UMOWY

TERMINOWE

– po zmianach

z 22 lutego 2016 r.

ISBN 978-83-269-4247-1

Cena 68,25 zł

Patronat medialny

Książka dostępna jako e-book na:

AKTUALNOŚCI I PRZYKŁADY ROZLICZEŃ: ZUS

• PODATKI • PRAWO PRACY

UOB 60

Kup książkę

Umowy terminowe

– po zmianach z 22 lutego 2016 r.

Nowelizacja Kodeksu pracy dotycząca umów terminowych (wchodząca w życie

22 lutego 2016 r.) wprowadza kilka istotnych zmian. Najważniejsze są dwie:

• wprowadzenie limitu maksymalnie 3 umów na czas określony oraz limitu mak-

symalnie 33 miesięcy łącznego trwania takich umów, a także

• zmiana zasad ustalania długości okresu wypowiedzenia (i dopuszczalności wy-

powiedzenia) umów na czas określony, w tym także umów na zastępstwo.

Jednak zarówno nowe limity, jak i nowe zasady wypowiadania umów odnoszą się

częściowo także do umów zawartych przed 22 lutego 2016 r. Zasady w tym zakre-

sie są dość skomplikowane. Najlepiej wyjaśnić je na przykładach. Podobnie jak

np. wyjątki od stosowanych limitów oraz nowe obowiązki pracodawcy.

Kup książkę

Publikacja „Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.” to tabele, zestawienia i wska-
zówki krok po kroku, które ułatwią pracę działu kadr. Wszystkie podstawowe informacje potrzebne
w pracy specjalisty personalnego zebrane w wygodnej formie, ułatwiającej ich znalezienie i zasto-
sowanie.

Wydawca:
Agnieszka Gorczyca
Redaktor prowadzący:
Szymon Sokolik
Korekta:
Zespół
Koordynator produkcji:
Mariusz Jezierski
Opracowanie graficzne:
Piotr Fedorczyk
Druk:
Drukarnia Miller
Skład i łamanie:
6AN Studio

ISBN 978-83-269-4247-1

Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a
tel. [phone], faks 22 617 60 10, e-mail: [e-mail]
NIP: 526-19-92-256
Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy
XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy
Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

© Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Warszawa 2015

Publikacja „Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.” jest chroniona prawem autorskim. Przedruk
materiałów w niej opublikowanych – bez zgody wydawcy – jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z po-
wołaniem się na źródło. Publikacja „Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.” została przygotowana
z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców.
Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym
przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane
jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja
nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji „Umowy terminowe – po zmia-
nach z 22 lutego 2016 r.” wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

Więcej informacji:
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]

Kup książkę

Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.

3

Spis treści

Spis treści

Nowe limity umów na czas określony (limit 3 umów i limit 33 miesięcy ich trwania)

5

Po zmianach można będzie zawrzeć aż 3 umowy…

6

…dojdzie jednak dodatkowy limit – długości trwania umów

7

W 4 przypadkach limity nie obowiązują

8

W umowie o pracę potrzebny będzie dodatkowy zapis

9

Umowa obecna, ale wypowiedziana po zmianach – z nowymi okresami wypowiedzenia

10

33 miesiące liczą się od wejścia w życie zmian, limit ilościowy – nie

11

Nie stosuje się limitu – trzeba będzie uzupełnić zapisy

13

Nowe limity nie zmienią zasady przedłużania umowy do dnia porodu

13

Nowe okresy wypowiedzenia umów na czas określony

16

W starym stanie prawnym – okres 2-tygodniowy albo wcale

16

Brak klauzuli – wypowiedzenie tylko w wyjątkowych przypadkach

16

Po zmianach można wypowiedzieć każdą umowę, ale okresy wypowiedzenia będą dłuższe

17

Nie potrzeba podawać przyczyny wypowiedzenia

18

Mimo braku przyczyny – odprawa może przysługiwać

18

Nie trzeba też przeprowadzać konsultacji związkowej

19

Umowy na zastępstwo – koniec z 3-dniowym okresem wypowiedzenia

19

Umowa na okres próbny utrzyma odrębne okresy wypowiedzenia

20

Wypowiedzenie w starym stanie prawnym – na starych zasadach

20

Umowa zawarta w starym stanie prawnym, ale wypowiedziana w nowym – zasady mieszane

21

Licząc długość okresu wypowiedzenia, czasem wlicza się pracę przed 22 lutego 2016 r., a czasem nie 22

Umowa na okres próbny – problemy z praktyki

25

Jednorazowo – ale są wyjątki

25

Tylko przed inną umową

27

Krótki okres wypowiedzenia

27

Umowa na zastępstwo – problemy z praktyki

29

Zastępca może zacząć pracę, gdy zastępowany jest już nieobecny

29

Za pełnoetatowca może przyjść osoba na część etatu

31

Zastępcą może być inny pracownik firmy

31

Może być dwóch pracowników za jednego nieobecnego

32

Należy podać nazwisko osoby zastępowanej

32

Można podać datę końcową, ale zwykle jest to niewygodne

32

Brak daty końcowej – decyduje dzień powrotu zastępcy

33

Trzeba określić rodzaj pracy adekwatny do tego, który miała osoba zastępowana

34

Można zapłacić mniej – jeśli zastępca ma np. niższe kwalifikacje

35

Urlop proporcjonalny

37

Praca przez część roku – liczy się proporcję

37

Zaokrąglenie do pełnego miesiąca pracy i pełnego dnia urlopu

37

Wydłużając umowę terminową, zmienia się wymiar urlopu

39

Jeśli umowa terminowa nie ma daty końcowej, nie liczy się proporcji

40

Praca niepełnoetatowca przez część roku – stosuje się dwie proporcje

41

Kup książkę

4

Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.

Przeniesienie urlopu na kolejną umowę o pracę

43

Forma dowolna, ale obie strony mają się zgodzić

43

Porozumienie przed końcem umowy

44

Przenosi się także zaległy urlop

45

Można przenieść urlop, który został już raz przeniesiony

46

Wydawanie świadectw pracy – po umowach terminowych

47

Rozstajemy się wcześniej – świadectwo będzie od razu

48

Dużo czasu pomiędzy umowami – lepiej wydać

48

Za umowę bezterminową będzie osobne świadectwo

49

Można wydać wcześniej, niż nakazują przepisy

52

Podwładny może żądać świadectwa – za zakończone umowy

53

Umów terminowych sprzed 21 marca 2011 r. nowe zasady nie dotyczą

53

Spis treści

Kup książkę

Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.

5

Nowe limity umów na czas określony (limit 3 umów i limit 33 miesięcy ich trwania)

Nowe limity umów na czas określony (limit 3 umów

i limit 33 miesięcy ich trwania)

Kodeks pracy w wersji obowiązującej przed 22 lutego 2016 r. ustanawia tylko jeden

limit dotyczący umów na czas określony. Jest to limit ilościowy – można zawrzeć

maksymalnie 2 umowy na czas określony (do tej liczby nie wlicza się umowy na okres

próbny i umowy na zastępstwo nieobecnego pracownika). Jeśli strony zawrą trzecią

umowę na czas określony, umowa ta przekształca się z mocy prawa w umowę na

czas nieokreślony. Dotyczy to zarówno umów zawieranych bezpośrednio po sobie,

jak i takich, pomiędzy którymi następują przerwy, lecz są one krótsze niż 1 miesiąc.

Przy czym aneks do umowy o pracę przedłużający okres jej trwania jest traktowany

jak nowa umowa na czas określony (również może więc spowodować przekształcenie

umowy terminowej w bezterminową). W zależności od tego, która z kolejnych umów

na czas określony została przedłużona aneksem, od dnia następującego po rozwiąza-

niu dotychczasowej umowy w pierwotnie wskazanym w niej terminie:

1) zawarta będzie druga lub trzecia umowa na czas określony lub

2) pracodawca będzie zobowiązany zawrzeć umowę na czas nieokreślony – gdyby się

okazało, że będzie to trzecia (po zmianach – czwarta) umowa z tym samym pra-

cownikiem.

Dotyczy to jednak tylko aneksów przedłużających czas trwania umowy. Jeżeli nato-

miast zmieniane są inne warunki umowy na czas określony (np. zostaje podwyższona

lub zmniejszona wysokość wynagrodzenia, zmieniony wymiar czasu pracy z całego

na 1/2 etatu lub zostaje wskazane inne miejsce pracy), nie będzie to uważane za za-

warcie kolejnej umowy o pracę, a tylko za zmianę warunków dotychczasowej umowy.

Chyba że przy okazji zmiany np. miejsca pracy dojdzie również do wydłużenia czasu

trwania umowy. Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego.

ZDANIEM SĄDU NAJWYŻSZEGO:

Art. 25

1

§ 2 kp przekreśla możliwość przedłużania umów o pracę na czas określony

w drodze tak zwanych aneksów (w celu jego obejścia). Nie oznacza to jednak, że

niedopuszczalne (nieskuteczne) są porozumienia zmieniające warunki pracy i płacy drugiej

z kolei umowy o pracę na czas określony (w zakresie niedotyczącym czasu jej trwania).
Wyrok z 19 lutego 2010 r., II PK 226/09, LEX nr 584745

Natomiast w starym stanie prawnym dłuższa niż 1 miesiąc przerwa pomiędzy umo-

wami powoduje, że limit zatrudnienia na czas określony „zeruje się” i umowy zaczy-

namy liczyć od nowa. Zdaniem Sądu Najwyższego umowy należy zacząć liczyć od

początku, jeśli przerwa pomiędzy nimi wynosi co najmniej 31 dni.

Kup książkę

Nowe limity umów na czas określony (limit 3 umów i limit 33 miesięcy ich trwania)

6

Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.

ZDANIEM SĄDU NAJWYŻSZEGO:

Termin 1 miesiąca, który wyznacza Kodeks pracy, równa się 30 dniom. Dlatego też za

przekroczenie tego terminu należy uznać przerwę pomiędzy umowami trwającą co najmniej

31 dni.
Wyrok SN z 15 lutego 2000 r., I PKN 512/99, OSNAPiUS 2001/13/439

Przed 22 lutego 2016 r. nie ma w przepisach wyraźnego, ustalonego prawem limitu

długości trwania umów na czas określony. Jednak orzecznictwo sądów często uznaje

wieloletnie umowy na czas określony za zawarte w celu obejścia przepisów. Chodzi

m.in. o fakt, że okres wypowiedzenia umowy na czas określony (jeśli strony przewi-

działy możliwość wypowiedzenia w takiej umowie) wynosi zawsze 2 tygodnie, nieza-

leżnie od stażu zakładowego. Dlatego m.in. sądy wielokrotnie kwestionowały umowy

trwające dłużej niż 3 lata, gdyż w przypadku zatrudnienia na czas nieokreślony po

3 latach pracownikowi przysługiwałby już 3-miesięczny okres wypowiedzenia. Przy-

kładowo w wyroku z 7 września 2005 r., II PK 294/04 (OSNAPiUS 2006/13–14/207),

SN zakwestionował 9-letnią umowę na czas określony z 2-tygodniowym okresem

wypowiedzenia jako zatrudnienie sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przezna-

czeniem przepisów dopuszczających terminowe zatrudnienie oraz z zasadami współ-

życia społecznego.

W ocenie dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wieloletnia umowa na

czas określony mogłaby jednak obronić się przed sądem, w przypadku gdyby długi

okres jej trwania był uzasadniony terminową specyfiką pracy (np. pracownika za-

trudniono na 5-letnią umowę do realizacji projektu, co do którego było z góry wia-

domo, że potrwa 5 lat).

ZDANIEM SĄDU NAJWYŻSZEGO:

Zawarcie wieloletniej umowy o pracę na czas określony z klauzulą wcześniejszego jej

rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem jest niedopuszczalne, chyba że co innego

wynika z przepisów prawa pracy albo z charakteru umowy dotyczącej wykonywania zadań

oznaczonych w czasie, albo gdy z innych przyczyn nie narusza to usprawiedliwionego

i zgodnego interesu obu stron stosunku pracy. Jeżeli zawarcie umowy o pracę na czas

określony było niedopuszczalne, stosunek pracy podlega przepisom prawa pracy o umowie

na czas nieokreślony.
Wyrok SN z 25 października 2007 r., II PK 49/07, OSNAPiUS 2008/21–22/317

Po zmianach można będzie zawrzeć aż 3 umowy…

Gdy nowelizacja Kodeksu pracy wejdzie w życie, strony będą mogły zawrzeć nie

dwie, ale aż trzy umowy o pracę na czas określony. Przekształceniu w umowę bezter-

Kup książkę

Umowy terminowe – po zmianach z 22 lutego 2016 r.

7

Nowe limity umów na czas określony (limit 3 umów i limit 33 miesięcy ich trwania)

minową ulegnie dopiero czwarta umowa między tymi samymi stronami. Podobnie

jak dotychczas, zawarcie aneksu przedłużającego umowę będzie uważane za zawarcie

kolejnej umowy.

Nowością będzie natomiast to, że dłuższa przerwa między umowami na czas okre-

ślony nie będzie już „zerowała” limitu umów. A zatem niezależnie od tego, jak długa

ta przerwa będzie, i tak trzeba będzie doliczyć do limitu umowy na czas określony

zawarte przed tą przerwą.

…dojdzie jednak dodatkowy limit – długości trwania umów

Zupełnie nowym rozwiązaniem będzie natomiast wprowadzenie równolegle drugie-

go limitu – długości trwania umów na czas określony. Ten sam pracodawca będzie

mógł zawrzeć z tym samym pracownikiem:

• jedną umowę na czas określony na okres nie dłuższy niż 33 miesiące,

• maksymalnie trzy umowy na czas określony, które w sumie (bez względu na ewen-

tualne przerwy) nie będą mogły trwać dłużej niż 33 miesiące.

PRZYKŁAD

Limit 33 miesięcy łącznego trwania umów

Pracownik w nowym stanie prawnym ma umowę na 3-miesięczny okres próbny (tej umowy

nie liczymy do żadnego z limitów), potem umowę na roczny czas określony, następnie

półroczną przerwę, po czym zawiera z tym samym pracodawcą kolejną umowę na czas

określony – znowu na rok. Łącznie obie umowy na czas określony trwają 24 miesiące.

Pracodawca może więc zawrzeć jeszcze tylko jedną (trzecią) umowę na czas określony

i nie może ona trwać dłużej niż 9 miesięcy. Przerwa między umowami nie ma już w nowym

stanie prawnym znaczenia.

Naruszenie któregokolwiek z obu limitów (limitu długości lub liczby umów) będzie

skutkowało automatycznym przekształceniem umowy w umowę na czas nieokreślo-

ny (od dnia następującego po przekroczeniu limitu długości umów lub liczby umów).

To zaś z kolei będzie oznaczało np. konieczność podawania przyczyny wypowiedze-

nia umowy o pracę, która w razie sporu z pracownikiem jest badana przez sąd pracy.

Tymczasem w przypadku umów na czas określony nie trzeba podawać tej przyczyny

i ta zasada ma być utrzymana także po wejściu w życie nowelizacji.

PRZYKŁAD

Moment przekształcenia umowy w zatrudnienie bezterminowe

Po zmianie przepisów pracodawca i pracownik zawarli najpierw umowę na 3-miesięczny

okres próbny, potem kolejno 4 umowy na czas określony, każda na 1 rok. Takie zatrudnienie

narusza zarówno limit liczby umów (według nowych przepisów mogą być tylko 3 umowy na

czas określony), jak również limit czasu trwania umów (33 miesiące).

Kup książkę