program nauczania informatyki
dla szkoły podstawowej
i gimnazjum
Wydawnictwo CZARNY KRUK
Bydgoszcz 2003
ZESPÓŁ AUTORSKI
mgr Janusz Białowąs
mgr Katarzyna Chmielewska
mgr Alojzy Drogowski
mgr Elżbieta Figielska-Pezda
mgr Małgorzata Mordaka
REDAKTOR PROWADZĄCY
mgr Marek Gulgowski
KONSULTANT MERYTORYCZNY
dr Bolesław Wojdyło
KONSULTANT DYDAKTYCZNY
mgr inż. Janusz Warszewski
KONSULTANT METODOLOGICZNY
dr Małgorzata Klimińska
PROGRAM DOPUSZCZONY DO UŻYTKU SZKOLNEGO
Program nauczania informatyki dopuszczony do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji
Narodowej dla II etapu edukacyjnego szkoły podstawowej i III etapu edukacyjnego gimna-
zjum. Numer dopuszczenia DKW-4014-56/99.
UWAGA
Wykorzystanie programu INFORMATYKA 2000 do działań o charakterze komercyjnym (np.
wydanie przez jakiekolwiek wydawnictwo podręcznika lub innej pomocy dydaktycznej, opra-
cowanej na podstawie tego programu) jest możliwe jedynie po uprzednim uzyskaniu pisem-
nej zgody wydawnictwa CZARNY KRUK, do którego należą wszelkie prawa autorskie.
Wszystkie nazwy firm i produktów występujące w tym opracowaniu są zastrzeżone przez ich
posiadaczy i zostały użyte wyłącznie w celu identyfikacji.
ISBN 83-85835-32-6
� Copyright by Agencja Wydawniczo-Reklamowa CZARNY KRUK
Bydgoszcz 1999-2003
Wszelkie prawa zastrzeżone
SPIS TRER
CI
Od wydawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Pracownia internetowa w każdej gminie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
3. Ogólne cele kształcenia informatycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
4. Materiał nauczania
- szkoła podstawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
- gimnazjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1
5. Wymagania wobec uczniów, kryteria ich ustalania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
6. Tabelaryczny plan pracy zawierający: rozkład materiału nauczania,
*
zoperacjonalizowane cele kształcenia,
*
kompetencje uczniów z uwzględnieniem
*
norm wymagań podstawowych i ponad-
podstawowych,
uwagi o realizacji zajęć
*
- szkoła podstawowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
- gimnazjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
7. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć uczniów - przykłady zadań . . . . . . . 45
Dodatek - materiał nauczania z propozycją rozkładu godzin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
OD WYDAWCY
Szanowni Nauczyciele informatyki,
przekazujemy Państwu program nauczania informatyki, przewidziany do realizacji na po-
ziomie szkoły podstawowej (klasy IV-VI) i gimnazjum, a więc na drugim i trzecim etapie kształ-
cenia ogólnego.
Stanowi on częS
ć projektu o wspólnej nazwie INFORMATYKA 2000  kompleksowej propo-
zycji programowej, wspomaganej bazą pomocy dydaktycznych (podręczniki i zbiory ćwiczeń
dla ucznia, poradniki metodyczne dla nauczyciela oraz inne pomoce edukacyjne), do na-
uczania informatyki.
Mamy nadzieję, że nasz program nauczania informatyki ocenicie Państwo jako propozy-
cję wartoS
ciową, przydatną w planowaniu kolejnych czynnoS
ci dydaktycznych: od opracowa-
nia konspektów po sprawdzenie i ocenę osiągnięć uczniów. Także ci z Państwa, którzy
dotychczas uczyli według własnych programów autorskich, mogą znalex
ć w naszych mate-
riałach inspirujące treS
ci i rozwiązania metodyczne ułatwiające uczniom uzyskanie podsta-
wowych kompetencji w dziedzinie informatyki.
Niniejsze wydanie programu zawiera dodatek, w którym zamieszczono aktualną wersję
materiału nauczania z propozycją rozkładu godzin dla klas IV-VI szkoły podstawowej oraz
dla gimnazjum.
Zachęcamy Państwa do korzystania z tego programu.
Wydawnictwo CZARNY KRUK
Bydgoszcz
1. WPROWADZENIE
5
1. WPROWADZENIE
Wraz z szybkim rozwojem sprzętu komputerowego i oprogramowania oraz powszechną
komputeryzacją większoS
ci dziedzin życia codziennego ustawicznie wzrasta rola edukacji
informatycznej. Obecnie nikt nie zastanawia się już nad potrzebą tej edukacji, lecz jedynie
nad miejscem i zakresem informatyki w szkole.
Ostatnie lata przyniosły szczególnie wyrax
ny wzrost rangi informatyki jako dziedziny wie-
dzy, w obrębie której zachodzą istotne zmiany dotyczące przede wszystkim treS
ci programo-
wych i poziomów kształcenia.
Reforma systemu edukacji Ministerstwa Edukacji Narodowej1) umieszcza edukację infor-
matyczną w nowym ustroju szkolnym:
- w szkole podstawowej (etap II),
- w gimnazjum,
- na poziomie liceum profilowanego (fakultatywnie).
Zapisy podstawy programowej kształcenia ogólnego2) przewidują, że nauczanie informa-
tyki na poziomie gimnazjum z wczeS
niejszym wprowadzeniem do edukacji informatycznej
w szkole podstawowej (etap II) doprowadzi do tzw. alfabetyzacji komputerowej, zapewniają-
cej uczniom możliwoS
ć korzystania z urządzeń, sprzętu i oprogramowania komputerowego
oraz przygotowującej ich do życia w społeczeństwie informacyjnym i S
wiadomego wyboru
dalszego kierunku kształcenia.
Dopiero treS
ci programowe na etapie liceum z informatyką, tworzącą profil kształcenia,
obejmują w szerokim zakresie zagadnienia rozwijające zainteresowania informatyczne (m.in.
programowanie z uwzględnieniem wybranego języka wysokiego poziomu). Na tym etapie
mówi się również o kształceniu samodzielnoS
ci intelektualnej i o przygotowaniu młodzieży
do egzaminu maturalnego z informatyki.
W związku z powyższym wskazane jest, aby program nauczania informatyki na II i III eta-
pie kształcenia przygotowywał uczniów do osiągnięcia podstawowych umiejętnoS
ci i kom-
petencji w dziedzinie obsługi i zastosowania komputerów, technologii informacyjnej i urzą-
dzeń opartych na technice komputerowej, stosowania różnego rodzaju programów użytko-
wych i edukacyjnych, korzystania z dostępnych x
ródeł informacji oraz rozwiązywania proble-
mów przez stosowanie podstawowych metod algorytmicznych.
JednoczeS
nie szybki rozwój sprzętu komputerowego i oprogramowania powoduje bły-
skawiczne zwiększanie się liczby podstawowych zagadnień z dziedziny informatyki, wpro-
wadzając tym samym nowe pojęcia wymagające nowych umiejętnoS
ci. Program nauczania
informatyki musi więc być na tyle elastyczny, by sprostać również tym tendencjom i umożliwić
uczniom wzbogacenie wiedzy dotyczącej nowoczesnych technologii.
Pewne treS
ci programowe są jednak stałe, a pewne umiejętnoS
ci - konieczne do prawi-
dłowej pracy z komputerem i jego oprogramowaniem. Zamiast uczyć obsługi jednego syste-
mu operacyjnego czy edytora tekstu, lepiej przekazać uczniom uniwersalną wiedzę i umiejęt-
1)
Reforma Systemu Edukacji, projekt, MEN, Warszawa, maj 1998 z póx
niejszymi zmianami.
2)
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szeS
cioletnich szkół podstawowych i gimnazjów, Załącznik Nr 1
do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999.
1. WPROWADZENIE
6
noS
ci dotyczące podstawowych technik obsługi komputera oraz wskazywać narzędzia po-
mocne w rozwiązywaniu podstawowych problemów.
Głównym zadaniem nauczyciela powinno więc być skuteczne zachęcanie uczniów do sa-
modzielnego zdobywania umiejętnoS
ci wynikających z coraz większych możliwoS
ci zastoso-
wania komputerów i szeroko pojętej technologii informacyjnej. Nie można też zapominać
o elementach algorytmiki, które w naturalny sposób pomogą im zapoznać się z niektórymi
metodami rozwiązywania typowych problemów praktycznych i szkolnych.
CzęS
ć wskazanych w programie umiejętnoS
ci należy uważać za konieczne do opanowa-
nia przez każdego ucznia na danym poziomie, inne natomiast powinny być rozłożone w cza-
sie całego roku nauki w taki sposób, aby wielokrotnie przewijały się w różnych zagadnie-
niach. Dotyczy to przede wszystkim wykorzystania w procesie dydaktycznym sieci internetu
jako narzędzia do pozyskiwania informacji.
Wychodzimy z założenia, że informatyka, będąc przedmiotem użytkowym, musi być na-
uczana w korelacji z innymi przedmiotami, jeżeli uczeń ma w przyszłoS
ci dostrzegać różno-
rodne możliwoS
ci zastosowania komputera we wszystkich dziedzinach życia. Byłoby ideal-
nie, gdyby nie tylko nauczyciel informatyki nawiązywał do innych przedmiotów, lecz by także
nauczyciele tych przedmiotów umieli wykorzystać na swoich lekcjach informatyczne kompe-
tencje uczniów.
Oto niezbędne informacje o naszym programie:
- Program INFORMATYKA 2000 jest zgodny z zapisami podstawy programowej kształcenia
ogólnego3) dla szkoły podstawowej i gimnazjum.
- Zakres programu obejmuje edukację informatyczną w szkole podstawowej na II etapie
kształcenia i na poziomie gimnazjum jako nauczanie przedmiotowe.
- Program jest przygotowany do realizacji:
1. w szkole podstawowej (II etap) w cyklu jednorocznym na zajęciach z informatyki,
2. w gimnazjum - nauka przedmiotowa informatyki w cyklu dwuletnim; na tym etapie prze-
widuje się również możliwoS
ć kształcenia w cyklu jednorocznym, gdy pozostałe treS
ci
nauczania mogą być realizowane na zajęciach kół zainteresowań (dotyczy to gimna-
zjum, które realizować będzie informatykę w ciągu jednego roku nauki).
- Realizacja pełnej wersji programu wymaga wykorzystania na zajęcia z informatyki odpo-
wiedniej liczby godzin z puli będącej do dyspozycji dyrektora4) w szkole podstawowej (na II
etapie) i w gimnazjum.
- Zakres materiału przystosowany jest do możliwoS
ci sprzętowych w większoS
ci szkolnych
pracowni wyposażonych w komputery klasy PC, uwzględnia się jednoczeS
nie szybki roz-
wój komputeryzacji.
- CzęS
ć programowa dotycząca szkoły podstawowej ma charakter wprowadzający do edu-
kacji informatycznej, stąd też wynika jej nieco odmienna struktura treS
ci programowych
w stosunku do gimnazjum.
3)
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szeS
cioletnich szkół podstawowych i gimnazjów, Załącznik Nr 1
do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999.
4)
Ramowe plany nauczania w szkołach publicznych, Załączniki Nr 1 i Nr 4 do rozporządzenia Ministra Edukacji Naro-
dowej z dnia 15 lutego 1999.
2. PRACOWNIA INTERNETOWA W KAŻDEJ GMINIE
7
- Program dla gimnazjum ma układ spiralny, umożliwiający uczniom lepsze zrozumienie
treS
ci i wielokrotny powrót w trakcie nauczania do podstawowych zagadnień informatycz-
nych. Nie wskazuje się wyrax
nie klas gimnazjum, w których przewidziana jest realizacja
programu w cyklu dwuletnim (lub ewentualnie w cyklu jednorocznym), gdyż zależeć to
będzie od przyjętego przez szkołę ogólnego ramowego planu nauczania.
- W programie przedstawiono zoperacjonalizowane cele kształcenia, materiał i osiągnięcia
uczniów z podziałem na podstawowe oraz ponadpodstawowe (podane kursywą), a także
propozycje metod sprawdzania i oceny tych osiągnięć.
- Nie zaleca się  monokultury metodycznej, lecz stałe aktywizowanie uczniów i zachęcanie
ich do samodzielnego odkrywania bogatych możliwoS
ci wynikających z pracy z kompute-
rem.
- W programie nie wskazano konkretnych aplikacji, których obsługi należy nauczać, a jedy-
nie poleca się pewne oprogramowanie, na podstawie którego można uczniom pokazać
narzędzia i metody pracy z komputerem.
Proponowany program, oparty na powyższych zasadach, ma ukierunkować pracę na-
uczyciela tak, aby osiągnął on podstawowe cele nauczania na II i III etapie kształcenia. Pro-
gram ten z jednej strony zakłada uniwersalnoS
ć, a z drugiej - oparty jest na wieloletnim dy-
daktycznym doS
wiadczeniu autorów.
Program INFORMATYKA 2000 jest przewidziany do realizacji w zreformowanym systemie
edukacji i dlatego też dotyczy on wyłącznie nowego ustroju szkolnego.
2. PRACOWNIA INTERNETOWA W KAŻDEJ GMINIE
Projekt  Pracownia internetowa w każdej gminie 5), będący istotnym krokiem wspierają-
cym wdrażanie reformy oS
wiatowej, jest największym przedsięwzięciem w dotychczasowej
historii edukacji informatycznej w Polsce.
Cel projektu:
- przygotowanie uczniów do życia w globalnym społeczeństwie informacji poprzez zapew-
nienie możliwoS
ci korzystania z technologii informacyjnej i komunikacyjnej w uczeniu się
i rozwiązywaniu problemów,
- usprawnienie komunikacji w systemie oS
wiaty,
- działanie na rzecz wyrównania szans młodzieży z małych i oddalonych od centrów kultu-
rowych miejscowoS
ci,
- działanie inicjujące rozwój edukacji informatycznej, a w szczególnoS
ci upowszechnienie
dostępu do internetu.
Zadania do realizacji:
- wyposażenie w każdej gminie w Polsce jednej szkolnej pracowni w dziesięć multimedial-
nych stanowisk komputerowych połączonych siecią lokalną, z dostępem do internetu,
- dostarczenie do każdej pracowni oprogramowania zapewniającego uczniom (zgodnie
z podstawą programową reformowanej szkoły) realizowanie celów edukacji informatycz-
nej i możliwoS
ć korzystania z technologii informacyjnej,
5)
Projekt  Szkoła doby internetu w globalnym społeczeństwie informacji. Pracownia internetowa w każdej gminie ,
MEN, Warszawa, kwiecień 1998.
2. PRACOWNIA INTERNETOWA W KAŻDEJ GMINIE
8
- przygotowanie do realizacji zadań edukacji informatycznej trzech nauczycieli w każdej szkole
biorącej udział w projekcie.
W skład każdej pracowni wchodzi jeden komputer nauczycielski, stanowiący serwer pra-
cowni spiętej w sieć lokalną, dziewięć komputerów jako uczniowskie stacje robocze, drukar-
ka laserowa i modem. Na komputerach uczniowskich zainstalowany zostanie system opera-
cyjny WINDOWS 98PL i pakiet WORKS 4.0PL, a na serwerze: BACK OFFICE SMALL BUSINESS
SERVER, MS OFFICE, pakiet WORKS 4.0PL i dodatkowe oprogramowanie edukacyjne. Cała pra-
cownia komputerowa zostanie podłączona do sieci internetu przez wydzieloną w szkole,
oddzielną linię telefoniczną i skonfigurowana na ogólnodostępny numer TP S.A.6).
Zastosowana tutaj konfiguracja sprzętowo-programowa odgrywa ważną rolę w  interne-
towej pracowni szkolnej , gdyż zapewnia ona zarówno łatwy dostęp do internetu, jak też
umożliwia dzielenie się jego zasobami.
Ponieważ pracownie te są wyposażone w nowoczesny sprzęt o jednolitej konfiguracji
i jednolitym pakiecie oprogramowania, widać więc wyrax
nie, że projekt ten ma bardzo duże
znaczenie dla bazy dydaktycznej i sprzętowej w pracowniach komputerowych występują-
cych w gimnazjach (szkoły, które obecnie biorą udział w tym projekcie, są w większoS
ci przy-
szłymi gimnazjami).
Z dydaktycznego punktu widzenia wskazane jest, aby również w programie INFORMATY-
KA 2000 projekt ten znalazł odbicie. Dotyczy to przede wszystkim praktycznego wykorzysta-
nia zainstalowanego w pracowni szkolnej oprogramowania oraz korzystania z sieci interne-
tu. Ważne jest także przetwarzanie zbiorów informacji pochodzących z dołączonego multi-
medialnego oprogramowania edukacyjnego (wS
ród takich programów nie powinno zabrak-
nąć encyklopedii multimedialnych czy słowników językowych).
W związku z tym w procesie edukacji informatycznej na poziomie gimnazjum z pracownią
wyposażoną w ramach projektu  Pracownia internetowa w każdej gminie zalecane jest wy-
korzystanie:
1. systemu operacyjnego WINDOWS 98PL jako S
rodowiska pracy,
2. pakietu WORKS 4.0PL jako oprogramowania narzędziowego (edytor tekstu, arkusz kalku-
lacyjny, baza danych),
3. internetu w zagadnieniach związanych z komunikacją oraz przetwarzaniem informacji po-
zyskanych z zasobów tej sieci.
Pierwsze z wymienionych zagadnień łączy się bezpoS
rednio z pracą w sieci lokalnej opar-
tej w tych pracowniach na serwerze BACK OFFICE SMALL BUSINESS SERVER wykorzystującym
platformę WINDOWS NT SERVER 4.0.
W drugim zagadnieniu należy zwrócić uwagę na możliwoS
ć wykorzystania innego opro-
gramowania narzędziowego, np. zainstalowanego na serwerze nauczycielskim MS OFFICE.
Jednak z punktu widzenia łatwoS
ci obsługi i polskiej wersji językowej bardziej wskazane,
w tym przypadku, jest korzystanie z pakietu WORKS 4.0PL, gdyż występuje on dodatkowo na
każdej uczniowskiej stacji roboczej.
6)
Więcej informacji na temat wyposażenia i konfiguracji pracowni komputerowej można uzyskać w internecie pod
adresem Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu w Warszawie: http://www.menis.gov.pl.
3. OGÓLNE CELE KSZTAŁCENIA INFORMATYCZNEGO
9
Trzecie zagadnienie związane z internetem nabrało w ostatnim czasie dużego znaczenia
dzięki ogromnej popularnoS
ci, jaką cieszy się ta sieć. W związku z tym należy przyjąć, że jej
wykorzystanie ma w czasie całego procesu kształcenia zadanie wspomagające, głównie
przez pozyskiwanie i przetwarzanie informacji. Z drugiej strony internet stał się obecnie waż-
nym narzędziem służącym do komunikacji między użytkownikami tej sieci (internautami), czego
również nie można pominąć w procesie nauczania.
Wskazówki dla nauczycieli ze szkół biorących udział w projekcie  Pracownia internetowa
w każdej gminie zostały dodatkowo umieszczone w planie pracy wS
ród uwag o realizacji.
3. OGÓLNE CELE KSZTAŁCENIA INFORMATYCZNEGO
Drugi i trzeci etap kształcenia ogólnego (klasy IV - VI szkoły podstawowej i I - III gimnazjum)
przewidują wprowadzenie uczniów w język i treS
ci podstawowych dziedzin wiedzy, kształcąc
ich samodzielnoS
ć intelektualną i umożliwiając dokonanie S
wiadomych wyborów edukacyj-
nych odpowiednio do ich uzdolnień oraz osiągnięć.
Informatyka, tworząca jedną z dziedzin (przedmiot nauczania), ma we współczesnym ustroju
szkolnym ważne znaczenie dla ogólnego wykształcenia uczniów i rozwoju ich osobowoS
ci.
Jednym z istotniejszych zadań edukacji informatycznej na tych etapach jest skoncentrowa-
nie uwagi na rozwijaniu samodzielnego myS
lenia uczniów, z jednoczesnym usunięciem nad-
miaru wiadomoS
ci encyklopedycznych. W tym celu konieczne jest stworzenie odpowiednich
warunków do osiągnięcia przez uczniów tzw. alfabetyzacji komputerowej, od której zależy
rozwój dalszych zainteresowań informatycznych. Łączy się to zarówno z zainteresowaniem
uczniów rozwojem zastosowań komputerów, technologii informacyjnej i urządzeń opartych
na technice komputerowej (dostrzeganie korzyS
ci i zagrożeń związanych z tym rozwojem),
jak i z przygotowaniem ich do aktywnego i odpowiedzialnego życia w społeczeństwie infor-
macyjnym.
Ważnym elementem jest celowe stosowanie różnych narzędzi informatycznych, czyli wszel-
kiego rodzaju oprogramowania użytkowego do rozwiązywania typowych problemów prak-
tycznych i szkolnych.
Również dostęp i korzystanie z różnych multimedialnych x
ródeł informacji i zasobów sie-
ciowych, w tym sieci internetu zapewniającej także możliwoS
ć komunikowania się na odle-
głoS
ć, wpłynie na atrakcyjnoS
ć samego procesu nauczania. Dodatkowo na poziomie kształ-
cenia informatycznego w gimnazjum planowane jest rozwiązywanie umiarkowanie złożo-
nych problemów przez stosowanie podstawowych metod algorytmicznych. To także wzbo-
gaci proces kształcenia i zapewni uczniom uzyskanie podstawowych kompetencji w zakresie
informatyki.
Kompetencje to nie tylko wiadomoS
ci, umiejętnoS
ci i sprawnoS
ci, lecz także zintegrowana
z nimi motywacja, toteż w kształceniu informatycznym należy położyć szczególny nacisk na
społeczne, etyczne i ekonomiczne aspekty rozwoju informatyki, chodzi bowiem o to, by umie-
jętnoS
ci informatyczne uczniowie wykorzystywali z zachowaniem obowiązujących przepisów
i w godziwych celach.
4. MATERIAŁ NAUCZANIA - SZKOŁA PODSTAWOWA
10
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
SZKOŁA PODSTAWOWA
1. TECHNIKA KOMPUTEROWA W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem.
1.2. Prawa użytkownika.
1.3. Obszary zastosowań komputerów.
1.4. Przykłady zastosowań urządzeń opartych na technice komputerowej.
2. PRACA Z KOMPUTEREM
2.1. Elementy składowe zestawu komputerowego.
2.2. Sposoby komunikacji z komputerem.
2.3. Wyszukiwanie i uruchamianie programów.
2.4. Zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem.
3. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA KOMPUTERA
3.1. Wykonywanie obliczeń.
3.2. Rysowanie i malowanie.
3.2.1. Operowanie kolorem.
3.2.2. Rysowanie na ekranie (komputerowy ołówek).
3.2.3. Malowanie na ekranie (komputerowy pędzel).
3.3. Pisanie.
3.3.1. Klawiatura jako narzędzie do pisania tekstów.
3.3.2. Praca z gotowym tekstem.
3.3.3. Redagowanie tekstu.
3.4. Drukowanie prac.
4. KOMPUTER JAKO " RÓDŁO WIEDZY I ROZRYWKI
4.1. Wykorzystanie prostych programów dydaktycznych do wspomagania uczenia się.
4.2. Wykorzystanie informacji ze zbiorów multimedialnych.
4.3. Rozrywka z komputerem.
4. MATERIAŁ NAUCZANIA - GIMNAZJUM
11
GI MNAZJUM
I ROK NAUKI II ROK NAUKI
1. KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z kompu- 1.1. Przykłady zastosowań komputerów w róż-
terem. nych dziedzinach i korzyS
ci stąd płynące.
1.2. Zasady zgodnego z prawem wykorzysty- 1.2. Zagrożenia wynikające z rozwoju zasto-
wania komputera (prawo autorskie, licen- sowań komputerów i łatwego dostępu do
cja, piractwo komputerowe). informacji.
1.3. Zastosowanie komputera w szkole.
2. PRACA Z KOMPUTEREM
2.1. Elementy składowe zestawu komputero- 2.1. Podstawowe operacje w S
rodowisku pra-
wego i ich prawidłowe połączenie. cy (organizowanie, porządkowanie, prze-
2.2. Podstawowe elementy budowy wewnę- chowywanie, wyszukiwanie zbiorów).
trznej komputera; rodzaje pamięci kom- 2.2. Praca komputera w różnych S
rodowiskach
putera. (z różnymi systemami operacyjnymi).
2.3. Urządzenia zewnętrzne zestawu kompu- 2.3. Podstawowe zasady pracy w systemach
terowego (przeznaczenie i obsługa). sieciowych.
2.4. Struktura zapisu danych na dysku. 2.4. Zabezpieczenia i profilaktyka antywiruso-
2.5. R
rodowisko pracy. wa.
2.5.1. Sposoby komunikacji z kompute- 2.5. Kompresja danych.
rem. 2.6. Instalacja programów.
2.5.2. Wyszukiwanie i uruchamianie pro-
gramów; wirusy komputerowe.
2.5.3. Zapisywanie i odczytywanie wyni-
ków pracy z komputerem.
2.5.4. Kopiowanie i usuwanie plików.
3. PROGRAMY UŻYTKOWE
3.1. EDYTOR GRAFIKI 3.1. EDYTOR GRAFIKI
3.1.1. Dobór narzędzi i kolorów. 3.1.1. Wykorzystanie narzędzi dodatko-
3.1.2. Wykorzystanie elementów goto- wych edytora.
wych (prostokąty, okręgi, koła, elip- 3.1.2. Zapisywanie grafiki w różnych for-
sy). matach.
3.1.3. Wypełnianie obszaru. 3.1.3. Importowanie grafiki.
3.1.4. Wstawianie napisów. 3.1.4. Drukowanie prac (parametry druku
3.1.5. Operacje na elementach graficz- grafiki, podgląd wydruku).
nych (wycinanie, kopiowanie, prze-
suwanie, usuwanie błędów).
3.1.6. Zachowywanie prac w pliku na dys-
ku, odczytywanie prac.
4. MATERIAŁ NAUCZANIA - GIMNAZJUM
12
3.2. EDYTOR TEKSTU 3.2. EDYTOR TEKSTU
3.2.1. Posługiwanie się klawiaturą (w tym 3.2.1. Dobór formy do treS
ci dokumentu.
uzyskiwanie polskich znaków dia- 3.2.2. Korekta tekstu (wyszukiwanie i za-
krytycznych). miana słów, narzędzia kontroli po-
3.2.2. Układ strony dokumentu. prawnoS
ci ortograficznej).
3.2.3. Praca z tekstem (zasady wprowa- 3.2.3. Tworzenie tabel i ramek.
dzania tekstu, poruszanie się po 3.2.4. Zapisywanie tekstu w różnych for-
tekS
cie, poprawianie błędów, za- matach.
chowywanie tekstu). 3.2.5. Łączenie tekstu i grafiki.
3.2.4. Podstawy edycji tekstu (czcionka i jej 3.2.6. Zaawansowana edycja tekstu (sty-
atrybuty, akapit i jego parametry, le i ich zastosowanie, edycja na-
blok i operacje blokowe: formato- główka i stopki).
wanie, kopiowanie, przesuwanie,
usuwanie).
3.2.5. Drukowanie dokumentu (parame-
try wydruku).
3.3. ARKUSZ KALKULACYJNY 3.3. ARKUSZ KALKULACYJNY
3.3.1. Budowa arkusza kalkulacyjnego. 3.3.1. Ilustracja danych arkusza za pomo-
3.3.2. Projektowanie arkusza; wprowa- cą wykresu.
dzanie i edycja danych. 3.3.2. Rozwiązywanie prostych zadań
3.3.3. Definiowanie prostych formuł. problemowych.
3.3.4. Kopiowanie zawartoS
ci komórek (w 3.3.3. Przygotowanie arkusza do druku.
tym kopiowanie formuł). 3.3.4. Drukowanie arkusza i jego ilustracji
3.3.5. Rozwiązywanie prostych zadań ob- graficznej.
liczeniowych.
3.4. BAZA DANYCH 3.4. BAZA DANYCH
3.4.1. Podstawowe pojęcia (baza danych, 3.4.1. Tworzenie baz danych.
pole, rekord). 3.4.2. Podstawowe operacje systemu baz
3.4.2. Korzystanie z gotowych baz danych. danych (wprowadzanie i edycja da-
nych, wyszukiwanie, usuwanie, mo-
dyfikowanie, porządkowanie da-
nych).
4. MULTIMEDIALNE " RÓDŁA INFORMACJI
4.1. Zastosowanie multimediów w edukacji. 4.1. Praca z programem multimedialnym.
4.2. Pokaz edukacyjnego programu multime- 4.2. Poszukiwanie i pobieranie informacji z róż-
dialnego. nych x
ródeł.
4. MATERIAŁ NAUCZANIA - GIMNAZJUM
13
5. ALGORYTMY
5.1. Algorytmy wokół nas (przykłady prostych 5.1. Analiza sytuacji problemowej (cel do osią-
algorytmów opisujących codzienne czyn- gnięcia, dane, dobór algorytmu).
noS
ci). 5.2. Konstruowanie algorytmów rozwiązań
5.2. Przykłady działań niealgorytmicznych. problemów z innych przedmiotów i oce-
5.3. Zapis algorytmu (forma językowa i sche- na ich poprawnoS
ci.
mat blokowy). 5.3. Tworzenie algorytmów z wykorzystaniem
5.4. Przykłady algorytmów rozwiązujących programów narzędziowych.
proste problemy z innych przedmiotów 5.4. Wykonywanie zadań w trybie interakcyj-
(matematyka, fizyka, język polski). nym (wydawanie poleceń w języku pro-
gramowania).
5.5. Zapis algorytmu w postaci procedur języ-
ka programowania.
5.6. Przykłady prostych programów w struktu-
ralnym języku programowania.
6. MODELOWANIE I SYMULACJA
6.1. Wykorzystanie programów użytkowych do 6.1. Tworzenie własnych modeli zjawisk i sy-
symulacji procesów. mulacji procesów z wykorzystaniem pro-
gramów narzędziowych lub języków pro-
gramowania.
5. WYMAGANIA WOBEC UCZNIÓW, KRYTERIA ICH USTALANIA
14
5. WYMAGANIA WOBEC UCZNIÓW, KRYTERIA ICH USTALANIA
Wymagania wobec uczniów dzielimy w programie na podstawowe (te powinien spełnić
każdy uczeń) i ponadpodstawowe (zawierające zarówno wymagania rozszerzające, jak i do-
pełniające).
Wymagania podstawowe odnoszą się przede wszystkim do realizacji podstawy progra-
mowej w zakresie edukacji informatycznej na poziomie szkoły podstawowej i gimnazjum.
W kryteriach ustalania wymagań uwzględniliS
my:
- przystępnoS
ć (łatwe - trudne),
- użytecznoS
ć (praktyczne - teoretyczne),
- niezbędnoS
ć w dalszej edukacji, w tym wewnątrzprzedmiotowa (konieczne - rozszerzają-
ce) i międzyprzedmiotowa (ułatwiające uczenie się innych przedmiotów - pogłębiające
integrację),
- niezawodnoS
ć (pewne - jeszcze problematyczne).
Zwracamy szczególną uwagę na kryteria użytecznoS
ci i przystępnoS
ci, które pozwolą zwe-
ryfikować podstawowe wymagania praktyczne odgrywające główną rolę w edukacji infor-
matycznej. Pozostałe kryteria przy normowaniu wymagań spełniają rolę pomocniczą.
6. PLAN PRACY
Plan pracy zastępuje przestarzały  rozkład materiału . Plan uwzględnia wszystkie trzy aspek-
ty treS
ci nauczania, tj. cele, materiał (ujęty w kolejnych punktach) i wymagania wobec uczniów.
Cele w postaci zoperacjonalizowanej (podane w języku czynnoS
ci ucznia) zamieszczono
w kolumnie centralnej (drugiej), dzieląc jednoczeS
nie od razu oczekiwane osiągnięcia uczniów
na podstawowe (dst) i ponadpodstawowe (db i bdb). Rozwiązanie to pomaga nauczycielowi
sprawdzić skutecznoS
ć pracy dydaktycznej.
W kolumnie pierwszej nazwano konkretne czynnoS
ci uczniów mające doprowadzić do
wytyczonych celów, zaS
w dodatkowej kolumnie - trzeciej - zapisano sugestie metodyczne
dotyczące niektórych czynnoS
ci nauczyciela. Z sugestii tych może on skorzystać, jeżeli uzna,
że wzbogacą jego warsztat dydaktyczny. Dodatkowo w kolumnie tej zawarto wskazówki dla
nauczycieli ze szkół, w których pracownia komputerowa powstała w ramach projektu  Pra-
cownia internetowa w każdej gminie (zalecane oprogramowanie).
Tabelaryczny plan pracy jest od tzw. rozkładu materiału bogatszy w treS
ci. Jako narzędzie
chroni proces dydaktyczny przed dominacją materiału  do zapamiętania , kierując pracę ku
opanowywaniu umiejętnoS
ci. Ma także właS
ciwoS
ci dyscyplinujące nauczyciela i bardzo po-
maga mu w pracy.
Cały plan pracy podzielono na dwie zasadnicze częS
ci:
- pierwszą - dotyczącą szkoły podstawowej,
- drugą - poS
więconą gimnazjum (z podziałem na lata nauki).
SZKOŁA PODSTAWOWA
CZYNNOR
CI UCZNIÓW OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW*) UWAGI O REALIZACJI (CZYNNOR
CI NAUCZYCIELA)
1. TECHNIKA KOMPUTEROWA W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem
- Poznają regulamin szkolnej pracowni kompu- - Potrafią sprawnie rozpocząć i zakończyć pracę Warto wykonać kilka odpowiednio dobranych ćwi-
terowej, z komputerem, czeń S
ródlekcyjnych.
- poznają zasady bezpiecznego użytkowania - opisują prawidłowo zorganizowane stanowi-
komputera, sko pracy,
- poznają prawidłowo zorganizowane stanowi- - rozumieją koniecznoS
ć robienia przerw w pra-
sko pracy. cy przy komputerze.
1.2. Prawa użytkownika
- Omawiają możliwoS
ć wykorzystania wyników - Potrafią wybrać z dostępnych zbiorów informacji Można przygotować pogadankę na temat roli
pracy innych osób korzystających z tego same- te, które wolno wykorzystywać w pracy, prawnej ochrony oprogramowania i koleżeńskie-
go komputera. - szanują własnoS
ć intelektualną. go poszanowania prywatnoS
ci.
- omawiają pojęcie piractwa komputerowego
i poznają jego konsekwencje.
1.3. Obszary zastosowań komputerów
- Poznają zastosowanie komputerów w najbliż- - Potrafią wyszczególnić podstawowe zastoso- Należy zwrócić uwagę na to, aby prezentowane
szym otoczeniu (np. w pracy szkolnego sekre- wania komputera, obszary zastosowania komputerów obejmowały
tariatu, biblioteki itp.), - rozumieją znaczenie komputera dla rozwoju szeroką skalę dziedzin.
- poznają inne znane zastosowania kompute- techniki,
rów, - dostrzegają korzyS
ci wynikające z zastosowa-
- poznają wpływ komputerów na rozwój techni- nia komputera jako narzędzia w codziennej
ki. pracy.
*) Wymagania ponadpodstawowe zapisano kursywą.
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
15
1.4. Przykłady zastosowań urządzeń opartych na technice komputerowej
- Poznają przykłady urządzeń opartych na tech- - Wskazują przykłady urządzeń opartych na tech- Przykładami urządzeń mogą być np. kalkulator,
nice komputerowej i dziedziny ich zastosowań, nice komputerowej, bankomat, kasa fiskalna, komputerowa informa-
- poznają działanie i obsługę wybranych urzą- - potrafią wyszczególnić podstawowe zastoso- cja PKP, tuner cyfrowy.
dzeń. wania tych urządzeń, W celu poznania zastosowań urządzeń opartych
- obsługują wybrane urządzenie z pomocą na- na technice komputerowej wskazana jest wyciecz-
uczyciela. ka.
2. PRACA Z KOMPUTEREM
2.1. Elementy składowe zestawu komputerowego
- Poznają główne elementy wchodzące w skład - Potrafią wyszczególnić elementy zestawu kom- Należy zwrócić uwagę na to, że zestaw kompute-
zestawu komputerowego (jednostka centralna, puterowego, rowy to urządzenia, z którymi uczniowie powinni
monitor, klawiatura, mysz). - prawidłowo uruchamiają zestaw komputerowy. się  oswoić , a nie traktować ich jak te, których nie
należy dotykać,  bo się zepsują .
2.2. Sposoby komunikacji z komputerem
- Poznają wykorzystywane w procesie dydaktycz- - Posługują się inerfejsem użytkownika wykorzy- Należy przygotować ucznia do pracy w S
rodowi-
nym S
rodowisko pracy (system), stywanego S
rodowiska pracy, sku wykorzystywanym w szkolnej pracowni kom-
- poznają podstawowe polecenia S
rodowiska - uzyskują informacje o programach zainstalo- puterowej (wskazane S
rodowisko WINDOWS).
(opcje systemu) pozwalające na bezpieczną wanych na komputerze. Należy zwrócić szczególną uwagę na bezpieczeń-
pracę, stwo pracy w systemie (np. prawidłowe zamknię-
- wykonują elementarne ćwiczenia związane z cie WINDOWS).
obsługą S
rodowiska.
2.3. Wyszukiwanie i uruchamianie programów
- Poruszają się po strukturze danych, - Uruchamiają dowolny program edukacyjny, Kładziemy nacisk na elementarne sposoby uru-
- uruchamiają programy, wykorzystując skróty, grę, chamiania aplikacji, skrótu, ikony.
ikony itp., - potrafią prawidłowo zakończyć pracę z progra- Podczas przeglądania struktur danych zwracamy
- wyszukują zbiory wykonywalne uruchamiające mem. uwagę na odnalezienie pliku inicjującego.
programy (aplikacje), Można podnieS
ć atrakcyjnoS
ć zajęć i uruchamiać
- samodzielnie uruchamiają aplikacje i kończą ich kilka aplikacji jednoczeS
nie, dając uczniom moż-
działanie. liwoS
ć dłuższej pracy (zabawy) z programem.
16
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
2.4. Zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem
- Wprowadzają dane do aplikacji użytkowych i - Wprowadzają dane do programu, W tym bloku można wykorzystać konkretne pro-
zapisują je na dysk, - zapisują wyniki swojej pracy na dysku, gramy stosowane w procesie nauczania (progra-
- otwierają istniejące zbiory danych zawierające - otwierają istniejące zbiory danych na dysku i my edukacyjne) lub aplikacje narzędziowe, np.
wprowadzone wczeS
niej informacje, potrafią je modyfikować. NOTATNIK.
- aktualizują wczeS
niej wprowadzone dane.
3. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA KOMPUTERA
3.1. Wykonywanie obliczeń
- Poznają przeznaczenie klawiszy kalkulatora, - Znają funkcje klawiszy prostego kalkulatora, Na etapie szkoły podstawowej (stosownie do po-
- wykonują proste i złożone operacje arytmetycz- - wykorzystują pamięć kalkulatora do wykonywa- ziomu wiedzy matematycznej) wskazane jest za-
ne. nia złożonych operacji, poznanie uczniów z podstawowymi możliwoS
cia-
- wykorzystują pamięć kalkulatora do wykonywa- mi kalkulatora jako uproszczonej wersji kompu-
nia operacji powtarzalnych. tera, wyspecjalizowanej w wykonywaniu działań
arytmetycznych.
Należy wykorzystać powszechnie dostępne pro-
gramy komputerowe, np. KALKULATOR w S
rodo-
wisku WINDOWS.
W pracy z klawiaturą należy zwrócić uwagę na
posługiwanie się blokiem klawiszy numerycznych.
3.2. Rysowanie i malowanie
3.2.1. Operowanie kolorem
- Uruchamiają wybrany program graficzny za- - Potrafią uruchomić (z pomocą nauczyciela) do- Zalecane jest wykorzystanie prostego w obsłudze
wierający np. gotowe elementy do wypełnia- stępny program graficzny z gotowymi elemen- programu graficznego, najlepiej w polskiej wersji
nia kolorem, tami do wypełniania kolorem, językowej (np. program KREDKA).
- poznają zasady wyboru plansz, obiektów i ko- - posługują się myszą przy wyborze kolorów i Można zaprezentować kilka różnych programów
lorów za pomocą myszy. obiektów do wypełnienia, zainstalowanych na innych stanowiskach robo-
- zapisują i odczytują pracę na dysku, czych.
- dokonują trafnego doboru koloru, zwracając
uwagę na wygląd estetyczny i walory artystycz-
ne tworzonego obrazu.
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
17
3.2.2. Rysowanie na ekranie (komputerowy ołówek)
- Uruchamiają prosty edytor grafiki, - Rysują proste elementy graficzne (linie, krzywe, Wskazany jest wybór prostego w obsłudze edy-
- rysują linie i krzywe, wykorzystując dostępne na- figury) z wykorzystaniem myszy, tora grafiki (najlepiej w polskiej wersji językowej,
rzędzia edytora (ołówek i gumkę), - wykonują prosty rysunek według okreS
lonego pracujący w S
rodowisku WINDOWS), np. edytor
- rysują proste figury geometryczne, wzoru, PAINT (PAINTBRUSH).
- powielają wykonane elementy graficzne za - tworzą samodzielnie rysunek na zadany temat.
pomocą dostępnych poleceń wykorzystywane-
go edytora (np. kopiuj, obróć, wklej).
3.2.3. Malowanie na ekranie (komputerowy pędzel)
- Poznają zastosowanie narzędzi do malowania - Wykorzystują poznane narzędzia do malowa- Przykładem ćwiczenia może być ilustracja do
(pędzla), nia na ekranie, przeczytanej książki lub wybrane zagadnienia z
- stosują paletę kolorów, - potrafią operować kolorem, przyrody.
- wypełniają obszary kolorem, - wykonują prostą ilustrację na zadany temat, Należy zwrócić uwagę na rozwijanie zdolnoS
ci
- dokonują zmian w pracy. - dokonują poprawek w pracy i zapisują zmiany artystycznych uczniów przy wykorzystaniu kompu-
na dysku, tera jako nowego S
rodka wyrazu.
- planują pracę na ekranie, stosując poznane
S
rodki.
3.3. Pisanie
3.3.1. Klawiatura jako narzędzie do pisania tekstów
- Uruchamiają wybrany edytor tekstu, - Potrafią uruchomić wykorzystywany edytor tek- Przy doborze ćwiczeń z klawiaturą należy pamię-
- poznają układ i przeznaczenie klawiszy, stu, tać o ich atrakcyjnoS
ci i walorach zabawowych.
- poznają sposoby pisania małych i wielkich liter, - orientują się w rozmieszczeniu klawiszy na kla- Do pierwszego kontaktu z edytorem tekstu moż-
- poznają sposób pisania polskich znaków, wiaturze, na wykorzystać program CREATIVE WRITER.
- wykonują ćwiczenia zmierzające do sprawne- - znają przeznaczenie klawiszy (zwłaszcza kla- Dalsze ćwiczenia powinno się wykonywać w pro-
go posługiwania się klawiaturą, wiszy edycyjnych i klawisza ENTER), stym edytorze ze S
rodowiska WINDOWS, np.
- przepisują krótkie teksty, - potrafią pisać małe i wielkie litery, WORDPAD (WRITE).
- zapisują przepisane teksty na dysku. - potrafią pisać polskie znaki.
18
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
3.3.2. Praca z gotowym tekstem
- Wyróżniają podstawowe elementy strony doku- - Odczytują z dysku gotowe dokumenty, Teksty odczytywane z dysku powinny mieć prostą
mentu na wydrukowanych tekstach, - potrafią przeglądać tekst, formę, ale ciekawą treS
ć.
- odczytują teksty z dysku, - wyszukują usterki i wprowadzają poprawki, Należy pamiętać o tym, że wprowadzanie popra-
- wprowadzają do tekstu poprawki i uzupełnie- - zapisują własne teksty na dysku. wek służy udoskonaleniu redagowanego tekstu.
nia,
- usuwają błędy, stosując klawisze DEL i BACK-
SPACE,
- zapisują teksty.
3.3.3. Redagowanie tekstu
- Poznają różne rodzaje czcionek i ich atrybuty, - Odtwarzają treS
ć i układ wzorca dokumentu, Dobierając teksty do przepisywania, należy zwró-
- przepisują teksty, dbając o zgodnoS
ć ze wzor- - korzystają z różnych czcionek i ich krojów, cić uwagę na to, aby stanowiły one wzorce doku-
cem, - formatują tekst, mentów o różnych stopniach trudnoS
ci.
- wprowadzają zmiany do tekstu, w tym wyróż- - wykonują proste operacje na blokach tekstu, Do pierwszych ćwiczeń z samodzielnego pisania
niają fragmenty tekstu, stosując m.in. podkre- - potrafią wykorzystać poznany edytor do opra- przygotowujemy nieskomplikowany tekst, które-
S
lenie, pogrubienie, zmianę kroju czcionki, cowania prostych tekstów, go napisanie nie sprawi uczniom większych trud-
- samodzielnie redagują teksty, - samodzielnie redagują teksty na zadany temat, noS
ci.
- zmieniają układ zredagowanego tekstu, zwracając uwagę na jego estetyczny wygląd. Zadaniem może być np. samodzielne napisanie
- wykonują proste operacje na fragmentach tek- artykułu do gazetki szkolnej, wykonanie wizytów-
stu (zaznaczają, kopiują, przenoszą, usuwają). ki.
3.4. Drukowanie prac
- Poznają obsługę drukarki w szkolnej pracowni - Obsługują szkolną drukarkę, Wskazane jest przygotowanie ciekawego zesta-
komputerowej, - drukują gotowe dokumenty, wu gotowych dokumentów do druku zawierają-
- drukują różnorodne gotowe dokumenty, - potrafią korzystać z podglądu wydruku, cych tekst, grafikę i zdjęcia.
- korzystają z podglądu wydruku, wprowadzają - drukują własne prace. Należy pamiętać, że uczniowie powinni wydruko-
zmiany do wykonanych prac, wać wszystkie prace przygotowane na zajęciach.
- drukują wykonane prace.
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
19
4. KOMPUTER JAKO " RÓDŁO WIEDZY I ROZRYWKI
4.1. Wykorzystanie prostych programów dydaktycznych do wspomagania uczenia się
- Poznają sposoby sterowania programami użyt- - Wpisują polecenia i odpowiedzi, Zaleca się wykorzystywać proste w obsłudze pro-
kowymi, - dokonują wyboru z wykorzystaniem klawiatury gramy dydaktyczne z języka polskiego (np. test
- wykorzystują programy dydaktyczne do ucze- numerycznej, klawiszy ruchu kursorem w roz- ortograficzny - program ORTOTRIS), techniki (np.
nia się, wijalnym menu oraz myszą, zasady ruchu drogowego), geografii (np. znajo-
- wykorzystują programy dydaktyczne do testo- - wybierają i wykorzystują dostępne w progra- moS
ć mapy) itp. Należy dobierać programy umoż-
wania swoich osiągnięć z innych przedmiotów mach opcje nauki i testowania. liwiające zarówno uczenie się, jak i sprawdzanie
szkolnych. osiągnięć.
4.2. Wykorzystanie informacji ze zbiorów multimedialnych
- Wyszukują potrzebne informacje za pomocą - Potrafią okreS
lić x
ródło informacji, Dobierając przykłady do ćwiczeń, należy nakła-
dostępnych programów multimedialnych (np. - wyszukują żądaną informację z dostępnego niać uczniów do wyszukiwania informacji uzupeł-
encyklopedii i poradników multimedialnych), x
ródła, niających ich wiedzę z poszczególnych dziedzin
- gromadzą wyszukane informacje, - potrafią gromadzić wyszukane informacje, (dopasowanych do poziomu wiedzy uczniów).
- wykorzystują zgromadzone informacje do two- - tworzą (z pomocą nauczyciela) proste formy wy- Należy zwrócić uwagę na dobieranie tematów z
rzenia prostych form wypowiedzi. powiedzi z wykorzystaniem zgromadzonych in- innych przedmiotów jako przykładów korelacji
formacji na zadany temat, międzyprzedmiotowej (np. trasa podróży opraco-
- samodzielnie wykorzystują wyszukane informa- wana za pomocą multimedialnej mapy samocho-
cje ze zbiorów multimedialnych. dowej, dawne cywilizacje).
4.3. Rozrywka z komputerem
- Wybierają i uruchamiają grę komputerową, - Potrafią uruchomić wybraną grę komputerową Gry komputerowe należy wybrać bardzo staran-
- poznają scenariusz i cel gry, i z niej korzystać, nie, tak aby były one ciekawe dla uczniów, łatwe
- poznają zasady zabawy, korzystając z instruk- - rozumieją wykorzystanie gier jako rozrywki z (lecz nie banalne), o wysokich walorach estetycz-
cji (opisu gry), komputerem, nych (grafika, dx
więk).
- poznają zagrożenia dla zdrowia i rozwoju wy- - uS
wiadamiają sobie zagrożenia związane z Bardzo ważną rolę w procesie dydaktycznym od-
nikające z niewłaS
ciwego wyboru gier kompu- grami komputerowymi. grywa charakter gry, który powinien zapewnić roz-
terowych. rywkę rozwijającą intelekt i wyobrax
nię uczniów;
uwaga: gra nie może zawierać elementów nie-
dozwolonych, takich jak przemoc czy bezmyS
lne
niszczenie.
20
6. PLAN PRACY - SZKOŁA PODSTAWOWA
GI MNAZJUM
I ROK NAUKI
CZYNNOR
CI UCZNIÓW OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW*) UWAGI O REALIZACJI (CZYNNOR
CI NAUCZYCIELA)
1. KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem
- Poznają regulamin szkolnej pracowni kompu- - Sprawnie obsługują komputer, zapewniając Warto pamiętać o ćwiczeniach fizycznych w cza-
terowej, bezpieczeństwo sobie i sprzętowi, sie przerw w pracy przy komputerze.
- poznają zasady bezpiecznego użytkowania - opisują prawidłowo zorganizowane stanowi-
komputera, w tym: prawidłowe przeprowadze- sko pracy,
nie kabli, prawidłowo zorganizowane stanowi- - uznają koniecznoS
ć robienia przerw w pracy
sko pracy komputera, odpowiednie ustawienie przy komputerze.
monitora względem x
ródła S
wiatła, prawidło-
we parametry pracy monitora,
- poznają zasady i ćwiczą postępowanie z dys-
kietkami i innymi noS
nikami informacji.
1.2. Zasady zgodnego z prawem wykorzystywania komputera (prawo autorskie, licencja, piractwo komputerowe)
- Poznają licencje i certyfikaty legalnego oprogra- - Szanują własnoS
ć intelektualną, Warto zachęcić uczniów do dyskusji (przygotowa-
mowania, - zgodnie z prawem S
wiadomie korzystają z nej na podstawie dostępnej literatury), aby wspól-
- poznają grupy programów, z których korzysta oprogramowania, nie odpowiedzieć na pytania:
się bezpłatnie (freeware) i za niewielką opłatą - potrafią rozpoznać i omówić znaczenie odpo- - Dlaczego oprogramowanie jest objęte ochro-
(shareware), wiedzialnych i etycznych zachowań wszystkich ną prawną ?
- omawiają podstawowe postanowienia prawa użytkowników systemów informatycznych. - Co prawo mówi o kopiowaniu i instalacji opro-
autorskiego, przejawy łamania prawa i konse- gramowania ?
kwencje piractwa komputerowego. - Jakie korzyS
ci wynikają z użytkowania legalne-
go oprogramowania ?
- Co i komu grozi za złamanie prawa autorskie-
go ?
*) Wymagania ponadpodstawowe zapisano kursywą.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
21
1.3. Zastosowanie komputera w szkole
- Poznają podstawowe zastosowania kompute- - Potrafią wskazać podstawowe zastosowania Bardzo ważne jest odpowiednie dobranie opro-
ra w szkole, komputera w szkole, gramowania - powinno być różnorodne i w mia-
- prezentują typowe zastosowania komputera, - dostrzegają korzyS
ci wynikające z zastosowa- rę możliwoS
ci atrakcyjne.
- uruchamiają na podstawie krótkiej instrukcji nia techniki komputerowej w szkole, Zaczynamy od postawienia problemu i wówczas
programy edukacyjne, tzw. programy pierwsze- - dostrzegają użytkową rolę komputera jako na- prezentujemy program rozwiązujący ten problem.
go kontaktu (edytor muzyczny, grafiki, tekstu itp), rzędzia codziennego użytku. JeS
li w szkole funkcjonuje system informatyczny
- poznają wykorzystanie komputera w admini- firmy VULCAN, to warto go zaprezentować, np.
stracji szkolnej, bibliotece i codziennej pracy na- wspomaganie układania planu zajęć.
uczyciela.
2. PRACA Z KOMPUTEREM
2.1. Elementy składowe zestawu komputerowego i ich prawidłowe połączenie
- Poznają elementy wchodzące w skład zesta- - Potrafią wyszczególnić elementy zestawu kom- Przed podłączeniem zestawu komputerowego
wu komputerowego, puterowego niezbędne do jego prawidłowego należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo osoby
- dokonują praktycznych podłączeń niezbędnych działania, dokonującej montażu oraz na przestrzeganie za-
do uruchomienia zestawu komputerowego. - wyjaS
niają znaczenie podstawowych elemen- sad prawidłowego podłączenia, aby nie uszko-
tów zestawu, dzić elementów elektronicznych.
- potrafią połączyć elementy zestawu kompute-
rowego.
2.2. Podstawowe elementy budowy wewnętrznej komputera; rodzaje pamięci komputera
- Poznają budowę wewnętrzną komputera, - Potrafią wyszczególnić elementy wewnętrznej Omawiając budowę wewnętrzną komputera, na-
- poznają typy pamięci komputera, budowy komputera, leży zwrócić uwagę na elementy znacząco wpły-
- poznają budowę pamięci zewnętrznych, - wyjaS
niają znaczenie głównych częS
ci składo- wające na wydajnoS
ć zestawu.
- poznają jednostki informacji stosowane w in- wych komputera, Podczas przedstawiania typów pamięci należy
formatyce. - okreS
lają wpływ poszczególnych elementów pokazać uczniom jak najwięcej układów i elemen-
(tych najważniejszych) na sprawnoS
ć i wydaj- tów oraz w miarę możliwoS
ci okreS
lić ich lokaliza-
noS
ć zestawu kompterowego, cję.
- wymieniają typy pamięci wewnętrznych i ze-
wnętrznych,
22
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
- rozróżniają pamięci zewnętrzne (rodzaje dys- Podając wiadomoS
ci o jednostkach informacji
kietek, CD-ROM itp.), (bity, bajty), można wyjaS
nić, jakie ich rzędy wiel-
- wymieniają jednostki informacji stosowane przy koS
ci są stosowane w praktyce, np. 1 bajt - bar-
opisie danych, dzo mało (tekst), 1 MB - dużo (zdjęcie), 1 GB - bar-
- opisują budowę (strukturę fizyczną) dyskietki, dzo dużo (film).
- porównują wielkoS
ci danych przechowywanych
w pamięci.
2.3. Urządzenia zewnętrzne zestawu komputerowego
- Poznają urządzenia zewnętrzne komputera z - Potrafią rozpoznać podstawowe urządzenia ze- Pokazując urządzenia zewnętrzne komputera,
uwzględnieniem podziału na urządzenia WE i wnętrzne oraz objaS
nić ich zastosowanie, wybieramy te, które najczęS
ciej możemy spotkać
WY, - uruchamiają i korzystają z drukarki, w codziennej pracy z komputerem, tzn. drukarkę,
- poznają podstawowe parametry urządzeń, np. - uruchamiają i korzystają z modemu i skanera, skaner, modem i ewentualnie ploter; podajemy
rozdzielczoS
ć, liczbę kolorów, szybkoS
ć transmsji - wykorzystują urządzenia zewnętrzne do stan- również sposób ich podłączenia (port, ewentual-
oraz odczytują je z instrukcji obsługi, dardowych zastosowań komputera, na potrzeba dodatkowej karty rozszerzeń). Pre-
- poznają działanie dostępnych urządzeń, np. - odczytują parametry urządzenia (z instrukcji ob- zentując drukarki, można użyć próbnych wydru-
drukarki, skanera, modemu, sługi) oraz oceniają na ich podstawie jakoS
ć ków w celu przybliżenia ich właS
ciwoS
ci i para-
- poznają obsługę prezentowanych urządzeń. urządzenia. metrów.
Jeżeli prezentujemy pracę skanera i modemu, to
należy pokazać ich obsługę bez omawiania
szczegółowych ustawień (zakładamy, że są one
ustawione domyS
lnie).
2.4. Struktura zapisu danych na dysku
- Poznają zasady zapisu danych na noS
nikach - Potrafią wyjaS
nić pojęcie pliku i katalogu, Przy omówieniu podstawowych pojęć staramy się
magnetycznych (dyskietkach i dyskach twar- - okreS
lają zastosowanie plików i katalogów, tylko przybliżyć ich znaczenie, zastosowanie, róż-
dych), - okreS
lają prawidłowe nazwy struktur danych. nice i podobieństwa. Praktyczne rozpoznawanie
- poznają podstawowe pojęcia zapisu danych katalogów (folderów) i plików realizowane będzie
(pliki i katalogi), podczas pracy z komputerem w poznawanym
- poznają sposoby nazywania plików i katalogów S
rodowisku (systemie).
w poznawanym i omawianym S
rodowisku pra-
cy.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
23
2.5. R
rodowisko pracy
2.5.1. Sposoby komunikacji z komputerem
- Poznają wykorzystywane w pracowni szkolnej - Obsługują inerfejs użytkownika w wykorzysty- Podczas realizacji tego bloku należy przygotować
S
rodowisko pracy (system), jego układ i podsta- wanym S
rodowisku pracy, ucznia do pracy z omawianym S
rodowiskiem:
wowe zasady obsługi, - stosują podstawowe polecenia (opcje) S
rodo- - dla WINDOWS omawiamy budowę okien, spo-
- poznają podstawowe polecenia (opcje menu) wiska pozwalające na obsługę aplikacji użyt- sób ich obsługi, otwieranie i bezpieczne zamy-
S
rodowiska, kowych, kanie systemu,
- wykonują podstawowe zadania związane z ob- - rozpoznają podstawowe struktury danych na - dla DOS-a*) omawiamy znak zgłoszenia, pole-
sługą S
rodowiska. dysku: pliki, katalogi (foldery), cenia do wyS
wietlania zawartoS
ci katalogów,
- uzyskują informacje o zasobach programowych rozróżniania struktur danych.
komputera. W pracowniach wyposażonych w WINDOWS 98
zalecane jest wykorzystanie tego S
rodowiska.
2.5.2. Wyszukiwanie i uruchamianie programów; wirusy komputerowe
- Poznają sposoby poruszania się po strukturze - WyS
wietlają zawartoS
ć dowolnego katalogu Realizacja tych zagadnień wygląda inaczej w róż-
danych w omawianym S
rodowisku pracy, (foldera), nych S
rodowiskach:
- poznają podstawowe typy plików i ich zastoso- - rozpoznają podstawowe typy plików (wykony- - WINDOWS wymusza omówienie ikon plików i
wanie, walne, tekstowe), folderów oraz ich przeznaczenie. Do uaktyw-
- samodzielnie poruszają się po strukturze da- - uruchamiają program antywirusowy, grę, pro- nienia aplikacji oprócz bezpoS
redniego otwar-
nych, gram edukacyjny, cia katalogu możemy wykorzystywać opcję
- wyszukują zbiory będące programami urucha- - odszukują podany katalog (folder), plik, URUCHOM. OczywiS
cie możemy uruchamiać
miającymi aplikacje, - wyjaS
niają pojęcie wirusa komputerowego, programy również bezpoS
rednio z ikony.
- samodzielnie uruchamiają aplikacje i kończą ich - okreS
lają metody przeciwdziałania wirusom, W WINDOWS 95 i 98 można - uruchamiając
działanie, - sprawdzają wybrany dysk programem antywi- aplikacje - tworzyć skróty (jako ostatni sposób)
- poznają działanie wirusów komputerowych rusowym i ewentualnie niszczą wykryte wirusy oraz wyjaS
nić celowoS
ć ich stosowania.
oraz sposoby ich rozprzestrzeniania się, (z pomocą nauczyciela). W WINDOWS 3.X do tego etapu można dołą-
- poznają zastosowanie dowolnego programu czyć tworzenie grupy (elementów grup) jako jed-
antywirusowego. nej z metod uruchamiania aplikacji.
- W DOS-ie*) za pomocą poleceń DIR i CD uczeń
powinien swobodnie poruszać się po struktu-
rze katalogów oraz przeglądać ich zawartoS
ć
(podobnie w S
rodowisku z nakładką NC).
*) Tylko w przypadku, gdy pracownia szkolna nie jest wyposażona w S
rodowisko WINDOWS.
24
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
2.5.3. Zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem
- Otwierają aplikacje użytkowe i umieszczają w - Zapisują wyniki swojej pracy na dysku, Blok ten może być realizowany za pomocą róż-
nich informacje, które chcieliby zachować, - odszukują wczeS
niej zapisane dane i je otwie- nych aplikacji, np. NOTATNIK lub KALENDARZ.
- zapisują dane na dysku w plikach, rają, Zapisując dane na dysk, zwróćmy uwagę na róż-
- obserwują, jakie rozszerzenia są nadawane - modyfikują dane w programie i dokonują uak- nice między poleceniami ZAPISZ a ZAPISZ JAKO,
aplikacjom przez pliki (automatycznie), tualnienia tych zmian na dysku, ponieważ często jest to mylone.
- otwierają zapisane pliki i dokonują w nich mo- - dokonują zmian nazw istniejących plików (z po- Uruchomienie kilku aplikacji pozwoli utrwalić
dyfikacji, ziomu aplikacji użytkowej) oraz dokonują zmian umiętnoS
ci przechowywania i otwierania danych
- aktualizują zawartoS
ć plików na dysku, w lokalizacji danych, (dla WINDOWS należy jednak podkreS
lić ujednoli-
- zapisują pliki pod inną nazwą i zmieniają ich - wyjaS
niają, na czym polega skojarzenie apli- cenie interfejsu obsługi).
lokalizację. kacji z nadawanym przez nią rozszerzeniem; Zwróćmy uwagę na zabezpieczenie aplikacji
podają przykładowe rozszerzenia plików z po- przed przypadkowym wyjS
ciem i utratą danych
znanych aplikacji, oraz na automatycznie nadawane rozszerzenia,
- potrafią odnalex
ć utworzone wczeS
niej zbiory w pozwalające na identyfikację (skojarzenie) pliku z
innym S
rodowisku pracy. programem, w którym powstał.
2.5.4. Kopiowanie i usuwanie plików
- Tworzą i usuwają katalogi (foldery), - Potrafią stworzyć dowolną strukturę katalogów Możemy tu wykorzystać różne narzędzia w zależ-
- poznają sposoby kopiowania i usuwania da- (folderów), noS
ci od omawianego S
rodowiska pracy.
nych w omawianym S
rodowisku pracy, - kopiują plik lub grupę plików do wskazanego W przypadku WINDOWS wykorzystujemy popular-
- ćwiczą tworzenie struktur katalogów i kopiowa- miejsca, ną technikę  przeciągnij i upuS
ć .
nia do nich pliku lub grupy plików, - odzyskują przypadkowo usunięte pliki, Ważnym zagadnieniem jest wykorzystywanie
- odzyskują przypadkowo usunięte dane. - usuwają dane w postaci plików, łącznie z kata- maski plików, jako elementu wspólnego we
logami, w których są umieszczone, wszystkich S
rodowiskach i pozwalającego na wy-
- kopiują plik i katalog (folder), zmieniając jego bór grup danych.
nazwę, Omawiając odzyskiwanie danych, zwróćmy uwa-
- wyjaS
niają różnice między poznanymi S
rodowi- gę na warunki, w jakich można je odtworzyć (ele-
skami w zakresie obsługi plików i katalogów (fol- menty bezpieczeństwa i ochrony informacji).
derów). W przypadku WINDOWS 95 i 98 należy omówić
zasadę działania KOSZA i możliwoS
ci odzyska-
nia danych tam umieszczonych.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
25
3. PROGRAMY UŻYTKOWE
3.1. EDYTOR GRAFIKI
3.1.1. Dobór narzędzi i kolorów
- Uruchamiają wykorzystywany w pracowni - Omawiają znaczenie programów graficznych, Zalecany jest wybór prostego w obsłudze edyto-
szkolnej edytor grafiki i poznają jego podsta- - uruchamiają poznawany edytor grafiki, ra grafiki (najlepiej w polskiej wersji językowej) w
wowe możliwoS
ci, - objaS
niają interfejs uruchomionego edytora, zależnoS
ci od wykorzystywanego S
rodowiska pra-
- poznają podstawowe narzędzia edytora, w - omawiają podstawowe możliwoS
ci poznawa- cy, np.:
tym: ołówek, pędzel, gumkę. nego edytora, - PAINT (PAINTBRUSH) dla WINDOWS.
- rozróżniają narzędzia edytora grafiki, - NEOPAINT dla DOS-a*),
- rysują krzywe, proste i łamane, wykorzystując Edytory o bardziej rozbudowanej strukturze (np.
poznane narzędzia progamu i operując myszą, CORELDRAW, PICTUREPUBLISHER czy POWERPOINT)
- dobierają gruboS
ć i kolor linii oraz dokonują jej powinny służyć jedynie do prezentacji przykładu
korekty, kompleksowego programu graficznego.
- potrafią dowieS
ć zalet edytora grafiki.
3.1.2. Wykorzystywanie elementów gotowych (prostokąty, okręgi, koła, elipsy)
- Korzystają z gotowych narzędzi edytora grafiki - Wykorzystują gotowe narzędzia do rysowania Przykładem ćwiczenia może być tworzenie rysun-
do rysowania figur płaskich. figur płaskich, ku złożonego z dużej iloS
ci figur płaskich, np. pa-
- nadają figurom płaskim wrażenie przestrzen- jac, dom, pojazd itp.
noS
ci, stosując poznane narzędzia.
3.1.3. Wypełnianie obszaru
- Poznają narzędzia do wypełniania kolorem, - Stosują narzędzia do wypełniania obszaru: wa- Zalecane jest wykonanie pracy na zadany temat,
- operują kolorem. łek (kałamarz), rozpylacz (spray) w zależnoS
ci np. plan pracowni, widok za oknem lub realiza-
od potrzeb, cja własnych pomysłów uczniów.
- wykorzystują paletę kolorów do tworzenia tła i
wypełniania kolorem powierzchni zamkniętych,
- wykonują proste rysunki, wykorzystując dostęp-
ne narzędzia,
*) Tylko w przypadku, gdy pracownia szkolna nie jest wyposażona w S
rodowisko WINDOWS.
26
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
- planują i wykonują pracę w szczegółach tak,
że stanowi ona estetyczną i przejrzystą całoS
ć,
- uzyskują za pomocą prostych narzędzi złożo-
ne efekty wyrazu (np. cień, złożonoS
ć obrazu,
efekt odbicia itp.).
3.1.4. Wstawianie napisów
- Dołączają napisy do rysunku. - Wykorzystują wewnętrzny edytor tekstowy do Przykładem ćwiczenia może być wykonanie karty
wstawiania napisów, okolicznoS
ciowej z krótkim napisem (np. kartka
- dokonują doboru czcionki i jej atrybutów, S
wiąteczna, imieninowa, z uroczystoS
ci szkolnych).
- wykonują pracę według okreS
lonego wzorca, Warto wskazać różnicę między tekstem wprowa-
- wykonują pracę według własnego projektu. dzanym z klawiatury a wykorzystaniem do tego
celu myszki.
3.1.5. Operacje na elementach graficznych
- Poznają narzędzia do wycinania fragmentów - Kopiują, wycinają i wklejają fragmenty rysunku Pierwszym krokiem powinna być prezentacja
rysunku (elementów graficznych), za pomocą poznanych narzędzi edytora (no- możliwoS
ci edycyjnych wykorzystywanego progra-
- przekształcają rysunki na ekranie za pomocą życzki, lupa itp.) i jego możliwoS
ci edycyjnych, mu w formie pokazu. Następnie uczeń, po otrzy-
dostępnych narzędzi i wewnętrznego edytora - dokonują korekty popełnionych błędów, wyko- maniu gotowego rysunku, samodzielnie dokonuje
przekształceń obrazu (kopiowanie, przesuwa- rzystując lupę, na nim przekształceń według okreS
lonego wzor-
nie itd.), - samodzielnie odkrywają możliwoS
ci wykorzy- ca lub realizuje własny projekt na ekranie moni-
- usuwają błędy, które wystąpiły w trakcie wyko- stywanego edytora grafiki i stosują je w pracy tora.
nywania pracy. (odkrywają również prostsze sposoby realizacji
złożonych opreacji).
3.1.6. Zachowywanie prac w pliku na dysku; odczytywanie prac
- Kończą pracę, zachowując je w plikach na dys- - Zamykają i otwierają istniejące pliki, Należy wyrabiać nawyk częstego zapisywania
ku, - tworzą nowy plik, a następnie zachowują go pracy w trakcie realizacji celem uniknięcia jej utraty
- otwierają istniejące pliki. na wybranym dysku i katalogu pod odpowied- w razie sytuacji awaryjnych komputera.
nią nazwą, Uczeń może też otrzymać wydruk własnej pracy,
- drukują (z pomocą nauczyciela) własną pracę. jako widoczny efekt jego działań (z pomocą na-
uczyciela).
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
27
3.2. EDYTOR TEKSTU
3.2.1. Posługiwanie się klawiaturą (w tym uzyskiwanie polskich znaków diakrytycznych)
- Omawiają przeznaczenie klawiszy (szczególnie - WyjaS
niają przeznaczenie klawiszy, nazywają Do systematycznej nauki komputerowego reda-
tzw. edycyjnych), poznają sposób pisania pol- podstawowe symbole i znaki na klawiaturze, gowania tekstu wybieramy jeden edytor; ewen-
skich znaków, - umieszczają w tekS
cie polskie znaki, tualnie w II roku nauki - drugi, bardziej zaawan-
- przypominają zasady poprawnego pisania na - piszą krótki, niewyszukany tekst na podstawie sowany.
klawiaturze, wzorca, Wskazane jest bazowanie na standardowych edy-
- wykonują ćwiczenia zmierzające do wyrabia- - piszą, posługując się sprawnie dzisięcioma pal- torach tekstu ze S
rodowiska WINDOWS: WORD lub
nia nawyku pisania dziesięcioma palcami, cami. WORDPAD (WRITE).
- piszą krótki tekst na podstawie wzoru, W pracowniach wyposażonych w program
- podejmują próby napisania krótkiego tekstu WORKS zalecane jest wykorzystanie edytora tek-
według własnego pomysłu, stu z tego pakietu.
- zapisują utworzony dokument na dysk.
3.2.2. Układ strony dokumentu
- Poznają podstawowe elementy strony doku- - Wskazują i nazywają elementy strony dokumen- R
rodowisko wykorzystywanego w pracowni szkol-
mentu, przeglądając gotowe wydruki i teksty tu, nej edytora tekstu uczniowie poznają sukcesyw-
odczytywane na ekranie monitora, - potrafią odtworzyć na podstawie wzoru układ nie, zgodnie z potrzebami wykonywania okreS
lo-
- poznają podstawowe operacje wykorzystywa- strony dokumentu, nych operacji.
nego edytora tekstu, zmierzając do ustalenia - projektują i ustawiają dla danego dokumentu
okreS
lonego układu strony, układ strony.
- podejmują próby zaprojektowania i ustalenia
układu strony dla okreS
lonego dokumentu.
3.2.3. Praca z tekstem
- Odczytują dokumenty z dysku, - Piszą prosty polski tekst z zachowaniem zasad Zalecane jest przygotowanie krótkich, nieskom-
- poznają zasady wprowadzania tekstu i wsta- interpunkcyjnych, plikowanych tekstów do prostych,  technicznych
wiania znaków interpunkcyjnych, - poruszają się po tekS
cie, wykorzystując klawia- ćwiczeń.
- poznają tryby wstawiania i nadpisywania zna- turę, mysz oraz funkcje edytora,
ków, - odczytują z dysku i zapisują dokument na dys-
- poznają i ćwiczą sposoby przeglądania tekstu, ku,
- poprawiają błędy. - poprawiają błędy w dokumencie.
28
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
3.2.4. Podstawy edycji tekstu
- Redagują lub przepisują dokumenty, dzieląc je - Korzystają z najważniejszych operacji wykorzy- Uczniowie powinni redagować dokumenty na
na akapity, stywanego edytora i redagują tekst o pożąda- podstawie przedstawionych przez nauczyciela
- stosują wyróżnienia w tekS
cie, dobierając nym wyglądzie, a w szczególnoS
ci: stosują w wzorców.
czcionkę, jej atrybuty i styl, tekS
cie różne czcionki, dzielą tekst na akapity, Do ćwiczeń dobieramy konkretne prace edytor-
- nadają i zmieniają formaty rozmieszczenia tek- nadają akapitowi okreS
lony format, zaznacza- skie, np. wykonanie dyplomu, ogłoszenia, rekla-
stu w linii, ją fragmenty tekstu i zmieniają jego wygląd, my itp. Dobór przykładów jest ważny, powinien
- formatują akapity, przenoszą, kopiują, usuwają fragmenty tekstu, eksponować najważniejsze funkcje edytorskie
- zmieniają wygląd napisanego tekstu, zmieniają formaty rozmieszczenia tekstu w li- programu.
- wykonują operacje na bloku tekstu: formatowa- nii, Należy zwrócić uwagę na estetyczną stronę przy-
nie, usuwanie, przenoszenie, kopiowanie z wy- - projektują układ dokumentu (wygląd, estetyka, gotowywanego dokumentu.
korzystaniem bufora (schowka), zmiana czcionki. czytelnoS
ć).
3.2.5. Drukowanie dokumentu (parametry wydruku)
- Omawiają budowę i obsługę szkolnej drukarki, - Przygotowują tekst do druku, W miarę możliwoS
ci uczniowie powinni wszystkie
- poznają operacje edytora umożliwiające przy- - drukują dokument, posługując się szkolną dru- zredagowane teksty wydrukować.
gotowanie dokumentu do druku, karką,
- nadają dokumentowi odpowiedni format i usta- - potrafią zdefiniować stronę i ustalić parametry
wiają marginesy, wydruku.
- korzystając z podglądu strony, wprowadzają
zmiany w tekS
cie i jego układzie na stronie,
- ustalają parametry wydruku,
- drukują opracowany dokument.
3.3. ARKUSZ KALKULACYJNY
3.3.1. Budowa arkusza kalkulacyjnego
- Poznają pojęcie i budowę arkusza kalkulacyj- - Rozpoznają elementy programu i arkusza (np. Wskazany jest wybór prostego w obsłudze arku-
nego, w tym pojęcie komórki i jej adresu, menu, linia poleceń, komórka, adres komórki), sza kalkulacyjnego w zależnoS
ci od wykorzysty-
- poruszają się po arkuszu kalkulacyjnym. - swobodnie poruszają się w S
rodowisku wyko- wanego S
rodowiska pracy, np. EXCEL dla WIN-
rzystywanego arkusza. DOWS czy QUATTRO PRO dla DOS-a*).
*) Tylko w przypadku, gdy pracownia szkolna nie jest wyposażona w S
rodowisko WINDOWS.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
29
W pracowniach wyposażonych w program
WORKS zalecane jest wykorzystanie arkusza kal-
kulacyjnego z tego pakietu.
Wykonywanie ilustracji graficznej danych arkusza
w pierwszym roku nauki nie jest wskazane. Sa-
modzielne tworzenie wykresu, a także właS
ciwy
dobór jego typu wymagają dobrej znajomoS
ci ob-
sługi programu i sprawnego wykonywania dzia-
łań w arkuszu, a na tym etapie kształcenia uczeń
dopiero zdobywa te umiejętnoS
ci.
3.3.2. Projektowanie arkusza; wprowadzanie i edycja danych
- Poznają typy danych (tekst, liczba, data), - Rozróżniają typy danych, Warto podkreS
lić różnicę między odpowiednimi
- wprowadzają różne typy danych, - przedstawiają dane w różnych formatach, typami danych.
- dokonują modyfikacji i edycji danych, - wypełniają arkusz danymi, W czasie pierwszych zajęć z arkuszem uczniowie
- planują układ danych, - dokonują edycji danych, powinni tworzyć proste zestawienia, opierając się
- zmieniają format danych (np. procent, waluta), - zapisują i odczytują przygotowany arkusz. na wzorcu przedstawionym przez nauczyciela.
- zapisują i odczytują zaprojektowany arkusz. W trakcie edycji danych należy korzystać z wiado-
moS
ci i umiejętnoS
ci zdobytych w czasie pracy z
edytorem tekstu.
3.3.3. Definiowanie prostych formuł
- Używają adresu komórki jako zmiennej, - Zapisują wzory podstawowych działań mate- Warto omówić zalety używania formuł i stosowa-
- definiują proste formuły wykorzystujące zmien- matycznych, nia adresów zamiast liczb.
ne. - definiują zakresy i zapisują wzory z wykorzysta- Należy zwrócić uwagę na fakt, że formuła może,
niem prostych funkcji standardowych i global- ale nie musi być widoczna w komórce arkusza.
nych.
3.3.4. Kopiowanie zawartoS
ci komórek (w tym kopiowanie formuł)
- Wypełniają arkusz wzorami przez kopiowanie - Kopiują zawartoS
ć komórek, Można wykorzystać przykładowe ćwiczenia:
zawartoS
ci komórek, - przenoszą dane i formuły, - utworzenie tabliczki mnożenia za pomocą jed-
- przenoszą dane i formuły. - stosują adresy bezwzględne, nej formuły wielokrotnie kopiowanej,
- wypełniają obszary. - wypisywanie liczby porządkowej za pomocą
wypełniania obszaru.
30
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
3.3.5. Rozwiązywanie prostych zadań obliczeniowych
- Zapisują rozwiązania prostych zadań oblicze- - Planują wzory konieczne do rozwiązania zada- Przykłady mogą dotyczyć zastosowania arkusza
niowych za pomocą wzorów arkusza. nia, w życiu codziennym (np. sporządzanie listy zaku-
- projektują układ arkusza, pów i planowanych wydatków) oraz w innych
- dokonują stosownych obliczeń, przedmiotach szkolnych (np. matematyka - obli-
- rozwiązują samodzielnie zadania o zwiększo- czenia procentowe, obliczanie pól i obwodów, ob-
nym stopniu trudnoS
ci, liczanie wartoS
ci liczbowej wielomianów; fizyka -
- wykonują działania na datach. obliczanie prędkoS
ci pojazdu, analiza zmiany
prędkoS
ci przy zmiennym czasie lub drodze, ana-
liza wyników doS
wiadczenia fizycznego, tj. prze-
twarzanie danych uzyskanych z pomiarów).
3.4. BAZA DANYCH
3.4.1. Podstawowe pojęcia (baza danych, pole, rekord)
- Wskazują przykłady baz danych wybrane z ży- - Podają definicję bazy danych, W czasie dyskusji uczniowie mogą podać potocz-
cia, - okreS
lają pojęcie pola i rekordu ne (intuicyjne) okreS
lenie bazy danych i znane im
- definiują pojęcia bazy danych i jej elementów, - wyszczególniają typy baz danych, przykłady.
- wskazują pola i rekordy w wymienionych przy- - wskazują przykłady baz danych różnego typu.
kładach,
- poznają typy baz danych: kartotekowe, relacyj-
ne, hierarchiczne.
3.4.2. Korzystanie z gotowych baz danych
- Poznają przykład komputerowej bazy danych, - Posługują się gotową bazą danych do uzyska- Przykładowymi programami mogą być: rozkład
- poznają sposoby obsługi poznawanego pro- nia prostych informacji, jazdy pociągów, książka telefoniczna, plany miast
gramu, - dodają rekordy do bazy danych, i mapy zawierające dane statystyczne lub odpo-
- przeglądają i wyszukują informacje w gotowych - porządkują dane, wiednie bazy danych przygotowane przez na-
bazach danych. - wyszukują informacje przez zapytania. uczyciela dla potrzeb dydaktycznych (w pracow-
niach wyposażonych w program WORKS zaleca-
ne jest wykorzystanie do tego celu bazy danych z
tego pakietu).
Jeżeli szkoła ma dostęp do internetu, to można
skorzystać z prostej bazy dostępnej w tej sieci.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
31
4. MULTIMEDIALNE " RÓDŁA INFORMACJI
4.1. Zastosowanie multimediów w edukacji
- WyjaS
niają i uS
ciS
lają pojęcia multimedia i kom- - Definiują pojęcie multimedia i komputer multi- Zalecana jest forma pokazu programów i prezen-
puter multimedialny, medialny, tacji multimedialnych (wizualizacja informacji z
- przypominają i rozszerzają zagadnienia doty- - potrafią wyliczyć możliwoS
ci mulimedialnego różnych przedmiotów). Można również zaprezen-
czące napędów CD-ROM, kart dx
więkowych itp., S
rodowiska na podstawie prezentowanego tować dostępne narzędzia medialne, np. rejestra-
- poznają multimedialne programy wspierające oprogramowania, tor i odtwarzacz dx
więku.
nauczanie różnych przedmiotów. - rozróżniają formaty plików, np. AVI, WAV, MID,
JPG, GIF.
4.2. Pokaz edukacyjnego programu multimedialnego
- Poznają dostępny interaktywny program multi- - Uruchamiają wybrany program multimedialny Należy zwrócić uwagę na współpracę tradycyj-
medialny, np. encyklopedię multimedialną, i poruszają się po jego interaktywnym S
rodowi- nych dyscyplin wiedzy, ich kompleksowoS
ć i do-
- omawiają sposoby poruszania się w S
rodowi- sku, stępnoS
ć do dużej iloS
ci informacji.
sku programu. - odszukują w poznawanym programie potrzeb- Uwaga: Prezentowany program multimedialny
ne informacje. powinien być dostępny na każdym stanowisku,
aby każdy uczeń mógł z nim pracować.
5. ALGORYTMY
5.1. Algorytmy wokół nas
- Przedstawiają projektowane działania w posta- - Wyodrębniają z procesu rozwiązywania zada- Dobierając przykłady z życia codziennego, nale-
ci układu czynnoS
ci elementarnych. nia (problemu) czynnoS
ci elementarne, ży unikać nadmiernej sztucznoS
ci problemów
- konstruują proste algorytmy czynnoS
ci z życia (sztuczne problemy wywołują zapytanie o cel ich
codziennego. rozwiązania i to pytanie przesłania samo rozwią-
zanie).
Dobre wyniki dają przykłady planowania zamie-
rzeń (np. wycieczka szkolna, zakupy), których prze-
bieg zależy od różnych czynników (np. pogoda,
połączenia komunikacyjne).
32
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
5.2. Przykłady działań niealgorytmicznych
- Poszukują działań niealgorytmicznych. - Podają przykład działania niealgorytmicznego, Przykładami działań niealgorytmicznych mogą
- uzasadniają, że dane działanie nie daje się być: twórczoS
ć artystyczna, praca nad wynalaz-
przedstawić w postaci algorytmu. kiem, osiągnięcie mistrzostwa sportowego.
5.3. Zapis algorytmu (forma językowa i schemat blokowy)
- Wyszukują metody przedstawiania algorytmu, - Przedstawiają algorytm czynnoS
ci w postaci Przechodząc z zapisu słownego do zapisu algo-
- opisują algorytmy w postaci przepisów słow- przepisu słownego, rytmu w postaci schematu blokowego, należy pa-
nych, - rysują schemat blokowy algorytmu rozwiąza- miętać o pewnych wymaganiach: w schematach
- zapisują algorytmy w postaci schematów blo- nia prostego problemu. blokowych realizacja warunku pozwala na wybór
kowych. tylko jednej z dwóch dróg (instrukcja warunkowa).
5.4. Przykłady algorytmów rozwiązujących proste problemy z innych przedmiotów
- Konstruują algorytmy rozwiązań prostych pro- - Przedstawiają algorytm czynnoS
ci w postaci Można wykorzystać proste zadania typu:
blemów matematycznych, fizycznych lub z in- przepisu słownego, - sumowanie liczb całkowitych od a do b (a < b),
nych dziedzin wiedzy. - rysują schemat blokowy algorytmu rozwiązywa- - iloczyn liczb całkowitych od a do b (a < b),
nia prostego problemu, - rozwiązanie równania liniowego ax + b = 0.
- badają poprawnoS
ć uzyskiwanych wyników w
drodze testowania algorytmu z typowymi da-
nymi wejS
ciowymi.
6. MODELOWANIE I SYMULACJA
6.1. Wykorzystywanie programów użytkowych do symulacji procesów
- WyjaS
niają i precyzują pojęcia symulacji oraz - Uruchamiają poznany program użytkowy i wy- Należy pamiętać o tym, że symulacja jest drugim
uzasadniają jej stosowanie, korzystują go do przeprowadzenia symulacji krokiem następującym po wczeS
niejszej budowie
- uruchamiają i wykorzystują programy narzę- przy okreS
lonych danych wejS
ciowych, modelu. Jednakże konstruowanie modelu może
dziowe i dydaktyczne do symulacji wybranych - interpretują przebieg symulacji, być dla ucznia na tym etapie kształcenia przed-
procesów i zjawisk. - uzasadniają potrzebę posługiwania się symu- sięwzięciem zbyt trudnym i dlatego ograniczamy
lacją. się tutaj do symulacji na istniejących modelach.
Można wykorzystać dowolne programy: symula-
cja ruchu drogowego, budowanie miast (SIM CITY),
dydaktyczne programy fizyczne czy chemiczne.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: I ROK NAUKI
33
II ROK NAUKI
CZYNNOR
CI UCZNIÓW OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW*) UWAGI O REALIZACJI (CZYNNOR
CI NAUCZYCIELA)
1. KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA
1.1. Przykłady zastosowań komputerów w różnych dziedzinach i korzyS
ci stąd płynące
- Omawiają podstawowe zastosowania kompu- - Rozróżniają przeznaczenie podstawowych sys- Uczniowie powinni zaprezentować swój punkt
terów w różnych dziedzinach, temów informatycznych, widzenia, wykorzystując książki, plakaty, prace
- prezentują swoje doS
wiadczenia w tej dziedzi- - dostrzegają koniecznoS
ć odpowiedniego dobo- własne i innych.
nie, ru oprogramowania, a także sprzętu w konkret- Wykorzystywane oprogramowanie należy dobrać
- uruchamiają i wykonują programy o zróżnico- nym zastosowaniu, tak, aby zapewnić jego zróżnicowanie, atrakcyj-
wanym przeznaczeniu (na każdym stanowisku - dostrzegają korzyS
ci płynące z wykorzystania noS
ć i nowoczesnoS
ć.
inny program), komputera, Jeżeli szkoła ma dostęp do internetu, można za-
- poznają kompleksowo skomputeryzowaną fir- - wskazują wpływ informatyki na pracę oraz ży- prezentować uczniom możliwoS
ci tej sieci.
mę. cie człowieka i społeczeństw, Warto pokazać konkretne wykorzystanie kompu-
- stosują komputer w nauce własnej. tera, bez analizy programu i jego obsługi (prezen-
tację programów można powierzyć uczniom).
W celu poznania kompleksowo skomputeryzowa-
nej firmy wskazana jest wycieczka.
1.2. Zagrożenia wynikające z rozwoju zastosowań komputerów i łatwego dostępu do informacji
- Omawiają zagrożenia, jakie niesie powszech- - US
wiadamiają sobie zagrożenia wynikające z Najwięcej tematów powinny dostarczyć bieżące
na komputeryzacja i łatwy dostęp do informa- łatwego dostępu do informacji, wydarzenia związane z rozwojem komputeryza-
cji, w tym zamierzony negatywny wpływ na od- - wyjaS
niają konsekwencje błędów ludzi lub cji.
biorców informacji, nieposzanowanie cudzych awarii systemów informatycznych,
dóbr intelektualnych i nieposzanowanie pouf- - dostrzegają potrzebę zdobycia wiedzy i odpo-
noS
ci danych, wiedzialnego postępowania w skomputeryzo-
- prezentują swoje doS
wiadczenia w tej dziedzi- wanym S
wiecie.
nie.
*) Wymagania ponadpodstawowe zapisano kursywą.
34
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
2. PRACA Z KOMPUTEREM
2.1. Podstawowe operacje w S
rodowisku pracy
- Wykonują ćwiczenia w tworzeniu struktur kata- - Projektują i wykonują strukturę potrzebną do Uczniowie doskonalą umiejętnoS
ci nabyte w
logów (folderów) oraz kopiowaniu i usuwaniu przechowywania danych, pierwszym roku nauki oraz uczą się grupować
danych, - przenoszą lub zmieniają nazwę zbiorów lub dane według swoich potrzeb (np. osobno pliki tek-
- przenoszą i zmieniają nazwy zbiorów i katalo- katalogów (folderów), stowe, graficzne itp.) i tworzyć struktury danych
gów (folderów), - odnajdują poszukiwany plik, pozwalające na szybkie odnalezienie potrzebne-
- porządkują dane przez tworzenie katalogów - porządkują zbiory według okreS
lonego porząd- go pliku.
(folderów) i grupowanie w nich danych, ku, Poznając mechanizmy przenoszenia i zmiany
- wyszukują zbiory za pomocą narzędzi wykorzy- - wyS
wietlają tylko częS
ć zbiorów spełniających nazwy, zwróćmy uwagę na niebezpieczeństwa
stywanego S
rodowiska, kryteria postawione przez użytkownika. mogące wystąpić w czasie tych operacji (ćwicze-
- wyS
wietlają dane (pliki) według ustalonego po- nia można ograniczyć tylko do dyskietek, aby unik-
rządku. nąć przypadkowego zaginięcia danych, np. pli-
ków systemowych).
Porządkowanie wyS
wietlania zbiorów można po-
traktować nadobowiazkowo, podkreS
lając jedy-
nie jego przydatnoS
ć w codziennym użytkowaniu
komputera.
2.2. Praca komputera w różnych S
rodowiskach (z różnymi systemami operacyjnymi)
- Poznają lub przypominają sobie wybrane S
ro- - Wyszczególniają najpopularniejsze S
rodowiska Omawiając popularne S
rodowiska pracy na kom-
dowiska pracy używane na komputerach typu pracy używane na komputerach typu PC, puterach typu PC, nie można pominąć WINDOWS
PC, - opisują wady i zalety poznanych S
rodowisk, (3.X., 95 i 98), DOS-a i NC.
- porównują sposób pracy w różnych S
rodowi- - obsługują komputer za pomocą poznanych Jeżeli w pierwszym roku uczeń poznał któreS
z
skach. S
rodowisk pracy. tych S
rodowisk, to drugi rok nauki służy do utrwa-
lenia umiejętnoS
ci (w pracowniach wyposażonych
w WINDOWS 98 zalecane jest dalsze wykorzysta-
nie tego S
rodowiska pracy).
Należy porównać S
rodowiska pod kątem obsłu-
gi, łatwoS
ci pracy użytkownika i wymagań sprzę-
towych oraz okreS
lić, które z nich są systemami
operacyjnymi, a które nakładkami systemowymi.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
35
2.3. Podstawowe zasady pracy w systemach sieciowych
- Poznają podstawowe zagadnienia dotyczące - Wyszczególniają podstawowe elementy nie- Tematyka tego bloku zależy od posiadanych w
budowy najprostszych sieci komputerowych, zbędne do utworzenia sieci komputerowej, pracowni szkolnej zasobów sieciowych (w przy-
- poznają typy sieci komputerowych, - wyjaS
niają pojęcia LAN, WAN, MAN, padku, gdy szkoła nie ma dostępu do żadnej sie-
- korzystają z sieci komputerowej i poznają za- - wchodzą do sieci LAN i korzystają z zasobów ci, należy podać jedynie podstawowe informacje
sady poruszania się po niej, sieciowych (oprogramowanie, drukarki), dotyczące budowy i zasady działania).
- poznają podstawowe usługi sieciowe, - korzystają z sieci internetu, Jeżeli posiadamy sieć komputerową (np. NOVELL,
- poznają internet, korzystając z jego zasobów. - wyszczególniają podstawowe usługi internetu UNIX, sieć peer-to-peer), to uczniowie powinni po-
(e-mail, WWW, FTP, IRC). siąS
ć minimum umiejętnoS
ci zalogowania się w
- wyjaS
niają pojęcia klient-serwer, host-terminal, sieci i skorzystania z zasobów dla nich dostęp-
peer-to-peer, nych (w pracowniach wyposażonych w WINDOWS
- wyszukują informacje na wybranych stronach NT zalecane jest wykorzystanie tego systemu).
WWW. Internet jest osobnym zagadnieniem, zależnym od
możliwoS
ci podłączenia, a także od liczby kom-
puterów, na których jest do niego dostęp.
2.4. Zabezpieczenia i profilaktyka antywirusowa
- Przypominają pojęcie i zasadę działania wiru- - Wyszczególniają sposoby zabezpieczenia się Warto wykorzystać popularny program antywiru-
sów komputerowych (sposoby rozprzestrzenia- przed wirusami, sowy MKS_VIR.
nia się, skutki działania), - uruchamiają wybrany program antywirusowy,
- uruchamiają dowolny program antywirusowy, - sprawdzają zasoby swojego komputera pozna-
- sprawdzają pamięci zewnętrzne wykorzystywa- nym programem antywirusowym.
nym programem,
- poznają zasady bezpiecznej pracy, tak aby  nie
zarazić swoich danych.
2.5. Kompresja danych
- Poznają mechanizmy (zasadę działania) kom- - Dokonują kompresji danych za pomocą pozna- Można wykorzystać jeden z popularnieszych pro-
presji danych, nego programu archiwizującego, gramów archiwizujących, np. RAR, ARJ lub ZIP.
- uruchamiają dowolny program archiwizujący, - wykonują dekompresję wczeS
niej zarchiwizo-
- dokonują przykładowej kompresji i dekompre- wanych danych,
sji danych, wykorzystując do tego celu poznany - opisują zasady kompresji danych oraz podają,
program archiwizujący. od czego zależy jej stopień.
36
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
2.6. Instalacja programów
- Instalują dowolny program z dyskietek lub CD- - Instalują program, Do ćwiczeń można wybrać prosty program edu-
ROM-u, - zmieniają parametry jego pracy, kacyjny lub grę.
- dokonują deinstalacji programu. - dokonują deinstalacji aplikacji (jeS
li posiada ona
taką możliwoS
ć).
3. PROGRAMY UŻYTKOWE
3.1. EDYTOR GRAFIKI
3.1.1. Wykorzystanie narzędzi dodatkowych edytora
- Poznają edycję koloru, - Stosują paletę barw dostępnych w wykorzysty- WiększoS
ć ćwiczeń wykonujemy z wykorzystaniem
- poznają efekty specjalne, w tym odbicia, obro- wanym edytorze grafiki, edytora grafiki poznanego w pierwszym roku na-
ty, nakładanie obrazów na siebie itp. - tworzą własne kolory złożone z podstawowych uki.
barw, Wskazana jest również prezentacja bardziej roz-
- stosują poznane narzędzia do uzyskiwania budowanego programu graficznego, który posia-
efektów specjalnych. da szeroką gamę dodatkowych usług.
3.1.2. Zapisywanie grafiki w różnych formatach
- Poznają formaty plików graficznych, w tym BMP, - Wyszczególniają kilka popularnych formatów Przy zapisywaniu plików w różnych formatach gra-
PCX, JPG, TIF i GIF, graficznych, ficznych wskazane jest sprawdzenie pojemnoS
ci
- dokonują konwersji plików i kompresowania - zapisują grafikę we wskazanym formacie pliku, pliku oraz jakoS
ci grafiki po konwesji.
grafiki, - odróżniają grafikę rastrową (bitmapową) od Należy wyrax
nie odróżnić edytory wykorzystujące
- poznają rodzaje grafiki komputerowej (rastro- wektorowej, w swojej pracy grafikę bitmapową i wektorową
wa, wektorowa). - zapisują grafikę w takim formacie, aby miała (przykłady).
najlepszą jakoS
ć przy małej pojemnoS
ci pliku.
3.1.3. Importowanie grafiki
- Importują grafikę z różnych x
ródeł, w tym z wy- - Pozyskują grafikę do realizacji swoich zamie- Propozycjami prac do realizacji mogą być: two-
korzystaniem skanowania, rzeń, rzenie dyplomów, reklam, plakatów lub tworze-
- wykorzystują odpowiednie opcje poznanego - tworzą i modyfikują grafikę, nie pomocy dydaktycznych, np. opis poznanego
edytora do importu grafiki i pracy między kilko- - korzystają z funkcji wykorzystywanego edytora wczeS
niej programu.
ma otwartymi aplikacjami. grafiki.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
37
JeS
li w pracowni szkolnej znajduje się skaner, to
warto go wykorzystać jako jedno ze x
ródeł pozy-
skiwania grafiki (gotowego rysunku).
3.1.4. Drukowanie prac
- Poznają pojęcie podglądu wydruku i jego moż- - Oglądają pracę na podglądzie wydruku, Warto na początku przypomnieć budowę i obsłu-
liwoS
ci, - samodzielnie dokonują wydruku własnej pra- gę szkolnej drukarki poznanej w pierwszym roku
- poznają parametry wydruku grafiki, cy, dobierając jego parametry. nauki.
- obsługują szkolną drukarkę i dokonują wydru-
ku własnych prac.
3.2. EDYTOR TEKSTU
3.2.1. Dobór formy do treS
ci dokumentu
- Odczytują z dysku i oglądają na wydrukach - Dostrzegają zalety poprawnie napisanego tek- Na początku należy przypomnieć S
rodowisko po-
przykłady wzorcowych tekstów (zredagowanych stu, znanego edytora tekstu w pierwszym roku nauki.
zgodnie z przyjętymi wymaganiami), - redagują przykładowy tekst z zachowaniem Można również rozpocząć pracę z nowym pro-
- poznają budowę i zasady redagowania typo- formy dostosowanej do treS
ci (opierając się na gramem o większych możliwoS
ciach edytorskich.
wych pism urzędowych, tekstów specjalistycz- wzorcach), Dobierając przykłady, należy zwrócić uwagę na
nych itp., - samodzielnie dobierają formę redagowanego ich przydatnoS
ć w codziennej pracy ucznia i jego
- redagują przykładowy tekst, dbając o zgodnoS
ć tekstu do jego treS
ci. bliskiej przyszłoS
ci.
jego formy z treS
cią.
3.2.2. Korekta tekstu
- Poznają operacje używanego edytora do efek- - Wyszukują fragmenty tekstu, poprawiają je lub Należy pamiętać o tym, że narzędzia edytora słu-
tywnego poprawiania tekstu (wyszukiwanie, wymieniają, żące korekcie tekstu mogą nie wykryć wszystkich
wymiana wyrazów), pomoc językowa, spraw- - korzystają ze słowników, pomocy językowej i błędów.
dzanie poprawnoS
ci ortograficznej, innych narzędzi poprawnoS
ci tekstu,
- sprawdzają gotowe teksty pod względem po- - tworzą różne wersje tekstu przez jego modyfi-
prawnoS
ci językowej i wprowadzają poprawki, kacje.
- redagują tekst, korzystając z poznanych mecha-
nizmów sprawdzania jego poprawnoS
ci.
38
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
3.2.3. Tworzenie tabel i ramek
- Zmieniają układ graficzny tekstu, obramowu- - Piszą teksty zawierające tabele i ramki, Na początku należy dobierać proste, sensowne
jąc fragmenty tekstu lub ujmując tekst w tabele, - projektują konkretny dokument, którego treS
ć przykłady zastosowania tabeli w tekS
cie (np. ty-
- opracowują nowy dokument zawierający tabe- narzuca użycie tabeli. godniowy rozkład zajęć).
le,
- modyfikują tabele,
- projektują i opracowują własne dokumenty z
tabelami.
3.2.4. Zapisywanie tekstu w różnych formatach
- Poznają przykłady tekstów napisanych w róż- - WyjaS
niają pochodzenie różnic między forma- Należy zwrócić uwagę na uniwersalnoS
ć edyto-
nych formatach, tami tekstów utworzonych w różnych edytorach, rów tekstu.
- poznają mechanizm używanego edytora do - zapisują dokument w dozwolonym przez edy-
przekształcania tekstu na format typowy dla tor formacie,
danego edytora, - odczytują dokument za pomocą innego edyto-
- wykonują ćwiczenia zmierzające do odczytywa- ra,
nia i zapisywania zredagowanego tekstu w róż- - wykorzystują możliwoS
ć i dostrzegają konse-
nych formatach. kwencje przenoszenia dokumentów między
różnymi edytorami.
3.2.5. Łączenie tekstu i grafiki
- Umieszczają rysunek w dokumencie zredago- - Łączą tekst z grafiką, Do ilustracji zagadnienia w S
rodowisku WINDOWS
wanym w używanym edytorze tekstu, - nazywają i rozróżniają metody umieszczania zalecane jest wykorzystanie edytorów tekstu
- wykonują ćwiczenia wykorzystujące w aplika- rysunku w tekS
cie dla aplikacji WINDOWS, WORDPAD (WRITE) i grafiki PAINT (PAINTBRUSH) lub
cjach WINDOWS mechanizm OLE, - dobierają metodę wstawienia rysunku do okre- edytorów poznanych w pierwszym roku nauki.
- redagują dokument zawierający tekst i rysunek, S
lonego tekstu, W pracowniach wyposażonych w program
- wykonują ćwiczenia zmierzające do wstawie- - dołączają do dowolnego tekstu fragment inne- WORKS zalecane jest wykorzystanie narzędzi z
nia tekstu do obrazu graficznego, go dokumentu. tego pakietu.
- podejmują próby umieszczenia w dokumencie Warto poznać efekty łączenia dokumentów (na
fragmentów innych dokumentów zapisanych wydrukach) wykonanych w innych programach.
na dysku.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
39
3.2.6. Zaawansowana edycja tekstu
- Dodają nagłówek lub/i stopkę do gotowych - Umieszczają w dokumencie nagłówek, stopkę,
dokumentów, ustawiają numerację stron,
- wprowadzają numerację stron, informacje po- - opracowują dowolne dokumenty, wykorzystu-
rządkowe, jąc poznane zaawansowane funkcje edytorskie,
- opracowują dokumenty o dużych rozmiarach, - dostrzegają zalety komputerowego redagowa-
- łączą krótkie dokumenty w jeden, nia tekstu,
- korzystają z dostępnych stylów, - wykorzystują szablony do redakcji tekstów i ko-
- opracowują przykładowy własny styl akapitu, piowania stylów,
- wykorzystują wszystkie poznane operacje edy- - definiują i stosują własny styl,
torskie, aby nadać dokumentowi poprawną i - dołączają do tekstu inny dokument zapisany na
estetyczną formę. dysku.
3.3. ARKUSZ KALKULACYJNY
3.3.1. Ilustracja danych arkusza za pomocą wykresu
- Poznają typy wykresów, - Projektują arkusz i tworzą graficzną ilustrację Warto rozpocząć od pokazu gotowego wykresu
- poznają etapy przygotowania ilustracji graficz- danych, ilustrującego dane statystyczne i zachęcić uczniów
nej, w tym przygotowanie arkusza, wyznacza- - wybierają najodpowiedniejszy typ wykresu, do zmiany typu wykresu.
nie obszaru zawierającego dane, opis osi, opis - opisują wykres, Projektowanie arkusza stwarza dogodną okazję
serii itp., - łączą wykres z arkuszem, do przypomnienia wiadomoS
ci z I roku nauki (wy-
- łączą wykres z arkuszem, - uzupełniają i modyfikują wykres. korzystujemy ten sam arkusz kalkulacyjny).
- modyfikują wykres, w tym dodają serie i zmie- Przykładowymi ćwiczeniami mogą być: ilustracja
niają opis. danych statystycznych gęstoS
ci zaludnienia w wy-
branych rejonach (geografia), wykres funkcji linio-
wej (matematyka), wykres prędkoS
ci (fizyka).
3.3.2. Rozwiązywanie prostych zadań problemowych
- Dokonują analizy problemu (okreS
lenie danych, - Rozwiązują proste zadanie problemowe za Przykładowym ćwiczeniem może być kosztorys re-
celów do osiągnięcia, metod rozwiązania), pomocą arkusza, montu mieszkania z uwzględnieniem pomiaru po-
- wykorzystują arkusz do rozwiązania prostych - wybierają zadania problemowe możliwe do roz- mieszczeń, wyliczenia iloS
ci materiałów i ich cen.
zadań problemowych. wiązania w arkuszu, Należy zwrócić uwagę na estetykę projektowane-
- planują obliczenia realizujące okreS
lony algo- go arkusza (wykorzystanie różnych formatów da-
rytm. nych, stosowanie krawędzi i cieni).
40
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
3.3.3. Przygotowanie arkusza do druku
- Zaznaczają obszar do wydruku, - Wskazują obszar do wydruku, Można odwołać się do umiejętnoS
ci, jakie ucznio-
- korzystają z podglądu wydruku, - korzystają z podglądu wydruku, wie zdobyli podczas drukowania prac z edytorów
- ustawiają parametry wydruku (np. format stro- - wybierają parametry wydruku, grafiki i tekstu.
ny, liczbę kopii), - definiują stopkę lub/i nagłówek.
- ustawiają właS
ciwoS
ci szkolnej drukarki.
3.3.4. Drukowanie arkusza i jego ilustracji graficznej
- Przygotowują drukarkę szkolną do pracy, - Drukują wskazany obszar, Należy rozpocząć od przypomnienia obsługi
- dokonują wyboru odpowiedniego narzędzia z - drukują cały przygotowany arkusz kalkulacyj- szkolnej drukarki z wczeS
niejszych zajęć z edyto-
menu arkusza, ny. rami.
- drukują prace.
3.4. BAZA DANYCH
3.4.1. Tworzenie baz danych
- Definiują strukturę przykładowej bazy danych, - Wyszczególniają pola dla wskazanej bazy da- Wskazane jest korzystanie z prostych w obsłudze
- okreS
lają typy pól i inne cechy charakterystycz- nych, baz danych, np. KARTOTEKA, VGURU. W pracow-
ne, - okreS
lają cechy charakterystyczne pól, niach wyposażonych w program WORKS zaleca-
- zapisują bazę na dysku. - zachowują utworzoną bazę na dysku. ne jest wykorzystanie bazy z tego pakietu.
Przykładem tworzonej bazy może być fragment
katalogu biblioteki szkolnej, książka telefoniczna
klasy itp.
3.4.2. Podstawowe operacje systemu baz danych
- Otwierają istniejącą bazę na dysku, - Otwierają istniejącą bazę danych,
- wprowadzają i modyfikują dane, - dokonują edycji danych,
- wyszukują informacji w stworzonej bazie da- - korzystają z narzędzi wyszukiwania danych,
nych, - dopisują nowe dane i usuwają zbędne,
- dodają i usuwają pola i rekordy, - modyfikują strukturę bazy danych,
- sortują dane według ustalonego klucza. - porządkują dane,
- samodzielnie projektują złożoną bazę danych,
- przedstawiają wyniki analizy bazy danych przez
raporty i zapytania.
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
41
4. MULTIMEDIALNE " RÓDŁA INFORMACJI
4.1. Praca z programem multimedialnym
- Pracują z wybranym programem multimedial- - Pracują z interaktywnym programem multime- Alternatywnie można przedstawić program do
nym, np. programem do nauki języków obcych, dialnym, by z jego pomocą uzyskać kompeten- tworzenia prezentacji multimedialnej (np. program
nauki chemii itp. cje z innych dziedzin kształcenia. POWERPOINT z pakietu OFFICE) i omówić jego pod-
stawowe funkcje.
4.2. Poszukiwanie i pobieranie informacji z różnych x
ródeł
- Poznają sposoby pozyskiwania informacji za - Uzyskują informacje na podany temat z różnych Należy zwrócić uwagę na zagrożenia wynikające
pomocą komputera, w tym za pomocą dysków dostępnych dysków CD-ROM, z dostępnoS
ci, za pomocą komputera, do dużej
CD-ROM i sieci komputerowych, - łączą się i korzystają z sieci komputerowych. iloS
ci niekontrolowanej informacji z różnych dzie-
- poznają sposoby komunikacji na odległoS
ć za - samodzielnie wyszukują informacje na okreS
lo- dzin i na jej wpływ na nasze życie.
pomocą sieci (grupy dyskusyjne). ny temat z różnych x
ródeł. W przypadku korzystania z sieci internetu należy
na początku przypomnieć poznane już wiadomo-
S
ci na ten temat (połączenie, usługi).
5. ALGORYTMY
5.1. Analiza sytuacji problemowej
- Opanowują umiejętnoS
ci analizy rozwiązania - Ustalają dla przedstawionej sytuacji problemo- Przypominamy i wykorzystujemy umiejętnoS
ci
problemu, wyodrębnienia w nim danych wej- wej, jakie są dane wejS
ciowe i co można osią- zdobyte w pierwszym roku nauki.
S
ciowych i celu do osiągnięcia, gnąć po rozwiązaniu problemu,
- dokonują doboru właS
ciwego algorytmu do - przedstawiają propozycję algorytmu rozwiąza-
rozwiązywanego problemu. nia problemu.
5.2. Konstruowanie algorytmów rozwiązań problemów z innych przedmiotów i ocena ich poprawnoS
ci
- Dokonują analizy problemów matematycznych, - Przeprowadzają symulację działania ustalone- Zalecane jest zapoznanie uczniów z algorytma-
fizycznych lub z innych dziedzi wiedzy, go algorytmu, mi rozwiązań następujących zadań:
- konstruują algorytmy rozwiązań tych proble- - okreS
lają poprawnoS
ć otrzymanego wyniku, - obliczanie potęgi o wykładniku naturalnym,
mów, - testują ustalony algorytm na skrajnych warto- - obliczanie silni (n!),
- ustalają metody sprawdzania poprawnoS
ci S
ciach danych wejS
ciowych, - rozwiązanie równania algebraicznego pierw-
działania algorytmów. szego i drugiego stopnia,
42
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
- samodzielnie budują algorytm rozwiązania - rozwiązanie układu równań liniowych,
problemu i badają poprawnoS
ć otrzymanych - wyznaczanie NWD dwóch liczb (algorytm Eukli-
rezultatów. desa),
- obliczanie wartoS
ci wielomianu (schemat Hor-
nera).
5.3. Tworzenie algorytmów z wykorzystaniem programów narzędziowych
- Poznają zasady obsługi dowolnego programu - Wykorzystują poznany program użytkowy do Można wykorzystać program ELI (Elektroniczne La-
narzędziowego do budowania schematów blo- skonstruowania i uruchomienia (przetestowa- boratorium Informatyki).
kowych algorytmów, nia) poznanego wczeS
niej algorytmu,
- uruchamiają poznany program narzędziowy. - tworzą schematy algorytmów różnych typowych
problemów i sprawdzają poprawnoS
ć otrzyma-
nych rozwiązań.
5.4. Wykonywanie zadań w trybie interakcyjnym (wydawanie poleceń języka programowania)
- Poznają funkcje interpretera i kompilatora, - WyjaS
niają różnice między pracą z interprete- Zalecane jest wykorzystanie języka programowa-
- poznają najbardziej potrzebne polecenia języ- rem a pracą z kompilatorem, nia LOGO pozwalającego na pracę z interprete-
ka programowania, ich parametry i sposób ich - wykorzystują poznane polecenia do szybkiego rem i uzyskiwanie na ekranie wyników liczbowych
zapisu, uzyskiwania żądanych wyników, zarówno w i grafiki.
- poznają najczęS
ciej używane typy i struktury postaci liczbowej, jak i graficznej, W pracowniach wyposażonych w LOGO KOME-
danych. - poprawnie reagują na błędy sygnalizowane NIUSZ zalecane jest wykorzystanie tego progra-
przez interpreter, mu.
- dokładnie opisują funkcjonowanie S
rodowiska
danego języka (m.in. funkcje ekranowe, współ-
praca z drukarką).
5.5. Zapis algorytmu w postaci procedur języka programowania
- Poznają strukturę formalną procedury (progra- - Rozróżniają procedury pierwotne i wtórne da- Na tym etapie wskazane jest bardzo częste po-
mu), nego języka programowania, sługiwanie się grafiką żółwia. Ułatwia to ilustra-
- okreS
lają wymagania dotyczące formy proce- - piszą tekst procedury (wykorzystując stosowny cję działania tworzonych procedur, a w szczegól-
dury, edytor) i nadają mu właS
ciwą formę (nagłówek, noS
ci dotyczy to funkcjonowania iteracji i rekuren-
- charakteryzują pracę kompilatora i przeprowa- zakończenie, wcięcia), cji.
dzają kompilację napisanej procedury, - kompilują i uruchamiają procedurę (program),
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
43
- uruchamiają skompilowaną procedurę, - poprawnie reagują na podstawowe błędy kom-
- charakteryzują istotę rozszerzalnoS
ci języka pilacji i wykonania,
strukturalnego, - piszą tekst procedury, mając dany schemat al-
- wyjaS
niają i praktycznie stosują metodę zstę- gorytmu, a następnie testują jej poprawnoS
ć,
pującą budowania procedur złożonych, - opisują istotę budowy procedury rekurencyjnej
- poznają na przykładach istotę rekurencji. i podają jej poprawnoS
ć,
- opracowują schemat tworzenia procedury zło-
żonej metodą zstępującą, a następnie stosują
ten schemat w praktyce,
- tworzą samodzielnie złożone programy z wy-
korzystaniem różnych technik programowania,
- S
wiadomie i samodzielnie wykorzystują reku-
rencję w tworzonych procedurach.
5.6. Przykłady prostych programów w strukturalnym języku programowania
- Piszą procedury wykonujące zadany rysunek - Piszą, kompilują i uruchamiają procedury wy- Zestaw problemów podstawowych i uzupełnia-
lub żądane obliczenia, konujące rysunki według wzorców lub żądane jących należy dostosować do poziomu wiedzy
- tłumaczą schemat algorytmu na tekst procedu- obliczenia, ogólnej uczniów. Zalecane jest tworzenie proce-
ry. - samodzielnie konstruują procedury rozwiązu- dur typowych, których algorytmy są wymienione
jące problemy z różnych dziedzin wiedzy. w punkcie 5.2.
6. MODELOWANIE I SYMULACJA
6.1. Tworzenie własnych modeli zjawisk i symulacji procesów z wykorzystaniem programów narzędziowych lub języków programowania
- Ustalają zakres pojęć: model i symulacja, - Wykorzystują arkusz kalkulacyjny do zbudowa- Zagadnienia należy relizować w S
cisłym powią-
- budują modele, a następnie przeprowadzają nia modelu zjawiska, a następnie przeprowa- zaniu z odpowiednimi programami narzędziowy-
na ich podstawie symulację zjawisk i procesów. dzenia jego symulacji, mi. Bardzo ważne jest zachowanie kolejnoS
ci: naj-
- wykorzystują program do budowy schematów pierw model, póx
niej symulacja z wykorzystaniem
algorytmów w celu zbudowania modelu zjawi- tego modelu.
ska, a następnie przeprowadzenia jego symu- Modelowane i symulowane mogą być procesy z
lacji, zakresu bankowoS
ci (wkłady oszczędnoS
ciowe,
- potrafią napisać w wybranym języku program odsetki), matematyki (pola figur, objętoS
ci), fizyki
symulujący przykładowe zjawisko lub proces. itp.
44
6. PLAN PRACY - GIMNAZJUM: II ROK NAUKI
7. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
45
7. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Metody nauczania informatyki dobieramy tak, aby uczniowie posługiwali się komputerem
sprawnie i coraz bardziej samodzielnie, by stał się on dla nich funkcjonalnym narzędziem
przydatnym w nauce i w różnych sytuacjach życiowych.
Nie inaczej jest z metodami sprawdzania. Dlatego też zadania egzekwujące zapamiętane
(kat. A)7) czy - dodatkowo - zrozumiane (kat. B) wiadomoS
ci w przedmiocie tym odgrywają
mniejszą (tylko pomocniczą) rolę od zadań sprawdzających, czy wiadomoS
ci te są umiejętnie
wykorzystywane w sytuacjach typowych, wielokrotnie przećwiczonych (kat. C), wreszcie - czy
uczeń radzi sobie także w sytuacjach problemowych, całkiem dlań nowych (kat. D).
Sprawdzając dbajmy o to, by w przykładach zadań reprezentowane były wszystkie kate-
gorie celów, jednak przy normie wymagań podstawowych koncentrujmy się na zadaniach
kategorii B i C. Jeżeli zadanie zawiera zupełnie nowy dla ucznia i doS
ć trudny problem, a on
problem ten rozwiąże, to wykaże się zapewne osiągnięciem ponadpodstawowym. Nie ozna-
cza to, że w obrębie tej normy wymagań jest miejsce wyłącznie na zadania kategorii D.
Z uwagi na charakter przedmiotu najbardziej odpowiednie w informatyce są zadania prak-
tyczne, gdy sprawdzany uczeń wykonuje pracę przy komputerze, a nauczyciel obserwuje
i ocenia efekt tej pracy. Zadania tego typu mają charakter użyteczny i z powodzeniem wypie-
rają różnego rodzaju pisemne zadania zamknięte (m.in. testy wielokrotnego wyboru). Nawią-
zują one do coraz bardziej popularnego  egzaminu praktycznego z informatyki, wykonywa-
nego przy komputerze, z ewentualnym uzupełnieniem pisemnym, gdzie uczeń powinien mieć
możliwoS
ć korzystania ze wszelkich potrzebnych mu programów komputerowych, podręcz-
ników i notatek (tzw. testowanie z wyposażeniem)8).
Przedstawione w tym opracowaniu metody sprawdzania osiągnięć i przykłady zadań są
jedynie propozycjami autorskimi. Spowodowane jest to faktem, iż do chwili obecnej nie opra-
cowano jeszcze standardów osiągnięć uczniów z informatyki dla nowej podstawy progra-
mowej kształcenia ogólnego. Samo ogłoszenie nowych standardów osiągnięć uczniów nie
będzie jeszcze oznaczać, że są one gotowe, gdyż będą potrzebowały empirycznej weryfika-
cji trafnoS
ci, spójnoS
ci i hierarchicznego uporządkowania9). To wymaga czasu.
Dlatego też prezentujemy tutaj tylko przykłady tworzące pewien zestaw zadań autorskich,
który można wykorzystać w procesie sprawdzania i oceny osiągnięć uczniów, nie stanowi on
jednak gotowego wzorca narzędzia pomiaru dydaktycznego.
Przy wyborze zadań, oprócz kategorii celów, uwzględniono także reprezentatywnoS
ć po-
szczególnych zagadnień programowych. Przy każdym zadaniu wskazano szkołę, dla której
jest ono przeznaczone, oraz dział programu, jaki reprezentuje. Zasugerowano też, której nor-
my wymagań ono dotyczy.
7)
Taksonomia celów według Bolesława Niemierki.
8)
B. Niemierko -  Punkty, rozkłady, standardy, oceny - od żonglerki do dydaktyki , XIV INFORMATYKA W SZKOLE, Lublin,
16-19.09.1998.
9)
Tamże.
7. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
46
PRZYKŁADY ZADAŃ SPRAWDZAJĄCYCH
1. Wymień trzy najważniejsze zagrożenia wynikające ze stosowania komputerów i łatwego
dostępu do informacji.
(B/GIM II/1/p)10)
2. Jakie zasady ochrony prawnej obowiązują wszystkich użytkowników programów kompu-
terowych ? Wymień je.
(B/SP/1/p)
3. Opisz zastosowanie i krótko scharakteryzuj działanie programu antywirusowego, który po-
znałeS
na zajęciach.
(B/GIM I/2/pp)11)
4. Wykorzystując wszystkie poznane możliwoS
ci edytora grafiki, narysuj krajobraz górski za-
wierający takie elementy, jak: góry, słońce, drogę, drzewa. Zapisz swoją pracę na dysku.
(C/SP/3.2/p)
5. Zredaguj ogłoszenie o wyborach do Samorządu Szkolnego. Zadbaj o to, aby tekst był czytel-
ny oraz estetyczny i przez to zachęcał do zainteresowania się jego treS
cią.
(C/GIM I/3.2/p)
6. Uruchom z CD-ROM-u wskazany program multimedialny (np. encyklopedię muzyki, ency-
klopedię przyrody, historię S
wiata) i odszukaj w nim informacje na zadany przez nauczy-
ciela temat (np. mazurki Chopina z encyklopedii muzyki).
(C/GIM I/4/pp)
7. SPRAWDZIAN PRAKTYCZNY
(C/GIM II/2/p)
a) W katalogu głównym dyskietki utwórz plik tekstowy o nazwie SIEC.TXT, w którym opisz
podstawowe typy sieci komputerowych.
b) W tym samym katalogu utwórz plik tekstowy INTERNET.TXT, w którym wymień podsta-
wowe usługi sieci internetu oraz je scharakteryzuj.
c) Utwórz strukturę katalogów odpowiadającą podziałowi sieci według obszaru ich dzia-
łania (zaczynamy od katalogu głównego SIEC), umieszczając w odpowiednim podka-
talogu katalog INTERNET.
d) Przekopiuj plik SIEC.TXT do katalogu SIEC, zmieniając jego nazwę na TYPY.TXT.
e) Plik INTERNET.TXT przenieS
do katalogu INTERNET.
f ) W katalogu głównym utwórz plik tekstowy WIRUS.TXT, w którym podaj podstawowe spo-
soby zabezpieczania się przed wirusami komputerowymi.
g) Korzystając z dowolnego archiwizera, dokonaj kompresji plików z katalogu głównego
do pliku o nazwie KOPIA.XXX. Plik ten umieS
ć w podkatalogu ARCH.
UWAGA:
Podany przykład umożliwia sprawdzenie złożonych osiągnięć uczniów na zakończenie
realizacji tego bloku programowego. Można również podczas realizacji poszczególnych
zagadnień kontrolować cząstkowe osiągnięcia uczniów, jednak wyodrębnianie osobnych
zadań kontrolnych może spowodować brak czasu na realizację całego bloku.
10)
B/GIM II/1/p - skrót ten oznacza: kategoria B, gimnazjum, II rok nauki, dział 1., norma wymagań podstawowych.
11)
B/GIM I/2/pp oznacza: kategoria B, gimnazjum, I rok nauki, dział 2., norma wymagań ponadpodstawowych.
7. PROPOZYCJE METOD SPRAWDZANIA I OCENY OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
47
8. Napisz procedury rysujące figury:
(C/GIM II/5/p)
UWAGA:
Badając kompetencje uczniów w zakresie definiowania algorytmów w postaci prostych
procedur, koncentrujemy się na ocenie następujących umiejętnoS
ci: analiza złożonych pro-
blemów (w tym wyróżnianie podproblemów i elementów powtarzalnych), nadanie proce-
durze odpowiedniej struktury (procedura główna i podprocedury), zapisanie procedury, jej
uruchomienie, testowanie i usunięcie ewentualnych błędów.
9. Uczniowie, wraz z wychowawcą klasy, zaplanowali spędzenie pierwszego dnia wiosny
w następujący sposób: spotykają się w szkole o godz. 8.00, jeS
li jest słonecznie, to idą na
dworzec PKP i jadą na wycieczkę do lasu. JeS
li nie ma słońca, to idą na dwie godziny do
muzeum, po czym ponownie sprawdzają pogodę. JeS
li jest już słonecznie, to idą do parku
szukać S
ladów wiosny, w przeciwnym razie wracają do szkoły i spędzają cztery godziny
w pracowni komputerowej. Przedstaw graficznie plan zamierzeń uczniów.
(D/GIM I/5/p)
10. Wykonaj pomoc dydaktyczną (np. opis ekranu poznanego wczeS
niej programu), a na-
stępnie zmodyfikuj gotowy rysunek według wzorca.
(D/GIM II/3.1/p)
11. Tabela przedstawia dane dotyczące wybranych rezerwatów przyrody w Polsce. Jaka jest
S
rednia powierzchnia każdego rodzaju rezerwatu ? Jaki procent łącznej powierzchni przed-
stawionych rezerwatów zajmują rezerwaty wodne ? Odpowiedzi przedstaw w postaci
odpowiedniej tabeli. Wyniki zilustruj graficznie.
(D/GIM II/3.3/p)
Rezerwaty Liczba Powierzchnia ogółem (ha)
SłonoroS
lowe 3 23
Stepowe 33 452
Wodne 24 2498
Krajobrazowe 92 30999
LeS
ne 513 35542
12. Napisz procedurę obliczania wartoS
ci drogi przebytej przez ciało, gdy dane są: prędkoS
ć
początkowa, przyspieszenie i czas.
(D/GIM II/6/p)
UWAGA:
Oceniając osiągnięcia, sprawdzamy, czy uczeń właS
ciwie interpretuje funkcje kolejnych
elementów tego procesu: przyroda (dostarcza danych i informacji wejS
ciowych), zestaw
poleceń zbudowany przez człowieka (procedura), wyniki (przedstawione w postaci funk-
cji, której argumentem jest najczęS
ciej czas) oraz efekty działania modelu (najczęS
ciej wy-
stępujące w postaci tabel lub wykresów).
DODATEK
48
MATERIAŁ NAUCZANIA Z PROPOZYCJĄ ROZKŁADU GODZIN
SZKOŁA PODSTAWOWA kl. IV-VI (I rok nauki)
godz.
1. TECHNIKA KOMPUTEROWA W ŻYCIU CZŁOWIEKA 6
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem 1
1.2. Prawa użytkownika 1
1.3. Poznajemy zastosowania komputera 2
1.4. Przykłady zastosowań urządzeń opartych na technice komputerowej 2
2. PRACA Z KOMPUTEREM 16
2.1. Poznajemy elementy zestawu komputerowego 2
2.2. Poznajemy tył i przód jednostki centralnej. Zestaw komputerowy bez tajemnic
 ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
2.3. Pierwsze kroki w Windows 1
2.4. Poznajemy budowę i sposoby obsługi okna programu 2
2.5. Okna dialogowe i komunikatów  porozumiewamy się z Windows.
Wybieramy polecenia z komputerowego menu 1
2.6. Poznajemy sposoby uruchamiania programów 2
2.7. Zanim zaczniesz pisać  poznajemy klawiaturę. Uruchamiamy programy
 ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
2.8. Zapisujemy i odczytujemy wyniki pracy z komputerem 2
2.9. Windows, czyli praca w oknach
 ćwiczenia rozszerzające, utrwalające i sprawdzające 1
2.10. Utrzymujemy porządek na dysku 2
2.11. Porządkujemy swoje prace  ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
3. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA KOMPUTERA 34
3.1. WYKONYWANIE OBLICZEŃ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3.1.1. Wykonujemy obliczenia  zastosowanie kalkulatora kieszonkowego
i aplikacji Kalkulator 2
3.1.2. Stosowanie pamięci aplikacji Kalkulator i zapisywanie wyników obliczeń 2
3.2. RYSOWANIE I MALOWANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
3.2.1. Komputerowe kolorowanki 2
3.2.2. Rysujemy na ekranie 3
3.2.3. Wykonujemy operacje na fragmentach rysunku
(kopiowanie, przesuwanie, usuwanie, zmiana rozmiaru, przekształcanie) 3
3.2.4. Malujemy na ekranie. Na rysunku umieszczamy napisy 2
3.2.5. Uzupełniamy malowanki 1
3.2.6. Ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
3.2.7. Komponowanie własnych rysunków 2
DODATEK
49
3.3. PISANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
3.3.1. Poznajemy edytor tekstu. Klawiatura jako narzędzie do pisania tekstów 1
3.3.2. Piszemy teksty i zapisujemy je na dysku 1
3.3.3. Wprowadzamy do tekstu zmiany i poprawki 2
3.3.4. Redagujemy tekst  poznajemy operacje wykonywane
na fragmentach tekstu 2
3.3.5. Redagujemy tekst  ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
3.3.6. Zmieniamy wygląd akapitu  formatujemy tekst i akapity 2
3.3.7. Formatowanie dokumentu  ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
3.3.8. Redagujemy i formatujemy teksty na podstawie wzorca 2
3.3.9. Redagujemy własne dokumenty 2
3.4. DRUKOWANIE PRAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
3.4.1. Drukujemy swoje prace 2
4. KOMPUTER JAKO " RÓDŁO WIEDZY I ROZRYWKI 14
4.1. Multimedialne programy edukacyjne pomagają nam w nauce 4
4.2. Wyszukujemy informacje w multimedialnych encyklopediach i słownikach 2
4.3. Pierwsze kroki w Internecie 1
4.4. Strony WWW bogatym x
ródłem informacji 2
4.5. Wyszukujemy informacje w Internecie 1
4.6. Wykorzystujemy informacje pozyskane z Internetu 2
4.7. Rozrywka z komputerem 2
razem godzin 70
DODATEK
50
SZKOŁA PODSTAWOWA kl. IV-VI (II rok nauki)
godz.
1. TECHNIKA KOMPUTEROWA W ŻYCIU CZŁOWIEKA 2
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem; prawa i obowiązki użytkownika
szkolnej pracowni komputerowej  powtórzenie i uzupełnienie 1
1.2. KorzyS
ci wynikające z zastosowania komputerów w różnych dziedzinach życia 1
2. PRACA Z KOMPUTEREM 10
2.1. PODSTAWOWE OPERACJE SYSTEMU WINDOWS  POWTÓRZENIE I ROZSZERZENIE . . . . . . . . 7
2.1.1. Przeglądanie zasobów komputera. Wyszukiwanie i uruchamianie programów 2
2.1.2. Tworzenie folderów. Zmiana nazwy folderów i plików 1
2.1.3. Kopiowanie plików i folderów.
Usuwanie i odzyskiwanie skasowanych plików i folderów 2
2.1.4. Zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem 1
2.1.5. Praca w S
rodowisku Windows  ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
2.2. ELEMENTY KONFIGUROWANIA R
RODOWISKA WINDOWS.
OCHRONA PRZED WIRUSAMI KOMPUTEROWYMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
2.2.1. Instalowanie programu na dysku 1
2.2.2. Ochrona przed wirusami komputerowymi. Praca z programem antywirusowym 1
2.2.3. Przykłady wprowadzania zmian w konfiguracji S
rodowiska Windows 1
3. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIA KOMPUTERA 42
3.1. RYSOWANIE I MALOWANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
3.1.1. Korzystanie z narzędzi programu graficznego  powtórzenie i uzupełnienie 2
3.1.2. Wstawianie napisów w obszarze rysunków 2
3.1.3. Kopiowanie, przesuwanie, usuwanie, zmiana rozmiarów
i inne przekształcenia elementów rysunków 2
3.1.4. Komponowanie własnych rysunków.
Wykorzystanie elementów importowanych z różnych x
ródeł 2
3.1.5. Prezentacje tematyczne opracowane w edytorze grafiki 2
3.2. PISANIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14
3.2.1. Podstawy użytkowania edytora tekstu
 powtórzenie i uzupełnienie dla edytora Word 2
3.2.2. Redagowanie dokumentów tekstowych 3
3.2.3. Formatowanie dokumentów  zmiana czcionki i jej atrybutów 2
3.2.4. Wprowadzanie zmian w wyglądzie dokumentów tekstowych
 formatowanie akapitów 2
3.2.5. Wyrównywanie tekstu w kolumnach za pomocą tabulatorów 1
3.2.6. Ozdabianie tekstu elementami graficznymi 2
3.2.7. Opracowywanie własnych dokumentów. Drukowanie 2
DODATEK
51
3.3. OBLICZENIA W ARKUSZU KALKULACYJNYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.3.1. Podstawowe pojęcia związane z arkuszem kalkulacyjnym,
jego budowa i zastosowanie 2
3.3.2. Przeglądanie arkusza. Różne metody wypełniania komórek 1
3.3.3. Projektowanie i tworzenie prostych arkuszy. Formatowanie tabeli 2
3.3.4. Rozwiązywanie w arkuszu kalkulacyjnym prostych zadań obliczeniowych 2
3.3.5. Przykłady funkcji arkusza kalkulacyjnego i ich stosowanie w formułach 2
3.3.6. Wykorzystanie arkusza kalkulacyjnego do rozwiązywania zadań
z różnych dziedzin 3
3.4. WYSZUKIWANIE INFORMACJI W BAZIE DANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
3.4.1. Baza danych  budowa, podstawowe pojęcia i zastosowanie 2
3.4.2. Porządkowanie bazy danych, przeglądanie i wyszukiwanie danych
w uporządkowanej bazie danych. Modyfikowanie danych 2
3.4.3. Modyfikowanie bazy danych. Wyszukiwanie danych
na podstawie ustalonego kryterium 2
4. KOMPUTER JAKO " RÓDŁO WIEDZY I ROZRYWKI 16
4.1. Praca z programami edukacyjnymi z różnych przedmiotów 2
4.2. Wykorzystanie informacji pozyskanych ze zbiorów multimedialnych
do rozwiązywania różnych zadań 4
4.3. Wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji z Internetu.
Wykorzystanie ich w rozwiązywaniu różnych zadań 5
4.4. Pozyskiwanie informacji z Internetu  ćwiczenia utrwalające i sprawdzające 1
4.5. Wysyłanie listów pocztą elektroniczną 3
4.6. Rozrywka z komputerem  przykład gry komputerowej 1
razem godzin 70
DODATEK
52
GIMNAZJUM (I rok nauki)
godz.
1. KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA 4
1.1. Bezpieczna i higieniczna praca z komputerem 1
1.2. Prawo autorskie, prawa użytkownika pracowni komputerowej 1
1.3. Zastosowanie komputera w szkole 2
2. PRACA Z KOMPUTEREM 14
2.1. Budowa wewnętrzna komputera 1
2.2. Urządzenia zewnętrzne komputera 2
2.3. Sposoby komunikacji użytkownika z komputerem 2
2.4. Organizacja zapisu danych na dysku. Przeglądanie zasobów komputera 2
2.5. Uruchamianie programów 2
2.6. Zapisywanie i odczytywanie wyników pracy z komputerem 1
2.7. Porządkowanie dysku: kopiowanie, przenoszenie, usuwanie plików i folderów 3
2.8. Ochrona przed wirusami komputerowymi 1
3. PROGRAMY UŻYTKOWE 30
3.1. RYSOWANIE W EDYTORZE GRAFIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3.1.1. Dobór narzędzi i kolorów do rysowania i malowania 2
3.1.2. Wstawianie napisów w obszarze rysunku 1
3.1.3. Operacje na fragmentach rysunków
(kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, przekształcanie) 2
3.1.4. Komponowanie rysunków z gotowych elementów
pozyskiwanych z różnych x
ródeł 1
3.1.5. Wykorzystanie poznanych narzędzi do wykonania
własnej kompozycji graficznej. Drukowanie wybranych rysunków 2
3.2. PRACA Z EDYTOREM TEKSTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
3.2.1. Podstawowe zasady tworzenia dokumentów tekstowych.
Pisanie tekstów, zapisywanie i odczytywanie z pliku 1
3.2.2. Budowa i układ strony 1
3.2.3. Redagowanie dokumentu, wprowadzanie do tekstu zmian i poprawek,
kopiowanie, przenoszenie, usuwanie fragmentów tekstu 2
3.2.4. Podstawy formatowania dokumentu,
wprowadzanie zmian w wyglądzie dokumentu 2
3.2.5. Wyrównywanie tekstu w kolumnach z zastosowaniem tabulatorów 1
3.2.6. Dołączanie rysunku do tekstu. Redagowanie własnych dokumentów 2
3.2.7. Drukowanie opracowanego dokumentu 1
DODATEK
53
3.3. OBLICZENIA W ARKUSZU KALKULACYJNYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3.3.1. Budowa arkusza kalkulacyjnego. Wprowadzanie danych.
Proste obliczenia  stosowanie formuł zawierających działania arytmetyczne 2
3.3.2. Przeglądanie arkusza. Kopiowanie i wypełnianie komórek arkusza 1
3.3.3. Stosowanie funkcji w formułach 1
3.3.4. Formatowanie i modyfikowanie arkusza 2
3.3.5. Rozwiązywanie zadań obliczeniowych w arkuszu 2
3.4. KORZYSTANIE Z BAZ DANYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3.4.1. Baza danych  wprowadzenie 1
3.4.2. Różne sposoby wyszukiwania danych w bazie danych (przeglądanie,
wyszukiwanie tekstu, przeglądanie posortowanej bazy, filtrowanie) 2
3.4.3. Aktualizowanie bazy danych  uzupełnianie, usuwanie,
modyfikowanie danych 1
4. MULTIMEDIALNE " RÓDŁA INFORMACJI 12
4.1. Praca z programem edukacyjnym z płyty CD-ROM
 rozwiązywanie problemów z różnych przedmiotów 4
4.2. Pozyskiwanie informacji z Internetu 4
4.3. Opracowanie własnego multimedialnego dokumentu 2
4.4. Przesyłanie listów pocztą elektroniczną 2
5. ALGORYTMY 6
5.1. Algorytmy wokół nas. Przykłady działań niealgorytmicznych 1
5.2. Różne sposoby przedstawiania algorytmów 1
5.3. Przykłady algorytmów rozwiązujących proste problemy liczbowe 4
6. MODELOWANIE I SYMULACJA 4
6.1. Symulacje komputerowe. Badanie zjawiska fizycznego za pomocą symulacji
komputerowej (uruchamianie procesu symulacji, S
ledzenie i interpretowanie
jej przebiegu) 1
6.2. Symulacja życia kolonii organizmów według modelu Conwaya
(ustalanie warunków początkowych, analiza symulacji, interpretowanie wyników) 3
razem godzin 70
DODATEK
54
GIMNAZJUM (II rok nauki)
godz.
1. KOMPUTER W ŻYCIU CZŁOWIEKA 3
1.1. Przykłady zastosowań komputerów w różnych dziedzinach 2
1.2. Zagrożenia wynikające z rozwoju zastosowań komputerów 1
2. PRACA Z KOMPUTEREM 10
2.1. Podstawowe operacje systemu Windows  powtórzenie i uzupełnienie 2
2.2. Korzystanie z systemu Pomocy S
rodowiska Windows. Formatowanie dyskietki 1
2.3. Proces instalacji programów. Kompresja i dekompresja danych 1
2.4. Podstawowe zasady pracy w systemie sieciowym 1
2.5. Internet jako rozległa sieć komputerowa 1
2.6. Internet jako x
ródło informacji  powtórzenie 2
2.7. Poczta elektroniczna i inne usługi internetowe 2
3. PROGRAMY UŻYTKOWE 30
3.1. RYSOWANIE W EDYTORZE GRAFIKI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
3.1.1. Wykorzystanie narzędzi edytora grafiki  powtórzenie i uzupełnienie 2
3.1.2. Importowanie grafiki z różnych x
ródeł 1
3.1.3. Tworzenie własnych kompozycji graficznych 2
3.1.4. Drukowanie prac 1
3.2. PRACA Z DOKUMENTAMI W EDYTORZE TEKSTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
3.2.1. Różne sposoby korekty tekstu  powtórzenie i uzupełnienie 1
3.2.2. Dobór formy dokumentu do jego treS
ci 1
3.2.3. Ozdabianie tekstu elementami graficznymi 2
3.2.4. Tworzenie i formatowanie tabel 2
3.2.5. Rozmieszczenie tekstu w kolumnach 1
3.2.6. Praca z wieloma dokumentami. Różne formaty dokumentów tekstowych 1
3.2.7. Redagowanie, formatowanie i drukowanie dokumentu wielostronicowego 2
3.3. PRACA Z ARKUSZEM KALKULACYJNYM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3.3.1. Tworzenie i formatowanie arkusza kalkulacyjnego
 powtórzenie i uzupełnienie 1
3.3.2. Ilustrowanie arkusza za pomocą wykresu 2
3.3.3. Rozwiązywanie prostych zadań problemowych w arkuszu kalkulacyjnym 4
3.3.4. Przygotowanie arkusza do druku, drukowanie 1
3.4. KORZYSTANIE Z BAZ DANYCH I ICH TWORZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
3.4.1. Podstawowe operacje systemu baz danych  powtórzenie i uzupełnienie 2
3.4.2. Tworzenie bazy danych 3
3.4.3. Tworzenie i drukowanie raportu 1
DODATEK
55
4. MULTIMEDIALNE ŻRÓDŁA INFORMACJI 13
4.1. Praca z multimedialnymi programami edukacyjnymi 3
4.2. Pokaz i budowa prezentacji multimedialnej 2
4.3. Projektowanie i przygotowanie prezentacji multimedialnej 3
4.4. Projektowanie szkolnej witryny internetowej 2
4.5. Opracowanie szkolnej witryny internetowej 3
5. ALGORYTMY 10
5.1. Algorytmiczne rozwiązywanie problemów  powtórzenie i uzupełnienie 1
5.2. R
rodowisko Logo Komeniusz. Tworzenie prostych rysunków
 praca w trybie interakcyjnym 2
5.3. Definiowanie i wykonywanie własnych procedur 4
5.4. Programowanie w języku Logo 1
5.5. Przykłady realizacji własnych projektów w programie Logo Komeniusz 2
6. MODELOWANIE I SYMULACJA 4
6.1. Modelowanie i symulacja  powtórzenie i uzupełnienie 1
6.2. Tworzenie modeli i przeprowadzanie symulacji w programie
do modelowania i symulacji 3
razem godzin 70