PSYCHOLOGIA I ROK - PODSTAWY NEUROBIOLOGII
PROGRAM ĆWICZEC
, SEM LETNI 2007/2008
ĆWICZ. 1. ĆWICZENIA WPROWADZAJACE
I. ZASADY ODBYWANIA ZAJ
Ć I TREŚĆ PRZEDMIOTU.
II. ZALECANE śRODA
A INFORMACJI
III. PRELEKCJA:
1. Metody badan układu nerwowego.
ĆWICZ. 2. PRZETWARZANIE INFORMACJI W UKA
ADZIE NERWOWYM
I. KONWERSATORIUM:
1. Układ nerwowy jako system przetwarzania informacji; 2. Pojęcie informacji, sygnalizacji i sterowania;
3. Czynności \
yciowe i procesy nerwowe jako przetwarzanie informacji. 4. Zasady szacowania
pojemności informacyjnej oraz entropii systemu, szacowanie ilości informacji sygnałach. 5.
Redundancja, jej przykłady w układach biologicznych i systemach przekazu informacji. 6. Sterowanie w
układzie nerwowym  przykłady sterowania.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE:
1. Analiza wybranych systemów przekazu informacji. 2. Obliczanie ilości informacji w układzie. 3.
Szacowanie redundancji w prostych systemach. 4. Analiza wybranych przykładów sterowania
czynnościami fizjologicznymi i behawioralnymi.
III. PRACA WA
ASNA PRZED ZAJ
CIAMI
Wyszukać charakterystykę (grafikę) wybranego gatunku, wytwarzającego substancje bioaktywne (z listy).
ĆWICZ. 3. JONOWE MECHANIZMY POBUDLIWOSCI
I. KONWERSATORIUM:
1. Podstawy fizjologii pobudliwości komórkowej: podstawy neuroprzekaz
nictwa, zróznicowanie kanałów
błonowych, zró\
nicowanie neuromediatorów. 2. Metody rejestracji komórkowych zjawisk elektrycznych
(CC; VC; PC, techniki izotopowe, narzędzia molekularne  blokery i agonisty kanałów i receptorów). 3.
Elektrofizjologiczne podło\
e pamięci.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (opcjonalnie, według wyboru prowadzącego):
1. Modelowanie potencjałów błonowych lub analiza rejestratów elektrofizjologicznych  konstruowanie
krzywej current/voltage (własności prostownicze, separacja prądów). 2. Analiza współdziałania kanałów
w kształtowaniu zło\
onej aktywności szczególnych typów komórek. 3. Analiza listy naturalnych i
sztucznych agonistów i antagonistów receptorów  case study  interpretacja ewolucyjna.
III. BIEś
CE DONIESIENIA POPULARNONAUKOWE ZWI
ZANE Z TEMATYK
ZAJ
Ć (samodzielna aktywność
studentów).
IV. SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania prowadzącego).
V. PRACA WA
ASNA PRZED ZAJ
CIAMI
Wyszukać dane na temat objawów uzale\
nień (z listy). Dla wybranego neurofarmaceutyku wyszukać i przynieść
ulotkę informacyjną lub jej wydruk.
ĆWICZ. 4. NEUROCHEMIA
I. KONWERSATORIUM:
1. Systemy jednolitej transmisji synaptycznej i ich znaczenie. 2. Ingerencje w chemiczną komunikację
mózgu: neurofarmakologa i neurotoksykologia. 3. Neurochemiczne podło\
e zaburzeń psychicznych.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (opcjonalnie):
1. Analiza ulotek informacyjnych neurofarmaceutyków. 2. Analiza opisów działania psychodysleptyków.
3. Analiza i konstruowanie inwentarza objawów uzale\
nień.
III. BIEś
CE DONIESIENIA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania prowadzącego).
ĆWICZ. 5. BIOLOGICZNE MECHANIZMY PERCEPCJI
I. KONWERSATORIUM:
1. Analiza budowy i czynności analizatorów. 2. Pojęcie percepcji. 3. Mechanizmy percepcji na
przykładzie analizatora wzrokowego. 4. Percepcja innych modalności bodz
ców. 5. Odruchy orientacyjne i
celownicze.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (wg wyboru prowadzącego):
1. Badanie percepcji wzrokowej - Analiza wybranych złudzeń percepcyjnych.
2. Badanie percepcji innych modalności np.: stereognozja; dermoleksja, paradoksalne wra\
enia
termiczne, test gorącej szklanki.
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
IV. PRACA WA
ASNA PRZED ZAJ
CIAMI - Przygotować materiały do analizy odruchów.
ĆWICZ. 6. NEURONALNA ORGANIZACJA CZYNNOŚCI RUCHOWYCH
I. KONWERSATORIUM:
1. Formy reagowania i ich przykłady. 2. Nerwowe mechanizmy postawy ciała, lokomocji, manipulacji i
wokalizacji; 3. Lateralizacja czynności ruchowych. 4. Nawyki i stereotyp dynamiczny.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (wg wyboru prowadzącego).:
1. Chronorefleksografia: test Bohringa, test Pierona. 2. Analiza łuków odruchowych; 3. Badanie
odruchów. 4. Testy motoryczności i ich zastosowanie (test Denver jako przykład standaryzacji oparciu
o siatki centylowe).
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 7. PROGRAMY SAMOZACHOWAWCZE MÓZGU - HOMEOSTAZA I WZBUDZENIE
I. KONWERSATORIUM:
1. Wzbudzenie  kontinuum stanów wzbudzenia  sen i czuwanie. 2. Psychofizjologiczne objawy stanu
wzbudzenia. 3. Potrzeby, napędy, motywacje, emocje  mechanizmy i znaczenie biologiczne. 4.
Porównanie biologicznych i psychologicznych koncepcji motywacji. 5. Prawa rządzące motywacją.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE:
1. Analiza wybranych mechanizmów motywacyjnych i czynności motywowanych - zachowania
rozrodcze, pokarmowe lub inne.
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 8. PLASTYCZNOŚĆ I MECHANIZMY ADAPTACYJNE MÓZGU  PAMI
Ć I UCZENIE
SI

I. KONWERSATORIUM:
1. Uczenie się i warunkowanie  przykłady klasyczne. 2. Klasyfikacja pamięci. 3.Neurobiologiczne
mechanizmy pamięci. 4. Zaburzenia pamięci. 5. Sen a pamięć.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE:
1. Tachistoskop. 2. Test pamięci Jacobsa. 3. Prawo  7 plus minus 2 Millera  badanie zakresu pamięci
krótkotrwałej.
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 9. BIOLOGICZNE PODA
OśE INTELIGENCJI
I. KONWERSATORIUM:
1. Myślenie konkretne i abstrakcyjne; 2. Mowa ludzka i  mowa zwierząt; 3. Inteligencja zwierząt.
II. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 10. BIOLOGICZNE PODA
OśE OSOBOWOŚCI ORAZ ZARYS GENETYKI
ZACHOWANIA
I. KONWERSATORIUM:
1. Temperament i jego biologiczne podło\
e. 2. Dylemat  natura czy kultura . 3. Genetyka zachowania 
podstawy odziedziczalności cech neurofizjologicznych i psychicznych.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (wg wyboru prowadzącego):
1. Test na płeć mózgu. 2. Rozpoznawanie uśmiechu. 3. Mimika twarzy: lustro emocji i maska.
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 11. PODSTAWY ETOLOGII
I. KONWERSATORIUM:
1. Historia badań nad instynktem i koncepcja instynktu. 2. Mechanizmy zachowań instynktownych (BK,
WMW, SWR). 3. Prawa rządzące zachowaniami instynktownymi. 4. Przykładowe etogramy.
II. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 12. SOCJOBIOLOGIA I PSYCHOLOGIA EWOLUCYJNA
I. KONWERSATORIUM - sprawdzian bie\
ących wiadomości:
1. Podstawy ewolucjonizmu; 2. Krytyka stanowiska antyewolucjonistycznego; 3. Podstawowe tezy
socjobiologii. 4. Analiza typowych zachowań społecznych w kategoriach socjobiologii. 5. Altruizm. 6.
Ewolucja a moralność.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE:
Testy ujawniające ewolucyjnie uwarunkowane aspekty zachowań społecznych (preferencje i wybory
moralne etc).
III. BIEś
CE DONIESIENIA / SESJA REFERATOWA / FILM TEMATYCZNY (opcjonalnie, według uznania
prowadzącego).
ĆWICZ. 13. PRACA UMYSA
OWA I OPERATORSKA
I. KONWERSATORIUM:
1. Podstawowe czynności neurofizjologiczne składające się na pracę umysłową i operatorską (czujność,
pamięć, spostrzeganie, kojarzenie, motywacja, reagowanie, myślenie abstrakcyjne i konkretne). 2.
Charakterystyka pracy umysłowej i operatorskiej. 3. Sygnalizatory i sterowniki. 4. Elementy ergonomii
pracy operatorskiej i umysłowej  praca z komputerem, sterowanie zło\
onymi maszynami.
II. ĆWICZENIA PRAKTYCZNE (opcjonalnie, według wyboru prowadzącego):
1. Szacowanie pojemności informacyjnej kokpitu samochodu, samolotu etc. 2. Analiza informatyczno-
ergonomiczna  okienek Windows. 3. Analiza informatyczno-ergonomiczna pilotów i zegarków
elektronicznych (jeden przycisk  wiele funkcji vs. wiele przycisków o indywidualnej funkcji vs. menu
rozwijalne & etc.)
III. BIEś
CE DONIESIENIA
ĆWICZ. 14 i 15. ODRABIANIE I ZALICZANIE ĆWICZEC
.
Piśmiennictwo:
Dole\
ych B., A
aszczyca P. (red): Biologiczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej Wyd. Adam Marszałek,
Toruń 2003
Fix J.D.: Neuroanatomia. Urban & Partner Wrocław 1997.
Gołąb B.: Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego. PZWL 2004.
Górska T., Grabowska A., Zagrodzka J. (red.): Mózg a zachowanie. Wyd. 3. WN PWN 2005.
Hansen J.T. i Koeppen B.M.: Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban & Partner 2005
Kalat J.W.: Biologiczne Podstawy Psychologii. WN PWN, Warszawa, 2006
Konturek S.: Fizjologia człowieka. T.IV  Neurofizjologia. Wyd. UJ Kraków 1998.
Lindsay P., Norman D. Procesy przetwarzania informacji u człowieka. Wprowadzenie do psychologii. PWN Warszawa
1989
Longstaff A.: Krótkie wykłady. Neurobiologia. WN PWN 2006. (lub wcześniejsze edycje).
Martin Neil G.: Neuropsychologia. WL PZWL, Warszawa, 2001.
Sadowski B. J.: Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. PWN 2001.
Sadowski B., Chmurzyński J.: Biologiczne mechanizmy zachowania. PWN 1989.
Traczyk W., Trzebski A. (red.): Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. PZWL 2001.
Wśród wielu dostępnych stron internetowych warto zajrzeć i aktywnie skorzystać z następujących:
Optical Illusions & Visual Phenomena: http://www.michaelbach.de/ot/
Portal Nobla (witryna z interaktywnym eksploratorium): http://nobelprize.org/
Human Anatomy and Physiology Animations: http://science.nhmccd.edu/biol/index.html
About.com: Biology (witryna z interaktywnym eksploratorium): http://biology.about.com/
Edukacyjny serwis medyczny portalu Esculap: http://www.37.pl/
serwis z neuropsychologii (opisy, schematy, linki)
http://home.iprimus.com.au/rboon/StagesofBrainDevelopment.htm