Waffen-SS

1

Waffen-

SS

Waffen-SS

Emblemat Waffen SS

Historia

Państwo

 

III Rzesza Niemiecka

Sformowanie maj 1940

Patron Reichsführer-SS

Heinrich Himmler

Rodzaj sił zbrojnych wojska lądowe

Waffen-SS (niem. Zbrojne SS) – zbrojne oddziały niemieckiej nazistowskiej formacji paramilitarnej Schutzstaffel

(SS, niem. eskadra ochronna), znane również pod skrótem SS.

Historia

Oddziały zostały utworzone w maju 1940 rozkazem Himmlera, ale już wcześniej istniało kilka elitarnych pułków

funkcjonujących w ramach SS (SS-Verfügungstruppen, SS-VT), które walczyły w kampanii wrześniowej. Służyło w

nich 18 tysięcy żołnierzy. Przed kampanią we Francji postanowiono rozbudować Waffen-SS do czterech dywizji. W

czerwcu 1941 roku formację tę tworzyły 4 dywizje i wiele samodzielnych brygad. Służyło w nich łącznie 220 tys.

żołnierzy.

Po ataku na ZSRR doceniono bitność esesmanów i zaczęto tworzyć kolejne dywizje, w tym z ochotników z innych

państw, np. z Norwegii, Danii, Holandii, Belgii, Łotwy. Z czasem powstały jednostki bośniackie, ukraińskie i inne.

Pod dowództwem Waffen-SS walczył również korpus kozacki.

W grudniu 1944 Waffen-SS osiągnęło szczyt swojego rozwoju. W jego skład wchodziło 38 dywizji (niektóre nie w

pełni skompletowane), około 15 brygad i mnóstwo mniejszych jednostek, w których służyło aż 950 tys. żołnierzy, z

czego Niemcy stanowili niewiele ponad jedną trzecią (nie licząc volksdeutschów). Waffen-SS miało także sztab

armii (6 Armia Pancerna SS) i 16 sztabów korpusów.

W końcowej fazie wojny kilka elitarnych dywizji Waffen-SS (m.in. Leibstandarte SS Adolf Hitler, Totenkopf,

Wiking, Das Reich, Hohenstaufen, Hitlerjugend, Nederland) było najlepiej wyposażonymi i najbitniejszymi

oddziałami armii niemieckiej.

Ponosząc ogromne straty (w kwietniu 1945 było już tylko 580 tys. żołnierzy), oddziały Waffen-SS walczyły do

końca wojny. Mają na koncie wiele zbrodni, z których większość popełniły na froncie wschodnim. Jako część SS,

Waffen-SS zostało uznane przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za organizację zbrodniczą.

Z powodu odrębnej struktury dowodzenia i własnych służb łączności oddziały Waffen-SS miały trudności z bliską

współpracą z wykonującymi te same zadania oddziałami Wehrmachtu. Kultywujący pruską tradycję oficerowie

Wehrmachtu żywili szczerą pogardę do swoich odpowiedników z Waffen-SS, gdyż zgodnie z prawdą twierdzili, że

kariera kadry Waffen-SS zależała w równym stopniu od ich "zapału ideologicznego" co od ich zdolności

dowodzenia na polu bitwy. Fakt, że oddziały Waffen-SS były faworyzowane przez Hitlera i innych funkcjonariuszy

NSDAP podczas decydowania o przydziałach sprzętu i rekrutów, także wpływał negatywnie na współpracę między

Waffen-SS a Wehrmachtem, który uważał, że wykorzystałby te środki w znacznie bardziej efektywny sposób.

Dużą rolę w kreacji legendy Waffen-SS miała również oficjalna hitlerowska propaganda.

Waffen-SS

2

Pochodzenie cudzoziemskich żołnierzy Waffen-SS

Kraj

pochodzenia

Liczba

Jednostki

Narodowość

Albania

3 tys. 21 DGór

Albańczycy

Belgia

23 tys. 5 DPanc, 27 DGrenPanc

Flamandowie

15 tys. 5 DPanc, 28 DGrenPanc

Walończycy

Wielka Brytania

50 Wolny Korpus Brytyjski

Brytyjczycy

Bułgaria

200-1000

(?)

Panzer-Zerstörerbrigade bułgarski

Bułgarzy

Chorwacja

30 tys. 7 DGór, 13DGór, 23 DGór

Chorwaci, Bośniacy

Dania

10 tys. Freikorps Danmark, 5 DPanc, 11 DGrenPanc

Duńczycy

Indie

3500 Wolny Legion Hinduski

Hindusi

Estonia

20 tys. 20 DGren

Estończycy

Finlandia

1000 Fiński Batalion Ochotniczy

Finowie

Węgry

15 tys. (?) 22 DKaw, 25 DGren, 26 DGren

Węgrzy

Łotwa

39 tys. 15 DGren, 19 DGren

Łotysze

Holandia

50 tys. 5 DPanc, 23 DGrenPanc, 34 DGren

Holendrzy

Norwegia

6 tys. Ochotniczy Legion Norweski, 5 DPanc, 11 DGrenPanc

Norwegowie

Francja

8 tys. 33 DGren

Francuzi

Włochy

20 tys. 29 DGren

Włosi

Ukraina

(Galicja)

25 tys. 14 DGren

Ukraińcy[1]

ZSRR

12 tys. 29 DGren, 30 Dywizja Grenadierów SS (2 rosyjska), 30 Dywizja

Grenadierów SS (1 białoruska)

Rosjanie, Białorusini

40-50 tys.

(?)

XV Kozacki Korpus Kawalerii SS

Kozacy

8 tys. 1 Tatarska Brygada Górska SS, Wschodnioturecki Związek Bojowy

Waffen-SS

Tatarzy, Azerowie, Turkmeni,

Kirgizi, Uzbecy

Rumunia

3 tys. 103 pułk niszczycieli czołgów

Rumuni

Serbia

15 tys. 7 DGór, 21 DGór, Serbski Korpus Ochotniczy

Serbowie, Albańczycy

Hiszpania

1000 101 hiszpańska kompania ochotnicza SS, 3 kompania 1 batalionu

28DGrenPanc

Hiszpanie

Szwecja

100-130 5 DPanc, 11DGrenPanc

Szwedzi

Szwajcaria

700-800 5 DPanc, 11DGrenPanc

niemieckojęzyczni Szwajcarzy

Oprócz tego w Waffen-SS służyli w niewielkiej liczbie: Słoweńcy, Grecy, Czesi, Litwini, Słowacy oraz

Luksemburczycy. Dane nie obejmują kilkudziesięciu tysięcy volksdeutschów - z terytorium Polski w granicach z

1939.

Waffen-SS

3

Korpusy i armie Waffen-SS

• I Korpus Pancerny SS

• II Korpus Pancerny SS

• III Korpus Pancerny SS

• IV Korpus Pancerny SS

• V Korpus Górski SS

• VI Łotewski Korpus SS

• VII Korpus Pancerny SS

• IX Korpus Górski SS

• X Korpus SS

• XI Korpus SS

• XII Korpus SS

• XIII Korpus SS

• XIV Korpus SS

• XV Korpus Kawalerii SS

• XVI Korpus SS

• XVII Korpus Armijny SS (węgierski)

• XVIII Korpus SS

• 6 Armia Pancerna SS

• 11 Armia Pancerna SS

Dywizje Waffen-SS

• 1 Dywizja Pancerna SS "Leibstandarte SS Adolf Hitler"

• 2 Dywizja Pancerna SS "Das Reich"

• 3 Dywizja Pancerna SS "Totenkopf"

• 4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Polizei"

• 5 Dywizja Pancerna SS "Wiking"

• 6 Dywizja Górska SS "Nord"

• 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS "Prinz Eugen"

• 8 Dywizja Kawalerii SS "Florian Geyer"

• 9 Dywizja Pancerna SS "Hohenstaufen"

• 10 Dywizja Pancerna SS "Frundsberg"

• 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nordland"

• 12 Dywizja Pancerna SS "Hitlerjugend"

• 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) "Handschar"

• 14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)

• 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska)

• 16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Reichsführer SS"

• 17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Götz von Berlichingen"

• 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel"
• 19 Dywizja Grenadierów SS (2 łotewska)

• 20 Dywizja Grenadierów SS (1 estońska)

• 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) "Skanderbeg"

• 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS "Maria Theresia"

• 23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) "Kama"

• 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nederland"

Waffen-SS

4

• 24 Dywizja Górska SS "Karstjäger"

• 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) "Hunyadi"

• 26 Dywizja Grenadierów SS (2 węgierska) "Hungaria"

• 27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 flamandzka) "Langemarck"

• 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) "Wallonien"

• 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska)

• 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska)

• 30 Dywizja Grenadierów SS (2 rosyjska)

• 30 Dywizja Grenadierów SS (1 białoruska)

• 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS "Böhmen und Mähren"

• 32 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS "30 Januar"

• 33 Dywizja Kawalerii SS (3 węgierska)

• 33 Dywizja Grenadierów SS (1 francuska) "Charlemagne"

• 34 Dywizja Grenadierów SS "Landstorm Nederland"

• 35 Dywizja Grenadierów i Policji SS

• 36 Dywizja Grenadierów SS "Dirlewanger"

• 37 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS "Lützow"

• 38 Dywizja Grenadierów SS "Nibelungen".

Niektóre ze zbrodni Waffen-SS

• egzekucje obywateli polskich narodowości żydowskiej w Kutnie

[2]

10 września 1939 oraz inne pacyfikacje w

czasie kampanii wrześniowej, zatrzymania Żydów i przekazywanie ich do miejsc koncentracji, skąd wywożeni

byli do obozów zagłady, wrzesień i październik 1939, 1 i 2 pułk kawalerii SS-Totenkopf (niem.

SS-Totenkopf-Reiterstandarte), w 1942 oddziały te weszły w skład 8 Dywizji Kawalerii SS Florian Geyer.

• czynny udział w masowych egzekucjach Polaków i Żydów w Palmirach

[2]

, wiosna 1940, 1 i 2 pułk kawalerii

SS-Totenkopf (niem. SS-Totenkopf-Reiterstandarte), od 1942 w składzie 8 Dywizji Kawalerii SS Florian Geyer.

• zamordowanie koło Dunkierki ok. 65 brytyjskich jeńców, 1940, LSSAH

• wymordowanie 97 brytyjskich jeńców wojennych we francuskim miasteczku Le Paradis

[2]

w departamencie

Pas-de-Calais, 10 maja 1940, 3 Dywizja Pancerna SS Totenkopf. Rannych brytyjskich żołnierzy zmuszono do

marszu w stronę zabudowań gospodarczych, gdzie zostali zastrzeleni z karabinów maszynowych, ciała

pomordowanych zostały spalone na stosach.

• zamordowanie w Taganrogu ok. 4 tysięcy jeńców radzieckich, 1941, LSSAH

• udział w eksterminacji Żydów w Galicji – w czerwcu 1941 członkowie 5 Dywizji Pancernej SS Wiking

wymordowali około 600 Żydów

[2]

• zbrodnie w czasie tłumienia powstania w getcie warszawskim, 1943, 821 grenadierów pancernych Waffen-SS

• zamordowanie ok. 20 tys. mieszkańców Charkowa

[2]

, obywateli radzieckich, w masowej egzekucji w marcu

1943, 3 Dywizja Pancerna SS Totenkopf

[2]

oraz LSSAH.

• wymordowanie wszystkich mieszkańców serbskich wsi Kosutica

[2]

(70 osób), w okolicy miejscowości Rogatica,

oraz wsi Orasje

[3]

(58 osób, w tym kobiety i dzieci) w pobliżu Mostaru, 12 lipca 1943, 7 Ochotnicza Dywizja

Górska SS Prinz Eugen. Formacja ta przeprowadzała przez cały rok 1943 i 1944 okrutne akcje pacyfikacyjne wsi

bałkańskich oraz brutalnie zwalczała ugrupowania partyzanckie w tym rejonie.

• spalenie żywcem 32 polskich jeńców w Podgajach

[4]

[5]

[6]

[7]

, 1945, 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska)

• mord na 103 bezbronnych jeńcach alianckich (103 kanadyjskich, 3 brytyjskich i 1 amerykańskim), wziętych do

niewoli w Normandii, 7-21 czerwca 1944, rozstrzeliwania miały miejsce w miejscowościach

Saint-Sulpice-sur-Risle, Chateau d`Audrieu, Le Mesnil-Patry, Le Mains, Mouen, Argentan, 12 Dywizja Pancerna

SS Hitlerjugend

[8]

. Formacja ta, dowodzona przez SS-Brigadefūhrera Fritza Witta, a od 10 czerwca 1944 przez

SS-Brigadefūhrera Kurta "Panzer" Meyera, dokonała w tym czasie 31 zbrodniczych mordów

[8]

na alianckich

Waffen-SS

5

jeńcach wojennych. Meyer został skazany na śmierć przez sąd kanadyjski, wyroku jednak nie wykonano,

zamieniając go na 9 lat więzienia.

• zamordowanie ponad 868 mieszkańców Huty Pieniackiej, 1944, 14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)

• zamordowanie ok. 40 tysięcy mieszkańców Woli w czasie tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 36 Dywizja

Grenadierów SS Dirlewanger

• zamordowanie ok. 10 tysięcy mieszkańców Ochoty w trakcie tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 29

Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska)

• zbrodnie podczas tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 5 Dywizja Pancerna SS Wiking

• mordowanie cywilnej ludności Kosowa, 1944, 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) Skanderbeg

• mordowanie jeńców i cywilnej ludności w trakcie tłumienia słowackiego powstania, 1944, 18 Ochotnicza

Dywizja Grenadierów Pancernych SS Horst Wessel

• masakra od 71 do 84 żołnierzy armii amerykańskiej wziętych do niewoli pod Malmedy (Masakra w Malmédy),

grudzień 1944, grupa bojowa Waffen-SS z 1 Dywizji Pancernej SS Leibstandarte SS Adolf Hitler – rozbrojonym

jeńcom amerykańskim strzelano w plecy, w lipcu 1946 amerykański sąd wojskowy uznał bezspornie winę 73

członków Waffen-SS a 43 z nich skazał na karę śmierci

[9]

, później wyroki zamieniono na dożywotnie więzienie.

• masakra 642 mieszkańców francuskiego miasteczka Oradour-sur-Glane

[2]

10 czerwca 1944 oraz działania

represyjne wymierzone we francuski ruch oporu (marzec 1944-czerwiec 1944), 2 Dywizja Pancerna SS Das

Reich. Zbrodnia ta, obok masakry w Malmedy, stała się z czasem jednym z symboli ludobójstwa oddziałów

Waffen-SS

[2]

.

Waffen-SS po wojnie

Weterani Waffen-SS zorganizowali się po wojnie w związku tradycji Hilfsgemeinschaft auf Gegenseitigkeit der

ehemaligen Angehörigen der Waffen-SS (HIAG), który do połowy lat 70. miał wpływy w organizacjach

Bundeswehry oraz w partiach politycznych Niemiec

[10]

Dopiero na początku lat 80. partie polityczne zaczęły się

dystansować, CDU zakończyła swoją współpracę. Związek federalny rozwiązał się w 1992, znalazłszy się pod

obserwacją Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji w związku z podejrzeniem współpracy z organizacjami

neonazistowskimi.

Ukraińscy weterani SS zostali upamiętnieni w swoim kraju, gdzie we Lwowie powstał pomnik upamiętniający

żołnierzy 14 Dywizji Grenadierów SS, a jedną z ulic Tarnopola nazwano imieniem tej jednostki.

Podobne tendencja do gloryfikacji Waffen SS jako oddziałów walczących z radzieckim okupantem występuje też na

Łotwie.

Zobacz też

• biogramy Generałów SS

Linki zewnętrzne

• Artykuł poświęcony kwestii przymusowej służby Polaków w Waffen SS

[11]

• (en) Historia, struktura i organizacja Waffen SS

[12]

Przypisy

[1] Ukraińcy służyli również w dywizjach : SS Leibstandarte SS Adolf Hitler, SS Totenkopf, SS Wiking, SS Hohenstaufen, SS Frundsberg, SS

Reichsführer SS, SS Maria Theresia, SS (1 białoruska), SS Dirlewanger, SS (1 rosyjska)

[2] Aleksander Lasik: Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Oświęcim: Państwowe Muzeum

Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, 2007, ss. 170, 172, 176, 180, 186. ISBN 978-83-60210-32-1.

[3] Chronology of the development of facism and the anti-facist struggle of the peoples of Jugoslavia 1941-1945 (http:/

/

www.

balkan-archive.

org.

yu/

kosta/

ndh/

ndh-chronology_of_fascism.

html)

Waffen-SS

6

[4] Ryszard Majewski: Waffen SS. Mity i rzeczywistość. Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 247. ISBN 83-03-00102-7.

[5] Apoloniusz Zawilski: Polskie fronty. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1996, ss. 463 (tom2). ISBN 83-86857-23-4.

[6] Źródło: Grzelak, Stańczyk, Zwoliński: Armia Berlinga i Żymierskiego, Warszawa, 2002, ISBN 83-88973-27-4

[7] Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988, ss. 531 (tom 3). ISBN

83-11-07038-5.

[8] Szymon Datner: Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony

Narodowej, 1961, s. 75.

[9] Tadeusz Cyprian, Jerzy Sawicki: Ludzie i sprawy Norymbergi. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 324.

[10] Karsten Wilke:Verband der Unbelehrbaren? (http:/

/

www.

unibielefeld.

de/

Universitaet/

Einrichtungen/

Pressestelle/

dokumente/

pressedienst-forschung/

26_2006/

Wilke HIAG 19.

5.

pdf.

)

[11] http:/

/

www.

wehrmacht-polacy.

pl/

wcielenia_waffen.

html

[12] http:/

/

www.

axishistory.

com/

index.

php?id=49

Article Sources and Contributors

7

Article Sources and Contributors

Waffen-

SS  Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=20038264  Contributors: Abdel, Adam Dylewski, Adelajda, Alienboy, AndrzejzHelu, Antarex, Arek1979, Avathar, Bastrzu,

Beno, Birczanin, Bmalina, Buli, Burda, Chrzanko, CommonsDelinker, Derbeth, E2rd, Efka de, Erixson, Eteru, Goto, Grot, Grubel, Highland, Interfector, Joachim Peiper, Jotempe, Jrmo, Kazik
Rex, Kenraiz, Kerim44, Klemens, Kocio, Komuna00, Kpjas, Królik, Kubul, LA2, LION, Lcamtuf, Lonio17, MK wars, Marcin Suwalczan, Margoz, Mat86, McMonster, Mciura, Miyamoto
Hachimaro, MonteChristof, Morg, Mortification, Mpfiz, Norweski, Oruniak, Pibwl, Quickyear, Rawright, Robkam, Roo72, Rozek19, Serdelll, Silthor, Sisco, Smat, Spetsedisa, Steifer, Stoigniew,
Suvawek, Szumyk, Słoniu, Tuskomatoł, Wulfstan, Yarek, Ywis, 48 anonimowe edycje

Źródła, licencje i autorzy grafiki

Plik:Logo-WaffenSS.jpg  Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Logo-WaffenSS.jpg  License: Public Domain  Contributors: User:OH2000

Plik:Flag of Germany 1933.svg  Source: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Flag_of_Germany_1933.svg  License: unknown  Contributors: -

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/