CADII v.2010
Ćwiczenie nr 7  Zautomatyzowane tworzenie doku-
mentacji technicznej
Strategia przygotowania dokumentacji technicznej polega na wykonaniu kilku kroków, które przećwi-
czymy na bryle utworzonej w poprzednim ćwiczeniu (pobierz ją z poprzedniego rys. metodą kopiuj-
wklej). Nowością w jest tu wygodniejszy i szybszy, sposób generowania rzutni, profili i przekrojów. Je-
go zaletą jest automatyczne tworzenie rzutni, warstw oraz sterowanie widocznością warstw w rzut-
niach. Sporządzanie arkusza dokumentacji technicznej sprowadza się do czterech znanych już kroków:
1. Przygotowanie LUW ów
2. Tworzenie rzutni
3. Generowanie profili i przekrojów w rzutniach.
4. Wymiarowania rysunku.
Inaczej niż dotychczas zostaną wykonane kroki 2 i 3. Do tego celu wykorzystuje się polecenia rzutuj
oraz rysrzut wydawane w odpowiedniej kolejności. Pierwsze stosujemy do utworzenia rzutni zamiast
polecenia rzutnie. Polecenie to automatyzuje wszystkie czynności związane z tworzeniem rzutni włącz-
nie z manipulowaniem widocznością warstw jak i wyrównywaniem widoków. Drugie wyręcza nas w
tworzeniu profili i przekrojów i zastępuje polecenia profil i przekrój. Jego przewagą jest to, że wykonu-
je ono całą  czarną robotę łącznie z kreskowaniem i dorysowywaniem brakujących krawędzi na prze-
kroju. W nowszych wersjach programu polecenie jest dostępne w karcie Narzędzia główne/ panel Modelo-
wanie (rys. 1).
Kolejne polecenia:
" Rzutuj
" Rysrzut
" Profil
Rys. 1. Dostęp do poleceń rzutuj, rysrzut i profil w panelu Modelowanie (v.2010)
Polecenie rzutuj umożliwia stworzenie konfiguracji rzutni z pomocą 4 opcji, z tym że opcja Luw musi
być użyta jako pierwsza na nowym arkuszu (w v. 2010 arkusz nazywa się układ):
" Luw  tworzenie rzutni w płaszczyz
nie XY wybranego układu współrzędnych (bieżącego, global-
nego lub o określonej nazwie) należy podać podziałkę w tworzonej rzutni a następnie wskazać
środek rzutni i dwa narożniki wyznaczające granice rzutni;
" Orto  tworzenie rzutni z rzutem prostopadłym do wybranej strony istniejącej na arkuszu rzutni,
przy wskazywaniu boku rzutni należy wskazać ten bok, z którego patrzymy na model;
" pomoCniczy  tworzy widok pomocniczy, należy wskazać w wybranej istniejącej rzutni 2 punkty
tworzące z kierunkiem osi Z danego widoku płaszczyznę pomocniczą, względem której jest two-
rzony nowy widok;
" Przekrój  tworzy przekrój danego obiektu w oparciu o wskazane 2 punkty w wybranej rzutni.
Przygotowanie LUW ów
Przygotowanie LUWów odbywa się jak to opisano w poprzednich ćwiczeniach. Dla naszych potrzeb
wystarczą tylko dwa LUWy pokazane niżej o nazwach podanych pod rysunkiem 2.
PODSTAWA
BOK
Rys. 2. LUWy potrzebne do prawidłowego utworzenia rzutni
1
CADII v.2010
Tworzenie rzutni
Poleceniem rzutuj robimy rzutnie, które są przygotowane do stworzenia profili i przekrojów. Rzutnie
należy robić TYLKO tym poleceniem. Różni się ono od poznanych dotąd poleceń rzutnie tym, że
oprócz rzutni tworzone są automatycznie nowe warstwy i nadawany jest im odpowiedni status widocz-
ności. Ponadto w rzutniach ukryte są pewne informacje, które póz
niej wykorzystywane są przez pole-
cenie rysrzut. Tak więc rzutuj tworzy rzutnie używając rzutowania ortogonalnego, w celu rozmieszcze-
nia na arkuszu wielu rzutów i przekrojów brył 3D.
Rzutnie A i C pokazane na rysunku 33 tworzymy opcją Luw Nazwa LUW jak to pokazano
Nazwany


niżej
Podaj opcję [Luw/Orto/pomoCniczy/Przekrój]: L
Podaj opcję [Nazwany/Globalny/?/Aktualny]: N
Podaj nazwę LUW do wywołania: PODSTAWA dla A i BOK dla C
Podaj skalę rzutu <1.0>: Enter dla A oraz 5 i Enter dla C
Określ środek rzutu: Klikaj myszą na arkuszu, aż uzyskasz właściwe położenie widoku i naciśnij Enter
Określ pierwszy narożnik rzutni: Określ 1-szy punkt narożny rzutni A lub C
Określ inny narożnik rzutni: Określ 2-gi punkt narożny rzutni A lub C
Podaj nazwę widoku: Wpisz nazwę widoku np.:WA dla A oraz WC dla C i wciśnij Enter
Rzutnię B pokazaną na rysunku tworzymy opcją Przekrój wg dialogu pokazanego przykładowo niżej.
Podaj opcję [Luw/Orto/pomoCniczy/Przekrój]: P
Określ pierwszy punkt płaszczyzny przekroju: wskazujemy Centrum otworu
Określ drugi punkt płaszczyzny przekroju: wskazujemy dowolny punkt linii pokazanej na rysunku
Określ stronę widoku: Wskaż punkt oznaczony na rys.3 gwiazdką
Podaj skalę rzutu : 1
Określ środek rzutu: Klikaj myszą, aż uzyskasz właściwe położenie i naciśnij Enter
Określ pierwszy narożnik rzutni: Wskaż 1-szy punkt narożny rzutni B
Określ przeciwległy narożnik rzutni: Wskaż 2-gi punkt narożny rzutni B
Podaj nazwę widoku: Wpisz nazwę widoku np. PRZEKROJ i wciśnij Enter
B
C
A
Rys. 3. Układ rzutni uzyskany po poleceniu rzutuj
Wprowadzenie skali jest odpowiednikiem podania współczynnika powiększenia jak dla polecenia zoom
w stosunku do obszaru papieru. Wartością domyślną jest skala 1:1 czyli 1, która jest odpowiednikiem
zoom 1.0xp [skala 1:2,5 to 0.4 (bo 1/2,5=0,4) itd.]. Nazwy widoków są ważne albowiem na ich podsta-
wie tworzone są automatycznie nowe warstwy wg schematu
NazwaWidoku-VIS  na krawędzie widoczne
NazwaWidoku-HID  na krawędzie niewidoczne
NazwaWidoku-DIM  na wymiarowanie (wykorzystamy ją na rys. osi)
NazwaWidoku-HAT  na kreskowanie
2
CADII v.2010
Opisywane polecenie tylko przygotowuje rzutnie. Tak więc np. na rzutni B nie ma jeszcze przekroju.
Pojawi się on dopiero po etapie opisanym dalej. Zanim do tego dojdzie zmienimy kształt rzutni C na
kołowy. W tym celu rysujemy na jej tle koło (w obszarze papieru a nie modelu) a następnie wydajemy
polecenie przytrzut.
Wybierz obiekt przycinający lub [wieloBok] : wskazujemy okrąg
Po tych zabiegach rzutnia C zmienia kształt z prostokątnego na kołowy jak to pokazano na rysunku 4.
Rys. 4. Przekształceniu rzutni prostokątnej w kołową poleceniem przytrzut
Tworzenie profili i przekrojów
Teraz poleceniem rysrzut generujemy profile i przekroje w rzutniach. To polecenie wymaga przygoto-
wania rzutni poleceniem rzutuj i nie działa na rzutniach sporządzonych poleceniem RZUTNIE. Po
wydaniu polecenia wystarczy wskazać rzutnie A, B i C, aby uzyskać efekt pokazany na rysunku 5a.
a) b)
Rys. 5. Widok arkusza po wykonaniu polecenia rysrzut (a) oraz dalszej edycji (b)
Jak można zauważyć AutoCAD użył domyślnego wzoru i skali kreskowania. Podobnie linie niewi-
doczne są narysowane linią ciągłą. Potrzebne są też drobne korekty jak np. dorysowanie osi. Żeby uzy-
skać efekt jak na rys. 5b musimy przełączyć się na model i wejść do rzutni B a potem do A i tam doko-
nać odpowiednich zmian. Aby zadanie usprawnić i nie popsuć wygenerowanych widoków użyjemy tu
komplementarnych poleceń rzutniamaks i rzutniamin dostępnych także w pasku stanu (rys. 66).
Rys. 6. Widok fragmentu paska stanu dla wersji 2006 i 2010, z zaznaczoną ikoną minimalizacji rzutni
rzutniamin (v.2006) i maksymalizacji rzutni rzutniamaks (v.2010)
Polecenie rzutniamaks spowoduje przejście do modelu w ostatnio aktywnej rzutni powiększając ją
tymczasowo do rozmiaru całego okna. Teraz możemy dokonać stosownych zmian. Zaletą tego sposo-
bu nad zwykłym przejściem na zakładkę Model albo wejściem do modelu w rzutni jest to, że operacje
zmiany widoku wykonane w tym stanie są chwilowe i nie wpływają na normalny wygląd rzutni oraz to,
że mamy włączone tylko warstwy widoczne w danej rzutni, a nie wszystkie jak w przypadku zakładki
3
CADII v.2010
model. Przejście między rzutniami odbywa się strzałkami zlokalizowanymi po obu stronach ikony w
pasku stanu (rys. wyżej). Powrót do normalnego widoku rzutni odbywa się poleceniem rzutniamin.
Wymiarowanie
Rysunek wymiarujemy w obszarze PAPIERU a nie MODELU. W wersji AutoCAD a 2000 i starszej
należało wymiarować w obszarze modelu. W wersjach 2002 i nowszych powinno się to robić w obsza-
rze papieru jako, że ten jest przeznaczony na elementy opisowe a nie konstrukcyjne.
Wymiarując koniecznie należy stosować uchwyty. AutoCAD pamięta do jakich punktów i których
obiektów odnosiło się wymiarowanie, tak że jakiekolwiek zmiany w widoku przenoszą się automatycz-
nie na linie wymiarowe.
Wymiarując należy skalować do wymiarów arkusza (zakładka Dopasuj w oknie edycji stylu wymia-
rowania).
Wykaz poleceń
Polecenie Opis
Polecenie tworzy rzutnie przeznaczone na określone widoki. Automatyzu-
rzutuj, _solview
je ono wiele czynności jak np: tworzenie i wyłączanie warstw, ustalanie
M: Rysuj  Bryły  Ustawienia 
skali widok oraz wyrównywanie widoków. Jest ono wstępem do polecenia
Widoku
rysrzut.
Bryły 
Polecenie tworzy profile i przekroje we wskazanych rzutniach przygoto-
rysrzut, _soldraw
wanych uprzednio poleceniem rzutuj zgodnie z ich przeznaczeniem.
M: Rysuj  Bryły  Ustawienia 
Zastępuje ono polecenia profil i przekrój.
Rysunku
Bryły 
Maksymalizuje rzutnię do rozmiarów okna zakładki arkusza i pozwala
rzutniamaks, _vpmax
pracować w niej tak jak na zakładce modelu zachowując widoczność
PS:
warstw danej rzutni. Polecenia zmiany widoku wydane w czasie pracy nie
wpływają na widok modelu po powrocie do obszaru papieru lub po zmia-
(wskaż rzutnię) Menu kursora 
nie rzutni. W tym trybie okno arkusza obrysowane jest czerwoną ramką.
Maksymalizuj rzutnię
Polecenie przywraca normalny widok arkusza. Polecenie odwrotne do
rzutniamin, _vpmin
rzutniamaks. Widoczne obok ikonki polecenia strzałki (pasek stanu)
PS:
pozwalają przejść do innych rzutni bez konieczności powrotu do obszaru
papieru.
(wskaż rzutnię) Menu kursora 
Minimalizuj rzutnię
Nadaje wskazanej rzutni kształt wskazanej figury zamkniętej utworzonej
przytrzut, _vpclip
w obrębie arkusza.
M:
(wskaż rzutnię) Menu kursora 
Przytnij rzutnię
Legenda:  linia poleceń; M:  menu;  pasek narzędziowy; PS:  pasek stanu
4
CADII v.2010
Ćwiczenie 7  zadania do wykonania
Jako samodzielne zadanie wykonaj model elementu oraz utwórz 2 arkusze z rzutniami. Wymiary elementu
są na rysunku znajdującym się na ostatniej stronie. Rzutnie A utwórz jako widok dla Luw, B jako przekrój
a C jako rzut pomocniczy. Należy pamiętać o właściwym wskazywaniu punktów przy określaniu strony
rzutni do rzutowania (wskazujemy na ten bok rzutni, który znajduje się od strony patrzenia na element).
Dla widoku pomocniczego (C) jako płaszczyznę pomocniczą wskazujemy dwa punkty na końcu elementu
walcowego
Podaj opcję [Luw/Orto/pomoCniczy/Przekrój]: wybierz L dla A, P dla B i C dla C
Punkty
płaszczyzny
pomocniczej
Na innym arkuszu wykonaj rzuty ortogonalne opcją Orto, aby uzyskać efekt jak na rysunku niżej. Strzałki
na rysunku pokazują punkty struny rzutni do rzutowania oraz kierunek rzutów
Strona
rzutni do
rzutowania
5
CADII v.2010
6