Co oznacza grupa krwi?

Grupy krwi - co to jest?

W populacji ludzkiej podobnie jak istnieją różne rasy, różne kolory włosów, różne są także typy krwi. Podział grup krwi

opiera się na obecności charakterystycznych cząsteczek na powierzchni erytrocytów (czerwonych ciałek krwi). Są to
tzw. antygeny powierzchniowe - cząsteczki białek, lipidów lub cukrów, o charakterystycznej budowie, umożliwiającej

ich identyfikację.

W 1901 roku Karl Landsteiner zbadał te antygeny i opisał grupy krwi u ludzi. Na tej podstawie wydzielił grupę krwi A,
B i C (został za to uhonorowany Nagrodą Nobla w 1930 roku). W późniejszym czasie „C” została przemianowana na 0 i

tak powstał, znany dziś na całym świecie, układ krwi AB0, w którym wydzielamy grupę A, B, AB i 0. Wkrótce
dowiedziono, że antygeny te znajdują się nie tylko na czerwonych ciałkach krwi, ale także większości komórek ciała.

Drugim istotnym do określenia grupy krwi czynnikiem jest tzw. układ Rh. Nazwa pochodzi od nazwy małp z gatunku

Rhesus

, u których po raz pierwszy stwierdzono obecność tego czynnika. Jego obecność lub brak określany jest jako

Rh(+) lub Rh(-). W ten sposób znane 4 grupy krwi A, B, AB i 0 rozszerzamy o czynnik Rh i otrzymujemy A Rh(+), B

Rh(+), AB Rh(+), 0 Rh(+), A Rh(-), B Rh(-), AB Rh(-) i 0 Rh(-).

Do tej pory opisano aż 30 różnych podziałów krwi na grupy. Jednak ze względów praktycznych posługujemy się tylko
układem AB0, Rh i ewentualnie Kell – obecność antygenu K pomocna jest m.in. w ustaleniu ojcostwa. Na czym

polega badanie grupy krwi?

Badanie krwi w kierunku stwierdzenia jej grupy polega na prostym teście aglutynacji, inaczej zlepiania. Pobiera się
próbkę krwi od pacjenta (wystarczy kilka kropel) i miesza się ją z surowicą wzorcową, zawierającą odpowiednie

przeciwciała, typowe dla konkretnej grupy krwi. Wynik reakcji interpretowany jest przez diagnostów. Dokonuje się
tego w laboratorium, choć opracowywane są proste testy możliwe do wykonania samodzielnie w domu.

Określenie grupy krwi ma kolosalne znaczenie w przypadku konieczności transfuzji, czyli przetoczenia krwi, ponieważ

przynależność do danego rodzaju krwi oznacza odrzucenie przez organizm krwi z innej grupy. Poza obecnością
określonych antygenów na powierzchni krwinek, w osoczu znajdują się przeciwciała walczące z inną grupą – dla

przykładu u osób z grupą krwi A, na powierzchni erytrocytów znajdują się antygeny A, a w ich osoczu przeciwciała
anty-B.

Jaką krew komu można przetoczyć?

Logicznie rzecz biorąc, jeśli ktoś ma grupę krwi A to powinien otrzymać grupę krwi A, ale istnieje kilka innych

możliwości. Człowiek z grupą AB jest tzw. „uniwersalnym biorcą” i można mu przetoczyć krew zarówno A, B, AB jak i
0. Posiadacze krwi z grupy 0 określani są mianem „uniwersalnych dawców”, ponieważ ich krew może zostać

przekazana wszystkim przedstawicielom innych grup. Oni sami jednak, ze względu na obecność przeciwciał anty-A i
anty- B mogą dostać krew wyłącznie ze swojej. Ale to nie wystarczy. Należy również dobrać odpowiednią krew jeszcze

pod względem wspomnianego już czynnika Rh. Człowiek o grupie krwi Rh(-) może otrzymać krew tylko od osoby
Rh(-). Mając krew Rh(+) można dostać krew od każdej osoby, zarówno Rh(-) jak i Rh(+).

Jak wygląda rozkład grup w populacji?

Najczęściej występujące grupy krwi w ludzkiej populacji to grupa 0 Rh+ (36%) i A Rh+ (28%), najrzadsza to AB Rh-

(0, 5%), jednak rozkład grup jest zróżnicowany pod względem terytorialnym. Czynnik Rh( +) posiada 85% Polaków.
Osoby z grupą krwi Rh(-) wszędzie na świecie występują w znacznej mniejszości.

Jakie są teorie dotyczące ewolucji grup krwi?

W początkach ludzkości, jedyną grupą krwi była grupa 0. W dzisiejszych czasach, znakomita większość ludzi posiada

właśnie tę grupę krwi. Około 20 000 p.n.e. w wyniku mutacji genów kodujących cząsteczki powierzchniowe
wykształciła się grupa krwi A. Stała się ona powszechna w Europie i krajach skandynawskich. 10 000 lat później,

pojawiła się grupa krwi B, również w wyniku utrwalenia mutacji w odpowiednich genach. Nie określono przyczyny,
dlaczego mutacja ta okazała się korzystna ewolucyjnie. Około XVI wieku, stosunkowo niedawno, grupy krwi A i B w

wielkim uproszczeniu „zmieszały” się by stworzyć osobną kategorię – grupę AB. Czy zwierzęta mają grupy krwi?

Zwierzęta również mają grupy krwi, nie zawsze jednak jest to podział A, B, AB i 0. U psów i koni wyróżnia się aż 8
typów! U kotów rozkład grup zależy od rasy, np. koty syjamskie mają w 100% grupę A.

Transfuzja krwi

Pierwsza fatalna próba transfuzji krwi przeprowadzona została w Watykanie w XV w. na papieżu Innocencie VII.

Dawcami krwi byli trzej chłopcy, którym obiecano w nagrodę po jednym dukacie. Transfuzja być może zakończyłaby

1

się sukcesem, gdyby lekarz nie zdecydował się przetaczać krew bezpośrednio do… ust papieża! Zmarł i papież i dawcy.

Kolejne stulecia przyniosły lepsze rezultaty, ale dopiero w 1818 James Blundell zapisał się na kartach historii medycyny
jako pierwszy człowiek, który przeprowadził udaną transfuzję krwi między ludźmi. Dodatkowo, skonstruował wiele

sprzętów używanych jeszcze długo po jego śmierci w celu wykonywania podobnych zabiegów. Blundell wzbogacił się
na swoich dokonaniach, ponieważ przeprowadzał zabiegi wyłącznie na osobach zamożnych z rodzin szlacheckich.

Nieudane transfuzje

Gdy pacjent podczas transfuzji otrzyma krew o źle dobranej grupie, może dojść do wielu poważnych powikłań, a nawet

śmierci. Jeśli krew „nie pasująca” do krwi biorcy trafi do jego krwioobiegu jest traktowana jako intruz. To uaktywnia
układ odpornościowy, który atakuje obce krwinki. Dochodzi do zlepiania się składników krwi, co prowadzi do silnych

niewydolności organów. Przy tzw. ostrej hemolitycznej reakcji potransfuzyjnej dochodzi w przeciągu 24 godzin od
przetoczenia krwi. Pacjent doświadcza uczucia gorąca w miejscu wprowadzania krwi, ma dreszcze i bóle kręgosłupa.

Układ immunologiczny niszczy przetoczone krwinki. Prowadzi to do tzw. hemoglobinurii, co objawia się zabarwieniem
moczu na kolor ciemnobrązowy. Najczęściej dochodzi do tego w wyniku transfuzji krwi AB do osoby z inną grupą krwi.

Inny przypadek powikłań transfuzji to tzw. małopłytkowość poprzetoczeniowa. W przypadku tej reakcji atakowane są

inne składniki krwi biorcy - płytki krwi. Prowadzi to do krwotoków i pojawienia się charakterystycznych purpurowych
plam na ciele w 5-15 dni po transfuzji.

Innym niebezpiecznym efektem transfuzji krwi jest choroba „przeszczep przeciwko gospodarzowi”. Objawia się

zazwyczaj w ciągu tygodnia po przetoczeniu krwi. Powodowana jest przez limfocyty T pochodzące z krwi dawcy.
Atakują one tkanki biorcy. Objawia się to charakterystycznymi zmianami na skórze, biegunką i gorączką. „Przeczep

przeciwko gospodarzowi” prowadzić może do ostrej niewydolności wątroby, a nawet do śmierci. Jest to częsty problem
także w przypadku transplantacji narządów.

Konflikt serologiczny

O konflikcie serologicznym mówi się, gdy kobieta z grupą krwi Rh(-) rodzi dziecko z grupą krwi Rh(+). Wówczas

krwinki dziecka Rh(+) dostają się do krwioobiegu matki. Jej organizm zaczyna produkować przeciwciała niszczące te
obce ciałka krwi. Powstałe przeciwciała zostają w jej krwi do końca życia. Przy kolejnych ciążach stanowi do

zagrożenie dla rozwijającego się płodu, ponieważ przeciwciała mogą przenikać przez łożysko i atakować płód, którego
krew będzie również Rh(+). By uniknąć konfliktu serologicznego, zaraz przed porodem, po poronieniu bądź po

zabiegach wprowadza się do krwioobiegu kobiety przeciwciała skierowane przeciw czynnikowi Rh. Ich zadaniem jest
zniszczenie erytrocytów dziecka, które dostały się do organizmu matki. Dieta zgodna z grupą krwi

Amerykański lekarz Peter D’Adamo odkrył powiązanie pomiędzy grupą krwi a zapotrzebowaniem organizmu na

określone składniki. Zgodnie z jego teorią, przedstawiciele grupy 0 pochodzą od najstarszej ewolucyjnie grupy
„myśliwych”, dlatego, ich dieta powinna być bogata w białko zwierzęce, a uboga w zboża. Grupa krwi A to „pierwsi

ogrodnicy” – ich dieta powinna być bogata w warzywa, powinni stronić od mięsa zwłaszcza czerwonego. To
najbardziej wegetariański typ krwi. Osobom z grupą B zaleca się spożywanie ryb, owoców morza oraz produktów

mlecznych. Grupa krwi AB to najnowszy ewolucyjnie typ krwi, której posiadacze charakteryzują się cechami pośrednimi
pomiędzy grupą A i B. Dlatego ich dieta powinna być bogata m.in. w ryby i owoce morza oraz produkty mleczne.

Sceptycy diety zgodnej z grupą krwi podkreślają, że jej wskazania nie są potwierdzone żadnymi badaniami klinicznymi,

a jedyne wyniki, jakie przedstawia D’Adamo, to efekt spadku wagi u korzystających z niej osób, co wcale nie świadczy
o optymalnym składzie odżywczym. Nie stwierdzono także jakichkolwiek zaburzeń odżywiania u wegetarian

posiadających krew grupy 0, czy smakoszy mięsa z grupy A.

Randki zgodne z grupa krwi

Mimo braku naukowych podstaw, w Japonii szeroko rozpowszechniony jest pogląd, że grupa krwi wpływała na
osobowość, co rzutuje na życie, pracę i miłość. Wiele Japonek stara się znaleźć partnera z grupą krwi A lub AB.

Według powszechnego przekonania, na osobach z grupą A można polegać, są też skłonne do poświęceń, choć
zarazem są powściągliwe i łatwo je zmartwić. Osobom z grupą krwi 0 przypisywana jest stanowczość i pewność siebie.

Grupa AB zachowuje równowagę i jest logiczna, ale traktuje innych z rezerwą. Grupa B to "czarne owce" -
ekscentryczni, egoistyczni wolnomyśliciele.

Temat grup krwi często gości na łamach japońskich pism kobiecych, również pracodawcy pytają ubiegających się o

zatrudnienie o ich grupę krwi. Pojawił się nawet termin na określenie molestowanie związanego z grupą krwi
-"burahara". Poprzedni premier Japonii, Taro Aso, ujawnił swoją grupę krwi (oczywiście A) w internecie - licząc, że

poprawi to jego szanse w wyborach. (PAP)

2010-07-29 (10:53)

2