Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu
niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź
towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za
ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub
autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.
Redaktor prowadzący: Magdalena Dragon-Philipczyk
Projekt okładki: Studio Gravite / Olsztyn
Obarek, Pokoński, Pazdrijowski, Zaprucki
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/totygr
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.
ISBN: 978-83-283-0878-7
Copyright © Edward Kirejczyk 2015
Printed in Poland.
Spis treĞci
Pierwszy krok do wiedzy tajemnej ................................ 7
Co to jest wiedza tajemna? ............................................................. 7
Gra ................................................................................................... 9
Po co nam taki wielki mózg? .........................................................12
To tylko… ........................................................................................15
Kubeá na Ğmieci ............................................................................. 18
MoralnoĞü? Co to takiego? ............................................................21
Jak zdobyü posadĊ? .................................................... 27
Kiedy szukaü pracy? ...................................................................... 27
Po znajomoĞci ...............................................................................28
Przygotowanie papierów ..............................................................30
Zaczynamy od zebrania informacji .............................................. 32
Czyszczenie przed wysyáką ........................................................... 35
Pismo przewodnie ......................................................................... 37
CV — Īyciorys zawodowy .............................................................. 39
Fotografia ...................................................................................... 44
Czego ta komisja chce? ................................................................. 46
Jak oszukaü przyszáego pracodawcĊ? ........................................... 47
Testy psychologiczne .................................................................... 52
Szanse w konkursie ....................................................................... 55
Straszliwa maszyna prawdy .......................................................... 57
To, co najwaĪniejsze .....................................................................60
Skąd wziąü ludzi do roboty? ....................................... 65
Czemu to takie trudne? ................................................................. 65
Oni wszyscy káamią ....................................................................... 69
Pierwsze wraĪenie ......................................................................... 72
Wywiad .......................................................................................... 74
To tylko gra
– 4 –
Ile jest warta opinia pisemna? ......................................................79
Ile jest warta opinia ustna? .......................................................... 82
Jak organizowaü testy i próby? .................................................... 83
Prowokacja ................................................................................... 86
Jak zostaü miliarderem? .............................................91
Jak naprawdĊ robi siĊ pieniądze? .................................................91
Po co prowadziü wáasny interes? ................................................. 93
Jaka jest prawdziwa przyczyna robienia interesów? .................. 96
Co to jest interes? ......................................................................... 98
Od pucybuta... .............................................................................. 101
…do miliardera! ...........................................................................102
Pomocy! .......................................................................................106
Na jednej nodze ...........................................................................107
Czy mogĊ coĞ zrobiü najlepiej na Ğwiecie? .................................. 110
Od kryzysu do kryzysu ................................................................. 113
Po co nam kryzys? ....................................................................... 114
Kura znosząca záote jaja .............................................................. 116
Ekonomia to liczenie pieniĊdzy ................................. 119
Co moĪna wyczytaü z dokumentów? ........................................... 119
Planowanie operacyjne ...............................................................122
Wojny planistyczne ..................................................................... 127
Planowanie inwestycyjne ............................................................128
Liczby w planie ............................................................................ 131
Szukanie pomyáek ........................................................................ 135
Ciemna strona budĪetowania ......................................................138
Jak ochroniü liczby ......................................................................140
Kontakty z ludĨmi ..................................................... 147
Jak zostaü przywódcą? ................................................................ 147
Nie lĊkaj siĊ! ................................................................................150
Troska o podwáadnych ................................................................ 152
Jak kupiü sobie táum? .................................................................. 153
Od czego zacząü rozmowĊ? ......................................................... 154
Przykre wiadomoĞci .................................................................... 155
Narady i zebrania ........................................................................158
Doradcy ........................................................................................160
Spis treĞci
– 5 –
Jak rozmawiaü z szefem? ............................................................ 162
Kontakty w kuble na Ğmieci .........................................................165
Plotka ........................................................................................... 166
Flirt dla początkujących .............................................................. 169
Kiedy przejĞü na ty? ..................................................................... 171
Jak budowaü zespóá? ....................................................................172
W sieci prawa ............................................................175
Czemu prawo musi byü záe? .........................................................175
Jak korzystaü ze záego prawa? .....................................................176
OstroĪnie! .....................................................................................178
Jak zdobyü kontrakt? ...................................................................179
Jak uniknąü pokus korupcyjnych? ............................................. 183
Delatorstwo ................................................................................. 185
Jak wyrzucaü ludzi z pracy? ........................................................ 186
Sensacja!!! ................................................................................... 188
Kariera? ................................................................... 193
Początek pracy i... ....................................................................... 193
Prawdziwy debiut .........................................................................195
Związki zawodowe .......................................................................197
DoĞwiadczenie ............................................................................ 199
Wiek .............................................................................................202
JĊzyki obce ..................................................................................204
Studia ..........................................................................................205
Kariera przez áóĪko .....................................................................207
Zamiast zakoĔczenia ................................................208
Pierwszy krok
do wiedzy tajemnej
Co to jest wiedza tajemna?
Publish or perish (publikuj lub giĔ) — to zawoáanie bojowe naukow-
ców z caáego Ğwiata. Wyrobników nauki ocenia siĊ po liczbie publi-
kacji, miejscu ich ogáoszenia, a zwáaszcza czĊstoĞci cytowania przez
innych. W Ğwiecie nauki trwa nieustanny wyĞcig — kto wiĊcej,
w lepszych czasopismach, a przede wszystkim kto pierwszy. W me-
diach istnieje tzw. najlepszy czas antenowy, w nauce precyzyjnie
okreĞlono tydzieĔ, w którym ogáoszenie wyników badaĔ maksyma-
lizuje szanse na otrzymanie Nagrody Nobla. W tej morderczej goni-
twie wszystko powinno byü jak najszybciej wydrukowane — wyniki
badaĔ, teorie, hipotezy, a niekiedy równieĪ ordynarne oszustwa,
popeánione dla zdobycia nowych grantów, kobiet i sáawy. A jednak
oprócz publikacji istnieje wiedza tajemna.
Wiedza tajemna to informacja, która nie jest ujawniana, by zapew-
niü jej posiadaczom przewagĊ nad innymi lub aby nie szkodziü nie-
dojrzaáemu pospólstwu.
Tradycyjnie áączono ją z czarną magią, alchemią, astrologią oraz
oczywiĞcie przestĊpczoĞcią. Obejmowaáa jednak nie tylko truciciel-
stwo i liturgiĊ czarnej mszy, ale i sprawy najwznioĞlejsze, z Bogiem
wáącznie. Wierni nie powinni wiedzieü, Īe dziesiĊcioro przykazaĔ
To tylko gra
– 8 –
sfaászowano w kilku miejscach, a jedno z káamstw miaáo na celu
ochronĊ Boga przed kompromitacją — ʤʥʤʩ
akceptowaá niewolnictwo.
Prawdziwe Pismo jest dla nielicznych WybraĔców BoĪych.
Przemysá perfumeryjny teĪ opiera siĊ na wiedzy tajemnej. Sáynne
zapachy w ogóle nie są opatentowane — skuteczniejsza jest tajem-
nica. Podobnie bywa w przemyĞle spoĪywczym — tort Sachera to
sekret producenta; z ochrony prawa korzysta nazwa, a nie sposób
jego wytwarzania. NajwiĊksze znaczenie dla wspóáczesnego Ğwiata
ma utajniona wiedza techniczna. Bardzo maáo wiemy o najwaĪniej-
szym wspóáczesnym wynalazku, czyli mikroprocesorze. Przez kilka
dziesiĊcioleci wmawiano niewtajemniczonym, Īe pierwszy mikro-
procesor (Intel 4004) zacząá dziaáaü w 1971 r. Po prawie 30 latach
okazaáo siĊ, Īe w tym czasie w najdroĪszych myĞliwcach Ğwiata
Grumman F-14 Tomcat wykorzystywano juĪ ukáad F14 CADC, któ-
rego moĪliwoĞci lokowaáy siĊ najbliĪej Intela 80486, czyli konstrukcji
cywilnej z koĔca lat osiemdziesiątych XX w. Prawdopodobnie F14
CADC nie byá wiĊc pierwszym dzieckiem w rodzinie.
Tak byáo w branĪy zbrojeniowej od stuleci. Nie potrafimy dziĞ odtwo-
rzyü staroĪytnego ognia greckiego ani Ğredniowiecznej stali dama-
sceĔskiej. Podobnie walka z wrogiem wewnĊtrznym opiera siĊ na
wiedzy tajemnej. Instrukcje prowadzenia przesáuchaĔ teĪ są niedo-
stĊpne dla laików, nawet jeĞli zostaáy opublikowane stulecie wcze-
Ğniej. A oprócz wiedzy zawartej w utajnionych instrukcjach, miĊdzy
obroĔcami sprawiedliwoĞci przekazywana jest wiedza tajemna — jak
stosowaü tortury, Īeby byáy one szczególnie wydajne, licząc war-
toĞü zeznaĔ na godzinĊ przesáuchaĔ, zaĞ w krajach cywilizowanych
równieĪ praktyczne wskazówki, jak torturowaü, by nie zostawiaü
Ğladów. W czasach inkwizycji ta wiedza byáa co prawda w podrĊcz-
nikach dla duchownych, ale najlepsze rody katowskie pilnie chroniáy
sekrety swych zawodowych osiągniĊü.
Pierwszy krok do wiedzy tajemnej
– 9 –
Ta ksiąĪka dotyczy czĊĞci informacji niejawnej dotyczącej zarządza-
nia. Nikt o niej nie pisze, moĪna zostaü w nią wtajemniczonym lub
zdobywaü ją samodzielnie, metodą prób i bolesnych báĊdów. Oczy-
wiĞcie po opublikowaniu zawartoĞü tej ksiąĪki przestanie byü wie-
dzą tajemną.
Oprócz wiedzy tajemnej, w tej ksiąĪce marginalnie prezentowana jest
wiedza skazana na zapomnienie i wypierana ze ĞwiadomoĞci ludz-
kiej. Wypierana, bo jej stosowanie jest niemoralne albo wrĊcz karalne,
bo kompromituje zarządzanie i naukĊ o nim, bo teoretycznie „wszy-
scy to wiedzą”, a takĪe z wielu innych przyczyn.
Gra
ĩaden opis, niezaleĪnie od formy — pisemnej, graficznej, matema-
tycznej — nie odda záoĪonoĞci organizacji i nie zawrze wszystkich
zachodzących w niej zjawisk. Dla potrzeb rozwiązywania problemów
praktycznych, prowadzenia badaĔ naukowych i edukacji wiedzĊ
dzieli siĊ na mniejsze fragmenty, moĪliwe do ogarniĊcia przez poje-
dynczych ludzi, a ostatnio równieĪ przez programy komputerowe.
InformacjĊ czĊsto ujmuje siĊ w postaci modeli, czyli systemów przed-
stawiających konstrukcjĊ i funkcjonowanie rzeczywistych obiektów
w uproszczeniu. W modelu odrzuca siĊ cechy i elementy organizacji
maáo znaczące z punktu widzenia osoby tworzącej narzĊdzie, np.
nie ujmuje siĊ kwestii konfliktów miĊdzyludzkich w sprawozdaniu
finansowym.
Modele obiektów realnie istniejących w Īyciu spoáecznym ĞciĞle zwią-
zane są z modelami postrzegania Ğwiata. W zaleĪnoĞci od sposobu
widzenia uniwersum, zdarzenia mogą byü skutkiem dziaáaĔ ludzkich
(choüby spisku), przeznaczenia — rozumianego abstrakcyjnie lub
wypáywającego z woli boskiej, przypadku itd. RóĪne modele postrze-
gania organizacji nie są konkurencyjne — raczej stanowią wzajemne
To tylko gra
– 10 –
uzupeánienie, tak jak do róĪnych celów mogą sáuĪyü obrazy czáowieka
zrobione w Ğwietle widzialnym, podczerwieni, promieniach rentge-
nowskich, przy uĪyciu USG i rezonansu magnetycznego.
Najpopularniejszym w ekonomii i zarządzaniu sposobem modelo-
wania organizacji jest przedstawienie jej jako mechanizmu, najczĊ-
Ğciej przetwarzającego pieniądze tak, aby zdobyü ich jeszcze wiĊ-
cej. Na modelach mechanistycznych opiera siĊ teĪ logistyka i wiele
innych dziedzin zarządzania. Nawet doskonalenie kadr moĪna
potraktowaü jako mechanizm. Bez mechanistycznego sposobu widze-
nia Ğwiata w ogóle nie byáoby racjonalnego zarządzania. Model
mechanistyczny uáatwia symulacjĊ, czyli przedstawienie istotnych
cech obiektu i sprawdzenie sposobu jego funkcjonowania za pomocą
obliczeĔ matematycznych. Biznesplan jest taką typową symulacją,
stworzoną na bazie modelu mechanistycznego.
Innym sposobem jest postrzeganie systemu jako gry, a w ostrzej-
szej formie — jako walki. Przyczyna popularnoĞci tego modelu jest
prosta — nawet jeĞli przedsiĊbiorstwa są mechanizmami, to na
rynku muszą skutecznie graü z innymi mechanizmami. Nawet jeĞli
ludzie są obiektami mechanicznymi, wewnątrz korporacji muszą
walczyü o pieniądze, stanowiska i prestiĪ z innymi pracownikami.
Najbardziej niepewnym punktem w biznesplanie są przyszáe zacho-
wania klientów i zagrania konkurencji.
Zapominanie o grze w zarządzaniu
to pewny i sprawdzony przepis na klĊskĊ.
Ta ksiąĪka poĞwiĊcona jest zarządzaniu postrzeganemu jako gra.
Ma pomóc w zobaczeniu organizacji jako pola gry (walki) w skali
pojedynczych ludzi: szeregowych pracowników, kierowników róĪ-
nych szczebli, wáaĞcicieli i czáonków rad nadzorczych spóáek han-
dlowych.
Pierwszy krok do wiedzy tajemnej
– 11 –
Przypadek 1.
Dawno temu, jeszcze przed epokí komputerów osobi-
stych, dwaj bracia w wieku szkolnym byli chorzy i sie-
dzieli caĩy dzieī w domu, bez rodziców. Jednym z zajāï,
którymi zabijali nudā, byĩa znana na caĩym ŀwiecie gra
w okrāty. Z powodów zdrowotnych kaŠdy z nich siedziaĩ
w innym pokoju, wiāc nie kontrolowaĩ w Šaden sposób
czynnoŀci drugiego. ZwyciāŠyĩ starszy brat, a wtedy
mĩodszy oŀwiadczyĩ stanowczo:
— Wygraĩeŀ, bo oszukiwaĩeŀ!
— Nie. Skíd ci coŀ takiego przyszĩo do gĩowy?
— Bo ja oszukiwaĩem, a ty wygraĩeŀ, czyli musiaĩeŀ
oszukiwaï lepiej!
W gospodarce stawka jest wyĪsza niĪ w dzieciĊcej grze w okrĊty.
To gra o pozycjĊ w stadzie, o wygodne Īycie, o bezpieczeĔstwo,
o zapewnienie miejsc pracy, pomyĞlnoĞü caáego narodu lub unii
paĔstw — o wszystko. Nawet najuczciwszy czáowiek moĪe stanąü
przed wyborem — ponieĞü klĊskĊ, wycofaü siĊ, czy moĪe graü tak
jak inni? Ilu w takiej sytuacji wycofa siĊ? Czasami na wycofanie siĊ
jest juĪ zbyt póĨno. Nie moĪna zakáadaü, Īe wszyscy biorą siĊ za
biznes w celu oszukiwania konsumentów, okradania Skarbu PaĔstwa
i podpalania hurtowni konkurentów. ĩeby nie tylko przetrwaü, ale
równieĪ wygraü na rynku, na którym inni naruszają prawo, trzeba
co najmniej liczyü siĊ z koniecznoĞcią podobnego postĊpowania.
W staroĪytnej Grecji bogiem kupców i záodziei
byá ten sam Hermes. Powoáywanie dla tych profesji
dwóch róĪnych bogów byáo zbĊdne.
To tylko gra
– 12 –
Po co nam taki wielki mózg?
Mózg jest wielkim obciąĪeniem dla organizmu. Nieodporny na urazy,
wymaga twardej i ciĊĪkiej czaszki, a ta odpowiedniego krĊgosáupa
i karku, aby to udĨwignąü. Wielka gáowa utrudnia poród i zmniej-
sza liczbĊ páodów w macicy, przez co gatunek ludzki rozmnaĪa siĊ
wolniej od innych. Mózg stanowi ok. 2% ciĊĪaru ludzkiego ciaáa,
a zuĪywa mnóstwo zasobów dostarczanych do organizmu: 20% tlenu
i 25% glukozy, i najszybciej ze wszystkich organów obumiera
z powodu niedotlenienia. Osobniki z wiĊkszym mózgiem powinny
przegraü rywalizacjĊ wewnątrzgatunkową i miĊdzygatunkową, mając
relatywnie maáo siá do walki, ucieczki lub wyĞcigu do pokarmu.
JeĪeli wiĊc gatunek ludzki nie wyginąá, wielki mózg musi peániü
jakieĞ poĪyteczne funkcje, z nadwyĪką rekompensujące te obciąĪe-
nia i zagroĪenia.
Dotychczas nauka nie potrafiáa przekonująco wyjaĞniü, po co rodza-
jowi ludzkiemu taki duĪy mózg. Jego wielkoĞü raczej nie wynika
z potrzeb funkcjonowania w Ğrodowisku przyrodniczym, bo w mo-
mencie przekonstruowania mózgów naszych praprzodków ludzka
egzystencja nie róĪniáa siĊ zbytnio od sposobu bytowania innych
naczelnych.
Najpopularniejsze są dwie hipotezy wyjaĞniające rozmiary ludzkiego
mózgu. Pierwsza powraca do Ğrodowiska przyrodniczego. Czáowiek
to najlepszy biegacz dáugodystansowy wĞród istot Īywych. Nie ma
konia, który mógáby wygraü wyĞcig z maratoĔczykiem albo triathlo-
nistą na dystansie 50, a zwáaszcza 100 km. WiĊkszoĞü koni, nawet
wytrenowanych, zmuszonych do przebiegniĊcia takiego dystansu nie
przeĪyáaby próby. W mózgu ludzkim neurony są bardzo luĨno roz-
mieszczone, co uáatwia odprowadzanie ciepáa. Przeciw hipotezie
„cháodniczej” przemawiają dwie wątpliwoĞci. Po pierwsze, czemu
Īadne inne stworzenie biegające po sawannie nie wykorzystaáo takich
Pierwszy krok do wiedzy tajemnej
– 13 –
zaáoĪeĔ konstrukcyjnych? Po drugie, czemu mózgi nie skurczyáy siĊ,
gdy przestaliĞmy biegaü za antylopami, a zaczĊliĞmy do nich strzelaü
z pĊdzących land roverów?
Druga hipoteza mówi, Īe wielki mózg jest potrzebny do Īycia spo-
áecznego. W myĞl tej hipotezy korzyĞci z uĪywania mózgu w kon-
taktach spoáecznych przewaĪają nad kosztami jego eksploatacji.
Wielki mózg jest ludziom potrzebny,
aby oszukiwaü innych i rozpoznawaü, czy są oszukiwani.
Tak sformuáowana teza równieĪ budzi wątpliwoĞci. Przeciwko niej
przemawiają altruistyczne zachowania ludzi, obserwowane choüby
w Īyciu codziennym. Jednak przy traktowaniu zarządzania jako
gry to zaáoĪenie sprawdza siĊ lepiej niĪ inne.
Ogólnych reguá pozwalających rozpoznaü, czy nasz kontrahent gra
uczciwie, jest bardzo niewiele. MoĪna m.in. dokonywaü oceny prze-
kazów werbalnych.
JeĞli záowisz záotą rybkĊ, która powie:
„SpeániĊ twoje trzy Īyczenia, jakie by nie byáy”,
chwytaj za portfel i uciekaj.
Záote rybki są tylko w bajkach. W Īyciu codziennym takie obietnice
skáadają wyáącznie oszuĞci. Gdy ktoĞ mówi: „Dla mnie sáowo droĪsze
od pieniĊdzy”, zwykle oszukuje. Po co w ogóle podkreĞlaáby wáasną
uczciwoĞü, gdyby nie rozwaĪaá moĪliwoĞci oszustwa?
W literaturze, raczej z zakresu psychologii niĪ zarządzania, opisano
dziesiątki typowych sposobów manipulowania ludĨmi, ale wydaje
siĊ, Īe w tych inwentarzach brakuje jeszcze kilkuset pozycji. ZaĞ
sáownictwo nadmiernie wyeksploatowane przez oszustów zostaje
To tylko gra
– 14 –
zastąpione nowym. Popularne niegdyĞ opowiadanie o „interesie ska-
zanym na sukces” to dziĞ instrument ostrzegania naiwnych ofiar.
Wobec zawodnoĞci metod analizy tekstów specjaliĞci starają siĊ zro-
zumieü sygnaáy pozawerbalne, czyli tak zwaną mowĊ ciaáa (body
language). KsiąĪek na ten temat jest jeszcze wiĊcej niĪ na temat ma-
nipulowania ludĨmi, ale teĪ temat jest szerszy, bo oprócz pieniĊdzy
dotyczy m.in. seksu. Mowa ciaáa najprawdopodobniej przekazuje
wiĊcej informacji aniĪeli sáowa.
Przypadek 2.
Transakcje majíce kluczowe znaczenie dla przedsiābior-
stwa czāsto negocjují czĩonkowie zarzídu. Pewien pre-
zes, ŀrednio znajícy dwa jāzyki obce (rozumiaĩ jeszcze
trzy, ale nie staraĩ siā w nich mówiï), czāsto sam pro-
wadziĩ rozmowy z kontrahentami. Po pewnym czasie
stwierdziĩ ze zdziwieniem, Še negocjacje w jāzykach
obcych przynoszí lepsze rezultaty niŠ prowadzone po
polsku. Sytuacja powtórzyĩa siā w kolejnych spóĩkach,
którymi kierowaĩ. Nie byĩo wítpliwoŀci — kiedy prowa-
dziĩ negocjacje w obcych jāzykach (czyli takich, które
z natury rzeczy znaĩ gorzej), osiígaĩ lepsze wyniki. Zaczíĩ
szukaï przyczyny tego paradoksu. Sam nie umiaĩ zna-
leŞï odpowiedzi, ale jego przyjaciele podpowiedzieli mu
najbardziej prawdopodobne rozwiízanie. Prezes miaĩ
pĩynní wymowā, energiā i pewnoŀï siebie, potrafiĩ „kĩa-
maï bez mrugniācia powiekí” (cytat z wypowiedzi
wŀciekĩego kontrahenta) i miaĩ nieco cwaniacki wyglíd.
Prawdopodobnie jego zachowanie wĩíczaĩo u polskich
rozmówców sygnaĩy alarmowe, ŀwiadome lub podŀwia-
dome. Gdy musiaĩ borykaï siā z trudnymi jāzykami
Pierwszy krok do wiedzy tajemnej
– 15 –
obcymi, znikaĩa pĩynnoŀï wymowy, sĩabĩa energia i ma-
laĩa pewnoŀï siebie. A w ŀlad za tymi zjawiskami wzra-
staĩo zaufanie rozmówców.
Trzeba jednak przyznaü: róĪne metody wykrywania káamstwa (anali-
zowanie treĞci przekazu, zachowania rozmówców, zbieranie infor-
macji z niezaleĪnych Ĩródeá) bywają zawodne. Nie tylko my gramy.
Przeciwnicy nie muszą byü graczami gorszymi od nas tylko dlatego,
Īe my jesteĞmy w tym dobrzy.
To tylko…
Dlaczego tytuá ksiąĪki zaczyna siĊ od sáów „To tylko…”? Czy nie
mogáaby nazywaü siĊ po prostu „Gra”? Podstawową przyczyną jest
to, Īe ksiąĪek z tytuáem „Gra” byáo juĪ wiele, a bĊdzie jeszcze wiĊcej.
Jednak to niejedyny powód. Gra jest rodzajem zabawy. NaleĪy pod-
chodziü do niej bez zbĊdnych obciąĪeĔ i czerpaü z niej przyjemnoĞü.
PrzyjemnoĞü w grze jest związana z ryzykiem. Nie da siĊ graü
w pokera na punkty, bez pieniĊdzy (chyba Īe jest to poker roz-
bierany).
W mediach, pracy, sporcie, Īyciu codziennym ciągle podkreĞlane
jest znaczenie silnej dodatniej motywacji. NajwaĪniejszą rzeczą we
wspóáczesnym Īyciu ma byü killer instinct, co — uwzglĊdniając róĪ-
nice kulturowe — naleĪaáoby chyba przetáumaczyü jako „wola zwy-
ciĊstwa”. Nawet w Polsce moĪna znaleĨü ogáoszenia powaĪnych pra-
codawców szukających na odpowiedzialne stanowiska pracowników
self-motivated. Przy odpowiedniej motywacji sukces przyjdzie sam.
Przykáadów kopciuszków, które zdobyáy ksiĊcia, dysponując tylko
silną motywacją, nie brakuje w mediach, historii, filmach i plotkach.
Nawet jeĞli te obrazy są wyidealizowane dla zwiĊkszenia ich popular-
noĞci, to jest w nich duĪo prawdy. Ale to nie jest caáa prawda.