Instalacja Windows 7 na wirtualnym dysku VHD
Virtual Hard Drive (VHD) to otwarty format zapisu dla dysków wirtualnych w rozwiązaniach
wirtualizacyjnych Microsoftu - dokładnie ten sam, którego używa Virtual PC 2007, Virtual Server 2005
i Hyper-V. Wielu użytkowników już wie, że w Windows 7 i Windows Server 2008 R2 dodano
możliwość tworzenia i podłączania takich dysków w taki sposób, aby były widoczne jako zwykłe dyski
w oknie Komputer. Nie wszyscy wiedzą jednak, że dysk VHD można podłączyć w instalatorze systemu
i po prostu zainstalować na nim Windows 7 lub Windows Server 2008 R2.
Przygotowanie wirtualnego dysku
Dysk VHD możemy przygotować w samym instalatorze, ale ponieważ operacja w zależności
od wielkości dysku trwa przynajmniej kilkanaście minut, prawdopodobnie wygodniej będzie zrobić to
z poziomu naszego podstawowego systemu - dysk będzie się tworzył, a my możemy kontynuować
normalną prace.
Microsoft dla systemu Windows 7, podobnie jak dla maszyn wirtualnych, umożliwia stworzenie
dwóch rodzajów dysków VHD - dysku dynamicznego i o stałym rozmiarze (fixed-size). Dysk o stałym
rozmiarze od razu po utworzeniu pochłania tyle miejsca na dysku fizycznym, ile wynosi maksymalny
rozmiar pliku VHD. Dysk dynamiczny z kolei zajmuje początkowo kilka megabajtów i jest w razie
potrzeby na bieżąco rozszerzany. Operacja rozszerzania powoduje jednak dość znaczny spadek
wydajności i generalnie nie polecamy używania dysków dynamicznych do instalowania systemów
w sposób opisany w niniejszym artykule.
Aby stworzyć dysk o stałym, ustalonym rozmiarze, należy przygotować lokalizację z odpowiednią
ilością wolnego miejsca na dysku fizycznym. Można przeznaczyć na ten cel jeden folder na dużym
dysku fizycznym, np. D:\VHDs. Następnie należy uruchomić program diskpart. Jeśli zdecydujemy się
na utworzenie dysku VHD w instalatorze Windows, wiersz polecenia można wywołać na ekranie
wyboru dysku do instalacji naciskając kombinację klawiszy SHIFT-F10.
Tworzenie pliku VHD polega na podaniu ścieżki do pliku, który ma być utworzony (parametr file)
oraz jego maksymalnego rozmiaru w megabajtach (parametr maximum). Domyślnie diskpart
przyjmuje, że chodzi o dysk o stałym rozmiarze (fixed-size). Jeśli chcemy utworzyć dysk dynamiczny,
musimy podać dodatkowo parametr type=expandable.
create vdisk file=D:\VHDs\Windows7.vhd maximum=20000
Tworzenie dysku o stałym rozmiarze trwa jakiś czas (w przeciwieństwie do dysków dynamicznych,
które tworzone są niemal natychmiast). Do instalacji systemu Windows 7 polecamy tworzenie
dysków wirtualnych nie mniejszych, niż 16 GB. Jeśli planujemy instalować jakieś dodatkowe aplikacje
poza samym systemem, warto rozważyć stworzenie większego dysku.
Tworzenie i montowanie dysku VHD z poziomu instalatora
Instalacja systemu w pliku VHD
Po utworzeniu pliku możemy przystąpić do instalacji systemu. Wkładamy do napędu instalacyjną
płytę DVD, uruchamiamy ponownie komputer bootując z tej właśnie płyty i przechodzimy przez cały
proces do momentu, gdy instalator pyta o dysk docelowy. Jak widać, dysku utworzonego przed chwilą
oczywiście nie ma na liście - instalator jeszcze nie wie, że dysk taki istnieje i nie montuje go
w systemie. Wystarczy jednak uruchomić wiersz poleceń kombinacją klawiszy SHIFT+F10 i wywołać
program diskpart, a w nim polecenie:
select vdisk file=D:\VHDs\Windows7.vhd
attach vdisk
Po zamknięciu okna wiersza polecenia pozostaje już tylko odświeżyć widok dysków w instalatorze
i wybrać nowy dysk wirtualny jako miejsce docelowe dla instalacji systemu. Ostrzeżenie, że system
nie może zostać zainstalowany na wybranym dysku należy po prostu zignorować.
Widok partycji w instalatorze po zamontowaniu pliku VHD
Praca z systemami na wirtualnych dyskach
Po instalacji system zainstalowany w dysku wirtualnym pojawia się na liście Boot Managera zupełnie
tak, jakby był zainstalowany po prostu na drugiej partycji dysku fizycznego. W samej pracy systemu
nie ma praktycznie żadnych zauważalnych różnic - po instalacji rzuca się w oczy jedynie fakt, że nie
można wykonać klasyfikacji wydajności komputera. System wykrywa wszystkie urządzenia
fizycznego komputera, nie ma żadnej emulacji znanej z maszyn wirtualnych. Oczywiście różnice na
pewno pojawią się w wydajności - system zainstalowany w pliku VHD będzie nieco słabiej
prezentował się na tle systemu na dysku fizycznym, ale różnice są naprawdę niewielkie i podczas
normalnego korzystania z komputera (funkcje systemowe, przeglądanie Internetu, aplikacje biurowe)
wręcz niezauważalne.
Okno Komputer i Właściwości systemu po instalacji
Po instalacji kilku systemów w ten sposób z pewnością uciążliwe stanie się wybieranie systemu
do uruchomenia na liście Boot Managera - wszystkie będą nazywały się "Windows 7" i trudno będzie
zorientować się, o który system chodzi. Jest rozwiązanie tego problemu jest aplikacja wiersza
polecenia bcdedit, składnik systemu operacyjnego do edycji wpisów Boot Managera.
Aby skorzystać z aplikacji bcdedit, należy uruchomić wiersz polecenia (cmd.exe) jako administrator.
Następnie należy wyświetlić wszystkie wpisy systemów zlokalizowane w Boot Managerze naszego
komputera. Służy do tego polecenie:
bcdedit /v
Pierwszy zestaw parametrów dotyczy samego Boot Managera i można go zignorować. Pierwszy
system operacyjny pojawi się jako drugi zestaw. Należy zaznaczyć (kliknąć prawym przyciskiem
myszy i z menu wybrać polecenie Zaznacz, a następnie zaznaczyć tekst), a później skopiować
do schowka (tylko kliknąć prawym przyciskiem myszy) wartość wartość identyfikatora systemu,
którego nazwę na liście chcemy zmienić. Mając identyfikator pozostaje wydać polecenie:
bcdedit /set {identyfikator} description "Windows 7 w pliku VHD"
Narzędzie bcdedit po zmianie opisu jednego z systemów
Można jeszcze zmienić czas, przez jaki Boot Manager czeka na wybór systemu (domyślnie 30 sekund)
i kolejność systemów - czyli który będzie ładowany domyślnie po przekroczeniu czasu. Te operacje
również można wykonać z poziomu bcdedit, ale łatwiej skorzystać z polecenia msconfig, które
pozwala skonfigurować powyższe parametry w trybie graficznym.
Narzędzie msconfig i opcje dotyczące Boot Managera
Usuwanie zainstalowanego systemu
Jeśli system zainstalowany w pliku VHD nie jest nam już potrzebny, możemy po prostu usunąć plik
dysku wirtualnego - nie trzeba niczego formatować ani martwić się o zgromadzone obok dane na
dysku fizycznym. Dane w pliku VHD oczywiście zostaną utracone i należy o tym pamiętać!
Kasowanie plików VHD jest banalnie proste, ale w Boot Managerze - podobnie zresztą jak po
formatowaniu prawdziwej partycji z systemem - zostają pozostałości. Usunięty system nadal widnieje
na liście wyboru. Łatwo można go jednak stamtąd usunąć korzystając z narzędzia msconfig.
Wystarczy zaznaczyć go na liście i nacisnąć przycisk Delete.
Pytania:
Czy w opisany sposób można zainstalować system Windows 7 na komputerze, na którym
nie ma "tradycyjnie" zainstalowanego Windows 7?
Tak, opisana metoda pozwala na instalację systemu Windows na komputerze, na którym pracują
dowolne systemy operacyjne - można np. posiadać system Windows Vista i w pliku VHD zainstalować
Windows 7.
Czy podobnie do pliku VHD zainstalować można system Windows Vista?
Nie, bootowanie z pliku VHD to nowość w systemie Windows 7 (i w związku z tym w Windows Server
2008 R2), więc opcja instalacji do pliku VHD ograniczona jest tylko dla tego systemu. Program
diskpart w instalatorze Windows Vista nie pozwoli na zamontowanie pliku VHD.
Jaki sprzęt wykrywany jest przez system zainstalowany na dysku VHD? Czy potrzebne są
specjalne sterowniki?
Poza miejscem instalacji - plik VHD zamiast partycji dysku fizycznego - zachowanie systemu nie różni
się niczym w stosunku do zainstalowanego "tradycyjnie". Wykrywany jest sprzęt fizyczny komputera,
bezpośrednio dostępna jest karta graficzna (nie ma emulacji tak jak w maszynach wirtualnych)
oraz wszystkie urządzenia wewnętrzne jak i zewnętrzne. Instalacja sterowników przebiega
identycznie jak w przypadku systemu zainstalowanego na dysku fizycznym.