www.KadryOnline.pl

P

RAWO

P

RACY W

P

RAKTYCE

Harmonogramy

czasu pracy

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

E-ksiazka24.pl

.

SP

IS

T

R

EŚ

C

I

Harmonogramy czasu pracy

Autor
Monika Wacikowska

prawnikwGłównymInspektoraciePracywlatach
2005–2008;obecniewspólnikspółkidoradczej
PrzyjazneKadrysp.j.

Wydawca
Katarzyna Sénat

Redaktor

Monika Załuska

Korekta

Zespół

ISBN978-83-7572-453-0
Copyright©byWydawnictwoWiedzaiPraktykasp.zo.o.
Warszawa2009

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

03-918Warszawa,ul.Łotewska9a,

www.wip.pl

tel.[phone],faks0226176010

Składiłamanie

Raster studio

05-071Sulejówek,ul.Konopnickiej46,tel.[phone]

1

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

SP

IS

T

R

EŚ

C

I

www.KadryOnline.pl

SP

IS

T

R

EŚ

C

I

SPIS TREŚCI

I. Po co, jak i dla kogo tworzyć harmonogram?

2

II. Niezbędne elementy harmonogramu czasu pracy

7

III. Zasady tworzenia harmonogramów

11

IV. Harmonogram w ustawie antykryzysowej

17

V. Harmonogramy w praktyce

19

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

2

I. P

o

C

o

, j

a

k

I d

la

k

o

g

o

T

w

o

R

z

yć

h

a

R

m

o

n

o

g

R

a

m

?

www.KadryOnline.pl

I. Po Co, jak I dla kogo TwoRzyć

haRmonogRam?

Po co harmonogram pracodawcy?

Harmonogramczasupracytonicinnegojakplanobrazującyczaspracypodwładnego(iinne
okresypozostawaniaprzezniegowdyspozycjipracodawcy),atakżeczaswolnyodpracy.
Zjegotreścimożnasiędowiedziećnietylko,najakiedniigodzinypracownikmawyznaczoną
pracę,alerównieżnp.kiedydyżuruje(jeśliwTwoimzakładzietakiedyżurysąprzewidziane)
albokiedymaczaswolnyodpracy.
Harmonogramodgrywazatembardzoważnąrolę,jeślichodzioorganizacjępracywTwoim
zakładzie,określadniigodzinypracyposzczególnychpracowników,atakżeczasinnych
aktywności(inieaktywności),ważnychzpunktuwidzeniaplanowaniaczasupracy.Jeston
zatemswoistegorodzajuplanemtworzonymnietylkowinteresiepracownika,alerównież
Twojejfirmy.

PAMIĘTAJ!

Harmonogramczasupracyokreśla,któredniigodzinypracownikmapoświęcićnawyko-
nywaniezadańwynikającychzobowiązującejgoumowyopracę.Jestwięcgwarancją,że
jeśliniewystąpiążadnenieprzewidzianeokoliczności,pracownikwterminachokreślonych
wtakimharmonogramiebędzieświadczyłumówionąpracę.

Po co pracownikowi harmonogram?

Zkoleizaśharmonogramtworzysięwinteresiepracowników.Dziękiniemubowiempod-
władnymamożliwośćzaplanowaniasobieczasuwolnego,któryzgodniezestworzonymdla
niegoharmonogramemnienależydoTwojejdyspozycji.Jesttozatemrównieżgwarancja
dlapracownika,żejeśliniewystąpiążadneszczególneokoliczności,pracownikwterminach
nieobjętychharmonogramemczasupracybędziemógłswobodniedysponowaćswoimczasem
iprzeznaczyćgonasprawyprywatne,niezwiązanezobowiązkamizawodowymi.

Harmonogram i rozkład czasu pracy to nie to samo!

Wpraktyceczęstospotykanejestmyleniedwóchodrębnychpojęć:„harmonogramczasu
pracy”i„rozkładczasupracy”.
Rozkładczasupracytoramowewskazanieczasupracypracownikówzatrudnionychwdanym
zakładzie–wskalidoby,tygodniaiokresurozliczeniowego.Jesttozatemwskazaniereguł
towarzyszącychopracowywaniuindywidualnychharmonogramówczasupracy.Określaon
wsposóbogólny:

I. P

o

C

o

, j

a

k

I d

la

k

o

g

o

T

w

o

R

z

yć

h

a

R

m

o

n

o

g

R

a

m

?

3

www.KadryOnline.pl

HARMONOGRAMY CZASU PRACY





dnipracyidniwolne–jeżelizewzględunaorganizacjęczasupracytakieokreśleniejest
możliwe–np.„pracownicyświadcząpracęodponiedziałkudopiątku”,





dniwolnewynikającezzasady5-dniowegotygodniapracy–jeślimożnaokreślićre-
gułyichprzypadania–np.„dniemwolnymztytułuprzeciętnie5-dniowegotygodnia
pracyjestsobota”,





godzinyrozpoczęciaizakończeniapracynaposzczególnychzmianach,np.„pracana
pierwszejzmianieprzypadawgodzinachod6.00do14.00,nadrugiejzmianie–wgo-
dzinachod14.00do22.00,natrzeciej–od22.00do6.00”,





godzinyprzerwwpracy.

PRZYKŁAD

Rozkładczasupracywbiurzepodatkowym:
1.Pracawykonywanajestodponiedziałkudopiątku.
2.Niedzieleiświętasądniamiwolnymiodpracy.
3.Sobotytodniwolneodpracyztytułu5-dniowegotygodniapracy.
4.Pracownicypracująnadwiezmiany:

a)8.00–16.00–pierwszazmiana,
b)12.00–20.00–drugazmiana.

5.Pracownicypoczterechgodzinachpracykorzystająz30-minutowejprzerwywpra-

cywliczanejdoczasupracy.

Rozkładczasupracyjestwięcramowymopisemorganizacjiczasupracywfirmie,zawiera-
jącymwskazówki,jakmająbyćtworzoneharmonogramyczasupracy,czyliindywidualne
planyczasupracypracowników.
Pozapowyższąjestjednakjeszczejednabardzoważnacechaodróżniającarozkładodharmo-
nogramuczasupracy.Rozkład czasu pracy ustala się w pewnymokreślonym przez prze-
pisy prawa trybie,gwarantującympracownikomorazreprezentującymichprawaiinteresy
związkomzawodowymwpływnajegoustalenie.Jestonbowiem,inaczejniżharmonogram
czasupracy,ustalanyw układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w obwieszczeniu.

?

Pracownicy naszego zakładu kwestionują tworzone przez dział kadr harmonogramy czasu
pracy. Twierdzą bowiem, że powinny być sporządzane przy udziale reprezentujących
pracowników zakładowych organizacji związkowych. Czy mają rację?

Nie,pracownicyniemająracji.Harmonogramyczasupracyustalapracodawcamocąwłasnejdecy-
zji.Torozkładyczasupracy,wyznaczająceregułyopracowywaniatychharmonogramów,ustalane
sązudziałemorganizacjizwiązkowej–wukładziezbiorowympracybądźwregulaminiepracy.

4

www.KadryOnline.pl

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

O czym należy pamiętać, opracowując harmonogram?

Przystępującdotworzeniaharmonogramuczasupracy,należymiećnawzględzienastę-
pującezasady:
1.Wharmonogramieplanujesięczaspracyrówny wymiarowi czasu pracy naokres

rozliczeniowy.A zatem z jednej strony powinieneś zapewnić pracownikowi pracę
wpełnym,obowiązującymgowymiarzeczasupracy(niemniejszym,niżwynikato
zart.130kp),zdrugiejzaś–nie wolno Ci planować pracy w godzinach nadlicz-
bowych.Tabowiemjestmożliwatylkowszczególnych,niedającychsięprzewidzieć
okolicznościach(art.151§1kp).Zaplanowanienadgodzinwharmonogramienarusza
przepisyoczasiepracyijestwykroczeniemprzeciwkoprawompracownika.

2.Planującczaspracy,musiszwkażdymokresierozliczeniowymzapewnićpracownikowi

minimalną liczbę dni wolnych od pracy,którajestrównasumieniedziel,świątoraz
dniwolnychwynikającychzprzeciętnie5-dniowegotygodniapracy(art.147kp).

3.Doba,wramachktórejplanujeirozliczasięczaspracy(tzw.dobapracownicza),obej-

mujekolejne24godziny,począwszyodmomentu,wktórympracownikrozpoczyna
pracę,zgodniezobowiązującymgoharmonogramemczasupracy.Dobapracownicza
niepokrywasię,codozasady,zdobąastronomiczną(art.128§3pkt1kp).

4.Jeślipracabędziesięodbywaćoróżnychporach,wtakisposóbwyznaczgodzinyjej

rozpoczęciaizakończenia,abynie naruszać doby pracowniczej,czylinieplanować
rozpoczęciapracywkolejnymdniuwcześniej,niżpracownikzakończyłpracęwpo-
przednimdniu.Niezastosowaniesiędotejregułyspowodujezazwyczajpowstanie
nadgodzin,chyba że korzystasz z udogodnień ustawy antykryzysowej–wtedybez
konsekwencjimożesznaruszaćdobępracowniczą(aletylkodo31grudnia2011r.,kiedy
tokończysięobowiązywanietejustawy).

5.Wkażdejdobiepracownikmusimiećzapewnioneconajmniej11kolejnychgodzin

nieprzerwanegoodpoczynku(art.132kp).

6.Docelówplanowaniairozliczaniaczasupracytydzieńoznacza7kolejnychdni,po-

cząwszyodpierwszegodniaokresurozliczeniowego(art.128§3pkt2kp).

7.Pracowniknie może pracować więcej niż 6 dni pod rząd–wynikatozfaktu,że

wkażdymtygodniumusimiećzagwarantowanyodpoczynek tygodniowywynoszący
conajmniej35kolejnychgodzin.Możnagoewentualnieskrócićdo24godzin,gdy
bezpośredniopojegozakończeniupracownikprzechodzinainnązmianę(art.133kp).

8.Wzamianzapracęwniedzielępowinienbyćzaplanowanyiudzielonydzień wolny

odpracy6dnipotakiejniedzielilub6dniprzednią,awzamianzapracęwświęto–
wdowolnymterminiewtymsamymokresierozliczeniowym(art.151

11

§1kp).

9.Pracownikmusimiećzapewnionąprzynajmniejjedną na cztery niedzielę wolną od

pracy,niedotyczytojedyniepodwładnychzatrudnionychwweekendowymsystemie
czasupracyorazpracownikówinstytucjikultury(art.151

12

kp).

5

www.KadryOnline.pl

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

Kto ustala harmonogram?

Choćzprzepisówjasnoniewynika,ktojestpodmiotemuprawnionym,czyzdrugiejstrony
–zobowiązanymdoopracowaniaharmonogramuczasupracy,należystwierdzić,żeczynność
tapowinnabyćwykonanaprzezpracodawcę.Harmonogramczasupracypowinienbowiem
uwzględniaćkonkretnepotrzebyzakładupracy,które,znaturyrzeczy,najlepiejznawłaśnie
pracodawca,aniezwiązkizawodoweczynp.pracownicy.Pozatymtopracodawcajestodpo-
wiedzialnyzaprzestrzeganieprzepisówoczasiepracyimusimiećwpływnawyznaczanie
konkretnychdniorazgodzinichpracy.Takbyzjednejstronymóczapewnićprawidłowe
funkcjonowaniefirmy,zdrugiejzaś–przestrzegaćprzepisówoczasiepracy.

PAMIĘTAJ!

Tworzonyharmonogramczasupracyniemusibyćkonsultowanyanizpracownikami,ani
zorganizacjązwiązkową.Niemajednakprawnychprzeciwwskazań,abyśprzyjegousta-
laniuuwzględniłwnioskipracowników.

Czy tworzenie harmonogramu jest obowiązkowe?

Pracodawcybardzoczęstotwierdzą,żeniemusząsporządzaćharmonogramówczasupracy
dlapracowników,gdyżtakiobowiązekniewynikazżadnychprzepisów.Rzeczywiście,żaden
przepis,codozasady,niewspominaokoniecznościichtworzenia.Niemniejjednakobowiązek
tenwywodzisięzcałegosystemuprzepisówoczasiepracy.Należybowiemuznać,żejest
tokoniecznezjednejstrony–dlapracodawcy,abymógłzarezerwowaćpracępracowników
wdanychokresachczasu,zdrugiejzaśrównież–dlapracowników,abymoglizaplanować
sobieczaswolnyodpracy.

Stałe godziny pracy – niepotrzebny grafik

Harmonogramówczasupracynietrzebaopracowywaćwprzypadkutychpracowników,któ-
rychobowiązujesztywnyrozkładczasupracy,czylipracującychstalewtychsamychdniach
igodzinach.Nieoznaczatojednak,żesamfaktzatrudnieniapracownikówwpodstawowym
systemieczasupracy(8godzinnadobę,40godzinnatydzień)przesądzaobrakuobowiązku
ustalaniadlanichharmonogramówczasupracy.

PRZYKŁAD

Pracownicyochronyświadcząpracęwpodstawowymsystemieczasupracy.Swoje
zadaniawykonująjednakna3zmiany–od6.00do14.00,od14.00do22.00oraz
od22.00do6.00.Pracodawcamazatemobowiązektworzyćdlanichharmonogramy
czasupracy,gdyżniepracująstalewtychsamychgodzinach.

6

www.KadryOnline.pl

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

II.

n

IE

z

b

ęd

n

E E

lE

m

En

Ty

h

a

R

m

o

n

o

g

R

a

m

u

C

z

a

Su

P

R

a

C

y

Zopracowywaniaharmonogramówmożeszbowiemzrezygnowaćtylkowtedy,gdyTwoipra-
cownicystale pracują w tych samych dniach i godzinach,takżewinnymsystemieczasu
pracyniżpodstawowy.

System zadaniowy – brak wyznaczonych godzin pracy

Harmonogramówczasupracypracodawcanietworzyrównieżdlapracownikówzatrudnionych
wzadaniowymsystemieczasupracy.Czaspracyjestbowiemwtakiejsytuacjiwyznaczany
wymiaremzadańpowierzonychdanemupracownikowidowykonania.Zadaniatewprawdzie
powinnybyćprzydzielonewtakimrozmiarze,bypracownikmógłjewykonaćwczasienie
dłuższymniż8godzinnadobęiprzeciętnie40godzintygodniowo,wprzeciętnie5-dniowym
tygodniupracy.Jednakkonkretnedniigodzinyichwykonywania,acozatymidzie–właśnie
harmonogramczasupracy,ustalasampracownik.

Dla kierowcy przewożącego rzeczy lepiej sporządzić harmonogram

Jeszczejednymwyjątkiemodobowiązkutworzeniaharmonogramówczasupracysąpracow-
nicyzatrudnieninastanowiskukierowcy,wykonującyprzewozyrzeczy.Jeśliwięczatrudnieni
wdanymzakładziepracykierowcydokonująprzewozurzeczy,anieosób,możnanieustalać
dlanichharmonogramówczasupracy.

Z

daniem

PiP

Takiego stanowiska nie podziela jednak Państwowa Inspekcja Pracy.
ZgodniebowiemzopiniąGIPbrakobowiązkusporządzaniaharmonogra-
mówczasupracydotyczyjedynietychkierowcówprzewożącychrzeczy,
którzyzatrudnienisąwpodstawowymsystemieczasupracy.WedługGIP,
skoronp.zprzepisuorównoważnymsystemieczasupracywynika,że
„dokierowcówzatrudnionychwtransporciedrogowymmogąbyćstoso-
wanerozkłady czasu pracy,wktórychdopuszczalnejestprzedłużenie
wymiaruczasupracydo10godzinnadobę,adopozostałychkierowców

PRZYKŁAD

Pracodawcazatrudniadostawcęwprzerywanymsystemieczasupracy.Pracujeod
wtorkudosoboty,odgodziny8.00do20.00,zprzerwąpomiędzy12.00a16.00.Dla
tegopracownikanietrzebasporządzaćharmonogramuczasupracy.Doskonalewie
bowiem,kiedymaobowiązekpozostawaćwdyspozycjipracodawcy,akiedyprzypada
jegoczaswolny.Harmonogramczasupracybyłbywjegoprzypadkubezużyteczny.

7

HARMONOGRAMY CZASU PRACY

II.

n

IE

z

b

ęd

n

E E

lE

m

En

Ty

h

a

R

m

o

n

o

g

R

a

m

u

C

z

a

Su

P

R

a

C

y

www.KadryOnline.pl

II.

n

IE

z

b

ęd

n

E E

lE

m

En

Ty

h

a

R

m

o

n

o

g

R

a

m

u

C

z

a

Su

P

R

a

C

y

do12godzinnadobę”,totakisystemmożebyćstosowanytylkozwyko-
rzystaniemrozkładówczasupracy,rozumianychtujakoharmonogramy
czasu pracy.A zatem dla kierowców zatrudnionych w równoważnym
systemieczasupracy,nawetjeślitransportująrzeczy,anieosoby,trzeba
tworzyćharmonogramyczasupracy.

Jednakże większość prawników uważa, że sam fakt, iż kierowca wykonuje przewóz
rzeczy,zwalniapracodawcęzobowiązkuopracowywaniaharmonogramówczasupra-
cy,bezwzględunato,wjakimsystemieorazwjakiejorganizacjiczasupracydany
kierowcapracuje.
Zpowyższegomożnawysnućwniosek,żejeśliniechcesznarażaćsięnanieprzyjemno-
ścipodczasewentualnejkontroliPIP,powinieneśtworzyćharmonogramyczasupracy
dlawszystkichkierowców,bezwzględunato,czywykonująoniprzewozyosóbczy
teżrzeczy.Przysporządzaniuharmonogramówbezpiecznie możesz pominąć jedynie
tych kierowców, zatrudnionych przy przewozie rzeczy, do których stosowany jest
podstawowy system czasu pracy.

II. nIEzbędnE ElEmEnTy haRmonogRamu

CzaSu PRaCy

PrzepisyKodeksupracynieokreślająwprostobowiązkusporządzaniaharmonogramówczasu
pracy,acozatymidzie–nieustanawiająrównieżwymogówcodoichszczegółowejtreści.
Ponieważjednaktakiharmonogrammanietylkosłużyćplanowaniuczasupracypracownika,
alewpóźniejszymetapierównieżjegorozliczaniu,należyprzyjąć,żepowinienzawieraćco
najmniej:





oznaczeniednipracywrazzwyszczególnieniemgodzinjejrozpoczęciaizakończenia;





oznaczenieinnychaktywności,doktórychpracownikjestzobowiązany,np.dyżuru;





zaznaczeniedniwolnychodpracyzewskazaniem,zjakiegotytułuoneprzysługują,tj.:
-dniwolnychprzysługującychpracownikowiwzamianzapracęwniedzielęlubświęto,

-dniwolnychztytułuprzeciętnie5-dniowegotygodniapracy,

-dnitzw.harmonogramowowolnychodpracy,czylitych,którerównoważądłuższy

niż8-godzinnydobowywymiarczasupracywinnychdniach.

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

E-ksiazka24.pl

.