poprzednim numerze
opisywaliÊmy wykonanie
instalacji centralnego

ogrzewania w systemie Fusiotherm
firmy Aquatherm. Poniewa˝ nasze
prace wykonywaliÊmy w paêdzierni-
ku to, ze wzgl´du na niskà tempera-
tur´, jakiekolwiek próby ciÊnieniowe
instalacji nie mog∏y zostaç przepro-
wadzone (ze wzgl´du na ryzyko za-
marzni´cia wody w instalacji i jej
uszkodzenie). Mimo to musieliÊmy
przygotowaç instalacj´ w taki spo-
sób aby funkcjonowa∏a w zimie, któ-
rà przeznaczyliÊmy na wykonywanie
prac wykoƒczeniowych. Do urucho-
mienia instalaci potrzebne by∏o
przy∏àczenie grzejników oraz pieca
c.o., a tak˝e wykonanie instalacji
gazowej zewn´trznej i wewn´trznej
(zdecydowaliÊmy si´ na w∏asne zasi-
lanie w gaz w postaci zbiornika na
propan).
W naszym budynku planujemy wy-
koƒczenie Êcian p∏ytami gipsowo-
kartonowymi, mocowanymi na stela-
˝ach oraz, w cz´Êci gara˝owej, u∏o-
˝enie tynku gipsowego. Na tym
etapie prac nie mamy jeszcze wyko-

nanej instalacji elektrycznej ani wy-
lewek samopoziomujàcych. Musimy
wi´c wykonaç takie mocowanie
grzejników aby póêniej, przy uk∏a-
daniu p∏yt gipsowo-kartonowych,
nie by∏o potrzeby zmiany mocowaƒ
czy przeróbki podejÊç do grzejni-
ków.

TYMCZASOWE MOCOWANIE
GRZEJNIKÓW

Rozpocz´liÊmy od przygotowania
kawa∏ków p∏yt gipsowo-kartonowych
i przytwierdzenia ich w miejscach
mocowaƒ grzejników. Najpier w
umocowaliÊmy listwy drewniane
o gruboÊci 5 cm, odpowiadajàce wy-
miarom stela˝a pod p∏yty g-k. Wy-
korzystaliÊmy do tego celu kontr∏a-
ty, które pozosta∏y po etapie wyko-
nywania wi´êby dachowej i pokrycia
dachowego. Na listwy, za pomocà
wkr´tów, umocowaliÊmy kawa∏ki p∏yt
gipsowo-kartonowych. W ten sposób
przygotowaliÊmy powierzchni´, do
której b´dziemy mocowaç grzejniki.
Bardzo wa˝nà rzeczà przed zaku-
pem jest dobór wielkoÊci i iloÊci
grzejników.

k

P

RAKTYKA NA BUDOWIE

W

Po doprowadzeniu przy∏àcza gazowego
oraz wykonaniu instalacji wodnej przystà-
piliÊmy do uruchomienia centralnego
ogrzewania.

MOCOWANIE
GRZEJNIKÓW

PRZEWODNIK BUDOWLANY MARZEC 2002

78

Przed zawieszeniem grzejników
musimy wyciàç z p∏yty gipsowo-
kartonowej, kawa∏ki, które póê-
niej przykr´cimy do stela˝y. Na tej
konstrukcji umieÊcimy grzejniki.

Pomiar poprawnoÊci usytuowania
grzejnika ∏azienkowego.

www.krokiew.republika.pl

MARZEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 79

Pomiary musimy wykonywaç na ka˝dym etapie zawieszania p∏yt gipsowo-kartonowych. Unikniemy póêniej problemów z
zawieszeniem grzejników.

Zaznaczenie flamastrem miejsc, w których b´dà wykonane mocowania pod wieszaki grzejników.

Trwa przykr´canie elementu dystansowego, do którego póêniej zamontujemy grzejnik ∏azienkowy firmy Instal Projekt.

➧

www.krokiew.republika.pl

P

RAKTYKA NA BUDOWIE

PRZEWODNIK BUDOWLANY MARZEC 2002

80

Decyduje o tym wielkoÊç po-
mieszczenia, jego przeznacze-
nie, istnienie innych systemów
grzewczych (np. ogrzewania
pod∏ogowego). Grzejniki, które
b´dziemy mocowaç to model In-
tegra firmy Radson. W projekcie
technicznym obliczono, ˝e w na-
szym domu wystarczy 9 grzejni-
ków tego modelu, w tym jeden
du˝y do salonu – o nazwie Faro.
Grzejniki zosta∏y pomalowane
na kolor szary (kolor mo˝na do-
braç wed∏ug palety RAL). Firma
Radson posiada bardzo nowo-
czesna lini´ lakierniczà, pozwa-
lajàcà na optymalne na∏o˝enie
farby na ca∏à powierzchnie
grzejnika. Grzejniki mo˝na za-
mawiaç we wszystkich kolorach
RAL i 26 sanitarnych. Grzejnik
mo˝na dopasowaç wed∏ug po-
trzeb nie tylko kolorem, ale tak-
˝e wysokoÊcià, d∏ugoÊcià i sze-
rokoÊcià – tak wi´c do ka˝dego
pomieszczenia znajdziemy od-
powiednie rozwiàzanie. Wcze-
Êniejsze dok∏adne przygotowa-
nie powierzchni grzejnika gwa-
rantuje dobre zabezpieczenie
przed korozjà i zadrapaniami,
zapewniajàc d∏ugowiecznoÊç
grzejnika. Znajdujàce si´ na tyl-
nej Êciance paski mocujàce
umo˝liwiajà zawieszenie grzej-
nika na Êcianie bez widocznych
uchwytów. Dzi´ki temu u∏atwio-
ny jest równie˝ demonta˝ grzej-
nika, np. w trakcie remontu.
Zasada dzia∏ania grzejnika Inte-
gra polega na równomiernym
rozchodzeniu si´ ciep∏a po ca∏ej
przestrzeni. I rzecz bardzo wa˝-
na – producent daje 6 lat gwa-
rancji od momentu zainstalowa-
nia grzejnika.

POD¸ÑCZENIE

W

naszym domu instalacja

grzewcza zosta∏a rozprowadzona
poziomo, w pod∏odze – dlatego
te˝ nasze grzejniki posiadajà
pod∏àczenie od do∏u.

k

Punkty nakreÊlone flamastrem b´dà s∏u˝y∏y do zamocowania uchwytów monta˝o-
wych grzejników. Bardzo wa˝ne jest dok∏adne wypoziomowanie tych mocowaƒ.

Dok∏adnoÊç wykonania tych prac pomo˝e nam póêniej przy samymn mocowaniu
grzejników. Unikniemy wtedy przestojów zwiàzanych ze z∏ym zwymiarowaniem
umiejscowienia uchwytów.

www.krokiew.republika.pl

MARZEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 81

Przykr´camy uchwyty monta˝owe
grzejnika firmy Radson.

Wyznaczenie na podwójnym kolanku aquatherm
osi przy∏àczenia grzejnika

Przyci´cie na wyznaczonà d∏ugoÊç rurek kolanek.

Dolnà cz´Êç grzejnika wsuwamy w przy-
kr´camy listwy. Górne elementy listw
zatrzaskujà si´ na grzejniku.

Pod grzejnik wiercimy otwory. Za po-
mocà ko∏ków o nazwie Molly b´-
dziemy mocowaç uchwyty.

www.krokiew.republika.pl

P

RAKTYKA NA BUDOWIE

PRZEWODNIK BUDOWLANY MARZEC 2002

82

Na∏o˝enie na rurki nakr´tek i pierÊcieni
zaciskowych.

Teraz mo˝na ju˝ za∏o˝yç blok zaworowy.

Przykr´camy zawory przy∏àczeniowe
firmy Danfoss.

Przenosimy dokonane wczeÊnie po-
miary na p∏yt´ gipsowo-kartonowà.

Wykonujemy pomiar odleg∏oÊci
grzejnika drabinkowego.

www.krokiew.republika.pl

MARZEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 83

W czasie monta˝u wyposa˝yliÊmy
je dodatkowo w kàtowy zawór odci-
najàcy firmy Danfoss. Umo˝liwia
on indywidualne odcinanie jedne-
go grzejnika bez wy∏àczania ca∏ej
instalacji (bardzo przydatne gdy
chcemy odnowiç np. jeden pokój).
Do grzejników zamontowaliÊmy
równie˝ koƒcówki firmy Danfoss,
pozwalajàce na póêniejsze zamo-
cowanie g∏owic termostatycznych.
W grzejnikach Integra by∏y rów-
nie˝ zamontowane firmowe koƒ-
cówki, ale okaza∏o si´, ˝e nie pa-
sujà one do g∏owic firmy Danfoss.
Po skompletowaniu akcesoriów do
grzejników mo˝emy przystàpiç do
ich monta˝u i pod∏àczenia do in-
stalacji c.o.
Pierwszà czynnoÊcià by∏o przykr´-
cenie listew monta˝owych, dostar-
czonych razem z grzejnikiem, do
wczeÊniej przygotowanych p∏yt
gipsowo-kartonowych. Przykr´ce-
nie listew by∏o poprzedzone do-
k∏adnymi pomiarami, tak aby koƒ-
cówka przy∏àczeniowa grzejnika
odpowiada∏a umiejscowieniu po-
dwójnych kolanek przy∏àczenio-
wych firmy Aquatherm. Mocowa-
nia grzejników sà tak skonstru-
owane, ˝e sam grzejnik zawiesza
si´ na uchwytach i zabezpiecza
mechanizmem z zapinkà – bardzo
prosta czynnoÊç.
Jedyny problem powsta∏ przy za-
wieszaniu grzejnika Faro firmy
Radson. Jest to grzejnik o du˝ych
wymiarach i sporej wadze – dlate-
go jego zawieszenie wymaga∏o po-
mocy dwóch ludzi. Jest to jedno-
czeÊnie grzejnik bardzo reprezen-
tacyjny, pozwalajàcy na stworzenie
ciekawych aran˝acji pomieszczeƒ.
Grzejnik ten jest wykonany z bla-
chy stalowej o gruboÊci 1,25 mm.
Powierzchnia grzejnika pokryta
jest dwoma warstwami lakieru RA-
DUR kolejno nak∏adanymi na sie-
bie. Pow∏oka lakiernicza grzejni-
ków Radson jest odporna na zary-
sowania, dzi´ki specjalistycznemu
procesowi produkcji.

k

Po dokr´ceniu tych wkr´tów muismy zamontowaç maskownic´ wykonane
z plastiku w kolorze grzejnika, które zakryjà nam te mocowania.

Ostatnià czynnoÊcià jest pod∏àczenie bloku zaworowego do grzejnika
i dokr´cenie wszystkich nakr´tek. Na koniec, za pomocà klucza czterokàt-
nego, nale˝y otworzyç zamkni´cie przewodu zasialajàcego i powrotnego.

Przykr´camy grzejnik ∏azienkowy w czterech punktach Êrubami
dostarczonymi w komplecie razem z grzejnikiem.

www.krokiew.republika.pl

P

RAKTYKA NA BUDOWIE

PRZEWODNIK BUDOWLANY MARZEC 2002

84

Do komina zamocowaliÊmy drzwiczki
rewizyjne. Na dole widaç zbiornik na
kondensat.

Do zawieszonego pieca dokr´camy
element przy∏àczeniowy kot∏a.

Naszà instalacj´ c.o. uruchomiliÊmy prowizorycznie – na czas zimy. Tak
wyglàda wejÊcie ciep∏ej wody do instalacji i jej powrót.

W znajdujàcym si´ obok komina ka-
nale wentylacyjnym zamontowaliÊmy
kratk´.

OciepliliÊmy równie˝ wlot spalin do
komina. Po tych czynnoÊciach komin
jest gotowy do eksploatacji.

W jego trakcie ostajà na∏o˝one war-
stwy antykorozyjne i poprawiajàce
przyczepnoÊç lakieru. Bardzo wa˝na
zaletà tych grzejników jest ich opty-
malna praca w temperaturze 55ºC,
czyli cz∏owiek nie jest nara˝ony na
oparzenie. Podobnie kraw´dzie
grzejników, które sà zaokràglone,
dzi´ki czemu nie stanowià zagro˝e-
nia przy ewentualnym uderzeniu
o grzejnik. Po etapie wieszania grzej-

ników przystàpiliÊmy do wykonywa-
nia po∏àczeƒ za pomocà ∏àczników
kàtowych (bloków zaworowych) firmy
Danfoss. Prace te polegajà na przy-
ci´ciu podwójnych kàtowych kolanek,
które ∏àczà rur´ Fusiotherm z grzej-
nikiem. Kolanka sà w kolorze bia∏ym
tak aby nie odró˝nia∏y si´ póêniej od
Êciany. Jest to jedyny element w in-
stalacji c.o. firmy Aquatherm w tym
kolorze – wszystkie rury, ∏àczniki

i inne elementy sà w kolorze zielo-
nym. Rury te posiadajà napisy iden-
tyfikacyjne o producencie i przezna-
czeniu. Po przyci´ciu rurek nasadza-
my na nie blok zaworowy Danfoss
i dokr´camy za pomocà klucza p∏a-
skiego. Nast´pnie, dzi´ki z∏àczkom
Êrubunkowym, kluczem przykr´camy
blok zaworowy do grzejnika.. Zestaw
ten jest wyposa˝ony w uszczelki, Êru-
bunki i nakr´tki co pozwala na szyb-

www.krokiew.republika.pl

MARZEC 2002 PRZEWODNIK BUDOWLANY 85

Wykonujemy przy∏àcze kot∏a do instalacji c.o.

Przy∏àczamy kabel elektryczny. W g∏´bi widaç pomp´ oraz
elementy elektroniczne sterowania kot∏a.

Wykonujemy pomiary przed zamoco-
waniem kot∏a c.o.

Wiercimy otwory pod zamocowanie
uchwytu, na którym b´dzie wisia∏ ko-
cio∏.

Dokr´camy uchwyt, kontrolujàc po-
prawnoÊç mocowania, za pomocà
poziomnicy.

kie prace przy instalacji. W ten spo-
sób, w ciàgu 4 godzin, przy∏àczyliÊmy
wszystkie grzejniki.

GRZEJNIKI ¸AZIENKOWE

Grzejnikami pracujàcymi w naszej in-
stalacji sà równie˝ trzy grzejniki ∏a-
zienkowe firmy Instalprojekt z W∏o-
c∏awka. Dost´pne sà w ró˝nych wy-
miarach i

kolorach. Grzejniki

dost´pne sà w trzech standardach za-

bezpieczenia antykorozyjnego: sttan-
dardowym (do pomieszczeniem
o normalnej wilgotnoÊci powietrza),
podwy˝szonego (do pomieszczeƒ
owi´kszym poziomie wilgotnoÊci)
i najwy˝szym (tam, gdzie wyst´pujà
czynniki agresywne, np. na basenach.

POD¸ÑCZENIE KOT¸A C.O.

Nasza instalacja wymaga jeszcze
pod∏àczenia pieca. Na tym etapie

jest to równie˝ tymczasowe rozwià-
zanie, polegajàce na bezpoÊrednim
przy∏àczeniu wiszàcego kot∏a do in-
stalacji, z pomini´ciem ogrzewania
pod∏ogowego i korzystania z wody
ciep∏ej u˝ytkowej w budynku. Zasto-
sowaliÊmy kocio∏ firmy Hydrotherm
nale˝àcej do grupy Stiebel Eltron.
Przed monta˝em kot∏a przygotowali-
Êmy komin firmy Schiedel do eks-
ploatacji.

k

www.krokiew.republika.pl

P

RAKTYKA NA BUDOWIE

PRZEWODNIK BUDOWLANY MARZEC 2002

86

Przy∏àczamy kocio∏ do komina za pomocà kolanka,
dostarczonego razem z kot∏em.

Wyspecjalizowany pracownik firmy Stiebel Eltron dokonuje
regulacji panela elektronicznego i ustawieƒ pracy.

Tak wyglàda przy∏àcze, którym sà usuwane spaliny z kot∏a
oraz zasysane jest powietrze do palnika.

Po wykonaniu instalacji z rur miedzianych zawieszamy
kocio∏ ponownie.

ZamocowaliÊmy drzwiczki rewizyjne
oraz wykonaliÊmy otwory w kanale
wentylacyjnym i zamontowaliÊmy
kratk´. Pozosta∏o nam tylko ocieple-
nie kana∏u wlotowego spalin i mo˝e-
my zawieszaç piec c.o.
Pierwszà czynnoÊcià jest okreÊlenie
miejsca, gdzie zamierzamy zamon-
towaç kocio∏. , nast´pnie przymoco-
waliÊmy za pomocà wkr´tów ele-
ment z p∏askiej blachy s∏u˝àcy do
zawieszenia kot∏a. Po tej czynnoÊci
mocujemy dostarczony razem z ko-
t∏em zespó∏ przy∏àczeniowy, s∏u˝y
on do mocowania przy∏àcza rury

z gazem oraz rury wodnej instalacji
c.o. oraz zwrotnej. W kotle musimy
wymieniç dysz´, piec zasilany b´-
dzie propanem ze zbiornika
umieszczonego na zewnàtrz.Za po-
mocà specjalnego przyrzàdu monter
z firmy Stiebel Eltron sprawdzi∏ ci-
Ênienie gazu i dokona∏ regulacji
pieca. Jeszcze tylko doprowadzenie
pràdu i umieszczenie kana∏u spali-
nowego w kominie i mo˝emy uru-
chamiaç naszà instalacj´. Nape∏nia-
my instalacj´ wodà i odpowietrzamy
grzejniki , czynnoÊci te wykonujemy
powoli, zbyt szybkie nape∏nianie in-

stalacji wodà mo˝e powodowaç ˝e
odpowietrzniki mogà nie nadà˝aç
z usuwaniem powietrza. Po tej czyn-
noÊci uruchamiamy kocio∏ i powoli
w ciàgu kilku godzin stopniowo
podnosimy temperatur´, ca∏y czas
kontrolujemy ciÊnienie wody oraz
czy nie wyst´pujà wycieki z instala-
cji.
Tak jak wpomnia∏em, przedstawione
uruchomienie instalacji c.o. jest
tymczasowe i ma na celu jedynie
dogrzanie pomieszczeƒ, tak aby
mo˝na w nich by∏o przeprowadzaç
prace wykoƒczeniowe.

■

www.krokiew.republika.pl