zabezpieczenia i obsadzić siły
armed services and replace
them with officers affiliated to
their party, as occurs in many
other countries. Likewise the
judiciary can retain their
independence of political
pressure.
Yet there are politicians who
would like to erode all these
safeguards and to pack the
Services and the judiciary with
their own political supporters.
It is well to remember that in
1649 the House of Commons
executed the King and
abolished the House of Lords.
Yet this did not result in a
democratic House of
Commons, ruling for the
people. The overthrow of the
balanced constitution led to the
dissolution of the Commons
and to ten years of military
dictatorship.
zbrojne i sądownictwo własnymi zwolennikami
politycznymi. Dobrze jest pamiętać, że w 1649
roku Izba Gmin wykonała egzekucję na królu i
zniosła Izbę Lordów. Jednak nie zrodziło to
demokratycznej Izby Gmin, rządzącej dla ludzi.
Zachwianie stanu równowagi doprowadziło do
rozwiązania Izby Gmin i dziesięciu lat
dyktatury wojskowej.
Secession
As I pointed out, one of the
problems of our time is the
immense number of small
states, each with its own policy,
passport, customs and
currency. One of the principal
advantages of great nations is
that they provide a large
trading area. As long as the
nation is prosperous and
confident, everyone is proud to
belong to it.
But as soon as times become
difficult, it is amazing what
ancient rivalries are revived.
Secession movements spring
up, which are dignified with the
name of liberation. Where
successful, these moves further
Secesja
Jak już wspomniałem, jednym z problemów
naszych czasów jest ogromna ilość małych
państw. Każde z własnym paszportem,
polityką, obyczajami i walutą. Jedną z
głównych zalet wielkich narodów jest to, że
zapewniają one duży obszar handlu. Dopóki
naród prosperuje i jest pewny siebie, każdy
jest dumny z przynależności do niego.
Ale jak tylko czasy stają się trudne, to
niesamowite jak szybko odżywają rywalizacje z
przeszłości. Pojawiają się ruchy secesyjne,
uszlachetniane pojęciem wyzwolenia. Tam,
gdzie ruchy te odnoszą sukces, dalej zawężają
obszary wolnego handlu na świecie, jak
również możliwość pokoju i dobrobytu.
Ruchy te czynią obronę niemożliwą.
Niezliczone niewielkie armie, o różnych
językach, różnych szkoleniach, broniach i
narrow the free-trading areas
of the world, and the possibility
of peace and prosperity.
They render defence
impossible. Innumerable
splinter armies, with different
languages, different training,
weapons and equipment, are
impossible to command. The
same applies to navies of three
or four ships, or air forces with
half a dozen squadrons, flying
aircraft of peculiar designs.
sprzęcie, są niemożliwe do dowodzenia. To
samo odnosi się do floty złożonej z trzech lub
czterech statków, lub sił powietrznych z pół
tuzina eskadr, latających samolotami o
osobliwych wyglądach.
Small is beautiful - or
is it?
Having served the Jordan
Government for twenty-six
years, I am fully aware of the
attractiveness of a small
country. In the United States,
and even in Britain, the
individual is nothing. In a small
country, everyone knows
everyone else, and the leaders
arc accessible and familiar. As
against this, however, small
countries are apt to be
parochial in outlook.
On the other hand, the
overwhelming necessities of
commerce and defence require
larger and larger areas without
passports and customs and
with perfectly integrated armed
forces.
Perhaps compromises can be
found, giving some local
autonomies, combined with
perfect union for commerce
and defence. But in these
violent times, such changes
must be made with extreme
wisdom and care. Our
Małe jest piękne - czy aby na
pewno?
Ponieważ służyłem rządowi Jordanii przez 26
lat, jestem w pełni świadomy uroków małego
kraju. W Stanach Zjednoczonych, a nawet w
Wielkiej Brytanii, jednostka jest niczym. W
małym kraju wszyscy się znają, a przywódcy
są dostępni i znani. To jednak tworzy
zaściankowość w mentalności małych krajów.
Z drugiej strony, olbrzymie potrzeby handlu i
obrony wymagają coraz większych obszarów
bez paszportów, czy punktów odprawy celnej,
z doskonale zintegrowanymi siłami zbrojnymi.
Być może można znaleźć kompromis,
ustanawiając kilka lokalnych autonomii, w
połączeniu z doskonałą unią dla handlu i
obrony. Jednak w tych brutalnych czasach,
takie zmiany muszą być przeprowadzane z
najwyższą mądrością i troską. Nasza
cywilizacja jest stale zagrożona przez
terroryzm, a także przez eskadry, latające
samolotami o osobliwych wyglądach.
civilisation is constantly
threatened by terrorism, and
by the squadrons, flying
aircraft of peculiar designs.
The European
Community
The discussions in the Press
regarding Britain's membership
of the European Community
seem to be limited normally to
today's price of butter or meat.
Such short-sightedness is
lamentable. If we consider the
question from a broader
viewpoint, we may see it as a
reaction against the ever-
increasing number of splinter
states, which make defence
impossible and hamper trade.
The Roman state was originally
a hegemony ruled by the city
of Rome. But when the Roman
Republic became effete and
corrupt, it was transformed into
the Roman Empire, which
became a vast area of which all
the inhabitants were equal
citizens, and the whole of
which constituted a single
trading area, with the same
laws, the same organisation
and the same official language.
By this means, the wealth,
culture, power and security of
the Roman state were
rejuvenated.
We often forget that, before
Augustus, the Roman Republic
was corrupt, materialistic and
divided against itself in bitter
feuds, not unlike our condition
today. With its transformation
into a Mediterranean empire,
peopled by equal races, peace
Wspólnota Europejska
Dyskusje w prasie dotyczące członkostwa
Wielkiej Brytanii we Wspólnocie Europejskiej
wydają się być ograniczone zwykle do
dzisiejszej ceny masła i mięsa. Taka
krótkowzroczność jest godna pożałowania.
Jeśli popatrzymy na tę kwestię z szerszej
perspektywy, możemy zobaczyć to jako
reakcję przeciw coraz większej liczbie
oddzielnych państw, które uniemożliwiają
obronę i utrudniają wymianę handlową.
Państwo rzymskie było pierwotnie hegemonią
rządzoną przez miasto Rzym. Ale kiedy
Republika rzymska stała się słaba i
skorumpowana, została przekształcona w
Imperium Rzymskie. Imperium obejmowało
rozległe obszary, których wszyscy mieszkańcy
byli równymi obywatelami, a jego całość
stanowiła jeden obszar handlu, z jednym
prawem, jedną organizacją, a także z jednym
językiem urzędowym. Dzięki tym środkom
bogactwo, kultura, władza i bezpieczeństwo
państwa rzymskiego zostały ożywione.
Często zapominamy, że przed Oktawianem
Augustem, Republika rzymska była
skorumpowana, materialistyczna i podzielona
gorzkimi waśniami, podobnie jak Wielka
Brytania dziś. Dzięki przekształceniu w
śródziemnomorskie imperium, zaludnione
przez równe sobie ludy, pokój i dobrobyt
powrócił. Oktawian August zastał Rzym
zbudowany z cegły, a zostawił zbudowany z
marmuru.
Wydaje się, że Wspólnota Europejska powinna
zostać rozważona właśnie w kontekście
możliwego odrodzenia potęgi i dobrobytu
Europy Zachodniej.
and prosperity returned.
Augustus found Rome built of
brick but left it made of
marble.
It is in the broader, more
statesmanlike context of such a
possible revival of West
European power and prosperity
that the European Community
should be considered.
One super-power
One of my correspondents
asked what will happen when a
single super-power is the only
one left. I am inclined to think
that this will not happen.
Should one super-power ever
conquer the world in a sudden
blitzkrieg, I doubt if it would be
able to hold it for long. There
are too many nationalisms in
the world, which some time or
other would reassert
themselves.
The result of overpowering
mass weapons, such as could
cow the whole world, would be
resistance on a parochial scale
with small weapons, the
dagger, the pistol and the
bomb. The world conqueror
would be faced with
innumerable local rebellions,
which would build up into local
wars, and we should be back
again where we began. But the
human suffering resulting from
such upheavals would be
incalculable.
Jedno supermocarstwo
Jeden z moich korespondentów zapytał, co się
stanie, gdy jedno supermocarstwo będzie
ostatnim, które zostanie. Skłonny jestem
sądzić, że tak się nie stanie. Jeżeli
supermocarstwo kiedykolwiek podbiłoby świat
w nagłym Blitzkriegu, wątpię, by było w stanie
utrzymać się długo. Istnieje zbyt wiele
nacjonalizmów na świecie, które wcześniej czy
później dałyby o sobie znać.
Rezultatem opanowania broni masowych,
takich które mogłyby zastraszyć cały świat,
byłby opór w skali lokalnej z małymi broniami,
sztyletami, pistoletami i bombami. Zdobywca
świata stanąłby w obliczu niezliczonych
lokalnych buntów, które rosłyby do rozmiaru
lokalnych wojen. Znów znaleźlibyśmy się w
punkcie wyjścia. Ale ludzkie cierpienie
wynikające z takiego zamieszania byłoby
przeogromne.
A United Nations army Wojska ONZ
Some years ago, our idealists
were advocating a United
Nations army, to discipline
those countries that refused to
obey the Organisation.
Fortunately these proposals
seem now to have lapsed. A
worldwide organisation with
the means of enforcing
obedience to its orders would
either be a fiasco or an
unbearable tyranny.
Kilka lat temu, nasi idealiści opowiadali się za
utworzeniem armii ONZ, w celu
dyscyplinowania krajów, które odmówiły
posłuszeństwa Organizacji. Na szczęście te
propozycje wydają się należeć do przeszłości.
Ogólnoświatowa organizacja mająca dostęp do
środków wymuszania posłuszeństwa wobec jej
nakazów, stałaby się albo fiaskiem, albo
nieznośną tyranią.
4: SEA POWER
4: POTĘGA MORSKA
Command of the sea
Another subject raised in this
correspondence has been that
of sea power. In my first article
I wrote, ‘One of the more
benevolent ways in which a
superpower can promote both
peace and commerce is by its
command of the sea.’ Land
garrisons established by a
great power in a dependent
territory are liable to provoke
the resentment of Whitehall.
The only objection to it was to
the effect that the next war
would be nuclear, and that one
nuclear missile would destroy
each such island base. On this
assumption, one nuclear
missile could destroy London,
New York, Moscow, or any
factory in any country. We
might as well give up living
now, on the grounds that we
shall soon all be killed.
In fact, it is far from certain
that the next war will be
nuclear, and it is absurd to
Panowanie morskie
Kolejnym tematem poruszanym w
korespondencji była potęga morska. W moim
pierwszym artykule napisałem: „Jednym z
bardziej przyjaznych sposobów, w jaki
supermocarstwo może promować pokój i
rozwój gospodarczy jest panowanie morskie.”
Garnizony lądowe ustanowione przez wielkie
mocarstwo na terytorium zależnym, są
narażone na prowokowanie rządu
brytyjskiego. Jedyny głos sprzeciwu dotyczył
tego, że kolejna wojna byłaby jądrowa, i że
jeden pocisk nuklearny zniszczyłby każdą taką
bazę na wyspie. Wychodząc z takiego
założenia, jeden pocisk nuklearny może
zniszczyć Londyn, Nowy Jork , Moskwę, czy
każdą fabrykę w dowolnym kraju. Równie
dobrze, tylko na podstawie tego, że wkrótce
wszyscy zostaniemy zabici, możemy
zrezygnować z życia już teraz.
W istocie, nie ma żadnej pewności, że
następna wojna byłaby jądrowa i absurdalne
jest porzucanie wszelkiego normalnego
planowania, na takich podstawach. Ponadto
utrzymanie brytyjskiej i amerykańskiej potęgi
morskiej na całym świecie byłoby ważnym
czynnikiem w zapobieganiu jakiejkolwiek
przyszłej wojnie światowej, jądrowej czy innej.
abandon all normal planning on
such grounds. Moreover, the
maintenance of British and
American naval power all over
the world would have been a
major factor in the prevention
of any future world war,
nuclear or otherwise.
The Seychelles
While 1 was writing these lines,
the Press announced a
coup
d’état in the Seychelles, a
former British colony, now a
member of the Commonwealth.
The Head of State was in
London at the Commonwealth
Conference.
The Seychelles are just such a
group of islands as could have
been used as bases for Anglo-
American sea power. Situated
at the mouth of the Persian
Gulf, they dominate the
communications leading to the
world’s largest reserves of oil.
Seszele
Podczas, gdy pisałem te słowa, prasa ogłosiła
zamach stanu na Seszelach, dawnej kolonii
brytyjskiej, obecnie będącej członkiem
Wspólnoty Narodów. Głowa państwa była
wówczas w Londynie na konferencji
Wspólnoty.
Seszele to dokładnie taka grupa wysp, która
mogłaby być używana jako baza dla anglo-
amerykańskich sił morskich. Położona przy
ujściu Zatoki Perskiej, dominuje nad szlakami
prowadzącymi do największych światowych
rezerw ropy.
The oil route
Today Europe depends largely
on the Middle East for her oil,
which is brought by tankers
round the Cape of Good Hope.
The Royal Navy has been
withdrawn from the Persian
Gulf and the Indian Ocean.
Naval bases and co-operation
with South Africa have been
given up for ideological
reasons, and Europe’s oil
lifeline has been abandoned to
chance or to the Russians.
Szlak naftowy
Dziś, jeśli chodzi o ropę naftową, Europa
polega w dużej mierze na Bliskim Wschodzie,
skąd surowiec jest dostarczany tankowcami
wokół Przylądka Dobrej Nadziei. Royal Navy
została wycofana z Zatoki Perskiej i Oceanu
Indyjskiego. Współpraca z Republiką
Południowej Afryki została ograniczona z
przyczyn ideologicznych, a baza marynarki
wojennej opuszczona. W ten sposób ostatnia
naftowa deska ratunku Europy została
zostawiona przypadkowi lub... Rosji.
Our priceless heritage
One of the most alarming facts
in the modern scene is the
degree of ignorance and
incapacity which is so often
displayed by the politicians
whom the nation places in
power. It was Britain which first
discovered the benevolent and
peace-keeping strength of sea
power. The idea that the duty
of the Royal Navy was to
protect Britain from invasion
from Europe would scarcely
convince a child in a primary
school.
Owing to the general wave of
anti-imperialism. in Britain after
the Second World War, our
priceless heritage, so vital to
ourselves and to the peace of
the world, was unthinkingly
thrown away. The Royal Navy
was deprived of its beneficent
role in a fit of absence of mind.
Nasze bezcenne dziedzictwo
Jednym z najbardziej niepokojących faktów
nowoczesnego świata jest wysoki stopień
ignorancji i nieudolności, tak często
obserwowany u polityków, którym naród daje
władzę. To Wielka Brytania pierwsza odkryła
pokojową siłę potęgi morskiej. Pomysł, że
obowiązkiem Royal Navy jest ochrona Brytanii
przed inwazją ze strony Europy, z ledwością
przekonałby dziecko w podstawówce.
Ze względu na ogólną falę anty-imperializmu w
Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej, nasze
bezcenne dziedzictwo, tak istotne dla nas
samych i dla pokoju na świecie, zostało
bezmyślnie zmarnowane. W przypływie
bezmyślności, Royal Navy została pozbawiona
swojej dobroczynnej roli.
We just can’t afford it
Suggestions for the
maintenance of our naval
power, particularly in the Indian
Ocean, will perhaps be greeted
with the remark: “Very nice.
But we just can't afford it.” This
is as if a housewife were to
say, “We cannot afford to buy
food for our family, because we
have so many H.P. payments to
make for the new car, the
colour television and the
washing-machine.” It is a
question of priorities.
Po prostu nie możemy sobie na to
pozwolić
Sugestia, by utrzymać naszą potęgę morską,
szczególnie na Oceanie Indyjskim,
prawdopodobnie spotkałaby się z
odpowiedzią: „Zgoda. Ale po prostu nie
możemy sobie na to pozwolić.” To tak, jakby
pani domu miała powiedzieć: „Nie możemy
sobie pozwolić na zakup żywności dla rodziny,
ponieważ mamy tak wiele rat do zapłacenia za
nowy samochód, kolorowy telewizor i pralkę
automatyczną.” To kwestia priorytetów.
Wielka Brytania czerpie paliwa i surowce dla
przemysłu i jedzenie dla swoich obywateli, z
zagranicy. Jeśli nie będziemy w stanie chronić
Britain derives the fuel and raw
materials for her industries and
the food for her people, from
overseas. If we cannot protect
these essentials on the high
seas, we shall die or lose our
independence.
The reason why we cannot pay
for our essential protection is
that we all want more money
and less work
now. ‘Let's enjoy
ourselves now. We can pay the
penalty later on’, seems to be
our motto. We cannot survive
unless we take a more serious
and far-sighted view of our
needs and obligations.
tych niezbędnych rzeczy na pełnym morzu,
umrzemy, albo stracimy niezależność.
Powodem, dla którego nie możemy zapłacić za
naszą niezbędną ochronę jest to, że wszyscy
chcemy więcej pieniędzy i mniej pracy.
„Bawmy się dobrze teraz. Karę możemy
zapłacić później”, wydaje się być naszym
mottem. Nie przetrwamy, jeśli nie zaczniemy
patrzeć poważniej i bardziej dalekowzrocznie
na nasze potrzeby i obowiązki.
5: THE LUST TO
COERCE
5: KONIECZNOŚĆ
PRZYMUSU
Liberty or compulsion
One of the most unfortunate
tendencies which permeate
modern thinking is the reliance
on coercion. If we do not agree
with anyone, we attempt to
force him to comply with our
views, if not with weapons,
then with strikes, blockades or
boycotts.
We believe the policies of
South Africa to be mistaken,
but if we were her ally and
partner, we could exercise
more influence on their
modification than we can do by
boycott and disavowal.
This narrow-mindedness is
extraordinary. We loudly
proclaim the freedom of the
Wolność lub przymus
Jedną z najbardziej nieszczęśliwych tendencji,
które przenikają nowoczesne myślenie jest
poleganie na przymusie. Jeśli nie zgadzamy się
z kimś, staramy się zmusić go do przyjęcia
naszych poglądów, jeśli nie przy pomocy
broni, to strajków, blokad lub bojkotów.
Wierzymy, że postępowanie RPA jest złe,
jednak jeśli bylibyśmy ich sojusznikiem i
partnerem, moglibyśmy wywrzeć większy
wpływ na ich zmianę, niż możemy to zrobić
poprzez bojkoty.
Ta ciasnota umysłowa jest zdumiewająca.
Głosimy wolność jednostki, ale jeśli ktoś
ośmieli się różnić od naszych poglądów pod
jakimkolwiek względem, od razu ogłaszamy
blokadę, strajk lub bojkot. Twierdzimy, że
pragniemy pokoju, jednak wciąż wywołujemy
zaciekłą wrogość przez naszą niecierpliwą
nietolerancję. Czy nie byłoby rozsądniej być
individual, but if anyone dares
to differ from our views in any
respect, we immediately
declare a blockade, a strike or
a boycott. We claim to desire
peace, yet we constantly stir
up bitter hostility by our
impatient intolerance. Would it
not be wiser to be more calm,
to reason, to discuss and to
persuade amicably, than to
issue peremptory ultimatums?
Are we justified in assuming
that we always know best, and
that others had better agree
with us, or else?
We assume this attitude in our
internal affairs as much as in
dealing with foreign nations. If
the House of Lords rejects a
Bill, we hear cries to abolish
the Upper House. For trivial
reasons employees call an
official or unofficial strike, the
resulting suffering falling on
our fellow citizens. Every one
of us seems to aspire to be a
little dictator, though we all
loudly denounce dictatorship.
bardziej spokojnym, uzasadniać, dyskutować i
przekonywać pokojowo, zamiast wydawać
stanowcze ultimatum? Czy mamy prawo
zakładać, że zawsze wiemy najlepiej i że
lepiej, żeby inni zgadzali się z nami, bo inaczej
pożałują?
Przyjmujemy takie nastawienie zarówno w
sprawach wewnętrznych, jak i w kontaktach z
innymi narodami. Gdy Izba Lordów odrzuca
projekt ustawy, słyszymy apele o obalenie Izby
Wyższej. Z trywialnych powodów pracownicy
wzywają do oficjalnych, bądź nieoficjalnych
strajków, a powstałe cierpienie spada na
naszych współobywateli. Każdy z nas zdaje się
aspirować w pewnym stopniu do bycia
dyktatorem, chociaż wszyscy głośno
potępiamy dyktaturę.
The use of violence
I will not speak of the use of
violence on moral grounds- the
immediate results in human
suffering are obvious enough. I
will discuss it only in terms of
its self-defeating futility. For
human nature is such that the
use of violence produces
resentment. The victims of
violence are embittered and
nurse the desire for revenge.
Sooner or later, their
resentment will lead to
counter-violence, which in its
Stosowanie przemocy
Nie będę mówił o stosowaniu przemocy na
gruncie moralnym – jej efekty w ludzkim
cierpieniu są wystarczająco oczywiste.
Omówię ją tylko pod kątem jej
autodestrukcyjnej bezcelowości. Ludzka natura
jest taka, że stosowanie przemocy wywołuje
urazy. Ofiary przemocy są rozgoryczone i
pielęgnują w sobie pragnienie zemsty. Prędzej
czy później, ich rozgoryczenie doprowadzi do
przemocy w odpowiedzi na przemoc, co z kolei
spowoduje kolejną falę przemocy w
odpowiedzi na odpowiedź przemocą. To może
trwać bez końca.
turn will cause another wave of
counter-counter-violence,
lasting perhaps for centuries.
Thus the wars of Napoleon
may be seen as the cause of
the Franco-Prussian War of
1870, and of both world wars.
In 1170, Strongbow, the
Norman Earl of Pembroke,
crossed to Ireland at the
request of the King of Leinster,
who had been driven from his
throne by his neighbour, the
King of Connaught. In 1172,
Henry II crossed to Ireland.
The effects of these initial acts
of violence are with us to this
day.
The same process may be
traced all over the world, in the
form of racial rivalries, and
family or tribal blood-feuds.
That violence solves nothing
and only breeds more violence
is a universal human law.
Stąd też wojna z Napoleonem może być
postrzegana jako przyczyna wojny francusko-
pruskiej w 1870 roku, jak również obu wojen
światowych.
W 1170 roku, Strongbow, normandzki hrabia
Pembroke, wkroczył do Irlandii na prośbę
króla Leinsteru, który został zrzucony z tronu
przez swego sąsiada, króla Connacht. W 1172
Henryk II wkroczył do Irlandii. Efekty tych
pierwszych aktów przemocy odczuwamy po
dziś dzień.
Ten sam proces jest widoczny na całym
świecie, w formie rywalizacji pomiędzy
narodami, czy też w formie krwawych waśni
rodzinnych lub plemiennych. To, że przemoc
niczego nie rozwiązuje, a jedynie rodzi więcej
przemocy jest uniwersalnym ludzkim prawem..
The need to maintain
strength
At the same time, although we
may realise the manner in
which violence only breeds
more violence, we must
appreciate also that many
nations deliberately intend to
use violence to achieve their
selfish ends. To abandon or to
reduce too drastically our own
armed forces is, therefore, not
the way to end wars, but more
probably to increase them.
Those who consciously rely on
violence would thereby be
encouraged to embark on the
offensive.
Konieczność utrzymania siły
Chociaż możemy zdawać sobie sprawę z tego,
w jaki sposób przemoc rodzi większą przemoc,
musimy być też świadomi, że wiele narodów
celowo zamierza używać przemocy, aby
osiągnąć swoje egoistyczne cele. Porzucenie,
lub zbyt drastycznie zmniejszenie naszych sił
zbrojnych nie jest zatem sposobem na
zakończenie wojen, lecz, co bardziej
prawdopodobne, na ich zwiększenie. Ci, którzy
świadomie opierają się na przemocy, zostaliby
zachęceni tym do rozpoczęcia ofensywy.
Zmniejszanie naszych sił zbrojnych w celu
wydawania pieniędzy zaoszczędzonych na
poprawie sytuacji społecznej jest więc
niebezpiecznie krótkowzroczne. Może
doprowadzić do kolejnej wojny, która
To reduce our armed forces in
order to spend the money
saved on social improvements
is thus dangerously short-
sighted. It might lead to
another war, which would
result in the loss of all our
social services, and possibly
also of our national
independence.
Strength wins respect in this
world. If we really want peace
and the abandonment of
violence, we need to be strong
in order that we may be
listened to. Our present
situation is the reverse. Nobody
listens to our admonitions,
owing to our weakness. Yet we
continue to tell everybody else
how to behave, as though we
were the patriarch of all the
nations. Thereby we expose
ourselves merely to resentment
and contempt. Advice offered
by the weak is rarely followed
by its recipients.
spowoduje utratę całego systemu opieki
społecznej, a być może też i niepodległości
naszego narodu.
Siłą zdobywa się szacunek na świecie. Jeśli
naprawdę chcemy pokoju i rezygnacji z
przemocy, musimy być silni, żeby nas
słuchano. Nasza obecna sytuacja jest jednak
inna. Nikt nie słucha naszych przestróg, z
powodu naszej słabości. Jednak nadal
próbujemy mówić wszystkim innym, jak mają
postępować, jakbyśmy byli patriarchą
wszystkich narodów. W ten sposób możemy
narazić się tylko na niechęć i pogardę. Porady
oferowane przez słabych są rzadko stosowane
przez odbiorców.
6: ENERGY AND
LEADERSHIP
6: ENERGIA i
PRZYWÓDZTWO
A decline in physical
energy
European visitors to London at
the beginning of the nineteenth
century were impressed by the
intense activity which they saw.
Everybody in London was in a
hurry. But in the second half of
the century, this peculiarity was
transferred to New York, where
the pace and pressure of life
Utarta witalności
Europejczycy odwiedzający Londyn na
początku XIX wieku byli pod wrażeniem dużej
aktywności, którą zaobserwowali. Pośpiech w
Londynie był wszechobecny. Jednak w drugiej
połowie stulecia, to zjawisko przeniosło się do
Nowego Jorku, gdzie mówiło się, że tempo
życia i ciśnienie były niemal nie do zniesienia.
Ale w numerze Blackwood's z lutego 1977
roku, Jean Gimpel mówi nam, że w 1956 roku
were said to be almost
unbearable.
But, in the February 1977 issue
of
Blackwood's, Jean Gimpel
tells us that in 1956 the men
and women in the streets of
the United States ‘were now
walking to and from work in as
leisurely a manner as if they
were in Rome; and, like their
counterparts in Paris, many
executives were taking two
hours or more for lunch’.
To what are we to attribute this
regular decline in energy in old
nations? Is it a physical
phenomenon, the result of
comfort and overeating? Or is it
mental or moral, a decline in
idealism and spirit?
It will be seen that, in many
directions, we cannot solve our
problems, because we have
never thought in terms of the
long-term rise and fall of
nations and cultures. It is my
earnest hope that the present
debate might lead to a change
in our historical studies, and to
more research into the rise and
fall of nations throughout
history. Such studies might
help us to discover the reasons
for national decline and enable
us to rectify them.
mężczyźni i kobiety na ulicach Stanów
Zjednoczonych „chodzili do i z pracy tak
spokojnie, jak gdyby byli w Rzymie; i, jak ich
odpowiedniki w Paryżu, wielu menedżerów
jadło lunch przez dwie, lub więcej godzin”.
Czemu możemy przypisywać ten regularny
spadek energii w starych narodach? Czy jest
to zjawisko fizyczne, rezultat komfortu i
przejedzenia? Czy to może umysłowy czy
moralny, upadek idealizmu i ducha?
Zobaczymy, że w wielu dziedzinach, nie
możemy rozwiązać naszych problemów, bo
nigdy nie myśleliśmy w kategoriach
długofalowego wzrostu i upadku narodów i
kultur. Mam głęboką nadzieję, że obecna
debata może doprowadzić do zmian w naszych
badaniach historycznych, a także do
dokładniejszych badań nad powstawaniem i
upadaniem narodów na przestrzeni dziejów.
Takie badania mogą pomóc nam odkryć
przyczyny upadku narodów i umożliwić nam
odpowiednie skorygowanie naszych działań.
The lost art of
leadership
However dedicated men nay
be, the success of their work
inevitably depends on the
quality of their leaders. I am,
convinced that the key to
Upadek sztuki przywództwa
Nieważne jak zaangażowani mogą być ludzie,
sukces ich pracy nierozłącznie zależy od
jakości ich przywódców. Jestem przekonany,
że klucz do przywództwa kryje się w zasadzie:
„Lecz największy między wami niech będzie
jak najmłodszy, a przełożony jak sługa!”
leadership lies in the principle:
‘He that is greatest among you,
let him be as the younger; and
he that is chief, as he that doth
serve.’ Leadership should not
bring privileges, but duties.
No man should ask his
subordinates to do more than
he does himself. If work begins
at eight in the morning, the top
men should be there on time.
If the workers snatch a quick
lunch in a cafeteria, the
directors should do the same,
and not absent themselves for
two hours to eat at a
restaurant.
Everyone should enjoy his or
her daily work. Enjoyment
depends on personal relations.
It is the duty of the senior men
to make their subordinates
happy by knowing them
personally and by producing a
spirit of comradeship and of
mutual pride in the work.
Warm personal relationships
can be used by senior men to
discuss with their subordinates
the progress of the work, their
mutual achievements and the
difficulties which lie ahead.
Such intercourse and exchange
of confidences foster a sense of
comradeship and team-work.
Przywództwo nie powinno przynosić
przywilejów, ale obowiązki.
Żaden człowiek nie powinien wymagać od
swoich podwładnych robienia więcej niż sam
robi. Jeśli prace rozpoczynają się o ósmej
rano, szefowie powinni być tam na czas. Jeśli
pracownicy łapią szybki lunch na stołówce,
dyrektorzy powinni robić to samo, zamiast
znikać na dwie godziny na jedzenie w
restauracji.
Każdy powinien cieszyć się ze swojej
codziennej pracy. A radość z pracy zależy też
od relacji międzyludzkich. Obowiązkiem
przełożonych jest zapewnienie szczęścia
podwładnym przez poznanie ich osobiście i
przez stworzenie ducha koleżeństwa i wspólnej
dumy z pracy.
Ciepłe relacje między ludźmi mogą być
używane przez kierownictwo do dyskusji z
podwładnymi o postępach prac, wspólnych
osiągnięciach i trudnościach, które stoją przed
nimi. Takie kontakty i wymiana zwierzeń
wspierają poczucie koleżeństwa i pracy
zespołowej.
The plague of paper
work
One of the principal obstacles
to leadership today is the ever-
increasing amount of paper
work, which tends to keep
senior people constantly at
Plaga papierkowej roboty
Jedną z głównych przeszkód dla przywództwa
jest dziś coraz większa ilość papierkowej
roboty, która ma tendencję do utrzymywania
kierownictwa stale przy biurku, działając na
szkodę relacji międzyludzkich. Ta plaga
przenika każdą sferę naszego życia –
their desks, and hence militates
against human relationships.
This plague affects every
department of our lives-
industry, the armed services,
the Church, the administration
and almost every other human
activity.
No amount of paper work,
planning or statistics can
produce comradeship.
przemysł, siły zbrojne, kościół, administrację i
niemal każde inne ludzkie działania..
Żadna ilość papierkowej roboty, planowania,
czy statystyki nie zaowocuje koleżeństwem.
‘Liberation’ from the
office
When I commanded, the Arab
Legion, I too suffered from the
endless stream of paper. Office
life, moreover, was insidious. To
escape from it, I found myself
obliged to make and observe
my own rule of life. Three days
a week I spent in the office.
The other three days I spent
visiting the men at work or in
the field, no matter how much
paper lay in my in-tray. At a
pinch, the extra paper work
could be done in the house
after working hours. Company
directors and civil servants
should remember that by
calling for more reports and
statistics, they make it
impossible for their
subordinates to carry out
essential tasks of leadership.
„Wyzwolenie” z biura
Gdy dowodziłem Legionem Arabskim, również
byłem boleśnie zalewany niekończącymi się
strumieniami papieru. Co więcej, życie
biurowe zdawało się rozrastać. Aby od niego
uciec, poczułem, że muszę stworzyć i
przestrzegać własnych zasad. Trzy dni w
tygodniu spędzałem w biurze. Pozostałe trzy
dni spędzałem odwiedzając ludzi w pracy lub
w terenie, bez względu na to, ile papierów na
mnie czekało. W razie potrzeby, dodatkową
pracą papierkową mogłem zająć się w domu,
po godzinach pracy. Dyrektorzy firm i
urzędnicy powinni pamiętać, że życząc sobie
więcej raportów i statystyk, uniemożliwiają ich
podwładnym wykonywanie podstawowych
zadań kierownictwa.
Selfishness
I recently received a letter from
a friend in the United States in
which he said that the
Egoizm
Niedawno otrzymałem list od przyjaciela ze
Stanów Zjednoczonych, w którym napisał, że
wyróżniającą się cechą życia w tym kraju dziś
outstanding characteristic of
life in that country today is
selfishness. This peculiarity
seems to me to be due to the
fact that the acquisition of
money has become the chief
object of our lives.
As I said in my first article, we
make money for ourselves, not
for our community or our
country. We may, however,
extend the charge of
selfishness from individuals to
confederations, trade unions
and businesses, each of which
concentrates on the interests of
its members, disregarding the
country as a whole, and other
bodies similar to itself.
jest egoizm. Ta szczególna cecha wydaje mi
się brać z faktu, że zdobywanie pieniędzy stało
się głównym celem naszego życia.
Jak stwierdziłem w moim pierwszym artykule,
zarabiamy pieniądze dla siebie, nie dla naszej
społeczności, czy naszego kraju. Możemy
jednak rozszerzyć wagę egoizmu z jednostek
na wspólnoty, związki zawodowe i
przedsiębiorstwa, z których każde koncentruje
się na korzyściach dla swoich członków,
ignorując kraj jako całość, czy inne organy im
podobne.
The necessity for work
The motto of the school at
which I was educated was
Labor Omnia Vincit- Work
conquers everything. Asian
immigrants often arrive
penniless in the United States,
but within five or six years they
are wealthy and well
established. The reason is that
they are prepared to work day
and night, whereas the native
Americans work only short
hours.
Trade unions have undoubtedly
achieved great things in Britain,
but they have also largely
contributed to her decline by
urging their members to
restrict their output.
A constructive outlook
necessitates hard work,
increased production and an
energetic policy of expansion.
Konieczność pracy
Motto szkoły, w której się uczyłem, brzmiało:
Labor Omnia Vincit – praca zwycięża wszystko.
Azjatyccy imigranci często przyjeżdżają bez
grosza przy duszy do Stanów Zjednoczonych,
jednak w ciągu pięciu lub sześciu lat,
zdobywają pieniądze i stabilizację. Sekret ich
sukcesu zawiera się w tym, że są
przygotowani do pracy dniami i nocami,
podczas gdy rdzenni Amerykanie pracują tylko
przez kilka godzin.
Związki zawodowe niewątpliwie osiągnęły
bardzo dużo w Wielkiej Brytanii, ale też w
znacznym stopniu przyczyniły się do jej
upadku, poprzez zachęcanie swoich członków
do ograniczania wydajności.
Konstruktywne nastawienie wymaga ciężkiej
pracy, zwiększenia produkcji i energicznej
polityki ekspansji. Takie nastawienie
doprowadziłoby do zwiększenia zarobków i
poprawy warunków życia miejskiego.
Biznesmeni, którzy spędzają dwie godziny na
lunchu i pracownicy hali produkcyjnej, którzy
Such an attitude would result in
the earning of increased
wealth, leading to higher
wages and an improved city
environment.
Business executives who spend
two hours at lunch and shop-
floor workers who limit their
own output are two faces of
the same coin- a decline of
energy and, above all, of
enthusiasm.
We need constructive leaders
who can rouse the nation to
new energy and enthusiasm, as
did Winston Churchill in his
1940 speech to the British
people, when he told them that
he had ‘nothing to offer but
blood, toil, tears and sweat’.
Politicians who seek votes by
promising the electors more
money cannot supply positive
leadership. Human beings can
only be roused to enthusiasm
by a clarion call to service and
sacrifice for a noble cause.
ograniczają swoją produktywność, to dwie
strony tego samego medalu – spadku energii,
a przede wszystkim entuzjazmu.
Potrzebujemy konstruktywnych liderów, którzy
będą w stanie rozbudzić w narodzie nową
energię i entuzjazm, tak jak zrobił to Winston
Churchill w swoim przemówieniu z 1940 roku
do Brytyjczyków, kiedy powiedział, że „nie ma
im nic do zaoferowania, tylko krew, trud, łzy i
pot”.
Politycy, którzy szukają głosów przez
obiecywanie wyborcom więcej pieniędzy, nie
są w stanie zapewnić pozytywnego
przywództwa. Ludzie mogą mieć rozbudzany
entuzjazm jedynie przez wyraźne wezwanie do
służby i poświęcenia w szlachetnej sprawie.
Corruption
Another deeply alarming
symptom is the appearance of
bribery and corruption in our
public life. One outstanding
quality which has characterised
British civil servants for more
than a century has been the
absence of bribery. Living a
great part of my life in the
Middle East, I have endlessly
heard the people of those
countries express their surprise
and admiration at the fact that
British officers and officials
never took bribes.
Korupcja
Innym głęboko niepokojącym objawem jest
pojawienie się łapownictwa i korupcji w życiu
publicznym. Jedną z wyróżniających cech,
charakteryzującą brytyjskich urzędników od
ponad wieku, był brak korupcji. Spędzając
sporą część swojego życia na Bliskim
Wschodzie, bez końca słyszałem, jak
mieszkańcy tych krajów wyrażają zdziwienie i
zachwyt faktem, że brytyjscy oficerowie i
urzędnicy nigdy nie brali łapówek.
W ciągu ostatnich kilku lat, niestety, czytamy o
coraz większej liczbie przypadków łapownictwa
i korupcji brytyjskich urzędników. Korupcja jest
rakiem, niszczącym naród od wewnątrz.
In the last few years, alas, we
read of an increasing number
of cases of bribery and
corruption involving British
public servants. Corruption is a
cancer which destroys a nation
from within.
Intellectualism cannot
provide a solution
I indicated the shortcomings of
intellectualism in my first
article. We suffer today under
the illusion that human
cleverness can save us. A new
ideology, a lot more new laws,
more intellectual planning, a
change of the party in office-
these are offered as remedies
for our distresses.
Politicians are unwilling or
afraid to admit that our decline
is due to a loss of moral fibre.
Yet there cannot be the
slightest doubt that this is the
case. No amount of intellectual
cleverness can restore
greatness to a nation which
has lost its energy, its initiative,
its honesty and, above all, its
dedication to service. ‘Only
readiness for self-sacrifice can
enable a community to survive,’
I wrote in my first article.
Our problems, therefore, are
how to secure the reform of
moral standards and how to
bring about devotion to service
and sacrifice.
Intelekt nie jest w stanie
dostarczyć rozwiązania
W moim pierwszym artykule wskazałem na
niedociągnięcia intelektualizmu. Cierpimy dziś
w iluzji, że ludzka inteligencja może nas
uratować. Nowa ideologia, o wiele więcej
nowych przepisów, więcej intelektualnego
planowania, zmiana partii w ministerstwie - są
oferowane jako środki na nasze zmartwienia.
Politycy nie chcą, lub boją się przyznać, że
nasz upadek jest spowodowany utratą zasad
moralnych. Jednak nie może być najmniejszej
wątpliwości, że tak właśnie jest. Żadna ilość
intelektualnej zręczności nie przywróci
świetności narodowi, który stracił swoją
energię, inicjatywę, uczciwość i przede
wszystkim, oddanie pracy. Jak napisałem w
moim pierwszym artykule: „Jedynie duch
gotowości do poświęceń umożliwia
społeczeństwu przetrwanie”.
Naszym problemem jest więc przeprowadzenie
reformy norm moralnych, oraz doprowadzenie
społeczeństwa do poświęcenia i oddania się
pracy.
Hitting them for six
Jak grom z jasnego nieba
Personally I believe in Britain.
If we could only shake of our
negative attitudes and resolve
to stop our internal quarrels
and to set ourselves
energetically to work, I believe
(to use a British metaphor) we
could hit all our detractors for
six.
Osobiście wierzę w Wielką Brytanię. Jeśli tylko
będziemy w stanie porzucić nasze negatywne
nastawienie, rozwiązać problem naszych
wewnętrznych waśni i i nastawić się
energicznie do pracy, uważam, że będziemy w
stanie zszokować wszystkich naszych
krytyków.
7: THE POSITION
OF WOMEN
7: POZYCJA KOBIET
Feminism
I was surprised to receive little
comment on my remarks
regarding the increase of
female influence in public life in
tithes of national decline. I
mentioned that the Arab
feminist movement came to an
end at the close of the ninth
century, when the breakdown
of public security made it
unsafe for women to go out
into the streets unescorted.
Once again, we do not know
the reason for the emergence
of women into public life in
periods of decadence, because
the rise and fall of nations have
never been studied by our
historians. Is there some way
in which the men of a nation
can become decadent, but not
the women?
Feminizm
Byłem zaskoczony, jak niewiele komentarzy
otrzymałem na temat moich uwag,
dotyczących zwiększenia udziału kobiet w
życiu publicznym, jako czynnika wpływającego
na upadek narodu. Wspomniałem, że Arabski
ruch feministyczny zakończył się u schyłku XIX
wieku, gdy załamanie bezpieczeństwa
publicznego sprawiło, że niebezpieczne dla
kobiety stało się wyjście na ulice bez eskorty.
Nie znamy przyczyny pojawienia się kobiet w
życiu publicznym w okresie dekadencji,
ponieważ rozkwit i upadek narodów nigdy nie
były badane przez naszych historyków. Czy
jest możliwe, że dekadencja ogrania tylko
mężczyzn z danej nacji, omijając kobiety?
Reversal of the sexes
Odwrócenie płci
The increasing prominence of
women in public life seems to
coincide with a desire on the
part of some men to imitate
women. In Baghdad, there
were young men who wore
female clothes and strings of
beads. This tendency may
coincide with an increase in
homosexuality. This has been
called the reversal of the
sexes- the men want to be
women, the women men.
Of course the majority of men
and women continue to marry,
to produce families and to
observe the normal relations
between the sexes.
Nevertheless, the reversal of
the sexes seems to be a sign of
decadence.
Again, however, while
recording this development, we
are unable to offer an
explanation or a cure.
Wzrastające znaczenie kobiet w życiu
publicznym wydaje się zbiegać z chęcią ze
strony niektórych mężczyzn do naśladowania
kobiet. W Bagdadzie byli młodzi mężczyźni,
którzy nosili kobiece ubrania i korale. Ta
tendencja może pokrywać się ze wzrostem
homoseksualizmu. Zostało to nazwane
odwróceniem płci - mężczyźni chcą być
kobietami, kobiety mężczyznami.
Oczywiście, większość mężczyzn i kobiet nadal
bierze śluby, tworzy rodziny i przestrzega
uznanych za normalne relacji między płciami.
Niemniej jednak odwrócenie płci wydaje się
być oznaką dekadencji.
Znów jednak, choć odnotowujemy taką
tendencję, nie jesteśmy w stanie zaoferować
wyjaśnień, czy środków zaradczych.
Women and the next
generation
When considering the future,
we realise the importance of
women in deciding the quality
of the next generation. The
first ten years of life stamp the
future character of a child, and
during those years the
influence of a good mother can
be decisive. We can probably
say with confidence that most
of the great men in history
owed their characters to their
splendid mothers, rather than
to the example of their fathers.
It is for this reason that the
modern tendency of women
with small children to go out to
Kobiety i kolejne pokolenie
Rozmyślając o przyszłości, zdajemy sobie
sprawę że znaczenia kobiet w decydowaniu o
jakości kolejnego pokolenia. Pierwsze dziesięć
lat życia decyduje o przyszłym charakterze
dziecka, i podczas tych lat wpływ dobrej matki
może być decydujący. Z dużym
prawdopodobieństwem możemy stwierdzić, że
większość wielkich ludzi w historii zawdzięcza
swoje charaktery raczej wspaniałym matkom,
a nie wzorcom, prezentowanym przez ojców. Z
tego powodu nowoczesna tendencja, by matki
małych dzieci pracowały zawodowo, wydaje
się stanowić zagrożenie dla przyszłości
naszego kraju.
work seems so fraught with
future danger for our country.
Broken homes
The ever-increasing number of
men and women who desert
their spouses and children to
run away with someone else
provides an alarming portent
for the future. The children,
dragged from pillar to post,
grow up mentally unstable,
refractory, cynical and
delinquent.
No statement could be farther
from the truth than the claim
that my morals are my own
affair and are nobody else’s
business. The morals of every
one of us are of vital
importance to the future of our
country.
Rozbite domy
Rosnąca liczba mężczyzn i kobiet,
porzucających małżonków i dzieci, by uciec z
kimś innym, stanowi niepokojący znak dla
przyszłości. Dzieci, chodzące od rodzica do
rodzica, stają się psychicznie niestabilne,
nieposłuszne, cyniczne, naruszają prawo.
Żadna wypowiedź nie może być dalsza od
prawdy niż twierdzenie, że moja moralność
jest moja własna i nikomu nic do tego.
Moralność każdego z nas ma ogromne
znaczenie dla przyszłości naszego kraju.
Noble and selfless
service
God, we are told, created us
mate and female. But women
seem to me to have rendered
the more noble and selfless
service and to have been the
vital foundation of the nation.
They toil day after day at their
domestic duties and at bringing
up their children, without the
apparent rewards and publicity
enjoyed by men. No doubt the
realisation of the selfless
service carried out by women
gave rise to the veneration
which occurred here and there
in the past.
Szlachetna i bezinteresowna praca
Bóg, jak się mówi, stworzył nas mężczyzną i
kobietą. Ale moim zdaniem kobiety wykonują
pracę bardziej szlachetną i bezinteresowną.
Wydają mi się stanowić życiodajny fundament
narodu. Trudzą się dzień po dniu nad
obowiązkami domowymi i nad wychowaniem
dzieci, bez widocznych nagród i uwagi, z jakich
korzystają mężczyźni. Niewątpliwie, realizacja
bezinteresownej służby wykonywanej przez
kobiety doprowadziła do czci, jaką okazywano
im w różnych miejscach w przeszłości.
Ale nawet w naszej kulturze, praktyki takie jak
otwieranie kobietom drzwi, przepuszczanie ich,
zdejmowanie kapelusza, czy ustępowanie im
miejsca, były oznakami tego samego uczucia.
Pokazywały, że naród opiera się na kobietach,
But even among ourselves,
such practices as opening
doors for women, allowing
them to pass first, taking off
the hat or giving up seats to
women, were symptoms of the
same feeling. They indicated
that the nation was founded
upon its women, who
consequently deserved the
respect and the veneration of
men.
które w związku z tym zasługują na cześć i
szacunek mężczyzn.
More ‘liberation’
Of all the internal quarrels to
which we devote so much of
our time, the most absurd is
surely the demand for the
‘liberation’ of women. Both my
grandmothers died before
1910, but I can remember
them clearly. Certainly no
suspicion of inferiority ever
entered their minds. They
presided like empresses, gentle
and beloved, over their children
and grandchildren.
Any good I may have done in
my life I attribute principally to
the influence of my mother.
Więcej „wyzwolenia”
Ze wszystkich wewnętrznych kłótni, którym
poświęcamy tak wiele czasu, z pewnością
najbardziej absurdalne są żądania
„wyzwolenia” kobiet. Obie moje babcie zmarły
przed 1910 r., jednak pamiętam je wyraźnie.
Na pewno żadna myśl o ich niższości nigdy nie
pojawiła się w ich głowach. One królowały jak
cesarzowe, łagodne i ukochane, nad dziećmi i
wnukami.
Wszystko, co dobrego mogłem zrobić w swoim
życiu przypisuję głównie wpływowi swojej
matki.
Women and culture
We must also remember that
women are the inspiration and
the guardians of romance,
poetry and culture. Any man
who has served in an army at
war, or in a distant region
where there were no women,
realises how coarse and brutal
men can become without
Kobiety i kultura
Musimy też pamiętać , że kobiety są inspiracją
i strażniczkami romansu, poezji i kultury.
Każdy człowiek, który służył w armii na
wojnie, lub w odległym regionie, gdzie nie
było żadnych kobiet, zdaje sobie sprawę, jak
nieokrzesani i brutalni potrafią być mężczyźni
bez ich wpływu.
Mężczyźni są pospolitą gliną ludzkiej rasy, to
female influence.
Men are the common clay of
the human race, the hewers of
wood and the drawers of water.
How tragic it is that women,
our guardian angels, the
inspirers of all our best actions,
should desire to descend from
their high estate and rake in
the mud of the sordid rat race.
rębacze drzew i nosiciele wód. Jak tragiczne
jest, że kobiety, nasze anioły stróże,
inspiratorki wszystkich naszych najlepszych
działań, pragną zejść z ich wysokich
piedestałów i grzebać w błocie obrzydliwego
wyścigu szczurów.
8: POPULATION
AND THE FUTURE
8: POPULACJA I
PRZYSZŁOŚĆ
The unexpected
happens
When attempting to discuss the
future, it is interesting to
observe that, all through
history, the wisest men of their
time have completely failed to
foresee events. Providence
always seems to have an
utterly unexpected card to play.
Who, ten or twenty years ago,
foresaw the sudden enormous
wealth which Iran and desert
Arabia have acquired in the last
three or four years?
Nieprzewidywalność
Podczas próby dyskusji na temat przyszłości,
warto zauważyć, że przez całą historię,
najmądrzejszym ludziom swoich czasów w
żadnym stopniu nie udało się przewidzieć
przyszłych wydarzeń. Opatrzność zawsze
wydaje się grać zupełnie nieoczekiwanymi
kartami. Kto, dziesięć czy dwadzieścia lat
temu, przewidziałby nagłe ogromne bogactwo,
jakie Iran i pustynny Półwysep Arabski
uzyskały w ciągu ostatnich trzech lub czterech
lat?
Means of transport and
communication
It is obvious that modem
means of transport and
communication must
profoundly affect the future.
Some people foresee the
development of a single human
race, sharing a common mixed
Środki transportu i komunikacji
Jest oczywiste, że nowoczesne środki
transportu i komunikacji mają znaczący wpływ
na przyszłość. Niektórzy przewidują rozwój
jednej rasy ludzkiej, dzielącej wspólną,
mieszaną kulturę. Takie prognozy to nic więcej
niż zgadywanie. Pojawienie się jednej rasy i
kultury na ziemi wydaje mi się grozić tragiczną
monotonią i zubożeniem życia ludzkiego.
culture. Such forecasts are no
more than guesswork. The
emergence of a single race and
culture over the earth seems to
me to threaten a tragic
monotony and impoverishment
in human life.
Nevertheless, it is worth noting
that propinquity does not
necessarily mean either co-
operation or fraternisation. The
Greeks and the Turks have
lived together in Cyprus for
centuries, and only in the last
few years has there been
violent hostility. Ireland is
another example of two races
which have never
amalgamated.
Is it not more probable, at least
for a long time to come, that
the ease of transport from one
continent to another may result
in the creation of many pockets
of persons of various races,
isolated amid different ethnic
majorities?
Niemniej jednak warto zauważyć, że bliskość
nie musi oznaczać współpracy, czy bratania
się. Grecy i Turcy żyli razem na Cyprze od
wieków, a dopiero w ostatnich latach pojawiła
się tam gwałtowna wrogość. Irlandia jest
innym przykładem dwóch nacji, które nigdy się
nie połączyły.
Czy nie jest bardziej prawdopodobne,
przynajmniej przez długi jeszcze czas, że
łatwość transportu z jednego kontynentu na
drugi, może prowadzić do powstania wielu
małych skupisk osób z różnych nacji,
odseparowanych od większości etnicznych?
Is compulsory
integration wise?
Middle Eastern governments
always realised that people
prefer to live in their own
communities, with others of
the same language, customs
and religion. Every city had its
separate quarters for Arabs,
Turks, Armenians, Persians,
Circassians, Jews or Christians,
or whatever they may have
been. If all were fairly treated
by an impartial government, no
trouble occurred.
Obviously, however, all
Czy obowiązkowa integracja jest
sensowna?
Rządy bliskowschodnie zawsze wiedziały, że
ludzie wolą żyć w swoich własnych
społecznościach, z ludźmi dzielącymi z nimi
język, obyczaje i religię. Każde miasto miało
osobne dzielnice dla Arabów, Turków, Ormian,
Persów, Czerkiesów, Żydów i chrześcijan, czy
jakichkolwiek innych grup. Jeśli wszystkie były
traktowane sprawiedliwie przez bezstronny
rząd, nie występowały żadne problemy.
Oczywiście jednak, wszystkie wspólnoty muszą
być równo traktowane, a takie dobra
publiczne, jak szkoły, drogi, czy usługi
komunalne, powinny być dostępne dla
wszystkich. Tak długo, jak wszyscy traktowani
communities must be equally
treated, where such public
benefits as schools, roads, and
municipal services are
available. If there is fair
treatment for all, I am
intensely opposed to officious
governments attempting to
regiment people by force.
są sprawiedliwie, jestem zdecydowanie
przeciwny nadgorliwym rządom próbującym
organizować ludzi przy użyciu siły.
National homogeneity
The idea of national
homogeneity seems to be of
Western origin, and has given
rise to many problems. In the
United States, troops have
been used to compel black and
white children to go to the
same schools. The Israeli
Government evicted hundreds
of thousands of Palestine Arabs
from their homes and their
country by military force. The
population of Israel was to be
entirely Jewish.
The intellectual conception of
homogeneity, in an age of rapid
transportation, seems destined
to lead only to violence and
hatred.
It is true that, in my first
article, I referred to the influx
of foreigners as a source of
national weakness, as indeed it
is. I am inclined to think that
homogeneous nations would be
better. I do not mean thereby
the rigid exclusion of all
foreigners, who may enter a
country for business, or as
technical experts or for similar
causes, but the mass transfer
of populations.
But as transport becomes
Jednorodność narodowa
Pojęcie jednorodności narodowej, wydające
się pochodzić z Zachodu, doprowadziło do
wielu problemów. W Stanach Zjednoczonych
żołnierze byli wykorzystywani do zmuszania
czarnych i białych dzieci do chodzenia do tych
samych szkół. Rząd izraelski z kolei, wysiedlił
setki tysięcy palestyńskich Arabów z ich
domów i ich kraju, przy użyciu sił wojskowych.
Ludność Izraela miała być całkowicie
żydowska.
Idea jednorodności, w dobie szybkiego
transportu, wydaje się prowadzić jedynie do
przemocy i nienawiści.
Prawdą jest, że w moim pierwszym artykule,
określiłem napływ cudzoziemców jako źródło
narodowej słabości, bo tak rzeczywiście jest.
Skłaniam się ku myśleniu, że jednorodne
narody byłyby lepsze. Nie chcę tym stanowczo
wykluczać wszystkich cudzoziemców, którzy
mogą przyjeżdżać do kraju w sprawach
zawodowych, czy w charakterze ekspertów
technicznych, lub z podobnych przyczyn. Mam
na myśli raczej masowy transfer ludności.
Jednak z czasem, wraz tym jak transport staje
się łatwiejszy i szybszy, może nie dać się
uniknąć mieszanych populacji. W takich
przypadkach, wzajemna tolerancja różnych
środowisk wydaje się być bardziej rozsądna,
niż próba integracji ich siłą.
easier and faster, mixed
populations may become
inevitable. In such cases, the
mutual toleration of different
communities seems to be wiser
than the attempt to integrate
them by force.
World population
One of my correspondents
offered the criticism that I did
not mention the enormous
increase in world population.
My excuse is, once again, that
I was writing the history of the
past.
I must confess, however, that I
do not know what the effect of
world population increases may
be in the future. In general, the
more sophisticated nations do
not increase much in
population. The immense
increases in the populations of
Asia may well constitute a
threat to other nations.
Światowa populacja
Jeden z moich korespondentów nie bez krytyki
zauważył, że nie wspomniałem o ogromnym
wzroście liczby ludności na świecie. Moim
usprawiedliwieniem jest, po raz kolejny, fakt,
że opisuję przeszłe historie.
Muszę jednak przyznać, że nie wiem, jaki efekt
może mieć w przyszłości zwiększenie
światowej populacji. Generalnie, bardziej
zaawansowane w rozwoju narody nie
zwiększają znacznie swojej populacji. Jednak,
na przykład w państwach Azji, obserwuje się
ogromny wzrost populacji, co może stanowić
zagrożenie dla innych narodów.
9: THE SPIRIT
MAKES ALIVE
9: DUCH OŻYWIA
The effect of spirit
In all problems, it is not the
cleverness of the planning
which can ensure success, but
the spirit which inspires the
persons involved. Love will
always find a way. Love, we are
told, is patient and benevolent,
is not jealous or arrogant, or
Efekt ducha
We wszystkich problemach, to nie zręczność
planowania jest tym, co przesądza o sukcesie,
ale duch, który inspiruje osoby zaangażowane.
Miłość zawsze znajdzie rozwiązanie. Miłość,
mówi się, jest cierpliwa i łaskawa, nie jest
zazdrosna ani arogancka, czy egoistyczna, nie
daje się łatwo sprowokować. W pewnym
stopniu obecne ideały Wspólnoty Narodów
selfish, and is not easily
provoked. To some extent, the
present ideals of the British
Commonwealth are based on
this spirit, if its leaders can live
up to it. Above all, it means not
to use compulsion, except in
the very last resort- that is, if it
is the only way to protect the
weak from the most terrible
forms of oppression.
mogą być na tym oparte, jeżeli tylko jej
przywódcy sprostają oczekiwaniom. Przede
wszystkim oznacza to nieużywanie przymusu,
chyba, że w ostateczności - to znaczy, jeśli jest
to jedyny sposób, aby ochronić słabszych
przed najstraszniejszymi formami ucisku.
A revival of religion
I am convinced that moral
standards can only be raised by
a revival of religion. The
proliferation of ‘isms’ in our
own times proves that no
intellectual panacea can
command general support. A
group of clever people produce
a theory of society which they
are convinced will result in an
earthly paradise, but it is
impossible to build a dream
society with violent, selfish
people. Their theories are
bitterly attacked by other
groups, and conflict and hatred
result.
Religion alone can persuade
men to abandon their
immediate, short-term
selfishness and to dedicate
themselves to the common
good in complete self-oblivion.
By religion, I mean the
conviction that this life is not
the end; that there is a spiritual
world which, though invisible,
penetrates all creation, and
which can strike a sympathetic
note in every human heart.
To accept the existence of this
vast spiritual world immensely
Odrodzenie religii
Jestem przekonany, że poziom standardów
moralnych można podnieść jedynie przez
odrodzenie religii. Szybki wzrost liczby „-
izmów” w naszych czasach udowadnia, że nie
ma intelektualnego panaceum na uzyskanie
ogólnego poparcia. Grupa mądrych ludzi
tworzy teorię społeczeństwa, co do której są
przekonani, że stworzy ona raj na ziemi.
Jednak nie jest możliwe zbudowanie idealnego
społeczeństwa z gwałtownymi i samolubnymi
ludźmi. Ta teoria jest ostro atakowana przez
inne grupy, co skutkuje konfliktami i
nienawiścią.
Sama religia może skłonić ludzi do porzucenia
ich obecnego, krótkowzrocznego egoizmu i
poświęcenia się dla dobra wspólnego w
całkowitym samozapomnieniu. Przez religię
mam na myśli przekonanie, że to życie nie jest
końcem; że istnieje świat duchowy, który, choć
niewidoczny, przenika całe stworzenie i może
wywołać przychylność w sercu każdego
człowieka.
Zaakceptowanie istnienia tego ogromnego
świata duchowego niezmiernie poszerza nasze
horyzonty i pozwala nam dojrzeć
małostkowość naszych kłótni i naszych prób
zagarniania wszystkiego dla siebie. Może to
prowadzić do stopniowych przeobrażeń
naszych charakterów. Jednak zazwyczaj duma
z własnej przebiegłości i sprytu zamyka nasze
umysły na wszechobecny świat duchowy.
enlarges our horizon and
enables us to see the pettiness
of our quarrels and our
attempts to grab for ourselves.
It can result in a gradual
transformation of our
characters. But, more often
than not, pride in out own
cleverness closes our minds to
the spiritual world which
everywhere surrounds and
envelopes us.
A message of hope
The object of my first article
was not, therefore, to moan
that ‘the end is nigh’, rather the
reverse. Our decline is due not
to external forces over which
we have no control, but to our
own greed, selfishness and
immorality, and to our loss of
courage and energy. ‘The fault,
dear Brutus, is not in our stars,
but in ourselves, that we are
underlings.’ These are failings
which each one of us can help
to rectify.
Our duty is, therefore, to
inaugurate movements for the
reversal of these trends;
scrupulously to carry out our
duties to our families; to work
as hard as we possibly can,
and to carry our subordinates
with us, through comradeship
and personal relations; to seize
every opportunity to speak and
to write in favour of self-
sacrifice, service and
unselfishness. It is, above all,
the revival of our spirit which
will transform our situation and
guarantee our future.
Our country is obsessed by the
Przesłanie nadziei
Celem mojego pierwszego artykułu nie było
utyskiwanie, że „koniec jest bliski”, raczej coś
przeciwnego. Nasz upadek jest wynikiem nie
zewnętrznych sił, nad którymi nie mamy
kontroli, lecz naszej własnej chciwości,
egoizmu i niemoralności, a także utraty odwagi
i energii. „Wina to, drogi Brutusie, nie gwiazd
naszych, ale nas samych, żeśmy
podwładnymi.” To są słabości, które każdy z
nas może próbować przezwyciężyć.
Naszym obowiązkiem jest zatem
zainaugurowanie ruchów mających na celu
odwrócenie tych tendencji; skrupulatne
spełnianie obowiązków wobec naszych rodzin,
pracowanie tak ciężko, jak to tylko możliwe, i
prowadzenie za sobą naszych podwładnych,
poprzez braterstwo i relacje międzyludzkie;
wykorzystywanie każdej okazji do
wypowiadania się pisemnie i ustnie na rzecz
poświęcenia, służby i bezinteresowności. To
przede wszystkim odrodzenie naszego ducha,
który odmieni naszą sytuację i zapewni nam
dobrą przyszłość.
Nasz kraj jest opętany niechętnym duchem
„Dlaczego powinienem?”. Potrzebujemy
przywódców, którzy zainspirowaliby nas raz
jeszcze duchem bezinteresownej służby. Ale
jeśli nasi przywódcy nie są w stanie dać nam
takiego przykładu, musimy to zrobić sami.
Potrzebujemy ducha proroka, który, gdy
grudging spirit of ‘Why should
I?’ We need leaders to inspire
us once again with the spirit of
selfless service. But if our
leaders are incapable of setting
us such an example, we must
do it ourselves.
We need the spirit of the
prophet who, when he heard
that hard service was needed,
cried joyfully, “Here am I! Send
me!”
usłyszał, że potrzeba kogoś do ciężkiej pracy,
zawołał z radością: „Oto jestem! Poślij mnie!”
SUMMARY
PODSUMOWANIE
1. Our teaching of history
should be modified so as
to include the history of
the human race.
2. There can be no doubt
that too long a period of
power and wealth leads
to decadence. We must
diagnose how this occurs
and take steps to rectify
it.
3. Old nations suffer from
atrophy owing to
organisation, to rigid
forms and to an ever-
increasing bureaucracy,
destroying individual
initiative and
psychological drive.
4. The armed forces
recruited from a welfare
state tend to lose
initiative. Too luxurious a
standard of living results
in their becoming all tail
and no teeth.
5. Too much organisation
from above tends to
destroy initiative. One of
our chief problems is how
to avoid over-organisation
1. Nasze nauczanie historii powinno być
zmienione tak, aby obejmowało historię
ludzkości.
2. Nie może być żadnych wątpliwości, że
zbyt długi okres potęgi i bogactwa
prowadzi do dekadencji. Musimy
zdiagnozować, jak to się dzieje i podjąć
kroki, by temu zapobiec.
3. Nie może być żadnych wątpliwości, że
zbyt długi okres potęgi i bogactwa
prowadzi do dekadencji. Musimy
zdiagnozować, jak to się dzieje i podjąć
kroki, by temu zapobiec.
4. Siły zbrojne zwerbowane spośród
mieszkańców państwa opiekuńczego
mają tendencję do utraty inicjatywy.
Zbyt wysoki standard życia skutkuje o
wiele większą liczbą personelu
wojskowego (tzw. „ogon”), niż „żołnierzy
bojowych” (tzw. „zębów”), których
głównym zadaniem jest zneutralizowanie
wroga.
5. Zbyt wysoki stopień odgórnej organizacji
zazwyczaj niszczy inicjatywę. Jednym z
naszych głównych problemów jest, jak
uniknąć nadmiernej organizacji w kraju
uprzemysłowionym.
6. Możemy doceniać humanitarne i życzliwe
intencje państwa opiekuńczego,
jednocześnie zdając sobie sprawę, że
ludność, której podaje się wszytko na
in an industrial nation.
6. We can appreciate the
humane and benevolent
intentions of the welfare
state, while
simultaneously realising
that a spoon-fed
population loses all
initiative.
7. Decadent nations cease
to explore new sources of
wealth. Their energies
are wasted in sordid
squabbles over inherited
wealth.
8. The influence of the
Crown is impartial and
thus valuable.
9. Both security and
prosperity require large
unified areas of free
trade. The tendency to
split up into smaller and
smaller fragments
increases poverty and
insecurity.
10. The European Community
is not a device to reduce
the price of groceries in
Britain. Its object is to
produce a wider trading
area and better
integration of European
defence measures.
11. The surest guarantee of
world peace and free
trade would be Anglo-
American command of
the sea. This fact, the
foundation of the past
greatness of Britain, does
not seem to have been
grasped by our modern
politicians.
12. Although we talk of
liberty, one of the most
disastrous of modern
trends is the tendency to
use coercion, whether by
the use of weapons, by
strikes, blockades or
tacy - traci inicjatywę.
7. Dekadenckie narody przestają
poszukiwać nowych źródeł bogactwa. Ich
energia marnowana jest na kłótnie o
odziedziczony majątek.
8. Wpływ Korony jest bezstronny, a więc
cenny.
9. Zarówno bezpieczeństwo, jak i dobrobyt
wymagają dużych wspólnych obszarów
wolnego handlu. Tendencja do podziału
krajów na coraz mniejsze fragmenty
zwiększa ubóstwo i niepewność.
10. Wspólnota Europejska nie jest
narzędziem do obniżania cen artykułów
spożywczych w Wielkiej Brytanii. Jej
celem jest stworzenie szerszego obszaru
handlu i lepsza integracja europejskich
środków obrony.
11. Najpewniejszą gwarancją pokoju na
świecie i wolnego handlu byłoby
angloamerykańskie panowanie na
morzu. Ten fakt, podstawa dawnej
świetności Wielkiej Brytanii, nie wydaje
się być uświadomiony przez naszych
współczesnych polityków.
12. Chociaż mówimy o wolności, jednym z
najbardziej katastrofalnych
współczesnych trendów jest tendencja
do stosowania przymusu, poprzez użycie
broni, poprzez strajki, blokady lub
bojkoty. Rozsądek, dyskusja i pokojowa
perswazja dają lepsze i bardziej trwałe
rezultaty. Jednak aby nas słuchano,
musimy być silni.
13. Zauważalną cechą upadających narodów
jest utrata energii fizycznej. Nie możemy
jednak być pewni jej źródła, ponieważ
upadki narodów nigdy nie były
przedmiotem badań.
14. Każdy z nas może przyczynić się do
ożywienia naszego kraju przez cięższą
pracę, jak również przez rozwijanie
poczucia koleżeństwa i pracy zespołowej.
15. Przekupstwo i korupcja w życiu
publicznym to coś nowego w Wielkiej
Brytanii. Nie mogą być zniszczone przez
tworzenie nowych praw, czy
podwyższanie kar, ale jedynie przez
rozprzestrzenienie się wyższych
standardów moralnych.
16. Coraz częstsze pojawianie się kobiet w
boycotts. Reason,
discussion and amicable
persuasion produce
better and more lasting
results. But in order to be
listened to we need to be
strong.
13. A notable feature of
declining nations is a loss
of physical energy. We
cannot be sure of the
reason, for national
decline has never been
the subject of research.
14. Every one of us can
contribute to the recovery
of our country by working
harder and by fostering a
sense of comradeship and
team-work.
15. Bribery and corruption in
public life are new
features in Britain. They
cannot be obliterated by
more laws or by
increased penalties, but
only by the diffusion of a
higher standard of
morality.
16. The increasing
appearance of women in
public life seems to have
been a symptom of
decline of past nations.
We cannot explain the
reversal of the sexes
because no research has
been done in this field.
17. Women are the guardians
of the national future by
the dedication with which
they bring up their
children. When women
neglect small children to
earn a double salary for
the family, there is grave
danger of injury to the
next generation.
18. Men should venerate
women for their noble
and selfless service.
życiu publicznym wydaje się być
przejawem upadku byłych wielkich
narodów. Nie jesteśmy w stanie wyjaśnić
takiego odwrócenia płci, ponieważ żadne
badanie nie było robione na tym polu.
17. Kobiety są strażniczkami przyszłości
narodu przez poświęcenie, z jakim
wychowują swoje dzieci. Kiedy kobiety
zaniedbują małe dzieci, aby zarobić
więcej dla rodziny, istnieje poważne
niebezpieczeństwo urazów u kolejnego
pokolenia.
18. Mężczyźni powinni czcić kobiety za ich
szlachetną i bezinteresowną pracę.
Kobiety z kolei, lepiej, aby nie schodziły
ze swojego wysokiego piedestału.
19. Łatwość podróżowania i wzrost liczby
ludności na świecie nieuchronnie
prowadzą do mieszanych populacji.
Tendencja ta stwarza wiele
niebezpieczeństw w postaci
wewnętrznych nienawiści. Lepiej jest
pozwolić ludziom żyć tak, jak chcą, i w
odrębnych wspólnotach, jeśli tego
zechcą, niż zmuszać ich do integracji.
20. Miłość - cierpliwa i łaskawa - zawsze
znajdzie sposób. Ideały Wspólnoty
Narodów bazują na tym duchu.
21. Tylko odrodzenie duchowego
poświęcenia - a nie modne „- izmy” -
może zainspirować bezinteresowną
pracę.
22. Każdy z nas może wziąć w tym udział,
przez prowadzenie moralnego i
zaangażowanego życia, a także przez
wypowiadanie się w taki sposób w
mowie i w piśmie. Jeśli nie mamy
przywódców, którzy mogliby nas
inspirować, musimy zrobić to sami.
Women, in their turn,
would do better not to
descend from their high
estate.
19. Ease of travel and the
increase in world
population may inevitably
lead to mixed
populations. This
tendency presents many
dangers of internal
hatreds. It is better to
allow people to live as
they wish, and in
separate communities if
they so desire, rather
than to force them to
integrate.
20. Love- patient and
benevolent- will always
find a way. The ideals of
the British
Commonwealth are based
on this spirit.
21. Only a revival of spiritual
devotion- not fashionable
‘-isms’- can inspire
selfless service.
22. Each one of us can
contribute by leading
moral and dedicated
lives, and by speaking
and writing in that sense.
If we have no leaders to
inspire us, we must ‘go it
alone’.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Howard, Robert E The Gates of Empire and Other Tales of the Crusades
The Code of Honor or Rules for the Government of Principals and Seconds in Duelling by John Lyde Wil
Financial analysis of the cultivation of poplar and willow for bioenergy Belgia 2012
Wicca Book of Spells and Witchcraft for Beginners The Guide of Shadows for Wiccans, Solitary Witche
Suke Wolton Lord Hailey, the Colonial Office and the Politics of Race and Empire in the Second Worl
0521653223 Cambridge University Press Gender Race and the Writing of Empire Public Discourse and the
Practical Matter, Newton’s Science in the Service of Industry and Empire, 1687–1851 Margaret C Jaco
Ardourel A discrete solution for the paradox of Achilles and the tortoise
Anatoly Karpov, Jean Fran Phelizon, Bachar Kouatly Chess and the Art of Negotiation Ancient Rules f
Rollinger The Median Empire, the End of Urartu and Cyrus the Great
Indiana Jones and the Fate of Atlantis Komplettlösung
Осіпян Рец на Serhii Plokhy, The Cossack Myth History and Nationhood in the Ages of Empires
The Wannsee Conference, the Fate of German Jews, and Hitler s Decision in Principle to Exterminate A
Blanchard European Unemployment The Evolution of Facts and Ideas
On The Manipulation of Money and Credit
The Hound of?ath and Other Stories
The Repentance of Compassion and Enlightenment Path
Types of A V Aids and relevance for LT
Piórkowska K. Cohesion as the dimension of network and its determianants
więcej podobnych podstron