Szlak młynów wodnych rzeki Bystrej Lubelskie
Koła wodne poruszające młyny na rzece Bystrej były stałym elementem krajobrazu przez
ponad pięć wieków. Na rzece i jej dopływach istniały 23 urządzenia piętrzące. Obecnie
pozostało tylko jedno - w Celejowie - Iłkach. Na trasie szlaku można jednak podziwiać
pozostałości dawnych obiektów młynarskich.
Młyn wodny w Palikijach (1)
Wybudowanyokoło 1880 r. stanowił własność dworską, przed młynem znajdował się staw młyński
o powierzchni 1,13 ha. Około 1935 roku urządzenia piętrząceuległy zniszczeniu i młyn stał się
bezczynny, w 1938 r. rozebrany
Młyn w Maszkach (2)
Młynkonstrukcji ryglowej, zbudowany w 1907 r. przez Józefa Imgrunt,
początkowo napędzany był za pomocą koła wodnego, po 1946 roku przez
pewien czas napędzany silnikiem spalinowym, anastępnie elektrycznym.
Obecnie nieczynny, choć sprawny technicznie.
Młyn w kolonii Wojciechów (3)
Wybudowanyokoło 1830 r.,stanowił własność dworską. W czasie parcelacji
majątku dworskiego w 1909 roku młyn nabył Andrzej Sarzyński. Po
wojnie młyn uruchomiono dopiero w 1972roku, zaś w roku 1988
zaniechano pomiału.
Młyn w Nowym Gaju (4)
Wybudowanybez pozwolenia około1917 r. przez braci Michała i Jana Janiszków z Cezaryna Gm.
Żyrzyn, w roku 1922z alegalizowano jego działalność. Młyn iurządzenia piętrzące
zostałyrozebrane w 1955 r.
Młyn w Nowym Gaju (5)
Namiejscu starego młyna Jan Samonek około 1900 roku wybudował nowy
kryty blachą młyn drewniany. Od lipca 1944 r. młyn pracował na potrzeby
wojsk sowieckich. W 1957 r. zniszczeniu uległy urządzenia piętrzące.
Obecnie wbudynku dawnego młyna pod nazwą „MłynHipolit” funkcjonuje
gospodarstwo agroturystyczne i Muzeum Minerałów.
Młyn w Charzu (6)
Wymienianyjuż w dokumentach z 1508 roku, obecnie istniejący młyn
pobudowano w XIXwieku, w roku 1956 turbinęwodną zastąpiono silnikami
elektrycznymi, młyn obecnie jest nieczynny.
Młyn w Cynkowie (7)
Jakwynika z przekazuhistorycznego z końca XVI i początku XVII wieku był tojeden z trzech
młynów nad rzeką Bochotniczanką, młyn zwany „cynkowskim” został na początku XIXwieku
spalony podczas przemarszu wojsk austriackich przez Nałęczów.
Młyn w Nałęczowie (8)
Młynzwany przykościelnym lub plebańskim, usytuowany na terenie Bochotnicy, długo nie był
remontowany i został rozebrany w pierwszej połowie XIX wieku.
Młyn w Nałęczowie (9)
Usytuowanybył na terenie obecnego parku zdrojowego w pobliżu
zabudowań dworskich,wykonany był zdrewnianych bali konstrukcji węgłowej, pod koniec XIX
wieku został przerobionyna tartak.
Młyn w Wąwolnicy - Łąkach (10)
Wybudowany w 1897 roku przezwłaściciela ziemskiego Stanisława
Tomaszewskiego, budynek młyna został rozebrany w 1980 roku, zachowały
się elementy urządzeń piętrzących i groble po dawnym stawie.
Młyn w Wąwolnicy (11)
Wybudowanyz kamienia przed 1900 rokiem , wchodził w skład posiadłości
rządowych,później w posiadaniu Żydów, a następnie zakupiony przez
Wspólnotę Gruntową w Wąwolnicy, czynny do 1970 roku, w latach
osiemdziesiątych przebudowany nawarsztaty.
Młyn w Wąwolnicy (12)
Wybudowanyprzed 1900 r. przez Żyda Lindebauma, młyn pracował do 1935 roku, budynek został
spalony w maju 1946w czasie pacyfikacji Wąwolnicy przez UB.
Młyn w Mareczkach (13)
Wybudowanyw 1898 roku przez Jana Jarosławskiego, wykonany z
sosnowych bali i posadowiony na balach, w czasie okupacji niemieckiej
młyn był oficjalniezamknięty, zaś około 1965 roku zosta łrozebrany.
Młyn w Bartłomiejowicach (14)
Powstałokoło 1919 roku zinicjatywy Władysława Modnickiego na miejscu
starego młyna, w czasie okupacjiki lkakrotnie zamykany, po wojnie
pracował do 1958 roku, kilka lat później rozebrany.
Młyn w Zawadzie (15)
Wymienianyw spisie dóbr Klucza Wąwolnickiego skonfiskowanych przez
cara i wystawionych na licytację w 1838 roku, w czasie II wojny światowej
młyn intensywnie eksploatowany uległ dewastacji , w latach
sześćdziesiątych urządzenia młyńskie sprzedano, a młyn rozebrano.
Młyn w Celejowie –Iłkach(16)
Przeniesionyz Witoszyna około1900 roku, w 1914 roku spalony przez
cofające się wojska rosyjskie, nowy młyn pobudowano w 1914 roku, w
1945 roku zniszczony przez wodę i ponownie odbudowany, obecnie
świadczy usługi dla okolicznych rolników.
Młyn (papiernia) w Celejowie (17)
Wroku 1823 książę Adam JerzyCzartoryski wybudował papiernię napędzaną wodą w roku 1847
budynek przystosowanona potrzeby młyna i wydzierżawiono, po II wojnie światowej młyn stał
bezużyteczny i popadł wruinę.
Młyn w Wierzchoniowie (18)
Młynposadowiony na palach, o niewielkich zdolnościach przemiałowych,
rozebrany w 1945 roku, w nurcie rzeki zachowały się drewniane elementy
urządzenia piętrzącego.
Młyn w Bochotnicy (19)
Wybudowanyokoło 1870 roku przez dziedzica Celejowa –
Klemensowskiego, spalony w 1910 roku, odbudowany w1913 roku w
obecnym kształcie, młyn dobrze wyposażony pod względem
technicznym,od 1998 roku jest własnością prywatną
Młyn w Bochotnicy (obecnie tartak) (20)
Młynistniał na miejscu obecnego tartaku, przed wojną był własnością Żyda
o nazwisku Fryd, po wojnie należał do Bolesława Zielińskiego, który w
młynie uruchomił tartak napędzany turbiną.