Alistair MacLean

LALkA NA łAńcUcHU

Rozdział pierwszy
- Za kilka minut będziemy lądowali na lotnisku Schiphol w Amster-
damie. - Miodopłynny, jednostajny głos holeńderskiej stewardesy był
dokładnie taki sam jak w każdej z wielu europejskich linii lotniczych.
- Proszę zapiąć pasy i zgasić papierosy. Mamy nadzieję, że lot był dla
państwa przyjemny, i jesteśmy pewni, że równie przyjemnie spędzą
państwo swój pobyt w Amsterdamie.
Podczas przelotu rozmawiałem krótko z tą stewardesą. Urocza dziew-
czyna, ale skłonna do pewnego nie uzasadnionego optymizmu w swoim
poglądzie na życie w ogóLności, toteż nie mogłem zgodzić się z nią co do
dwóch spraw: lot nie był dla mnie przyjemny i nie przewidywałem, żebym
przyjennie spędził mój pobyt w Amsterdamie. Lot nie był dla mnie
przyjemny, ponieważ żaden lot nie sprawiał mi przyjemności, odkąd
przed dwoma laty silniki DC 8 nawaliły zaledwie w parę sekund po starcie,
doprowadzając do odkrycia dwóch rzeczy: że pozbawiony napędu od-
rzutowiec ma ślizgowe właściwości bloku betonu oraz że chirurgia plas-
tyczna może być bardzo przewlekła, bardzo bolesna, bardzo kosztowna,
a czasem nie bardzo udana. Nie przewidywałem też, żeby mi było przyje-
mnie w Amsterdamie, chociaż jest to bodaj najpiękniejsze miasto na
świecie, z najbardziej przyjaznymi mieszkańcami, jakich można gdziekol-
wiek znaleźć. Po prostu sama natura moich służbowych podróży za granicę
automatycznie wyklucza cieszenié się czym_kolwiek.
Kiedy wielki DC 8 linii KLM - nie jestem przesądny, każdy samolot może
spaść z nieba - schodził w dół, rozejrzałem się po jego zapełnionym
wnętrzu. Zauważyłem, iż większość pasażerów najwyraźniej podziela moje
przeświadczenie, że latanie jest absolutnym obłędem; ci, którzy nie po-
sługiwali się swoimi paznokciami do wydłubywania dziur w kaelemowslâej
tapicerce, siedzieli odchyleni do tyłu z przesadną nonszalancją albo też
gawędzili z pogodnym" wesołym ożywieniem dzielnych ludzi, którzy idą na
śmierć z dowcipem na uśmiechniętych ustach - takich, co mogli beztrosko
machać ręką pe_Zym podziwu tłumom, kiedy ich wózek zajeżdżał pod
5
gilotynę. Krótko mówiąc, dosyć dobry przekrój rasy ludzkiej. Wyraź-
nie praworządni. Zdecydowanie nie zbrodniczy. Zwyczajni; nawet nijacy.
Chociaż może to jest niesprawiedliwe - znaczy się to, że nijacy. Ażeby
ktoś się kwalifikował do tej raczej niepochlebnej oceny, muszą istnieć
jakieś porównawcze punkty odniesienia, uzasadniające jej zastosowanie;
na szczęście dla reszty pasażerów, w tym samolocie znajdowały się dwie
osoby, przy których każdy wyglądałby nijako.
Obejrzałem się na tę parę, siedzącą o trzy rzędy za mną po drugiej
stronie przejścia. Ten mój ruch nie mógł zwrócić na mnie uwagi, ponieważ
większość mężczyzn, mających owe osoby w zasięgu wzroku, nie robiła
właściwie nic innego od startu z lotniska Heathrow, tylko im się przypat-
rywała; dlatego też niepatrzenie na nie byłoby właśnie prawie gwaran-
towaną metodą zwrócenia ńa siebie uwagi.
Po prostu dwie dziewczyny siedzące obok siebie. Prawie wszędzie

można spotkać dwie dziewczyny siedzące razem, ale trzeba by poświęcić
najlepsze lata życia na znalezienie takich dwóch jak te. Jedna o włosach
czarnych jak skrzydło kruka, druga olśniewająca platynowa blondynka,_
obydwie ubrane, wprawdzie skąpo, w minisukienki - brunetka w białą,
jedwabną, blondynka cała w czerni, obydwie zaś obdarzone, o ile można
było dojrzeć - a można było dojrzeć całkiem sporo - figurami, które
jasno wykazywały, jak olbrzymie postępy poczyniły nieliczne wybrane
przedstawicielki płci żeńskiej od czasów Weńus z Milo. Nade wszystko
były uderzająco piękne, ale nie tym mdłym i pustym rodzajem niedojrzałej
urody, która wygrywa konkurs o tytuł Miss Świata; osobliwie do siebie
podobne, miały delikatnie ukształtowaną budowę kostną, czyste rysy
i niewątpliwie cechy inteligencji, dzięki którym pozostałyby piękne nawet
w dwadzieścia lat po tym, gdy zwiędłe wczorajsze Miss Świata od dawna
już zrezygnowałyby z nierównego współzawodnictwa.
Blondynka uśmiechnęła się do mnie uśmiechem zarazem figlarnym
i prowokacyjnym, ale przyjaznym. Posłałem jej beznamiętne spojrzenie,
a ponieważ początkującemu chirurgowi plastycznemu, który nade mną
pracował, nie całkiem się udało dopasować obydwie strony mej twarzy,
mojemu beznamiętnemu spojrzeniu wyraźnie brakuje zachęty - mimo to
jednak uśmiechnęła się do mnie. Brunetka trąciła swą towarzyszkę, która
zerknęła na nią, spostrzegła karcące zmarszczenie brwi, skrzywiła się
i przestała uśmiechać. Popatrzyłem w inną stronę.
Byliśmy teraz niespe_ta dwieście jardów od końca pasa startowego i aby
oderwać myśli od prawie całkowitej pewności, że podwozie rozleci się;
gdy tylko dotknie ńawierzchni, odchyliłem się do tyłu, przymknąłem oczy
i zacząłem rozmyślać o obydwu dziewczynach. Przyszło mi do głowy, że
bez względu na wszelkie moje niedostatki nikt nie mógłby twierdzić, że
dobieram sobie współpracowników bez uwzględniania pewnych estetycz-
niejszych aspektów życia. Maggie, owa brunetka, dwudziestosiedmiolet-
nia, pracowała ze mną od przeszło pięciu lat; wybitnie inteligentna,
metodyczna, staranna, dyskretna, niezawodna, prawie nigdy nie popeł-
niała błędów, w naszym zawodzie nie ma czegoś takiego, jak osoba, która
nigdy nie popełniała błędów. Co ważniejsze, lubiliśmy się z Maggie od lat,
a to jest niemal podstawowy element tam, gdzie chwilowa utrata wzajem-
nego zaufania i współzależności może mieć konsekwencje nieprzyjemnej
i trwałej natury; o ile mi jednak wiadomo, nie lubiliśmy się nadmiernie, to
bowiem mogłoby być równie fatalne.
Belinda, dwudziestodwuletnia blondynka, paryżanka, pół Francuzka, pół
Angielka, wykonująca teraz swoje pierwsze zadanie operacyjne, była dla
mnie prawie zupełną niewiadomą. Nie zagadką, po prostu nie znaną jako
ludzka istota; kiedy Sľreté wypożycza komuś jednego ze swoich agentów,
a właśnie wypożyczyła mi Belindę, załączane akta owego agenta są tak
wszechstronne, że żaden istotny fakt z życia czy przeszłości owej osoby nie
jest tam pominięty. Wszystkim, co zdołałem dotychczas zaobserwować na
płaszczyźnie esobistej, było to, że Belindzie zdecydowanie brakowało owego
szacunku - jeżeli już nie bezgranicznego podziwu - którym młodzi powinni
darzyć starszych oraz przełożonych w swoim zawodzie, czym byłem w tym
wypadku właśnie ja. Jednakże cechowała ją ta spokojna, przedsiębiorcza
sprawność, która była znacznie ważniejsza od wszelkich zastrzeżeń, jakie
Belinda mogła mieć w stosunku do swego pracodawcy.

Żadna z dziewczyn nie była dotąd w Holandii, co stanowiło jedną
z głównych, przyczyn, że mi teraz towarzyszyły; poza tym ładne dziew-
czyny są w naszym nieładnym zawodzie rzadsze niż futra w Kongo, i przez
to mogą mniej zwracać na siebie uwagę ludzi podejrzliwych i podłych:
DC 8 dotknął ziemi, podwozie pozostało w całości, więc otworzyłem
oczy i zacząłem rozmyślać o pilniejszych sprawach. Duclos. Jimmy Duclos
oczekiwał mnie na lotnisku Schiphol i Jimmy Duclos miał mi coś ważnego
i pilnego do zakomunikowania. Zbyt ważnego, by to przesyłać, nawet
w zaszyfrowanej formie, normalną drogą; zbyt pilnego, by czekać na
usługi kuriera dyplomatycznego naszej ambasady w Hadze. Nie zastana-
wiałem się nad prawdopodobną treścią tej wiadomości; miałem się z nią
zapoznać za pięć minut. I wiedziałem, że będzie tym, czego chciałem.
Źródła informacji Duclosa były nienaganne, same informacje zawsze pre-
cyzyjne i stuprocentowo ścisłe. Jimmy Duclos nie popełniał błędów
- przynajmniej takiej natury.
DC 8 zwalniał i już widziałem krokodylowy "rękaw" sięgający skosem
od głównego budynku, gotów przywrzeć do wyjścia z samolotu, kiedy ten
się zatrzyma. Odpiąłem pas, wstałem, zerknąłem na Maggie i Belindę bez
żadnego wyrazu czy oznak rozpoznania i ruszyłem ku wyjściu, kiedy
samolot był jeszcze w ruchu, co jest posunięciem źle widzianym przez linie
6 7
lotnicze, a już z pewnością, tak jak w tym wypadku, przez innych pasażerów
w samolocie, których miny wyraźnie trn_ltazywały, że znajdują się w obecności
zarozuniałego i prostackiego gbura, który nie może zaczekać na zajęcie
swojego miejsca wśród reszty cierpliwej i ustawiającej się w kolejce rasy
ludzkiej. Nie zwróciłem na nich żadnej uwagi. Już dawno pogodziłem się ze
świadomością, że popularność nie będzie nigdy moim udziałem.
Stewardesa uśmiechnęła się jednak do mnie, ale nie był to wyraz
uznania ani dla mojej powierzchowności, ani osobowości. Ludzie uśmie-
chają się do innych ludzi, kiedy ci budzą w nich respekt czy lęk, albo jedno
i drugie. ilekroć podróżuję samolotem - poza okresami, gdy jestem na
urlopie, co następuje mniej więcej raz na pięć lat - wręczam stewardesie
niewielką zaklejoną kopertę do przekazania kapitanowi samolotu, a kapi-
tan, który zazwyczaj, tak samo jak każdy, lubi zaimponować ładnej dziew-
czynie, na ogół ujawnia jej treść, składającej się z mnóstwa bzdur na temat
absolutnego pierwszeństwa we wszelkich okolicznościach, co jest z reguły
całkowicie niepotrzebne poza tym, że zapewnia nienaganny i natychmiast
podany obiad, kolację oraz usługi barowe. Natomiast całkowicie potrzeb-
ny jest inny przywilej, z którego korzysta kilku moich kolegów, a także ja
sam - stosowane do dyplomatów zwolnienie od rewizji celnej, co jest
korzystne, ponieważ bagaż mój zwykle zawiera parę sprawnie działają-
cych pistoletów, mały, ale przemyślnie zaprojektowany zestaw narzędzi
włamywacza oraz kilka innych niecnych przyborów, na ogół źle widzia-
nych przez władze imigracyjne bardziej rozwiniętych krajów. Nigdy nie
noszę przy sobie broni w samolocie, bo poza faktem, że śpiący człowiek
może niebacznie odsłonić podramienną kaburę siedzącemu obok pasaże-
rowi powodując tym masę niepotrzebnej konsternacji, tylko szaleniec
mógłby wystrzelić w ciśnieniowej kabinie nowoczesnego samolotu. Co
właśnie wyjaśnia zdumiewające sukcesy porywaczy samolotów; skutki
implozji.mogą bowiem być nieodwracalne.

Drzwi wyjściowe otworzyły się i wkroczyłem do "rękawa" z blachy
falistej. Paru pracowników lotniska usunęło się uprzejmie na bok, gdy ich
mijałem zmierzając do jego drugiego końca, który wychodził na halę
dworca lotniczego i dwa ruchome chodniki przenoszące pasażerów do
strefy imigracyjnej oraz w odwrotnym kierunku.
Przy końcu chodnika sunącego na zewnątrz stał tyłem do niego jakiś
mężczyzna. Był średniego wzrostu, szczupły i zgoła niepociągający. Miał
ciemne włosy, głęboko pobrużdżoną, smagłą twarz, zimne, czarne oczy
i wąską szparę tam, gdzie powinny by znajdować się usta; nie był akurat
typem człowieka, którego bym zachęcał do odwiedzania mojej córki. Ale
ubrany był dosyć przyzwoicie w czarny garnitur i czarny płaszcz, i chociaż
nie stanowi to kryterium przyzwoitości, trzymał w ręce dużą i najwyraźniej
nowiutką torbę lotniczą.
Jednakże nie obchodzili nutie nie istniejący konkurenci do rąk nie
istniejących córek. Znalazłem się już dostatecznie daleko, by się obejrzeć
na ruchomy chodnik prowadzący do hali lotniska, Zni której teraz stałem.
Było na nim czterech ludzi, a pierwszego z nich, wysokiego, chudego,
szaro ubranego mężczyznę o cienkim wąsiku i wszystkich zewnętrznych
znamionach zamożnego buchaltera, poznałem od razu. Jimmy Duclos. Moją
pierwszą myślą było, że musiał uważać swoje informacje za naprawdę
doniosłe i pilne, skoro zjawił się tutaj na moje spotkanie. Drugą moją myślą
było, że musiał podrobić przepustkę policyjną, aby się dostać tak daleko
na dworzec lotniczy, to zaś wydawało się logiczne, ponieważ był mistrzow-
skim fałszerzem_ Trzecią moją myślą było; że postąpiłbym uprzejmie
i przyjaźnie, gdybym pomachał ręką i uśmiechnął się do niego, co też
zrobiłem. On także pomachał ręką i uśmiechnął się do mnie.
Uśmiech ten trwał ledwie sekundę i niemal natychmiast zastygł w wyraz
całkowitego przerażenia. Wtedy zauważyłem niemal podświadomie_ że
linia wzroku Duclosa przesunęła się odrobinę.
Obejrzałem się szybko. Smagły mężczyzna w ciemnym ubraniu i płasz-
czu nie stał już tyłem do ruchomego chodnika. Obrócił się o sto osiem-
dziesiąt stopni, twarzą do niego, a torba lotnicza nie zwisała mu już w ręce,
ale znalazła się dziwnie wysoko pod pachą.
Ciągle nie wiedząc, co się święci, zareagowałem instynktownie i podsko-
czyłem do człowieka w czarnym płaszczu. Przynajmniej zebrałem się do
skoku. Jednakże trzeba mi było całej długiej sekundy, aby zareagować,
a mężczyzna natychmiast - i to naprawdę natychmiast - pokazał całkowicie
przekonywająco zarówno dla siebie, jak dla mnie, że sekunda aż nadto mu
wystarcza na wykonanie każdego gwałtownego manewru, jaki chce zrobić.
On był przygotowany, ja nie, i okazał się w istocie bardzo gwałtowny. Ledwie
ruszyłem z miejsca, okręcił się ostro, konwulsyjnie o ćwierć obrotu i rąbnął
mnie w splot brzuszny kantem swej torby lotniczej.
Torby lotnicze zazwyczaj są miękkie i wiotkie. Ta taka nie była. Nigdy
nie zostałem uderzony kafarem do wbijania pali i wcale tego nie pragnę,
ale obecnie mam pewne pojęcie, jakie to może być uczucie. Efekt był
mniej więcej ten sam. Zwaliłem się na podłogę, tak jakby jakaś gigantycz-
na ręka podcięła mi nogi, i ległem tam bez ruchu. Byłem jednak zupełnie
przytomny. Widziałem, słyszałem, mogłem do pewnego stopnia oceniać,
_co się działo dokoła mnie. Ale nie mogłem nawet się wić, do czego miałem
wyłącznie skłonność w owym momencie. Słyszałem o porażających szo-

kach umysłowych; pierwszy raz doznałem całkowicie porażającego szoku
fizycznego.
Wszystko zdawało się dziać śmiesznie powoli. Duclos rozejrzał się
rozpaczliwie dookoła, ale nie miał sposobu wydostać się z tego ruchome-
go chodnika. Zawrócić nie mógł, bo trzej mężczyźni stłoczyli się tuż za nim
9
- trzej mężczyźni którzy zdawali się całkiem nieświadomi tego, co się
działo; dopiero później, znacznie później uprzytomniłem sobie, że musieli
być wspólnikami człowieka w ciemnym ubraniu, umieszczonymi tam po to,
aby Duclos nie miał innego wyboru, jak tylko posuwać się naprzód wraz
z tym ruchomym chodnikiem, na spotkanie śmierci. Dzisiaj uważam, że
była to dokonana z najbardziej diaboliczną zimną krwią egzekucja, o jakiej
słyszałem, chociaż w swoim życiu nasłuchałem się wielu historii o ludziach,
którzy nie doszli do kresu swych dni w sposób zamierzony przez Stwórcę.
Mogłem poruszać oczami, więc to zrobiłem. Spojrzałem na torbę lotniczą
i oto z jednego jej końca, spod klapy, sterczał podziurkowany jak durszlak
cylinder tłumika. To był ten kafar, który spowodował mój chwilowy paraliż
- miałem nadzieję, że tylko chwilowy - a z uwagi na siłę, z jaką zostałem
uderzony, zdziwiłem się, że nie zgiął się we dwoje. Spojrzałem na człowie-
ka, który trzymał broń w prawej dłoni ukrytej pod klapą torby. W tej
smagłej twarzy nie było ani zadowolenia, ani wyczekiwania - po prostu
spokojna pewność zawodowca, który wie, jak dobrze wykonuje swoją
robotę. Gdzieś czyjś odcieleśniony głos oznajmił o wylądowaniu KL 132
z Londynu - samolotu, którym przybyliśmy. Pomyślałem mgliście i niedo-
rzecznie, że nigdy nie zapomnę numeru tego lotu, ale przecież zdarzyłoby
się to samo bez względu na lot, który bym wybrał, bo Duclos musiał
umrzeć, zanim by się ze mną zobaczył.
Spojrzałem na Jimmy'ego Duclosa; miał twarz człowieka skazanego na
śnľerć. Malowała się na niej rozpacz, ale rozpacz spokojna i opanowana,
kiedy sięgał głęboko w zanadrze swego płaszcza. Trzej mężczyżni za nim
padli na ruchomy chodnik i też dopiero dużo później zrozumiałem co to
znaczyło. Duclos wydobył rewolwer i w tejże chwili rozległo się stłumione
puknięcie i w połowie lewej klapy jego płaszcza ukazała się dziurka.
Targnął się konwulsyjnie, pochylił w przód i upadł na twarz; ruchomy
chodnik poniósł go do hali i jego zwłoki potoczyły się na mnie.
Nigdy nie będę miał pewności, czy inoja całkowita bezczynność w ciągu
tych kilku sekund poprzedzających śmierć Duclosa wynikała z rzeczywis-
tego fizycznego paraliżu, czy też poraziła mnie nieuchronność, z jaką
zginął. Nie jest to myśl, która będzie mnie prześladowała, ponieważ nie
miałem broni i nic nie mogłem zrobić. Po prostu jest to dosyć ciekawe, bo
nie ma wątpliwości, że dotknięcie jego zwłok natychmiast podziałało na
mnie ożywczo.
Nie było to cudowne ozdrowienie. Ogarnęła mnie fala mdłości, a w mia-
rę jak mijał pőerwszy szok po uderzeniu, brzuch zaczął mnie boleć nie na
żarty. Bolało mnie też czoło, i to bynajmniej nie lekko, ponieważ upadając
musiałem uderzyć głową o podłogę. Jednakże w pewnym stopniu po-
wróciło mi panowanie nad mięśniami, więc dźwignąłem się ostrożnie na
nogi - ostrożnie, bo z uwagi na mdłości i otumanienie byłem przygotowa-
ny na to, że w każdej chwili dokonam mimowolnego powrotu na podłogę.
Cała sala kołysała się ogromnie niepokojąco _ stwierdziłem, że niezbyt

dobrze widzę, toteż doszedłem do wniosku, iż uderzenie głową musiało
uszkodzić mi wzrok, co było bardzo dziwne, gdyż zdawał się działać
całkiem sprawnie, póki leżałem na podłodze. A potem uświadomiłem
sobie, że powieki mam zlepione i kiedy zbadałem to dłonią odkryłem
przyczynę: krew - jak mi się przez chwilę mylnie wydawało, masa
krwi - ściekała z rozcięcia na czole tuż pod włosami. Witamy w Am-
sterdamie = pomyślałem i wydobyłem chusteczkę; dwa potarcia nią
i wzrok znowu miałem stuprocentowy.
Cała sprawa od początku do końca nie mogła trwać dłużej niż dziesięć
sekund, ale już_kłębił się dokoła zaniepokojony tłum, tak jak to zawsze
bywa w podobnych wypadkach; czyjaś nagła śmierć, gwałtowna śmierć,
jest dla ludzi tym samym, co otwarty słoik miodu dla pszczół; uświadomie-
nie sobie istnienia jednego i drugiego natychmiast ściąga imponującą ich
liczbę z miejsc, które kilka sekund przedtem wydawały się obrane z wszel-
kiego życia. '
Nie zwracałem na nich uwagi, tak samo jak na Duclosa. Nie mogłem już
nic zrobić dla niego ani on dla mnie, bo obszukanie go nic by nie ujawniło;
tak jak wszyscy dobrzy agenci, Duclos nigdy nie przelewał niczego
wartościowego na papier ani na taśmę, tylko po prostu przechowywał to
w wysoce wyćwiczonej pamięci. .
Smagły, morderczy mężczyzna z morderczą bronią musiał już w tym
czasie zbiec; jedynie rutyna i zakorzeniony instynkt sprawdzania nawet
rzeczy niesprawdzalnych kazały mi zerkmąć na salę imigracyjną, aby
uzyskać potwierdzenie, że istotnie zniknął.
Jednakże smagły mężczyzna bynajmniej jeszcze nie uciekł. Był w dwóch
trzecich drogi przez salę imigracyjną, szedł beztroską, do wyjścia rucho-
mym chodnikiem, kołysząc od niechcenia swoją torbą lotniczą, pozornie
nieświadomy zamieszania, które powstało za nim. Przez chwilę patrząc na
niego nie mogłem tego pojąć, ale tylko przez chwilę, w ten sposób
bowiem zawodowiec dokonuje ucieczki. Zawodowy kieszonkowiec w Rs-
cot, który właśnie pozbawił portfela stojącego obok dżentelmena w szarym
cylindrze, nie daje na oślep nura w tłum przy akompaniamencie krzyków:
łapać złodzieja!" zapewniających, że szybko zostanie ujęty; raczej po-
prosi swoją ofiarę o typy na następną gonitwę. Niedbała beztroska,
całkowita normalność - oto jak tego dokonują wybitni absolwenci prze-
stępstwa. I tak też było ze smagłym mężczyzną. Byłem przecież jedynym
świadkiem jego czynu, bo dopiero teraz, zbyt późno, uświadoniłem sobie
po raz pierwszy rolę, jaką tamci trzej ludzie odegrali w uśmierceniu
Duclosa; nadal znajdowali się w gromadzie osób zebranych wokoło zabite-
go, ale ani ja, ani nikt inny nie mógł im niczego udowodnić. smagły
10 11
mężczyzna był, przekonany, iż pozostawił mnie w stanie, w którym
przez dłuższy czas nie mogłem przysporzyć mu żadnych kłopotów.
Puściłem się za nim.
Mój pościg nie wyglądał bynajmniej efektownie. Byłem słaby, oszoło-
miony, a brzuch bolał mnie tak paskudnie, że żadną miarą nie mogłem się
wyprostować należycie, toteż połączenie mojego chwiejnego, zygzakowa-
tego biegu po ruchomym chodniku z pochyleniem w przód o jakieś
trzydzieści stopni musiało sprawiać, że wyglądałem kubek w kubék jak
cierpiący na lumbago dziewięćdziesięciolatek, goniący Bóg wie za czym.

Byłem w połowie chodnika, a smagły mężczyżna już prawie na jego
końcu, kiedy instynkt czy tupot moich nóg kazał mu się obrócić z tą samą
_ kocią szybkością, którą wykazał zwalając mnie z nóg przed paroma
sekundami. Stało się od razu jasne, że bez trudności odróżnił mnie od
wszystkich dziewięćdziesięciolatków, jakich mógł znać, bo jego lewa ręka
natychmiast poderwała do góry torbę lotniczą, a prawa wsunęła się pod jej
klapę. Widziałem, że to, ćo przydarzyło się Duclosowi, ma przydarzyć się
i mnie - ruchomy chodnik wyrt_ósłby mrľe, czy też to, co by ze mnie
zostało, na podłogę u swego końca, co byłoby sromotnym rodzajem
śmierci.
Zastanowiłem się przelotnie, jakie szaleństwo pobudziło mnie, bezbron-
nego, do pościgu za Wytrawnym mordercą mającym pistolet z tłumikiem
i już miałem paść plackiem na chodnik, kiedy spostrzegłem, że tłumik
drgnął, a nie zmrużone oczy smagłego _mężczyzny przesunęły się nieco
w lewo. Nie bacząc na prawdopodobieństwo strzału w tył głowy, obej-
rzałem się, by spojrzeć w tym kierunku. ,
Grupa ludzi otaczająca Duclosa przeniosła na chwilę swoje zaintereso-
wanie z niego na nas; ponieważ musieli uważać moje wyczyny na rucho-
mym chodniku za niepoczytalne, byłoby dziwne, gdyby tak się nie stało.
Zerknąwszy na ich twarze spostrzegłem, że maluje się na nich wyraz
sięgający od zdumienia do osłupienia, nie było natomiast nawet śladu
orientacji. Przynajmniej w tej grupie luclzi. Natomiast całkowitą orientację
i zimne zdecydowanie wyrażały twarze trzech mężczyzn, którzy przedtem
podążali za Duclosem prowadząc go na śmierć; teraz szli szybko za mną po
chodniku, niewątpliwie zamierzając uczynić to samo.
Usłyszałem za sobą stłumiony okrzyk i obejrzałem się znowu. Ruchomy
chodnik dotarł do końca swego przebiegu, co widać zaskoczyło smagłego
mężczyznę, bo zachwiał się usiłując zachować równowagę. Tak jak mog-
łem się po nim spodziewać, odzyskał ją bardzo szybko, odwrócił się tyłem
do mnie i _począł biec; zabicie człowieka wobec kilkunastu świadków
byłoby zupełnie inną sprawą, niż zabicie człowieka wobec jednego samo-
tnego świadka, choć miałem niejaką pewność, że tak by zrobił, gdyby
uważał to za konieczne, i do diabła ze świadkami. Zastanawianie się nad
przyczyną odłożyłem na później. Znowu zacząłem biec, tym razem znacz-
nie bardziej zdecydowanie, już raczej jak żwawy siedemdziesięciolatek.
Smagły mężczyzna, wciąż dystansując mnie, pognał prosto przez salę
imigracyjną ku wyraźnemu zdumieniu i konsternacji urzędników, ponieważ
nie jest przewidziane, by ludzie pędzili przez sale imigracyjne, powinni
bowiem zatrzymać się, pokazać swoje paszporty i podać krótkie dane
o sobie, na co właśnie są przeznaczone owe sale. Kiedy przyszła na mnie
kolej przebiec tę przestrzŐń, pospieszna ucieczka mężczyzny w połączeniu
z moim chwiejnym, zataczającym się biegiem i pokrwawioną twarzą najwyra-
źniej uprzytomniła urzędnikom, że coś jest nie w porządku, bo dwaj z nich
usiłowali mnie zatrzymać, ale przemknąłem się obok nich - "przemknąłem
się" nie było określeniem, którego później użyli w swojej skardze - i wybie-
głem przez drzwi wyjściowe, którymi przed chwilą uciekł smagły mężczyzna.
To znaczy usiłowałem wybiec; bo te przeklęte drzwi były zablokowane
przez osobę, która próbowała nimi wejść. Dziewczyna - oto wszystko, co
miałem czas i chęć zarejestrować w pamięci - po prostu jakaś dziew-
czyna. Zboczyłem w prawo, a ona w lewo, zboczyłem w lewo, a ona

w prawo. Stop. Takie same zjawisko można zaobserwować prawie co
chwila na każdym miejskim chodniku, kiedy dwie nadmiernie uprzejmie
osoby, pragnące przepuścić jedna drugą, usuwają się na bok z taką
niezręczną skutecznością, że udaje im się jedynie zagrodzić sobie wzajem-
nie drogę; w odpowiednich okolicznościach, kiedy spotykają się dwie
prawdziwie nadwrażliwe dusze, całe takie kłopotliwe fandango może się
ciągnąć niemal bez końca.
Tak samo jak każdy, mam szczery podziw dla dobrze wykonanego pa_
de deur, ale nie byłem w nastroju sprzyjającym zatrzymywaniu mnie bez
końca, toteż po jeszcze kilku bezowocnych uskokach krzyknąłem: "Z
drogi, psiakrew!" i upewniłem się, że dziewczyna tak uczyni, chwytając ją
za ramię i odpychając gwałtownie na bok. Wydało mi się, że dosłyszałem
łomot i krzyk bólu, ale nie zwróciłem na to uwagi; mogłém wrócić
i przeprosić ją później.
Wróciłem prędzej, niż się spodziewałem. Dziewczyna kosztowała mnie
nie więcej niż parę sekund, ale te parę sekund aż nadto wystarczyło
smagłemu mężczyźnie. Kiedy dopadłem do głównej hali, oczywiście za-
tłoczonej, nie było po nim ani śladu; wśród setek tych pozornie bezcelowo
kotłujących się ludzi byłoby trudno wypatrzeć nawet indiańskiego wodza
w pełnym ceremonialnym stroju. I byłoby bezcelowe alarmowanie służby
bézpieczeństwa lotniska, bo zanim bym się wylegitymował, ów człowiek
byłby już w połowie drogi do Amsterdamu i nawet gdybym zdołał
spowodować natychmiastową akcję, szanse ujęcia go były znikome; działa-
li tutaj wysoko wykwalifikowani zawodowcy, a tacy ludzie zawsze mają
szeroki wybór dróg ucieczki. Zawróciłem więc, tym razem ociężałym
12 13
krokiem, bo teraz tylko na to mogłem się zdobyć. Głowa bolała mnie
dotkliwie, ale uważałem, że w porównaniu do stanu mojego brzucha byłoby
niewłaściwe uskarżać się na głowę. Czułem się okropnie, a widok w lustrze
mojej bladej i umazanej krwią twarzy bynajmniej nie poprawiał mi samopo-
czucia.
Wróciłem więc na miejsce mych baletowych wyczynów, gdzie dwaj
rośli, umundurowani mężczyźni z pistoletami w kaburach chwycili mnie
zdecydowanie za ręce.
- Złapaliście nie tego, co trzeba - powiedziałem ze znużeniem - więc
łaskawie zdejmijcie ze mnie wasze cholerne łapy i dajcie mi odetchnąć.
Zawahali się, popatrzyli po sobie, puścili mnie i odsunęli się prawie
o pięć centymetrów. Spojrzałem na dziewczynę, do której przemawiał
łagodnie ktoś, kto musiał być bardzo ważnym funkcjonariuszem lotniska,
ponieważ nie miał na sobie munduru. Spojrzałem ponownie na dziew-
czynę, bo oczy bolały mnie tak samo jak głowa, a łatwiej było patrzeć na
nią niż na stojącego obok niej mężczyznę.
Miała na sobie ciemną suknię i ciemny płaszcz, spod którego widać było
pod szyją biały wywinięty kołnierz swetra. Musiała mieć ze dwadzieścia
kilka lat, a jej ciemne włosy, piwne oczy, nieomal greckie rysy i oliwkowy
odcień cery wskazywały jasno, że nie pochodzi z tych stron. Gdyby
postawić ją obok Maggie i Belindy, trzeba by strawić nie tylko najlepsze
lata.życia, ale i większość schyłkowych, ażeby znaleźć taką trójkę, aczkol-
wiek, rzecz jasna, dziewczyna nie wyglądała najlepiej w tym momencie;
twarz miała barwy popiołu i dużą białą chustką, zapewne pożyczoną od

stojącego przy niej mężczyzny, tamowała krew, która sączyła się z puch-
nącego guza na lewej skroni.
- Boże kochany! - powiedziałem ze skruchą, którą istotnie odczuwa-
łem, bo tak samo jak każdy nie mam inklinacji do uszkadzania dzieł sztuki.
- To ja zrobiłem?
- Skądże znowu. - Jej głos był niski i ochrypły, ale może tylko dlatego,
że ją poturbowałem. - Zacięłam się dziś rano przy goleniu.
- Strasznie mi przykro. Goniłem człowieka, który zabił kogoś przed
chwilą, i pani zastąpiła mi drogę. Obawiam się, że uciekł.
- Nazywam się Schroeder. Pracuję tutaj. - Stojący obok dziewczyny
mężczyzna, twardy i wyglądający na przebiegłego osobnik po pięćdziesią-
tce, najwyraźniej cierpiał na to osobliwe deprecjonowanie samego siebie,
które nie wiadomo czemu nawiedza tylu ludzi osiągających wysoce od-
powiedzialną pozycję. - Poinformowano nas o tym morderstwie. To
godne ubolewania, ogromnie godne ubolewania. Żeby też coś podobnego
zdarzyło się na lotnisku Schiphol!
- Cieszycie się doskonałą opinią - przyznałem: - Mam nadzieję, że
zabity szczerze się wstydzi za siebie.
- Takie mówienie nic nie daje - powiedział ostro Schroeder. - Czy
pan znał ni_boszczyka?
- A skąd go miałem znać, u diabła? Dopiero co wysiadłem z samolotu.
Proszę zapytać stewardesy, kapitana, tuzina ludzi, którzy byli na pokładzie.
KL 132 z Londynu, przylot o godzinie 15.15. - Spojrzałem na zegarek.
- Mój Boże! Ledwie sześć minut temu.
- Nie odpowiedział pan na moje pytanie. - Schroeder nie tylko
wyglądał na przebiegłego; był przebiegły.
- Nie poznałbym go, nawet gdybym go teraz zobaczył.
- Uhm. A czy przyszło panu kiedyś na myśl, panie...
= Sherman.
- Czy przyszło panu na myśl, panie Sherman, że normalni obywatele
nie ruszają w pościg za uzbrojonym mordercą?
- Może jestem podnormalny.
- A może pan także ma broń?
Rozpiąłem marynarkę i rozchyliłem ją szeroko.
- Czy pań... przypadkiem... nie rozpoznał zabójcy?
- Nie. - Pomyślałem jednak, że nigdy go nie zapomnę. Obróciłem się
do dziewczyny. - Czy mógłbym zadać pewne pytanie panno...
- Lemay - wtrącił krótko Schroeder.
- Czy pani rozpoznała zabójcę? Musiała pani dobrze mu się przyjrzeć.
Bőegnący ludzie zawsze zwracają na siebie uwagę.
- A czemu miałabym go znać?
Nie próbowałem być taki przebiegły jak Schroeder. Zapytałem:
- Czy zechciałaby pani rzucić okiem na zabitego? Może pani rozpozna
jego?
Wzdrygnęła się i potrząsnęła głową. Wciąż nieprzebiegle spytałem:
- Pani czeka na kogoś?
- Nie rozumiem.
- Bo stała pani w wyjściu.
Znów potrząsnęła głową. Jeżeli piękna dziewczyna może wyglądać
upiornie, to wyglądała upiornie.

- To dlaczego pani tu przyszła? Dla zwiedzania? Wydawałoby mi się, że
sala imigracyjna na lotnisku Schiphol jest najmniej atrakcyjnym miejscem
w Amsterdamie.
- Dość tego. - Schroeder był szorstki. - Pańskie pytania są bezprzed-
miotowe, a ta pani jest wyraźnie wstrząśnięta. - Rzucił mi twarde spoj-
rzenie, by mi przypomnieć, że to ja jestem odpowiedzialny za jej wstrząs.
- Przesłuchiwania należą do funkcjonariuszy policji.
- Ja jestem funkcjonariuszem policji. - Podałem mu paszport i le-
gitymację, i w tejże chwili Maggie i Belinda ukazały się w wyjściu.
Zerknęły w moją stronę, zwolniły kroku i popatrzyły na mnie z mieszaniną
14
15
zatroskania i konsternacji, co było zrozumiałe, jeżeli zważyć, jak się
czułem i zapewne wyglądałem, ale ja tylko spojrzałem na nie spode
łba, tak jak człowiek pokaleczony może spojrzeć na każdego, kto mu
się przypatruje, więc czym prędzej przybrały znów zwykły wyraz twarzy
i poszły dalej. Obróciłem się do Schroedera, który patrzył na mnie
teraz z całkiem inną miną.
- Major Paul Sherman, londyńskie biuro Interpolu. Muszę powiedzieć,
że to zupełnie co innego. To także wyjaśnia, dlaczego pan zachował się jak
policjant i wypytywał jak policjant. Ale będę musiał sprawdzić pańskie
pełnomocnictwa, rzecz jasna.
- Niech pan sprawdza, co pan chce, u kogo się panu podoba - odparłem.
- Proponuję, żeby pan zaczął od pułkownika van de Graafa z Komendy.
- Pan zna pułkownika?
- To pierwsze lepsze nazwisko, jakie mi przyszło do głowy. Znajdzie
mnie pan w barze. - Już miałem odejść, ale się zatrzymałem, gdy dwaj
masywni policjanci ruszyli za mną. Popatrzyłem na Schroedera. - Nie
mam zamiaru stawiać im drinków.
- W porządku - powiedział Schroeder do obu mężczyzn. - Major
Sherman nie będzie uciekał.
- Przynajmniej dopóki pan ma mój paszport i legitymację - przy-
znałem. Spojrzałem na pannę Lemay. - Bardzo mi przykro. To musiał być
dla pani wielki wstrząs, a wszystko z mojej winy. Może pani zechce napić
się czegoś ze mną? Wygląda na to, że pani tego potrzeba.
Otarła policzek jeszcze raz i popatrzyła na mnie w sposób, który
przekreślił wszelkie nadzieje na natychmiastową przyjaźń.
- Nie przeszłabym z panem nawet na drugą stronę ulicy - odrzekła
bezbarwnym głosem. Sposób powiedzenia tego wskazywał, że chętnie
doszłaby ze mną do połowy ruchliwej jezdni i tam mnie zostawiła. Gdybym
był niewidomy.
- Witamy w Amsterdamie - powiedziałem ponuro i powlokłem się
w kierunku najbliższego baru.
Rozdział drugi
Normalnie nie zatrzymuję się w pięciogwiazdkowych hotelach z tej
prostej przyczyny, że nie mogę sobie na to pozwolić, ale kiedy przeby-
wam za granicą, mam właściwie nieograniczone fundusze na wydatki, co
_ do których pytania są rzadko zadawane, a odpowiedzi nigdy nie udziela-
_ ne, ponieważ zaś te zagraniczne wyjazdy najczęściej bywają wyczer-
pujące, nie widzę powodu, żeby sobie odmawiać paru chwil spokoju

i odprężenia w najbardziej komfortowych i luksusowych hotelach.
Hotel "Rembrandt" był niewątpliwie taki. Dosyć okazała, choć trochę zbyt
ozdobna budowla, stojąca na rogu jednego z wewnętrznych kolistych
kanałów starego miasta, posiadała wspaniale rzeźbione balkony, zawieszone
wprost nad kanałem, tak że jakiś nieostrożny lunatyk mógł przynajmniej mieć
pewność, że nie skręci sobie karku wypadając z balkonu - to znaczy, o ile
nie miałby nieszczęścia wylądować na dachu jednego z oszklonych statecz-
ków wycieczkowych, które przepływają kanałem nader często; można też
było mieć wspaniały widok wprost na te statlâ z parterowej restauracji, która
utrzymywała z niejakim uzasadnieniem, że jest najlepszą w Holandii.
Moja żółta taksówka marki Mercedes zajechała przed frontowe wejście,
i kiedy czekałem, aby portier zapłacił kierowcy i zabrał moją walizkę,
zwróciły moją uwagę dźwięki "_yżwiarskiego walca", rzępolonego w naj-
nieznośniej fałszywy i bezbarwny sposób, jaki w życiu słyszałem. Dźwięki
te dobywały się z dużej, wysokiej, ozdobnie pomalówanej i bardzo staro-
świeckiej katarynki, ustawionej na przeciwległym chodniku, w miejscu
doskonale się nadającym do maksymalnego tarasowania ruchu na tej
wąskiej ulicy. Pod baldachimem katarynki, sporządzonym z resztek nie
znanej bliżej ilości spłowiałych parasoli plażowych, rząd lalek, pięknie
wykonanych i dla mojego bezkrytycznego oka przepysznie ustrojonych
w najrozmaitsze tradycyjne ubiory holenderskie, podrygiwał w górę
i w dół na końcach obszytych gumą sprężyn; moc napędowa podrygiwania
zdawała się pochodzić jedynie z wibracji wywołanych działaniem tego
muzealnego zabytku.
17
Właściciel czy też obsługujący to narzędzie tortur był bardzo starym
i mocno przygarbionym człowiekiem z kilkoma kosmykami siwych wło-
sów, przylepionymi do głowy. Wyglądał na tak sędziwego, że sam mógłby
skonstruować ową katarynkę, kiedy był w kwiecie wieku, choć najwyraź-
niej nie w pełni rozkwitu jako muzyk. W ręce trzymał długi kij z przymoco-
waną okrągłą puszką, którą ustawicznie pobrzękiwał, równie ustawicznie
ignorowany przez nagabywanych przezeń przechodniów, wobec czego
pomyślałem o moich elastycznych funduszach wydatkowych, przeszedłem
na drugą stronę ulicy i wrzuciłem do puszki kilka monet. Nie mogę
powiedzieć, żeby obdarzył mnie dziękczynnym uśmiechem, ale wyszcze-
rzył do mnie bezzębne dziąsła i na znak wdzięczności rozkręcił katarynkę
na cały regulator i rozpoczął nieszczęsną "Wesołą wdówkę". Wycofałem
się w pośpiechu, podążyłem za portierem i moją walizką na schody
wejściowe i obróciwszy się na górnym stopniu zobaczyłem, że dziad
spogląda za mną swym starczym wzrokiem; aby nie dać się przewyższyć
w uprzejmości, odwzajemniłem mu spojrzenie i wszedłem do hotelu.
Kierownik siedzący za kontuarem recepcji był wysokim, ciemnowłosym
mężczyzną, z cienkimi wąsikami, ubranym w nieskazitelny żakiet, a jego
szeroki uśmiech miał w sobie całe ciepło i życzliwość uśmiechu zgłod-
niałego krokodyla - ten rodzaj uśmiechu, o którym się wie, że zniknie od
razu, gdy tylko się odwrócimy, ale natychmiast znajdzie się na swoim
miejscu, szczerszy niż kiedykolwiek; choćbyśmy nie wiedzieć jak prędko
obrócili się na powrót.
- Witamy pana w Amsterdamie - powiedział ów człowiek. - Mamy
nadzieję, że pański pobyt będzie przyjemny.

Nie było żadnej właściwej odpowiedzi na taki bezmyślny optymizm,
więc po prostu zachowałem milczenie i skupiłem uwagę na wypełnianiu
karty meldunkowej. Wziął ją ode mnie tak, jakbym mu wręczał bezcenny
diament, i skinął na chłopca hotelowego, który przydźwigał moją walizkę
odchylony w bok pod kątem około dwudziestu stopni.
- Pokój 616 dla pana Shermana.
Odebrałem walizkę z rąk bynajmniej nie sprzeciwiającego się temu
"chłopca". Mógłby on bez mała być młodszym bratem owego kataryniarza
z ulicy.
- Dziękuję. - Wręczyłem mu napiwek. - Chyba dam sobie radę.
- Ależ ta walizka wygląda na bardzo ciężką, proszę pana. - Trosk-
liwość, z jaką zaińterweniował kierownik, była jeszcze szczersza od jego
powitalnej serdeczności. Walizka była istotnie bardzo ciężka; wszystkie te
rewolwery, amunicja i metalowe narzędzia do otwierania najrozmaitszych
rzeczy składały się na pokaźną wagę, ale nie chciałem, by jakiś spryciarz
mający sprytne pomysły i jeszcze sprytniejsze klucze otwierał walizkę
i badał jej zawartość, gdy będę nieobecny. W apartamencie hotelowym
jest całkiem sporo miejsc, w których można schować niewielkie przed-
mioty z małym ryzykiem wykrycia, a rzadko się zdarza, żeby prowadzono
pilne poszukiwania, jeżeli zostawia się walizkę starannie zamkniętą na
klucz:
Podziękowałem kierownikowi za jego troskliwość, wsiadłem_do poblis-
kiej windy i nacisnąłem guzik szóstego piętra. Gdy winda ruszyła, ze-
rknąłem przez jedną z małych, okrągłych szybek wprawionych w drzwi.
Kierownik, schowawszy już swój uśmiech, rozmawiał poważnie przez
telefon.
Wysiadłem na szóstym piętrze. W niewielkiej wnęce naprzeciw drzwi
windy był mały stolik z telefonem, a za stolikiem krzesło, na którym
siedział młody człowiek w złotem haftowanej liberii. Nie był zbyt pociąga-
jący; miał w sobie tę nieuchwytną indolencję i bezczelność, której niepo-
dobna przygwoździć i na którą wszelkie skargi tylko z lekka ośmieszają
człowieka, tacy młodzieńcy bowiem bywają zazwyczaj wysoko wyspec-
jalizowanymi praktykami w sztuce pokrzywdzonej niewinności.
- Sześćset szesnasty? - zapytałem.
Leniwie, tak jak można było przewidzieć, wskazał przez ramię kciukiem.
- Drugie drzwi.
Żadnego "proszę pana", żadnych prób wstania z miejsca. Powściąg-
nąłem pokusę rąbnięcia go jego własnym stolikiem i tylko obiecałem sobie
drobną, ale rozkoszną przyjemność rozprawienia się z nim przed opusz-
czeniem hotelu.
- Pan obsługuje to piętro? - zapytałem.
- Tak jest, proszę pana - odrzekł i wstał. Poczułem ukłucie roz-
czarowania.
- Proszę mi przynieść kawy.
Nie mogłem narzekać na numer 616. Nie był to. pokój, tylko dość
luksusowy apartament. Składał się z przedpokoju, małej, ale użytecznej
kuchenki, salonu, sypialni i łazienki. Drzwi zarówno salonu, jak sypialni
wychodziły na ten sam balkon. Wyjrzałem nań.
Z wyjątkiem nieznośnej, olbrzymiej, neonowej potworności niebotycznej
reklamy jakichś skądinąd nieszkodliwych papierosów, łuna kolorowych

świateł ponad ciemniejącymi ulicami i konturami Amsterdamu miała coś
z bajki, ale moi pracodawcy nie płacili mi - i nie dawali tych wspaniałych
funduszów na wydatki - jedynie za przywilej rozkoszowania się widokiem
jakiegokolwiek miasta, choćby najpiękniejszego. Świat, w którym żyłem,
był równie daleki od świata bajek, jak najodleglejsza galaktyka na do-
strzegalnym krańcu wszechświata. Poświęciłem uwagę sprawom bardziej
bezpośrednim.
Spojrzałem w dół, gdzie było źródło bynajmniej nie przytłumionego
hałasu ulicznego, który wypełniał dokoła powietrze. Szeroka arteria
18 19
znajdująca się wprost pode mną - i to około siedemdziesięciu stóp pode
mną - zdawała się być beznadziejnie zatarasowana dzwoniącymi tramwaja-
mi, trąbiącymi s_o_odami i setkami skuterów i rowerów, których kierowcy
najwyraźniej byli zdecydowani na niezwłoczne samobójstwo. Wydawało się
nie do pomyślenia, żeby któryś z tych dwukołowych gladiatorów mógł
spodziewać się polisy ubezpieczeniowej przewidującej okres życia dłuższy
od pięciu minut, ale widocznie odnosili się do swego rychłego zgon
z beztroską brawurą, która nigdy nie omieszka zdumieć każdego nowo
przybyłego w Amsterdamie. Przyszło mi na myśl, iż należy mieć nadzieję, że
jeśli ktoś wypadnie czy też zostanie zepchnięty z tego balkonu, nie będę to ja.
Spojrzałem w górę. Jak już nadmieniłem, znajdowałem się na najwyż-
szym piętrze hotelu. Nad ceglanym murkiem, oddzielającym mój balkon
od balkonu sąsiedniego apartamentu, było coś w rodzaju wyrzeźbionego
w kamieniu, barokowego\ gryfa na kamiennym filarze. A nad nim - o ja-
kieś trzydzieści cali wyżej - biegła betonowa zrębnica dachu. Wróciłem
do pokoju.
Wyjąłem z walizki wszystkie rzeczy, których odkrycie przez kogoś
obcego uważałbym za wysoce kłopotliwe. Założyłem na ramię wyłożoną
filcem kaburę z pistoletem, która jest niewidoczna pod marynarką,
jeżeli ktoś ubiera się u odpowiedniego krawca, co właśnie czyniłem,
i wsadziłem zapasowy magazynek do tylnej kieszeni spodni. Nigdy
nie musiałem dawać więcej niż jednego strzału z tego pistoletu, a tym
bardziej uciekać się do zapasowego magazynka, a!e też nigdy nic nie
wiadomo, sprawy wyglądają wciąż coraz gorzej. Następnie rozwinąłem
opakowany w brezent zestaw przyborów włamywacza - ten pas, dzięki
pomocy umiejętnego krawca, jest również niewidoczny pod marynarką
- i z owej _wymyślnej obfitości wybrałem skromny, a1e podstawowy
śrubokręt. Posługując się nim odjąłem tył małej przenośnej lodówki
w kuchni - zdumiewająca rzecz, ile jest pustej przestrzeni nawet za
małą lodówką - i tam ukryłem wszystko to, co uważałem za wskazane
ukryć. Potem otworzyłem drzwi na korytarz. Kelner obsługujący. piętro
był nadal na swoim stanowisku.
- Gdzie moja kawa? - spytałem. Nie był to ściśle gniewny okrzyk, ale
coś dosyć zbliżonego.
Tym razem natychmiast zerwał się z miejsca.
- Przyjdzie wyciągiem. Wtedy ja p_rzyniesie.
- Tylko szybko. - Zatrzasnąłem drzwi. Niektórzy ludzie nigdy nie
potrafią nauczyć się zalet prostoty i niebezpieczeństw przesadzania. Jego
sztuczne próby mówienia nieudolną angielszczyzną były.równie nieefek-
towne jak bezcelowe.

Wyjąłem z kieszeni pęk kluczy o dosyć dziwnych kształtach i kolejno
wypróbowywałem je w zamku zewnętrznych drzwi. Trzeci pasował
- zdziwiłbym się, gdyby nie pasował żaden. Schowałem je do kieszeni,
poszedłem do łazienki i właśnie odkręciłem prysznic do maksimum,
¨kiedy rozległ się dzwonek u drzwi, a potem odgłos ich otwierania.
_zakręciłem prysznic, zawołałem do kelnera, żeby postawił kawę na
stole, i odkręciłem prysznic ponownie. Miałem nadzieję, że połączenie
_prysznicu i kawy może przekona kogoś, kogo przekonać należało, że
ma do czynienia z przyzwoitym gościem przygotowującym się bez po-
_piechu do przyjemnego wieczorem - ale nie założyłbym się, że tak
będzie. Jednakże można przecież próbować.
Usłyszałem zamknięcie zewnętrznych drzwi, ale nie zakręciłem prysz-
zicu, na wypadek gdyby kelner stał z uchem przytkniętym do nich = miał
wygląd człowieka, który spędza dużo czasu na podsłuchiwaniu pod
drzwiami albo podglądaniu przez dziurki od klucza. Podszedłem do drzwi
wejściowych i schyliłem się. Nie zaglądał przez tę akurat dziurkę od
klucza. Uchyliłem drzwi cofając rękg, ale nikt nie wleciał do przedpokoju,
co oznaczało, że albo nikt nie miał w stosunku do mnie zastrzeżeń, albo że
ktoś miał ich tak wiele, iż nie chciał ryzykować wykrycia; jedno i drugie
b _yło bardzo korzystne. Zamknąłem drzwi, schowałem do kieszeni masyw-
ny klucz hotelowy, wylałem kawę do kuchennego zlewu, zakręciłem
prysznic i wyszedłem drzwiami balkonowymi. Musiałem je zostawić otwar-
te podsuwając ciężkie krzesło; z oczywistych przyczyn niewiele drzwi
balkonowych w hotelach ma klamki od zewnątrz.
Wyjrzałem na ulicę i okna przeciwległego budynku, po czym wy-
chyliłem się przez betonową balustradę i popatrzyłem w lewo i w prawo,
by sprawdzić, czy osoby zajmujące sąsiednie apartamenty nie spoglądają
w moim kierunku. Nikogo tam nie było. Wdrapałem się na balustradę,
sięgnąłem do ozdobnego gryfa, gryfa wyrzeźbionego tak wymyślnie, że
zapewniał liczne uchwyty dla ręki, po czym przytrzymawszy się betono-
wego gzymsu wciągnąłem się na dach. Nie twierdzę, że przyjemnie mi
było to robić, ale nie widziałem innej możliwości.
_ Płaski, porośnięty trawą dach był pusty jak okiem sięgńąć. Wstałem
i przeszedłem na jego drugą stronę wymijając anteny telewizyjne, wyloty
wentylacyjne oraz te osobliwe miniaturowe szklarnie, które w Amster-
,damie służą za świetliki, dotarłem do drugiej krawędzi i ostrożnie wy-
jrzałem przez nią. Na dole była bardzo wąska i bardzo ciemna uliczka,
przynajmniej w tej chwili zupełnie pusta. O kilka jardów w lewo znalazłem
schodki przeciwpożarowe i zeszedłem na drugie piętro. Drzwi prowadzą-
ce ze schodków były zamknięte od wewnątrz, tak jak prawie wszystkie
takie drzwi, a zamek był podwójny, ale nie stanowił przeszkody dla tych
wyszukanych wyrobów żelazńych, które nosiłem przy sobie.
- Korytarz był opustoszały. Zszedłem na parter głównymi schodami, pó-
nieważ trudno jest wysiąść niepostrzeżenie z windy, która wychodzi na
21
sam środek hallu recepcyjnego. Niepotrzebnie się trudziłem. Nie było ani
śladu kierownika, boya hotelowego czy portiera, a co więcej, hall był
zatłoczony nową partią przybyłych samolotami gości, którzy oblegali
kontuar recepcyjny. Włączyłem się do tłumu przed kontuarem, uprzejmie
dotknąłem ramion paru osób, wyciągnąłem między nimi rękę, położyłem

na blacie klucz od mojego pokoju, skierowałem się nieśpiesznie do baru,
równie nieśpiesznie przeszedłem przezeń i wydostałem się boczńym
wyjściem na zewnątrz.
Po południu spadł rzęsisty deszcz i ulice były jeszcze mokre, ale nie
było potrzeby wkładać płaszcza, który miałem ze sobą, więc przerzuciłem
go przez ramię i ruszyłem ulicą bez kapelusza, spoglądając tu i tam,
przystając i znowu idąc dalej, kiedy mi przyszła ochota, niejako dając się
nieść wiatrowi i wyglądając - miałem nadzieję - w każdym calu na
turystę, który po raz pierwszy wychodzi, aby napawać się nocnymi
widokami i odgłosami Amsterdamu.
Właśnie kiedy tak wędrowałem przez Herengracht, należycie podziwia-
jąc fasady domów książąt kupieckich z siedemnastego stulecia, po raz
pierwszy poczułem to dziwne mrowienie w karku. Żadna zaprawa ani
doświadczenie nie wyrobi nigdy tego poczucia. Może ma to coś wspól-
nego z percepcją pozazmysłową. Człowiek albo się z tym rodzi, albo nie.
Ja się z tym urodziłem.
Ktoś za mną szedł.
Mieszkańcy Amsterdamu, tak wybitnie gościnni pod każdym innym
względem, są dziwnie niedbali, jeżeli idzie o zapewnienie swoim zmęczo-
nym turystom - czy też swoim zmęczonym obywatelom - ławek wzdłuż
brzegów kanałów. Jeżeli ktoś chce spoglądać marząco i spokojnie na
ciemne, polśniewające wody kanałów w nocnej porze, najlepiej jest
oprzeć się o drzewo, toteż oparłem się o jakieś dogodne drzewo i zapali-
łem papierosa.
Stałem tak kilka minut mając nadzieję, że wyglądam na człowieka
zadumanego nad sobą, podnosząc co jakiś czas papierosa do ust; ale poza
tym zupełnie bez ruchu. Nikt do mnie nie strzelał z pistoletów z tłumikami,
nikt nie podszedł z workiem piasku, aby mnie z uszanowaniem spuścić na
dno kanału. Dałem temu komuś wszelkie szanse, ale z nich nie skorzystał.
A smagły mężczyzna na lotnisku miał mnie przecież na muszce, tylko nie
nacisnął spustu. Nikt nie chciał mnie zlikwidować. Poprawka. Na razie nikt
nie chciał mnie zlikwidować. To był przynajmniej okruch pociechy.
Wyprostowałem się, przeciągnąłem i ziewnąłem rozglądając się leniwie
dokoła, jak człowiek budzący się z romantycznego rozmarzenia. I rzeczy-
wiście ktoś tam był, nie oparty jak ja o drzewo plecami, tylko ramieniem,
tak że dzieliło nas to drzewo, ale było bardzo cienkie i mogłem wyraźnie
rozeznać frontową i tylną elewację owego człowieka.
Ruszyłem dalej, skręciłem w prawo na Leidestraat i powędrowałem,
zatrzymując się od niechcenia przed wystawami. W pewnym momencie
wszedłem do przedsionka jakiegoś sklepu i popatrzyłem na,wystawione
tam fotografie tak wysoce specyficznej i artystycznej natury, że w Anglii
właściciel owego sklepu znalazłby się w jednej chwili za kratkami. Co
jeszcze bardziej interesujące, okno wystawowe stanowiło bez mała dosko-
nałe lustro. Tamten był teraz około dwudziestu kroków ode mnie i pilnie
wpatrywał się w przesłoniętą żaluzją wystawę czegoś, co mogło być
sklepem z owocami. Miał na sobie szare ubranie i szary sweter i tylko tyle
można było o nim powiedzieć: szara, nijaka ludzka anonimowość.
Na następnym rogu znowu skręciłem w prawo obok targu kwiatowego
nad kanałem Singel. W połowie drogi przystanąłem przed straganem,
obejrzałem jego zawartość i kupiłem goździk; o trzydzieści jardów ode

mnie szary człowiek także oglądał stragan, lecz albo był skąpy, albo nie
miał takich funduszów wydatkowych jak ja, bo nic nie kupił, tylko stał
i patrzał.
_ Miałem nad _im trzydzieści jardów przewagi i kiedy znowu skręciłem
w prawo na Vijzelstraat, ruszyłem naprzód bardzo szybko, aż dotarłem do
jakiejś indonezyjskiej restauracji. Wszedłem i zanknąłem za sobą drzwi.
Portier, najwyraźniej emeryt, powitał mnie dość uprzejmie, ale nie czynił
żadnych prób dźwignięcia się ze swego stołka.
Popatrzałem przez drzwi i po kilku sekundach przeszedł za nimi szary
człowiek. Teraz spostrzegłem, że jest starszy, niż myślałem, chyba po
sześćdziesiątce, i muszę przyznać, że jak na mężczyznę w tym wieku
wykazywał niezwykłą szybkość. Wyglądał na strapionego.
Włożyłem płaszcz i wymamrotałem parę przepraszających słów do
portiera. Uśmiechnął się i powiedział: "Dobranoc" równie uprzejmie, jak
przedtem powiedział "Dobry wieczór". Zresztą i tak lokal zapewne był
pełny. Wyszedłem, przystanąłem w progu, wyjąłem zwinięty kapelusz
filcowy z jednej kieszeni, a druciane okulary z innej i nałożyłem jedno
i drugie. Sherman przeobrażony - miałem nadzieję.
Był teraz około trzydziestu jardów dalej i działał z dziwnym pośpiechem,
zatrzymując się co chwila, by zajrzeć w jakąś bramę. Zebrałem się
w sobie, puściłem się przez jezdnię i dotarłem na drugą stronę nietknięty,
ale nie lubiany przez kierowców. Trzymając się nieco w tyle przeszedłem
równolegle do szarego człowieka ze sto jardów, gdy nagle przystanął.
Zawahał się, a potem raptem zawrócił już prawie biegiem, ale tym razem
zaglądał do każdego napotykanego lokalu. Wszedł do restauracji, którą
odwiedziłem tak przelotnie, i wyszedł po dziesięciu sekundach. Wbiegł
bocznym wejściem do hotelu "Carlton" i wynurzył się frontowym, co nie
musiało przysporzyć mu zbytniej popularności, ponieważ hotel "Carlton"
nie przepada za starymi oberwańcami w wywiniętych pod szyją swetrach,
22 23
używającymi jego foyer dla skrócenia sobie drogi. Wszedł do innej
indonezyjskiej restauracji przy następnej przecznicy i pojawił się na
powrót z potulnym wyrazem człowieka, którego wyrzucono za drzwi. Dał
nura do budki telefonicznej, a kiedy z niej wyszedł, wyglądał na bardziej
potulnego niż kiedykolwiek. Potem zajął stanowisko na centralnym przy-
stanku tramwajowym na Muntplein. Przyłączyłem się do czekającej kolejki.
Pierwszy tramwaj, trzywagonowy, miał numer 16 oraz tablicę docelową
"Centraal Station". Szary człowiek wsiadł do pierwszego wagonu. ja
wsiadłem do drugiego i przeszedłem na przednie miejsce; z którego
mogłem mieć nań oko, zarazem ulokowawszy się tak, żeby być możliwie
najmniej dla niego widoczny, gdyby zaczął się interesować współpasaże-
rami. Jednakże niepotrzebnie się o to troszczyłem; jego brak zaintereso-
wania innymi pasażerami był absolutny. Sądząc po ustawicznych zmianach
wyrazu jego twarzy, wszystkich znamionujących zgnębienie, oraz po spla-
taniu i rozplataniu dłoni, miałem najwyraźniej przed sobą człowieka za-
przątniętego innymi i ważniejszymi problemami, z których nie najmniej-
szym było to, ile współczucia i zrozumienia może spodziewać się od
swoich pracodawców.
Człowiek w szarym ubraniu wysiadł na Dam. Dam, główny plac Amster-
damu, pełen jest historycznych zabytków, takich jak pałac królewski

i Nowy Kościół, który jest tak stary, że trzeba go ciągle podpierać, żeby się
całkiem nie zawalił, ale tego wieczora szary człowiek nie poświęcił im
nawet jednego spojrzenia.
Pośpieszył boczną ulicą mijając hotel "Krasnapolsky", skręcił w lewo,
w kierunku doków, wzdłuż kanału Oudezijds Voorburgwal, następnie
znów w prawo i zanurzył się w labirynt bocznych uliczek, które przenikały
coraz głębiej w dzielnicę składów towarowych, jedną z nielicznych nie
znajdujących się na liście turystycznych atrakcji Amsterdamu. Był najłat-
wiejszym człowiekiem do śledzenia, jakiego napotkałem. _\Tie patrzył ani
w lewo, ani w prawo, a tym bardziej za siebie. Mógłb_m jechać na słoniu
o dziesięć kroków za nim, a nawet by tego nie zauważył.
Przystanąłem na rogu i patrzyłem, jak szedł wąską, źle oświetloną
i szczególnie nieładną ulicą, mającą po obu stronach wyłącznie magazyny,
wysokie, pięciopiętrowe budynki, których dwuspadowe dachy bez mała
stykały się z tymi, co były naprzeciwko, wytwarzając nastrój klaustrofobi-
cznego zagrożenia, ponurych obaw i jakiejś złowieszczej czujności, która
wcale nie była mi przyjemna.
Z faktu, że szary człowiek puścił się teraz ociężałym biegiem, wywnios-
kowałem, iż to przesadne demonstrowanże gorliwości może oznaczać
jedynie, że jest już bliski kresu swej wędrówki - i miałem rację. W poło-
wie ulicy wbiegł na zaopatrzone w poręcz schodki, wydobył klucz i zniknął
we wnętrzu jednego z magazynów towarowych. Poszedłem dalej nie-
_ âpiesznie, ale nie zanadto powoli, i obojętnie zerknąłem na tabliczkę nad
drzwiami magazynu. Widniał na niej napis: "Nlorgenstern i Muggent-
haler". Nigdy nie słyszałem o tej firmie, lecz były to nazwiska, których nie
mógłbym zapomnieć. Przeszedłem dalej nie zwalniając kroku.
Muszę przyznać, że ten pokój hotelowy nie był nadzwyczajny, ale też
_ em hotel nie był nadzwyczajny. Jego front był mały, odrapany, obłażący
__ tynku i nie pociągający, i takie samo było wnętrze owego pokoju.
Nieliczne znajdujące się w nim meble, do których należało pojedyncze
łóżko oraz kanapa rozkładana do spania, zostały ciężko doświadczone
przez lata, które minęły od dawno umarłych czasów ich świetności, jeżeli
kiedykolwiek miały okres świetności. Dywan był przetarty, ale bez porów-
n_nia mniej niż portiery i kapa na łóżku; maleńka łazienka sąsiadująca
`.z pokojem miała metraż budki telefonicznej: Jednakże od kompletnej
katastrofy ratowały ten pokój dwa wynagradzające wszystko elementy,
które nawet najbardziej ponurej celi więziennej nadałyby pewną aurę
atrakcyjności. MaggiŐ i Belinda, siedzące obok siebie na krawędzi łóżka,
_ popatrzyły na mnie bez entuzjazmu, gdy ze znużeniem sadowiłem się na
1kanapie.
- Papużki Nierozłączki - powiedziałem. -- Same jedne w zepsutym
Amsterdamie. Wszystko gra?
- Nie. - W głosie Belindy była nuta stanowczośći.
- Nie? - okazałem zdziwienie.
_ Wskazała gestem pokój. - No, bo niech pan na to popatrzy.
Popatrzyłem. - I cóż?
- Mieszkałby pan tutaj?
- No, szczerze mówiąc, nie. Ale pięciogwiazdkowe hotele są dla osób
na stanowiskach kierowniczych, takich jak ja. Dla dwóch skromnych
maszynistek ta kwatera jest całkowicie odpowiednia. A dwóm młodym

dziewczynom, nie będącym skromnymi maszynistkami, którynti się wyda-
ją, zapewnia to tak zupełną_anonimowość, jakiej tylko możńa zapragnąć.
- Przerwałem. - Przynajmniej mam taką nadzieję. Przypuszczam, że nikt
was nie podejrzewa. Rozpoznałyście kogoś w samolocie?
- Nie - odpowiedziały jednocześnie, identycznie potrząsając głowami.
- A rozpoznałyście kogoś na Schiphol?
- Nie.
- Ktoś interesował się wami specjalnie na lotnisku?
- Nie.
- W tym pokoju jest podsłuch?
- Nie.
- Byłyście na mieście?
- Tak.
24 25
- Śledzono was?
- Nie.
- Przeszukano pokój pod waszą nieobecność?
- Nie.
- Wyglądasz na rozbawioną, Belindo - rzekłem. Nie można powie-
dzieć, żeby chichotała, ale miała drobne trudności z mięśniami twarzy.
- No, mów. Potrzeba mi rozweselenia.
- No, cóż... - Nagle się zastanowiła, może przypomniawszy sobie, że
zna mnie bardzo mało. - Nie, nic. Przepraszam.
- Za co przepraszasz, Belindo? - Mój ojcowski i zachęcający ton miał
ten osobliwy skutek, że zaczęła kręcić się niespokojnie.
- No, bo te wszystkie tajemnicze środki ostrożności dla dwóch takich
dziewczyn jak my. Nie widzę potrzeby...
- Uspokój się, Belindo! - To powiedziała Maggie, zawsze chybka jak
żywe srebro do obrony szefa, chociaż Bóg wie dlaczego: Miałem swoje
zawodowe sukcesy, które same w sobie składały się na dosyć imponującą
listę, ale listę, która bladła i traciła wszelkie znaczenie w zestawieniu
z ilością porażek, tak że najlepiej było o niej zapomnieć. - Major Sherman
zawsze wie, co robi - dodała Maggie surowo.
- Major Sherman - powiedziałem szczerze - oddałby swoje trzonowe
zęby, żeby w to uwierzyć. - Spojrzałem na obie dziewczyny w zamyś-
leniu. - Nie zmieniam tematu, ale co z odrobiną współczucia dla pokale-
czonego pana i władcy?
- Znamy swoje miejsce - odrzekła skromnie Maggie. Wstała, popat-
rzyła na moje czoło i usiadła na powrót. - Wie pan, to chyba bardzo mały
kawałek plastra jak na tak obfite krwawienie.
- Klasy kierownicze łatwo krwawią, to zdaje się ma coś wspólnego
z cienkością skóry. Słyszałyście, co się stało?
Maggie kiwnęła głową. - To straszne zabójstwo, słyszałyśmy, że pan
próbował. . .
- Zainterweniować. Próbowałem, jak słusznie powiedziałaś. - Spoj-
rzałem na Belindę. - To musiało wywrzeć na tobie ogromne wrażenie.
Pierwszy wyjazd z nowym szefem, i oto szef dostaje łupnia, ledwie postawił
stopę w obcym kraju.
Mimowolnie zerknęła na Maggie, zarumieniła się - prawdziwie platyno-
we blondynki rumienią się bardzo łatwo - i odpowiedziała tonem obrony:

- No cóż, on był za szybki dla pana.
- Rzeczywiście był - przyznałem. - I za szybki także dla Jimmy'ego
Duclosa.
- Jimmy Duclos? - Miały dar mówienia unisono.
- Ten zabity. Jeden z naszych najlepszych agentów i mój przyjaciel od
wielu lat. Miał pilne i, jak przypuszczam, bardzo ważne informacje, które
chciał,przekazać mi osobiście na lotnisku. Byłem w Anglii jedyną osobą, która
wiedziała, że tam będzie. Ale ktoś to wiedział w tym mieście. Moje spotkanie
z Duclosem zostało zaaranżowane dwoma zupełnie odrębnymi kanałami, ale
_ktoś nie tylko wiedział, że przyjeżdżam, lecz także znał dokładnie numer lotu
i godzinę, więc był na miejscu, aby się dostać do Duclosa, zanim on dostanie
się do mnie. Przyznasz, Belindo, że nie zmieniłem tematu? Zgodzisz się, że
skoro tyle wiedzieli o mnie i jednym z moich współpracowników, mogą być
równie dobrze poinformowani i o niektórych innych.
Przez chwilę popatrzały na siebie, a Belinda spytała cichym głosem:
_ - Duclos był jednym z nas?
- Czy jesteś głucha? - odparłem z irytacją.
- I że my. . . to znaczy Maggie i ja. . .
- Właśnie.
_ Wydały się przyjmować implikowane zagrożenie własnego życia dosyć
spokojnie, ale też zostały przeszkolone do wykonywania pewnej roboty
i były tu po to, by ją wykonać, a nie popadać w dziewczyńskie omdlenia.
- Przykro mi z powodu pańskiego przyjaciela - powiedziała Maggie.
Kiwnąłem głową.
- A mnie jest przykro, że głupio się zachowałam - rzekła Belinda.
Mówiła szczerze, całkiem skruszona, ale nie mogło to trwać długo. Nie
była tym typem. Spojrzała na mnie swymi niebywałymi, zielonymi oczyma
pod ciemnymi brwiami i powiedziała z wolna:
- Oni dybią na pana, prawda?
. - Dobra dziewczynka - odrzekłem z aprobatą. - Martwi się o swego
szefa. Na mnie? Ano, jeżeli nie, to w takim razie połowa personelu
w "Rembrandcie" ma na oku nie tego, kogo trzeba. Nawet boczne wejścia
są obserwowane: miałem anioła stróża, kiedy wyszedłem dziś wieczorem.
- Na pewno nie doszedł za panem daleko. - Lojalność Maggie była
zdecydowanie żenująca.
- Był nieudolny i rzucał się w oczy. Tak samo jak ci inni tutaj. Ludzie
działający na peryferiach krainy narkotyków często bywają tacy. Z drugiej
strony mogą umyślnie starać się sprowokować reakcję. Jeżeli taki jest ich
2zamiar, odniosą olśniewający sukces.
- Prowokacja? - Głos Maggie był smutny i zrezygnowany. Maggie
mnie znała.
- Nieustanna. Można wleźć, wbiec czy natknąć się na wszystko. Z za-
mkniętymi oczami.
- To mi się wydaje bardzo mądrym czy naukowym sposobem prowa-
dzenia śledztwa - powiedziała Belinda z powątpiewaniem. Jej skrucha
szybko topniała.
- Jimmy Duclos był mądry. Najmądrzejszy, jakiego mieliśmy. I działał
naukowo. Teraz jest w miejskiej kostnicy.
26 27
Belinda popatrzała na mnie dziwnie.

- I pan chce położyć głowę na topór?
- Pod topór, moja droga - _>oprawiła ją Maggie w zamyśleniu. - I nie
mów swojemu nowemu szefowi, co może robić, a czego nié.
Jednakże nie włożyła serca w te słowa, bo w oczach miała troskę.
- To samobójstwo - upierała się Belinda.
-Tak? Przejście na drugą stronę ulicy w Amsterdamie też jest
samobójstwem, albo na nie wygląda. A robią to co dzień dziesiątki
tysięcy ludzi.
Nie powiedziałem im, że mam powody przypuszczać, iż mój przed-
wczesny zgon nie jest pierwszy na liście priorytetów u tych łajdaków
- nie dlatego, żebym pragnął umocnić mój heroiczny obraz, ale ponieważ
prowadziłoby to jedynie do dalszych wyjaśnień, których chwilowo nie
chciałem udzielać.
- Nie przywiózł pan nas tutaj bez potrzeby - powiedziała Maggie.
- Tak jest. Ale wszelkie deptanie po piętach należy do mnie. Wy się nie
pokazujcie. Dzisiaj jesteście wolne. Jutro też, tylko chcę, żeby Belinda
wybrała się ze mną wieczorem na spacer. A potem, jeżeli obie będziecie
grzeczne, zabiorę was do nieprzyzwoitego nocnego lokalu.
= Przyjeżdżam aż z Paryża, żeby iść do nieprzyzwoitego nocnego
lokalu? - Belinda znów była rozbawiona. - Dlaczego?
- Powiem wam, dlaczego. Powiem wam takie rzeczy o nocnych loka-
lach, których nie wiecie. Powiem wam, dlaczego tu jesteśmy. W istocie
- dodałem wylewnie - powiem wam wszystko. - Przez "wszystko"
rozumiałem to, co moim zdaniem powinny były wiedzieć, a nie wszystko
to, co było do powiedzenia; różnica jest duża. Belinda spojrzała na mnie
z nadzieją, a Maggie ze znużonym, czułym sceptycyzmem. Ale Maggie
mnie znała.
- Najpierw dajcie mi whisky.
- Nie mamy whisky, majorze. - Maggie miała niekiedy w sobie coś
bardzo purytańskiego.
- Nie jesteś wprowadzona nawet w podstawowe zasady wywiadu.
Musisz nauczyć się czytać właściwe książki. - Skinąłem głową do Belindy.
= Telefon. Zamów. Nawet klasy kierownicze muszą od czasu do czasu się
odprężyć.
Belinda wstała, wygładziła swą ciemną suknię i popatrzała na mnie
z jakąś pełną zdziwienia niechęcią. Powiedziała z wolna:
- Kiedy pan mówił o swoim prżyjacielu w kostnicy, obserwowałam
dobrze i nic nie było po panu widać. On tam jest nadal, a pan jest
teraz - jak to się mówi? - beztroski. Odprężyć się, powiada pan.
Jak pan to robi?
- Praktyka. I syfon wody sodowej.
r,ozdział trzeci
Był to wieczór muzyki klasycznej przed hotelem "Rembrandt", bo
__ katarynki dobywało się takie wykonanie fragmeńtu Piątej Beethovena, że
, ;_ry kompozytor padłby na kolana składając wieczyste dzięki za swoją
__prawie całkowitą głuchotę. Nawet z odległości pięćdziesięciu jardów,
__ której ostrożnie przypatrywałem się poprzez lekko mżący deszcz, efekt
był przeraźliwy; niezwykłym świadectwem tolerancji mieszkańców Ams-
_rdamu, miasta miłośników muzyki oraz siedziby słynnego na cały świat
' _oncertgebouw, był fakt, że nie zwabili starego muzykanta do jakiejś

tawerny i pod jego nieobecność nie zrzucili tej katarynki do najbliższego
kanału. Staruch nadal pobrzękiwał puszką na końcu kija, czysto odrucho-
wo; bo tego wieczora nie było w pobliżu nikogo, nawet portiera, który
albo został zapędzony do wnętrza przez deszcz, albo był miłośnikiem
muzyki.
Skręciłem w boczną ulicę obok wejścia do baru. Żadna postać nie czaiła
się w sąsiednich bramach ani w samym wejściu do baru, i nie spodziewa-
łem się żadnej napotkać. Poszedłem dookoła na małą uliczkę i do schod-
dków przeciwpożarowych, wdrapałem się na dach i odnalazłem po drugiej
jego stronie gzyms, który znajdował się wprost nad moim balkonem.
- Wyjrzałem przez krawędź. Nie zobaczyłem nic, ale coś poczułem.
dym _ papierosowy, alé nie pochodzący z papierosa wyprodukowanego
przez jedną z szanowniejszych firm tytoniowych, które nie włączają
papierosów z marihuany do swoich wyrobów przeznaczonych na rynek.
Wychyliłem się jeszcze bardziej, tak że o mało nie straciłem równowagi,
i wtedy coś ujrzałem, niewiele, ale dość: dwa szpiczaste ńoski butów
itraż zataczający łuk rozżarzony czubek papierosa, najwyraźniej trzy-
manego w opuszczonej ręce.
Cofńąłem się ostrożnie i cicho, wstałem, wróciłém do schodków prze-
ciwpożarowych, zszedłem na szóste piętro, dostałem się do środka drzwia-
mi prowadzącymi ze schodków, zamknąłem je na klucz, podsżedłem cicho
do drzwi pokoju 616 i zacząłem nasłuchiwać. Nic. Otworzyłem bezgłośnie
29
drzwi wytrychem, który już przedtem wypróbowałem, i zamknąłem je
najszybciej, jak mogłem, bo niewykrywalne przeciągi mogą zwiać dym
tak, że to zwróci uwagę czujnego palacza. Tyle że narkomani nie słyną
z czujności.
Ten nie stanowił wyjątku. Tak jak można było przewidzieć, był to kelner
z mojego piętra. Siedział wygodnie w fotelu, oparłszy stopy o próg
balkonu i palił papierosa trzymanego w lewej ręce; prawa spoczywała
luźno na kolanie dzierżąc rewolwer.
Normalnie jest bardzo trudno tak podejść do kogoś od tyłu, choćby
najciszej, ażeby coś w rodzaju szóstego zmysłu nie ostrzegło go, że się
zbliżamy, ale jest wiele narkotyków, które stępiają ten instynkt, a kelner
palił właśnie taki.
Stanąłem za nim z rewolwerem wycelowanym w jego prawe ucho, a on
wciąż nie wiedział, że tam jestem. Dotknąłem jego prawego ramienia.
Okręcił się konwulsyjnym targnięciem ciała i wrzasnął z bólu, gdyż przez
ten ruch jego prawe oko nadziało się na lufę mojego rewolweru. Poderwał
obie ręce do uszkodzonego oka, a ja odebrałem mu broń bez oporu.
Schowałem ją do kieszeni, chwyciłem go za prawe ramię i pchnąłem
mocno. Kelner wywinął kozła do tyłu i zwalił się ciężko na plecy i tył
głowy. Leżał tak z dziesięć sekund, całkiem ogłuszony, po czym dźwignął
się na jedną rękę. Wydawał z siebie dziwny, świszczący odgłos, jego
zbielałe wargi odsłaniały pożółkłe od tytoniu zęby, wyszczerzone wilczym
grymasem, a oczy miał pociemniałe z nienawiści. Nie widziałem większych
szans na przyjacielską pogawędkę między nami.
- Ostro gramy, co? - wyszeptał. Narkomani są wielkimi amatorami
filmów przemocy i dialog ich jest bezbłędny.
- Ostro? - zdziwiłem się. - Ależ skąd. Później zagramy ostro. Jeżeli

nie będziesz gadał.
Możliwe, że chodziłem na te same filmy, co on. Podniosłem papierosa,
który leżał tląc się na dywanie, powąchałem go z obrzydzeniem i rozgniot-
łem na popielniczce. Kelner dźwignął się z trudem, wciąż jeszcze wstrząś-
nięty, i stanął chwiejąc się, ale ja temu nie ufałem. Kiedy przemówił znowu,
wściekłość zniknęła z jego twarzy i głosu. Postanowił rozegrać to spokoj-
nie; cisza przed burzą, stary i wyświechtany scenariusz, może obaj powin-
niśmy byli zacząć chodzić do opery, zamiast do kina.
- O czym pan chciałby pomówić? - zapytał.
- Na początek o tym, co robisz w moim pokoju. I kto cię tu przysłał.
Uśmiechnął się ze znużeniem. - Prawo już próbowało zmusić mnie do
mówienia. Znam prawo. Pan nie może mnie zmusić. Mam swoje upraw-
nienia. Tak mówi prawo.
- Prawo zatrzymuje się tam przed moimi drzwiami. Po tej stronie drzwi
jesteśmy obaj poza prawem. Wiesz o tym. W jednym z wielkich cywilizo-
30
wanych miast świata obaj żyjemy w naszej własnej, małej dżungli. ale
w niej też jest jakieś prawo. Zabić albe zostać zabitym.
Może było błędem z mojej strony, że podsunąłem mu takie myśli.
Raptem przygiął się nisko, aby uchylić się spod lufy mego rewolweru, ale
niedostatecznie nisko, by jego broda znalazła się poniżej mego kolana.
kolano zabolało mnie całkiem mocno, z czego wynika, że cios powinien był
go powalić, ale był twardy, złapał mnie za jedną nogę, jaka pozostawała
w kontakcie z podłogą, i upadliśmy obaj. Rewolwer wyleciał mi z ręki
' ;i przez chwilę turlaliśmy się po podłodze, obrabiając się nawzajem z entuz-
jazmem. Był silnym chłopem, równie silnym jak twardym, ale znajdował
gię w podwójnie niekorzystnej sytuacji: stałe palenie marihuany stępiło
jego fizyczną sprawność, a chociaż posiadał wysoce rozwinięty instynkt
:podstępnej walki, nigdy nie został do niej rzetelnie wyszkolony. Po chwili
znowu stanęliśmy na nogach, a moja lewa ręka wypchnęła jego prawy
przegub w górę, gdzieś między łopatki.
Popchnąłem jeszcze wyżej, a on wrzasnął jakby w udręce, której istotnie
mógł doświadczać, bo w jego ramieniu coś dziwnie chrupnęło, ale nie
byłem jeszcze pewny, więc wykręciłem mu rękę trochę wyżej usuwając
wszelkie wątpliwości, po czym wypchnąłem go przed sobą na balkon
_ przegiąłem przez balustradę, tak że jego stopy oderwały się od podłogi,
on zaś uczepił się balustrady lewą ręką, jak gdyby jego życie od tego
zależało, co było zgodne z rzeczywistością.
- Ty jesteś klient czy handlarz? - spytałem.
Wymamrotał jakieś plugawe słowo po holendersku, ale znam ten język
_ włącznie ze wszystkimi wyrazami, których nie powinienem znać. Zatkałem
mu usta prawą dłonią, bo odgłos jaki miał teraz wydać, mógł być do-
słyszalny nawet w hałasie ulicznym, a nie chciałem alarmować niepotrzeb-
nie obywateli Amsterdamu. _Zmniejszyłem nacisk i cofnąłem dłoń.
- No?
- Handlarz. - Jego głos był ochrypłym łkaniem. - Sprzedaję to.
- Kto cię nasłał?
- Nie! Nie! Nie!
-Jak chcesz. Kiedy pozbierają z chodnika to, co z ciebie zostanie,
pomyślą, że byłeś po prostu jeszcze jednym palaczem haszyszu, który

.zanadto się podkręcił i wyruszył w podróż do nieba.
- To morderstwo! - Wciąż łkał, ale jego głos był już tylko chrapliwym
szeptem; może widok przyprawiał go o zawrót głowy. - Pan tego nie
. zrobi. . .
- Nie? Wasi ludzie zabili dziś po południu mojego przyjaciela. Tępienie
robactwa może być przyjemnością. Siedemdziesiąt stóp w dół to długi
spadek - i żadnych oznak przemocy. Tyle że będziesz miał połamane
wszystkie kości. Siedemdziesiąt stóp. Patrz!
31
Wypchnąłem go trochę dalej przez balustradę, aby się lepiej przyjrzał,
i musiałem użyć obydwu rąk, żeby go wciągnąć z powrotem.
--_ Gadasz?
Coś zachrypiało mu w gardle, więc ściągnąłem go z balustrady i po-
pchałem na środek pokoju.
- Kto cię nasłał?
Wspomniałem już, że był twardy, ale okazał się dużo twardszy, niż sobie
wyobrażałem. Powinien był być przerażony i obolały, i nie mam wątpliwo-
ści, że był, ale to go nie powstrzymywało od konwulsyjnego okręcania się
w prawo i wyrywania się z mego uchwytu. Było to tak niespodziewane, że
zaskoczyło mnie nienacka. Rzucił się na ntnie znowu, nóż, który nagle
pojawił się w jego lewej ręce, podniósł się, zaciekłym łukiem mierząc
w punkt tuż poniżej mojego mostka. Normalnie wykonałby zapewne
piękne dźwignięcie, ale okoliczności były anormalne; nie miał już ani
wyczucia czasu, ani refleksu. Chwyciłem i ścisnąłem oburącz przegub
ręki, w której trzymał nóż, rzuciłem się na wznak, podstawiłem pod niego
wyprostowaną nogę, jednocześne szarpnąwszy mu rękę do dołu, i prze-
rzuciłem go przez siebie. _omot jego upadku wstrząsnął pokojem, a pra_v-
dopodobnie i kilkoma sąsiednimi.
Obróciłem się i zerwałem na nogi jednym ruchem, ale nie było już
potrzeby pośpiechu. Leżał po drugiej stronie pokoju z głową opartą
o próg balkonu. Dźwignąłem go za klapy i głowa opadła mu do tyłu, tak że
prawie dotknęła łopatek. Opuściłem go z powrotem na podłogę. Żałowa-
łem, że nie żyje, bo zapewne posiadał informacje, które mogły być dla
mnie bezcenne - ale to była jedyna przyczyna mego żalu.
Przeszukałem jego kieszenie, które zawierały sporo interesujących
przedmiotów, ale tylko dwa interesujące dla mnie: pudełko do połowy
napełnione robionymi ręcznie papierosami z marihuany i kilka świstków
papieru. Na jednym z nich były wypisane na maszynie litery i cyfry M 00
144, na drugim dwie liczby: 910020 i 2789. Nic mi to nie mówiło, ale
rozsądnie zakładając, że kelner nie nosiłby tego przy sobie, gäyby nie
miało dlań jakiegoś znaczenia, schowałem papierki w bezpieczne miejsce,
zapewnione mi przez usłużnego krawca - małą kieszonkę przyszytą
wewnątrz prawej nogawki spodni, o jakieś sześć cali powyżej kostki.
Uprzątnąłem nieliczne ślady bójki, wziąłem rewolwer nieboszczyka,
wyszedłem na baikon, odchyliłem się tyłem przez balustradę i cisnąłem
broń w górę i w lewo. Przeleciała nad gzymsem i spadła bezgłośnie na
dach o jakieś dwadzieścia stóp dalej. Wróciłem do pokoju, wrzuciłem
niedopałek papierosa do klozetu i spuściłen wodę, wymyłem popielniczkę
i pootwierałem wszystkie okna i drzwi, aby mdły zapach wywietrzał jak
najprędzej. Następnie powlokłem kelnera do małego przedpokoiku i ot-

worzyłem drzwi.
`_ Korytarz był pusty. Nasłuchiwałem bacznie, ale nie usłyszałem nic,
żadnych zbliżających się kroków. Podszedłem do windy, nacisnąłem
guzik, zaczekałem, aż nadjechała, uchyliłem jej drzwi, wsunąłem w nie
_pudełko zapałek, aby się nie zatrzasnęły i nie zamknęły obwodu ele-
ktrycznego, po czym pośpieszyłem z powrotem do pokoju. Przywlokłem
kelnera do windy, otworzyłem drzwi, wepchnąłem go bez ceremonii
do środka, wyjąłem pudełko zapałek i pozwoliłem drzwiom się zatrzasnąć.
Winda pozostała na miejscu; najwyraźniej nikt nie naciskał jej guzika
w tej chwili.
Zamknąłem wytrychem zewnętrzne drzwi mojego apartamentu i wróci-
łem na schodki przeciwpożarowe, które teraz już były moim starym
zaufanym przyjacielem. Zeszedłem na ulicę nie zauważony i udałem się
dookoła, do głównego wejścia. Dziad z katarynką grał teraz Verdiego,
?_bry na tym paskudnie wychodził. Stary stał do mnie tyłem; wrzuciłem
guldena do jego puszki. Obrócił się, aby mi podziękować, jego wargi
rozchyliły się w bezzębnym uśmiechu, a wtedy zobaczył, kogo ma przed
sobą, i szczęka na chwilę mu opadła. Był u samego dołu drabiny i nikt nie
zadał sobie trudu, by go poinformować, źe Sherman działa. Uśmiechnąłem
się , miło do niego i wszedłem do hotelu. _''
Za kontuarem było kilku pracowników,_r liberü oraz kierownik, w tej
_hwili obrócony do mnie plecami. Powiedziałem głośno:
- Poproszę sześćset szesnasty.
kierownik obrócił się raptownie, z brwiami podniesionymi wysoko, ale
nie dość wysoko. A potem obdarzył mnie swoim serdecznym krokodylo-
wym uśmiechem.
__: - Pan Sherman! Nie wiedziałem, że pan był na mieście.
-.A, tak. Przechadzka dla zdrowia przed kolacją. Wie pan, to taki stary
angielski zwyczaj.
- Oczywiście, oczywiście. - Uśmiechnął się do mnie filuternie, tak
by było coś trochę nagannego w tym starym angielskim zwyczaju, po
czym pozwolił sobie zastąpić ten uśmiech lekko zdziwioną miną: Był
jak mało kto. - Nie przypominam sobie, żebym widział pana
wychodzącego.
- No, cóż - odrzekłem rozsądnie - przecież nie można wymagać,
_by pan przez cały czas zajmował się wszystkimi gośćmi, prawda?
Odwzajemniłem mu ten jego fałszywy uśmiech, wziąłem klucz i ruszyłem
ku windom. Byłem prawie w połowie drogi, gdy w hallu rozległ się
przeraźliwy krzyk, po którym natychmiast zaległa cisza trwająca akurat
ůość długo, aby kobieta, która krzyknęła, nabrała głęboko tchu i jęła
wrzeszczeć znowu. Krzyk ten wydała z siebie osoba w średnim wieku,
Jaskrawo ubrana - karykatura amerykańskiej turystyki za granicą - która
stała przed windą, z ustami rozwartymi w kształt krągłego "O" i oczami jak
32 2-_e _ ł,ańcuchu
spodki. Stojący przy niej otyły jegomość w płóciennym ubraniu usiłował ją
uspokoić, ale sam nie wyglądał zbyt beztrosko i sprawiał wrażenie, że nie
miałby nic przeciwko temu, by także trochę powrzészczeć.
Kierownik przebiegł koło nnie, a ja ruszyłem wolniej za nim. Kiedy
doszedłem do windy, klęczał już przed nią, pochylony nad rozciągniętym
wewnątrz ciałem martwego kelnera.

- Ojej - powiedziałem. - Myśli pan, że zasłabł?
- Zasłabł? Zasłabł? - łypnął na mnie kierownik. - Popatrz pan co jest
z jego szyją. Ten człowiek już nie żyje.
- Boże drogi, zdaje się, że pan ma rację. - Pochyliłem się i przyj-
rzałem bliżej kelnerowi. - Czy ja gdzieś nie widziałem tego człowieka?
- To kelner z pańskiego piętra - odrzekł zastępca kierownika, co nie
jest łatwe do wypowiedzenia, kiedy się ma zaciśnięte zęby.
- Wydał mi się znajomy. W kwiecie wieku... - Potrząsnąłem smutnie
głową. - Gdzie jest restauracja?
- Gdzie jest... gdzie jest co?...
- Mniejsza z tym - powiedziałem uspokajająco. - Rozumiem, że pan
jest zdenerwowany. Znajdę ją sam.
Restauracja hotelu "Rembrandt" może i nie jest, tak jak twierdzą jej
właściciele, najlepszą w Holandii, ale nie podałbym ich do sądu za
wprowadzanie w błąd. Od kawioru aż po świeże przedsezonowe truska-
wki - zastanawiałem _ się od niechcenia, czy policzyć to w rachunku
wydatków jako reprezentację, czy jako łapówkę - jedzenie było przepy-
szne. Pomyślałem przelotnie, lecz bez poczucia winy, o Maggie i Belindzie,
ale takie rzeczy są nieuniknione. Czerwona pluszowa kanapa, na której
siedziałem, była szczytem restauracyjnego komfortu, więc rozparłem się
na niej, podniosłem kieliszek koniaku i powiedziałem:
- Za Amsterdam! .
- Za Amsterdam! - odpowiedział pułkownik van de Graaf. Pułkownik,
zastępca szefa policji miejskiej, przysiadł się do mnie bez zaproszenia
zaledwie przed pięcioma minutami. Usadowił się na dużym krzéśle, które
wydawało się za małe dla niego. Bardzo rozłożysty, choć ledwie średniego
wzrostu, miał stalowosiwe włosy, głęboko pobrużdżoną, ogorzałą twarz,
niewątpliwie autorytatywny sposób bycia i jakąś prawie onieśmielającą
kompetentność. Mówił dalej oschle: - Rad jestem, że pan się zabawia,
majorze, po dniu tak brzemiennym w wydarzenia.
"Zrywajcie róże, póki można", pułkowniku. Życie jest takie krótkie.
Jakie wydarzenia?
- Nie zdołaliśmy dowiedzieć się wiele o tym Duclosie, którego dziś
zastrzelono na lotnisku. - Pułkownik de Graaf był człowiekiem cierp-
liwym i niełatwo dającym się wyciągnąć na słówka. - Wiemy tylko tyle, że
przybył z Anglii przed trzema tygodniami, zameldował się w hotelu
_"_chiller" na jedną noc, a potem zniknął. Wydaje się, majorze, że czekał
na pański samolot. Czyżby to był jedynie zbieg okoliczności?
- Czekał na mnie. - De Graff musiał dowiedzieć się o tym wcześniej
czy później. - To jeden z moich ludzi. Myślę, że musiał wytrzasnąć skądś
podrobioną przepustkę policyjną... to znaczy, żeby przejść przez strefę
;imigracyjną.
- Zaskakuje mnie pan. - Westchnął ciężko i nie wydawał się ani trochę
zaskoczony. - Drogi przyjacielu, to bardzo utrudnia nam sprawę, jeżeli
nie wiemy tych rzeczy. Powinienem był zostać poinformowany o Duclosie.
skoro mamy instrukcje z Interpolu w Paryżu, żeby udzielać panu wszelkiej
możliwej pomocy, to czy pan nie uważa, że byłoby lepiej, gdybyśmy ze
sobą współpracowali? My możemy pomóc panu, pan może pomóc nam.
- Pociągnął koniaku. Jego szare oczy patrzały bardzo bacznie. - Można
domniemywać, że ten pański człowiek miał jakieś informacje, które teraz

przepadły.
- Możliwe. No więc, zacznijmy od tego, żeby pan mi dopomógł. Mógł-
_by pan sprawdzić, czy macie w swoich aktach niejaką pannę Astrid
;tI,emây? Pracuje w nocnym lokalu, ale nie mówi jak Holenderka i nie
__wygląda na Holenderkę, więc może coś macie na jej temat.
- To ta dziewczyna, którą pan przewrócił na lotnisku? Skąd pan wie, że
"pracuje w nocnym lokalu?
- Sama mi powiedziała - odrzekłem bez zmrużenia oka.
: Zmarszczył brwi. - Funkcjonariusze lotniska nie wspomnieli mi, żeby
coś takiego mówiła.
- Funkcjonariusze lotniska to kupa starych bab.
- A! - Mogło to oznaczać wszystko. - Tę informację mogę uzyskać.
Nic więcej?
- Nic więcej.
- Nie wspomnieliśmy o innym drobnym wydarzeniu.
. - Słucham.
- Ten kelner z szóstego piętra... nieciekawy typ, o którym coś niecoś
wiemy. . . to nie był pański człowiek?
- Pułkowniku!
- Nie myślałem tak ani przez chwilę. Czy pan wiedział, że poniósł
śmierć wskntek pęknięcia karku?
- Musiał mieć bardzo ciężki upadek - powiedziałem ze współczuciem.
De Graaf dopił koniaku i wstał.
_ - Nie zaznajom_liśmy się jeszcze z panem, majorze, ale za długo pan
jest w Interpolu i zyskał pan sobie w Europie za wielką reputację, abyśmy
nie byli zaznajomieni z pańskimi metodami. Czy wolno mi przypomnieć
panu, że to, co uchodzi w Stambule, w Marsylii i Palermo - żeby wymienić
tylko te kilka miejsc - nie uchodzi w Amsterdamie?
34 35
- Daję słowo, pan rzeczywiście jest dobrze poinformowany - powie-
działem.
- Tu, w Amsterdamie, wszyscy podlegamy prawu. - Zdawało się, że
mnie nie słyszał. - Ze mną włącznie. Pan nie jest wyjątkiem. ,
- I nie spodziewałbym się tego - powiedziałem cnotliwie. - A zatem
współpracujemy. R teraz cel mojej wizyty. Kiedy mogę z panem pomówić?
- W moim biurze, godzina dziesiąta. - Rozejrzał się bez entuzjazmu po
restauracji. - To nie jest miejsce ani pora.
Uniosłem brew.
- Hotel "Rembrandt" - powiedział ociężale de Graaf - jest punktem
podsłuchowym o światowej renomie.
- Pan mnie zdumiewa - odrzekłem.
De Graaf wyszedł. Zastanowiłem się, co mu się, u diabła, zdawało - że
niby czemu wybrałem sobie hotel "Rembrandt"?
Gabinet pułkownika de Graafa w niczym nie przypominał hotelu "Rem-
brandt". Był to dość duży pokój, ale ponury, goły i fukcjonalny, umeb-
lowany głównie stalowoszarymi szafkami na akta, ze stalowoszarym stołem
i stalowoszarymi fotelami, które były twarde jak stal. Ale przynajmniej ten
wystrój zmuszał człowieka do koncentrowania się na omawianej sprawie;
nie było tam niczego, co odciągałoby uwagę czy wzrok. De Graaf i ja, .po
dziesięciu minutůch wstępnej rozmowy, właśnie się koncentrowaliśmy,

choć sądzę, że przychodziło to łatwiej de Graafowi niż mnie. Poprzedniej
nocy nie mogłem zasnąć do późna, a nigdy nie jestem w najlepszej formie
o godzinie dziesiątej w zimny i wietrzny ranek.
- Wszelkie narkotyki - zgodził się de Graaf. - Oczywiście interesują
nas wszelkie narkotyki: opium, haszysz, amfetamina, LSD, STP, kokaina,
octan amylu - co pan tylko chce, panie majorze - i tym się zajmujemy.
Wszystkie te środki niszczą albo prowadzą do zniszczenia. Ale w tym
przypadku ograniczamy się do naprawdę groźnego - do heroiny. Zgoda?
- Zgoda - ozwał się od progu niski, ostry głos. Obróciłem się i popat-
rzyłem na człowieka, który tam stał, wysokiego mężczyznę w dobrze
skrojonym, ciemnym garniturze, z chłodnymi, przenikliwymi, szarymi
oczami, sympatyczną twarzą, która bardzo szybko mogła przestaE być
sympatyczna, wyglądającego bardzo fachowo. Nie było wątpliwości co do
jego zawodu. Policjant, i to nie taki, którego można by lekceważyć.
Zamknął drzwi i podszedł do mnie lekkim, sprężystym krokiem człowie-
ka mającego znacznie mniej niż czterdzieści kilka lat, chociaż co najmniej
tyle sobie liczył. Wyciągnął rękę i powiedział:
- Van Gelder. Wiele o panu słyszałem, panie majorze.
Zastanowiłem się krótko, ale dokładnie, postanowiłem wstrzymać się od
komentarza, uśmiechnąłem się i uścis_ąłem mu dłoń.
36
= Inspektor van Gelder - przedstawił go de Graaf.,- Szef naszego
wydziału do spraw narkotyków. Będzie z panem pracował; majorze.
Zapewni panu najlepszą współpracę, jaka jest możliwa.
- Mam szczerą nadzieję, że będzie nam się dobrze razem pracowało.
- Van Gelder uśmiechnął się i usiadł. - Niech pan mi powie, coście
_działali u siebie? Myśli pan, że możecie zlikwidować w Anglii siatkę
dostawy narkotyków?
- Chyba tak. Jest to świetnie zorganizowany kanał dystrybucyjny, bardzo
_gilnie zespolony, prawie bez żadnych luk - i właśnie dlatego zdołaliśmy
_identyfikować dziesiątki handlarzy oraz kilku głównych dystrybutorów.
- Możecie zlikwidować tę siatkę, ale nie chcecie. Zostawiacie ją w cał-
)kowitym spokoju?
¨ - A cóż innego można zrobić, inspektorze? Zlikwidujemy ją, to następ-
_jna zejdzie tak głęboko w podziemie, że nigdy jej nie znajdziemy. A tak
_nożemy ich wyłapywać, kiedy nam się spodoba. Najbardziej zależy nam
na wykryciu, jak to draństwo dostaje się do kraju, i kto go dostarcza.
- I pan przypuszcza - rzecz jasna, bo inaczej nie byłby pan tutaj - że
dostawy idą stąd? Albo z tego rejonu.
-Nie z tego rejonu. Stąd. I wcale nie przypuszczam. Ja to wiem.
osiemdziesiąt procent osób będących pod obserwacją - a mam na myśli
dystrybutorów i ich pośredników - ma powiązania z tym krajem. Ściśle
`mówiąc, z Amsterdamem - prawie wszyscy. Mają tu krewnych albo
przyjaciół. Mają tutaj kontakty albo też osobiścié prowadzą interesy czy
;przyjeżdżają tu na wakacje. Poświęciliśmy pięć lat na zgromadzenie tego
:_ossier. _
De Graaf uśmiechnął się. - Dotyczącego miejsca, które pan nazywa
"tutaj ''.
- Tak, Amsterdamu.
- A czy są kopie tych akt? - zapytał van Gelder.

- Jedna.
- U pana?
= Tak.
- Ma ją pan przy sobie?
-W jedynym bezpiecznym miejscu. - Dotlmąłem palcem swojej
głowy.
- Najbezpierrzniejszym - przyznał de Graaf, po czym dodał w zamyś-
leniu: - Oczywiście dopóki nie napotka pan ludzi, którzy mogą być
skłonrľ potraktować pana tak, jak pan traktuje ich.
- Nie rozumiem, pułkowniku.
- Mówię zagadkami - odrzekł uprzejmie de Graaf. - Więc dobrze,
zgoda. W tej chwili palec wskazuje Holandię. Nie owijając w bawełnę, tak
jak i pan nie owija w bawełnę, wskazuje Amsterdam. My także znamy
37
naszą nieszczęsną opinię. Chcielibyśmy, żeby nie była prawdziwa. Ale
jest. Wiemy, że ten towar przychodzi tu hurtowo. Wiemy, że wychodzi
porozdzielany, a1e nie mamy pojęcia, skąd ani jak.
- To już wasze podwórko - odrzekłem łagodnie.
- Nasze co?
- Wasza dziedzina. Dzieje się to w Amsterdamie. Wy stoicie na straży
prawa w Amsterdamie.
- Czy pan pozyskuje sobie przyjaciół w ciągu roku? - zapytał uprzej-
mie van Gelder.
- Nie pracuję w tym zawodzie po to, aby pozyskiwać sobie przyjaciół.
- Pracuje pan w tym zawodzie, ażeby niszczyć ludzi, którzy niszczą
innych ludzi - powiedział pojednawczo de Graaf. - My wiemy o panu.
Mamy wspaniałe dossier na pański temat. Chciałby pan go obejrzeć?
- Historia starożytna mnie nudzi.
- No tak - westchnął de Graaf. - Niech pan posłucha, majorze.
Najlepsza policja na świecie może natrafić na betonowy mur. Tak było
z nami, a wcale nie twierdzę, że jesteśmy najlepsi. Potrzebâ nam tylko
jedńej nici - jednej jedynej nici... A może pan ma jakiś pomysł, jakiś plan?
-Przyjechałem dopiero wczoraj. - Sięgnąłem do wnętrza prawej
nogawki spodni i podałem pu:kownikowi dwa kawałki papieru, które
znalazłem w kieszeni zmarłego kelnera. - Te litery. Te liczby. Czy one
coś panom mówią?
De Graf zerknął pobieżnie na papierki, podniósł je do jasnej lampy
biurkowej i odłożył.
- Nie.
- A nie możecie się dowiedzieć? Czy mają jakieś znaczenie?
- Mam bardzo sprawny personel. Ä propos, skąd pan to wziął?
- Dał mi to pewien człowiek.
- Chce pan powiedzieć, że pan to zabrał pewnemu człowiekowi.
- Co za różnica?
- Może być bardzo duża różnica. - De Graaf pochylił się do przodu,
jego twarz i głos były bardzo poważne. - Niech pan posłucha, majorze,
znana jest nam pańska technika wytrącania ludzi z równowagi. Wiemy
o pańskiej skłonności do wykraczania poza prawo...
- Panie pułkowniku!
- Bardzo istotne. Trzeba zacząć od tego, że pan zapewne nigdy nie

pozostaje w jego ramach. Wiemy o tej świadomej polityce - równie
skutecznej, jak samobójczej - nieustannego prowokowania w nadziei, że
coś czy ktoś gdzieś pęknie. Ale proszę pana, majorze, bardzo proszę, żeby
pan nie usiłował prowokować zbyt wielu ludzi w Amsterdamie. Mamy tu za
dużo kanałów.
- Nie chcę nikogo prowokować - odparłem. - Będę bardzo ostrożny.
- jestem tego pewny - westchnął de Graaf. - A teraz, jak mi się
zdaje, inspektor van Gelder ma panu parę rzeczy do pokazania.
Miał rzeczywiścié. Zawiózł mnie swoim czarnym oplem z komendy
policji na Marnirstraat do miejskiej kostnicy, i kiedy stamtąd wychodziłem;
roznyślałem, że wolałbym, aby tego nie zrobił.
Kostnicy miejskiej brakowało staroświeckiego uroku, romantyzmu i nostal-
gicznego piękna starego Amsterdamu. Była taka sama jak kosńzica w każdym
' dużym< mieście, zimna - ogromnie zimna - klľľcma, _eludzka i odstręcza-
jąca. Pośrodku centralnej sali znajdowały się dwa rzędy białych płyt z czegoś,
co wyglądało na marmur, a prawie na pewno nim nie było, po bokach zaś
szereg bardzo dużych, metalowych drzwi. Głównym pracownikiem, ubranym
w nieskazitelny, wykrochmalony, olśniewająco biały kitel, był wesoły,
rumiany, sympatyczny facet, który wyraźnie miał skłonność do ustawicznego
_ wybuchania gromkim śmiechem, co można było uważać za dość osobliwą
właściwość u pracownika kostnicy, dopóki człowiek sobie nie przypomniał,
że w dawnych czasach wielu angielskich katów uważano za najbardziej
uciesznych kompanów w tawernach, jakich można było znaleźć.
Na prośbę van Geldera poprowadził nas do jednych z tych dużych,
metalowych drzwi, otworzył je i wyciągnął metalowy wózek, który toczył
się gładko na stalowych kółkach. Leżała na nim postać ludzka, przykryta
białym prześcieradłem.
- Kanał, w którym go znaleziono, nazywa się Croquiskade - powie-
dział van Gelder. Wydawał się wcale nie przejęty. - Nie można go
' nazwać amsterdamską Park Lane. Jest w okolicy doków. Hans Gerber. Lat
dziewiętnaście. Nie pokażę panu jego twarzy. Za długo leżał w wodzie.
_ Znalazła go straż pożarna, kiedy ¨wyławiała samochód. Mógł tam przeleżeć
jeszcze rok albo i dwa. Ktoś okręcił go w pasie starymi ołowianymi rurami.
Uniósł róg prześcieradła i odsłonił zwisającą, wychudzoną rękę. Wy-
glądała zupełnie tak, jakby ktoś po niej deptał w górskich butach nabija-
nych gwoździami. Dziwne fioletowe linie łączyły wiele owych ukłuć, a cała
ręka była sina. Van Gelder zakrył ją bez słowa i odwrócił się. Pracownik
wtoczył wózek z powrotem, zamknął drzwi, poprowadził nas do następ-
nych i znowu wytoczył inne zwłoki uśmiechając się przy tym szeroko, jak
zbankrutowany książę angielski oprowadzający publiczność po swoim
historyczńym zamku.
- Jego twarzy też panu nie pokażę - powiedział van Gelder. - Nie jest
przyjemnie patrzyć na dwudziestotrzyletniego chłopaka, który ma twarz
siedemdziesięcioletniego starca. - Obrócił się do pracownika. - A tego
gdzie znaleziono?
- Na Oosterhook - rozpromienił się tamten. - Na węglowej barce.
Van Gelder kiwnął głową. - Słusznie. Z butelką dżinu - pustą butelką
obok niego: Cały dżin miał w sobie. Pan wie, jaką wspaniałą kombinacją
38 39
jest heroina i dżin. - Odciągnął prześcieradło odsłaniając rękę podobną

do tej, którą widziałem przed chwilą. - Samobójstwo czy morderstwo?
- To zależy.
- Od czego?
- Od tego, czy sam kupił dźin. Wtedy byłoby samobójstwo - albo
przypadkowa śmierć. ale ktoś mógł mu wetknąć butelkę do ręki. Wtedy
byłoby morderstwo. W zeszłym miesiącu mieliśmy właśnie taki przypadek
w porcie londyńskim. Nigdy nie będziemy wiedzieli.
Na znak van Geldera pracownik kostnicy poprowadził nas radośnie do
płyty znajdującej się pośrodku sali. Tym razem van Gelder odciągnął
prześcieradło od góry. Dziewczyna była bardzo młoda, bardzo ładna
i miała złote włosy.
- Piękna, prawda? - powiedział van Gelder. - Żadnego śladu na
twarzy. Julia Rosemeyer ze wschodnich Niemiec. Wiemy o niej tylko tyle
i więcej nie będziemy wiedzieli. Doktorzy ją oceniają na szesnaście lat.
- Co jej się stało?
- Wypadła z szóstego piętra na betonowy chodnik.
Pomyślałem przelotnie o eks-kelnerze i o tym, że znacznie lepiej wy-
glądałby na tej płycie, i spytałem:
- Zepchnięto ją?
- Wypadła. Są świadkowie. Wszyscy byli podkręceni. Przez całą noc
mówiła, że chce polecieć do Anglii. Miała jakąś obsesję, żeby poznać
królową. Nagle wdrapała się na parapet balkonu, powiedziała, że leci do
królowej = no i poleciała. Na szczęście nikt akurat nie przechodził na
dole. Chce pan zobaczyć więcej?
= Chciałbym napić się czegoś w najbliższym barze, jeżeli pan nie ma
nic przeciwko temu.
-Nie mam. - Uśmiechnął się, ale nie było nic wesołego w tym
uśmiechu. - Przy kominku u mnie w domu. To niedaleko stąd. Mam swoje
powody.
= Jakie?
- Zobaczy pan.
Podziękowaliśmy i pożegnali się z radośnie uśmiechniętym pracow-
nikiem kostnicy, który wyglądał tak, jakby chciał powiedzieć: "Wracajcie
rychło", lecz tego nie powiedział. Od wczesnego rana niebo pociemniało
i deszcz zaczynał padać dużymi, rzadkimi kroplami. Horyzont na wscho-
dzie był sinofiołkowy, jakiś groźny i złowieszczy. Rzadko zdarzało się,
żeby niebo tak dokładnie odzwierciedlało mój nastrój.
Pokój z kominkiem u van Geldera mógł zakasować większość znanych
mi barów angielskich; niczym oaza wesołego światła w zestawieniu z desz-
czem lejącym na dworze i pomarszczonymi strugami wody spływającymi
po szybach, był ciepły, przytulny, wygodny i swojski, z nieco ciężkimi,
holenderskimi meblami i nazbyt grubo wyściełanymi fotelami; mam jednak
_iielką słabość do grubo wyściełanych foteli, ponieważ nie uwierają tak jak
wyściełane za cienko. Na podłodze leżał ciemnoczerwony dywan, a ściany
były pomalowane w rozmaite odcienie ciepłych pastelowych barw. Kominek
był taki jak należy, a zauważyłem ku swemu zadowoleniu, że van Gelder
,_ z namysłem studiuje nader dobrze zaopatrzoną szklaną szafkę z trunkami.
- No, zawiózł mnie pan do tej cholernej kostnicy, żeby jakąś rzecz
udowodnić - powiedziałem. - Zapewne pan to zrobił. O co chodziło? ¨
- Rzeczy, nie rzecz. Pierwszą było przekonanie pana, że mamy tu do

' czynienia z paskudniejszym problemem niż wy u siebie. Tam, w tej
kostnicy, jest jeszcze z pół tuzina narkomanów, a nikt nie wie, ilu umarło
śnľercią naturalną. Nie zawsze bywa tak źle jak teraz, te zgony przychodzą
_ jakby falami, ale jednak to jest niedopuszczalna liczba ofiar, i to głównie
' młodych ofiar; a na każdego, kto tam leży, ile setek nieuleczalnych
nałogowców dalej chodzi po ulicach?
- Idzie panu o to, że macie jeszcze większe bodźce niż ja, by odnůj-
_ dować i niszczyć tych ludzi, i że atakujemy wspólnego wroga, centralne
_ źródło dostaw?
- Każdy kraj ma tylko jednego króla.
- A ta druga rzecz?
- Wzmocnienie przestrogi pułkownika de Graafa. Ci ludzie są absolut-
nie bezwzględni. Jeżeli pan będzie zanadto ich prowokował czy dotrze za
blisko nich... no c8ż, w kostnicy zostało jeszcze kilka płyt.
- Co z tym drinkiem? - zapytałem.
_ W hallu zadzwonił telefon. Van Gelder przeprosił mnie i wyszedł go
odebrać. W chwili, gdy zamykały się za nim drzwi, otworzyły się drugie
i do pokoju weszła dziewczyna. Była wysoka i smukła, dwudziestoparolet-
nia, ubrana w wielobarwny szlafrok wyszywany w smoki, sięgający jej
prawie do kostek. Była piękna, z włosami koloru lnu, owalną twarzą
i ogromnymi fiołkowymi oczyma, które zdawały się być zarazem wesołe
i baczne, a wygląd jej był tak urzekający, że minęła dłuższa chwila, nim
przypomniałem sobie o swoim dobrym wychowaniu, i_dźwignąłem się na
nogi, co nie było łatwe do wykonania z głębin tego przepastnego fotela.
- Dzień dobry - powiedziałem. - Paul Sherman. - Nie było to wiele,
. ale nie przyszło mi na myśl nic innego do powiedzenia.
Dziewczyna, jakby zakłopotana, przez chwilę posysała czubek kciuka,
po czym odsłoniła w uśmiechu śliczne zęby.
= Ja jestem Trudi. Nie mówię dobrze po angielsku. - I rzeczywiście tak
było, ale miała najładniejszy głos do mówienia niedobrą angielszczyzną,
. jaki słyszałem od bardzo dawna. Podszedłem z wyciągniętą ręką, ale
40 41
dziewczyna nie uczyniła żadnego ruchu, aby ją ująć; przytknęła tylko dłoń
do ust i zachichotała wstydliwie. Nie jestem przyzwyczajony, żeby dorosłe
dziewczyny chichotały do mnie wstydliwie, toteż poczułem niemałą ulgę,
gdy usłyszałem dźwięk odkładanej słuchawki i głos van Geldera, który
wchodził z hallu.
- To tylko zwykły meldunek z lotniska. Jeszcze nie ma nic, co by...
Van Gelder spostrzegł dziewczynę, przerwał, uśmiechnął się i objął ją
za ramię.
- Widzę, żeście się już poznali.
- No, niezupełnie... - odrzekłem i przerwałem z kolei, gdyż Trudi
podniosła głowę i zaczęła coś mu szeptać do ucha, zerkając na mnie kątem
oka. Van Gelder uśmiechnął się i kiwnął głową, a Trudi szybko wyszła
z pokoju. Na mojej twarzy musiało się odmalować zaskoczenie, bo van Gelder
uśmiechnął się znowu, ale ten uśmiech nie wydał mi się zbyt wesoły.
- Zaraz wróci, majorze. Z początku jest nieśmiała przy obcych. Tylko
z początku.
Tak jak zapowiedział, Trudi wróciła prawie natychmiast. Trzymała w rę-
kach bardzo dużą lalkę, zrobioną tak wspaniale, że na pierwszy rzut oka

mogła się wydać żywym dzieckiem. Miała prawie trzy stopy wysokości,
biały czepiec okrywający lniane loki tego samego koloru, co Trudi,
_sięgająca do kostek, sutą jedwabną spódnicę i przepięknie haftowany
stanik. Trudi tuliła tę lalkę tak mocno, jakby ta naprawdę była dzieckiem.
Van Gelder znowu objął ją za ramiona.
- To moja córka, Trudi. A to jest mój przyjaciel, major Sherman z Anglii.
Tym razem podeszła bez wahania, wyciągnęła rękę, uczyniła lekki,
urywany ruch, jakby początek dygu, i uśmiechnęła się.
- Dzień dobry, panie majorze.
Nie chcąc się przewyższać w uprzejmości, uśmiechnęłem się i skłoniłem
lekko.
- Cała przyjemność po mojej stronie.
- Cała przyjemność? - Obróciła się i spojrzała pytająco na van
Geldera.
- Język angielski nie należy do-mocnych stron Trudi - wyjaśnił van
Gelder. - Niechże pan siada, majorze, proszę bardzo.
Wyjął z szafki butelkę scotcha, nalał mnie i sobie, podał mi szklankę
i opadł z westchnieniem na fotel. Potem spojrzał na.córkę, która wpat-
rywała się we mnie w taki sposób, że poczułem się trochę skrępowany.
- Nie usiądziesz, kochanie?
Obróciła się do van Geldera, uśmiechnęła promiennie, kiwnęła głową
i podała mu ogromną lalkę. Przyjął ją z taką gotowością, iż było oczywiste,
że już przywykł do tego.
- Tak, papo - powiedziała, a potem ni stąd, ni zowąd, ale zarazem tak
swobodnie, jakby to była najnaturalniejsza rzecz w świecie, usiadła mi na
kolanach, objęła za szyję i uśmiechnęła się do mnie. Odwzajemniłem jej się
uśmiechem, chociaż przez chwilę był to herkulesowy wysiłek.
Przyjrzała mi się uroczyście i powiedziała:
- Lubię pana.
- Ja ciebie też, Trudi. - Ścisnąłem jej ramię, aby pokazać, jak bardzo
ją lubię. Uśmiechnęła się, położyła mi głowę na ramieniu i przymknęła
oczy. Przez chwilę patrzyłem na czubek tej złotowłosej głowy, po czym
spojrzałem pytająco na van Geldera. Uśmiechnął się, uśmiechem pełnym
smutku.
- Jeżeli to pana nie rani, majorze, Trudi lubi każdego.
- Tak jest ze wszystkimi dziewczętami w pewnym wieku.
- Pan jest niezwykle bystrym człowiekiem.
Nie sądziłem, żeby ta moja wypowiedź wymagała jakiejś wielkiej bystro-
ści, więc nic nie odrzekłem, tylko uśmiechnąłem się i zwróciłem do
dziewczyny. Powiedziałem bardzo łagodnie:
- Trudi. . .
, Milczała. Poruszyła się tylko i uśmiechnęła znowu, uśmiechem tak dziw-
nie zadowolonym, że z jakiejś niejasnej przyczyny poczułem się po trosze
oszustem, a potem zacisnęła powieki jeszcze mocniej i przytuliła się do
mnie. Popróbowałem znowu.
- Trudi, jestem pewien, że musisz mieć piękne oczy. Czy mógłbym je
zobaczyć?
Zastanowiła się nad tym chwilę, uśmiechnęła znowu, wyprostowała,
odsunęła się na długość ręki położywszy mi dłonie na ramionach, a potem
" otworzyła oczy szeroko, tak jak dziecko, kiedy je o to proszą.

Te wielkie fiołkowe oczy były bez wątpienia piękne. Ale było w nich coś
jeszcze. Szkliste, puste, zdawały się nie odbijać światła; błyszczały, ale
błyskiem, który zwodniczo ozdobiłby każdą jej fotografię, bo był tylko
powierzchowny; za nim taiła się jakaś dziwna matowość.
Zdjąłem łagodnie jej prawą rękę z mojego ramienia i podciągnąłem
: rękaw do łokcia. Sądząc po reszcie jej ciała, powinno to było być piękne
przedramię, ale nie było; widniały na nim okropne ślady pozostałe po
niezliczonych ukłuciach igłami strzykawek. Trudi, z drżącymi wargami,
popatrzała na mnie przestraszona, jak gdyby obawiała się nagany, ściąg-
nęła w dół rękaw, zarzuciła mi ręce na ramiona, wtuliła twarz w moją szyję
i zaczęła płakać. Płakała, jakby jej serce miało pęknąć. Pogładziłem ją tak
kojąco, jak można pogładzić kogoś, kto najwyraźniej zamierza nas udusić,
i spojrzałem na van Geldera.
- Teraz rozumiem pańskie powody - rzekłem. - Że pan nalegał,
abym tu przyszedł.
42 43
- Przykro mi . Teraz pan wie
- I to jest trzecia rzecz?
- Tak jest. Bóg świadkiem, że wolałbym nie musieć tego robić. Ale
rozumie pan, że przez lojalność wobec moich kolegów winienem infor-
mować ich o tych sprawach.
- De Graaf wie?
- Wie każdy wyższy funkcjonariusz policji w Amsterdamie - odpowie-
dział prosto van Gelder. - Trudi!
Jedyną jej reakcją było ściśnięcie mnie jeszcze mocniej. Zaczynałem
cierpieć na niedotlenienie.
- Trudi! - Van Gelder powtórzył to natarczywiej. - Masz sypiać po
południu. Wiesz, co powiedział doktor. Do łóżka!
- Nie - załkała. - Nie chcę do łóżka.
Van Gelder westchnął i podniósł głos:
- Herta!
Tak jakby czekała na wezwanie - co zapewne czyniła podsłuchując pod
drzwiami - do pokoju weszła najdziwaczniejsza istota. Była to ogromna
i niebywale tłusta, tocząca się kobieta - nazwanie chodem jej metody
poruszania się byłoby grubą przesadą - ubrana dokładnie tak samo jak
lalka Trudi. Długie, jasne warkocze, przewiązane kolorowymi wstążkami,
zwisały na jej obfity biust. Twarz miała starą = musiała mieć przeszło
siedemdziesiątkę - głęboko pobrużdżoną, wyglądającą jak spękana bru-
natna skóra. Kontrast pomiędzy wesołym, barwnym strojem i warkoczami
a tą opasłą, starą wiedźmą, która je nosiła, był dziwaczny, okropny; tak
groteskowy, że prawie obrzydliwy, ale nie wydawał się budzić takiej
reakcji ani u van Geldera, ani u Trudi.
Starucha przeszła przez pokój - mimo swej tuszy i kaczego dreptania
dokonała tego całkiem prędko - kiwnęła mi krótko głową i bez słowa
położyła łagodnie, ale stanowczo dłoń na ramieniu Trudi. Ta od razu
podniosła oczy, łzy zniknęły z nich równie szybko, jak napłynęły, uśmiech-
nęła się, kiwnęła potulnie głową, zdjęła ręce z mej szyi i wstała. Podeszła
do van Geldera, odebrała swą lalkę, pocałowała go, zbliżyła się do mnie,
ucałowała mnie równie naturalnie jak dziecko na dobranoc i prawie
wybiegła z pokoju, a Herta wytoczyła się tuż za nią. Wydałem długie

westchnienie i ledwie się powstrzymałem od otarcia czoła.
- Powinien pan był mnie uprzedzić - powiedziałem z wyrzutem.
- O Trudi i o tej Hercie. Kim ona w ogóle jest - to znaczy Herta? Niańką?
- Starą służebną, jak byściŐ powiedzieli w Anglii. - Van Gelder
pociągnął długi łyk whisky, tak jakby tego bardzo potrzebował, a ja
zrobiłem to samo, bo było mi potrzebne jeszcze bardziej; bądź co bądź on
już przywykł do takich rzeczy.
- To jest stara gospodyni moich rodziców, z wyspy Huyler na Zuider
Zee. Zapewne pan zauważył, że oni tam są - jak by to powiedzieć
- trochę konserwatywni, jeżeli idzie o strój. Ona jest u nas dopiero od
paru miesięcy, ale sam pan widzi, jaki ma stosunek do Trudi.
- A Trudi?
- Trudi ma osiem lat. Ma osiem lat już od lat piętnastu i zawsze będzie
miała tyle. Nie jest moją córką, jak pan się może domyślił, ale nie mógłbym
bardziej kochać własnej córki. Jest adoptowaną córką mojego brata.
Pracowałem z nim w Curaçao do ubiegłego roku - ja zajmowałem się
narkotykami, a on.był funkcjonariuszem bezpieczeństwa w holenderskiej
_spółce nanftowej. Jego żona umarła przed paru laty, a potem on sam i moja
żona zginęli zeszłego roku w wypadku samochodowym. Ktoś musiał za-
_ brać do siebie Trudi. Ja to zrobiłem. Nie chciałem jej wziąć - a teraz nie
' potrafiłbym żyć bez niej. Ona nigdy nie dorośnie, panie majorze.
I przez cały ten czas jego podwładni zapewne myśleli, że jest ich
; szczęśliwym przełożońym, nie mającym żadnych innych trosk ani zmart-
wień poza wsadzaniem za kratki możliwie jak najliczniejszych złoczyńców.
wyrazy ubolewania i współczucia nigdy nie były moją mocną stroną, więc
__ powiedziałem:
- A ten nałóg... Kiedy to się zaczęło?
- Bóg wie. Całe lata temu. Na wiele lat przedtem, nim brat to wykrył.
- Niektóre z tych ukłuć są świeże.
_ - Jest na leczeniu odwykowym. Uważa pan, że za dużo tych zastrzyków?
- Tak uważam.
- Herta pilnuje jej jak jastrząb. Co rano zabiera_ ją do parku Vondel.
_'_' Trudi uwielbia karmić ptaki. A po południu sypia. Ale wieczorem Herta
bywa czasem zmęczona, a mnie często nie ma w domu.
- Kazał pan ją obserwować?
_ _ - Dziesiątki razy. Nie mam pojęcia, jak to się dzieje.
: - Dobrali się do niej, żeby się dobrać do pana?
- Żeby wywrzeć na mnie nacisk. A co_ innego? Przecież ona nie ma
_:_ pieniędzy, żeby płacić za narkotyki. Oni są głupi i nie zdają sobie sprawy,
_ musiałbym widzieć, że umiera powoli w moich oczach, zanim bym uległ.
więc dalej próbują.
- Mógłby pan dać jej ochronę dwadzieścia cztery godziny na dobę.
= Wtedy to stałoby się oficjalne. Taka oficjalna prośba zostaje auto-
matycznie podana do wiadomości służbie zdrowia. I co wtedy?
- Może jakiś zakład - kiwnąłem głową. - Dla niedorozwiniętych.
Więcej by z niego nie wyszła.
- Tak, więcej by nie wyszła.
Nie wiedziałem, co jeszcze powiedzieć, więc pożegnałem się i wy-
szedłem.
44 4g

Rozdział czwarty
Spędziłem popołudnie w hotelu wertując starannie udokumentowane
i zaopatrzone w odsyłacze akta oraz historie poszczególnych spraw,
dostarczone mi przez biuro pułkownika de Graafa. Obejmowały one
wszystkie znane przypadki zażywania narkotyków oraz dochodzenia, które
w tych sprawach prowadzono z powodzeniem lub bez w Amsterdamie
¨przez ostatnie dwa lata. Była to bardzo interesująca lektura, to znaczy jeżeli
ktoś interesował się śmiercią i upodleniem, samobójstwami, rozbitymi
rodzinami i zrujnowanymi karierami. Ale nie znalazłem tam nic dla siebie.
Spędziłem jałową godzinę na próbach zestawienia rozmaitych dokumen-
tów, ale żaden znamienny układ nawet nie zaczął się z tego wyłaniać.
Dałem za wygraną. Takie świetnie wyszkolone umysły, jak de Graaf i van
Gelder, strawiły zapewne wiele, wiele godzin na tych samych bezowoc-
nych zajęciach, i skoro nie udało im się ustalić żadnej formy układu, to nie
było dla mnie nadziei.
Wczesnym wieczorem zszedłem do foyer i oddałem klucz do mego
pokoju. Uśmiechowi kierownika siedzącego za kontuarem brakowało tym
razem dawnego szczerzenia zębów, był pełen szacunku, nawet uniżony;
najwyraźniej kazano mu popróbowaE nowego systemu.
- Dobry wieczór, dobry wieczór panu! - Ta układna przymilność
podobała mi się jeszcze mnőej niż jego normalne podejście. - Obawiam
się, że wczoraj wieczorem zachowałem się odrobinę szorstko, ale widzi
pan. . .
- Nie mówmy o tym, drogi panie, nie mówmy o tym. - Nie miałem
zamiaru dać się prześcignąć w uprzejmości żadnemu kierownikowi hotelu.
- To było całkiem zrozumiałe w tych okolicznościach. To musiał być dla
pana ogromny wstrząs. - Wyjrzałem przez drzwi foyer na padający
deszcz. - O tym nic nie ma w przewodnikach.
Uśmiechnął się szeroko, tak jakby nie słyszał już tysiące razy tego
samego głupiego dowcipu, po czym powiedział przebiegle:
- Nie najlepszy wieczór na pańską angielską przechadzkę.
46
- Żadnych szans. Dziś idę do Zaandam.
- Do Zaandam?- skrzywił się. - Moje współczucie.
Najwyraźniej wiedział o Zaandam dużo więcej ode mnie, i nic dziwnego,
` bo właśnie przed chwilą wybrałem na chybił trafił tę nazwę z planu rniasta.
Wyszedłem na dwór. Deszcz nie deszcz a katarynka nadal zgrzytała
___ i dudniła na cały regulator. Tego wieczora był w programie Puccini
i dostawał straszliwe cięgi. Podszedłem do katarynki i przystanąłem na
chwilę, nie tyle słuchając muzyki, bo trudno tu było mówić o muzyce, co
: przyglądając się ukradkiem grupce wychudzonych i licho odzianych
nastolatków - widokowi doprawdy rzadkiemu w Amsterdamie, gdzie
ludzie nie są zbytnimi zwolennikami wychudzenia - którzy stali oparci
łokciami o katarynkę i zdawali się pogrążeni w zachwycie. Moje rozmyś-
lania przerwał skrzekliwy głos tuż za mną.
Szanowny pan lubi muzykę?
Obróciłem się. Dziadyga uśmiechnął się do mnie niepewnie.
- Kocham muzykę.
, - Ja też, ja téż.
Przyjrzałem mu się uważnie, bo zgodnie z naturalnym biegiem rzeczy

_ jego koniec musiał być już bliski i trudno było uzasadnić podobne oświad-
czenie. Uśmiechnąłem się doń jak jeden miłośnik muzyki do drugiego.
- Będę dziś myślał o panu - powiedziałem. - Idę do opery.
= Szanowny pan jest bardzo łaskaw.
Wpuściłem dwie monety do puszki, która w tajemniczy sposób pojawiła
się pod moim nosem.
' _ - Szanowny pan jest zbyt łaskaw.
_ Mając co do niego te podejrzenia, które miałem, pomyślałem sobie to
_;_ samo, ale uśmiechnąłem się litościwie i przeszedłszy z powrotem na drugą
stronę ulicy, skinąłem na portiera. Dzięki jakiejś masońskiej sztuczce,
znanej jedynie portierom, zmaterializował znikąd taksówkę. Powiedziałem
mu: "Na lotnisko Schiphol" - i wsiadłem do samochodu. i
Ruszyliśmy. Ale nie ruszyliśmy sami. Przy pierwszych świâtłach, o dwa-
_.; dzieścia jardów od hotelu, spojrzałem przez tylne okienko. Taksówka
'marki Mercedes w żółte pasy zatrzymała się o dwa wozy za nami i rozpo-
znałem ją jako tę, która zazwyczaj stała na postoju niedaleko hotelu. Ale
mógł to być zbieg okoliczności. Światła zmieniły się na zielone i ruszyliśmy
w Vijzelstraat. To samo zrobił mercedes w żółte pasy.
Dotknąłem ramienia kierowcy. - Proszę się tu zatrzymać, chcę kupić
papierosy. '
Wysiadłem. Mercedes jechał tuż za nami i zatrzymał się także. Nikt do
niego nie wsiadł, nikt nie wysiadał. Wszedłem do hallu jakiegoś hotelu,
- kupiłem papierosy, których nie potrzebowałem, i wyszedłem. Mercedes
nadal tam stał. Ruszyliśmy i po paru chwilach powiEdziałem do kierowcy:
47
- Niech pan skręci w prawo, wzdłuż prinsengrachtu.
- Ale to nie jest droga na Schiphol - zaprotestował.
- Chcę jechać -tędy. Proszę skręcić w prawo:
Skręcił, a za nim mercedes.
- Niech pan stanie. - Zatrzymał się. Mercedes także. Zbieg okoliczno-
ści zbiegiem okoliczności, ale to już było śmieszne. Wysiadłem, podszed-
łem do mercedesa i otworzyłem drzwi. Kierowca był małym, tłustym
mężczyzną w wyświeconym granatowym ubraniu i wyglądał podejrzanie.
- Dobry wieczór. Pan jest wolny?
- Nie. - Zmierzył mnie wzrokiem od góry do dołu próbując nadać
sobie pozór swobodnej beztroski, a potem bezczelnej obojętności, ale nie
wychodziło mu ani jedno, ani drugie.
- To po co pan się zatrzymał?
- Jest jakieś prawo zabraniające zatrzymywania się na papierosa?
- Nie. Tylko że pan nie pali. Zna pan komendę policji na Marnirstraat?
- Nagły brak entuzjazmu w jego minie wskazał wyraźnie, że zna ją aż
nadto dobrze. - Proponuję, żeby pan się tam zgłosił, zapytał o pułkownika
de Graafa albo inspektora van Geldera i powiedział im, że pan chce złożyć
skargę na Paula Shermana, hote! "Rembrandt", pokój sześćset szesnaście.
- Skargę? - zapytał ostrożnie. - Jaką skargę?
- Niech pan im powie, że zabrał panu kluczyki od stacyjki i wrzucił je
do kanału.
Wyjąłem kluczyki i cisnąłem je do kanału, po czym rozległ się nader
pszyjemny plusk, kiedy znikały na zawsze w głębinach Prinsengrachtu.
- Niech pan nie jeździ za mną - powiedziałem i zamknąłem drzwi

w sposób pasujący do zakończenia naszej krótkiej rozmowy, a1e mer-
cedesy są wykonane solidnie i dlatego drzwi nie odleciały.
Wsiadłszy do swojej taksówki zaczekałem, aż znaleźliśmy się z po-
wrotem na głównej ulicy, i zatrzymałem samoçhód.
- Postanowiłem iść pieszo - powiedziałem i zapłaciłem kierowcy.
- Jak to? Na Schiphol?
Uśmiechnąłem się do niego z wyrozumiałością, jakiej można się spodzie-
wać po długodystansowym piechurze, którego wytrzymałość została za-
kwestionowana, poczekałem, aż wóz zniknie mi z oczu, wskoczyłem do
tramwaju numer 16 i wysiadłem na Dam. .Belinda, w ciemnym płaszczu
i ciemnej chustce na złotych włosach, oczekiwała mnie na krytym przystan-
ku tramwajowym. Wyglądała na przemoczoną i zziębniętą.
- Spóźnił się pan - powiedziała z wyrzutem.
- Nigdy nie należy krytykować szefów, nawet przez implikację. Klasy
kierownicze zawsze mają coś do załatwienia.
Przeszliśmy przez plac wracając tą samą drogą, którą przemierzyłem
wraz z szarym mężczyzną poprzedniego wieczóra, dalej uliczką koło
hotelu "Krasnapolsky" i wzdłuż obrzeżnego drzewa_ni Oudezijds Voor-
_burgwal, który jest jednym z zabytków kulturalnych Amsterdamu, ale
Belinda nie zdawała się być w nastroju do zajmowania się kulturą. Ta żywa
dziewczyna była skupiona i zamknięta w sobie tego wieczora, a jej
milczenie nie sprzyjało towarzyskiej atmosferze. Coś ją zaprzątało i za-
czynając mieć już pewne pojęcie o Belindzie, domyślałem się, że wyjawi
mi to prędzej czy później. Miałem rację. Powiedziała raptem:
-- My w gruncie rzeczy dla pana nie istniejemy, prawda?
Kto?
_ - Ja, Maggie, wszyscy ci, co dla pana pracują. Jesteśmy tylko cyframi.
_;' - Ano, wiesz, jak to jest - odrzekłem pojednawczo. - Kapitan statku
udziela się towarzysko załodze.
- O to mi idzie. To właśnie mówię: że my w gruncie rzeczy nie
istniejemy dla pana. Jesteśmy kukiełkami, którymi należy manipulować,
główny kukiełkarz osiągnął swoje cele. Wszelkie inne kukiełki nadały-
_ się równie dobrze.
_ Odpowiedziałem łagodnie :
__ Jesteśmy tu po to, żeby wykonać bardzo paskudną i nieprzyjemną
robotę, i ważne jest tylko osiągnięcie tego celu. Czyjaś osobowość nie
odgrywa tu żadnej roli. Zapominasz, źe jestem twoim przełożonym, Beli_n-
' . Naprawdę uważam, że nie powinnaś tak do mnie mówić,
- Będę do pana mówiła tak, jak mi się podoba. - Była nie tylko żywa,
i z charakterem; Maggie nigdy by się nie śniło tak do mnie odezwać.
zastanowiła się nad swoimi ostatnimi słowami i powiedziała już spokojniej:
Przepraszam. Nie powinnam była tak się odeżwać. Ale czy pan musi nas
traktować z taką... taką obojętnością i dystansem, i nigdy nie nawiązywać
z nami kontaktu? My też jesteśmy ludzkimi istotami, ale nie dla pana. Jutro
mógłby pan minąć mnie na ulicy i nawet nie poznać. Pan nas nie dostrzega.
___ - O, dostrzegam, a jakże. Weźmy na przykład ciebie. - Uważałem,
na nią nie patrzeć, kiedy szliśmy obok siebie, chociaż wiedziałem, że
obserwuje mnie bacznie. - Nowicjuszka w narkotykach. Niewielkie do-
świadczenie w DeuriŐme Bureau w Paryżu. Ubrana w granatowy płaszcz,
granatową chustkę, w małe białe szarotki, białe podkolanówki, wygodne,

granatowe pantofle na płaskich obcasach, z klamerkami, wzrost pięć stóp,
cztery cale, figura - żeby zacytować słynnego amerykańskiego pisarza
taka, że biskup mógłby wybić kopniakiem dziurę w witrażu, bardzo
piękna twarz, platynowe włosy, wyglądające jak jedwabna przędza, gdy
słońce przez nie prześwieca, czarne brwi, zielone oczy, wrażliwa, a co
najważniejsze, zaczynająca się martwić swoim szefem, zwłaszcza jego
, brakiem ludzkich uczuć. A, zapomniałem. Lakier do paznokci spękany na
trzecim palcu lewéj ręki oraz zabójczy uśmiech, okraszony - jeżeli to
w ogóle możliwe - leciutko skrzywionym lewym przednim zębem.
49
- Uf! - Na chwilę zabrakło jej słów, co, jak zaczynałem dostrzegać, zgoła
nie leżało w jej charakterze. Zerknęła na wspomniany paznokieć, na którym
lakier był istotnie spękany, po czym obróciła się do mnie z uśmiechem, który
był właśnie taki zabójczy, jak powiedziałem. - Może jednak tak jest.
- Co?
- Że pan o nas dba.
- Oczywiście, że tak. - Zaczynała mnie brać za błędnego rycerza, a to
mogło być niedobre. - Wszystkie moje współpracowniczki, kategoria
_=_ __ _drazo poaonne ao "Tak, papo".
- Słucham? - zapytałem podejrzliwie.
- Nie, nic. Nic.
Skręciliśmy w ulicę, na której mieściła się firma Morgenstern i Muggent-
haler. Te moje drugie odwiedziny całkowicie potwierdziły wrażenie, jakie
odniosłem poprzedniego wieczora. To miejsce wydało mi się jeszcze
ciemniejsze, bardziej ponure i groźne, brukowce i chodnik bardziej
spękane niż przedtem, rynsztoki bardziej zatkane śmieciami. Nawet te
dwuspadowe dachy domów były bardziej nachylone ku sobie; jutro o tej
porze mogły się całkiem zetknąć.
Belinda przystanęła nagle i chwyciła mnie za rękę. Spojrzałem na nią.
Patrzyła w górę szeroko iozwartymi oczami; podążyłem za jej wzrokiem
tam, gdzie budynki magazynów odsuwały się w dal, z belkami wyciągów
wyraźnie zarysowanymi na tle nocnego nieba. Wiedziałem, że wyczuwa
coś niedobrego; sam miałem takie uczucie.
- To musi być tutaj - szepnęła. - W i e m, że to tutaj.
- Tak, to jest tutaj - odpowiedziałem rzeczowo. -- A bo co?
Cofnęła gwałtownie rękę, jak gdybym powiedział coś przykrego, ale
chwyciłem ją na powrót, wsunąłem sobie pod ramię i mocno przytrzyma-
łem jej dłoń. Nie próbowała jej wyrwać.
- Tu jest tak... tak strasznie. Co to są łe okropne rzeczy sterczące spod
dachów? .
- Belki wyciągowe. Za dawnych czasów domy opodatkowywano wed-
ług szerokości frontu, więc oszczędni Holendrzy budowali je niezwykle
wąskie. Niestety wskutek tego klatki schodowe były jeszcze węższe. Stąd
te belki do masywniejszych rzeczy - wciągania na górę fortepianów,
spuszczania na dół trumien i tak dalej.
- Niech pan przestanie! - Wtuliła głowę w ramiona i wzdrygnęła się i
mimowolnie. - To jest okropne miejsce. Te belki... całkiem jak szubieni-.
ce. To jest miejsce, gdzie ludzie przychodzą umierać.
- Nonsens, moja droga - powiedziałem serdecznie. Czułem szpiczaste
jak sztylety, lodowe palce wygrywające mi na kręgosłupie żałobny marsz

Chopina i nagle zatęskniłem do poczciwej, tęsknej muzyki katarynki przed
"Rembrandtem", prawdopodobnie byłem równie kontent mogąc trzymać
Belindę za rękę, jak ona mogła trzymać mnie. - Nie powinnaś padać
ofiarą tych swoich galijskich przywidzeń.
- Nic mi się nie przywidziało - odparła ponuro, po czym zadrżała
znowu. - Czy musieliśmy przyjść w to okropne mőejsce? - Drżała teraz
gwałtownie i nieprzerwanie; wprawdzie było zimno, ale nie aż tak zimno.
- Czy pamiętasz, którędy tu przyszliśmy? - spytałem. Kiwnęła głową,
zaskoczona, ja zaś ciągnąłem dalej: - Wracaj do hotelu, a _a poznie_
- Do hotelu? - Była wciąż zasroczona.
- Mnie nic się nie stanie. A teraz ruszaj.
wyrwała mi rękę i zanim zdążyłem się połapać, chwyciła mnie za obie
klapy i popatrzała w sposób mający najwyraźniej zmiażdżyć mnie na
miejscu. Jeżeli teraz drżała, to z. gniewu; nigdy nie zdawałem sobie
sprawy, że taka piękna dziewczyna może mieć tak wściekłą minę. "Żywa"
_ było właściwie nie określeniem dla Belindy, lecz tylko bladą i nijaką
namiastką słowa, które mi się nasuwało. Popatrzyłem na dłonie zaciśnięte
na _ moich klapach. Kostki ich były białe. Belinda wręcz próbowała mną
- Niech pan nigdy więcej nie mówi mi czegoś takiego! - Była wściek-
ła bez żadnej wątpliwości.
Nastąpił krótki, ale gwałtowny konflikt między moim wrodzonym po-
czuciem dyscypliny a pragnieniem porwania jej w objęcia; dyscyplina
zwyciężyła, ale niewiele brakowało. Rzekłem potulnie:
- Nigdy więcej nie powiem ci czegoś takiego.
- W porządku. - Puściła moje żałośnie zmiętoszone_klapy i zamiast
tego ujęła mnie za szyję. - No to chodźmy.
;Duma nie pozwoliłaby mi nigdy powiedzieć, że pociągnęła mnie za
sobą , ale dla bezstronnego obserwatora mogło to wyglądać niezwykle
_ Po przejściu pięćdziesięciu kroków zatrzymałem się.
__ Jesteśmy na miejscu.
: Belinda odczytała tabliczkę: "Morgenstern i Muggenthaler". Wszedłem
po schodkach i zabrałem się do zamka.
_ - Obserwuj ulicę.
= A potem co mam robić?
- Pilnuj moich pleców.
Zdecydowany skaucik zaopatrzony w wygiętą szpilkę do włosów nie
uznałby tego zamka za przeszkodę. Weszliśmy do środka i zamknąłem za
nami drzwi. Moja latarka była niewielka, ale mocna, jednakże nie miała
nam wiele do pokazania na tej pierwszej kondygnacji. Pomieszczenie było
50 51
zawalone prawie po sufit pustymi drewnianymi skrzynkami, papierem,
tekturą, wiązkami słomy i maszynerią do pakowania. Punkt wysyłkowy, nic
innego.
Weszliśmy na piętro po wąskich, krętych, drewnianych schodkach
W połowie drogi obejrzałem się i spostrzegłem, że Belinda też zerka
niespokojnie za siebie, a jej latarka przeskakuje w najróżniejszych kie.
runkach.
Następne piętro było w całości przeznaczone na wielkie ilości holender.
skich naczyń cynowych, wiatraczków, piesków, fajek i najróżniejszych
artykułów wiążących się wyłącznie z handlem pamiątkami _a __stów.

Były tam dziesiątki tysięcy owych przedmiotów na półkach wzdłuż ścian
czy na równoległych stojakach pośrodku magazynu, i chociaż nie mogłem
oczywiście obejrzeć ich wszystkich, wydały mi się zupełnie nieszkodliwe.
Natomiast tym; co nie wydało mi się takie nieszkodliwe, było pomiesz-
czenie o wymiarach piętnaście na dwadzieścia stóp, które przylegało do
jednego kąta magazynu, a ściślej mówiąc drzwi, które do tego pomiesz-
czenia prowadziły, chociaż nie miały nas doń wprowadzić tego wieczora.
Zawołałem Belindę i oświetliłem te drzwi latarką. Popatrzała na nie,
a potem na mnie i w odblasku światła dojrzałem na jej twarzy wyraz
zaskoczenia.
- Zamek zegarowy - powiedziała. - Na co komu zamek zegarowy
w zwykłych biurowych drzwiach?
- To nie są zwykłe drzwi biurowe - odparłem. - Zrobione są ze stali.
Na tej samej zasadzie można się założyć, że te zwykłe drewniane ściany są
obite blachą stalową, a to zwykłe, stare, proste ol_'to, wychodzące na ulicę,
jest zaopatrzone w gęste kraty, wprawione w beton. W magazynie diamen-
tów - owszem, to można by zrozumieć. Ale tutaj? Przecież nie mają tu nic
do ukrywania.
- Wygląda na to, że natraiiliśmy na właściwe miejsce - powiedziała
Belinda.
- Wątpiłaś kiedyś we mnie?
Nie, panie majorze = odrzekła bardzo skromnie. - Co tu w ogóle
jest
- Całkiem oczywiste, no nie? Hurtownia pamiątek. Fabryki czy chałup-
nicy, czy kto tam jeszcze, przysyłają tu masowo swoje towary do zmagazy-
nowania, a ten skład zaopatruje sklepy na żądanie. Proste, prawda?
Nieszkodliwe prawda?
- Ale nie bardzo higieniczne.
- Dlaczego znowu?
- Tu jest okropny zapach.
- Haszysz ma dla niektórych osób zapach przykry.
- Haszysz?
52
- Ach ty, razem z twoim cieplarnianym życiem. Chodźmy.
_ Wszedłem pierwszy na trzecie piętro i zaczekałem na Belindę.
- Nadal pilnujesz pleców swojego szefa? - spytałem.
- Nadal pilnuję pleców mojego szefa - odrzekła mechanicznie.
: Tak jak należało się spodziewać, tamta ziejąca ogniem Belinda sprzed
_tu minut zniknęła. Nie dziwiłem się jej. Ten stary dom miał w sobie coś
wypowiedzianie ponurego i złowieszczegp. Mdły zapach haszyszu był
' az jeszcze mocniejszy, ale na tym piętrze nie było widać niczego, co
głoby w jakikolwiek sposób z nim się wiązać. Trzy strony pomiesz-
_â wraz z licznymi poprzecznymi stojakami w całości przeznaczono na
dłowe zegary, w tej chwili, na szczęście, zatrzymane. Były one
'różniejszych kształtów, roc'_zajów i rozmiarów, od mâłych, tanich, jask-
o pomalowanych modeli na sprzedaż dla turystów - prawie wszyst-
z żółtej sośniny - aż po bardzo duże, pięknie wykonane i wspaniale
_ ione zegary metalowe, najwyraźniej bardzo stare i kosztowne, albo
ich nowoczesne repliki, które nie mogły być wiele tańsze.
arta strona'pomieszczenia była, mówiąc najoględniej, dużą nie-

!r-'-
":
_anką. Znajdowały się tam ni mniej, ni więcej tylko rzędy za rzędami
_. Zastanowiłem się, co robią Biblie w magazynie turystycznych pamią-
tek, ale tylko przelotnie; za dużo tu było rzeczy, których nie rozumiałem.
wziąłem jeden z tomów i obejrzałem go. Na dolnej połowie skórzanej
okładki były tłoczone złotem słowa: "Biblia Gabriela". Otworzyłem ją i na
pierwszej kartce znalazłem wydrukowany napis: "W darze od Pierwszego
_ _ órmowanego Kościoła Amerykańskiego Stowarzyszenia Hugenotów".
_ Taka sama jest w naszym pokoju w hotelu - powiedziała Belinda.
_-- Nie zdziwiłbym się, gdyby były w większości pokojów hotelowych
w _ tym mieście: Pytanie, tylko, co one tu robią? Dlaczego nie są w ma-
gazynie wydawcy czy księgarza, gdzie należałoby się ich spodziewać
dziwne, co?
zadrżała. - Wszystko tu jest dziwne.
poklepałem ją po plecach.
'_ - Bierze cię przeziębienie, nic więcej. Ostrzegałem cię już przed tymi
spódniczkami. Teraz następne piętro.
Następne piętro było w całości przeznaczone na najbardziej zdumiewa-
jącą kolekcję lalek, jaką można sobie wyobrazić. Ich liczba musiała iść
w tysiące. Rozmiary ich sięgały od maleńkich miniaturek aż po egzemp-
larze jeszcze większe od lalki należącej do Trudi; wszystkie bez wyjątku
były przepysznie modelowane i wszystkie pięknie ubrane w rozmaite
tradycyjne stroje holenderskie. Większe lalki albo stały samodzielnie, albo
były zaopatrzone w metalową podpórkę, mniejsze dyndały na sznurkach
1t prętów pod sufitem. Promień mojej latarki zatrzymał się wreszcie na
grupie lalek ubranych w jednakowe kostiumy.
53
-Nie ma żadnego "ależ"! - Nie byłem pewny, czy miało to być
Belinda za omniała o doniosłości strzeżenia moich pleców i powróciła
do ściskania mnie za rękę. __rtięcie, czy drżący szept. - Ja je widziałam.
Straszne, wpatrzone oczy.
- To takie... takie niesamowite. One są takie żywe, czujne. - Spojrzała;
_l__Ysięg_, że widziałam. Przysięgam.
na lalki oświetlone promieniem mojej latarki. - Czy w nich jest coś - T_, t_,
oczywiście, Belindo...
szczególnego? ¨ Obróciła się twarzą do mnie z urazą w bacznych oczach, tak jakby
- Nie ma potrzeby szeptać. Może i patrzą na ciebie, ale zapewniam, że ejrzewała,
że usiłuję ją uspokoić, co było prawdą. Powiedziałem:
cię nie słyszą. Te lalki. Właściwie nie ma w nich nic szczególnego, tyle że _
Wierzę ci, Belindo. Jasne, że ci wierzę. - Nie zmieniłem swojego
nochodza 2 wvenv H"vlA,- n_ 2";_or _oo r___ ...._ _._"___
stara czarownica, która zgubiła gdzieś swoją miotłę, ubiera się właśnie tak.
- Jak one?
- Niełatwo to sobie wyobrazić - przyznałem. - A Trudi ma wielką
lalkę ubraną dokładnie tak samo.
- Ta chora dziewczyna?
- Ta chora dziewczyna.
- To miejsce ma w sobi_ coś strasznie nieprzyjemnego. - Puściła moją
rękę i znowu zajęła się strzeżeniem moich pleców. W kilka sekund potem '

usłyszałem, że gwałtownie nabiera tchu, i obróciłem się. Stała plecami do
mnie, nie dalej niż o cztery stopy, i nagle zaczęła cofać się powoli
i bezgłośnie z wyciągniętą za siebie ręką, najwyraźniej wpatrzona w coś, ;
na co padł promień jej latarki. Ująłem jej dłoń, gdy znalazła się blisko,
ciągle nie obracając głowy.
Przemówiła napiętym szeptem:
- Tam ktoś jest. Ktoś patrzy.
Zerknąłem w promień światła, lecz nic nie zobaczyłem, ale też jej latarka :
nie była zbyt mocna w porównaniu do mojej. Ścisnąłem dłoń Belindy, by _
zwrócić na siebie jej uwagę, i kiedy się obróciła, popatrzyłem na ńią i
pytająco.
- Tam naprawdę ktoś jest. - Wciąż ten _apięty szept, rozszerzone
zielone oczy. - Widziałam. Widziałam je.
- Ale co?
- Oczy. Widziałam.
Nie wątpiłem w to ani przez chwilę. Mogła być obdarzona wyobraźnią, i
ale została przeszkolona, i to starannie przeszkolona, aby nie dawać upustu
wyobraźni w swoich obserwacjach. Podniosłem _latarkę, nie dość ostro-
żnie, bo promień poraził w przelocie jej oczy oślepiając ją na chwilę,
i kiedy odruchowo poderwała do nich dłoń, skieiowałem światło we !
wskazane miejsce. Nie dojrzałem żadnych oczu, natomiast spostrzegłem, iż _
dwie wiszące obok siebie lalki kołyszą się tak leciutko, że ruch ich był,
prawie niedostrzegalny. Prawie, ale niecałkowicie - a na tym piętrze '
magazynu nie było żadnego przeciągu ani podmuchu powietrza.
Ścisnąłem znowu jej dłoń i uśmiechnąłem się do niej.
- Ależ Belindo. . .
54
- To dlaczego pan nic nie robi?
- Właśnie mam ten zamiar. Mam zamiar wynieść się stąd do diabła.
_- Dokonałem ostatniej, nieśpiesznej inspekcji za pomocą latarki, tak jakby
nic się nie stało, po czym obróciłem się i opiekuńczo ująłem Belindę pod
rękę. - Nic tutaj dla nas nie ma, a jesteśmy tu już za długo. Myślę, że
trzeba nam drinka na nasze stargane nerwy.
popatrzała na mnie z wyrazem na przemian gniewu, zawodu i niedowie-
rzania, a podejrzewam, że i z niemałą ulgą. Ale gniew wziął górę;
większość ludzi _pada w gniew, kiedy czują, że ktoś im nie wierzy
uspokaja ich jednocześnie.
' ä?;-- Ależ mówię panu, że...
- No, no! - dotknąłem warg wskazującym palcem. - Nic mi nie
mów. . Pamiętaj : szef zawsze wie najlepiej. . .
;!_'Była za młoda, żeby apoplektycznie zsinieć, niemniej jednak miotały nią
burzliwe uczucia. łypnęła na mnie, najwyraźniej doszła do wniosku, że nie
ma słów odpowiednich do tej sytuacji, i zaczęła schodzić po schodach,
ze wzburzeniem widocznym w każdym ruchu jej sztywno wyprostowanych
pleców. Podążyłem za nią, a moje plecy też nie były całkiem takie jak
zwykle, bo czułem w nich dziwne mrowienie, które nie ustało, dopóki nie
zamknąłem bezpiecznie za sobą frontowych drzwi magazynu.
Odeszliśmy szybko ulicą trzymając się z dala od siebie; to Belinda
zachowywała ten dystans, a jej postawa dawała wyraźnie do zrozumienia
'. trzymanie się za ręce i ściskanie ramion skończyło się ńa tę noc,

Najprawdopodobniej na dobre. Odchrząknąłem.
- Ten, kto walczy i ucieka, drugiego dnia walki doczeka.
_?_ Tak bardzo kipiała gniewem, że tego nie uchwyciła.
'_: = Proszę, niech pan do mnie nie mówi - warknęła, więc przestałem
mówić przynajmniej do momentu, kiedy doszliśmy do pierwszego szynku
w dzielnicy portowej, niechlujnej spelunki, szczycącej się nazwą "Pod
tem o Dziewięciu Ogonach". Widocznie musieli tu niegdyś bywać
wszyscy marynarze. Wziąłem Belindę pod rękę i wprowadziłem ją do
środka. Nie była zachwycona, ale nie stawiała oporu.
Była to zadymiona, duszna nora, i tylko tyle dałoby się o niej powiedzieć.
Kilku marynarzy, niechętnych wtargnięciu dwojga obcych do przybytku,
55
który zapewne słusznie uważali za swoją prywatną własność, łypnęło na : - Nie
znam się na przemówieniach. - Qgnista jak zawsze, miała łzy
mnie porturo, kiedy wchodziłem, ale ponieważ byłem w nastroju do _v oczach. -
Wiem tylko, że to jest najładniejsze, co o mnie ktokolwiek
łypania o wiele bardziej ponuro od nich, po tym pierwszym nieprzyjaznyrn `_,i
odruchu zostawili nas w spokoju. Poprowadziłem Belindę do niewielkiego;
stołu, oryginalnego, antycznego, drewnianego stołu, którego powierzchni!
nie tknęło mydło czy woda od niepamiętnych czasów.
- Ja biorę scotcha - powiedziałem. - A ty?
- Scotcha - odrzekła nadąsana.
- Przecież nie pijesz whisky.
- Dziś piję.
Miała rację tylko częściowo. Wychyliła pół szklanki czystej whisky;
jednym zawadiackim haustem, po czym zaczęła krztusić się, kaszleć i dła
wić tak gwałtownie, iż doszedłem do wniosku, że mogłem się mylić, jeżeli;
idzie o wykluczenie u niej objawów apopleksji. Chcąc przyjść jej z pomo-_, "
cą, począłem ją klepać po plecach. !
- Niech pan zabierze tę rękę - wysapała.
Zabrałem rękę.
- Nie sądzę, żebym mogła dalej z panem pracować, panie majorze
- powőedziała, kiedy jej krtań powróciła do stanu używalności.
- Przykro mi to słyszeć.
- Nie mogę pracować z ludźmi, którzy mi nie ufają, którzy mi nie
wierzą. Pan nas traktuje nie tylko jak marionetki, ale jak dzieci.
- Wcale cię nie uważam za dziecko - odrzekłem pokojowo. I rzeczywi-
ście nie uważałem.
- "Wierzę ci, Belindo" - zaczęła mnie przedrzeźniać z goryczą. - "Ja-
sne, że ci wierzę". Wcale pan nie wierzy Belindzie.
- Wierzę Belindzie - odparłem. - I chyba jednak dbam o Belindę.
Dlatego zabrałem stamtąd Belindę.
Popatrzyła na mnie. - Wierzy pan... więc dlaczego... '
- Tam rzeczywiście ktoś był, ukryty za tym stojakiem z lalkami. Widzia-
łem, że dwie się lekko kołysały. Ktoś był za stojakiem i obserwował, na
pewno chcąc się przekonać, czy coś wykryjemy. Nie miał żadnych mor- _
derczych zamiarów, bo strzeliłby nam w plecy, kiedy schodziliśmy na dół. __;
Ale gdybym zareagował tak, jak chciałaś, byłbym zmuszony go poszukać, _ ___!
i wtedy kropnąłby mnie ze swojej kryjówki, zanim bym go w ogóle '___
dojrzał. Potem kropnąłby ciebie, bo nie mógłby mieć żadnych świadków, ! !:_

a naprawdę jesteś jeszcze o wiele za młoda, żeby umierać. Albo też ;:
mógłbym zabawić się z nim w chowanego i mieć równą szansę, że go _
dorwę - gdyby nie było tam ciebie. Ale byłaś, nie masz broni, nie masz '
żadnego doświadczenia w tych paskudnych grach, w które się zabawiamy,
a dla niego byłaś równie dobra jako zakładnik. Toteż zabrałem stamtąd
Belindę. No, czy to nie ładne przemówienie?
56
Bzdury! - Dopiłem mojej whisky, potem whisky Belindy i odwiozłem
do hotelu. Chwilę staliśmy w wejściu, schroniwszy się przed padającym
teraz rzęsiście deszczem, i Belinda powiedziała:
- Tak mi przykro. Byłam głupia. I przykro mi też za pana.
- Za mnie?
- Teraz rozumiem, dlaczego pan wolałby, żeby dla pana pracowały
kukiełki, nie ludzie. Człowiek nie płacze, kiedy umiera kukiełka.
Nic nie odpowiedziałem. Zaczynałem tracić panowanie nad tą dziew-
czyną, dawny stosunek nauczyciel-uczennica nie był już całkiem taki jak
powiedziała. Mówiła prawie z radością.
Jeszcze jedno
Zebrałem się w sobie.
- Teraz już nie będę się pana bała.
- A bałaś się? Mnie?
- Tak, bałam się. Naprawdę. Ale to jest tak, jak powiedział tamten
- Jaki człowiek?
hylock, prawda? Wie pan; zatnij mnie, a będę krwawić.
, bądźże cicho!
Umilkła. Po prostu obdarzyła mnie znowu tym zabójczym uśmiechem,
Pocałowała mnie bez większego pośpiechu, uśmiechnęła się raz jeszcze
weszła do hotelu. Patrzyłem na szklane, wahadłowe drzwi, dopóki nie
znieruchomiały. Jeszcze trochę więcej tego - pomyślałem posępnie
a dyscyplinę diabli wezmą.
Rozdział piąty
Przeszedłem ze dwieście czy trzysta jardów, żeby oddalić się od hotelu _
dziewczyn, po czym złapałem taksówkę i pojechałem do "Rembrandta'. ;
Przez chwilę stałem pod daszkiem wejścia patrząc na katarynkę po drugiej _
stronie ulicy. Staruch był nie tylko niezmordowany, a1e i najwyraźniej '
nieprzemakalny, bo deszcz nie wywierał na nim żadnego wrażenia i nic _
poza trzęsieniem ziemi nie mogło go powstrzymać od wieczornego wy-
stępu. Na podobieństwo starego aktora, który uważa, iż przedstawienie ;
musi się odbyć, był widać przekonany, iż ma obowiążki wobec swej
publiczności, a rzecz niewiarygodna, publiczność tę posiadał - kilku
młodzieńców, których wytarta odzież zdradzała wszelkie oznaki przemo-
czenia na wylot, grupkę akolitów, zatopionych w mistycznej kontemplacji _
śmiertelnych mąk Straussa, który dzisiaj z kolei był brany na tortury.
Wszedłem do hotelu.
Kierownik spostrzegł mnie, kiedy się obracałem po powieszeniu palta.
jego zaskoczenie wydało mi się szczere.
- Tak prędko z powrotem? Z Zaandam?
- Szybka taksówka - wyjaśniłem i przeszedłem do baru, gdzie zâmó-
wiłem Jonge Genever i Pilsa, i popijając powoli jedno i drugie zastanawia-
łem się nad związkiem między szybkimi ludźmi i szybkostrzelnymi rewol- i

werami, handlarzami narkotyków, chorymi dziewczynami, oczyma
ukrytynľ za lalkarr-,i, mężczyznami i taksówkami podążającymi za mną,
gdziekolwiek się udałem, szantażowanymi policjantami i sprzedajnymi
kierownikami hoteli, portieranľ i brzękliwymi katarynkami. Wszystko to
razem nic mi nie dawało. Czułem, że nie byłem dostatecznie energiczny,
i właśńie dochodziłem niechętnie do wńiosku, że nie ma innego wyjścia, _
jak ponowne odwiedziny w magazynie późrŚej tegoż wieczora - oczywiś-
cie bez powiadomienia o tym Belindy - gdy po raz pierwszy spojrzałem
przypadkiem w znajdujące się przede mną lustro. Nie powodował mną
żaden instynkt ani nic w tym rodzaju; po prostu od jakiegoś czasu nozdrza
moje łechtał nieomal podświadomie zapach perfum, które rozpoznałem
58
jako drzewo sandałowe, a ponieważ dosyć je lubię, chciałem zobaczyć, kto
_ używa. Czyste staroświeckie wścibstwo.
Dziewczyna siedziała przy stoliku tuż za mną, przed sobą miała drinka,
__ w ręku gazetę. Można by sądzić, iż tylko mi się wydało, że gdy
__latąłem w lustro, opuściła zaraz oczy na gazetę, ale nie miałem skłonno-
ści do imaginowania sobie takich rzeczy. Przypatrywała mi się. Była młoda,
ubrana w zielony kostium i miała niesforną blond czuprynę, która zgodnie
z _ nowoczesną modą wyglądała na ostrzyżoną przez obłąkanego przycina-
cza żywopłotów. Najwyraźniej Amsterdam był pełen blondynek, które
rzucały się mojej uwadze w taki czy inny sposób.
__' Powiedziałem do barmana: - Jeszcze raz to samo - postawiłem napoje
baru na stoliku i poszedłem z wolna w kierunku foyer, minąłem
dziewczynę jak człowiek zatopiony w myślach, nawet na nią nie spojrzaw-
wszy , i wyszedłem frontowymi drzwiami na ulicę. Strauss już się wykończył
w przeciwieństwie do starucha, który, chcąc zademonstrować wszech-
stronność swych upodobań, przeszedł do upiornego wykonania szkockiej
piosenki o Loch Lomond. Gdyby tego popróbował na ulicy Sauchiehall
Glasgow, zarówno on, jak jego katarynka byliby w ciągu piętnastu minut
jedynie wyblakłym wspomnieniem. Młodociani akolici poznikali, co mogło
oznaczać, że są albo ogromnie antyszkoccy, albo też właśnie bardzo
proszkoccy. W rzeczywistości ich nieobecność, jak miałem się później
przekonać, znaczyła zupełnie co innego; wszystkie oznaki były tam, prze-
de _mną, ale ich nie dostrzegłem, a.przez to, że ich nie dostrzegłem, zbyt
wielu ludzi miało umrzeć.
Stary zobaczył mnie i zamanifestował swoje zdziwienie.
__ Szanowny pan mówił, że...
- Że idę do opery. I tak też zrobiłem. - Pokiwałem smutnie głową.
Primadonna sięgnęła po wysokie E. Atak serca. - Klepnąłem go po
ramieniu. - Bez paniki. Idę tylko do budki telefonicznej.
Zadzwoniłem do hotelu dziewczyn. Dostałem od razu połączenie z rece-
pcją, a po długim czekaniu z ich pokojem. W głosie Belindy było rozdraż-
nienie. - Kto mówi?
- Sherman. Chcę, żebyś tu natychmiast przyjechała.
- Teraz? - jęknęła. - Właśnie biorę kąpiel.
- Niestety, nie mogę być w dwóch miejscach jednocześnie. Jesteś
wystarczająco czysta do tej brudnej roboty, która mnie czeka. Maggie też.
- Kiedy Maggie śpi.
- No to ją obudź, dobrze? Chyba, że chcesz ją przynieść. - Urażone

milczenie. - Bądźcie przy moim hotelu za dziesięć minut. Zaczekajcie na
ulicy, o jakieś dwadzieścia kroków.
- Przecież leje jak z cebra! - Jej głos był nadal rozżalony.
59
- Uliczne damy nie dbają o to, czy przemokną. Niedługo będzie stąd
wychodziła pewna dziewczyna. Twój wzrost, twój wiek, twoja figura, twoje
włosy. . .
- W Amsterdamie jest pewnie z dziesięć tysięcy dziewczyn, które...
- A, ale ta jest piękna. Nie taka jak ty, rzecz jasna, ale piękna. Ma na _
sobie zielony płaszcz, ma zieloną parasolkę... perfumy z drzewa san- ;
dałowego, a na lewej skroni nieźle zamaskowany siniak, który zrobiłem jej
wczoraj po południu.
- Nieźle zamaskowany... nic nam pan nie mówił, że pan napada na !
dziewczyny.
- Nie mogę pamiętać o wszystkich drobnych szczegółach. Pójdziecie za i
nią. Kiedy dojdzie tam, gdzie się udaje, jedna z was zostanie na miejscu, I
a druga zgłosi się do mnie. Nie, tutaj nie możecie przyjść, wiecie o tym.
Będę "Pod Starym Dzwonem", na drugim rogu Rembrandtplein.
- Co pan tam będzie robił?
- To jest bar. Jak myślisz, co będę robił?
Kiedy wróciłem, dziewczyna w zielonym płaszczu nadal siedziała przy
tym samym stoliku. Najpierw podszedłem do recepcji, poprosiłem o pa-
pier listowy i przyniosłem go do stolika, na którym zostawiłem swoje
drinki. Dziewczyna w zielonym płaszczu była nie dalej niż o sześć stóp,
toteż powinna była doskonale widzieć, cQ robię, zarazem pozostając
stosunkowo wolna od obserwacji.
Wyjąłem z portfelu rachunek za kolację z poprzedniego wieczora,
rozłożyłem go przed sobą i zacząłem coś kreślić na kawałku půpieru. Po
chwili odłożyłem pióro z niezadowoleniem, zmiąłem papier i cisnąłem go
do stojącego obok koszyka. Zacząłem pisać na innym arkusiku i udałem, że
dochodzę do takiego samego niezadowalającego wniósku. Ponowiłem to
jeszcze kilkakrotnie, po czym przymknąłem oczy, oparłem głowę na
dłoniach i pozostałem tak prawie pięć minut, niby człowiek zatopiony
w najgłębszych rozmyślaniach. Faktem jest, że nie bardzo mi się śpieszyło.
Belindzie dałem dziesięć minut, ale gdyby zdołała w ciągu tego czasu
wyjść z kąpieli, ubrać się i przyjechać tu z Maggie, oznacza_oby to, że
wiem o kobietach jeszcze mniej, niż mi się wydawało. .
Przez jakiś czas znowu pisałem, miąłem papiery i wyrzucałem je do
kosza, i tak upłynęło dwadzieścia minut. Dokończyłem drinka, _vstałem,
powiedziałem dobranoc barmanowi i wyszedłem. Przystanąłem za czer-
wonymi pluszówymi kotarami,`które oddzielały bar od hallu, i zaczekałem,
ostrożnie zza nich wyglądając. Dziewczyna w zielonym płaszczu wstała,
zamówiła sobie następnego drinka i przysiadła na krzesełku, które przed
chwilą zwolniłem, obrócona do mnie plecami. Rozejrzała się od nie-
chcenia, aby upewnić się, że nie jest obserwowana, po czym też od
niechcenia sięgnęła do kosza na śmieci i wyjęła zeń leżący na wierzchu
zmięty arkusik papieru. Wygładziła go na stoliku przed sobą, ja zaś
bezgłośnie podsunąłem się do jej krzesła. Widziałem teraz jej twarz z boku
zauważyłem, że znieruchomiała. Mogłem nawet odczytać słowa wypisane
na rozprostowanym papierze. Brzmiały one:

",TYLKO WŚCIBSKIE DZIEWCZYNKI ZAGLĄDAJą_ DO KOSZÓW NA
śmieci ''.
- Wszystkie inne papierki zawierają to samo tajemne posłanie - po-
wiedziałem. - Dobry wieczór, panno Lemay.
Okręciła się gwałtownie i spojrzała na mnie. Wymalowała się wcale
nie _źle, ażeby ukryć naturalny oliwkowy koloryt swej cery, ale cała szmin-
ka _ i _puder na świecie nie zdołałyby przesłonić rumieńca, który oblał jej
twarz od szyi aż po czoło.
- Daję słowo - powiedziałem - cóż to za uroczy odcień różowości!
~_ Przepraszam. Ja nie mówię po angielsku.
Bardzo delikatnie dotknąłem jej sińca i powiedziałem łagodnie:
- Utrata pamięci na skutek wstrząsu. , To przejdzie. Jak głowa, panno
_- Przepraszam, ja. . .
- Nie mówię po angielsku. Już pani to powiedziała. ale rozumie pani
całkiem nieźle, prawda? Zwłaszcza słowo pisane. Doprawdy, dla takiego
starzejącego się osobnika, jak ja, pokrzepiające jest widzieć, że dzisiejsze
dziewczęta potrafią rumienić się tak ładnie. Bo pani bardzo ładnie się rumieni.
Wstała zmieszana, obracając i gniotąc w dłoniach papiery. Może była po
stronie złoczyńców - bo tylko ktoś będący po ich stronie mógł próbować,
k jak tq bez wątpienia uczyniła, zagrodzić mi drogę przy pościgu na lotnisku
_ ale nie potrafiłem pohamować drgnienia współczucia. Było w niej coś
smutnego i bezbronnego. Mogła też być doskonałą aktorką, ale doskonałe
aktorki robiłyby fortunę na scenie czy ekranie. Nagle, nie wiedzieć czemu,
przyszła mi na myśl Belinda. Dwie jednego dnia - to było o dwie za wiele.
zaczynałem widocznie głupieć. Wskazałem papiery ruchem głowy.
- Może pani je sobie zatrzymać, jeżeli pani chce = powiedziałem
- Zatrzymać... - Spojrzała na papiery. - Ja wcale nie chcę...
- Aha! Utrata pamięci zaczyna przechodzić.
- Proszę -pana ja... .
- Pani peruka się przekrzywiła. _
Odruchowo podniosła ręce i dotknęła włosów, potem z wolna opuściła
dłonie i przygryzła wargi w upokorzeniu. W jej ciemnych oczach było coś
bliskiego desperacji. Znowu doznałem nieprzyjemnego uczucia, że nie
jestem zbyt dumny z siebie.
61
60
- Proszę, niech pan mnie zostawi - powiedziała, więc usunąłem się na
bok, by ją przepuścić. Przez chwilę patrzyła,na mnie i przysiągłbym, że
w jej oczach pojawił się błagalny wyraz, a twarz skurczyła się lekko, tak
jakby miała się rozpłakać; potem potrząsnęła głową i szybko odeszła.
Podążyłem za nią wolniej i patrzyłem, jak zbiegała po schodach i skręcała
w stronę kanału. W dwadzieścia sekund później Maggie i Belinda przeszły
w tym samym kierunku. Mimo że trzymały rozpięte parasolki, wyglądały
na bardzo przemoczone i zmaltretowane. Możliwe, że jednak przyjechały
tu w ciągu dziesięciu minut.
Wróciłem do baru, z którego zresztą nie miałem wcale zamiaru wy-
chodzić, aczkolwiek musiałem przekonać dziewczynę, że tak było. Barman
rozpromienił się życzliwie.
- Witam ponownie szanownego pana. Myślałem, że pan poszedł spać.
- Chciałem. Ale moje brodawki smakowe powiedziały mi: nie, jeszcze

jednego Jonge Genever.
- Zawsze powinno się słuchać swoich brodawek smakowych, proszę
pana - odrzekł barman. Podał mi szklaneczk_. - Na zdrowie!
Podniosłem szklaneczkę do ust i wróciłem do swoich rozmyślań. Za-
stanawiałem się nad naiwnością i nad tym, jak nieprzyjemnie jest być
wywodzonym w pole, oraz czy młode dziewczęta potrafią rumienić się na
każde żądanie. Zdawało mi się, że słyszałé_n o pewnych aktorkach, które to
umiały, ale nie byłem pewny, więc zamówiłem jeszcze jednego drinka
żeby sobie odświeżyć pamięć.
Następne naczynie, jakie podniosłem do ust, było zupe_Śe innego rodzaju,
o wiele cięższe i zawierające płyn znacznie cienvľejszy. Był to w istocie kufel
Guinnessa, który mógł się wydać, i słusznie, bardzo niezwykłym napojem
w barze na kontynencie. Ale nie tu "Pod Starym Dzwonem", w tej
obwieszonej mosiężnynľ wyrobami oberży, bardziej angielskiej, niż mogłaby
kiedykolwiek być większość angielskich oberży. Specjalizowała się w angiel-
skich piwach - oraz, jak o tym świadczył mój kufel, w irlandzkich porterach.
Lokal był zapełniony, ale udało nti się znaleźć stolik naprzeciw wejścia,
nie dlatego, żebym tak jak ludzie z Dzikiego Zachodu nie lubił siedzieć
tyłem do drzwi, ale ponieważ chciałem od razu spostrzec Maggie czy też
Belindę, gdy tylko któraś z nich wejdzie. Okazało się, że zjawiła się
Maggie. Podeszła do mojego stolika i usiadła. Była mocno przemoczona,
a mimo chustki i parasolki, krucze włosy miała przylepione do policzków.
- Wszystko dobrze? - zapytałem troskliwie.
- Jeżeli można nazwać dobrym przemoczenie do nitki, to owszem.
Taka kąśliwość wcale nie pasowała do mojej Maggie; musiała rzeczywiś-
cie bardzo zmoknąć.
__'_ - A Belinda?
- Też jakoś przeżyje. Ale myślę, że zanadto martwi się o pana. - Za-
ała manifestacyjnie, aż przełknąłem długi, przyjemny haust Guinnes-
:_. - Ma nadzieję, że pan zbytnio nie ryzykuje.
- Belinda jest bardzo troskliwa.
Belinda doskonale wiedziała, co robię.
- Młoda jest - powiedziała Maggie.
"
_ - Tak, Maggie.
_` - I wrażliwa.
___ - Tak, Maggie.
__ - Nie chciałabym, żeby jej się stała krzywda, Paul.
_ Usłyszawszy to, aż się poderwałem, przynajmniej wewnętrznie. Nigdy
nie mówiła do mnie "Paul", chyba że byliśmy sam na sam, a i wtedy tylko,
jeśli była na tyle zamyślona czy zemocjonowana, by nie pamiętać o tym,
co uważała za obyczajne. Nie miałem pojęcia, jak rozumieć jej słowa,
zastanowiłem się, o czym, u licha, mogły ze sobą rozmawiać. Zaczynałem
żałować, .że nie zostawiłem ich obu w domu i nie wziąłem zamiast tego
dwóch dobermanów. Doberman przynajmniej załatwiłby się krótko i węz-
łowato z naszym zaczajonym przyjacielem u Morgensterna i Muggent-
- Powiedziałam... - zaczęła Maggie.
- Słyszałem, co powiedziałaś. Wypiłem jeszcze trochę porteru. - Bar-
dzo jesteś kochana, Maggie.
; giwnęła głową, nie dla potwierdzenia moich słów, ale po prostu żeby

pokazać, iż z jakiejś niejasnej przyczyny uznaje to za zadowalającą od-
powiedź, i pociągnęła łyk sherry, które dla niej zamówiłem. Szybko
przystąpiłem do rzeczy.
- A gdzie jest ta nasza znajoma, za którą poszłyście?
_- W kościele.
- Co?! - Zakrztusiłem się w kufel.
- Śpiewa hymny.
- Boże kochany!,A Belinda?
- Także w kościele.
- I też śpiewa hymny?
- Nie wiem. Nie wchodziłam do środka.
- Może Belinda też nie powinna była wchodzić.
- Czy jest miejsce bezpieczniejsze od kościoła?
- To prawda. Prawda. - Usiłowałem się odprężyć, ale czułem się
- Jedna z nas musiała zostać.
- Oczywiście.
. _ - Belinda mówiła, że pan może będzie chciał znać nazwę tego kościoła
62 I `_
63
- Dlaczego bym miał.,. - Wpatrzyłem się w Maggie. - Pierwszy
Zreformowany Kościół Amerykańskiego Stowarzyszenia Hugenotów?
- Maggie kiwnęła głową. Odsunąłem krzesło i wstałem. - Teraz rozu-
miem. Chodźmy.
- Co? I zostawi pan ten pyszny porter, który tak dobrze panu robi?
- Myślę o zdrowiu Belindy, nie o swoim.
Wyszliśmy i wtedy nagle nasunęła mi się myśl, że nazwa kościoła nic nie
znaczyła dla Maggie. Nie znaczyła nic, ponieważ Belinda nie powiedziała
jej, kiedy wróciła do hotelu, a nie powiedziała, gdyż Maggie wtedy spała.
A ja się zastanawiałem, o czym one mogły rozmawiać! O niczym nie
rozmawiały. Albo to było bardzo osobliwe, albo też ja nie byłem zbyt
bystry. Względnie jedno i drugie.
PadałO jak zwykle i kiedy szliśmy przez Rembrandtplein koło hotelu
"Schißer", Maggie w samą porę zadrżała z zimna.
- Niech pan patrzy - powiedziała. - Jest taksówka. Mnóstwo tak-
sówek.
- Nie powiedziałbym, źe w Amsterdamie nie ma ani jednej taksówki
nie będącej na żołdzie przestępców - odrzekłem z uczuciem - ale też nie
postawiłbym na to nawet pensa. Zresztą to nie jest daleko.
I rzeczywiście nie było - ale taksówką. Pieszo była to dosyć znaczna
odległość. Nie miałem jednak zamiaru przebywać jej piechotą. Poprowa-
dziłem Maggie przez Thorbeckeplein, skręciłem w lewo, potem w prawo
i znowu w lewo, aż wyszliśmy na Amstel. Maggie powiedziała:
- Widzę, że pan zna drogę, prawda, majorze?
- Już tutaj byłem.
- Kiedy?
- Nie pamiętam. Bodaj w zeszłym roku.
- Kiedy w zeszłym roku? - Maggie wiedziała, albo tak jej się zdawało,
o wszystkich moich poczynaniach w ciągu ostatnich pięciu lat, i łatwo było
ją dotknąć. Nie lubiła rzeczy, które nazywała nieprawidłowościami.
- Chyba na wiosnę.

- Może przez dwa miesiące?
- Mniej więcej.
- Ubiegłej wiosny spędził pan dwa miesiące w Miami - powiedziała
oskarżycielskim tonem. - Tak mówią sprawozdania.
- Wiesz, jak mi się mylą daty.
- Nie, nie wiem. - _rzerwała. - A może pan nigdy dotąd nie widział
pułkownika de Graafa ani van Geldera?
- Nie, nie widziałem.
- Ale...
- Nie chciałem ich niepokoić. - Zatrzymałem się przed budką telefoni-
czną. - Muszę zadzwonić w kilka miejsc. Zaczekaj tutaj.
= Nie! - Atmosfera Amsterdamu była widać bardzo demoralizująca.
Maggie stawała się równie nieznośna jak Belinda. Ale miała rację;
zacinający deszcz padał teraz całymi strumieniami. Otworzyłem drzwi
wpuściłem ją przed sobą do budki. Zadzwoniłem do pobliskiej firmy
wynajmu taksówek, której telefon znałem, po czym jąłem wykręcać
inny numer.
- Nie wiedziałam, że pan mówi po holendersku - rzekła Maggie.
- Nasi przyjaciele też nie wiedzą. Dlatego możemy dostać uczciwego
- Pan naprawdę nie ufa nikomu, co? - powiedziała Maggie z po-
- Tobie ufam, Maggie.
_.- Nie, nie ufa mi pan. Po prostu nie chce pan przeciążać mojej pięknej
główki zbędnymi problemami.
;- To powtarzasz po mnie - poskarżyłem się. W telefonie odezwał się
_ Graaf. Po zwyczajowych uprzejmościach zapytałem: - Jak tam te
papierki? Jeszcze'się nie udało? Dziękuję, pułkowniku, zadzwonię później.
. Odwiesiłem słuchawkę.
- Jakie papierki? - spytała Maggie.
- Te, które mu dałem.
- A skąd pan je wziął?
- Jeden facet dał mi je wczoraj.
Maggie spojrzała na mnie z właściwą sobie rezygnacją, ale nic nie
_wiedziała. Po kilku minutach zjawiła się taksówka. Podałem kierowcy
adres na starym mieście i kiedyśmy tam dojechali, poszedłém z Maggie
wąską uliczką do jednego z kanałów w dzielnicy portowej. Zatrzymałem
się na rogu.
- To jest to?
,-- To jest to - odrzekła Maggie.
"To" było małym szarym kościółkiem stojącym o jakieś pięćdziesiąt
metrów dalej nad kanałem. Tę starą, zapadniętą, rozsypującą się,budowlę
utrzymywała w mniej więcej pionowej pozycji chyba jedynie wiara,
bo dla mego niefachowego oka zdawała się być w bezpośrednim
niebezpieczeństwie runięcia do kanału. Miała kwadratową kamienną
wieżę, odchyloną co najmniej o pięć stopni od pionu, a na jej czubku
maleńką wieżyczkę, przekrzywioną niebezpiecznie w przeciwnym kie-
runku: Dla Pierwszego Reformowanego Kościoła Amerykańskiego Sto-
warzyszenia Hugenotów była najwyższa pora przystąpienia do szeroko
zakrojonej zbiórki funduszów. _
Dowodem, że niektórym przyległym budynkom jeszcze bardziej groziło
zawalenie, był fakt, iż po tej samej stronie kanału za kościołem dokonano

już ich rozbiórki na dużej przestrzeni; ogromny dźwig z największym
wysięgnikiem, jaki widziałem, nieomal nitatący wysoko w ciemnościach,
stał pośrodku oczyszczonego placu, gdzie odbudowa doszła już do
stadium ukończenia wzmocnionych fundamentów.
Poszliśmy wolno nad kanałem w stronę kościoła. Słychać było wyraźnie
organy i śpiew kobiecy. Brzmiało to bardzo przyjemnie, spokojnie, swojs-
ko i tęsknie; muzyka płynęła ponad pociemniałymi wodami kanału.
- Nabożeństwo widać trwa - powiedziałem. - Wejdź tam..:
Przerwałem połapawszy się nagle na widok młodej blondynki w białym
płaszczu deszczowym z paskiem, która właśnie przechodziła.
- Hej! - powiedziałem.
Dziewczyna była dobrze wyuczona, co robić, gdy ją zaczepia obcy
mężczyzna na pustej ulicy. Tylko spojrzała na mnie i zaczęła biec. Nie
ubiegła daleko. Pośliznęła się na mokrych kamieniach, odzyskała równo-
wagę, ale zrobiła jeszcze tylko parę kroków, zanim ją dogoniłem. Przez
chwilę usiłowała się wyrwać, potem dała za wygraną i zarzuciła mi ręce na
szyję. Maggie podeszła do nas z tym swoim purytańskim wyrazem twarzy.
- Jakaś dawna znajoma, panie majorze?
- Od dzisiejszego rana. To jest Trudi. Trudi van Gelder.
- A! - Maggie położyła uspokajająco dłoń na jej ramieniu, ale Trudi
nie zwróciła na nią uwagi, objęła mnie mocniej za szyję i popatrzyła mi
z zachwytem w twarz z odległości około czterech cali.
- Lubię pana - oznajmiła. - Pan_jest miły.
- Tak, wiem, mówiłaś mi. Do licha!
- Co robić? - spytała Maggie.
- Co robić? Trzeba ją odstawić do taksówki, wymknie się przy pierw-
szych światłach na skrzyżowaniu. Można postawić sto do jednego, że ten
stary babsztyl, który ma jej pilnować, zdrzemnął się, i ojciec pewnie teraz
przetrząsa całe miasto. Taniej by mu wypadło kupić łańcuch i kulę.
Rozplotłem ramiona Trudi nie bez pewnych trudności i podciągnąłem
rękaw na jej lewej ręce. Najpierw ją obejrzałem, a potem zerknąłem na
Maggie, która wytrzeszczyła oczy, następnie zaś ściągnęła wargi na widok
szpetnych śladów pozostawionych przez igły strzykawek. Opuściłem rę-
kaw - Trudi, zamiast wybuchnąć płaczem tak jak ostatnim razem, stała
i chichotała, jakby to wszystko było ogromnie zabawne - i obejrzałem
drugą rękę. Potem obciągnąłem i ten rękaw.
- Nic świeżego - powiedziałem.
- To znaczy, nie widzi pan niczego świeżego - rzekła Maggie.
= A co mam zrobić? Kazać jej stać tutaj, na, tym lodowatym deszczu,
robić strip-tease na brzegu kanału w takt tej organowej muzyki? Zaczekaj
chwilę.
- Dlaczego?
- Chcę się namyślić - odparłem cierpliwie. _
_6
Namyślałem się więc, podczas gdy Maggie stała z wyrazem posłusznego
wyczekiwania na twarzy, a Trudi, przytrzymując mnie zaborczo za rękę,
wpatrywała się we mnie z uwielbieniem. W końcu zapytałem:
- Nikt tam ciebie nie widział?
- O ile wiem, to nie.
- Ale Belindę widzieli?

- Oczywiście. Ale nie na tyle, aby ją potem poznać. Tam w środku
wszyscy mają przykryte głowy. Belinda ma na głowie chustkę, na niej
kaptur płaszcza, i siedzi w cieniu - to widziałam z wejścia.
- Wyciągnij ją stamtąd. Zaczekaj, aż skończy się nabożeństwo, a potem
idź za Astrid Lemay. I staraj się zapamiętać możliwie najwięcej twarzy
osób będących na nabożeństwie.
Maggie spojrzała na mnie z powątpiewaniem.
- Obawiam się, że to będzie trudne.
- Dlaczego?
- Bo wszystkie są podobne do siebie.
- A co one są?, Chinki?
- Większość to zakonnice z Bibliami i tymi paciorkami u pasa. Włosów
ich nie widać, mają na sobie te długie czarne szaty i te białe...
- Maggie... - pohamowałem się z trudem - ja wiem, jak wyglądają
- Tak, ale jest coś innego. Prawie wszystkie są młode i przystojne...
niektóre bardzo przystojne...
- Na to, żeby być zakonnicą, nie musi się mieć twarzy jak po wypadku
autobusowym. Zadzwoń do hotelu i podaj numer, pod którym można cię
będzie złapać. Chodź, Trudi. Do domu.
podążyła za mną dosyć potulnie, najpierw pieszo, a potem taksówką,
w której przez cały czas trzymała mnie za rękę i z wielkim ożywieniem
paplała najróżniejsze wesołe głupstwa, niby małe dziecko zabrane nie-
spodziewanie na zabawę. Przed domem van Geldera kazałem taksówce
czekać.
' Trudi została odpowiednio wyłajana zarówno przez van Geldera, jak
Hertę, z tą gwałtownością i surowością, które zazwyczaj maskują głęboką
ulgę, po czym wyprowadżono ją z pokoju, przypuszczalnie do łóżka. Van
lder nalał dwa drinki z pośpiechem człowieka, który odczuwa potrzebę
wypicia czegoś, i poprosił, abym usiadł. Odmówiłem.
- Czeka na mnie taksówka. Gdzie o tej porze mogę znaleźć pułkownika
de Graafa? Chciałbym od niego pożyczyć samochód, najchętniej szybki.
Van Gelder uśmiechnął się.
_ - Nie zadaję panu żadnych pytań. Pułkownika znajdzie pan w jego
biurze. Wiadomo mi, że dzisiaj pracuje do późna. - Podniósł swą szklan-
kę. - Tysiączne dzięki. Byłem bardzo, bardzo niespokojny.
67
- Zaalarmował pan policję, żeby jej szukała?
-Nieoficjalnie. - Van Gelder ľśmiechnął się znowu, ale krzywo.
- Pan wie, dlaczego. Mam paru zaufanych przyjaciół, ale w Amsterdamie
jest dziewięćset tysięcy ludzi.
- Czy pan się orientuje, dlaczego była tak daleko od domu?
- W tym przynajmniej nie ma żadnej tajemnicy. Herta często ją tam
prowadza... to znaczy do,tego kościoła. Wszyscy w Amsterdamie, którzy
są rodem z Huyler, tam chodzą. To jest kościół hugenocki, a w Huyler
również jest taki; no, może nie tyle kościół, co lokal handlowy, którego
w niedziele używają do odprawiania nabożeństw. Herta wozi ją tam
również. Obydwie często jeżdżą na tę wyspę. Te kościoły oraz park
Vondel to jedyne wycieczki, jakie ma to dziecko.
Herta wtoczyła się do pokoju i van Gelder spojrzał na nią niespokojnie.
Z miną, która mogła ľchodzić za wyraz satysfakcji na jej drętwej twarzy,

Herta potrząsnęła głową i wytoczyła śię z powrotem.
-No, Bogu dzięki. - Van Gelder opróżnił szklankę. - Żadnych
zastrzyków. ,
- Tym razem nie. - Ja także opróżniłem moją szklankę, pożegnałem
się i wyszedłem.
Zapłaciłem taksówkarzowi na Marnixstraat. Van Gelder uprzédził telefoni-
cznie de Graafa, że przyjeżdżam, toteż pułkownik czekał na mnie. Jeżeli był
zajęty, nic na to nie wskazywało. Jak zwykle wylewał się z fotela, na którym
siedział, biurko przed nim było puste, brodę miał wspartą na palcach i kiedy
, wszedłem, óderwał oczy od nieśpiesznego kontemplowania nieskończoności.
- Należy przypuszczać, że pan poczynił postępy? - przywitał mnie.
- Błędne przypuszczenie, niestety.
- Co? Żadnych widoków na szeroką drogę wiodącą do ostatecznego
rozwiązania?
- Wyłącznie ślepe zaułki.
- Słyszałem od inspektora, że idzie o samochód.
- Bardzo bym prosił.
- Czy można spytać, do czego jest panu potrzebny?
= Do wjeżdżania w zaułki. Ale w gruncie rzeczy nie o to chcę pana prosić.
- Tak też myślałem.
- Chciałbym dostać nakaz rewizji.
- Po co?
- Aby przeprowadzić rewizję - odpowiedziałem cierpliwie. - Oczy-
wiście w obecności wyższego funkcjonariusza czy funkcjonariuszy, aby to
było legalne.
- U kogo? Gdzie?
- U Morgensterna i Muggenthalera. Magazyn pamiątek. Niedaleko
doków... nie znam adresu.
68

Słyszałem o nich - kiwnął głową de Graaf. - Nie wiadomo mi
o niczym, co by ich obciążało. A panu?
Nie..
; _. Więc dlaczego tak pana ciekawią?
-._ Naprawdę nie mam pojęcia. Chcę się właśnie dowiedzieć, dlaczego
; mnie ciekawią. Byłem w ich magazynie dzisiaj wieczorem.
zadyndałem mu przed oczami pękiem wytrychów. ,
- Zapewne pan _ wie, że posiadanie takich narzędzi jest nielegalne
~ powiedział de Graaf surowo.
Schowałem wytrychy do kieszeni.
- Jakich narzędzi?
- Chwilowa halucynacja - odrzekł de Graaf uprzejmie.
_-- Ciekawi mnie, dlaczego mają zamek zegarowy w stalowych drzwiach
prowadzących do ich biura. Ciekawi mnie ogromny zapas Biblii zgroma-
dzony w ich magazynie. - Nie napomknąłem o zapachu haszyszu oraz
człowieku zaczajonym za lalkami. - Ale najbardziej mnie interesuje
obejrzenie listy ich dostawców.
- Nakaz rewizji możemy załatwić pod byle pretekstem - powiedział
Graaf. - Sam będę panu towarzyszył. Bez wątpienia wyjaśni pan
bardziej szczegółowo swoje zainteresowania jutro rano. A teraz co do tego

samochodu. Van Gelder ma doskonałą propozycję. Za dwie minuty będzie
wóz policyjny ze specjalnym silnikiem, zaopatrzony we wszystko od
odbiornika nadawczo-odbiorczego âż po kůjdanki, ale według wszelkich pozo-
rów wyglądający na taksówkę. Rozumie pan, że prowadzenie taksówki
nastręcza pewne problemy.
H_-Będę się starał nie zarabiać za dużo na boku. Ma pan jeszcze
coś ' dla _mnie?
'_ Też za dwie minuty. Pański samochód przywiezie pewne informacje
_ura rejestrów.
istotnie w dwie minuty później na biurku de Graafa znalazła się teczka.
obejrzał jakieś _ papiery. .
~ Astrid Lemay. Nazwisko prawdziwe, co może najdziwniejsze. Ojciec
holender, matka Greczynka. Był wicekonsulem w Atenach, obecnie nie
żyje. Miejsce pobytu matki nieznane. Lat dwadzieścia cztery. Nie wiadomo
o niej nic negatywnégo = i niéwiele pozytywnego. Muszę powiedzieć, że
jej sytuacja jest trochę niejasna: Pracuje jako hostessa w nocnym lokalu
inova", mieszka w małym mieszkanku w pobliżu. Ma jednego znanego
krewnego, brata George'a, lat dwadzieścia. A! To może pana zainte-
resować. George spędził podobno sześć miesięcy jako gość Jej Królews-
kiej Mości. _
. - Narkotyki?
- Napad i usiłowanie rabunku, zdaje się bardzo amatorska robota.
bpe_ľł ten błąd, że napadł na detektywa w cywilu. Podejrzany o narkomanię
69
- prawdopodobnie próbował zdobyć na to pieniądze. Nic więcej nie mamy.
- Wziął inny papier. - TŐn numer MOO 144, który pan mi podał, jest
radiowym sygnałem wywoławczym belgijskiego statku przybrzeżnego
, Marianne", który ma jutro przypłynąć z Bordeaur. Mam dosyć sprawny
personel, nie?
- Tak. Kiedy on przypływa?
- W południe. Przeszukamy go?
- Nic byście nie znaleźli. Ale proszę, żebyście nie zbliżali się do niego.
Macie jakieś dane co do dwóch pozostałych numerów?
- Niestety nic co do 910020. Ani 2797. - Przerwał w zamyśleniu.
- A czy nie może to być dwů razy 797? Wie pan: 797797?
- Wszystko może być.
De Graaf wyjął z szuflady książkę telefoniczną, potem odłożył ją i pod-
niósł słuchawkę.
- Numer telefoniczny 79?797 - powiedział. - Proszę ustalić, kto jest
zapisany pod tym numerem. Zaraz.
Siedzieliśmy w milczerľu, dopóki telefon nie zadzwonił. De Graaf słuchał
przez chwilę, odłożył shrchawkę.
- Nocny lokał "Balinova" - powiedział.
- Sprawny personel ma szefa jasnowidza.
- A dokąd pana prowadzi to jasnowidztwo?
-Do nocnego lokalu "Balinova". - Wstałem. - Mam twarz dosyć
łatwą do rozpoznania, nieprawdaż, pułlcowniku?
- To nie jest twarz, którą się zapomina. Te białe blizny. Nie uważam,
żeby pański chirurg plastyczny naprawdę się starał.
- Starał się, i owszem. Starał się ukryć swoją niemal całkowitą nie-

znajomość chirurgii plastycznej. Czy nie ma pan tu, w komendzie, jakiejś
ciemnej szminki?
- Szminki? - Zamrugał oczami, po czym uśmiechnął się szeroko. - No
nie, panie majorze! Charakteryzacja? W dzisiejszych czasach? Sherlock
Holmes umarł już wiele lat temu.
- Gdybym miał choć w połowie taki rozum jak Sherlock - powiedzia-
łem ociężale - nie potrzebowałbym żadnej charakteryżacji.
Rozdział SZóStY
Żółto-czerwona taksówka, którą mi przydzielono, wyglądała zewnętrz-
nie na całkiem normalnego opla, ale była wyposażona w dodatkowy silnik.
włożono w nią masę roboty. Miała wysuwaną policyjną syrenę, wysuwane
policyjne światło migające, a na tyle klapę, która się opuszczała oświet-
lając znak "Stop". Pod przednim siedzeniem były linki, torby opatrunkowe
ćaz kanistry z gazem łzawiącym, a w kieszeniach drzwiowych kajdanki
kluczykami. Bó_ jeden wie, co było w bagażniku. I było mi to obojętne.
hciałem jedynie szybkiego samochodu i taki dostałem.
Zajechałem przed nocny lokal "Balinova", gdzie parkowanie było zaka-
uie, i zatrzymałem się na wprost stojącego tam umundurowanego i uzbro-
jonego w pistolet policjanta. Kiwnął prawie niedostrzegalnie głową i od-
szedł miarowym krokiem. Umiał rozpoznać policyjną taksówkę i nie chciał
wyjaśniać oburzonym obywatelom, dlaczego może jej ujść na sucho wy-
kroczenie, które automatycznie kosztowałoby ich mandat.
Wysiadłem, zamknąłem drzwiczki na klucz i przeszedłem przez chodnik
do wejścia nocnego lokalu, nad którym migotał neon "Balinova" oraz dwie
neonowe postacie tancerek hula-hula, aczkolwiek nie mogłem dopatrzeć
się _ żadnego związku między Hawajami a Indonezją. Może miały to być
tancerki z Bali, ale jeśli tak, to były niewłaściwie ubrane - czy rozebrane.
po _ obu stronach wejścia znajdowały się dwie duże gabloty, przeznaczone
na swoistą wystawę artystyczną, która bez nadmiernych obsłonek infor-
mowała o naturze rozkoszy kulturalnych oraz bardziej egzoterycznych
czynności naukowych, jakie można było znaleźć wewnątrz. Jeżeli trafiał się
_zn wizerunek młodej damy, mającej na sobie tylko kolczyki i bransoletki,
nic więcej, to wydawała się niemal niestosownie wystrojona. Jednakże
jeszcze bardziej interesujące było kawowej barwy oblicze, które spojrzało
na mnie z odbicia w szybie; gdybym nie wiedział, że to ja, nie poznałbym
siebie. Wszedłem do środka.
"Balinova", zgodnie z najlepszą, uświęconą przez czas tradycją, była
lokalem małym, dusznym, zadymionym i wype_ionym jakąś nieokreśloną
_orľą, której głównym składnikiem zdawała się być przypalona guma
która zapewne miała wprawiać klientów w nastrój odpowiedni do
71
maksymalnego delektowania się oferowanymi im rozrywkami, ale w efe-
kcie wywoływała w ciągu paru sekund paraliż powonienia. Nawet
bez współdziałania snujących się obłoków dymu lokal był rozmyślnie
źle oświetlony, poza jaskrawym reflektor_m skierowanym na ścenę,
która też zgodnie ze zwykłą praktyką nie była wcale sceną, tylko
małym okrągłym parkietem tanecznym pośrodku salki.
Publiczność składała się prawie wyłącznie z mężczyzn, których skala
wieku sięgała od wybałuszających oczy młodzieniaszków aż po dziarskich,
bystrookich osiemdziesięciolatków, których sprawności wzrokowej naj-

wyraźniej nie przyćmiło przemijanie lat. Prawie wszyscy byli dobrze
ubrani, gdyż amsterdamskie nocne lokale lepszej klasy - te, które nadal
gorliwie zaspokajâją wyrafinowane gusty zblazowanych koneserów nie-
których sztuk plastycznych - nie są przeznaczone dla ludzi żyjących
z opieki społecznej. Jednym słowem lokale te nie są tanie, _a "Balinova"
była bardzo, bardzo droga, jako jedna z nader nielicznych podejrzanych
spelunek w mieście. Na sali było kilka kobiet, lecz tylko kilka. Z cał-
kowitym brakiem zaskoczenia ujrzałem Maggie i Belindę siedzące przy
stoliku opodal drzwi i mające przed sobą jakieś napoje mdłej barwy.
Obydwie miały obojętne miny, przy czym mina Maggie była niewątpliwie
bardziej obojętna. -
Moja charakteryzacja zdawała się chwilowo całkowicie zbyteczna. Nikt
na mnie nie spojrzał, kiedy wszedłem, i było całkiem jasne, że nikt nie miał
ochoty na mnie patrzeć, rzecz chyba zrozumiała w tych okolicznościach,
jako że widzowie wytrzeszczali oczy, by nie uronić żadnego z estetycznych
niuansów czy symbolicznych znaczeń oryginalnego i skłaniającego do
przemyśleń widowiska baletowego, które rozgrywało się przed ich za-
chwyconymi oczyma i w którego toku kształtna młoda dziewo_a, siedząca
w piankowej kąpieli, usiłowała przy akompaniamencie dysonansowego
łomotu i astmatycznego sapania'potwornej orkiestry, której skądinąd nie
tolerowano by w fabryce kotłów, pochwycić ręcznik chytrze umieszczony
poza jej zasięgiem. Powietrze było naelektryzowane napięciem, albowiem
publiczność próbowała wyobrazić sobie bardzo nieliczne możliwości,
dostępne dla nieszczęsnej dziewczyny. Usiadłem przy stoliku obok Belin-
dy i obdarzyłem ją uśmiechem, który w zestawieniu z moją nową cerą
musiał być nader olśniewający. Belinda odsunęła się szybko o jakieś sześć
cali unosząc noś nieco wyżej.
- A pfe! - powiedziałem. Obie dziewczyny obróciły się ku mnie, ja zaś
wskazałem głową scenę. - Dlaczego któraś z was nie pójdzie jej pomóc?
Nastąpiło długie milczenie, po czym Maggie zapytała bardzo powściąg-
liwie :
- Co się panu stało, u licha?
- Jestém w przebraniu. Mów ciszej.
72
- Ale. . . ale dzwoniłam do hotelu zaledwie przed paroma minutami
_-- powiedziała Belinda.
- I nie szepcz także. Pułkownik de Graaf skierował mnie do tego lokalu.
ona przyszła prosto tutaj?
Kiwnęły głowami.
- I już nie wychodziła?
- Przynajmniej nie frontowymi drzwiami - odrzekła Maggie.
- Starałyście się zapamiętać twarze zakonnic, kiedy wychodziły? Tak
jak was prosiłem?
- Starałyśmy się - odrzekła Maggie.
zauważyłyście w którejś z nich coś dziwnego, szczególnego, coś, co
_ było niezwykłe?
-Nie, nic. Tyle tylko, że w Amsterdamie widocznie mają bardzo
przystojne zakonnice - powiedziała wesoło Belinda.
- Maggie już mi mówiła. I to wszystko?
Popatrzyły po sobie z wahaniem, a potem Maggie powiedziała:

- Było coś dziwnego. Zdawało nam się, że widziałyśmy o wiele więcej
osób wchodzących do kościoła niż wychodzących stamtąd.
- W tym kościele na pewno było znacznie więcej osób, niż z niego
wyszło - rzekła Belinda. - Ja tam byłam, wie pan.
-Wiem - odrzekłem cierpliwie. - Co rozumiesz przez "o wiele
- No - powiedziała Belinda przezornie - całkiem sporo.
- Aha, więc teraz zeszliśmy do "całkiem sporo". Ma się rozumieć
sprawdziłyście, czy kościół jest pusty?
teraz z kolei Maggie była w defensywie. - Przecież pan kazał nam iść
za Astrid Lemay. Nie mogłyśmy czekać.
-- Czy przyszło wam na myśl, że niektóre osoby mogły zostać na
prywatne modlitwy? Albo że może nie bardzo dobrze liczycie?
Belinda ściągnęła gniewnie usta, ale Maggie położyła dłoń na jej dłoni.
- To nie fair, panie majorze. - I to mówiła Maggie! - Możemy
popełniać błędy, ale to nie jest fair.
Kiedy Maggie mówiła w ten sposób, zawsze słuchałem.
_-- Przepraszam cię, Maggie. I ciebie, Belindo. Kiedy tacy tchórze jak ja
wpadają w panikę, odgrywają się na ludziach, którzy nie mogą im się
odpłacić.
Obie od razu obdarzyły mnie tym słodkim, współczującym uśmiechem,
który normalnie doprowadziłby mnie do wściekłości, ale który w owej
chwili wydał mi się dziwnie wzruszający; widocznie ta szminka coś zrobiła
z _moim systemem nerwowym.
- Bóg jeden wie, że popełniam więcej błędów niż wy - powiedziałem.
tak rzeczywiście było i w tym momencie właśnie popełniłem jeden
z _największych; powinienem był słuchać uważniej tego, co mówiły.
13
- Co teraz? - spytała Belinda.
- Tak, co robimy teraz? - dodała Maggie.
Najwyraźniej uzyskałem przebaczenie. - Pokręćcie się po nocnych
lokalach w okolicy. Bóg świadkiem, że ich nie brakuje. Zobaczcie, czy nie
rozpoznacie tam kogoś z występujących artystów, z personelu, może
nawet spośród publiczności - kto wygląda podobnie do którejś z osób
widzianych przez was dzisiaj w kościele.
Belinda popatrzyła na mnie z rľedowierzaniem.
- Zakonnice w nocnym lokalu?
- Czemu nie? Biskupi chodzą na garden-party, prawda?
- To nie to samo...
- Rozrywka jest rozrywką wszędzie na świecie - powiedziałem sen-
tecjonalnie. - Szczególnie rozejrzyjcie się za takimi, które mają suknie
z długimi rękawami albo te wymyślne rękawiczki sięgające po łokcie.
- Dlaczego? - zapytała Belinda.
- Rusz głową. Gdybyście kogoś takiego znalazły, spróbujcie się dowie-
dzieć, gdzie mieszka. Bądźcie z powrotem w hotelu o pierwszej. Przyjadę
tam do was. ,
- A co pan będzie robił? - spytała Maggie.
Rozejrzałem się z wolna po lokalu.
- Mam tutaj do przeprowadzenia jeszcze wiele badań.
- Tak sobie wyobrażam - rzekła Belinda.
Maggie już otworzyła usta, by coś powiedzieć, ale to nieuchronne

pouczenie zostało Belindzie oszczędzone przez pełne uznania "achy"
i "ochy" niepohamowanego zachwytu, które nagle rozległy się w lokalu.
Widzowie o mało nie zerwali się z miejsc. Znękana artystka rozwiązała
swój straszny dylemat prostym, lecz pomysłowym oraz wysoce skutecz-
nym sposobem, odwracając blaszaną wannę i posługując się nią niby
skorupą żółwia, aby przesłonić swój dziewiczy rumieniec, gdy przemie-
rzała niewielką odległość dzielącą ją od zbawczego ręcznika. Wypros-
towała się owinięta nim jak Wenus wynurzająca się z głębiny i skłoniła się
widzom z królewską gracją, niczym Madame Melba żegnająca się po raz
ostatni z Covent Garden. Rozentuzjazmowana publiczność, a najbardziej
osiemdziesięciolatki, zaczęła gwizdać i nawoływać o więcej, ale na próżno;
wyczerpawszy swój repertuar artystka wdzięcznie potrząsnęła główką
i zeszła drobnym kroczkiem ze sceny ciągnąc za sobą obłoki mydlanych
banieczek.
- No, niech mnie licho! - powiedziałem z podziwem. - Założę się, że
żadnej z was nie przyszłoby to do głowy.
- Chodź, Belindo = pawiedziała Maggie. - To nie jest miejsce dla nas.
Wstały i wyszły. Mijając mnie, Belinda poruszyła brwiami w sposób,
który podej¨rzanie wyglądał na mrugnięcie, uśmiechnęła się słodko, po-
wiedziała: "Dosyć mi się podoba, że to się panu podoba" i przeszła
ja zaś zastanowiłem się nieufnie nad znaczeniem jej słów. Odprowadziłem
wzrokiem aż do wyjścia,_ by sprawdzić, czy ktoś idzie za nimi,
W istocie tak było: najpierw ruszył jakiś bardzo tłusty, bardzo masywnie
zbudowany facet o obwisłych policzkach i dobrotliwej minie, ale to
nie miało żadnego znaczenia, jako że tuż za nim podążało kilkudziesięciu
innych. Główna atrakcja wieczoru się zakończyła, takie wielkie chwile
następowały rzadko, szczyty były osiągalne nieczęsto - zaledwie trzy
razy na wieczór przez siedem wieczorów w tygodniu - toteż ci ludzie
wyruszali na bardziej zielone pastwiska, gdzie można było nabyć gorzałkę
za : ćwierć tutejszej ceny.
Lokal był teraz na wpół opustoszały, całun dymu rzednął, a widoczność
poprawiała się odpowiednio. Rozejrzałem się dokoła, ale w tej chwili
_zerwy nie zauważyłem itic interesującego. Kelnerzy krążyli po sali.
zamówiłem scotcha i otrzymałem napój, w którym drobiazgowa analiza
chemiczna mogłaby wykryć nikłe ślady whisky. Jakiś stary człowiek
wycierał mały par_kiet taneczny nieśpiesznymi i wystylizowanymi ruchami
I~płana dope_tiającego świętego obrządku. Orkiestra dzięki Bogu mi-
lczała, pochłaniając z entuzjazmem piwo ofiarowane jej przez jakiegoś
głuchego na muzykę klienta. A potem ujrzałem osobę, dla której tu
przyszedłem, choć wyglądało już na to, że nie będę jej widział przez
długi czas.
'ő_strid Lemay stała w wewnętrznych drzwiach po drugiej stronie salki
owijając sobie szalem ramiona, podczas gdy jakaś dziewczyna szeptała jej
coś do ucha; z pełnego napięcia wyrazu ich twarzy oraz pospiesznych
tchów wynikało, że była to wiadomość dość pilna. Astrid kilkakrotnie
kiwnęła głową, po czym prawie przebiegła przez mały parkiet taneczny
wyszła frontowymi drzwiami. Podążyłem za nią nieco mniej śpiesznie.
Dopędziłem ją i byłem zaledwie o kilka kroków w tyle, kiedy skręciła
w '-Rembrandtplein. Zatrzymała się. ja także przystanąłem i popatrzyłem na
to ; na co patrzyła, słuchając tego, czego słuchała.

katarynka była ulokowana na ulicy, przed przykrytą dachem, ale po-
zbawioną okien kawiarenką na chodniku. Nawet o tej nocnej porze kawiar-
nia _ była prawie pełna i cierpiący klienci mieli miny ludzi gotowych
zapłacić każdą sumę, żeby się przeniéść gdzie indziej. Ta katarynka była
najwyraźniej repliką tamtej sprzed "Rembrandta", wraz z tymi samymi
jaskrawymi kolorami, wielobarwnym baldachimem i identycznie ubrany-
mi lalkami, tańczącymi na swoich elastycznych nitkach, aczkolwiek była
wyraźnie gorszego gatunku od tamtej, zarówno pod względem mechanicz-
nym, jak muzycznym: Machinę tę także obsługiwał staruch, ten jednak miał
długą, rozwianą siwą brodę, która nie była myta ani czesana, odkąd
przestał się golić, oraz kapelusz stetson i wojskowy płaszcz angielski,
74 75
który spowijał go aż po kostki. Wydało mi się, że pośród szczękania, jęczenia
i sapania wydawanego przez katarynkę, wykryłem fragment "Cyganerii",
chociaż Bóg świadkiem, że Puccini nigdy nie kazał tak cierpieć umierającej
Mimi, jak by cierpiała, gdyby znalazła się na Rembrandtplein tego wieczora.
Stary miał skupioną blisko i najwyraźiiiej uważną publiczność, na którą
składał się jeden człowiek. Poznałem w nim jednego z tej grupy, którą
widziałem przy katarynce przed "Rembrandtem". Jego ubranie było
wytarte, lecz schludne, a_strąkowate, czarne włosy opadały mu na strasz-
liwie chude ramiona, które sterczały pod marynarką jak patyki. Nawet
z odległości około dwudziestu kroków widziałem, że stopień jego wynisz-
czenia jest mocno zaawansowany. Mogłem dojrzeć jego twarz tylko z jed-
nej strony, ale zauważyłem, że policzek jest trupio zapadnięty, a skóra
barwy starego pergaminu.
Człowiek ten stał oparty o katarynkę; ale bynajmniej nie z miłości do
Mimi. Stał oparty o katarynkę, ponieważ gdyby się o coś nie oparł,
przewróciłby się z całą pewnością. Ten młody człowiek najwyraźniej czuł
się bardzo niedobrze i do runięcia na ziemię wystarczyłby mu tylko jeden
nieopatrzny ruch. Od czasu do czasu całym jego ciałem wstrząsały niepo-
hamowane, sp_natyczne drgawki; mniej często dobywały mu się z krtani
chrapliwe łkania lub rzężenia. Stary człowiek w płaszczu najwyraźniej nie
uważał go za zbyt dobrego klienta, bo kręcił się niezdecydowanie koło
niego, cmokając z wyrzutem i poruszając bezradnie rękami, całkiem
podobnie do nieco zwariowanej kvvoki. Poza tym wciąż rozglądał się
niespokojnie nad jego ramieniem po placu, tak jakby obawiał się czegoś
czy kogoś.
Astrid szybko podeszła do katarynki, a ja tuż za nią. Uśmiechnęła się
przepraszająco do brodatego starucha, objęła ramieniem młodzieńca i od-
ciągnęła go stamtąd. Przez chwilę usiłował się wyprostować i wtedy
zauważyłem, że jest dosyć wysoki, co najmniej o sześć cali wyższy od
dziewczyny, ale wzrost tylko podkreślał jego szkieletową budowę. Oczy
miał nieruchome i szkliste, twarz człowieka konającego z wygłodzenia,
policzki tak niewiarygodnie zapadnięte, iż można by przysięc, że nie ma
zębów. Astrid usiłowała na poły go prowadzić, na poły nieść, ale choć jego
wyniszczenie doszło do takiego stopnia, że nie mógł być wiele cięższy od
niej, chwiał się tak niepohamowanie, że zataczała się razem z nim po
chodniku.
Podszedłem do nich bez słowa, opasałem go ramieniem - było to tak,
jakbym obejmował szkielet - i przejąłem od Astrid jego ciężar. Spojrzała

na mnie, a jej ciemne oczy były pełne niepokoju i lęku. Nie przypuszczam
też, żeby moja sepiowa cera dodała jej wiele ufności.
- Proszę, niech pan mnie zostawi = powiedziała błagalnym głosem.
- Dam sobie radę.
76
_ - Nie da pani rady. On bardzo źle się czuje, panno Lemay.
Wpatrzyła się we mnie. - Pan Sherman!
_-- Nie jestem pewien, czy mi się to podoba - powiedziałem w zamyś-
leniu. - Jeszcze parę godzin temu nigdy mnie pani nie widziała, nawet nie
znała mojego nazwiska. A teraz, kiedy tak się opaliłem i wyprzystoj-
-_łem. . . ops !
_ George, którego gumo_rate nogi przemieniły się nagle w galaretę,
_- mało nie wyśliznął mi się z rąk. Widziałem, że obaj nie zajdziemy zbyt
daleko wytańcowując takiego walca po Rembrandtplein, więc pochyliłem
się, aby go sobie przerzucić przez ramię na modłę strażacką. Chwyciła
mnie za rękę w przerażeniu.
__ = Nie! Niech pan tego nie robi! Niech pan tego nié robi!
_: - Ale dlaczego? - spytałem rozsądnie. - To najłatwiejszy sposób.
- Nie, nie! Jak was zobaczy policja, zabierze go ze sobą.
wyprostowałem się, objąłem go ponownie i usiłowałem utrzymać moż-
liwie jak najbliżej pionu.
, - Ścigający i ścigany - powiedziałem. - Pani i van Gelder.
, - Słucham?
- A oczywiście pani brat, George, jest...
- Skąd pan wie, jak ma na imię? - wyszeptała.
- Moją rzeczą jest wiedzieć to i owo - odrzekłem wyniośle. - Jak
mówiłem, braciszek George znajduje się w dodatkowto niekorzystnej
sytuacji, bo nié jest całkiem nie znany policji. Posiadanie byłego więźnia
jako brata może być wyraźnym minusem towarzyskim.
Nic nie odpowiedziała. Wątpię, czy kiedykolwiek widziałem kogoś, kto
wyglądał na tak całkowicie zgnębionego i pokonanego.
- Gdzie on mieszka? - spytałem.
_- Razem ze mną, rzecz jasna. - To pytanie wyraźnie ją zdziwiło.
: Niedaleko stąd.
Rzeczywiście nie było daleko, nie więcej niż pięćdziesiąt jardów boczną
ulicą - o ile takie ciasne i ponure przejście można nazwać ulicą - za
_tlinova". Schody prowadzące do mieszkania Astrid były najwyższe
najbardziej kręte, jakie widziałem, a z przewieszonym przez ramię
fVorgem wspinałem się na nie z trudem. Astrid otworzyła z klucza drzwi
do swego mieszkania, które okazało się niewiele większe od klatki na
króliki, składając się, o ile mogłem stwierdzić, z malutkiego saloniku
i równie malutką przyległą doń sypialnią. Przeszedłem do sypialni, ułoży-
łem George'a na wąskim łóżku, wyprostowałem się i otarłem czoło.
- Wdrapywałem się na drabiny lepsze od tych pani przeklętych scho-
dów,-- powiedziałem z uczuciem.
-_ Bardzo mi przykro. Hotel studencki jest tańszy, no ale z Georgem...
Balinova" nie płaci zbyt dobrze.
77
Sądząc po tych dwóch małych pokoikach, schludnych, ale podniszczońych
jak ubranie George'a, istotnie płacono tam bardzo mało. Powiedziałem:

- Osoby w takim położeniu, jak pani, mają szczęście, jeżeli dostają
cokolwiek.
- Słucham?
- Dość tego "słucham". Doskonale pani wie, o co mi idzie. Prawda,
panno Lemay. . . czy może wolno mi panią nazywać Astrid?
- Skąd pan zna moje nazwisko? - Nie mógłbym sobie z punktu
przypomnieć, czy kiedy widziałem dziewczynę załamującą ręce, ale to
właśnie w tej chwili robiła. - Skąd... skąd pan wie o mnie różne rzeczy?
-Dajże z tym spokój - odrzekłem szorstko. - Musisz przypisać
pewną zasługę swojemu chłopcu.
- Mojemu chłopcu? Ja nie mam chłopca.
- No to eks-chłopcu. A może lepiej ci odpowiada "zmarłemu chłopcu"?
- Jimmy'emu? - szepnęła.
- Jimmy'emu Duclos - przytaknąłem. - Mógł stracić dla ciebie głowę
- z fatalnym dla siebie skutkiem - ale zdążył mi coś o tobie opowiedzieć.
Mam nawet twoją fotografię.
Była_wyraźnie zmieszana. - Ale... ale tam, na lotnisku...
- A czegoś się po mnie spodziewała... że cię uściskam? Jimmy'ego
zabili na lotnisku, bo miał zamiar coś zrobić. Co to było?
- Przykro mi, ale nie mogę panu pomóc.
- Nie mogę? Czy nie chcę?
Nic nie odpowiedziała.
- Czy ty kochałaś Jimmy'ego, Astrid?
Popatrzała na mnie w milczeniu, z błyszczącymi oczyma. Powoli kiwnęła
głową.
- I nie powiesz mi? - Milczenie. Westchnąłem i popróbowałem od
innej strony. - Czy Jimmy Duclos powiedział ci, kim był?
Potrząsnęła głową.
- Ale się domyślałaś? _
Przytaknęła.
- I powiedziałaś komuś, czego się domyślasz?
To ją załamało. - Nie! Nie! Nikomu nie powiedziałam. Przysięgam na
Boga, że nikomu nie powiedziałam!
Najwyraźniej kochała go i w tej chwili nie kłamała.
- Czy kiedyś o mnie wspominał?
- Nie.
- Ale ty wiesz, kim jestem?
Spojrzała na mnie, a dwie duże łzy spłynęły jej z wolna po policzkach.
- Doskonale wiesz, że kieruję biurem do spraw narkotyków Interpolu
w Londynie.
znowu milczenie. Chwyciłem ją za ramiona i potrząsnąłem gniewnie.
Prawda, że wiesz?
kiwnęła głową. Wielka specjalistka od milczenia.
Więc jeżeli nie powiedział ci tego Jimmy, to kto?
- Och, Boże! Proszę, niech pan mi da spokój!
mnóstwo dalszych łez goniło teraz te pierwsze dwie po jej policzkach.
to jej dzień płakania, a mój wzdychania, więc westchnąłem, znowu
zmieniłem taktykę i spojrzałem przez drzwi na chłopaka leżącego na łóżku.
- Jak przypuszczam,_ George nie jest żywicielem rodziny?
- George nie może pracować. - Powiedziała to tak, jakby wyrażała po

prostu prawo natury. - Nie pracuje od przeszło roku. Ale co on ma z tym
wspólnego?
- Wszystko. - Podszedłem i pochyliłem się nad nim, przypatrzyłem
_ się uważnie, podniosłem jego powiekę i opuściłem ją. - Co z nim
robisz, kiedy jest w takim stanie?,
- Nie można nic zrobić.
Podciągnąłem rękaw na szkieletowej ręce George'a. Pokłuta, pokryta
bliznami i zsiniała od niezliczonych zastrzyków, przedstawiała odrażający
widok; ręka Trudi była niczym w porównaniu z nią. Powiedziałem:
- Nikt już nigdy nie zdoła nic dla niego zrobić. Wiesz o tym, prawda?
- Wiem. - Spostrzegła moje badawcze spojrzenie, przestała ocierać
sobie twarz koronkową chusteczką rozmiarów mniej więcej znaczka poczto-
wego i uśmiechnęła się gorzko. - Pan chce, żebym podwinęła mój rękaw.
_- Nie znieważam miłych dziewczyn. Chcę tylko zadać ci kilka prostych
pytań, na które możesz odpowiedzieć. Od jak dawna jest tak z Georgem?
- Od trzech lat.
- Jak długo jesteś w "Balinova"?
- Trzy lata.
- Podoba ci się tam?
- Czy mi się podoba! - Ta dziewczyna zdradzała się za każdym razem,
iy otwierała usta; - Czy pan wie, co to znaczy pracować w nocnym
lokalu... takim nocnym lokalu? Wstrętni, okropni starzy mężczyźni łypią na
ciebie.
- Jimmy Duclos nie był wstrętny, okropny ani stary.
Była zaskoczona. - Nie, jasne, że nie. Jimmy...
-Jimmy Duclos nie żyje, Astrid. Jimmy nie żyje, bo zakochał się
w hostessie z nocnego lokalu, która jest szantażowana.
- Nikt mnie nie szantażuje.
- Nie? To kto wywiera na ciebie nacisk, żebyś milczała, żebyś wykony-
wała pracę, do której wyraźnie masz obrzydzenie? I dlaczego wywierają
nacisk? Czy to przez George'a? Co on zrobił czy też co mówią, że
zrobił? Wiem, że siedział w więzieniu, więc to nie może być to. Dlaczego
78 79
musiałaś mnie szpiegować, Rstrid? Co wiesz o śmierci Jimmy'ego Duc-
losa? Ja wiem, jak zginął. Ale kto go zabił i dlaczego?
- Nie wiedziałam, że go zabiją! - Siadła na łóżku-sofie zakrywając
twarz dłońmi, a ramiona jej drgały. - Nie wiedziałam, że go zabiją.
- No, już dobrze, Astrid. - Dałem za wygraną, bo nie osiągałem
niczego poza jej rosnącą niechęcią do mnie. Zapewne kochała Duclosa, nie
żył dopiero od wczoraj, a ja rozdrapywałem krwawiące rany. = Znałem za
wielu ludzi żyjących w strachu przed śmiercią, aby próbować zmuszać cię
do mówienia. Ale pomyśl o tym, Astrid, na miłość boską i przez wzgląd na
siebie pomyśl o tym. To jest twoje życie i teraz tylko o nie powinnaś się
martwić. George już 'nie ma życia.
- Nie mogę nic zrobić, niŐ mogę nic powiedzieć. - Twarz miała nadal
w dłoniach. - Proszę, niech pan już idzie.
Ja też nie uważałem, żebym mógł jeszcze coś zrobić czy powiedzieć,
więc uczyniłem to, o co prosiła, i wyszedłem.
Mając na sobie tylko spodnie i trykotową koszulkę przejrzałem się
w małym lusterku w małej łazience. Wszelkie ślady szminki zostały usunię-

te z mojej twarzy, szyi i rąk, czego nie mogłem powiedzieć o dużym
i niegdyś białym ręczniku, który trzymałem w rękach. Był teraz mokry
i nieodwracalnie zabarwiony na ciemnoczekoladowy kolor.
Wszedłem do sypialni, w której mogło pomieścić się łóżko oraz leżanka.
Na nich siedziały wyprostowane Maggie oraz Belinda, wyglądające bardzo
ponętnie w nader atrakcyjnych nocnych ko_ulkach, które zdawały się
składać głównie z otworów. Ale w tej chwili miałem na głowie pilniejsze
problemy niż sposób, w jaki pewni wytwórcy nocnych strojów oszczędzają
na materiale.
- Zniszczył pan nasz ręcznik - poskarżyła się Belinda.
-Powiecie, żeście sobie ścierały makijaż. - Sięgnąłem po swoją
koszulę, której kołnierzyk był po wewnętrznej stronie ciemnordzawego
koloru, ale na to nic nie mogłem poradzić. - Więc większość dziewczyn
z nocnych lokali mieszka w tym hoteliku "Paris"?
Maggie kiwnęła głową. - Tak powiedziała Mary.
- Mary?
- Ta miła młoda Angielka, która pracuje w "Trianon".
- W "Trianon" nie pracują żadne rniłe młode Angielki, tylko rozwiązłe
młode Angielki. Czy ona jest jedną z tych, co były w kościele? - Maggie
potrząsnęła głową. - No, to przynajmniej potwierdza słowa Astrid.
- Astrid? - spytała Belinda. - Pan z nią rozmawiał_.
- Spędziłem z nią dłuższą chwilę. Obawiam się, że z niewielką korzyś-
cią. Nie była zbyt komunikatywna. - Opowiedziałem im pokrótce, jaka
była niekomunikatywna, po czym ciągnąłem dalej: - No, już pora, żebyś-
: się wzięły do jakiejś roboty, zamiast się włóczyć po nocnych lokalach.
Popatrzyły po sobie, a potem zimno spojrzały na mnie. - Maggie,
sŐspaceruj się jutro po parku Vondel. _obacz, czy Trudi tam będzie;
_sz ją. Sprawdź, co będzie robiła, czy z kimś się spotka, z kimś
rrozmawia. To duży park, ale powinnaś ją bez większych trudności
znaleźć, jeżeli tam przyjdzie. Będzie jej towarzyszyła przemiła starsza
baba mająca około półtora metra obwodu w talii. Bzlindo, miej na oku ten
q_lik jutro wieczorem. jeżeli rozpoznasz jakąś dziewczynę, która była
w kościele, idź za nią i zobacz, co będzie robiła. - Wciągnąłem mocno
przemoczoną marynarkę. - No, to dobranoc.
- To wszystko? Już pan idzie? - Maggie wydawała się nieco za-
skoczona. ~ Ale panu się spieszy! - powiedziała Belinda.
- Jutro wieczorem ułożę was do snu i opowiem wam wszystko o wilku
czerwonym Kapturku = obiecałem. - Dzisiaj mam coś do roboty.
80
Rozdział siódmy
Zaparkowałem policyjny samochód na wymalowanym na jezdni napisie:
"Parkowanie wzbronione" i przeszedłem pieszo ostatnie sto jardów do
hotelu. Katarynka odeszła tam, gdzie odchodzą na noc katarynki, a w hote-
lowym foyer nie było nikogo poza zastępcą kierownika, który drzemał na
krześle za kontuarem. Wyciągnąłem rękę, cicho zdjąłem klucz z haczyka,
wszedłem na pierwsze piętro, po czym wsiadłem do windy na wypadek,
gdyby się okazało, że zbudziłem kierownika z najwyraźniej twardego
i niewątpliwie zasłużonego snu.
Zdjąłem przemoczone ubranie - to znaczy wszystko, co miałem na
sobie - wziąłem prysznic, włożyłem suchą odzież, zjechałem windą

i z trzaskiem położyłem klucz na kontuarze. Zastępca kierownika ocknął
się, zamrugał oczami i spojrzał kolejno na mnie, na swój zegarek i na klucz.
- Pan Sherman... Nie słyszałem, jak pan wchodził.
- Dawno temu. Pan spał. Ta dziecięca niewinność...
Nie słuchał mnie. Po raz drugi spojrzał mętnym wzrokiem na zegarek.
- Co pan robi, proszę pana?
- Chodzę przez sen.
- Jest wpół do trzeciej nad ranem!
- Nie chodzę przez sen za dnia - odrzekłem rozsądnie. Obróciłem się
i spojrzałem na zewnątrz przez przedsionek. - Jak to? Ani portiera, ani
odźwiernego, ani taksówkarza, ani kataryniarza, ani żadnego szpiega
w zasięgu wzroku. Rozluźnienie. Niedozór. Będzie pan musiał zdać sprawę
z tego zaniedbania.
- Słucham?
- Wieczysta czujność jest ceną władzy.
- Nie rozumiem.
- Ja też nie jestem pewien, czy rozumiem. Czy o tej porze są otwarci
jacyś fryzjerzy?
- Czy są jacyś... pan pyta...
- Mniejsza z tym. Na pewno jakiegoś znajdę.
Wyszedłem. O dwadzieścia kroków od hotelu zboczyłem do bramy,
;_ośnie gotowy sprać kogoś, kto miałby zamiar iść za mną, ale po paru
minutach stało się jasne, że nie ma nikogo takiego. Odszukałem swój
samochód, pojechałem do dzielnicy portowej i zaparkowałem wóz o dwie
przecznice od Pierwszego Zreformowanego Kościoła Amerykańskiego Stowa-
rzyszenia Hugonotów. Ruszyłem pieszo do kanału.
kanał, obrzeżony tak jak wszędzie wiązami i lipami, był ciemny, brunat-
ny _ i nieruchomy, i nie odbijały się w nim latarnie ze skąpo oświetlonych,
wąskich uliczek po obu stronach. W żadnym z budynków nad kanałem nie
paliło się światło. Kościół wydawał się bardziej odrapany i nieprzytulny niż
kiedykolwiek i było w nim coś dziwnie milczącego, obcego i czujnego, tak
jak _ w wielu kościołach nocą. Olbrzymi dźwig ze swym potężnym wysięg-
nikiem rysował się groźnie na tle nocnego nieba. Nie było tu absolutnie
żadnych oznak życia. Brakowało jedynie cmentarza.
ruszyłem przez ulicę, potem wszedłem na schody kościoła i nacisnąłem
klamkę drzwi. Były otwarte. Nie było żadnego powodu, by je zamykać, ale
jakoś niejasno zdziwiłem się, że tego nie zrobiono. Zawiasy musiały być
Dobrze naoliwione, bo drzwi rozwarły się i zamknęły bezgłośnie.
zapaliłem latarkę i obróciłem się raptownie o trzysta sześćdziesiąt
stopni. Byłem sam. Przeprowadziłem bardziej metodyczną inspekcję.
wnętrze było niewielkie, nawet mniejsze, niż można by sądzić z zewnątrz,
sczerniałe i stare, tak stare, iż zauważyłem, że dębowe ławy zostały
niegdyś wyciosane toporkami. Uniosłem promień latarki, ale nie było
żadnej galerii, tylko małe, zakurzone, witrażowe okna, które nawet w sło-
neczny dzień musiały wpuszczać minimalną ilość światła. Drzwi frontowe
stanowiły jedyne wejście z zewnątrz. Drugie drzwi znajdowały się w prze-
_ległym rogu, pomiędzy kazalnicą a staroświeckimi, uruchamianymi
miechem organami.
_Podszedłem do owych drzwi, położyłem dłoń na klamce i zgasiłem
latarkę. Skrzypnęły, ale niegłośno. Posunąłem się naprzód cicho i ostro-

żnié, i dobrze uczyniłem, bo stąpnąłem nie na podłogę innego pomiesz-
czenia, ale na pierwszy stopień wiodących w dół schodów. Zeszedłem po
_ osiemnastu stopniach zataczających pełne koło i ruszyłem dalej ostro-
żnie, z wyciągniętą ręką, aby namacać drzwi, które, jak sądziłem, musiały
być przede mną. Ale przede mną nie było żadnych drzwi. Zapaliłem
latarkę.
pomieszczenie, w którym się znalazłem, było w przybliżeniu o połowę
mniejsze od kościoła. Szybko omiotłem je latarką. Nie było tu okien, tylko
gołe żarówki u sufitu. Odszukałem przełącznik i przekręciłem go.
była jeszcze bardziej poczerniała niż sam kościół. Surową drewnianą
podłogę pokrywał brud wdeptywany od niezliczonych lat. Pośrodku stało
kilka stolików i krzeseł, a pod dwiema bocznymi ścianami były przegrody,
82 83
bardzo wąskie i bardzo wysokie. Wyglądało to niczym jakaś średniowiecz-
na kawiarnia.
Nozdrza drgnęły mi mimowolnie od dobrze zapamiętanego i niemiłego
zapachu. Mógł on dochodzić zewsząd, ale wydało mi się, że dolatuje
z rzędu owych budek po mojej prawej ręce. Schowałem latarkę, wyjąłem
pistolet z filcowej kabury zawieszonej pod pachą, wydobyłem z kieszeni
tłumik i wkręciłem go na lufę. Zacząłem się skradać jak kot i nos mój
powiedział mi, że zmierzam we właściwym kierunku. Pierwsza budka była
pusta. Druga tak samo. A wtedy dosłyszałem odgłos oddychania. Podkrad-
łem się milimetr za milimetrem, i moje lewe oko oraz lufa pistoletu
wychynęły w tej samej chwili zza przegrody budki.
Moja ostrożność była zbyteczna. Nie groziło mi żadne niebezpieczeńst-
wo. Na wąskim sosnowym stole znajdowały się dwie rzeczy: popielniczka
z wypalonym do końca papierosem i ramiona oraz głowa mężczyzny, który
siedział oparty o stół, śpiąc twardo, z twarzą odwróconą ode mnie: Nie
musiałem widzieć jego twarzy; wychudłe ciało i wytarte ubranie George'a
były łatwe do rozpoznania. Kiedy go widziałem ostatnio, przysiągłbym, że
nie będzie w stanie ruszyć się z łóżka przez następne dwadzieścia cztery
godziny - czy raczej przysiągłbym, gdyby był normalnym człowiekiem.
Ale narkomani w zaawansowanym stadium nałogu są bardzo dalecy od
normalności i zdolni do zdumiewających, choE krótkotrwałych nawrotów
sił. Zostawiłem go tam, gdzié siedział. Na razie nie stanowił żadnego
problemu.
Na końcu pokoju, między dwoma rzędami budek, były drzwi. Otworzy-
łem je z nieco mnieiszą ostrożnością niż poprzednie, wszedłem do środka,
odszukałem przełącznik i przekręciłem go.
Ta salka była duża, lecz bardzo wąska, ciągnęła się przez całą długość
kościoła, ale nie miała więcej niż trzy metry szerokości. Po obu stronach
znajdowały się półki, wszystkie zastawione Bibliami. Nie zdziwiłem się
widząc, że owe Biblie są identyczné z tymi, które oglądałem w magazynie
Morgensterna i Muggenthalera, i tymi, które Pierwszy Zreformowany
Kościół rozdawał tak szczodrobliwie amsterdamskim hotelom. Nie wyda-
wało się, abym mógł coś zyskać oglądając je ponownie, ale zatknąłem
pistolet za pas i podszedłem przyjrzeć się im nľmo wszystko. Zdjąłem
kilka na chybił trafił z pierwszego rzędu na półce i przekartkowałem je;
były tak nieszkodliwe, jak tylko mogą być Biblie, to znaczy najnieszkodliw-
sze w świecie. Sięgnąłem do drugiego rzędu i takie same pobieżne

oględziny dały identyczny rezultat. Odsunąłem na bok częśE drugiego
rzędu i wyjąłem Biblię z trzeciego.
Ten egzemplarz mógł być nieszkodliwy lub nie, zależnie od interpretacji
przyczyn jego ciężkiego okaleczenia, natomiast w charakterze Biblii jako
takiej był kompletnie bezwartościowy, albowiem otwór, który gładko
wydrążono w jego środku, sięgał prawie na całą szerokość książki; był on
mniej więcej kształtu i rozmiaru dużej figi. Obejrzałem kilka dalszych Biblii
tego samego rzędu; wszystkie miały identyczne wydrążenia w środku,
najwyraźniej wykonane maszynowo. Odłożywszy na bok jeden z okaleczo-
nych egzemplarzy, wstawiłem pozostałe z powrotem na miejsce i ruszyłem
do drzwi znajdujących się naprzeciwko tych, którymi wszedłem do tego
iego pokoju. Otworzyłem je i zapaliłem światło.
Muszę przyznać, że Pierwszy Zreformowany Kościół niewątpliwie uczy-
_ wybitnym powodzeniem wszystko, co mógł, by zastosować się do
napomnień dzisiejszego awangardowego duchowieństwa, iż obowiązkiem
kościoła jest dotrzymać kroku i uczestniczyć w technologicznej epoce,
której żyjemy: Oczywiście można było oczekiwać, że zostaną one wzięte
mniej dosłownie, ale nie sprecyzowane apele, kiedy są stosowane w prak-
tyce zawsze mogą powodować pewne wypaczenia, co najwyraźniej zda-
rzyło się w tym wypadku; salka ta, która obejmowała prawie połowę
iziemi kościoła, była w istocie wspaniale wyposażonym warsztatem
dla mego niefachowego oka było tam absolutnie wszystko - tokarki,
irki" prasy, tygle,_formy, piec, stemplownica oraz stoły, do których
_ przymocowane liczne mniejsze maszyny, których przeznaczenie sta-
nowiło dla mnie tajemnicę. Podłogę w jednym końcu pokrywały mosiężne
miedziane strużyny, leżące w ciasno skręconych zwojach. W stojącej
w kącie skrzyni znajdował się duży, bezładny stos ołowianych rur, naj-
wyraźniej starych, oraz kilka rulonów używanej ołowianej blachy dacho-
wej. Wszystko razem wziąwszy, było to miejsce wysoce funkcjonalne
Wyraźnie przeznaczone na wytwórczość; jednakże trudno było odgadnąć,
czym _ są produkty końcowe, ponieważ nigdzie ich nie porozkładano.
Byłem w połowie salki, stąpając powoli, gdy ni to wyobraziłem sobie, ni
to dosłyszałem jakiś nieuchwytny odgłos dochodzący z pobliża drzwi,
którymi dopiero co wszedłem, i znowu doznałem tego niemiłego mrowié-
nia w karku; ktoś się weń wpatrywał, bynajmniej nie w przyjaznych
zamiarach, z odległości zaledwie paru kroków.
szedłem dalej spokojnie, co nie jest rzeczą łatwą, kiedy istnieje duża
szansa, że następny krok może być poprzedzony kulą kalibru 38 albo
czymś równie zabójczym w nasadzie czaszki; mimo to szedłem dalej, bo
ócenie się, kiedy ktoś jest uzbrojony jedynie w wydrążoną Biblię,
trzymaną w lewej ręce - pistolet miałem nadal za pasem - wydawało się
niezawodnym sposobem przyspieszenia mimowolnego naciśnięcia spustu
przez czyjś nerwowy palec. Zachowałém się jak dureń, w idiotyczny
sposób, za który zbeształbym każdego innego, i wszystko wskazywało na
to że zapłacę cenę odpowiednią dla durnia. Otwarte główne drzwi
prowadzące do podziemia, swobodny wstęp dla każdego, kto mógłby
84
85
chcieć zajrzeć do środka - to wszystko świadczyło tylko o jednej rzeczy:
o obecności milczącego, uzbrojonego człowieka, którego zadaniem nie

było zapobiec wejściu, ale zapobiec odejściu i to w najbardziej nieod-
wracalny sposób. Zastanowiłem się, gdzie się ukrywał; może na kazalnicy,
może za jakimiś bocznymi drzwiami prowadzącymi ze schodów, cżego nie
zbadałem przez swoje niedbalstwo.
Dotarłem do końca salki, zerknąłem w lewo za ostatnią tokarkę, mruk-
nąłem cicho, jakby zaskoczony i pochyliłem się nisko za maszyną. Nie
pozostałem w tej pozycji âłużej niż dwie sekundy, bo wydawało się niezbyt
celowe odwlekać to, co, jak wiedziałem, było nieuniknione; gdy szybko
wysunąłem czubek głowy nad tokarkę, lufa mojego pistoletu z tłumikiem
była już na wysokości mego prawego oka.
Był nie dalej niż o piętnaście stóp i stąpał bezgłośnie w pantoflach na
gumowych podeszwach - zasuszony mężczyzna o białej jak papier twarzy
gryzonia i błyszczących, czarnych jak węgiel oczach. W kierunku zasłaniają-
cej mnie tokarki miał wycelowane coś znacznie gorszego niż pistolet 38; był
to bowiem mrożący krew w żyłach obrzynek _ strzelba śrutowa kaliber
dwanaście z oberżniętymi lufamő i kolbą, bodaj najbardziej morderczo
skuteczna broń do walki z bliska, jaką kiedykolwiek wymyślono.
Ujrzałem go i nacisnąłem spust mego pistoletu w tej samej chwili, bo
jeśli było coś pewnego, to to, że następna nie będzie mi już dana.
Pośrodku czoła zasuszonego mężczyzny wykwitła czerwona róża. Cofnął
się o krok, co było refleksem człowieka już martwego, i zwalił się na
podłogę niemal równie bezgłośnie, jak stąpał ku mnie, z obrzynkiem wciąż
zaciśniętym w ręce. Przeniosłem wzrok na drzwi, ale jeżeli były jakieś
posiłki, to roztropnie się ukrywały. Wyprostowałem się i szybko podszed-
łem do miejsca, gdzie zmagazynowano Biblie, ale nikogo nie było ani tam,
ani w żadnej z budek w sąsiednim pokoju, gdzie George nadal siedział
nieprzytomny, rozparty na stole.
Dźwignąłem go nie nazbyt delikatnie z krzesła, przerzuciłem sobie
przez ramię, zataszczyłem na górę do właściwego kościoła i bez ceremonii
zrzuciłem na kazalnicę, gdzie był niewidoczny dla kogoś, kto mógłby
przypadkiem zajrzeć głównymi drzwiami, chociaż nie mogłem sobie wy-
obrazić, dlaczego miałoby komukolwiek przyjść do głowy, by tu zaglądać
o tej porze nocy. Otworzyłem główne drzwi i wyjrzałem na zewnątrz, ale
ulica nad kanałem była opustoszała w obydwu kierunkach.
W trzy minuty później zajechałem taksówką w pobliże kościoła. Wszed-
łem do środka; zabrałem George'a, powlokłem go ze schodów i przez
ulicę, i wépchnąłem na tylne siedzenie wozu. Od razu zleciał z niego na
podłogę, ale ponieważ był zapewne bezpieczniejszy w tej pozycji, pozos-
tawiłem go tak, szybko sprawdziłem, czy ktoś się nie interesuje tym, co
robię, i zawróciłem do kościoła.
W kieszeniach zabitego nie znalazłem nic poza kilkoma papierosami
własnej roboty, co dosyć dobrze harmonizowało z faktem, że był całkiem
zaprawiony narkotykami, kiedy szedł za mną z obrzynkiem. Wziąłem tę
w lewą rękę, chwyciłem zabitego za kołnierz marynarki - wszelka
inna metoda wyciągnięcia go stamtąd miałaby ten skutek, że zakrwawił-
bym sobie ubranie, a było ono jedynym zdatnym do użytku, jakie mi
pozostało - powlokłem go przez podziemie na schody gasząc za sobą
światła i zamykając drzwi.
znowu ostrożny rekonesans u głównych drzwi kościoła, i znowu
opustoszała ulica. Powlokłem go za niewielką osłonę, jaką dawała taksów-

ka , i spuściłem do kanału równie bezgłośnie, jak zapewne spuściłby mnie,
gdyby nieco sprawniej posłużył się obrzynkiem, który z kolei wrzuciłem
za nim do wody. Wróciłem do taksówki i już miałem siąść za kiérownicą,
gdy wtem rozwarły się szeroko drzwi domu sąsiadującego z kościołem
ukazał się w nich jakiś człowiek, który rozejrzał się niepewnie, po czym
ruszył ku miejscu, gdzie stałem.
Był to masywny, 'tęgi mężczyzna, ubrany w coś, co przypominało obszer-
ną nocną koszulę, z narzuconym na wierzch płaszczem kąpielowym. Miał
dosyć imponującą głowę, ze wspaniałą grzywą siwych włosów, siwe wąsy,
zdrowe, rumiane policzki i w tym momencie wyraz z lekka zaskoczonej
_- Czy mogę w czymś pomóc? - Miał głęboki, dźwięczny modulowany
głos człowieka, który najwyraźniej przywykł często go słyszeć. - Czy coś
się ( stało?
- Co miałoby się stać?
-- Zdawało mi się, że słyszałem jakieś odgłosy dochodzące z kościoła.
- Z kościoła? - Teraz ja z kolei zrobiłem zaskoczoną minę.
- Tak. Z mojego kościoła. Tam. - Wskazał mi go na wypadek, gdybym
nie wiedział, jak wygląda kościół. - Jestem pastorem. Moje nazwisko:
Godbody. Doktor Thaddeus Goodbody. Myślałem, że może zakradł się
jakiś intruz. . . .
- W każdym razie nie ja, wielebny pastorze. Od lat nie byłem w koś-
ciele. Kiwnął głową tak; jakby go to wcale nie zdziwiło.
- Żyjemy w bezbożnych czasach. Dziwna to pora do przebywania na
9teście, młody człowieku:
- Nie dla kierowcy taksówki z nocnej zmiany:
Popatrzył na mnie wcale nie przekonany i zajrzał do taksówki.
- Boże miłosierny! Tu leżą zwłoki na podłodze.
- Na podłodze nie ma żadnych zwłok. Na podłodze leży pijany mary-
narz; którego odwożę na statek. Zleciał na podłogę przed paroma sekun-
dami , więc zatrzymałem się, żeby go z powrotem posadzić na siedzeniu.
86 87
Uważałem, że to będzie chrześcijański uczynek = dodałem cnotliwie.
- Ze zwłokami nie zadawałbym sobie tego trudu.
To moje odwołanie się do jego profesji nie dało rezultatu. Powiedział
tonem, którego zapewne używał do swych zbłąkanych owieczek:
- Chcę sam to sprawdzić.
Naparł twardo na mnie, a ja naparłem twardo na niego. Powiedziałem:
- Proszę nie doprowadzać do tego, żebym straćił prawo jazdy.
- Wiedziałem! Wiedziałem! Jest tu coś bardzo podejrzanego. Więc
może pan przeze mnie stracić prawo jazdy?
- Tak. Jeżeli wrzucę księdza pastora do kanału, to je stracę. To znaczy
- dodałem po namyśle - o ile uda się księdzu wydrapać z powrotem.
- Co? Do kanału? Mnie? Człowieka bożego? Pan _mi grozi użyciem
przemocy?
- Tak.
Dr Goodbody szybko cofnął się o kilka kroków.
- Mam numer pańskiego wozu. Złożę na pana zażalenie...
Noc miała się ku końcowi, a chciałem trochę się przespać przed ranem,
więc wsiadłem do samochodu i odjechałem. Pastor wygrażał mi pięścią
w sposób nie świadczący zbyt dobrze o jego pojęciu braterskiej miłości

i zdawał się wygłaszać jakąś gwałtowną perorę, ale nie mogłem tego
dosłyszeć. zastanowiłem się, czy złoży skargę w policji, i pomyślałem, że
są małe szanse, aby to zrobił.
Zaczynało mnie już nużyć dźwiganie George'a po schodach. Chociaż nic
prawie nie ważył, ale z uwagi na brak snu oraz kolacji byłem znacznie
poniżej zwykłej formy, a poza_ tym miałem już narkomanów wyżej nosa.
Drzwi do maleńkiego mieszkanka Astrid zastałem otwarte, czego można
się było spodziewać, jeżeli George był ostatnią osobą, która nimi wy-
chodziła. Wszedłem, zapaliłem światło, minąłém śpiącą Astrid i złożyłem
George'a niezbyt delikatnie na jego łóżku. Przypuszczam, że dziewczynę
zbudziło skrzypnięcie materaca, a nie jaskrawe światło pod sufitem; w każ-
dym razie kiedy wróciłem do jej pokoju, siedziała na swoim łóżku-leżance
i przecierała oczy, jeszcze otumaniona po śnie. Spojrzałem na nią z wyra-
zem - mam nadzieję - zamyślenia i nie powiedziałem nic.
- On spał i potem ja też zasnęłam - odezwała się tonem usprawied-
liwienia. - Widocznie wstał i znowu wyszedł. = Kiedy przyjąłem to
arcydzieło dedukcji w milczeniu, na które zasługiwało, dodała niemal
z desperacją: - Nie słyszałam, jak wychodził. Nic nie słyszałam. Gdzie
pan go znalazł?
- Na pewno nigdy byś nie zgadła. W garażu, przy katarynce, próbują-
cego ściągnąć z niej pokrowiec. Nie bardzo mu to szło.
Tak jak przedtem tego wieczora, ukryła twarz w dłoniach; tym razem nie
płakała, choć pomyślałem posępnie, że jest to tylko sprawa czasu.
Co w tym takiego niepokojącego? - spytałem. - On bardzo się
interesuje katarynkami, prawda? Zastanawiam się, dlaczego. To ciekawe.
, jest muzykalny?
Nie. To znaczy tak... Od małego...
E, dajże spokój. Gdyby był muzykalny, wolałby słuchać pneumatycz-
nego świdra. Istnieje bardzo prosta przyczyna, że tak przepada za tymi
katarynkami. Bardzo prosta - i oboje ją znamy.
spojrzała na mnie, ale nie bez zdziwienia; jej oczy były zmętniałe ze
strachu. Ze znużeniem przysiadłem na krawędzi łóżka i ująłem ją za obie
dłonie.
Astrid.
Słucham.
Jesteś prawie taką samą skończoną kłamczuchą, jak ja. Nie poszłaś
ić George'a, bo doskonale wiedziałaś, gdzie jest, i doskonale wiesz,
że _ go znalazłem: w miejscu, gdzie był zdrowy i cały, w miejscu, gdzie
policja nigdy by go nie znalazła, bo nie przyszłoby jej na myśl szukać tam
kiedykolwiek. - westchnąłem. - Dymek to nie strzykawka, ale pewnie
lepszy niż nic.
ßpojrzała na mnie ze zmartwiałą twarzą, po czym znowu ukryła ją
w :dłoniach. Ramiona zaczęły jej drgać, tak jak przewidywałem. Nie mam
pojęcia, jakie pobudki mną kierowały, ale po prostu nie mogłem tak
siedzieć nie wyciągnąwszy do niej pokrzepiającej dłoni, a kiedy to uczyni-
łem , popatrzała na mnie drętwo oczami pełnymi łez, objęła mnie i zaczęła
_zko szlochać na moim ramieniu. Zaczynałem już przywykać do takiego
traktowania w Amstérdamie, ale bynajmniej z nim się nie pogodziłem,
' spróbowałem łagodnie rozluźnić jej ręce, lecz ona tylko tym mocniej
zacisnęła. Wiedziałem, że nie ma to nic wspólnego ze mną; w tej chwili

potrzebowała do czegoś się przytulić, a ja akurat się znalazłem pod ręką.
stopniowo łkanie ucichło i wyciągnęła się na łóżku, z mokrą od łez twarzą,
bezbronną i pełną rozpaczy.
Jeszcze nie jest za późno, Astrid - powiedziałem.
-- To nieprawda. Pan wie tak samo dobrze jak ja, że było za późno od
początku.
_-- Dla George'a tak. Ale czy nie rozumiesz, że usiłuję pomóc tobie?
- Jak pan mi może pomóc?
~- Niszcząc ludzi, którzy zniszczyli twojego brata. Niszcząc ludzi, którzy
niszczą ciebie. Ale potrzebuję pomocy. W końcu wszyscy potrzebujemy
pomocy - ty, ja, każdy. Pomóż mi, a ja pomogę tobie. Obiecuję ci, Astrid.
Nie powiedziałbym, że rozpacz malująca się na jej twarzy ustąpiła
miejsca jakiemuś innemu wyrazowi, ale przynajmniej wydała mi się,trochę
mniej bezdenna; Astrid kiwnęła głową parę raz__, uśmiechnęła się przez
łzy_ i powiedziała:
88 89
- Pan widać jest bardzo sprawny w niszczeniu ludzi.
- Może i ty będziesz musiała być taka - odrzekłem i wręczyłem
rewolwerek Liliput, którego skuteczność przeczy jego małemu kalibra
Wyszedłem w dziesięć minut później. Kiedy znalazłem się na ulicy,
spostrzegłem dwóch oberwanych mężczyzn, siedzących na schodach bra-
my domu znajdującego się prawie wprost naprzeciwko i dyskutujących
z zapałem, ale niezbyt głośno, wobec czego przełożyłem pistolet
do kieszeni i ruszyłem ku nim. Kiedy byłem o dziesięć kroków, skręciłem
w bok, ponieważ unoszący się w powietrzu zapach rumu był tak ostry,
nasuwał myśl, że nie tyle pili, co świeżo wyleźli z kadzi zawierającej
najlepszy gatunek Demerary. Zaczynały mi się zwidywać upiory w każdym
migającym cieniu, co oznaczało, że potrzebowałem snu, więc wsiadłem _
do mojej taksówki, wróciłem do hotelu i położyłem się spać.
Rozdział ósmy
Rzecz niezwykła, świeciło słońce, kiedy mój budzik rozdzwonił się
następnego rana - czy raczej tego samego rana. Wziąłem prysznic,
ogoliłem się, ubrałem, przeszedłem na dół i zjadłem w restauracji śniadanie
z tak pokrzepiającym skutkiem, że byłem w stanie uśmiechnąć się
_powiedzieć uprzejmie dzień dobry kolejno zastępcy kierownika, po-
rtierowi oraz kataryniarzowi. Przez parę minut stałem przed hotelem
rozglądając się bacznie z miną człowieka, który oczekuje pojawienia się
kogoś , kto ma go śledzić, ale widocznie nastąpiło zniechęcenie, bo doszed-
łem bez niczyjego towarzystwa do miejsca, gdzie ubiegłej nocy pozos-
wiłem moją policyjną taksówkę. Chociaż przy jasnym świetle dziennym
przestałem się wzdrygać na widok każdego cienia, otworzyłem maskę
, ale nikt nie umieścił tam w nocy żadnych śmiercionośnych materia-
łów wybuchowych, więc odjechałem i przybyłem do komendy Policji na
' straat punktualnie o dziesiątej, zgodnie z obietnicą.
Półkownik de Graaf oczekiwał mnie na ulicy z gotowym nakazem
rewizji. Tak samo inspektor van Gelder. Obaj przywitali mnie z uprzejmą
powściągliwością ludzi, którzy uważają, że marnują czas, ale są zbyt
czni, by to powiedzieć, i zaprowadzili mnie do auta policyjnego
z kierowcą, o wiele bardziej luksusowego niż to, które mi przydzielili.
Nadal uważa pan, że nasze odwiedziny u Morgensterna i Muggent-

_lera są pożądane? - zapytał de Graaf. - I potrzebne?
-_:_- Bardziej niż kiedykolwiek.
_- Czy coś się stało, że pan tak sądzi?
- Nic - skłamałem. Dotknąłem głowy. - Czasami coś mnie tknie.
~De Graaf i van Gelder popatrzyli krótko po sobie.
- Tknie? - zapytał de Graaf ostrożnie.
- Miewam przeczucia. ,
:Nastąpiła jeszcze jedna krótka wymiana spojrzeń wyrażająca ich opinię
o : pracownikach policji, którzy działają na takiej naukowej podstawie, po
czym de Graaf powiedział, roztropnie zmieniając temat:
91
-Mamy ośmiu funkcjonariuszy po cywillnemu, którzy czekają tan1
w ciężarówce. A1e pan mówi, że w gruncie rzeczy nie chce pan prze-
prowadzać rewizji?
- Chcę przeprowadzić rewizję, a jakże - albo raczej chcę stworzyć
pozory rewizji. Naprawdę idzie mi o faktury, które dadzą nam listę
wszystkich dostawców pamiątek dla magazynu.
- Mam nadzieję, że pan wie, co pan robi - rzekł van Gelder poważ-
nym tonem.
- Pan ma nadzieję? - odparłem. - A jak pan sądzi, co ja czuję?
Żaden z nich nie powiedział, co o tym sądzi, a ponieważ rozmowa
przybierała niekorzystny obrót, wszyscy zachowaliśmy milczenie aż do
przybycia na miejsce. Zajechaliśmy przed magazyn za niepozorną szarą
ciężarówkę, i kiedy wysiedliśmy, wyskoczył z jej szoferki mężczyzna
w ciemnym ubraniu i podszedł do nas. Jego cywilny garnitur nie był
najlepszym przebraniem; potrafiłbym w nim rozpoznać policjanta na milę.
Powiedział do de Graafa:
- Jesteśmy gotowi, panie pułkowniku.
- Niech pan zbierze swoich ludzi.
- Tak jest. - Policjant wskazał w górę. - Co to ma znaczyć, panie
pułkowniku?
Popatrzyliśmy za jego wyciągniętą ręką. Tego rana wiał podmuchami
wiatr, niezbyt silny, ale wystarczający, aby powoli, nierównomiernie koły-
sać ubarwionym wesoło przedmiotem, zawieszonym u belki wyciągowej
na szczycie magazynu; przedmiot ten zataczał niewielki łuk i na tym tle był
jedną z najbardziej ponurych rzeczy, jakie widziałem.
Była to lalka, bardzo duża lalka prawie metrowej wysokości, oczywiście
ubrana w znajomy, niepokalany, pięknie skrojony, tradycyjny strój holen-
derski, z długą, pasiastą spódnicą falującą kokieteryjnie na wietrze. Za-
zwyczaj przez bloki wyciągów przewleczone są liny lub druty, ale w tym
wypadku ktoś postanowił użyć łańcucha, a lalkę przymocowano do niego
za pomocą czegoś, w czym nawet na tej wysokości można było rozpoznać
groźnie wyglądający hak, za mało wygięty, by objąć szyję, którą,przy-
trzymywał, tak że widocznie musiano go wbić siłą, bo szyja była wyłamana
w bok, a głowa zwisała pod groteskowym kątem, nieomal dotykając
prawego ramienia. Była to ostatecznie tylko okaleczona lalka, ale efekt był
przerażający i ohydny. I najwyraźniej nié ja jeden tak to odczułem.
- Cóż to za makabryczny widok! - De Graaf był wyraźnie wstrząśnięty.
- Co to ma znaczyć, na imię boskie? Jaki... jest,tego cel, co się za tym
kryje? Jakiż chory umysł mógł wymyślić taką... ohydę?

Van Gelder potrząsnął głową. - Chore umysły są wszędzie, a Amster-
dam ma ich pod dostatkiem. Porzucona kochanka, znienawidzona teś-
ciowa... _
- Tak, jest ich legion. Ale to... to jest tak anormalne, że prawie obłąkane.
żeby wyrażać swoje uczucia w taki okropny sposób... - Popatrzał na mnie
dziwnie, tak jakby zmienił zdanie co do celowości naszych odwiedzin.
panie majorze, czy nie odnosi pan wrażenia, że to jest bardzo dziwne?
- Odnoszę takie samo wrażenie jak pan. Ten, kto to zrobił, ma murowa-
ne podstawy do otrzymania pierwszego wolnego miejsca w szpitalu dla
umysłowo chorych. Ale ja nie dlatego tu przyjechałem.
-- Oczywiście, oczywiście. - De Graaf jeszcze raz popatrzył długo na
dyndającą lalkę, jak gdyby nie mógł się zmusić do oderwania od niej
wzroku, po czym dał znak raptownym ruchem głowy i pierwszy wszedł na
schodki prowadzące do magazynu. Odźwiérny zaprowadźił nas na piętro,
potem do pokoju biurowego w rogu, którego drzwi z zamkiem ze-
garowym, nie tak jak ostatnim razem, kiedy je widziałem, były teraz
gościnnie otwarte.
Pokój biurowy stanowił ostry kontrast z samym magazynem, był prze-
stronny, nie zagracony, nowoczesny i komfortowy, z pięknym dywanem
draperiami w różnych odcieniach bursztynowego koloru, oraz wyposażo-
ny w kosztowne, najnowsze meble skandynawskie, nadające się bardziej
do luksusowego salonu niż do biura w dzielnicy portowej. Dwaj mężczy-
źni, _, którzy siedzieli w głębokich fotelach za osobnymi, dużymi, krytymi
_rą biurkami, powstali uprzejmie i wskazali de Graafowi, van Gelderowi
i mnie inne, równie wygodne fotele, a sami stanęli przed nami. Byłem rad
z tego, bo mogłem lepiej im się przypatrzyć, a obaj byli na swój sposób
bardzo do siebie podobni i warci obejrzenia. jednakże nie napawałem się
_ ciepłym, promiennym przyjęciem dłużej niż kilka sekund. Powiedzia-
łem do de Graafa:
_=- Zapomniałem o bardzo ważnej rzeczy. Muszę koniecznie zobaczyć się
natychmiast z pewnym moim znajomym.
_a_c było w istocie; nieczęsto doznaję tego mrożącego, ołowianego
kłucia w żołądku, ale kiedy to następuje, muszę podjąć akcję zapobiega-
wczą _ bez najmniejszej zwłoki.
_De Graaf zrobił zdziwioną minę.
_- Sprawa tak ważna mogła wymknąć się panu z pamięci?
~ Mam inne rzeczy na głowie. A to mi się przypomniało właśnie w tej
chwili. - Co było prawdą.
-- Może pan zatelefonuje...
-- Nie, nie. Muszę załatwić to osobiście.
_- Czy nie mógłby pan mi wyjaśnić...
- Panie pułkowniku!
Szybko kiwnął ze zrozumieniem głową doceniając fakt, że nie mógłbym
ujawniać tajemnic państwowych w obecności właścicieli magazynu, co do
którego miałem poważne zastrzeżenia.
92
93
- Gdybym mógł pożyczyć pański samochód i kierowcę.
- Oczywiście - odrzekł bez entuzjazmu.
- I gdyby pan mógł zaczekać, aż wrócę...

- Pan wiele żąda, majorze.
- Wiem. Ale to potrwa tylko parę minut.
Tak też było. Kazałem kierowcy zatrzymać się przed pierwszą kawiarnią
po drodze, wszedłem do środka i zatelefonowałem z miejscowego auto.
matu. Usłyszałem sygnał i poczułem, że ramiona rozprężają mi się z ulgi,
kiedy po przełączeniu przez centralę hotelową prawie natychmiast pod-
niesiono słuchawkę.
- Maggie? - spytałem.
- Dzień dobry, panie _majorze. - Zawsze uprzejma, zawsze formalistka,
i nigdy nie byłem bardziej rad, że taką ją słyszę.
- Cieszę się, że Cię złapałem. Bałem się, że może już wyszłyście
z Belindą - ona nie wyszła, prawda? - Znacznie bardziej bałem się kilku
innych rzeczy, ale nie była pora; żeby jej o tym mówić.
- Jest tutaj - powiedziała Maggie spokojnie.
-Macie obydwie natychmiast opuścić hotel. Kiedy mówię "natych-
miast", mam na myśli dziesięć minut. Pięć, jeżeli to możliwe.
- Opuścić? To znaczy...
- To znaczy spakować się, zapłacić i więcej nie pokazywać się w jego
pobliżu. Przenieście się do innego hotelu. Któregokolwiek..: Nie, ty nie-
szczęsna idiotko, nie do mojego. Do odpowiedniego hotelu. Bierzcie tyle
taksówek, ile wam się spodoba, ale _upewnijcie się, że nikt za wami nie
jedzie: Przetelefonujcie swój numer do biura pułkownika de Graafa na
Marnirstraat. Podajcie numer na wspak.
- Na wspak? - Maggie była zgorszona. - To znaczy, że pan nie ufa
także i policji?
- Nie wiem, co rozumiesz przez "także", ale nie ufam nikomu, kropka.
Kiedy się zameldujecie w hotelu, idźcie odszukać Astrid Lemay. Będzie
u siebie - adres macie - albo w "Balinova". Powiedzcie jej, że ma
zamieszkać w waszym hotelu, dopóki nie dam jej znać, że może bezpiecz-
nie wrócić.
- Ale jej brat...
- George może zostać na miejscu. Nic mu nie grozi. - Później nie
mogłem sobie przypomnieć, czy to oświadczenie było szóstym czy siód-
.mym błędem, który popełniłem w Amsterdamie. - A ona jest zagrożona.
Jeżeli będzie miała opory, powiedzcie jej, że z mojego polecenia idziecie
na policję w sprawie George'a.
- Ale dlaczego miałybyśmy iść na policję?
- Nie ma powodu. ale ona nie powinna o tym wiedzieć. Jest taka
przerażona, że na samo słowo "policja". .
- To jest po,prostu okrutne - przerwała mi Maggie surowo.
- Bzdury! - krzyknąłem i z trzaskiem odłożyłem słuchawkę.
W minutę później byłem z powrotem w magazynie i tym razem miałem
czas przyjrzeć się bliżej i dłużej jego właścicielom. Obaj byli, nieomal
karykaturami tego, jak-cudzoziemiec wyobraża sobie typowego amster-
damczyka. Bardzo masywni, bardzo tłuści, rumiani, mieli obwisłe policzki,
ich twarze podczas naszego pierwszego krótkiego spotkania wyrażały
wszystkimi swymi głębokimi fałdami życzliwość i jowialność, którego to
wyrazu zdecydowanie im teraz brakowało. Widocznie de Graaf, zniecierp-
liwiony moją wprawdzie tak krótką nieobecnością, rozpoczął czynności
beze mnie. Nie zrobiłem mu z tego powodu wyrzutu, a on ze swojej strony

miał na tyle taktu, aby nie spytać, jak mi poszło. Natomiast Muggenthaler
orgenstern nadal stali nieomal w identycznej pozycji, w jakiej ich
zostawiłem, spoglądając po sobie z konsternacją, przestrachem oraz kom-
pletnym brakiem zrozumienia. Muggenthaler, który trzymał jakiś papier
w ręce, opuścił ją gestem człowieka nie wierzącego własnym oczom.
Nakaz rewizji: - Nuta patosu, desperacji i tragizmu wzruszyłaby do
głębi nawet posąg; gdyby ten człowiek był o połowę szczuplejszy, byłby
stworzony na Hamleta. - Nakaz rewizji w firmie Morgenstern i Muggent-
i! Od stu pięćdziesięciu lat obie nasze rodziny były szanowanymi, ba,
onymi kupcami w Amsterdamie. A teraz coś takiego! - Sięgnął ręką
za siebie i osunął się na fotel jakby w otumanieniu, a papier wypadł mu
_. - Nakaz rewizji!
_ Nakaz rewizji! - zaintonował Morgenstern. On także musiał poszukać
sobie fotela. - Nakaz rewizji, Ernst. Czarny to dzień dla naszej firmy! Boże
! Co za wstyd! Co za hańba! Nakaz rewizji!
uggenthaler uczynił zdesperowany, apatyczny ruch ręką.
Proszę, rewidujcie panowie wszystko, co chcecie.
Czy pan nie chce wiedzieć, czego szukamy? - zapytał de Graaf
- Dlaczego miałbym chcieć to wiedzieć? - Muggenthaler popróbował
przez ;hwilę wzbudzić w sobie oburzenie, ale był nazbyt zdruzgotany. - Od
pięćdziesięciu lat. . .
- Ależ panowie - powiedział uspokajająco de Graaf - nie bierzcie
tego _ tak tragicznie. Rozumiem wstrząs, jaki musicie odczuwać, i osobiście
przypuszczam, że szukamy czegoś nie istniejącego. ale zwrócono się do
mnie oficjalnie w tej sprawie i musimy dokonać oficjalnych czynności. Mamy
informacje, że panowie posiadacie diamenty uzyskane w sposób niedo-
zwolony._.., . . .
Diamenty! - Muggenthaler popatrzył z niedowierzaniem na swego
wspólnika. - Słyszysz, Janie? Diamenty! - potrząsnął głową i powiedział
do de Graafa: - Jeżeli pan jakieś znajdzie, niech pan mi da kilka, dobrze?
94 95
De Graaf nie przejął się tym posępnym sarkazmem.
- I co dużo ważniejsze, maszyny do szlifowania diamentów.
- Mamy wszystko zastawione od podłogi po sufit maszynami do szlifowa-
nia diamentów - powiedział Morgenstern ociężale. - Przekonajcie się sami
- A księgi faktur?
- Co chcecie, co tylko chcecie - odparł ze znużeniem Muggenthaler.
- Dziękuję panom za gotowość do współdziałania. - De Graaf skinął
głową na van Geldera, który wstał i wyszedł z pokoju. De Graaf mówił
daléj poufnie: - Z góry przepraszam za to, co na pewno okaże się
kompletną stratą czasu. Szczerze mówiąc, bardziej mnie interesuje to
okropieństwo dyndające na łańcuchu u waszego wyciągu. Lalka.
- Co? - zapytał Muggenthaler.
- Lalka. Duża lalka.
- Lalka na łańcuchu? - Muggenthaler miał minę zarazem otąpiałą
i przerażoną, co nie jest łatwe do osiągnięcia. - Na naszym magazynie?
Nie byłoby całkiem ścisłe powiedzieć, że pognaliśmy po schodach na
górę, bo Morgenstern i Muggenthaler nie mieli po temu odpowiedniej
budowy, ale jednak uzyskaliśmy wcale niezły czas. Na drugim piętrze
zastaliśmy van Geldera i jego ludzi przy pracy i na polecenie de Graafa

van Gelder przyłączył się do nas. Miałem nadzieję, że jego ludzie nie
przemęczą się szukaniem, bo wiedziałem, że nic nie znajdą. Nie natkną się
nawet na zapach haszyszu, który unosił się tak gęsto na tym piętrze
ubiegłej nocy, aczkolwiek uważałem, że mdławo-słodką woń jakiegoś
silnego, kwiatowego preparatu do odświeżania powietrza, która go za-
stąpiła, trudno było uznać za przyjemniejszą. Jednakże nie była pora
wspominać o tym kómukolwiek.
Lalka, obrócona do nas plecami, z głową zwisającą na prawe ramię,
nadal kołysała się łagodnie na wietrze. Muggenthaler, przytrzymywany
przez Morgensterna i najwyraźniej niezbyt zachwycony tą niebezpieczną
pozycją, sięgnął ostrożnie ręką, pochwycił łańcuch tuż ponad hakiem
i przyciągnął go na tyle, aby nie bez znacznych trudności odczepić zeń
lalkę. Trzymał ją w ramionach i wpatrywał się w nią długą chwilę, po czym
potrząsnął głową i spojrzał na Morgensterna.
- Janie, ten, kto zrobił tę paskudną rzecz, ten wstrętny, wstrętny żart...
zostanie usunięty z naszej firmy jeszcze dzisiaj.
- W ciągu godziny - poprawił go Morgenstern. Twarz wykrzywiła mu
się z odrazy, nie na widok lalki, ale tego, co jej zrobiono. - I to taka piękna
lalka!
Morgenstern bynajmniej nie przesadzał. Lalka była istotnie piękna, i to
nie tylko, ani nawet nie w pierwszym rzędzie, z uwagi na ślicznie skrojony
i dopasowany stanik i spódnicę. Mimo że szyja została złamana i okrutnie
_zorana hakiem, twarz była uderzająco piękna - dzieło wielkiej
artystycznej wartości, w którym kolory ciemnych włosów, oczu i cery
harmonizowały subtelnie ze sobą, a delikatne rysy wymodelowano
tak wybornie, iż trudno było uwierzyć, że jest to twarz lalki, a nie
ludzkiej istoty mającej własne życie i wyraźną indywidualność. I nie
byłem jedynym, który tak uważał.
De Graaf wziął lalkę z rąk Muggenthalera i przypatrzył się jej.
-- Piękna - szepnął. - Jaka piękna! I jaka prawdziwa, jaka żywa!
przecież ona żyje. - Spojrzał na Muggenthalera. - Czy pan się domyśla,
kto _ zrobił tę lalkę?
- Nigdy takiej nie widziałem. To na pewno nie jest jedna z naszych, ale
trzeba zapytać majstra. Jednak wiem, że nie jest nasza.
- I ten prześliczny koloryt - powiedział de Graaf w zamyśleniu. - Tak
dobrze dobrany do twarzy, tak nieomylnie. Nikt nie mógłby tego stworzyć
na pamięć_. Z całą pewnością musiał mieć żywy model, kogoś, kogo znał.
_ uważa pan, inspektorze?
- Nie można by zrobić tego inaczej - odrzekł krótko van Gelder.
- Mam jakby wrażenie, że już gdzieś widziałem tę twarz - ciągnął de
Graaf. - Czy któryś z panów widział podobną dziewczynę?
Wszyscy z wolna potrząsnęliśmy głowami, a nikt nie uczynił tego wolniej
ode mnie. Tamto ołowiane uczuce w żołądku znowu powróciło, ale tym
razem ołów był pokryty grubą warstwą lodu. Lalka bowiem nie tylko
odznaczała się przeraźliwie uderzającym podobieństwem do Astrid Lemay;
stanowiła tak wierny jej wizerunek, że po prostu była to Astrid Lemay.
W piętnaście minut później, kiedy gruntowna rewizja przeprowadzona
w magazynie dała, tak jak można było przewidzieć, całkowiCie negatywny
skutek, de Graaf pożegnał się z Muggenthaleręm i Morgensternem na
rodach magazynu w obecności van Geldera i mojej. Muggenthaler

promieniał, a Morgenstern stał obok niego uśmiechając się z prote-
kcjonalną satysfakcją. De Graaf serdecznie uściskał im kolejno dłonie.
-Raz jeszcze tysiąckrotnie przepraszam. - De Graaf był nieomal
wylewny. - Nasze informacje były mniej więcej tak samo ścisłe jak
zwykle. Wszystkie notatki dotyczące tej wizyty będą usunięte z akt.
Uśmiechnął się szeroko. - Faktury zostaną panom zwrócone, gdy tylko
zainteresowane osoby przekonają się, że nie zdołały tam znaleźć
tych wszystkich nielegalnych dostawców diamentów, których się spodzie-
wały Do widzenia panom.
_an Gelder i ja pożegnaliśmy się z kolei, ja zaś specjalnie serdecznie
uścisnąłem dłoń Morgensternowi i pomyślałem sobie, iż dobrze się składa,
że najwyraźniej brakuje mu umiejętności czytania w myślach i że niestety
96 ; =%_--_lka na ł.ańcuchu 9?
przyszedł na ten świat bez mojej wrodzonej zdolności wyczuwania, kiedy
śmierć i niebezpieczeństwo są bliskie - albowiem to właśnie Morgenstern
był ubiegłej nocy w "Balinova" i pierwszy opuścił lokal, gdy Maggie
i Belinda wyszły na ulicę.
Drogę powrotną na Marnirstraad odbyliśmy w częściowym milczeniu,
przez co chcę powiedzieć, że de Graaf i van Gelder rozmawiali swobod-
nie, natomiast ja nie. Zdawali się o wiele bardziej interesować osobliwym,
incydentem z okaleczoną lalką niż domniemanym powodem naszych od-
wiedzin w magazynie, co zapewne całkiem jasno świadczyło, jakie jest ich
zdanie o owym powodzie, a ponieważ nie miałem ochoty przerywać im,
aby powiedzieć, że rozumują słusznie, więc milczałem.
Po powrocie do biura de Graaf zapytał:
- Może kawy? Mamy tu dziewczynę, która robi najlepszą kawę w Ams-
terdamie.
- Tę przyjemność będę musiał odłożyć na później. Niestety zanadto się
spieszę.
- Ma pan jakieś plany Czy jakąś linię działania?
- Bynajmniej. Chcę się położyć na łóżku i pomyśleć.
- To w takim razie, dlaczego...
- Dlaczego tu przyjechałem? Dwie małe prośby. Proszę dowiedzieć
się, czy nie było do mnie telefonu.
- Telefonu?
- Od tej osoby, z którą musiałem się zobaczyć, kiedy byliśmy w maga-
zynie. - Zaczynałem już nie odróżniać, kiedy mówiłem prawdę, a kiedy
kłamałem.
De Graaf kiwnął głową, podniósł słuchawkę, porozmawiał chwilę, wypi-
sał długą listę liter i cyfr i wręczył mi kartkę. Litery nie miały znaczenia,
cyfry po odwróceniu ich kolejności byłyby nowym numerem telefonu obu
dziewczyn. Schowałem kartkę do kieszeni.
- Dziękuję panu. Muszę to rozszyfrować. _
- A druga mała prośba?
- Czy mógłby pan pożyczyć mi lornetkę?
- Lornetkę?
- Chcę się zabawić w obserwowanie ptaków - wyjaśniłem.
- Oczywiście - odrzekł ociężale van Gelder. - Pan zapewne pamięta,
że mamy ściśle współpracować ze sobą?
- No więc?

- Nie jest pan, jeżeli wolno mi tak powiedzieć, zbyt komunikatywny.
- Skomunikuję się z panami, kiedy będę miał coś wartego zakomuniko-
wania. Proszę nie zapominać, że panowie pracujecie nad tym od przeszło
roku. Ja jestem tutaj od niespełna dwóch dni. Jak powiadam, muszę iść się
położyć i pomyśleć.
Nie poszedłem położyć się i pomyśleć. Zajechałem przed budkę telefo-
niczną, znajdującą się moim zdaniem w rozsądnej odległości od komendy
policji, i wykręciłem numer podany mi przez de Graafa.
_ Hotel "Touring" - odezwał się głos na drugim końcu linii.
Znałem ten hotel, ale nigdy nie byłem w środku; nie był hotelem tego
rodzaju, który pasowałby do mojego konta wydatkowego, natomiast takim,
który wybrałbym dla obu dziewczyn. Powiedziałem:
-Moje nazwisko Sherman. Paul Sherman. Zdaje się, że dziś rano
zameldowały się u was dwie młode panie. Czy mógłbym z nimi mówić?
- Bardzo żałuję, ale nie ma ich w tej chwili.
,To nie było niepokojące; jeżeli nie wyszły odnaleźć czy też spróbować
znaleźć Astrid Lemay, to zapewne wykonywały polecenia, które im
dałem rano. Głos w telefonie uprzedził moje pytanie:
- Zostawiły dla pana wiadomość. Mam panu powtórzyć, że nie udało im
się _ odszukać państwa wspólnej znajomej i że teraz szukają innych znajo-
mych: Obawiam się, że to jest trochę niejasne, proszę pana.
Podziękowałem.mu i odłożyłem słuchawkę. "Pomóż mi - powiedziałem
Astrid - a ja pomogę tobie". Zaczynało się wydawać, że istotnie jej
pomagałem - pomagałem dostać się do najbliższego kanału albo do
_zmny. Wskoczyłem do policyjnej taksówki i narobiłem sobie mnóstwo
wrogów podczas krótkiej jazdy do skromnej dzielnicy, sąsiadującej z Rem-
Drzwi mieszkania Astrid były zamknięte, ale miałem nadal na sobie mój
portfel z nielegalnymi wyrobami żelaznymi. Mieszkanie wyglądało tak samo
jak wówczas, gdy zobaczyłem je po raz pierwszy: było schludne, czyste
ubogie. Nie było żadnych oznak przemocy ani odejścia w pośpiechu.
zajrzałem do nielicznych szuflad i szafek, jakie się tam znajdowały, i od-
niosłem wrażenie, że jednak są bardzo ogołocone z odzieży. Ale Astrid
napomknęła, że oboje są bardzo niezamożni, więc to zapewne nie miało
żadnego znaczenia. Przetrząsnąłem całe mieszkanko w poszukiwaniu miej-
sca _, gdzie mogłaby być pozostawiona jakaś wiadomość, ale jeżeli była, to
nie zdołałem jej znaleźć, i zresztą nie sądziłem, żeby istniała. Zamknąłem
drzwi na klucz i pojechałem do "Balinova".
Jak na nocny lokal, była to wysoce nieodpowiednia poranna godzina,
to też, jak należało przewidywać, drzwi zastałem zamknięte. Drzwi owe
były mocne i nie naruszało ich dobijanie się oraz kopanie, którym je
poddałem. Na szczęście nie można było tego powiedzieć o osobie znaj-
dującej się wewnątrz, której drzemkę snadź przerwałem w sposób tak
_tujący, bo klucz obrócił się w zamku i drzwi uchyliły się odrobinę.
wcisnąłem stopę w ową szparę i poszerzyłem ją nieco, na tyle, by
ujrzeć głowę i ramiona wypłowiałej blondynki, która skromnie przy-
trzymywała szlafrok wysoko pod szyją. Zważywszy, że ostatnio widziałem
98 99
ją przystrojoną jedynie w cieniutką warstwę przezroczystych baniek my-
dlanych, uznałem to za lekką przesadę.
- Chciałbym zobaczyć się z kierownikiem.

- Otwieramy dopiero o szóstej.
- Nie chcę rezerwować stolika. I nie szukam pracy. Chcę zobaczyć się
z kierownikiem. Zaraz.
- Nie ma go.
- Ach tak. Mam nadzieję, że pani następna posada będzie równie dobra
jak ta.
- Nie rozumiem. - Nic dziwnego, że wczorajszej nocy oświetlenie
w "Balinova" było takie przyćmione, bo w dziennym świetle ta uróżowana
twarz wymiotłaby ludzi z lokalu równie skutecznie jak wiadomość że
jeden z klientów ma dżumę. - Co to znaczy: moja posada?
Zniżyłem głos, co należy robić, kiedy się mówi z solenną powagą.
-Po prostu to, że pani ją straci, jeżeli kierownik się dowie, że
przyszedłem w niezmiernie pilnej sprawie, a pani nie pozwoliła mi
zobaczyć się z nim.
Popatrzyła na mnie niepewnie, a potem powiedziała: - Proszę zaczekać.
- Popróbowała zamknąć drzwi, ale byłem znacznie silniejszy od niej, więc
po chwili dała za wygraną i odeszła. Wróciła po trzydziestu sekundach
w towarzystwie mężczyzny jeszcze ubranego w strój wieczorowy.
Nie przypadł mi wcale do gustu. Podobnie jak większość ludzi, nie lubię
wężów, a właśnie to mi nieodparcie przypominał. Był bardzo wysoki,
bardzo chudy i poruszał się z wężową gracją. Zniewieściale elegancki
i wymuskany odznaczał się niezdrową bladością nocnego stworu. Twarz
miał alabastrową, rysy gładkie, wargi prawie niedostrzegalne, a włosy,
rozczesane pośrodku na przedziałek, przylepione płasko do głowy. Jego
smoking był elegancko skrojony, ale ten człowiek nie miał tak dobrego
krawca jak ja; _wypukłość pod lewą pachą była wyraźnie dostrzegalna.
Trzymał cygarniczkę z nefrytu w chudej, białej, pięknie wymanikiurowa-
nej dłoni, a jego twarz miała wyraz spokojnie wzgardliwego rozbawienia,
który prawdopodobnie stale się na niej malował. Sam fakt, że na kogoś
popatrzył, był wystarczającym powodem, by mu dać w zęby. Wydmuchał
w powietrze cienką smużkę papierosowego dymu.
= O co chodzi, drogi panie? - Wyglądał na Francuza czy Włocha, ale
nim nie był; był Anglikiem. - Nasz lokal jeszcze nie jest otwarty.
- Teraz już jest - stwierdziłem. - Pan jest kierownikiem?
- Jestem jego przedstawicielem. Jeżeli pan zechce zjawić się później...
- wydmuchał w powietrze jeszcze trochę tego nieprzyjemnego dymu
. . .znacznie później, to wtedy zobaczymy. . .
- Jestem adwokatem z Anglii i mam pilną sprawę. - Wręczyłem mu
bilet wizytowy stwierdzający, że jestem adwokatem z Anglii. = Jest rzeczą
100
dużej wagi, żebym natychmiast zobaczył się z kierownikiem. Idzie
duże pieniądze.
Jeżeli taki wyraz, jaki miał na twarzy, może zrnięlatąć, to właśnie tak się
stało, choć trzeba było mieć bystre oko, by dostrzec różnicę.
- Niczego nie obiecuję, panie Harrison. - To było nazwisko na bilecie
wizytowym. - Możliwe, że pan Durrell da się nakłonić do zobaczenia się
z panem.
Odszedł, jak tancerz z baletu w swój wolny dzień, i wrócił po chwili.
skinął głową i usunął się na bok; przepuszczając mnie przed sobą
_ obszerny i słabo oświetlony korytarz, który to układ nie przypadł mi do

gustu, ale musiałem się z nim pogodzić. Na końcu korytarza były drzwi
prowadzące do jasno oświetlonego pokoju, ponieważ zaś najwyraźniej
było zamierzone, żebym tam wszedł bez pukania, więc tak też uczyniłem.
wchodząc zauważyłem, że owe drzwi były takiego typu, jaki dyrektor
skarbca Banku Angielskiego - jeżeli taki osobnik istnieje - odrzuciłby,
jako przekraczające jego wymagania.
Wnętrze pokojľ też mocno przypominało skarbiec. W jednej ze ścian
były dwa sejfy; dostatecznie duże, aby pomieścić człowieka. Druga ściana
była przeznaczona na rząd zamykanych metalowych szafek, takich jak
szafki do przechowywania bagażu, które znajdują się na dworcach kolejo=
wych. Pozostałe dwie ściany prawdopodobnie nie miały okien, ale nie
można było mieć pewności, gdyż zasłaniały je całkowicie karmazynowe
fioletowe draperie. _
Mężczyzna siedzący za dużym mahoniowym biurkiem nie wyglądał
wcale na dyrektora banku, w każdym razie nie na bankiera angielskiego,
który z reguły ma zdrowy wygląd człowieka przebywającego dużo na
powietrzu dzięki swojemu zamiłowaniu do golfa oraz krótkim godzinom
spędzanym przy biurku. Ten człowiek był wybladły, miał z osiemdziesiąt
rntów nadwagi, tłuste czarne włosy, nalaną twarz i stale przekrwione,
błtawe oczy. Ubrany był w granatowy alpakowy garnitur, na obu dłoniach
miał wielką różnorodność pierścieni, a na twarzy powitalny uśmiech, który
zgoła do niego nie pasował.
- Pan Harrison? - Nie popróbował się podnieść; prawdopodobnie
doświadczenie przekonało go, że nie warto zdobywać się na taki wysiłek.
_ Miło mi pana poznać. Jestem Durrell.
Może i był nim, ale nie pod tym nazwiskiem się urodził; pomyślałem, że
musi być Ormianinem, lecz nie miałem pewności. Jednakże przywitałem
się z nim tak uprzejmie, jakby naprawdę nazywał się Durrell.
- Ma pan do omówienia ze mną jakąś sprawę? - rozpromienił się. Pan
lurreß był przebiegły i wiedział, że adwokaci nie przyjeżdżają aż z Anglii
nie mając do omówienia spraw wielkiej wagi, z reguły natury finansowej.
- Ano, właściwie nie z panem. Z jedną z osób, które pan zatrudnia.
101
Powitalny uśmiech poszedł do zamrażalni.
- Z osobą, którą zatrudniam?
- To dlaczego pan zwraca się do mnie?
- Bo nie zastałem tej osoby pod jej adresem domowym. Podobno
pracuje tutaj.
- Kto to jest?
- Nazywa się Astrid.Lemay.
- Zaraz, zaraz. - Nagle stał się rozsądniejszy, tak jakby chciał mi pomóc.
Astrid Lema_ Pracuje tutaj? - Zmarszczył brwi w zamyśleniu. - Oczywiście
mamy tu wiele dziewczyn, ale to nazwisko? - Potrząsnął głową.
- Mówili mi o tym jej znajomi¨- zaprotestowałem.
- To jakaś pomyłka. Marcel?
Wężowy człowiek uśmiechnął się pogardliwie.
- Nie ma tu nikogo o tym nazwisku.
- I nigdy tu nie pracowała?
Marcel wzruszył ramionami; podszedł do jednej z szafek, wyjął teczkę,
położył ją na biurku i skinął na mnie.

- Tu są wszystkie dziewczyny, które u nas pracują albo pracowały
w ubiegłym roku. Niech pan sam sprawdzi.
Nie zadałem sobie tego trudu. - Źle mnie poinformowano. Prze-
praszam, że panów niepokoiłem.
- Może pan by sprawdził w którymś innym nocnym lokalu. - Durrell,
w sposób typowy dla potentatów, już coś notował na kartce papieru, aby
dać do zrozumienia, że rozmowa jest zakończona. - Do widzenia panu.
Marcel już podszedł do drzwi. Ruszyłem za nim, ale po drodze ob-
róciłem się i uśmiechnąłem przepraszająco.
- Naprawdę mi przykro...
- Do widzenia. ,
Nie zadał sobie nawet tyle trudu, by podnieść głowę. Znowu uśmiech-
nąłem się niepewnie, po czym grzecznie zamknąłem za sobą drzwi.
Wyglądały na solidne, dźwiękoszczelne.
Marcel, stojąc w korytarzu, obdarzył mnie znowu swoim ciepłym uśmie-
chem i nawet nie racząc przemówić, dał mi wzgardliwie znak, że mam iść
przed nim korytarzem. Skinąłem głową i przechodząc trzasnąłem go
w brzuch ze sporą satysfakcją i dużą siłą, i chociaż wiedziałem, że to
wystarczy, uderzyłem go powtórnie, tym razem z boku w szyję. Wydoby-
łem pistolet, zamocowałem tłumik, chwyciłem leżącego Marcela za koł-
nierz marynarki, powlokłem go ku drzwiom gabinetu i otworzyłem je
ręką, w której trzymałem pistolet.
Durrell spojrzał znad biurka. Oczy rozszerzyły mu się, tak jak mogą
rozszerzyć się oczy, kiedy są niemal zagrzebane w fałdach tłuszczu.
A potem twarz mu znieruchomiała, tak jak nieruchomieją twarze, których
właściciele pragną ukryć swe myśli czy zamiary.
- Nie rób pan tego - powiedziałem. - Nie rób pan żadnej z tych
typowych cwanych rzeczy. Nie naciskaj pan żadnego guzika ani przełącz-
ników w podłodze, i nie bądź pan taki naiwny, żeby sięgnąć za broń, którą
za pewne pan ma w górnej prawej szufladzie, jako że jest pan praworęki.
Nie uczynił żadnej z typowych cwanych rzeczy.
- Odsuń swój fotel o dwa kroki. Opuściłem Marcela na podłogę,
sięgnąłem za siebie, zamknąłem drzwi, przekręciłem w zamku bardzo
wymyślny klucz, schowałem go do kieszeni i powiedziałem:
_ Wstań pan.
:W Durreß wstał. Nie miał wiele więcej niż pięć stóp wzrostu. Budową bardzo
przypominał ropuchę. Wskazałem głową bliższy z dwóch dużych sejfów.
- Otwórz pan go.
- Więc o to idzie! - Umiał dobrze manipulować swoją twarzą, ale nie
dobrze głosem. Nie potrafił wyeliminować z niego tej małej nutki ulgi.
Rabunek, panié Harrison.
_ _ - Chodź pan tu - powiedziałem. - Podszedł. - Wie pan, kim jestem?
- Kim pan jest? - Wyraz zaskoczenia. - Przed chwilą pan mówił...
- Że nazywam się Harrison. Kim jestem?
- Nie rozumiem.
Wrzasnął z bólu i dotknął palcami już krwawiącego obrzmienia, które
zostawił tłumik mojego pistoletu.
- Kto ja jestem?
_= - Sherman. - Nienawiść w oczach i chrapliwym głosie. - Interpol._
- Otwieraj ten sejf.

- Niemożliwe. Mam tylko połowę kombinacji. Marcel ma...
Następny wrzask był głośniejszy, a obrzmienie na drugim policzku
odpowiednio większe.
- Otwieraj.
Wykręcił cyfry i otworzył drzwi. Wnętrze sejfu miało około 30 cali
kwadratowych, rozmiar wystarczający, aby pomieścić bardzo dużo gul-
denów, ale jeżeli wszystkie opowieści o "Balinova" były prawdziwe
owe szeptane potajemnie gadki o salonach gry i znacznie bardziej
interesujących przedstawieniach w suterenie, oraz o bogatym asortymen-
cie artykułów, nie znajdowanych zazwyczaj w normalnych sklepach detali-
cznych - to rozmiar ten był zapewne niezbyt wystarczający.
_ Wskazałem głową Marcela.
- Ten dziubdziuś. Wsadź go do środka.
- Do środka? - Miał przerażoną minę.
- Nie chcę, żeby przyszedł do siebie i przerwał naszą dyskusję.
- Dyskusję?
102 103
- Jazda.
- Udusi się. Wystarczy dziesięć minut i...
- Jeżeli będę musiał jeszcze raz prosić, to przedtem wsadzę ci kulę
w rzepkę kolanową, tak że nigdy więcej nie będziesz chodził bez laski.
Wierzysz mi?
Wierzył mi. Jeźeli nie jest się kompletnym głupcem, a Durreß nim nie był,
zawsze można poznać, kiedy ktoś mówi serio. Wsadził Marcela do środka, co
było zapewne najcięższym kawałkiem roboty, jaki wykonał od lat, bo musiał
całkiem sporo zginać się i popychać, aby tak umieścić Marcela na małej
podłodze sejfu, żeby drzwi dały się zamknąć. Wreszcie się zamknęły.
Obszukałem Durrella. Nie miał przy sobie żadnej niebezpiecznej broni.
Natomiast, tak jak można było przewidzieć, w prawej szufladzie biurka
znalazłem duży pistolet automatyczny nie znanego mi typu, co nie było
niczym niezwykłym, ponieważ nie jestem zbyt biegły, jeżeli idzie o broń,
z wyjątkiem celowania z niej i strzelania.
- Astrid Lemay - powiedziałem. - Ona tutaj pracuje?
- Pracuje.
- Gdzie teraz jest?
- Nie wiem. Bóg świadkiem, że nie wiem. - Te słowa były prawie
krzykiem, bo znowu podniosłem pistolet.
- Możesz się pan dowiedzieć?
- Jakim sposobem?
- Pańska niewiedza i małomówność przynoszą panu zaszczyt - rzek-
łem. - Ale oparte są na strachu. Strachu przed kimś, strachu przed czymś.
Tylko że staniesz się pan bardziej świadomy i uczynny, kiedy nauczysz się
więcej bać czegoś innego. Otwórz pan sejf.
Otworzył. Marcel był wciąż nieprzytomny.
- Właź pan do środka.
- Nie! - To krótkie słowo było chrapliwym krzykiem. - Mówię panu,
że tam nie ma powietrza, zamknięcie jest hermetyczne. My dwaj w środ-
ku... umrzemy w kilka minut, jeżeli tam wejdę.
- Umrzesz pan w kilka sekund, jeżeli nie wejdziesz.
Wlazł do środka. Trząsł się. Kimkolwiek był, nie należał do grubych ryb;

tén, kto kierował handlem narkotykami, był człowiekiem - czy ludźmi
- odznaczającym się absolutną twardością i bezwzględnością, a on nie
odznaczał się ani jednym, ani drugim.
Następne pięć minut spędziłem na bezowocnym przeglądaniu wszyst-
kich dostępnych szuflad i akt. Wszystko, co obejrzałem, wiązało się w taki
czy inny sposób z legalnymi interesami, co było zrozumiałe, bo Durreß nie
przechowywałby dokumentów bardziej inkryminacyjnej natury tam, gdzie
mogłyby dostać się w ręce biurowej sprzątaczki. Po pięciu minutach
otworzyłem sejf.
Durreß pomylił się co do ilości powietrza w jego wnętrzu. Przecenił ją.
_ wpół leżał, oparty kolanami o plecy Marcela, który na szczęście dla
siebie był ciągle nieprzytomny. Przynajmniej tak mi się wydawało. Nie
zadałem sobie trudu, aby to sprawdzić. Chwyciłem Durreßa za ramię
pociągnąłem. Przypominało to wyciąganie łosia z bagna, ale w końcu dał
się _ poruszyć i wytoczył się na podłogę. Leżał tam chwilę, po czym
dźwignął się w otumanieniu na kolana:Czekałem cierpliwie, aż chrapliwe
_żenie przeszło w zwykłe sapanie, a zabarwienie jego twarzy przemieni-
ło się z sinofiołkowego w coś, co można by uznać za zdrową różowość,
gdybym nie wiedział, że jego normalna cera przypominała raczej kolor
trej gazety. Podparłem go i dałem znak, by powstał, czego udało mu się
dokonać po kilku próbach.
- Astrid Lemay - powiedziałem.
- Była tutaj dziś rano. - Jego głos był chrapliwym szeptem, ale dość
słyszalnym. - Mówiła, że wynikły bardzo ważne sprawy rodzinne. Musiała
wyjechać z kraju.
- Sama?
- Nie, z bratem.
- On tu był?
- Nie.
_ - Mówiła, dokąd jedzie?
- Do Aten. Ona jest stamtąd.
- I przyszła tu tylko po to, żeby to panu powiedzieć?
- Miała do odebrania pensję za dwa miesiące. Potrzebowała jej na bilety.
Kazałem m mu wleźć z powrotem do,sejfu. Miałem z nim trochę kłopotu,
_ w końcu doszedł do wniosku, że to lepsze niż kula, i wlazł. Nie
zamierzałem go już terroryzować, po prostu nie chciałem, żeby słyszał to,
co miałem powiedzieć.
; Zatelefonowałem bezpośrednio na lotnisko Schiphol, i w końcu połączo-
no mnie z osobą, z którą chciałem rozmawiać.
. - Tu mówi inspektor van Gelder z komendy policji - powiedziałem.
_ Idzie mi o dzisiejszy poranny lot do Aten. Prawdopodobnie KLM. Chcę
sprawdzić, czy na pokładzie były dwie osoby nazwiskiem Astrid Lemay
George Lemay. Ich rysopisy są następujące... słucham?
Głos w telefonie powiedział mi, że byli na pokładzie. Jakoby wynikły
drobne trudności z wpuszczeniem George'a do samolotu, ponieważ był
w _ takim stanie, że zarówno lotniskowa obsługa lekarska, jak policyjna
miały wątpliwości, czy jest to roztropne, ale przeważyły błagania dziew-
czyny. Podziękowałem mojemu informatorowi i odłożyłem słuchawkę.
Otworzyłem drzwi sejfu. Tym razem były zamknięte zaledwie parę
hwil, toteż nie przewidywałem, żeby obaj znajdowali się w nazbyt złym

stanie, i miałem rację. Twarz Durreßa była już jedynie zaczerwieniona,
104 105
Marcel nie tylko odzyskał przytomność, ale odzyskał ją tak dalece, że
usiłował wydobyć spod pachy rewolwer, który niebacznie zapomniałem
usunąć. Kiedy mu go odbierałem, aby nie zrobił nim sobie krzywdy,
pomyślałem, że Marcel musi mieć niezwykłą zdolność regeneracyjną.
Miałem to sobie przypomnieć z gorzkim żalem w parę dni później,
w okolicznościach o wiele bardziej niepomyślnych dla mnie.
Zostawiłem ich obu siedzących na podłodze, a ponieważ nie było już nic
istotnego do powiedzenia, żaden z nas trzech się nie odezwał. Otworzyłem
drzwi, zamknąłem je za sobą na klucz, uśmiechnąłem się miło do wyblakłej
blondynki i wpuściłem klucz do kratki kanalizacyjnej na ulicy przed
"Balinova". Nawet jeżeli nie było zapasowego klucza, w pokoju znaj-
dowały się telefony i dzwonki alarmowe, i otworzenie go za pomocą
palnika acetylenowo-tlenowego nie powinno było potrwać dłużej niż
dwie-trzy godziny. A było tam zapewne dosyć powietrza na taki czas.
Zresztą nie wydawało się to zbyt ważne.
Pojechałem z powrotem do mieszkania Astrid i zrobiłem to, co powinienem
był zrobić od razu - wypytałem jej bezpośrednich sąsiadów, czy widzieli ją
tego rana. Dwaj ją widzieli i ich relacje zgadzały się ze sobą. Rstrid i George
odjechali taksówką dwie godziny temu z kilkoma walizkami.
Astrid się wymknęła i czułem się trochę tym zasmucońy i zawiedziony,
nie dlatego, że obiecała mi pomóc, a nie pomogła, ale ponieważ zamknęła
sobie ostatnią drogę ucieczki.
Jej przełożeni nie zabili jej z dwóch powodów. Wiedzieli, że mógłbym
powiązać ich z jej śmi_rcią, a to już było zbyt ryzykowne. nie musieli tego
robić, bo wyjechała i przestała być dla nich niebezpieczna; strach, jeżeli
jest dostatecznie duży, może zamknąć usta równie skutecznie jak śmierć.
Polubiłem ją i chętnie widziałbym ją znowu szczęśliwą. Nie mogłem jej
potępiać. Dla niej wszystkie drzwi były zamknięte.
Rozdział piąty.
Widok ze szczytu strzelistego Havengebouw, drapacza chmur w porcie,
jestt niewątpliwie najładniejszy w Amsterdamie. Jednakże tego rana nie
interesowałem się widokiem, tylko możliwościami, jakie dawał ten punkt
obserwacyjny. Świeciło słońce, ale na tej wysokości było przewiewnie
_hłodno, a nawet na poziomie morza wiatr wiał tak silnie, że marszczył
niebieskoszare wody w nieregularne, faliste wzory białych pian.
Platforma obserwacyjna była zatłoczona turystami, których większość,
z rozwőanymi włosami, trzymała lornetki i aparaty fotograficzne, ale cho-
ciaż nie miałem kamery, nie uważałem, żebym różnił się czymś od innych
turystów. Różnił się tylko mój cel przebywania tam.
Oparłem się na łokciach i popatrzałem na morze. De Graaf niewątpliwie
uczynił mi wielką przysługę tą lornetką, bo była jedną z najlepszych,
jakimi się posługiwałem kiedykolwiek, a przy prawie doskonałej widocz-
ności tego dnia, jej precyzja zaspokajała wśzystkie moje życzenia.
Skierowałem szkła na statek przybrzeżny wyporności około tysiąca ton,
który właśnie skręcał do portu. Już w pierwszym momencie, kiedy go
wypatrzyłem, dostrzegłem dwie rdzawe plamy na kadłubie i zauważyłem,
że : płynie pod flagą belgijską. A pora, tuż przed południem; też pasowała.
obserwowałem go i wydało mi się, że zatacza szerszy łuk niż kilka statków,

które go poprzedziły, i że przepływa bardzo blisko boi wytyczających
kanał żeglowny; ale może tam właśnie woda była najgłębsza.
Obserwowałem go, aż dopłynął do portu, i wtedy odczytałem nieco
wytartą nazwę na zardzewiałym dziobie. Brzmiała ona: "Marianne". Kapitan
był na pewno pedantem, jeżeli idzie o punktualność, natomiast czy równie
pedantycznie przestrzegał prawa, to już było zupełnie inne zagadnienie.
Zjechałem na dół do "Havenrestaurant" i zjadłem obiad. Nie byłem
głodny, ale odkąd tutaj przybyłem, wiedziałem z doświadczenia, że pory
posiłków w Amsterdamie.bywają nieregularne i nieczęste. Jedzenie
"Havenrestaurant" ma dobrą opinię i nie wątpię, że na nią zasługuje, ale
nie przypominam sobie, co zjadłem na obiad owego dnia.
107
Do hotelu "Touring" przybyłem o wpół do drugiej. Nie spodziewałem
się w gruncie rzeczy, aby Maggie i Belinda już wróciły, i tak też było.
Powiedziałem recepcjoniście, że zaczekam w hallu, ale nie bardzo lubię
halle, zwłaszcza kiedy mam do przestudiowania takie dokumenty jak te,
które znajdowały się w teczće zabranej przez nas z firmy Morgenstern
i Muggenthaler, zaczekałem więc do momentu, kiedy recepcjonista oddalił
się na chwilę, pojechałem windą na trzecie piętro i dostałem się do pokoju
obu dziewczyn. Był odrobinę lepszy od poprzedniego, a tapczan, który
natychmiast wypróbowałem, odrobinę większy, ale nie było to wystar-
czającym powodem, żeby Maggie i Belinda wywijały koziołki z radości,
niezależnie od faktu, że pierwszy koziołék, wywinięty w którymkolwiek
kierunku, rzuciłby je od razu o ścianę.
Przeleżałem na owym tapczanie przeszło godzinę przeglądając wszyst-
kie faktury magazynu, które okazały się całkiem nieinteresujące i nie-
szkodliwe. Jednakże wśród innych nazw jedna pojawiała śię z zaskakującą
częstotliwością, a ponieważ pochodzące stamtąd wytwory zbiegały się
z kierunkiem moich rosnących podejrzeń, zanotowałem sobie tę nazwę
oraz miejsce na mapie.
W zamku obrócił się klucz i weszły Maggie i Belinda. Ich pierwszą
reakcją na mój widok była ulga, po której szybko nastąpiło wyraźne
rozdrażnienie. Zapytałem łagodnie:
- Czy coś się stało?
- Niepokoiłyśmy się o pana - odrzekła zimno Maggie. - Recepcjonis-
ta powiedział, że pan czeka na nas w hallu, a pana tam nie było.
- Czekałyśmy pół godziny - dodała Belinda niemal z pretensją. - My-
ślałyśmy, że pan sobie poszedł.
- Byłem zmęczony. Musiałem się położyć. A teraz, kiedy już się wy-
tłumaczyłem, powiedzcie, jak wam poszło dziś rano.
- No cóż. . . - Maggie nie dała się zbytnio zmiękczyć = nie powiodło
nam się z Astrid.
- Wiem. Recepcjonista przekazał mi od was wiadomość. Możemy prze-
stać martwić się o Astrid. Wyjechała.
- Wyjechała?
- Zwiała za granicę.
- Zwiała za granicę?
- Do Aten.
- Do Aten?
- Słuchajcie - powiedziałem. - Odłóżmy na później ten skecz kabare-

towy. Odleciała z Georgem dziś rano.
- Dlaczego? - spytała Belinda.
- Była w strachu. Źli ludzie naciskali ją z jednej strony, a dobry
człowiek, to znaczy ja, z drugiej. Więc wywiała.
- Skąd pan wie, że wyjechała? = spytała Maggie.
- Powiedział mi.jeden gość w "Balinova". - Nie rozwodziłem się nad
tym; jeżeli miały jeszcze jakie_ złudzenia co d_o swojego sympatycznego
szefa, chciałem, aby je zachowały. - I sprawdziłem to na lotnisku.
- Hm. - Na Maggie nie wywarły wrażenia moje osiągnięcia tego rana;
zdawała się uważać, iż jest moją winą, że Astrid wyjechała, i jak zwykle
miała rację. - No więc, kto najpierw: Belinda czy ja?
- Najpierw to. - Podałem jej kartkę z wypisanymi cyframi 910020.
- Co to oznacza?
Maggie obejrzała kartkę, odwróciła ją i zerknęła na drugą jej stronę.
- Nic - odrzekła.
- Pokażcie mi to - powiedziała żywo Belinda. - Jestem zmyślna do
diagramów i krzyżówek. - I tak też było. Prawie zaraz powiedziała: - To
trzeba odwrócić. 020019. Druga rano dziewiętnastego, czyli jutro.
Wcale nieźle - powiedziałem łaskawie. Mnie samemu trzeba było
godziny, żeby do tego dojść.
- I co ma się wtedy stać? - spytała Maggie podejrzliwie.
- Ten, kto wypisał te cyfry, zapomniał tego wyjaśnić - odrzekłem
wymijająco, bo zaczynałem mieć dość mówienia jawnych kłamstw. - No,
teraz ty, Maggie.
_Usiadła i wygładziła swoją jasnozieloną bawełnianą sukienkę, która
wyglądała tak, jakby się mocno skurczyła od wielokrotnego prania.
- Włożyłam do parku tę nową sukienkę, bo Trudi jeszcze jej nie
widziała, a ponieważ wiał wiatr, więc włożyłam chustkę na głowę i...
- I ciemne okulary.
- Właśnie. - Nie było łatwo zbić Maggie z tropu. - Spacerowałam pół
godziny przeważnie usuwając się z drogi emerytom î dziecinnym wóz-
kom . A potem ją zobaczyłam... a raczej tę olbrzymią, tłustą, starą... starą...
- Jędzę. Ubrana była tak, jak pan zapowiadał. Potem zobaczyłam Trudi.
ła na sobie białą bawełnianą sukienkę z długimi rękawami, nie mogła
stać w miejscu, brykała jak owieczka. - Maggie:przerwała, po czym
dodała w zamyśleniu: - Ona jest naprawdę śliczna.
- Masz szlachetną duszę, Maggie.
_ Maggie zrozumiała ten przycinek. - Co jakiś czas przysiadały na ławce.
Ja siadałam na innej o trzydzieści kroków i zerkałam znad magazynu.
- Miły gest - pochwaliłem ją.
- Potem Trudi zaczęła zaplatać warkoczyk tej lalce...
- Jakiej lalce?
- Tej, którą miała na ręku - odrzekła Maggie cierpliwie. - Jeżeli
pan będzie wciąż przerywał, trudno mi będzie zapamiętać wszystkie
109
szczegóły. Więc kiedy to robiła, podszedł jakiś mężczyzna i usiadł obok
nich. Wysoki, w ciemnym ubraniu, z pastorskim kołnierzykiem, siwym
wąsem i cudownié siwymi włosami. Wyglądał bardzo sympatycznie.
- Jestem tego pewny - wtrąciłem mechanicznie. Doskonale mogłem
sobie wyobrazić wielebnego Thaddeusa Goodbody jako człowieka ogro-

mnie czarującego, może z wyjątkiem godziny wpół do czwartej nad ranem.
- Trudi wyraźnie miała do niego wielką sympatię. Po paru minutach
objęła go za szyję i coś mu szepnęła do ucha. Udawał, że jest zgorszony,
ale widać było, że wcale nie jest, bo sięgnął do kieszeni i coś jej wcisnął
w rękę. Pewnie pieniądze. - Już miałem zapytać, czy jest pewna, że to nie
była strzykawka, ale Maggie była na to zbyt delikatna. - Potem Trudi
wstała, ciągle przyciskając do siebie tę lalkę, i pobiegła do wózka z loda-
mi. Kupiła sobie rożek lodów i ruszyła prosto ku mnie.
- A ty odeszłaś?
- Zasłoniłam się pismem - odrzekła Maggie z godnością. - Ale nie
musiałam się trudzić. Przeszła obok mnie do innego otwartego wózka,
który stał o dwadzieścia kroków.
- Żeby obejrzeć lalki?
- Skąd pan wie? - Maggie była zawiedziona.
- Co drugi wózek w Amsterdamie ma lalki na sprzedaż.
- To właśnie zrobiła. Dotykała ich, gładziła. Stary facet, który je sprze-
dawał, próbował udawać rozgniewanego, ale czy można się gniewać na
taką dziewczynę? Obeszła wózek dookoła, a potem wróciła na ławkę.
I ciągle częstowała tę lalkę lodami.
- I wcale nie była zmartwiona, kiedy lalka ich nie chciała. A co przez
ten czas robiła stara i pastor?
- Rozmawiali. Wyraźnie mieli dużo do omówienia. Potem Trudi wróciła,
pogadali jeszcze trochę, pastor poklepał Trudi po plecach, wszyscy wstali, on
zdjął kapelusz, ukłonił się starej, jak pan ją nazywa, i wszyscy troje odeszli.
- Idylliczna scena. Odeszli razem?
- Nie. Pastor poszedł osobno.
- Próbowałaś iść za którymś z nich?
- Nie.
- Grzeczna dziewczynka. A ciebie ktoś śledził?
- Nie zdaje mi się.
- Nie zdaje ci się?
- Cały tłum ludzi odchodził jednocześnie ze mną. Pięćdziesięciu, sześć-
dziesięciu, czy ja wiem. Byłoby niemądrze twierdzić, że nikt na pewno nie
ma na mnie oka. Ale nikt nie szedł za mną tutaj.
- A ty, Belindo?
- Prawie naprzeciwko tego hoteliku "Paris" jest kawiarnia. Do hotelu
przychodziła i wychodziła masa dziewczyn, ale dopiero przy czwartej ____an-
_ kawy rozpoznałam jedną z _ych, co były wczoraj wieczorem w kościele.
taka wysoka, z kasztanowymi włosami, szałowa, jak pan by ją nazwał...
- Skąd wiesz, jak bym ją nazwał? Wczoraj była w stroju zakonnicy?
- Tak.
- To nie mogłaś widzieć, że ma kasztanowe włosy.
- Ma pieprzyk wysoko na lewej kości policzkowej.
- I czarne brwi? - wtrąciła Maggie.
- Tak, to ona - odrzekła Belinda.
Dałem za wygraną. Wierzyłem im. Kiedy jedna przystojna dziewczyna
przypatruje się innej przystojnej dziewczynie, jej oczy przemieniają się
w dalekosiężne teleskopy.
- Poszłam za nią do Kalverstraat - ciągnęła Belinda. Weszła do dużego
sklepu. Zdawała się krążyć beż celu po parterze, ale nie było to wcale

bezcelowe, bo dosyć prędko podeszła do kontuaru z napisem "Pamiątki
- tylko na eksport". Obejrzała je od niechcenia, ale widziałam, że o wiele
bardziej interesuje się lalkami niż czymś innym.
- No, ;to, no -- powiedziałem. - Znowu lalki. Po czym poznałaś, że się
nimi interesuje?
- Po prostu poznałam - odrzekła Belinda tonem osoby usiłującej
opisać różnorodne kolory komuś ślepemu od urodzenia. - A potem, po
iwili, zaczęła bardzo uważnie oglądać pewną grupę lalek. Jakiś czas niby
_ wahała, którą wybrać, ale wiedziałam, że wcale się nie waha. - Za-
howałem roztropne milczenie. - Powiedziała coś do ekspedientki, która
i zapisała na kartce papieru.
- Trwało to tyle czasu, ile potrzeba na... .
- Na zapisanie zvrrykłego adresu - ciągnęła łagodnie, tak jakby nie
_yszała. = Potem ta dziewczyna wręczyła jej pieniądze i wyszła.
- Poszłaś za nią?
- Nie. Czy i ja też jestem grzeczną dziewczynką?
_- Tak.
- I nikt nie szedł za mną.
- Ani cię nie śledził? To znaczy, w sklepie? Na przykład_jakiś tęgi, tłusty
_ężczyzna w średnim wieku?
Belinda zachichotała. - Cała masa tęgich...
- Już dobrze, dobrze. Cała masa tęgich, tłustych mężczyzn w średnim
rieku spędza mnóstwo czasu na obserwowaniu ciebie. A także cała masa
_odych i chudych; wcale bym się temu nie dziwił. - Przerwałem
r zamyśleniu. - Drogie bliźniaczki, kocham was obie.
Wymieniły spojrzenia. - To bardzo miło - powiedziała Belinda.
- Tylko profesjonalnie, moje koćhane, tylko profesjonalnie. Muszę
_wiedzieć, że obie złożyłyście świetne sprawozdania. Belindo, czy wi-
_iałaś lalkę, którą ta dziewczyna wybrała?
ll_ 111
- Płacą mi za to, żeby widzieć pewne rzeczy - odrzekła skromnie.
Spojrzałem na nią bacznie, ale puściłem to mimo uszu.
- Słusznie. To była lalka w stroju z Huyler. Taka jak ta, którą widzieliś-
my w magazynie.
- Skąd pan to wie, u licha?
- Mógłbym powiedzieć, że jestem medium. Mógłbym powiedzieć, że
jestem geniuszem. W rzeczywistości posiadam dostęp do pewnych infor-
macji, których wy nie macie.
- No, to niech pan się nimi podzieli z nami. - Powiedziała to oczywiś-
cie Belinda.
- Nie.
- Dlaczego?
- Bo w Amsterdamie są ludzie, którzy mogliby was zabrać, wsadzić do
zacisznego, ciemnego pokoju i zmusić do mówienia.
Nastąpiła dłuższa pauza, po czym Belinda spytała:
- A pan by nie mówił?
- Może i tak - przyznałem. - Ale przede wszystkim nie byłoby im
łatwo wsadzić mnie do tego zacisznego, ciemnego pokoju. - Wziąłem plik
faktur. - Czy któraś z was słyszała kiedy o Kasteel Linden? Nie? Ja też nie.
Okazuje się jednak, że stamtąd dostarczają naszym przyjaciołom, Morgen-

sternowi i Muggenthalerowi, dużą ilość zegarów wahadłowych.
- A po co? - zapytała Maggie.
- Tego nie wiem - skłamałem jawnie. = Może tu być jakiś związek.
Prosiłem Astrid, żeby wytropiła źródło pewnego typu zegarów. Wiecie,
ona miała masę podaiemnych powiązań, których wcale nie chciała. Ale
teraz jej nie ma. Zajmę się tym jutro.
- My to zrobimy dzisiaj - odparła Belinda. - Możemy pojechać to
tego Kastel i...
- Jeżeli to zrobicie, znajdziecie się w pierwszym samolocie odlatującym
z powrotem do Anglii. Nie mam ochoty marnować czasu na wyciąganie
was z dna fosy, która otacza ten zamek. Jasne?
- Tak jest - odpowiedziały potulnie. Zaczynało być coraz bardziej
niepokojąco jasne, że nie uważają mnie za tak groźnego, jak by się wydawało.
Zebrałem papiery i wstałem.
- Resztę dnia macie wolną. Zobaczymy się jutro rano.
Rzecz dziwna, nie wydawały się zbyt zadowoloné, że resztę dnia mają
dla siebie. Maggie zapytała:
- A pan?
- Mała wycieczka samochodem na wieś. Żeby mi się rozjaśniło w gło-
wie. Potem drzemka, a wieczorem może przejażdżka statkiem.
- Taka romantyczna nocna przejażdżka po kanałach? - Belinda starała
się mówić beztrosko, ale jej to nie wychodziło. Obydwie z Maggie zdawały
się być zaprzątnięte czymś, co mi się wymknęło. - Przecież będzie pan
potrzebował kogoś, kto by pana ubezpieczał, no nie? Ja też pojadę.
- Innym razem. Ale wy nie wybierajcie się na kanały. Nawet nie
zbliżajcie się do kanałów. Trzymajcie się z daleka od nocnych lokali.
, nade wszystko trzymajcié się z daleka od portu czy tego magazynu.
- Pan też niech się nigdzie nie wybiera dziś wieczorem.
Spojrzałem na Maggie. Przez pięć lat nigdy nie odezwała się tak ostro,
nawet zaciekle, a już z pewnością nigdy nie mówiła mi, co mam robić.
_hwyciła mnie za rękę, co było równie niesłychane. - Proszę!
- Maggie!
- Musi pan popłynąć dzisiaj tym statkiem?
- Ależ, Maggie...
- O drugiej nad ranem?
- Co się dzieje, Maggie? To do ciebie niepodobne...
- Nie wiem. Owszem, wiem. Chodzą mi ostre ciarki po plecach.
- Powiedz im, żeby chodziły delikatniej.
Belinda postąpiła krok ku mnie.
- Maggie ma rację. Nie powinien pan dzisiaj jechać. - Twarz miała
stężałą z niepokoju.
- I ty też, Belindo?
- Proszę !
W pokoju zapanowało dziwne napięcie, którego nie mogłem ani rusz
zrozumieć. Obydwie miały na twarzach błagalny wyraz, w oczach nieomal
rozpacz, tak jakbym oznajmił, że zamierzam skoczyć ze skały.
: - Maggie idzie o to, żeby pan się z nami nie rozstawał - powiedziała
_Zindâ. Maggie kiwnęła głową.
- Niech pan nie wychodzi dziś wieczorem. Proszę zostać z nami.
' - A, do diabła! - odrzekłem. - Jak następnym razem będę potrzebował

pomocy za granicą, przywiozę ze sobą twardsze dziewczyny. - Chciałem je
minąć idąc ku drzwiom, ale Maggie zagrodziła mi drogę, wspięła się na
palce i pocałowała mnie. W sekundę później Belinda zrobiła to samo.
-_Hardzo niedobre dla dyscypliny - powiedziałem. Sherman zbity
z __tropu. - Doprawdy, bardzo niedobre.
_i Otworzyłem drzwi i obróciłem się, aby sprawdzić, czy zgadzają się_ ze
mną. Jednakże nic nie powiedziały, tylko stały z dziwnie osowiałymi
twarzami. _. Z irytacją potrząsnąłem głową i wyszedłem.
Wracając do "Rembrandta" kupiłem po drodze papier pakowy i sznu-
rek . U siebie w pokoju zawinąłem w to garnitur, który już mniej więcej
wrócił do formy po przemoczeniu ubiegłej nocy, wypisałem na paczce
ccyjne nazwisko i adres i zaniosłem ją do recepcji. Kierownik był na
posterunku
112 113
- Gdzie jest najbliższy urząd pocztowy? - zapytałem.
- Moje uszanowanie panu. - Wyszukanie przyjazne powitanie było
automatyczne, ale kierownik już się nie uśmiechał. - Możemy to panu
załatwić.
- Dziękuję, ale chcę to nadać osobiście.
- A, rozumiem. - Nic nie rozumiał, w szczególności tego, że nie
chciałem powodować żadnego unoszenia brwi ani marszczenia czoła na
widok pana Shermana wychodzącego z dużą paczką pod pachą. Podał mi
adres, którego nie potrzebowałem.
Włożyłem paczkę do bagażnika ¨wozu policyjnego i ruszyłem przez
miasto i przedmieścia, aż wreszcie znalazłem się w wiejskiej okolicy
zmierzając na północ. Wiedziałem, że jadę wzdłuż wód Zuider Zee, ale nie
mogłém ich dojrzeć, bo zasłaniała je tama zaporowa, biegnąca po prawej
stronie drogi. Po lewej też nie było wiele do oglądania; krajobraz holen-
derski nie jest stworzony do wprawiania turysty w ekstazę.
Niebawem dotarłem do tablicy z napisem "Huyler - 5 km" i o kilkaset
jardów dalej skręciłem w lewo z szosy, i wkrótće potem zatrzymałem wóz
na małym placyku wioski jakby wyjętej z widokbwki. Na placyku była
poczta, a przed pocztą budka telefoniczna. Zamknąłem na klucz bagażnik
i samochód i tam go pozostawiłem.
Wróciłem na główną szosę, przeszedłem przez nią i wdrapałem się na
spadzistą, porośniętą trawą tamę, z której mogłem wyjrzeć na Zuider Zee.
Rzeźwa bryza niebieszczyła i bieliła wody w późnopopołudniowym słońcu,
ale jeżeli idzie o widok, nie można było wiele więcej o tych wodach
powiedzieć, bo otaczał je ląd tak nizinny, iż zdawał się być zaledwie
płaską, ciemną ławicą na horyzoncie. Jedynym wyróżniającym się elemen-
tem, jaki mogłem dojrzeć gdziekolwiek, była wyspa znajdująca się o milę
od brzegu w kierunku pâhiocno-wschodnim.
Była to wyspa Huyler, właściwie nawet nie wyspa. Była nią niegdyś, ale
jacyś inżynierowie wybudowali groblę łączącą ją z lądem stałym, ażeby
pełniej udostępnić wyspiarzom dobrodziejstwa cywilizacji i ruchu turys-
_cznego. Na wierzchu owej grobli zbudowano żużlową drogę.
Sama wyspa także niczym się nie wyróżniała. Była tak _a i płaska, iż
zdawało się, że pierwsza większa fala musi ją zalaE, ale tę płaskość
urozmaicały rozrzucone tu i bwdzie zabudowania gospodarskie, kilka
dużych holenderskich stodół, a na zachodnim brzegu, położonym na-

przeciw lądu stałego, miasteczko skupione wokoło maleńkiego portu.
I oczywi_cie, wyspa miała swoje kanały. To było wszystko, co dało się
dojrzeć, więc wróciłem na szosę, przeszedłem nią do przystanku i pierw-
szym autobusem odjechałem do Amsterdamu.
Postanowiłem pójść wcześnie na kolację, bo nie przewidywałem, żebym
miał sposobność jeść później tego wieczora, i podejrzewałem, że cokol-
los mi dzisiaj gotuje, lepiej nie wychodzić temu na spotkanie z peł-
nym żołądkiem. Potem położyłem się do łóżka, bo nie przewidywałem
również, abym mógł przespać się później.
Podróżny budzik wyrwał mnie ze snu o wpół do pierwszej w nocy.
Włożyłem ciemne ubranie, ciemny marynarski golf, ciemne płócienne
pantofle na gumowych podeszwach i ciemną brezentową wiatrówkę. Re-
őpvolwer umieściłem w zamykanym na ekler, nieprzemakalnym futerale
wsadziłem do kabury podramiennej. Dwa zapasowe magazynki, w podo-
bnym futerale, ulokowałem w zaciąganej na zamek błyskawiczny kieszeni
brezentowej kurtki. Popatrzyłem tęsknie na butelkę whisky stojącą na
stoliku i postanowiłem jej nie tykać. Wyszedłem.
;' Wyszedłem, tak jak się u mnie już stało drugą naturą, schodkami
przeciwpożarowymi. Ulica w dole była jak zwykle pusta, i wiedziałem, że
nie podąży za mną, gdy będę odchodził'z hotelu. Nikt nie musiał iść za
mną, bo ci, co mi źle życzyli, wiedzieli, dokąd zmierzam i gdzie mnie mogą
znaleźć. A ja z kolei wiedziałem, że to wiedzą. Miałem jedynie nadzieję, iż
nie wie, że wiem.
Zdecydowałem się iść pieszo, bo nie miałem teraz samochodu, a stałem
się uczulony na amsterdamskie taksówki. Ulice były puste - przynajmniej
, które sobie wybrałem. Miasto wydawało się bardzo ćiche i spokojne.
_ Doszedłem do dzielnicy portowej, zorientowałem się, gdzie jestém,
ruszyłem dalej, aż znalazłem się w cieniu szopy magazynowej. Fos-
foryzująca tarcza mojego zegarka powiedziała mi, że jest za dwadzieścia
druga. Wiatr przybrał na sile i ochłodziło się z_acznie, ale deszcz nie
padał, chociaż wisiał w powietrzu. Wyczuwałem jego zapach poprzez
tą, swoistą woń morza, smoły, lin i tych wszystkich rzeczy, które
sprawiają, że dzielnice portowe pachną tak samo wszędzie na świecie.
Postrzępione, ciemne chmury mknęły po tylko odrobinę mniej ciemnym
niebie, od czasu do czasu odsłaniając na chwilę blady, wysoki półksiężyc,
częściej go zakrywając, ale nawet kiedy był niewidoczny, ciemność nie
była absolutna, bo w górze wciąż szybko się przesuwały plamy rozświet-
lonego gwiazdami nieba.
Kiedy robiło się jaśniej, patrzyłem na port, który rozciągał się najpierw
w półmrok, a potem w nicość. Dosłownie setki barek stały w tym porcie,
jednym z wielkich portów transportowych świata - barek sięgających
pod względem rozmiaru od małych, sześciometrowych, do potężnych,
pływających po Renie - a wszystkie stłoczone w rzekłbyś niemożliwym
do rozwikłania nieładzie. Wiedziałem jednak, że nieład ten jest bardziej
pozorny niż rzeczywisty. Barki były niewątpliwie stłoczone, ale - choć
wymagałoby to wysoce zawiłego manewrowania - każda miała swój
114 115
dostęp do wąskiego szlaku żeglownego, który zbiegał się z kilkoma coraz
szerszymi szlakami przed dotarciem do otwartych wód rozciągających się
dalej, Barki były połączone z lądem szeregiem długich, szerokich nawodnych

pomostów, do których z kolei dołączały się pod prostym kątem inne, węższe.
Księżyc skrył się za chmurą. Wysunąłem się z cienia i wszedłem na jeden
z głównych pomostów. W moich gumowych pantoflach stąpałem bezgłoś-
nie po mokrych deskach, ale gdybym nawet kroczył w podkutych butach,
wątpię czy ktokolwiek - poza tymi, co mieli wobec mnie złe zamiary
- zwróciłby na to uwagę, bo chociaż wszystkie barki były prawie na
pewno zamieszkane przez załogi, a w wielu wypadkach także i ich rodziny,
wśród setek stojących tam statków widać było jedynie tu i ówdzie kilka
świateł w kabinach. Poza stłumionym zawodzeniem wiatru i cichym skrzy-
pieniem i chrobotem, kiedy poruszane wiatrem barki ocierały się łagodnie
o deski, panowała absolutna cisza. Ten port barkowy był miastem sam
w sobie, a miasto to spało.
Przeszedłem mniej więcej jedną trzecią długości głównego pomostu,
gdy księżyc wynurzvł się zza chmur. Przystanąłem i rozejrzałem się.
O jakieś pięćdziesiąt kroków w tyle szli ku mnie cicho i zdecydowanie
dwaj ludzie. Byli jedynie cieniami, sylwetkami, ale widziałem, że zarysy
ich prawych rąk są dłuższe od lewych. Coś trzymali w prawych dłoniach.
Nie zaskoczył mnie widok owych przedmiotów w ich rękach, tak jak nie
zaskoczył mnie widok samych tych ludzi.
Zerknąłem w prawo. Dwaj inni mężczyźni zbliżali się powoli od lądu
sąsiednim pomostem. Szli równolegle z tymi dwoma, którzy byli na moim.
ZerknąłeŐ w lewo. Dwaj następni - dwie poruszające się, ciemne
sylwetki. Podziwiałem ich koordynację.
Odwróciłem się i ruszyłem dalej. Idąc wyciągnąłem pistolet z kabury,
zdjąłem nieprzemakalny futerał, zaciągnąłem na powrót zamek błyskawi-
czny i schowałem futerał do kieszeni. Księżyc skrył się za chmurą. Za-
cząłem biec i biegnąc obejrzałem się przez ramię. Trzy dwójki mężczyzn
również puściły się biegiem. Po pięciu jardach obejrzałem się znowu.
Dwaj mężczyźni na moim pomoście zatrzymali się i mierzyli do mnie
z pistoletów albo tak mi się wydało, bo trudno było coś dojrzeć w po-
świacie gwiazd. Jednakże w chwilę potem przekonałem się, że się nie
pomyliłem, bo w mroku wyprysnęły wąskie, czerwone płomyki, chociaż
nie usłyszałem strzałów, co było całkiem zrozumiałe, ponieważ żaden
człowiek przy zdrowych zmysłach nie mógł chcieć alarmować setek
krzepkich barkarzy holenderskich, niemieckich i belgijskich. Natomiast
najwyraźniej nie mieli żadnych zastrzeżeń co do alarmowania mnie. Księ-
życ pokazał się znowu i powtórnie ruszyłem biegiem.
Kula, która mnie trafiła, wyrządziła większą szkodę mojemu ubraniu niż
mnie samemu, aczkolwiek ostry, piekący ból wysoko na zewnętrznej
stronie prawej ręki sprawił, że mimowolnie chwyciłem się za nią
drugą ręką. Tego było za wiele. Skręciłem z głównego pomostu, ze-
skoczyłem na dziób barki przycumowanej do mniejszego, odchodzącego
ceń pod prostym kątem, i przebiegłem cicho przez pokład za sterownię
na _ rufie. Schroniwszy się tam wyjrzałem ostrożnie zza węgła.
Dwaj mężczyźni na centralnym pomoście przystanęli i dawali gwałtowne
znaki swoim kolegom po prawej, pokazując, że należy mnie zajść z boku,
Jeżeli się da, strzelić mi w plecy. Jak mi się wydało, mieli dosyć
ograniczone pojęcie o tym, co się składa na fair play i sportowe podejście,
ale nie można było kwestionować ich sprawności. Było zupełnie jasne, że
jeśli mnie w ogóle dorwą - a szanse ich oceniałem jako dobre - dokona-

ją tego ową metodą okrążenia czy oskrzydlenia, toteż byłoby oczywiście
bardzo dobrze dla mnie, gdybym zdołał jak najprędzej zniechęcić ich do
_ koncepcji. Dlatego chwilowo zignorowałem tych dwóch na centralnym
moście zakładając - ufałem, że trafnie - iż pozostaną na miejscu
poczekają, aż oskrzydlający przydybią mnie znienacka, i obróciłem się
w stronę lewego pomostu.
Po pięciu sekundach ukazali się, nie biegnąc, tylko idąc ostrożnie
zaglądając w cienie, rzucane w świetle księżyca przez sterownie i nad-
nadbódówki barek, co było rzeczą nader lekkomyślną czy też po prostu
niemądrą, ponieważ stałem w najgłębszym cieniu, jaki mogłem znaleźć,
natomiast ich oświetlał niemal brutalnie księżyc, toteż dojrzałem ich na
długo przedtem, zanľn dojrzeli mnie: Wątpię, czy w ogóle mnie zauważyli.
Klen na pewno mnie nie spostrzegł, bo nie zobaczył już nigdy nic więcej;
musiał być martwy jeszcze zanim runął na pomost i z osobliwym brakiem
żadnego odgłosu poza cichym pluśnięciem osunął się do wody. Złoży-
łem się do następnego strzału, ale drugi mężczyzna zareagował bardzo
szybko i rzucił się w tył poza zasięg mojego wzroku, zanim zdążyłem
nacisnąć spust. Nie wiedzieć czemu przyszło mi na myśl, że moje sportowe
podejście jest na jeszcze niższym poziomie niż ich, ale owej nocy miałem
skłonność do ułatwiania sobie sprawy.
Zawróciłem, posunąłém się znowu naprzód i wyjrzałem zza sterowni.
Dwaj mężczyźni na centralnym pomoście nie ruszyli się z miejsca. Może
_ wiedzieli, co się stało. Byli daleko jak na celny strzał z pistoletu w nocy,
_ wymierzyłem starannie i długo, i spróbowałem mimo wszystko. Jed-
nak _ cel był za daleko. Człowiek krzyknął i chwycił się za nogę, ale
sądząc po żwawości, z jaką pobiegł za swoim towarzyszem i zeskoczył
z pomostu chroniąc się na jednej z barek, nie mógł być poważnie uszko-
dzony. Księżyc znóv<i schował się za chmurę, bardzo małą, ale jedyną, jaka
mogła napłynąć w ciągu następnych paru minut, a oni wiedzieli dokładnie,
gdzie jestem. Przebiegłem więc przez barkę, wdrapałem się z powrotem
na główny pomost i ruszyłem pędem przed siebie.
116 117
Nie przebiegłem nawet dziesięciu jardów, gdy ten przeklęty księżyc
pojawił, się znowu. Rzuciłem się płasko na deski, twarzą w,stronę lądu.
Pomost po lewej był pusty, czemu trudno się dziwić, bo pewność siebie
drugiego mężczyzny musiała zostać mocno nadszarpnięta. Zerknąłem
w prawo. Tam dwaj mężczyźni byli znacznie bliżej niż ci, którzy przed
chwilą tak roztropnie usunęli się z centralnego pomostu, a sądząc po tym,
że nadal ufnie i zdecydowanie posuwali się naprzód, było oczywiste, iż
jeszcze nie wiedzą, że jeden z ich grona znajduje się na dnie portu, lecz
widać równie szybko jak tamci trzej zrozumieli zalety roztropności, bo
bardzo żwawo zniknęli z pomostu, kiedy dałem do nich dwa prędkie,
niepewne strzały, oba wyraźnie chybione. Dwaj mężczyźni, którzy przed-
tem szli centralnym pomostem, ostrożnie próbowali nań wrócić, ale byli za
daleko, aby mnie niepokoić czy ja ich.
Jeszcze pięć minut trwała ta mordercza zabawa w chowanego - bieganie,
krycie się, strzał, znowu bieg - a przez cały ten czas nieubłaganie zbliżali się
do mnie. Byli teraz bardzo rozważni, podejmując miminum ryzyka i zręcznie
wykorzystując swoją liczebną wyższość; jeden lub dwaj ściągali na siebie
moją uwagę, a inni podkradali się naprzód z barki na barkę. Byłem chłodno

i trzeźwo świadomy, że jeżeli nie uczynię czegoś innego, i to bardzo prędko,
zabawa ta może mieć tylko jeden koniec, i koniec ten musi nadejść rychło.
Ze wszystkich nieodpowiednich po temu momentów wybrałem kilka tych
krótkich chwil, które spędzałem kryjąc się za kajutami i sterowniami, aby
pomyśleć o Belindzie i Maggie. Zastanawiałem się, czy to dlatego zachowały
się tak dziwnie, kiedy ostatnio je widziałem? Czy odgadywały albo wyczuwa-
ły dzięki jakiejś swoiście kobiecej intuicji, że coś takiego nastąpi, i jaki
będzie
koniec, i bały się mi to powiedzieć? Pomyślałem sobie, iż dobrze, że mnie
teraz nie widzą, bo nie tylko przekonałyby się, że miały rację, ale ich wiara
w nieomylność szefa zostałaby żałośnie nadwerężona. Byłem w desperacji
i zapewne na to właśnie musiałem wyglądać; spodziewałem się napotkać
zaczajonego na mnie człowieka, chybkiego do rewolweru lub jeszcze
bardziej do noża, i pewnie potrafiłbym dać sobie radę z nim albo przy
odrobinie szczęścia nawet z dwoma - natomiast tego się nie spodziewałem.
Co to powiedziałem Belindzie przed magazynem? "Ten, kto walczy i ucieka,
drugiego dnia walki doczeka". jednakże teraz nie miałem dokąd uciekać, bo
byłem zaledwie o dwadzieścia kroków od końca głównego pomostu.
Makabryczne to było uczucie, być zagonionym na śmierć jak dzikie zwierzę
czy wściekły pies, podczas gdy setki ludzi spały o sto jardów ode mnie, i aby
się uratować, wystarczyłoby mi odkręcić tłumik i wystrzelić dwa razy
w powietrze, a cały port rzuciłby mi się na pomoc. Ale nie mogłem się na to
zdobyć, bo to, co musiałem zrobić, należało uczynić tej nocy, a wiedziałem, że
teraz mam ostatnią szansę. Jutro moje życie w Antsterdamie nie byłoby warte
złamanego szeląga. Nie mogłem się na to zdobyć, dopóki jeszcze miałem
choćby cień szansy. Nie uważałem właściwie, żebym ją miał, przynajmniej
tą, którą uznałby za szansę człowiek będący przy zdrowych zmysłach. Nie
sądzę jednak, abym nim był w owej chwili.
Spojrzałem na zegarek. Za sześć druga. Czas kończył się pod jeszcze
jednym względem. Popatrzyłem na niebo. Mała chmurka sunęła ku księży-
cowi i właśnie ten moment wybraliby na następny i prawie na pewno
ostatni atak; musiał to także być moment, który bym wykorzystał na moją
następną i prawie ostatnią próbę ucieczki. Zerknąłem na pokład barki:
była załadowana złomem, więc wziąłem kawałek metalu. Ponownie spraw-
dziłem kierunek owej ciemnej chmurki, która jakby jeszcze zmalała. Jej
środek miał przesunąć się prosto przez księżyc, ale to musiało wystarczyć.
Miałem jeszcze pięć kul w drugim magazynku i wystrzeliłem je szybko
raz po raz w miejsce, gdzie, jak wiedziałem albo odgadywałem, schronili
się moi prześladowcy. Miałem nadzieję, że to ich.może zatrzymać na kilka
sekund, ale w gruncie rzeczy chyba w to nie wierzyłem. Szybko wsadziłem
spowrotem pistolet do nieprzemakalnego futerału, zaciągnąłem zamek
błyskawiczny i dla dodatkowego zabezpieczenia włożyłem go nie do
kabury, ale do zamykanej na ekler kieszeni mojej brezentowej kurtki,
przebiegłem po pokładzie kilka kroków, wspiąłem się na burtę i rzuciłem
się na główny pomost. Zerwałem się rozpaczliwie i w tym momencie
zauważyłem, że ta przeklęta chmura w ogóle nie trafiła na księżyc.
Nagle poczułem się bardzo spokojny, ponieważ nie miałem już wyjścia.
zacząłem biec, bo nie mogłem uczynić nic innego, miotając się jak szalony
z boku na bok, aby utrudnić celowanie moim przyszłym zabójcom. W ciągu
niespełna trzech sekund dosłyszałem z pół tuzina przytłumionych łomotów

- tamci byli już bowiem tak blisko - i dwukrotnie poczułem; że niewidzialne
ręce chwytają mnie zaciekle za ubranie. Nagle odchyliłem głowę do tyłu,
wyrzuciłem wysoko obie ręce, cisnąłem do wody ów kawałek metalu
Zwaliłem się ciężko na pomost, jeszcze zanim dosłyszałem plusk. Dźwigną-
łem się jak pijany na nogi, złapałem się za gardło i tyłem runąłem do wody.
nabrałem głęboko tchu i wstrzymałem oddech przed uderzeniem o nią.
Woda była zimna, ale nie lodowata, mętna i niezbyt głęboka. Stopami
dotknąłem błota i dotykałem go nadal. Zacząłem wydychać powietrze,
bardzo ostrożnie, bardzo powoli, gospodarując oszczędnie jego rezerwą,
która zapewne nie była _zbyt duża, bo nieczęsto uprawiałem takie rzeczy.
jeżeli nie przeceniłem zapału mych prześladowców do wykończenia mnie
- a nie przeceniłem go - to obaj mężczyźni na centralnym pomoście
powinni byli zaglądać z nadzieją w miejsce, w którym zniknąłem im z oczu.
ufałem, że wyciągną wszelkie błędne wnioski z powolnego strumienia
banieczek wypływającego na powierzchnię wody, i miałem też nadzieję,
118 119
że wnioski wyciągną prędko, bo nie byłem w stanie kontynuować tego
wyczynu wiele dłużej.
Po chwili, która wydawała mi się trwać z pięć minut, a zapewne nie była
dłuższa niż trzydzieści sekund, przestałem wydychać powietrze i wysyłać
banieczki na powierzchnię z tego dobrégo powodu, że nie miałem go już
więcej w płucach. Płuca zaczynały mnie trochę boleć, bez mała słyszałem
- a niewątpliwie czułem - serce łomocące mi w pustej piersi, i rozbolały
mnie uszy. Wydobyłem się z błota i popłynąłem w prawo mając w Bogu
nadzieję, że zmierzam we właściwym kierunku. Tak też było. Dłoń moja
natrafiła na kil barki i wykorzystałem to oparcie, aby przesunąć się szybko
pod spodem, po czym wynurzyłem się na powierzchnię.
Nie sądzę, żebym mógł pod nią pozostać dłużej niż jeszcze parę sekund
nie łykając wody. Kiedy się wynurzyłem, potrzeba mi było dużego opano-
wania i siły woli, żeby nie nabrać powietrza głęboko w płuca z char-
czeniem, które byłoby dosłyszalne prawie w całym porcie, ale w pewnych
okolicznościach, kiedy życie od tego zależy, człowiek potrafi zdobyć się na
doprawdy wielką siłę woli, toteż zadowoliłem się kilkoma dużymi, lecz
bezgłośnymi haustami powietrza.
Z początku nic nie widziałem, ale przyczyną była po prostu warstwa
oleju na powierzchni wody, która na chwilę zakleiła mi powieki. Starłem
go, ale nadal nie mogłem wiele dojrzeć poza ciemnym kadłubem barki, za
którą się skryłem, głównym pomostem na wprost mnie i drugą barką
stojącą równolegle o jakieś dziesięć stóp. Słyszałem głosy, stłumiony szept
głosów. Podpłynąłem cicho do rufy barki, przytrzynałem się steru i wy-
jrzałem ostrożnie zza rufy. Dwaj mężczyźni, jeden z latarką, stali na
pomoście zaglądając w miejsce, w którym niedawno zniknąłem; z zadowo-
leniem widzieli, że woda tam jest ciemna i nieruchoma.
Wyprostowałi się. Jeden z nich wzruszył ramionami i uczynił gest obiema
dłońmi podniesionymi do góry; drugi przytaknął mu ruchem głowy i ostro-
żnie roztarł sobie nogę. Pierwszy podniósł ręce i dwukrotnie skrzyżował je
ńad głową, najpierw w lewo, potem w prawo. W tej samej chwili rozległo się
urywane prychanie i lâchanie uruchomionego gdzieś bardzo blisko dieslows-
kiego silnika. Najwyraźniej żaden z dwóch mężczyzn nie był zbyt zachwycony
tym nowym wydarzeniem, bo ten, który dał sygnał, od razu chwycił drugiego

za ramię i najszybciej jak mógł odprowadził go kulejącego ciężko.
Wciągnąłem się na barkę, co wydaje się czynnością ogromnie prostą,
ale kiedy stroma burta kadłuba sterczy cztery stopy nad wodą, ta prosta
czynność możé okazać się prawie niepodobieństwem i tym okazała się dla
mnie. Jednakże w końcu dokonałem tego przy pomocy liny rufowej,
przewaliłem się przez nadburcie i przeleżałem z pół minuty dysząc jak
wyciągnięty na brzeg wieloryb, zanim pierwszy nawrót sił, po całkowitym
wyczerpaniu, połączony z rosnącą świadomością konieczności pośpiechu,
sprawił, że dźwignąłem się na nogi i ruszyłem ku dziobowi barki oraz
głównemu pomostowi.
Dwaj mężczyźni, którzy tak niedawno usiłowali mnie zniszczyć, a teraz
niewątpliwie pełi tej uzasadnionej radości, którą daje satysfakcja
dobrego wypełnienia ważnego zadania, byli teraz jedynie mglistymi
ľazni znikającymi w jeszcze głębszym cieniu nabrzeżnych magazynów.
wciągnąłem się na pomost i przykucną_em tam na chwilę, dopóki nie
łem, skąd dochodzi warkot diesla, po czym pochyliłem się i szybko
pobiegłem pomostem do miejsca, gdzie owa barka była przymocowana
pomostu bocznego. Tam najpierw opadłem na czworaki, a potem
podczołgałem się i wyjrzałem przez krawędź pomostu.
barka miała co najmniej siedemdziesiąt stóp długości i odpowiednią
szerokość i była zupełnie pozbawiona wszelkiego wdzięku w sylwetce.
_ćtnie trzy czwarte jej pokładu były w całości przeznaczone na ładow-
niędalej znajdowała się sterownia, do której przylegało od strony rufy
pomieszczenie dla załogi. Żółte światła błyszczały za jego przesłoniętymi
szybami. Z okna stérowni wyglądał masywny mężczyzna w czapce z dasz-
kiem, rozmawiając z członkiem załogi, który właśnie wdrapywał się na
główny pomost, aby odcumować.
rufa_ barki przywierała do głównega pomostu, na którym leżałem.
odczekałem, aż barkarz wdrapał się na boczny pomost i odszedł, by
rciE cumę dziobową, po czym ześliznąłem się bezgłośnie na rufę barki
schyliłem się za kabiną, dopóki nie usłyszałem chrobotania lin zrzucanych
na pokład i głuchego łomotu stóp o deski, kiedy ów człowiek zeskoczył
z bocznego pomostu. Ruszyłem cicho ku dziobowi, dotarłem do żelaznej
drabinki przymocowanej do przedniego krańca kabiny, wdrapałem się na
przesunąłem do przodu i wyciągnąłeni się płasko na dachu sterowni.
paliły się światła nawigacyjne, ale to mi nie przeszkadzało, bo były tak
ulokowane po obu stronach sterowni, że na szczęście miejsce, w którym
byłem, znajdowało się w stosunkowo jeszcze głębszym cieniu.
Warkot silnika wzmógł się i boczny pomost zaczął powoli zostawać za
mną _. Zastanowiłem się posępnie, czy przypadkiem nie wpadłem z deszczu
pod rynnę.
120
Rozdział dziesiąty
Byłem dosyć pewny, że tej nocy wypłynę na morze, a każdy, kto
by to uczynił w warunkach, jakie przewidywałem, powinien był także
wziąć pod uwagę możliwość, że mocno przemoknie; gdybym miał
choć odrobinę przezorności pod tym względem, powinienem był wybrać
się w pełnym, nieprzemakalnym stroju płetwonurka, ale myśl o takim
stroju nigdy nie przyszła mi do głowy, i teraz nie miałem przed
sobą innej alternatywy jak leżeć tam, gdzie leżałem, â płacić cenę

za moje niedbalstwo.
Czułem się tak, jakbym szybko zamarzał na śmierć. Nocny wiatr na
Zuider Zee był dostatecznie przenikliwy, by przejąć chłodem nawet ciepło
ubranego człowieka, zmuszonego do leżenia bez ruchu, a ja nie byłem
ciepło ubrany. Byłem przemoczony do nitki morską wodą, a ten mrożący
wiatr sprawiał, iż miałem wrażenie, że przemieniłem się w bryłę lodu
- z tą różnicą, że bryła lodu jest bezwładna, a ja bez przerwy dygotałem,
jak człowiek chory na ostrą malarię. Jedyną pociechę stanowił fakt, że było
mi zupełnie obojętne, czy zacznie padać deszcz, albowiem nie mogłem
zmoknąć jeszcze bardziej.
Zdrętwiałymi i zlodowaciałymi palcami, które mi drżały bez przerwy,
odciągnąłem zamki błyskawiczne obu kieszeni kurtki, wyjąłem zarówno
pistolet, jak magazynki z ich wodoszczelnych futerałów, załadowałem broń
i wsadziłem ją pod brezentową kurtkę. Zastanowiłem się nieporadnie, co
by było, gdybym w chwili zagrożenia stwierdził, że mój palec od nacis-
kania spustu zamarzł na sztywno, więc wetknąłem prawą dłoń za przemo-
czoną kurtkę. Ale skutek był taki, że zrobiło mi się jeszcze zirnniej w rękę,
toteż wyciągnąłem ją na powrót.
Światła Amsterdamu pozostawały już daleko w tyle, bo wypłynęliśmy na
Zuider Zee. Zauważyłem, że barka podąża po tym samym szerokim łuku,
co "Marianne", kiedy zawijała do portu w południe poprzedniego dnia.
Przepłynęła bardzo blisko dwóch boi i kiedy spojrzałem nad dziobem,
wydało mi się, że bierze kurs prowadzący do zderzenia z trzecią boją,
znajdującą się około czterystu jardów przed nami. Jednakże ani przez
chwilę nie wątpiłem, że szyper doskonale wie, co robi.
Warkot silnika przycichł, kiedy zmniejszono jego obroty, i z kabiny
wyszli na pokład dwaj mężczyźni - pierwsi członkowie załogi, jacy się
ukazali na zewnątrz, odkąd opuściliśmy port. Próbowałem rozpłaszczyć się
jeszcze bardziej na dachu sterowni, ale nie poszli w moją stronę, tylko ku
rufie. Okręciłem się, by lepiej ich obserwować.
_eden z nich niósł żelazną sztabę ż linkami uwiązanymi u końców.
obydwaj, stanąwszy po bokach rufy, poluzowali trochę owe linki, tak że
sztaba musiała opuścić się bardzo blisko poziomu wody. Obróciłem się
spojrzałem ku dziobowi. Barka, posuwająca się teraz bardzo wolno, musiała być
nie dalej niż
o dwadzieścia jardów od błyskającej boi i płynęła
na _.kursie, który powinien był doprowadzić ją na odległość dwudziestu
stóp od niej. Usłyszałem ostre słowa komendy ze sterowni, spojrzałem ku
rufie i zobaczyłem, że obaj mężczyźni zaczynają przepuszczać linki między
palcami, przy czym jeden z nich coś odliczał. Przyczyna tego liczenia była
łatwa do odgadnięcia. Aczkolwiek nie widziałem tego w ciemnościach, na
linach musiały być węzły w regularnych odstępach, aby obaj mężczyźni
_puszczający linki mogli utrzymać żelazną sztabę prostopadle do kursu
gdy ta znalazła się dokładńie na wysokości boi, jeden z nich zawołał
, po czym zaczęli powoli, lecz równomiernie wciągać linki na pokład.
wiedziałem już, co teraz nastąpi, lecz mimo to obserwowałem bacznie.
teras gdy oba_ nadal ciągnęli, z wody wyprysnęła cylindryczna boja
wysokości dwóch stóp. Po niej ukazała się kotwiczka o czterech łapach,
których jedna była zaczepiona o metalową sztabę. Do tej kotwiczki
przymocowana była lina. Boję, kotwiczki i sztabę wciągnięto na barkę, po

czym obaj mężczyźni zaczęli wybierać linę kotwiczną, aż w końcu z wody
wynurzył się jakiś przedmiot, który złożyli na pokładzie. Była to szara,
z metalowymi pasami, żelazna skrzynka o boku około osiemnastu cali,
wysoka na dwanaście. Natychmiast zanieśli ją do kabiny, alé jeszcze
zanim to uczynili, barka znowu ruszyła pełną parą i boja zaczęła szybko
zostawać w tyle. Całej tej operacji dokonano z łatwością i sprawnością,
świadczyły o dużym obeznaniu z zastosowaną dopiero co techniką.
czas mijał, a był to czas przejmującego chłodu, dygotania i udręki.
myślałem, że nie może mi być już zimniej i bardziej mokro, ale się
myliłem, bo około czwartej nad ranem niebo pociemniało i zaczął padać
a nigdy deszcz nie wydał mi śię tak zimny. Do tej pory owa
odrobina ciepła, która mi jeszcze pozostała w ciele, jakoś częściowo
.yła wewnętrzne warstwy odzieży, ale od pasa w dół - bo brezen-
towa kurtka stanowiła jaką taką ochronę - okazało się to stratą czasu.
miałem tylko nadzieję, że kiedy będę musiał ruszyć się z miejsca i znowu
122. ¨ 123
skoczyc do wody, nie okaże się, że jestem już w takim stanie odręt-
wiającego paraliżu, że zdołam jedynie utonąć.
Na niebie ukazało się pierwsze światło zwodniczego brzasku i mogłem
niewyraźnie rozeznać zamazane zarysy lądu na południu i wschodzie.
Potem znów zrobiło się ciemniej i przez jakiś czas nic nie widziałem, aż
wreszcie prawdziwy świt począł rozlewâć się blado od wschodu i znowu
dojrzałem ląd, i stopniowo doszedłem do wniosku, że jestéśmy dośE blisko
północnego brzegu wyspy Huyler i zaczynamy skręcać na południowy
wschód, a potem na południe, ku małemu portowi wyspy.
Nigdy dotąd nie zdawałem sobie sprawy, że te przeklęte barki porusza-
ją się tak wolno. Patrząc na brzegi Huyler miało się wrażerľe, że barka stoi
nieruchomo na wodzie. Ostatnią rzeczą, jakiej pragnąłem, było podpłynię-
cie do wyspy Huyler w jasnym świetle dziennym i wywołanie komentarzy
nieunilmionych gapiów portowych na temat faktu, iż jeden z członków
załogi jest tak ekscentryczny, że woli zimny dach sterowrľ od ciepła w jej
wnętrzu. Pomyślałem o owym cieple i odsunąłem od siebie tę myśl.
Nad dalekim wybrzeżem Zuider Zeé ukazało się słońce, ale nic mi nie
pomogło; było to jedno z owych osobliwych słońc, które nie osuszają
ubrania, a po chwili z zadowoleniem spostrzegłem, że jest także jednym
z owych wczesnoporarmych słońc, które tylko sprawiają zawód, bo zaraz
przesłonił je całun ciemnych chmur, po czym ów zacinający, mroźny
deszcz znów zabrał się ostro do dzieła paraliżując tę resztkę krążenia krwi,
która mi jeszcze została. Byłem rad, bo od tych chmur znów pociemniało,
a deszcz mógł nakłonić portowych ciekawskich do pozostania w domu.
Zbliżaliśmy się do kresu podróży. Deszcz na szczęście wzmógł się tak
dalece, że boleśnie bębnił po mojej odsłoniętej twarzy i rękach i biało
syczał po morzu; widoczność ograniczyła się do paruset jardów i chociaż
dostrzegłem rząd znaków nawigacyjnych, ku ktbrym skręcała barka, nie
mogłem dojrzeć portu za nimi.
Włożyłem pistolet do nieprzemakalnego futerału i wsadziłem go do
kabury. Byłoby bezpieczniej włożyć go do zaciągniętej na ekler kieszeni
brezentowej kurtki, tak jak to zrobiłem poprzednio, ale nie zamierzałem
zabierać jej ze sobą. Przynajnniej niezbyt daleko, bo byłem tak odrętwiały
i osłabiony po przeżyciach tej długiej nocy, że owa oblepiająca mnie

i ściskająca, uciążliwa kurtka mogłaby uniemożliwić mi wydostanie się na
brzeg; jeszcze jedną rzeczą, której niebacznie zapomniałem zabrać ze
sobą, była nadmuchiwana ratunkowa kamizelka lub pas.
Ściągnąłem kurtkę i zwinąłem ją sobie pod pachą. Wiatr nagle wydał mi
się znacznie bardziej lodowaty niż kiedykolwiek, ale nie była już pora tym
się przejmować. Popełznąłem po dachu sterowzŚ, ześliznąłem się cicho po
drabince, przeczołgałem się poniżej poziomu odsłoniętych teraz okien
kabiny, zerknąłem szybko na dziób - co było zbędną ostrożnością, bo
żaden człowiek przy zdrowych zmysłach nie wyszedłby na pokład w tej
chwili, jeżeliby nie musiał - cisnąłem brezentową kurtkę za burtę, prze-
rzuciłem się przez rufę, ópuściłem się na całą długość ra.nion, spraw-
dziłem, czy w pobliżu nie ma kogoś z załogi, i osunąłem się w wodę.
W morzu było cieplej niż na dachu sterowni, co dobrze się dla mnie
składało, bo czułem się niemal przerażająco osłabiony. Miałem pierwotnie
zamiar utrzymywać się w wodzie, dopóki barka nie weszłaby do portu
bo przynajmniej w istniejących warunkach nie zniknęłaby w mgławicy
i deszczu, ale nie była to pora na tego rodzaju wymyślności. Moją główną
troską, jedyną troską w tej chwili, było pozostać przy życiu. Poprułem za
szybko oddalającą się rufą barki, najprędzej jak mogłem.
był to wyczyn pływacki, który trwał nie więcej niż dziésięć minut
którego z łatwością mogło dokonać każde dobrze wyćwiczone sześciolet-
nie _ dziecko, ale owego rana znajdowałem się poniżej tego standardu
_hociaż nie mogę twierdzić, że graniczyło to z niepodobieństwem, nie
mógłbym uczynić tego powtórnie. Kiedy wyraźnie dojrzałem obmurowa-
nie _ portu, zboczyłem od znaków nawigacyjnych, pozostawiając je po
prawej ręce, i wreszcie dotarłem do brzegu.
z _ chlupotem przeszedłem przez plażę i wtedy, jakby na dany znak,
deszcz ustał. Ostrożnie wspiąłem się na niewielką wyniosłość, którą mia-
łem _ przed sobą, a której wierzch znajdował się na jednym poziomie
z wierzchem obmurowania portu, wyciągnąłem się płasko na zmoczonej
i ostrożnie uniosłem głowę.
tuż obok po prawej były dwa małe, czworokątne baseny portu Huyler,
których zewnętrzny łączył się wąskim przejściem z wewnętrznym. Za
we_wnętrznym basenem leżało ładne; jakby wyjęte z widokówki miastecz-
_ Huyler, które poza jedną długą i dwiema' krótkimi, prostymi.ulicami,
biegnącymi równolegle do wewnętrznego basenu, było uroczym labiryn-
tem zamkiętych zaułków i chaotycznym nagromadzeniem domów pomalowa-
nych głównie na zielono i biało i ustawionych na podporach dla zabez-
pieczenia przed powodzią. Podpory te były obmurowane dla
korzystania jako piwnice, a do domów wchodziło się po zewnętrznych
drewnianych schodkach prowadzących na pierwszą końdygnację.
zeniosłem wzrok znowu na basen zewnętrzny. Barka stałâ przy jego
urowaniu i rozładunek był już w pełni. Dwa małŐ nabrzeżne żurawie
obywały z ładowni skrzynie i worki, mnie jednak,nie interesowały
skrzynki i worki będące z pewnością całkowicie legalnym ładunkiem,
'tamta mała metalowa skrzynka podjęta z morza, co do której miałem
pewność, że jest najbardziej nielegalnym ładunkiem, jaki można
sobie wyobrazić. Dałem więc spokój ładunkowi legalnemu i skupiłem całą
uwagę na kabinie barki. Miałem w Bogu nadzieję, że jeszcze się nie
spóźniłem, chociaż nie bardzo wiedziałem, jak to było możliwe.

124 125
Nie spóźniłem się, ale niewiele brakowało. W niespełna trzydzieści
sekund po rozpoczęciu przeze mnie obserwacji kabiny, ukazali się dwaj
ludzie, z których jedeŐn niósł worek przerzucony przez ramię. Aczkolwiek
zawartość worka grubo czymś wyścielono, odznaczał się on niewątpliwą
kanciastością, która nie pozostawiła mi większych wątpliwości, że jest
właśnie tym, co mnie interesuje.
Obaj mężczyźni zeszli na ląd. Obserwowałem ich przez chwilę, aby
uzyskać ogólne pojęcie o kierunku, w którym zmierzali, ześliznąłem się po
błotnistym obwałowaniu - następna pozycja na moim koncie wydatków,
bo ubranie moje dostało tej nocy okropne cięgi - i ruszyłem za nimi.
łatwo było ich obserwować. Nie tylko najwyraźniej nie mieli żadnych
podejrzeń, że ktoś za nimi idzie, ale te wąskie i opętanie kręte uliczki
czyniły z Huyler raj dla śledzącego. W końcu obaj mężczyźni zatrzymali się
przed podłużnym, niskim budynkiem na północnym skraju miasteczka.
Parter - albo raczej piwnica w tym miasteczku - był zbudowany z beto-
nu. Wyższe piętro, na które wchodziło się po drewnianych schodkach,
podobnych do tych, za którymi ukryłem się obserwując z bezpiecznej
odległości czterdziestu jardów, miało wysokie, wąskie okna, zaopatrzone
w tak gęste kraty, że kot prześliznąłby się przez nie z trudnością; ciężkie
drzwi były zamknięte na dwie żelazne sztaby i zabezpieczone dwiema
dużymi kłódkami. Mężczyźni weszli na schodki, ten, który nie był ob-
ciążony workiem, otworzył kłódki, pchnął drzwi, po czym zniknęli w środ-
ku. Ukazali się znowu po dwudziestu sekundach, zamknęli za sobą drzwi
i odeszli. Teraz obaj nie byli niczym obciążeni.
Przez chwilę pożałowałem, że waga mojego pasa z narzędziami włamy-
wacza zmusiła mnie do zostawienia go tej nocy, ale nikt nie wybiera się
pływać opasany pokaźną ilością metalu. Żal ten jednakże trwał krótko.
Niezależnie od faktu, że na drzwi prowadzące do tego grubo okratowane-
go budynku wychodziło z pięćdziesiąt okien i że człowiek zupełnie tu obcy
zostałby natychmiast rozpoznany przez każdego mieszkańca Huyler, było
jeszcze za wcześnie odkrywać karty; płotki mogą być wcale niezłym
pożywieniem, ale ja goniłem za wielorybami i potrzebowałem przynęty
w owej skrzynce, aby je złowić.
Nie musiałem mieć planu miasta, aby wydostać się z Huyler. Port
znajdował się na zachodzie, a zatem koniec drogi wiodącej przez groblę
musiał być w stronie wschodniej. Przeszedłem kilka wąskich, krętych
uliczek nie będąc jednak w odpowiednim nastroju, aby ulegać temu
dziwnemu, staroświeckiemu urokowi, który każdego lata ściągał tutaj
dziesiątki tysięcy turystów, i dotarłem do niewielkiego mostu przerzuco-
nego łukiem nad wąskim kanałem. Kiedy przezeń przechodziłem, minęłY
mnie pierwsze trzy osoby, jakie dotąd ujrzałem w miasteczku - trzy
miejscowe matrony ubrane w swe tradycyjne, sute stroje. Zerknęły na
mnie bez zaciekawienia, a potem równie obojętnie odwróciły wzrok, jak
gdyby było rzeczą najnaturalniejszą w świecie napotkać wczesnym ran-
kiem na ulicach Huyler człowieka, który najwyraźniej niedawno skąpał się
w morzu.
O kilka jardów za kanałem znajdował się nadspodziewanie duży par-
king; w tej chwili stało na nim zaledwie parę wozów i z pół tuzina rowerów,
których żaden nie był zaopatrzony w kłódkę lub łańcuch czy jakiekol-

wiek inne zabezpieczenie. Najwyraźniej kradzież nie była problemem na
wyspie Huyler, co wcale mnie nie zdziwiło, albowiem kiedy zacni tutejsi
obywatele brali się do przestępstwa, czynili to na znacznie większą skalę.
Na parkingu nie było żywej duszy i nie spodziewałem się zastać tam o tej
porze obsługi. Czując się bardziej winnym niż z powodu wszelkich innych
czynów, jakich dokonałem od przybycia na lotnisko Schiphol, wybrałem
sobie najsprawniej wyglądający rower, podprowadziłem go do zamknię-
tej bramy, przełożyłem go na drugą jej stronę, potem przelazłem sam
popedałowałem przed siebie. Nie rozległy się krzyki: "łapać złodzieja!"
nic w tym rodzaju.
Od lat nie siedziałem na rowerze i mimo że nie byłem w odpowiednim
humorze , by znowu odczuć tamto pierwsze wspaniałe, beztroskie upojenie,
wkródce odzyskałem sprawność i chociaż niezbyt rozkoszowałem się
jazdą , była przynajmniej lepsza od maszerowania na piechotę i miała ten
skutek, że ponownie wprawiła w ruch trochę moich czerwonych ciałek.
Zaparkowałem rower na małym placyku wioski, gdzie zostawiłem poli-
cyjną taksówkę - nadal tam stała - i popatrzyłem z namysłem najpierw
na budkę telefoniczną, a potem na zegarek; uznałem, że jest jeszcze za
wcześnie, więc otworzyłem samochód i odjechałem.
;'O pół mili dalej na drodze do Amsterdamu dotarłem do starej holender-
skiej stodoły, stojącej z dala od domu gospodarza. Zatrzymałem wóz
w takim miejscu, że stodoła znalazła się między nim a kimś, kto mógłby
przypadkiem wyjrzeć z owego domu. Otworzyłem bagażnik, wyjąłem
zawiniętą w brunatny papier paczkę, udałem się do stodoły, stwierdziłem,
że jest zamknięta, wszedłem do środka i przebrałem się w całkowicie
suche odzienie. Nie przeobraziło mnie to w zupełnie innego człowieka,
ale nie mogłem przestać się trząść, ale przynajmniej nie byłem już
pogrążony w tej oślizłej, lodowatej udręce, w której trwałem od wielu
godzin.
Ruszyłem znowu w drogę. Ujechawszy dalsze pół mili natrafiłem na
przydrożny budynek rozmiarów małego bungalowu, którego szyld zuch-
wale : głosił, że jest to motel. Motel czy nie motel, był w każdym razie
otwarty, a niczego więcej nie pragnąłem. Pulchna właścicielka spytała, czy
chcę : zjeść śniadanie, lecz dałem jej do zrozumienia, że mam inne, pilniej-
sze potrzeby. W Holandii mają przemiły zwyczaj napełniania kieliszka
126 127
Jonge Genever po same brzegi, toteż właścicielka przypatrywała się ze
zdumieniem i niemałym niepokojem, jak moje rozdygotane dłonie próbo-
wały podnieść ów płyn do ust. Nie rozlałem więcej niż połowę, ale
widziałem, iż kobieta zastanawia się, czy nie wezwać policji albo pomocy
lékarskiej, ażeby się zajęła alkoholikiem cierpiącym na delirium tremens
- lub może narkomanem, który zgubił swoją strzykawkę; jednakżé była
zacną osobą i na mą prośbę przyniosła mi drugi Jonge Genever. Tym
razem rozlałem najwyżej ćwierć, a za trzecią kolejką nie tylko nie uroniłem
ani kropli, ale wyraźnie poczułem, że resztka moich czynnych ciałek
czerwonych dźwiga się na nogi i zabiera energicznie do działania. Po
czwartym Jonge Genever ręce miałem już spokojne jak skała.
Pożyczyłem elektryczną maszynkę do golenia, a potem zjadłem gigan-
tyczne śniadanie, złożone z jajek, mięsa, szynki i serów, czterech różnych
rodzajów chleba i bez mała galonu kawy. Jedzenie było znakomite. Może

ten motel i był dopiero w powijakach, ale miał przed sobą przyszłość.
Poprosiłem, żeby mi pozwołono skorzystać z telefonu.
Połączyłem się z hotelem "Touring" w parę sekund, natomiast znacznie
dłuższego czasu potrzebowała recepcja, żeby uzyskać odpowiedź z poko-
ju Maggie i Belindy. W końcu odezwał się bardzo zaspany głos Maggie:
- Halo, kto mówi?
Nieomal ją widziałem przeciągającą się i ziewającą.
- Hulało się wczorajszego wieczora, co? - zapytałem surowo.
- Słucham? - Jeszcze nie oprzytomniała.
- Śpicie twardo w środku dnia. - Dochodziła dopiero ósma. - Po
prostu para leniuchów w minispódniczkach.
- Czy to. . . czy to pan ?
- A któż by inny, jak nie pan i władca? - Te kilka Jonge Genever
zaczynało z opóźnieniem wywierać swój skutek.
- Belindo! Wrócił! - Pauza. - Pan i władca, powiada.
- Tak się cieszę! - To był głos Belindy. - Tak się cieszę! Bo my...
- Nie cieszysz się nawet w przybliżeniu tak jak ja. Możesz wrócić do
łóżka. Jutro rano postaraj się wstać przed mleczarzem.
- Nie wychodziłyśmy z pokoju. - Była ogromnie speszona. - Rozmawia-
łyśmy, niepokoiłyśmy się, prawie nie zmrużyłyśmy oka i myślałyśmy...
- Przepraszam. Maggie, ubierz się. Nie trać czasu na kąpiel piankową
i śniadanie. . .
- Bez śniadania? Założę się, że pan jadł śniadanie. - Belinda miała
niedobry wpływ na tę dziewczynę.
- Jadłem.
- I spędził pan noc w luksusowym hotelu?-
- Ranga ma swoje przywileje. Weź taksówkę, zostaw ją na krańcach
miasta, zadzwoń po miejscową i jedź w stronę Huyler.
- Tam, gdzie wyrabiają te lalki?
-Właśnie. Spotkasz mnie jadącego w południowym kierunku żół-
to--czerwoną taksówką. - Podałem jej numer rejestracyjny. - Każ kierow-
cy _ stanąć. I pospiesz się, jak tylko możesz.
Odłożyłem słuchawkę, zapłaciłem i ruszyłem w drogę. Cieszyłem się, że
żyję. Tak, cieszyłem się, że żyję. Była to noc, która nie wyglądała na to, by
po _ niej nastąpił jakiś poranek, ale oto żyłem i cieszyłem się z tego.
dziewczyny też się cieszyły. Było mi sucho i ciepło, najadłem się, Jonge
gnever radośnie popędzał czerwone ciałka jak na karuzeli, wszystkie
główne nici splatały się w piękny wzór i z końcem dnia miało już być po
wszystkim. Jeszcze nigdy nie czułem się tak dobrze.
Nie miałem już więcej czuć się tak dobrze.
Kiedy zbliżałem się do przedmieść, z jakiejś żdtej taksówki dano mi
znak, żebym się zatrzymał. Przeszedłem na drugą stronę szosy w chwili,
gdy _ Maggie wysiadała z samochodu. Miała na sobie granatowy kostium
białą bluzkę, i jeżeli spędziła bezsenną noc, to z pewnością nie było tego
po niej widać. Wyglądała pięknie, ale przecież zawsze tak wyglądała;
Jednakże tego rana było w niej coś szczególnego.
- No, no, no - powiedziała. - Cóż to za zdrowo wyglądający upiór!
_ mogę pana pocałować?
- Jasne, że nie - odrzekłem z godnością. - Stosunki między pracoda-
cą a pracownicą są...

- Daj spokój, Paul. - Pocałowała mnie bez zezwolenia. - Co chcesz,
żebym zrobiła?
-Jedź do Huyler. Przy porcie jest dużo lokali, gdzie możesz zjeść
śniadanie. Jest też pewne miejsce, które masz obserwować pilnie, ale nie
bez przerwy. - Opisałem jej zakratovany budynek i jego położenie.
Postaraj się zorientować, kto wchodzi i wychodzi z tego budynku i co
tam się dzieje. I pamiętaj, że jesteś turystką. Przez cały czas trzymaj się
ludzi albo możliwie najbliżej nich. Belinda jeszcze jest u siebie
Tak - uśmiechnęła się Maggie. - Był do niej telefon, kiedy się
kąpałam. - Zdaje się, że dobra wiadomość.
A kogoż to Belinda zna w Amsterdamie? - spytałem ostro. - Kto
dzwonił?
Astrid Lemay.
Co ty mówisz, na miłość boską? Astrid uciekła za granicę. Mam na to
dowody.
Jasne, że uciekła. - Maggie bawiła się doskonale. - Uciekła, bo
jej bardzo ważne zadanie do wykonania, a nie mogła go wykonać,
ponieważ była śledzona wszędzie, gdzie się ruszyła. Więc się wymknęła,
wysiadła w Paryżu, otrzymała zwrot pieniędzy za swój bilet do Aten
i przyleciała z powrotem. Mieszka z Georgem pod Amsterdamem, u przy-
jaciół, którym może zaufać. Kazała ci powiedzieć, że zastosowała się do
twoich wskazówek. Że była w Kasteel Linden i że...
- O, Boże! - zawołałem. - O, Boże!
Popatrzyłem na Maggie, która stała przede mną z uśmiechem z wolna
zamierającym na ustach, i przez chwilę zapragnąłem rzucić się wściekle na
nią za jej bezmyślność, za jej głupotę, za tę uśmiechniętą twarz, za czcze
gadanie o dobrej wiadomości, ale potem zawstydziłem się bardziej niż
kiedykolwiek w życiu, bo wina była moja, nie Maggie, i prędzej dałbym
sobie uciąć rękę, niż zrobił jej krzywdę, więc zamiast tego objąłem ją za
ramiona i powiedziałem:
- Maggie, muszę cię teraz zostawić.
Uśmiechnęła się do mnie niepewnie.
- Przepraszam, nie rozumiem.
- Maggie. . .
- Co, Paul?
-Jak myślisz, skąd Astrid Lemay dowiedziała się numeru waszego
nowego hotelu?
- Boże drogi! - wykrzyknęła, bo teraz zrozumiała.
Pobiegłem do swego wozu nie oglądając się i ruszyłem naciskając gaz
jak szaleniec, którym chyba naprawdę byłem. Włączyłem migające błękit-
ne światło policyjne oraz syrenę, potem wcisnąłem słuchawki na uszy
i począłem rozpaczliwie manipulować gałkami radia. Nikt mi nie pokazał,
jak trzeba się z nim obchodzić, a teraz nie była pora się uczyć. Hałas
wypełnił samochód - przenikliwy ryk przeciążonego silnika, wycie syre-
ny, trzaski i zakłócenia w słuchawkach i wreszcie to, co wydawało mi się
najgłośniejsze ze wszystkiego - moje chrapliwe, zaciekłe i jałowe prze-
kleństwa, kiedy usiłowałem uruchomić to przeklęte radio. A potem nagle
trzaski ustały i usłyszałem czyjś spokojny, opanowany głos.
- Komenda policji? - krzyknąłem. - Dajcie mi pułkownika de Graafa!
Nieważne, kim jestem. Szybko, człowieku, szybko!

Nastąpiła długa, rozwścieczająca cisza, podczas gdy przemykałem się
przez poranny natłok pojazdów, po czym głos w słuchawkach powiedział:
- Pułkownika de Graafa jeszcze nie ma w biurze.
- To łapcie go w domu! - krzyknąłem.
W końcu odnaleźli go w domu.
- Pułkownik de Graaf? Tak, tak, tak. Mniejsza o to. Ta lalka, którą
widzieliśmy wczoraj. Ja już przedtem widziałem taką dziewczynę. Astrid
Lemay. - De Graaf począł zadawać pytania, ale mu przerwałem. = Na
miłość boską, to nieważne. Ten magazyn... przypuszczam, że ona jest
śmiertelnym niebezpieczeństwie. Mamy do czynienia ze zbrodniczym
aniakiem. Pospieszcie się, na miłość boską.
Zrzuciłem słuchawki i skupiłem uwagę na prowadzeniu wozu i prze-
klinaniu samego siebie. Jeżeli ktoś szuka kandydata na łatwe wywiedzenie
pole - myślałem z wściekłością - to Sherman jest tym, kogo mu trzeba.
ale jednocześnie byłem świadom, że przynajmniej do pewnego stopnia
jestem wobec siebie niesprawiedliwy; miałem do czynienia ze znakomicie
zorganizowaną organizacją przestępczą, to niewątpliwe, ale z organizacją,
która miała w sobie nieobliczalny element psychopatyczny, prawie unie-
możliwiający normalne przewidywanie. Jasne, Astrid wydała Jimmy'ego
Duclosa, ale miała do wyboru albo jego, albo George'a, a George był jej
bratem. Nasłali ją, żeby mnie rozpracowała, bo przecież sama nie mogła
żadną miarą wiedzieć, że zatrzymałem się w hotelu "Rembrandt", ale
zamiast zapewnić sobie moją pomoc i współczucie, stchórzyła w ostatniej
chwili, ja zaś kazałem ją śledzić, i wtedy właśnie zaczęły się kłopoty, wtedy
stała się obciążeniem, zamiast atutem. Zaczęła widywać się ze mną - czy
ja z nią - béz wiedzy tamtych. Mogli mnie zaobserwować, kiedy
odprowadzałem George'a od tej katarynki na Rembrandtplein albo w koś-
ciele, mogli także mnie widzieć ci dwaj pijacy przed jej mieszkaniem,
którzy wcale nie byli pijakami.
W końcu tamci doszli do wniosku, iż lepiej ją usunąć, ale nie w taki
sposób, abym pomyślał, że stało jej się coś złego; uważali bowiem,
słusznie, że gdybym przypuścił, iż jest uwięziona czy w niebezpieczeńst-
wie, porzuciłbym wszelką nadzieję osiągnięcia mojego ostatecznego celu
uczyniłbym to, co jak teraz wiedzieli, było ostatnią rzeczą, którą chciałem
uczynić - a mianowicie poszedłbym na policję i ujawnił wszystko, co
wiedziałem, a podejrzewali, że jest tego bardzo dużo. I to również było
ostatnią rzeczą, którą pragnęliby, abym uczynił, bo chociaż zgłaszając się
na _ policję przekreśliłbym swoje zamierzenia, mógłbym tak poważnie
zaszkodzić ich organizacji, że trzeba by było miesięcy, a może i lat, aby ją
odbudować. Dlatego Durrell i Marcel odegrali swoją rolę wczoraj rano
w "Balinova", gdy tymczasem ja do gruntu przeszarżowałem moją, i prze-
klinali mnie, że Astrid i George odlecieli do Aten. Jasne, że tak. Odlecieli
rzeczywiście, ale w Paryżu zmuszono ich do opuszczenia samolotu i po-
wrotu do Amsterdamu. Kiedy Astrid rozmawiała z Belindą, miała pistolet
przystawiony do głowy.
A tezaz oczywiście była już dla nich bezużyteczna. Przeszła na stronę
wroga, a z takimi ludźmi robi się tylko jedno. No i oczywiście nie musieli
już obawiać się jakiejś reakcji z mojej strony, ponieważ utonąłem o drugiej
nad ranem w porcie barkowym. Teraz miałem już klucz do tego wszyst-
kiego, bo wiedziałem, dlaczego czekali. Ale wiedziałem też, że ten klucz

uzyskałem za późno, aby ocalić Astrid.
130 131
Na nic nie najechałem i nikogo nie zabiłem podczas przejazdu przez
Amsterdam, ale to dlatego, że jego obywatele mają bardzo szybki refleks.
Znalazłem się w starej dzielnicy i z wielką szybkością zbliżałem się do
magazynu prowadzącą doń wąską, jednokierunkową uliczką, gdy wtem
ujrzałem barierę policyjną i policyjny wóz stojący w poprzek ulicy
z uzbrojonymi policjantami po obu jego stronach. Zahamowałem z pośliz-
giem. Kiedy wyskoczyłem z wozu, podszedł do mnie policjant.
- Policja - powiedział na wypadek, gdybym pomyślał, że jest agentem
ubezpieczeniowym albo kimś takim. - Proszę zawrócić.
- Nie poznajecie waszego własnego wozu? - warknąłem. - Zejdź pan
z drogi, do diabła!
- Nikomu nie wolno wjeżdżać w tę ulicę.
- W porządku. - Zza rogu ukazał się de Graaf i gdybym już się nie
domyślił ujrzawszy policyjny samochód, wyraz jego twarzy powiedziałby
mi wszystko. - To nie bardzo przyjemny widok, panie majorze.
Wyminąłem go bez słowa, wyszedłem za róg i spojrzałem w górę. Z tej
odległości podobna do lalki postać, kołysząca się powoli u krańca wyciąg-
nika na szczycie magazynu Morgensterna i Muggenthalera, wydawała się
niewiele większa od lalki, którą widziałem wczoraj rano, ale tamtą ogląda-
łem wprost od dołu, więc ta musiała być większa, dużo większa. Ubrana
była w ten sam tradycyjny strój, co lalka, która kołysała się tam jeszcze tak
niedawno; nie musiałem podchodzić bliżej, by wiedzieć, że twarz wczoraj-
szej lalki była doskonałą repliką tej twarzy, którą widziałem teraz. Za-
wróciłem za róg, a de Graaf ze mną.
- Dlaczego jej nie zdejmiecie? - spytałem. Słyszałem własny głos
jakby z oddalenia, nienormalnie, lodowato spokojny i zupełnie bez-
barwny.
- To robota dla lekarza. Już poszedł tam na górę.
- Oczywiście. - Przerwałem, po czym powiedziałem: - Ona chyba
nie może tam być od dawna. Żyła jeszcze niespełna godzinę temu. Na
pewno magazyn był otwarty na długo przed...
- Dziś jest sobota: W soboty nie pracują.
- Oczywiście - powtórzyłem mechanicznie. Inna myśl przyszła mi do
głowy, myśl, która mnie przejęła jeszcze większym lękiem i chłodem.
Astrid, z pistoletem przystawionym do głowy, zatelefonowała do hotelu
"
Touring". Ale telefonowała z wiadomością dla mnie, a ta wiadomość nie
miała znaczenia i nie mogła ani nie powinna była nic osiągnąć, bo przecież
leżałem na dnie portu: Mogła mieć jakiś cel jedynie wtedy, gdyby została
mi przekazana. Podano by ją tylko wtedy, gdyby tamci wiedzieli, że nadal
żyję. A skąd mogli wiedzieć, że żyję? Kto mógł przekazać im tę.wiado-
mość? Nikt mnie nie widział, z wyjątkiem tamtych trzech matron na Huyler.
A dlaczego miałyby się tym zajmować?
Było coś więcej. Dlaczego kazali Astrid zatelefonować, a potem narazili
samych siebie i swoje plany zabijając ją, kiedy tak usilnie starali się mnie
przekonać, że żyje i jest zdrowa, i cała? Nagle, z całą pewnością objawiła
mi się odpowiedź. Oni o czymś zapomnieli i ja o czymś zapomniałem.
Zapomnieli o tym, o czym zapomniała Maggie: że Astrid nie znała numeru

telefonicznego nowego hotelu dziewczyn; a ja zapomniałem, że ani Mag-
gie, ani Belinda nigdy nie spotkały się z Astrid i nie słyszały jej głosu.
Zawróciłem za róg. Pod szczytem dachu magazynu łańcuch i hak nadal
kołysały się lekko, ale już pozbaw_one obciążenia.
Powiedziałem de Graafowi: - Niech pan poprosi doktora. - Zjawił się
po paru minutach, młody, zapewne świeżo po studiach, i jak przypusz-
czałem, bledszy niż zazwyczaj. Zapytałem szorstko:
- Ona nie żyje od kilku godzin, prawda?
Kiwnął głową. - Od czterech, pięciu, nie mam pewności.
' - Dziękuję. - Odszedłem za róg w towarzystwie de Graafa. Na jego
twarzy,malowały się liczne pytania, ale nie miałem ochoty na nie od-
powiadać. - To ja ją zabiłem - powiedziałem. - Myślę, że może zabiłem jeszcze
- Nie rozumiem - rzekł de Graaf.
- Przypuszczam, że posłałem Maggie na śmierć.
- Maggie?
- Przepraszam, nie mówiłem panu. Miałem ze sobą dwie dziewczyny,
dwiie z Interpolu. Jedną z nich była Maggie. Druga jest w hotelu "Touring".
- Podałem mu nazwisko i numer telefonu Belindy. - Niech pan się z nią
skontaktuje w moim imieniu, dobrze? Proszę jej powiedzieć, żeby się
zamknęła na klucz w pokoju i nigdzie nie wychodziła, dopóki się do niej
nie odezwę, i żeby nie reagowała na żadne telefony ani pisemne wiadomo-
ści, _, które nie będą zawierały słowa "Birmingham". Czy zechce pan to
zrobić osobiście?
- Naturalnie.
Wskazałem głową samochód de Graafa. - Może pan połączyć się
radio telefonem z Huyler?
Potrząsnął głową.
- To z komendą policji.
Podczas gdy de Graaf wydawał polecenia kierowcy, zza rogu ukazał się
Van Gelder z ponurą miną. W ręku trzymał torebkę.
- To jest torebka Astrid Lemay? - spytałem. Kiwnął głową. - Po-
proszę o nią.
Stanowczo potrząsnął głową.
- Nie mogę. W przypadku morderstwa...
- Niech pan ją da majorowi - powiedział de Graaf.
132 Lalka na Łańcuchu
- Dziękuję. - Do de Graafa powiedziałem: - Pięć stóp cztery cale
wzrostu, długie, czarne włosy, niebieskie oczy, bardzo przystojna, grana-
towy kostium, biała bluzka i biała torebka. Powinna być w okolicy...
- Chwileczkę. - De Graaf pochylił się do kierowcy, po czym powiedział:
- Połączenie z Huyler jest martwe. Śmierć chodzi za panem, majorze.
- Zadzwonię do pana później - odrzekłem i ruszyłem do mego samo-
chodu.
- Pojadę z panem - powiedział van Gelder.
-Ma pan tu pełne ręce roboty. Tam, gdzie jadę, nie potrzebuję
żadnych policjantów.
Van Gelder kiwnął głową. - Co oznacza, że wykroczy pan poza prawo.
- Już jestem poza prawem. Astrid Lemay nie żyje. Jimmy Duclos nie
żyje. Maggie może téż. Chcę porozmawiać z ludźmi, którzy innym od-
bierają życie.

- Uważam, że powinien pan oddać nam broń - powiedział spokojnie
van Gelder.
- A co pan chce, żebym miał w ręku, kiedy będę z nini rozmawiał?
Biblię? Żeby pomodlić się za ich dusze? Najpierw niech pan mnie zabije,
a potem zabierze mi broń.
- Pan ma jakieś informacje i zataja je przed nami? - zapytał de Graaf.
- Tak. '
- To nie jest uprzejme ani mądre, ani legalne.
Wsiadłem do samochodu.
- Jeżeli idzie o mądrość, osądzi pan później. Uprzejmość i legalność już
mnie nie obchodzą.
Uruchomiłem silnik i w tym momencie van Gelder ruszył ku mnie, ale
usłyszałem, jak de Graaf powiedział:
- Niech pan go zostawi, inspektorze, niech pan go zostawi.
Rozdział jedenasty
Nie pozyskałem sobie wielu przyjaciół w drodze do Huyler, ale też nie
byłem w nastroju po temu. W normalnych warunkach, prowadząc wóz tak
po wariacku i całkowicie nieodpowiedzialnie, powinienem był spowodo-
wać co najmniej z pół tuzina wypadków, wszystkich poważnych, ale
przekonałem się,_ że błyskające policyjne światło i syrena miały ma
moc oczyszczania przede mną drogi: Zbliżające się albo jadące w tym
samym, co ja, kierunku samochody zwalniały na odległość pół mili bądź
zatrzymywały się przy samym poboczu drogi. Przez chwilę ścigał mnie
jakiś wóz policyjny, którego kierowca powinien był mieć więcej rozumu,
nie miał powodów do takiego pośpiechu jak ja i słusznie uznał, że nie
ma sensu zabić się tylko po to, by zarobić na tygodniową płacę. Wiedzia-
łem, że natychmiast zostanie zarządzony przez radio alarm, ale nie obawia-
łem się barier drogowych ani innych takich przykrości, bo' z chwilą, kiedy
na komendzie otrzymaliby mój numer rejestracyjny, zostawiliby mnie
w spokoju.
Wolałbym odbyć tę podróż innym samochodem albo autobusem, bo
żółto-czerwonej taksówce brak jednej zalety, a mianowicie niepozorności,
Ale pośpiech był ważniejszy od dyskrecji. Wybrałem kompromisowe
wyjście przejeżdżając ostatni odcinek szosy na grobli ze stosunkowo
umiarkowaną szybkością, bo widok żółto-czerwonej taksówki zbliżającej
się do miasteczka w tempie mniej więcej stu mil na godzinę dałby powód
do _ niejakich dociekań nawet znanym z braku ciekawości Holendrom.
Zaparkowałem wóz na szybko zapełniającym się parkingu, zdjąłem
kurtkę, kaburę podramienną i krawat, postawiłem kołnierz, podwinąłem
rękawy i wysiadłem z samochodu niosąc kurtkę niedbale przewieszoną
przez lewą rękę; pod kurtką trzymałem pistolet z nałożonym tłumikiem.
znana z kapryśności holenderska pogoda zmienila się raptownie na
jlepsze. Już kiedy wyjeżdżałem z Amsterdamu, zaczęło się przejaśniać
Teraz jedynie puchate obłoczki sunęły po skądinąd bezchmurnym niebie,
w gorącym słońcu parowały domy oraz przyległe pola. Poszedłem
135
nieśpiesznie, ale nie zanadto powoli ku budynkowi, który poleciłem
Maggie mieć pod obserwacją. Drzwi były szeroko otwarte i widziałem
przesuwające się wewnątrz osoby, wszystko kobiety w tradycyjnych stro-
jach; od czasu do czasu któraś wychodziła i zmierzała do miasteczka,

a niekiedy wynurzał się jakiś mężczyzna z kartonowym pudłem, które
ustawiał na taczkach i popychał w tym samym kierunku. Była to widać
siedziba jakiegoś chałupniczego przemysłu, ale z zewnątrz nie można było
osądzić jakiego. O tym, że był to przemysł całkowicie nieszkodliwy,
świadczył fakt, że przechodzących od czasu do czasu turystów zapraszano
z uśmiechem do wnętrza, aby się rozejrzeli. Wszyscy, którzy wchodzili,
wychodzili na powrót, więc miejsce to najwyraźniej nie było złowieszcze.
Na północ od budynku rozciągała sią ogromna połać łąk, w oddali
widziałem grupkę tradycyjnie ubranych kobiet podrzucających siano, by
je osuszyć w porannym słońcu. Pomyślałem sobie, że widocznie mężczyźni
z Huyler potrafili się dobrze urządzić, najwyraźniej żaden z nich nie
wykonywał jakiejkolwiek pracy w ogóle.
Nigdzie nie było ani śladu Maggie. Powędrowałem,z powrotem do
miastéczka, kupiłem sobie przydymione okulary - bardzo ciemne
bowiem, zamiast przyczyniać się do maskowania, raczej zwracają uwagę
i pewnie dlatego tak wiele osób je nosi - oraz obwisły słomiany
kapelusz, w którym nie pokazałbym się nawet martwy nigdzie poza
Huyler. Nie można było tego nazwać doskonałym przebraniem, bo
nic poza szminką nie mogło ukryć białych blizn na mojej twarzy,
ale przynajmniej dawało mi pewien stopień anoninowości i myślę,
że nie odróżniałem się tak bardzo od dziesiątków innych turystów
wędrujących po miasteczku.
Huyler jest bardzo małym miasteczkiem, ale kiedy zaczynamy się roz-
glądać za kimś nie mając pojęcia, gdzie się znajduje, i kiedy ten ktoś
wędruje tu i ówdzie jednocześnie ź nami, nawet najmniejsze miasteczko
może się stać kłopotliwie rozległe. Najszybciej jak mogłem to uczynić, nie
zwracając na siebie uwagi, przemierzyłem wszystkie uliczki Huyler i nie
znalazłem ani śladu Maggie.
Byłem już dosyć bliski cichej desperacji i nie baczyłem na głos wewnęt-
rzny mówiący mi z porażającą pewnością, iż zjawiłem się za późno,
a jeszcze bardziej trapił mnie fakt, że musiałem prowadzić poszukiwania
nie zdradzając większego pośpiechu. Zacząłem z kolei obchodzić wszyst-
kie sklepy i kawiarnie, chociaż jeżeli Maggie była jeszcze żywa i cała, nie
spodziewałem się znaleźć jej tam z uwagi na zadanie, które jej powierzy-
łem. Ale nie mogłem sobie pozwolić na przeoczenie żadnej możliwości.
Sklepy i kawiarnie w pobliżu wewnętrznego portu nic mi nie dały
- a obszedłem je wszystkie. Z kolei począłem zataczać coraz szersze
koncentryczne koła, jeżeli można określić takim geometrycznym terminem
labirynt chaotycznych uliczek, którym było Huyler. I oto na ostatnim z tych
zakrętów znalazłem Maggie, żywą, zdrową i całkowicie nietkniętą; ulga
moja była niewiele większa od poczucia własnej lekkomyślności.
Znalazłem ją tam, gdzie powinienem był jej szukać od razu, gdybym
ruszył głową tak, jak ona to uczyniła. Kazałem jej mieć ów budynek pod
obserwacją, ale zarazem trzymać się innych ludzi, i właśnie to robiła. Była
w dużym, zatłoczonym sklepie z pamiątkami, brała do ręki różne wy-
stawione na sprzedaż przedmioty, ale w gruncie rzeczy nie oglądała ich;
wpatrywała się za to uparcie w ów duży budynek stojący o niespełna
trzydzieści jardów - tak uparcie, że wcale mnie nie zauważyła. Postąpiłem
krok do wnętrza, by do niej zagadać, gdy wtem ujrzałem coś, co sprawiło,
że stanąłem jak wryty i zapatrzyłem się równie uparcie jak Maggie, choć

nie w tym samym kierunku.
Ulicą nadchodziły Trudi i Herta. Trudi, w różowej sukience bez ręka-
rów i w długich, białych, bawełnianych rękawiczkach, podskakiwała we
właściwy sobie, dziecinny sposób, z rozwianymi blond włosami i uśmie-
hem na twarzy; fierta, ubrana jak zwykle w swój dziwaczny strój, dreptała
z powagą obok, niosąc dużą skórzaną torbę.
Nie stałem jednak długo w miejscu. Szybko wszedłem do sklepu, lecz
nie w kierunku Maggie, bo cokolwiek by się_zdarzyło, nie chciałem, żeby
te dwie zobaczyły, że z nią rozmawiam; zająłem więc strategiczną
pozycję za wysokim obrotowym stojakiem z pocztówkami i czekałem, aż
Herta i Trudi przejdą.
Nie przeszły. To znaczy minęły frontowe drzwi, ale nie posunęły się
dalej, bo Trudi nagle się zatrzymała, zajrzała przez okno wystawowe, za
którym stała Maggie, i złapała Hertę za rękę. W kilka sekund później
pociągnęła wyraźnie opierającą się Hertę do wnętrza sklepu, puściła rękę
Herty, która pozostała w miejscu z miną groźną jak wulkan mający wybu-
hnąć, postąpiła naprzód i ujęła Maggie pod ramię.
- Ja ciebie znam! - powiedziała radośnie. - Znam ciebie!
Maggie obróciła się i uśmiechnęła.
- Ja także ciebie znam. Dzień dobry, Trudi. ,
- A to jest Herta. - Trudi obróciła się do Herty, która wyraźnie nie
pochwalała tego, co się działo. - Herto, to moja przyjaciółka, Maggie.
Herta pokwitowała to łypnięciem spode łba. Trudi powiedziała:
- Major Sherman jest moim przyjacielem.
- Wiem o tym - uśmiechnęła się Maggie.
- A ty jesteś moją przyjaciółką, Maggie?
- Oczywiście, Trudi.
Trudi była wyraźnie zachwycona. - Mam całą masę innych przyjació-
łek. Chciałabyś je zobaczyć? - Nieomal pociągnęła Maggie do wyjścia
wskazała ręką. Wskazywała w kierunku północnym i wiedziałem, że może
136 137
chodzić jedynie o kobiety pracujące przy sianie na drugim końcu pola.
- Patrz. To one.
- Na pewno są bardzo miłe - powiedziała Maggie grzecznie.
Jakiś amator pocztówek podsunął się do mnie, niejako dając do zro-
zumienia, że powinienem zrobić mu miejsce i pozwolić je obejrzeć; nie
wiem, jakie mu posłałem spojrzenie, ale z całą pewnością wystarczające,
aby oddalił się bardzo pospiesznie.
- To są przemiłe przyjaciółki - mówiła Trudi. Wskazała głową Hertę
i torbę, którą ta trzymała. - Kiedy tu przyjeżdżamy z Hertą, zawsze im
przywozimy rano kawę i jedzenie. - Dodała impulsywnie: - Chodź je
zobaczyć, Maggie - a kiedy Maggie się zawahała, rzekła z niepokojem:
- Przecież ty jesteś moją przyjaciółką, prawda?
- Oczywiście, ale...
- One są takie miłe - powiedziała Trudi błagalnie. - Takie wesołe.
ładnie grają. Jeżeli będziemy bardzo grzeczne, może dla nas odtańczą
taniec siana.
- Taniec siana?
- Tak, Maggie. Taniec siana. Proszę cię. Wszystkie jesteście moimi
przyjaciółkami. Chodź ze mną. Zrobisz to dla mnie, Maggie?

- No, dobrze. - Maggie powiedziała to z uśmiechem, ale bez entuzjaz-
mu. - Tylko dla ciebie. Ale nie mogę zostać długo.
- Ja ciebie lubię, Maggie. - Trudi uścisnęła jej rękę. - Lubię cię.
Wszystkie trzy odeszły. Odczekałem odpowiednią chwilę, po czym
wysunąłem się ostrożnie ze sklepu. Były już o pięćdziesiąt jardów, minęły
budynek, który Maggie miała na moją prośbę obserwować, i szły przez
łąkę. Pracujące kobiety znajdowały się co najmniej o sześćset jardów
i układały pierwszą dzienną kopę siana w pobliżu czegoś, co nawet z tej
odległości można było rozpoznaE jako starą i zmurszałą holenderską
stodołę. Słyszałem szczebiot, kiedy wszystkie trzy szły przez zżętą łąkę;
a to szczebiotanie zdawała się wydawać tylko Trudi, która znowu, jak
zwykle, baraszkowała niczym owieczka na wiosnę. Trudi nigdy nie szła
- zawsze podskakiwała.
Podążałem za nimi, ale bez podskoków. Wzdłuż skraju łąki biegł żywop-
łot i roztropnie kryłem się za nim, trzymając się o jakieś trzydzieści czy
czterdzieści jardów w tyle. Nie mam wątpliwości, że moja metoda porusza-
nia się wyglądała nieomal równie osobliwie jak ta, którą stosowała Trudi,
bo żywopłot miał niecałe pięć stóp wysokości i większą cz,ęść owych
sześciuset jardów przeszedłem zgięty wpół, niczym siedemdziesięciolatek
cierpiący na atak lumbago.
Powoli dotarły do starej stodoły i zasiadły po jej zachodniej stronie,
kryjąc się w cieniu przed coraz gorętszym słońcem. Podszedłem tak, że
stodoła znalazła się między mną a nimi oraz pracującymi przy sianie
kobietami, przebiegłem szybko pozostałą przestrzeń i wszedłem do stodo-
ły bocznymi drzwiczkami.
Nie pomyliłem się co do niej. Musiała sobie liczyć co najmniej sto lat
i była rzeczywiście w bardzo kiepskim stanie. Podłoga była zapadnięta,
drewniane ściany wybrzuszone prawie w każdym możliwym miejscu,
a poziome deski, między którymi znajdowały się pierwotnie szpary wpusz-
czające do środka powietrze, popaczyły się poszerzając je tak dalece, że
można było bez mała wytknąć przez nie głowę.
Nad stodołą był stryszek, którego podłoga zdawała się grozić niezwłocz-
nym zawaleniem, bo była przegniła, popękana i zżarta przez korniki;
nawet angielskiemu pośrednikowi sprzedaży nieruchomości trudno było-
by zbyć tę budowlę powołując się na jej antyczność. Nie wydawało się,
aby owa podłoga mogła wytrzymać ciężar przeciętnie zbudowanej myszy,
a cóż dopiero mój, ale dolna część stodoły niezbyt się nadawała do
obserwacji, a poza tym nie chciałem wyglądać na zewnątrz przez którąś :
z owych szpar w ścianach, tylko po to, by stwierdzić, że ktoś inny zagląda
do środka o dwa cale ode mnie, toteż niechętnie wstąpiłem na roz-
chwierutane drewniane schodki, które prowadziły na stryszek.
Stryszek ten, którego wschodnia strona była jeszcze do połowy zapeł-
niona zeszłorocznym sianen:i, okazał się dokładnie tak niebezpieczny, jak
wyglądał, ale stąpałem ostrożnie i dotarłem na zachodnią stronę stodoły.
Ta jej część posiadała jeszcze większy wybór szczelin między deskami
i w końcu znalazłem sobie idealną, mającą co najmniej sześć cali szeroko-
=ści i zapewniającą doskonały widok. Wprost pod sobą ujrzałem głowy
Maggie, Trudi i Herty; widziałem też owe kilkanaście kobiet, które pilnie
i sprawnie układały kopę siana błyskając w słońcu zębami swych wideł
o długich trzonkach, widziałem nawet część samego miasteczka, włącznie

z _ prawie całym parkingiem samochodowym. Doznałem uczucia niepokoju
i nie mogłem pojąć jego przyczyny; scena zbierania siana rozgrywająca
się na łące była tak idylliczna, że nawet najbardziej bukolicznie nastawiony
człowiék nie mógłby pragnąć lepszej. Myślę, że to dziwne uczucie niepo-
koju emanowało z najmniej prawdopodobnego źródła, a mianowicie z sa-
mych tych kobiet pracujących przy sianie, bo nawet tutaj, w ich swoiskim
'otoczeniu, te powłóczyste, pasiaste spódnice, przepysznie haftowane blu-
zki śnieżnobiałe czepce nie wydawały się całkiem naturalne. Było w tym
coś z lekka teatralnego, jakaś aura nierealności. Miałem bez mała uczucie,
że `_ oglądam przedstawienie urządzone na mój benefis.
Minęło z pół godziny, przez który to czas kobiety pracowały nieprze-
;_rwanie, a trójka siedząca pode mną rozmawiała tylko chwilami; w taki
ciepły, cichy, spokojny dzień wszelka rozmowa wydaje się zbędna, toteż
jedynym odgłosem był szelest siana i dalekie brzęczenie pszczół. Za-
stanowiłem się, czy mogę zaryzykować papierosa i poważyłem się na to;
139
wydobyłem z kieszeni zapałki i papierosy, położyłem na podłodze kurtkę,
a na niej pistolet-z tłumikiem i zapaliłem papierosa uważając,'by dym nie
wymykał się przez szpary między deskami.
Po jakimś czasie Herta spojrzała na swój ręczny zegarek wielkości mniej
więcej kuchennego budzika i powiedziała coś do Trudi, która wstała,
wyciągnęła rękę i dźwignęła Maggie na nogi. Razem podeszły do pracują-
cych kobiet, zapewne by je namówić na poranną przerwę, bo Herta już
rozpościerała na ziemi kraciastą serwetę, wyjmowała kubki i odwijała
jedzenie z serwetek.
Jakiś głos za mną powiedział:
- Niech pan nie próbuje sięgać po pistolet. Jeżeli pan to zrobi, będzie
pan martwy, nim pan go dotknie.
Wierzyłem temu głosowi. Nie próbowałem sięgać po pistolet.
- Proszę obrócić się bardzo powoli.
Obróciłem się bardzo powoli. Taki to był głos.
- Proszę odejść trzy kroki od pistoletu. W lewo.
Nie widziałem nikogo. Ale słyszałem dobrze. Odszedłem trzy kroki.
W lewo.
Słoma po drugiej stronie stryszku poruszyła się i wychynęły z niej dwie
postacie: wielebny Thaddeus Goodbody i Marcel, ów wężowy dandys,
którego pobiłem i wsadziłem do sejfu w "Balinova". Goodbody nie miał
broni w ręku, ale też jej nie potrzebował; armata, którą trzymał w garści
Marcel, była tak wielka jak dwa zwyczajne pistolety, a sądząc po błysku
w jego płaskich, czarnych, nie zmrużonych oczach, pilnie szukał choćby
cienia wymówki, aby jej użyć. Nie zachęcił mnie również fakt, że jego
pistolet miał nałożony tłumik, oznaczało to bowiem, iż wszystko im jedno,
ile razy do mnie strzelą, bo i tak nikt nic nie usłyszy.
-Diabelnie tu gorąco - poskarżył się Goodbody. - I łechtliwie.
- Uśmiechnął się w ten sposób, który sprawiał, że małe dzieci pragnęły
wziąć go za rękę. - Muszę powiedzieć, drogi majorze, że pański zawód
prowadzi pana w najbardziej niespodziewane miejsca.
- Mój zawód?
- O ile dobrze pamiętam, to kiedy ostatnio pana widziałem, podawał się
pan za kierowcę taksówki.

- A, wtedy. Założę się, że mimo wszystko nie zameldował pan o mnie
policji.
- Rozmyśliłem się - przyznał wielkodusznie Goodbody. Podszedł do
miejsca, gdzie leżał mój pistolet, podniósł go z obrzydzeniem i cisnął
w siano. - Prostacka, nieprzyjemna broń.
- W istocie - zgodziłem sią. - Pan woli wprowadzać element wyrafi-
nowania do swoich zabójstw.
- Co wkrótce mam zamiar udowodnić.
Goodbody nie zadawał sobie trudu, by zniżyć głos, czego zresztą nie
potrzebował czynić, bo kobiety z Huyler właśnie zasiadły do swej porannej
kawy, a nawet z pełnymi ustami potrafiły mówić wszystkie naraz. Good-
body wygrzebał ze słomy brezentowy worek i wydobył zeń linkę.
-Bądź czujny, mój drogi Marcelu. jeżeli pan Sherman zrobi naj-
mniejszy ruch, choćby pozornie nieszkodliwy, strzel do niego. Nie żeby
zabić. W udo.
Marcel przesunął językiem po wargach. Miałem nadzieję, że nie uzna
_poruszania się mojej koszuli, spowodowanego przyspieszonym biciem
;serca, za coś, do czego należałoby odnieść się podejrzliwie. Goodbody
_podszedł do mnie roztropnie od tyłu, zawiązał linkę na moim prawym
przegubie, przerzucił ją przez belkę, a potem, po niepotrzebnie długiej
chwili dopasowywania, zawiązał ją na przegubie mej lewej ręki. Dłonie
miałem teraz na wysokości uszu. Goodbody wyjął drugi kawał linki.
- Od mojego tu obecnego przyjaciela, Marcela - powiedział tonem
_towarzyskiej rozmowy - dowiedziałem się, że pan posiada niejaką bieg-
łość w posługiwaniu się rękami. Przychodzi mi na myśl, że pan może być
podobnie uzdolniony, jeżeli idzie o nogi.- Pochylił się i związał mi kostki
nóg z zapałem, który źle wróżył dla krążenia w moich stopach. - Następ-
,nie przychodzi mi na myśl, że pan mógłby mieć jakieś komentarze do
Wygłoszenia na tematy sceny, której będzie pan świadkiem. Wolelibyśmy
obejść się bez tych komentarzy. - Wetknął mi w usta daleką od czystości
_hustkę i obwiązał ją inną. - Marcel, czy uważasz, że tak będzie dobrze?
Oczy Marcela zabłysły.
- Mam do przekazania panu Shermanowi polecenie od pana Durrella.
- No, no, mój drogi, po co ten pośpiech? Później, później. Na razie
`chcemy, żeby nasz przyjaciel posiadał w pełni zdolność rozeznania
- wzrok nie zmętniały, słuch nie osłabiony, umysł wyostrzony, ażeby móc
ocenić wszystkie artystyczne niuanse widowiska, które przygotowaliśmy
na jego benefis.
- Oczywiście, proszę pana - odrzekł posłusznie Marcel. Znowu po-
.wrócił do tego obrzydliwego oblizywania warg.
- Ale potem. . .
- Potem - powiedział wspaniałomyślnie Goodbody - będziesz mógł
przekazywać tyle poleceń, ile ci się spodoba. Ale pamiiętaj: chcę, żeby był
żywy, kiedy stodoła spłonie dziś wieczorem. Szkoda, że nie będziemy
mogli obserwować tego z bliska. - Wydawał się naprawdę zasmucony.
- Pan i ta czarująca młoda pani, która jest tam... kiedy ludzie znajdą
w zgliszczach wasze zwęglone szczątki, na pewno wyciągną pewne wnio-
_ski co do lekkomyślnych młodocianych zapędów miłosnych. Palenie pa-
;pierosów w stodole, tak jak pan to robił przed chwilą, jest wysoce
' nieostrożne. Wysoce. Żegnam pana i nie mówię au revoir. Muszę obejrzeć

140 141
taniec siana bardziej z bliska. To taki uroczy, starodawny zwyczaj, na
pewno pan się z tym zgodzi.
Odszedł pozostawiając oblizującego wargi Marcela. Nie było nľ zbyt
przyjenuiie zostać z nim sam na sam, ale to nie miało większego znaczenia
w tej chwili. Okręciłem się i wyjrzałem przez szparę między deskami.
Kobiety skończyły śniadanie i dźwigały się na nogi. Trudi i Maggie
znajdowały się wprost pode mną.
- Prawda, że ciastka były pyszne, Maggie? - spytała Trudi. - I kawa
też.
- Doskonałe, Trudi, doskonałe. Ale za długo tu siedzę. Mam sprawunki
do załatwienia. Muszę już iść. - Maggie przerwała i podniosła wzrok.
- Co to?
Dwa akordŐony zac_ęły grać cicho, łagodnie. Nie widziałem grających;
dźwięki zdawały się dochodzić zza kopy siana, którą kobiety właśnie
skończyły u1;ładać.
Trudi zerwała się klaszcząc w podnieceniu. Pociągnęła Maggie, która też
wstała.
- Taniec siana! - wykrzyknęła Trudi jak dziecko, ktbre dostaje prezent
urodzinowy. - Taniec siana! Będą go tańczyły! Musiały ciebie polubić,
Maggie. Robią to dla ciebie. Jesteś teraz ich przyjaciółką.
Kobiety, wszystkie w średnim wieku lub starsze, z twarzami osobliwie,
nieomal przerażająco pozbawionymi wyrazu, zaczęły się poruszać z jakąś
ociężałą precyzją. Założywszy widły na ramiona jak karabiny, ustawiły się
prostym szeregiem i jęły przytupywać ciężko to w jedną, to w drugą
stronę, a ich przewiązane wstążkami warkocze kołysały się, gdy muzyka
akordeonów przybierała na sile. Wykonały z powagą piruet, po czym
znowu powrbciły do tego rytmicznego.kroczenia tam i z powrotem.
Zauważyłem, że ów prosty szereg wygina się stopniowo w kształt pół-
księżyca.
- Jeszcze nigdy nie oglądałam takiego tańca. - W głosie Maggie było
zaskoczenie. Ja także nigdy takiego nie oglądałem i z okropną i mrożącą
pewnością wiedziałem, że nie będę nigdy chciał go obejrzeć - chociaż
w tej chwili wszystko wskazywało na to, że więcej nie będę miał po temu
sposobności.
Słowa Trudi zabrzmiały jak echo moich myśli, ale ich złowieszcze
znaczenie nie dotarło do Maggie.
- I nigdy więcej nie zobaczysz takiego tańca, Maggie - powiedziała.
- Dopiero zaczynają. Och, widzisz, musiałaś im się spodobać, zapraszają
cię!
- Mnie?
- Tak. Podobasz im się. Czasem proszą mnie. Dzisiaj ciebie.
- Muszę już iść.
- Proszę cię, Maggie. Tylko na chwilę. Nie musisz nic robić. Po prostu
stajesz naprzeciw nich. Proszę cię. Będą urażone, jeżeli tego nie zrobisz.
. Maggie roześmiała się z rezygnacją. - No więc, dobrze.
W chwilę później, mocno zakłopotana, stała już w samym środku półkola,
podczas gdy tworzące je kobiety z widłami przybliżały się i oddalały od niej.
Stopniowo układ i tempo tańca uległy zmianie i przyspieszeniu, a tańczące
kobiety utworzyły wokół Maggie zamknięty krąg. Krąg ten zacieśniał się

i poszerzał, zacieśniał i poszerzał, kobiety skłaniały się z powagą, gdy były
najbliżej Maggie, a odrzucały w tył głowy i warkocze, kiedy się znowu cofały.
W zasięgu mego wzroku ukazał się Goodbody z lekko rozbawionym,
miłym uśmiechem, pośrednio uczestnicząc z przyjemnością w tym uro-
czym, starym tańcu, który się przed nim odbywał. Stanął obok Trudi
i położył jej dłoń na ramieniu, a ona uśmiechnęła się do niego z za-
chwytem.
Czułem, że robi mi się niedobrze. Chciałem odwrócić wzrok, ale w ten
sposób opuściłbym Maggie, a nie mogłem jej opuścić - ale Bóg mi
śiadkiem, że nié byłem w stanie już nic jej pomóc. Na twarzy miała wyraz
zakłopotania i zaskoczenia, z odrobiną niepokoju. Spojrzała niépewnie na
_Trudi przez lukę między dwiema kobietami, a Trudi uśmiechnęła się
_szeroko i pomachała ręką wesoło, zachęcająco.
¨ Nagle muzyka akordeonowa zmieniła się. Dotychczas była łagodną,
_śpiewną melodią taneczną, aczkolwiek w nieco wojskowym rytmie, a teraz
szybko przybrała na sile przechodząc w coś zupełnie innego, co wy-
_kraczało poza ów marszowy charakter, było ostre i prymitywne, dzikie
_i gwałtowne. Kobiety, rozszerzywszy w pełni swój krąg, zaczynały go
z_nowu zacieśniać. Z wysokości, na której się znajdowałem mogłem wciąż
w _idzieć Maggie; oczy miała szeroko rozwarte, a na jej twarzy pojawił się
strach, i pochyliła się w bok, by niemal rozpaczliwie poszukać wzrokiem
Trudi. Ale w Trudi nie było ocalenia; jej uśmiech teraz zniknął, dłonie
_ w bawełnianych rękawiczkach miała mocno splecione i oblizywała sobie
_ wargi powoli, odrażająco. Obejrzałem się na Marcela, który robił to samo
_ale broń miał ciągle wymierzoną we mnie i obserwował mnie równie
:bacznie, jak ja scenę rozgrywającą się na zewnątrz. Nie mogłem nic
zrobić.
Kobiety dreptały teraz ku środkowi., Ich księżycowe twarze straciły
bezbarwny wyraz, były bezlitosne, nieubłagane i pogłębiający się lęk
w _ oczach Maggie ustąpił miejsca przerażeniu, podczas gdy muzyka stawa-
ła ___ się coraz głośniejsza, coraz bardziej nieharmonijna. A potem nagle,
z wojskową precyzją, trzymane na ramionach widły opuściły się z roz-
:machem kierując się prosto w Maggie. Krzyczała i krzyczała, ale ledwie
:' można ją było dosłyszeć poprzez szalone crescendo akordeonów. A potem
upadła i na szczęście mogłem widzieć jedynie plecy kobiet, kiedy ich
142 143
widły coraz to podnosiły się wysoko i dźgały konwulsyjnie coś, co leżało
teraz nieruchomo na ziemi. Przez chwilę nie mogłem patrzeć dłużej.
Musiałem odwrócić wzrok i zobaczyłem Trudi, której dłonie rozwierały się
i zaciskały, a zahipnotyzowana, urzeczona twarz miała w sobie coś ohydnie
zwierzęcego. Obok stał wielebny Goodbody, jak zawsze z dobrotliwym,
łagodnym wyrazem twarzy, który zadawał kłam jego chciwie wpatrzonym
oczom. Złe, chore umysły, które już dawno pozostawiły daleko za sobą
granice poczytalności.
Zmusiłem się, by spojrzeć znowu, kiedy muzyka jęła z wolna przycichać
tracąc swój pierwotny, atawistyczny charakter. _Szaleńczy ruch wśród
kobiet osłabł, dźganie ustało, i nagle jedna z nich odeszła na bok i nabrała
na widły siana: Na chwilę dojrzałem leżącą na ziemi skręconą postać
w białej bluzce, która nie była już biała, a potem kłąb siana zakrył ją przed
mym wzrokiem. Po nim narzucono następny, jeszcze jeden i jeszcze jeden,

i podczas gdy dwa akordeony, miękkie, delikatne i przyciszone, mówiły
nostalgicznie o starym Wiedniu, kobiety układały na Maggie kopę siana.
Dr Goodbody i Trudi, znów uśmiechnięta i paplająca wesoło, odeszli ku
miasteczku trzymając się pod rękę.
Marcel odwrócił się od szpary między deskami i westchnął.
- Doktor Goodbody tak dobrze organizuje te rzeczy, nie uważa pan? To
wyczucie, wrażliwość, wybór pory, miejsca, ta atmosfera... znakomicie
zrobione, znakomicie.
Pięknie modulowany oksfordzki akcent dobywający się z tej głowy węża
był nie mniej odrażający niż kontekst, w którym zostały użyte słowa;
podobnie jak cała reszta, ten człowiek był kompletnym obłąkańcem.
Podszedł do mnie ostrożnie od tyłu, zdjął chustkę, którą obwiązano mi
głowę i wyciągnął brudny gałgan, wetknięty mi do ust. Nie sądziłem, żeby
kierował się jakimiś względami humanitarnymi, i miałem rację. Powiedział
od niechcenia:
- Chcę słyszeć, jak pan będzie krzyczał. Nie sądzę, żeby te panie na
dworze zwróciły na to większą uwagę.
Byłem pewien, że nie zwrócą. Powiedziałem:
- Jestem zdziwiony, że doktor Goodbody zdołał się od tego oderwać.
Mój głos wydał mi się zupełnie obcy; był chrapliwy, głuchy, a słowa
wymawiałem z taką trudnością, jak gdybym miał uszkodzoną krtań. Marcel
uśmiechnął się.
- Doktor Goodbody ma pilne rzeczy do załatwienia w Amsterdamie.
Ważne rzeczy.
-1 ważne rzeczy do przewiezienia stąd do Amsterdamu.
- Niewątpliwie. - Uśmiechnął się znowu. - Mój drogi majorze, kiedy
ktoś znajduje się. w pańskim położeniu, gdy przegrał i ma umrzeć, w zasa-
dzie jest we zwyczaju, aby osoba będąca w mojej sytuacji wyjaśniła
z drobiazgowymi szczegółami, gdzie ofiara popełniła błędy. Ale poza faktem,
że lista pańskich błędów jest tak długa, iż byłoby zbyt nudno je wyliczać, po
prostu nie mam na to czasu. Więc już załatwmy to, dobrze?
- Co mamy załatwić? - Teraz to nadchodzi, pomyślałem, ale nie byłem
zbyt przejęty; jakoś przestało to być ważne.
- Polecenie od pana Durreßa, rzecz jasna.
Ból przerąbał mi głowę i bok twarzy niczym topór rzeźniczy, kiedy
Marcel trzasnął mnie lufą swej broni. Pomyślałem, że muszę mieć złamaną
lewą kość policzkową, ale nie miałem pewności, natomiast językiem
wyczułem, że co najmniej dwa zęby zostały bezpowrotnie obluzowane.
- Pan Durreß - ciągnął z satysfakcją Marcel - kazał mi panu powie-
dzieć, że nie lubi być bity pistoletem.
Tym razem ńderzył mnie w prawą stronę twarzy i chociaż widziałem, że
to nadchodzi i popróbowałem targnąć w tył głowę, nie zdołałem uniknąć
ciosu. Ten nie był tak bolesny, ale pojąłem, że jestem ciężko poturbowany
wnioskując z chwilowej utraty wzroku po oślepiającym, białym błysku,
który mi wybuchł tuż przed oczami. Twarz miałem w ogniu, głowa mi
pękała, ale mój umysł był dziwnie jasny. Wiedziałem, że wystarczy jeszcze
trochę tego systematycznego grzmocenia, a nawet chirurg plastyczny
z ubolewaniem potrząśnie głową, aio naprawdę ważne było to, że jeśli
będę dalej tak obrywał, stracę przytomność, może na wiele godzin.
Wydawało się, że pozostaje tylko jedna nadzieja: sprawić, by to grzmoce-

nie przestało być systematyczne.
Wyplułem ząb i powiedziałem:
- Pedał.
Z jakiejś przyczyny to go rozjątrzyło. Przede wszystkim polewa cywilizo-
wanej uprzejmości musiała byE nie grubsza od łupinki cebuli, i nie
odpadła, tylko po prostu zniknęła w mgnieniu oka, i pozostał jedynie
bezmyślny, oszalały dzikus, który zaatakował mnie z nieokiełznaną, bez-
rozumną i opętaną furią człowieka chorego umysłowo, którym był prawie
na pewno. Ciosy spadały gradem ze wszystkich stron na moją głowę
i ramiona, ciosy zadawane pistoletem i pięściami, a kiedy popróbowałem
zasłonić się jak mogłem rękoma, przeniósł swój obłąkany atak na moje
' ciało. Jęknąłem, oczy wywróciły mi się w tył głowy, a nogi przemieniły
w galaretę i byłbym upadł, gdybym mógł, ale w tym stanie rzeczy tylko
` zwisłem bezwładnie na linkach przytrzymujących mnie za przeguby rąk.
' Minęło jeszcze kilka pełych udręki sekund, zarim oprzytomniał na tyle,
: by pojąć, że traci czas; z jego punktu widzenia nie było wielkiego sensu
zadawać cierpień komuś, kto nie mógł ich odczuwać. Z gardła dobył mu
się dziwny odgłos, który zapewne znamionował rozczarowanie bardziej
niż cokolwiek innego, po czym Marcel stanął dysząc ciężko. Nie miałem
pojęcia, co teraz zamierza uczynić, bo nie śmiałem otworzyć oczu.
144 145
Poczułem, że odsuwa się nieco, i zaryzykowałem szybkie spojrzenie
kątem oka. Chwilowy obłęd przeminął i Marcel, który najwyraźniej był
w równej mierze oportunistą jak sadystą, podniósł moją kurtkę i zaczął ją
przeszukiwać z nadzieją, ale bez powodzenia, albowiem portfele noszone
w wewnętrznej kieszeni kurtki zawsze wypadają, kiedy kurtkę przewiesza
się przez rękę, toteż roztropnie przełożyłem mój portfel z pieniędzmi,
paszportem i prawem jazdy do tylnej kieszeni spodni. Marcel niebawem
doszedł do właściwego wniosku, bo prawie zaraz potem usłyszałem jego
kroki i poczułem, że wyciąga mi portfel z tylnej kieszeni.
Stał teraz obok mnie. Nie widziałem go, ale to wyczuwałem., Jęknąłem
i zakołysałem się bezwładnie na lince, którą byłem uwiązany do belki.
Nogi moje zwisały za mną dotykając podłogi czubkami butów. Otworzyłem
oczy odrobinę.
Widziałem jego stopy nie dalej niż o jard ode mnie. Na ułamek sekundy
zerknąłem w górę. Marcel, ze skupieniem i wyrazem przyjemnego zdzi-
wienia, był pochłonięty przekładaniem do własnej kieszeni bardzo poważ-
nej sumy pieniędzy, którą nosiłem w portfelu. Trzymał go w lewej ręce, na
której zagiętym środkowym palcu zwisał pistolet zaczepiony za kabłąk
spustowy. Był tak zajęty, iż nie zauważył, że sięgam rękami wyżej, aby
uzyskać lepszy uchwyt na przytrzymujących mnie linkach.
Skuliłem się i konwulsyjnie wyrzuciłem ciało w przód i do góry z całą
nienawiścią, furią i bólem, które były we mnie, i nie przypuszczam, by
Marcel zdążył dojrzeć moje stopy uderzające jak taran. Nie wydał żadnego
głosu, tylko złożył się jak scyzoryk, równie konwulsyjnie jak ja przed
chwilą, zwalił się na mnie i wolno osunął na podłogę. Legł tam tocząc
głową z boku na bok - nie wiem, czy w nie_wiadomym reßeksie, czy też
świadomym reßeksie ciała porażonego paroksyzmem bólu. Nie byłem
jednak skłonny ryzykować. Wyprostowałem się, cofnąłem tak daleko, jak
mi pozwalały moje więzy, i rzuciłem się nań znowu. Odczułem mgliste

zdziwienie, że głowa jeszcze mu się trzyma na szyi; nie było to miłe, ale też
nie miałem do czynienia z miłymi ludźmi.
Pistolet był nadal zaczepiony na środkowym palcu jego lewej ręki.
Zsunąłem go czubkiem buta. Próbowałem uchwycić broń między buty, ale
tarcie metalu o skórę było za słabe i broń wciąż się wysuwała. Ściągnąłem
buty zapierając je piętami o podłogę, a następnie tą samą techniką
skarpetki, co trwało znacznie dłużej. Obtarłem sobie przy tym sporo skóry
i nazbierałem drzazg, ale nie odczuwałem właściwie tego bólu, albowiem
ból w twarzy sprawiał, iż inne, mniejsze obrażenia były tak nieznaczne, że
prawie nie istniejące.
Bosymi stopami zdołałem z łatwością uchwycić pistolet. Trzymając je
mocno ściśnięte zebrałem razem obydwa końce linki i podciągnąłem się
w górę, aż dosięgnąłem belki. To dało mi cztery stopy luźnej linki, co
zupełnie wystarczało. Zawisłem na lewej ręce i sięgnąłem w dół prawą,
podkurczając zarazem nogi. I wtedy miałem już pistolet w dłoni.
Opuściłem się na podłogę, napiąłem linkę przytrzymującą mój lewy
przegub i przyłożyłem do niej wylot lufy. Pierwszy strzał przeciął ją
gładko jak nóż. Rozplątałem wszystkie pętające mnie węzły, urwałem
przód śnieżnobiałej koszuli Marcela, aby obetrzeć sobie zakrwawioną
twarz i usta, zabrałem swój portfel i pieniądze i wyszedłem. Nie wiedzia-
łem, czy Marcel żyje, czy nie, wydawał mi się całkiem martwy, ale nie
interesowało mnie to na tyle, aby rzecz zbadać.
146
Rozdział dwunasty
Było późne popołudnie, kiedy dojechałem do Amsterdamu, i słońce,
które rano oglądało śmierć Maggie, jakby symbolicznie się skryło. Cięż-
kie, ciemne chmury toczyły się od Zuider Zee. Mogłem dotrzeć do
Amsterdamu o godzinę wcześniej, ale doktor w ambulatorium podmiejs-
kiego szpitala, gdzie zajechałem, aby mi opatrzono twarz, zasypywał mnie
pytaniami i był niezadowolony, kiedy się upierałem, że na razie po-
trzebuję jedynie plastra - oczywiście w dużej ilości - i że szwy oraz
zwoje białych bandaży mogą zaczekać na potem. Ma się rozumieć, z tym
plastrem, odpowiednią ilością siniaków oraz na wpół przymkniętym le-
wym okiem musiałem wyglądać na jedynego pasażera ocalałego z kata-
strofy ekspresowego pociągu, ale przynajmniej nie tak źle, by na mój
widok dzieci uciekały z krzykiem do matek.
Zaparkowałem policyjną taksówkę niedaleko garażu wynajmu samo-
chodów i przekonałem właściciela, aby mi dał małego czarnego opla. Nie
był tym zachwycony, bo moja twarz musiała budzić w każdym wątpliwości
co do moich poprzednich wyczynów automobilowych, ale w końcu się
zgodził. Pierwsze krople deszczu zaczęły padać, kiedy odjechałem, za-
trzymałem się przy wozie policyjnym, zabrałem torebkę Astrid i parę
kajdanków na wszelki wypadek i ruszyłem dalej w drogę.
Zaparkowałem samochód w bocznej uliczce, którą już zaczynałem uwa-
_żać za dosyć swojską i poszedłem pieszo w stronę kanału. Wytknąłem
głowę zza rogu i zaraz ją cofnąłem; kiedy wyjrzałem ponownie, wysunąłem
tylko jedno oko.
Przed wejściem do kościoła Amerykańskiego Stowarzyszenia Hugeno-
tów stał czarny mercedes. Jego pojemny bagażnik był otwarty i dwaj
mężczyźni wkładali doń najwyraźniej bardzo ciężką skrzyn_ę. Kilka podo-

bnych skrzynek znajdowało się już głębiej w jego wnętrzu. W jednym
z mężczyzn od razu rozpoznałem wielebnego Goodbody, tego drugiego,
chudego, średniego wzrostu; w ciemnym garniturze, o ciemnych włosach
i smagłej twarzy, też natychmiast poznałem; był to ów śniady, brutalny
mężczyzna, który zastrzelił Jimmy'ego Duclosa na lotnisku Schiphol. Na
chwilę zapomniałem o obolałej twarzy. Nie mogę powiedzieć, żebym się
uradował widząc znów tego człowieka, ale wcale mnie to nie przygnębiło,
bo rzadko schodził mi z myśli. Poczułem, że koło się zamyka.
Wyszli z kościoła zataczając się pod ciężarem jeszcze jednej skrzynki,
włożyli ją do środka i zamknęli bagażnik. Wróciłem do mojego opla
i kiedy dojechałem do kanału, mercedes z Goodbodym i śniadym męż-
czyzną był już o sto jardów. Ruszyłem za nim w dyskretnej odległości.
Deszcz padał teraz gęsto; czarńy mercedes zmierzał przez miasto w kie-
runku południowo-zachodnim. Chociaż było dopiero wczesne popołud-
nie, nőebo tak się zaciągnęło burzowymi chmurami, jak gdyby już zapadał
zmierzch, do którego pozostawało jeszcze parę godzin. To mi nie prze-
:zkadzało, bo bardzo ułatwiło śledzenie; w Holandii przepisy wymagają
zapalania rfrlektorów samochodowych podczas gęstego deszczu, a w tych
warunkach każdy wóz wygląda jak ciemna, bezkształtna masa.
Wyjechaliśmy poza ostatnie przedmieścia w wiejską okolicę. W naszej
jeździe nie było żadnego elementu szalonego pościgu. Goodbody, chociaż
prowadził mocny wóz, jechał z umiarkowaną szybkością, co może nie było
zaskakujące z uwagi na bardzo poważny ciężar, jaki miał w bagażniku.
Uważnie obserwowałem znaki drogowe i wkrótce nie miałem już wątp-
liwości, dokąd zmierzamy;_nie miałem ich zresztą od początku.
Uznałem, że będzie roztropnie przybyć do naszego wspólnego miejsca
przeznaczenia przed Goodbodym i śniadym mężczyzną, więc dodałem
gazu, aż znalazłem się o niespełna dwadzieścia jardów za mercedesem.
Nie obawiałem się, że Goodbody rozpozna mnie w swoim lusterku wstecz-
;nym, bo wzbijał tak gęste tumany wodnego pyłu, że mógł jedynie dojrzeć
za sobą dwa zapryskane reflektory. Zaczekałem, aż znalazłem się na
'prostym odcinku drogi, i minąłem mercedesa. Kiedy znalazłem się z nim
bok w bok, Goodbody zerknął przelotnie i bez zaciekawienia na wóz,
_;tóry go wyprzedzał, po czym równie obojętnie odwrócił wzrok. Zobaczy-
łem jego tyirarz jedynie jako jasną plamę, a deszcz i bryzgi wzłiijane przez
oba samochody były tak gęste, iż wiedziałem, że nie mógł mnie rozpoznać.
_Vysforowałem się naprzód i wróciłem na prawą stronę szosy nie zmniej-
szając prędkości.
Trzy kilometry dalej dojechałem do odchodzącej w prawo drogi ze
znakiem "Kasteel Linden 1 km". Skręciłem w nią i w minutę później
przejechałem przez nader imponującą kamienną łukową bramę ze słowa-
mi "Kasteel Linden", wypisanymi nad nią złotymi literami. Przejechałem
jeszcze ze dwieście jardów, potem skręciłem z drogi i zatrzymałem opla
w zwartej gęstwinie.
Czekało mnie znowu przemoczenie do nitki, ale nie miałem wielkiego
wyboru. Wysiadłem z wozu i przebiegłem przez rzadko zadrzewiony
teren do gęstego pasa sosen, który najwyraźniej służył za coś w rodzaju
osłony czyjejś siedziby przed wiatrem. Bardzo ostrożnie przedostałemsię
między sosnami i rzeczywiście ujrzałem ową siedzibę - zamek Kasteel
Linden. Nie bacząc na deszcz, który bębnił po moich odsłoniętych plecach,

położyłem się ukryty w wysokiej trawie i krzakach i przypatrzyłem się
temu miejscu.
Tuż przede mną znajdował się kolisty, wyżwirowany podjazd, który
prowadził w prawo do owej łukowej bramy. Za nim wznosił się sam
Kasteel Linden, czworokątna, czteropiętrowa budowla, z oWtami na pie-
rwszych dwóch piętrach, strzelnicami powyżej, a na szczycie wieżyczkami
i blankami według najlepszych średniowiecznych wzorów. Zamek otaczała
zewsząd fosa szeroka na piętnaście stóp, a według przewodnika niemal
równie głęboka. Brakowało jedynie zwodzonego mostu, aczkolwiek wi-
doczne były bloki od jego łańcuchów, nadal mocno osadzone w grubych
murach, ale zamiast mostu przez fosę przerzucone były schody o jakichś
dwudziestu szerokich i niskich kamiennych stopniach, wiodące do ma-
sywnych, zamkniętych wrót, które wydawały się być zrobione z dębowego
drzewa. Po lewej, o jakieś trzydzieści jardów od zamku, stał czworokątny,
jednopiętrowy budynek z cegły, najwyraźniej wzniesiony dosyć niedawno.
Czarny mercedes ukazał się w bramie, przejechał z chrzęstem po żwirze
i zatrzymał się tuż przed czworokątną budowlą. Goodbody pozostał w sa-
mochodzie, natomiast smagły mężczyzna wysiadł i obszedł cały zamek
dookoła; Goodbody nigdy nie robił na mnie wrażenia człowieka lubiącego
ryzykować. Wreszcie wysiadł i obaj wnieśli zawartość bagażnika do
zamku; drzwi były zamknięte, ale Goodbody najwidoczniej miał do nich
odpowiedni klucz, i to bynajmniej nie wytrych. Kiedy wnieśli ostatnie
skrzynki do środka, drzwi zamknęły się za nimi.
Ostrożnie wstałem z ziemi i podsunąłem się za krzakami aż do samej
budowli. Równie ostrożnie zbliżyłem się do mercedesa i zajrzałem do
środka. Nie było tam jednak nic godnego uwagi - w każdym razie nic,
czego szukałem. Z jeszcze większą ostrożnością podszedłem na palcach do
bocznego okna i zajrzałem do środka. _
Wnętrze było najwyraźniej połączeniem warsztatu, magazynu i sali
wystawowej. Ściany zawieszone były staroświeckimi zegarami wahad-
łowymi - czy też ich replikami - wszelkich możliwych kształtów, roz-
miarów i odmian. Inne zegary oraz bardzo liczne ich części leżały na
czterech dużych stołach warsztatowych, w toku wytwarzania czy mon-
towania, czy rekonstrukcji. W głębi sali stało kilka drewnianych skrzynek,
podobnych do tych, które przed chwilą przyniósł Goodbody ze swoim
towarzyszem; skrzynki te były wyścielone słomą. Na półkach nad nimi
znajdowały się różne inne zegary, przy każdym zaś leżało wahadło,
łańcuch i ciężarki.
150
Goodbody i smagły mężczyzna robili coś przy tych półkach. Kiedy ich
obserwowałem, sięgnęli do jednej z otwartych skrzynek i zaczęli wydoby-
wać z niej ciężarki zegarowe. Goodbody przerwał robotę, wyjął jakiś
papier i począł go uważnie studiować. Po chwili pokazał na nim jakiś zapis
i powiedział coś do smagłego mężczyzny, który kiwnął głową i powrócił
do swego zajęcia. Goodbody, wciąż oglądając ów papier, wyszedł bocz-
nymi drzwiami i zniknął mi z oczu. Smagły mężczyzna wziął inną kartkę
papieru i zaczął układać pary identycznych ciężarków jedną obok drugiej.
Właśnie zaczynałenz się zastanawiać, gdzie podział się Goodbody, kiedy
się tego dowiedziałem. Jego głos ozwał się tuż za mną.
- Cieszę się, że pan mnie nie zawiódł, majorze Sherman.

Obróciłem się z wolna. Tak jak można było przewidzieć, uśmiechał się
swym świątobliwym uśmieszkiem, i tak jak również można było przewi-
dzieć, trzymał w ręku duży pistolet.
- Nikt oczywiście nie jest niezniszczalny - rozpromienił się - ale
muszę przyznać, że pan posiada niejaką odporność. Trudno jest nie
_doceniać policjantów, ale może byłem nieco lekkomyślny w pańskim
przypadku. Dwa razy w ciągu dzisiejszego dnia myślałem, że pozbyłem
się pańskiej obecności, która, muszę wyznać, zaczyna się stawać dla mnie
trochę kłopotliwa. Jednakże jestem pewny, że trzeci raz okaże się dla mnie
_pomyślny. Wie pan, powinien pan był zabić Marcela.
- nie zabiłem?
_ - No, no, musi pan się nauczyć maskować swoje uczucia i nie pokazy-
wać po sobie rozczarowania. Marcel odzyskał przytomność na krótką
chwilę, ale wystarczającą, by zwrócić na siebie uwagę tych zacnych pań
pracujących na polu. Obawiam się jednak, że ma pękniętą czaszkę i jakiś
krwotok mózgowy. Może tego nie przeżyć. - Popatrzył na mnie w zamyś-
leniu. - Ale mam wrażenie, że dobrze się wykazał.
_ - Walka na śmierć i życie - przyznałem. - Czy musimy stać tu na
dworze?
- Oczywiście, że nie. - Wprowadził mnie pod pistoletem do wnętrza.
smagły mężczyzna obejrzał się bez większego zdziwienia; zastanowiłem
się ile czasu minęło, odkąd otrzymali ostrzeżenie z Huyler.
- Jacques - powiedział Goodbody - to pan Sherman, m a j o r Sher-
an. Zdaje się, jest powiązany z Interpolem czy jakąś inną taką poronioną
organizacją.
- Już się spotkaliśmy - wyszczerzył zęby Jacques.
- Ach, oczywiście, jakże mogłem zapomnieć! - Goodbody wymierzył
we mnie pistolet, a Jacques odebrał mi mój.
- Ma tylko ten jeden - zameldoWał. Przejechał mi muszką broni po
policzku odrywając częściowo plastry i znowu wyszczerzył zęby. - Założę
się że to boli, co?
151
teraz będą już na zawsze wolni od wszelkich podejrzeń. Któż oprócz
szaleńców mógłby brać pod uwagę popełnienie d w ó c h takich
ohydnych zbrodni we własnym przedsiębiorstwie? To takie logiczne, nie
sądzi pan? jeszcze jedna lalka na łańcuchu. Podobnie jak tysiące innych
lalek na całym świecie. Nabita na hak i tańcząca, tak jak jej zagramy.
- Pan oczywiście wie, że pan jest całkiem obłąkany? - zapytałem.
= Zwiąż go - powiedział ostro Goodbody. Jego uprzejmość nareszcie
prysła. Prawda widocznie go ubodła.
Jacques związał mi ręce w przegubach grubym, powleczonym gumą
kablem. Tak samo skrępował mi nogi w kostkach, popchnął mnie do
ściany i innym kawałkiem kabla przywiązał moje ręce do pierścienia
osadzonego w murze.
- Puść zegary! - rozkazał Goodbody. Jacques posłusznie obszedł
pokój dookoła uruchamiając ich wahadła; rzecz znamienna, nie zadawał
sobie trudu z mniejszymi zegarami.
- Wszystkie działają i wszystkie wydzwaniają kuranty, niektóre bardzo
głośno - powiedział Goodbody z satysfakcją. Znowu powrócił do równo-
wagi, był uprzejmy i układny jak zawsze. - Te słuchawki wzmocnią

dźwięk mniej więcej dziesięciokrotnie. Tam jest wzmacniacz oraz mikro-
fon, jak pan widzi, daleko poza pańskim zasięgiem. Słuchawki są niełam-
liwe. Po piętnastu minutach dostanie pan obłędu, po trzydziestu straci pan
przytomność. Wynikające stąd omdlenié trwa od ośmiu do dziesięciu
godzin. Ocknąłby się pan nadal w obłędzie. Tylko że pan się nie ocknie.
Już zaczynają tykać i dzwonić całkiem głośno, nieprawdaż?
- Tak właśnie umarł George, oczywiście - powiedziałem. - że pan
będzie się teŐu przyglądał. Przéz tę szybę w drzwiach, ma się rozumieć.
Tam, gdzie nie będzie takiego hałasu. '
- Niestety, nie wszystkiemu. Jacques i ja mamy do załatwienia pew-
ne sprawy. Ale wrócimy na najbardziej interesujący moment, prawda,
Jacques?
- Tak jest, proszę pana - odrzekł jacques, wciąż pilnie uruchamiający
wahadła.
- Jeżeli zniknę. . .
- O, ale pan nie zniknie. Moim zamiarem było, żeby pan wczoraj
zniknął w porcie, ale to było prostackie, było posunięciem nerwowym,
któremu brakowałoby piętna mojego.profesjonalizmu. Nasunął mi się
znacznie lepszy pomysł, prawda, Jacques?
- Tak, istotnie, proszę pana. - jacques musiał teraz prawie krzyczeć,
aby go dosłyszano.
- Rzecz w tym, że pan wcale nie zniknie, drogi panie. Skądże znowu!
Zostanie pan znaleziony zaledwie w kilka minut po utonięciu.
- Po utonięciu?
- Otóż to. A, myśli pan, że wtedy władze od razu zaczną podejrzewać
jakieś przestępstwo. Zrobią sekcję zwłok. I pierwszą rzeczą, jaką zobaczą,
będą przedramiona pokryte ukłuciami po zastrzykach - mam pewien
system, dzięki któremu ukłucia sprzed dwóch godzin mogą wyglądać jak
zrobione przed dwoma miesiącami. Dalsza sekcja wykaże, że jest pan
nafaszerowany narkotykami - i tak w istocie będzie. Nastrzykamy pana,
kiedy pan będzie nieprzytomny, na jakieś dwie godziny przed zepchnię-
ciem pana w samochodzie do kanału, a potem zawiadomimy policję. Temu
nie dadzą wiary. Sherman, nieustraszony tropiciel narkotyków z Interpolu?
Wtedy przeszukają pańskie bagaże. Strzykawki, igły, heroina, w pańskich
kieszeniach ślady haszyszu. Smutne to, smutne. Kto by pomyślał? Jeszcze
jeden z tych, co ścigają z psami gończymi, a uciekają z zającem.
- jedno muszę panu przyznać - powiedziałem - że jest pan zmyślnym
wariatem.
Uśmiechnął się, co musiało oznaczać, że mnie dosłyszał poprzez rosnący
hałas zegarów. Nasadził mi na głowę słuchawki i zamocował je dosłownie
całymi jardami przylepca. Na moment w pokoju wydało się nieomal cicho;
słuchawki działały chwilowo jako izolatory. Goodbody podszedł do wzma-
cniacza, uśmiechnął się do mnie znowu i przekręcił przełącznik.
Poczułem się tak, jakby mi zadano jakiś gwałtowny cios czy ostry wstrząs
elektryczny. Całe moje ciało wygięło się i zaczęło skręcać konwulsyjnymi
szarpnięciami, i wiedziałem, że ta część twarzy, która była widoczna spod
plastrów i przylepców, musiała wyrażać mękę. Albowiem cierpiałem mękę,
mękę po dziesięciokroć bardziej przeszywającą i nieznośną niż ta, którą
zadały mi najlepsze - czy najgorsze - wyczyny Marcela. Uszy i całą głowę
wypełniała mi ta obłędna, rycząca, upiorna kakofonia dźwięków. Przeszywała

mi czaszkę jak rozpalone do białości szpikulce, zdawała się rozdzierać mózg.
Nie pojmowałem, dlaczego nie pękają mi bębenki. Zawsze słyszałem i byłem
przekonany, że dostatecznie głośna eksplozja dźwięku, następująca blisko
uszu, może natychmiast ogłuszyć człowieka do,końca życia - ale w moim
przypadku to nie działało. Tak jak najwidoczniej nie podziałało w przypadku
George'a. W mojej udręce przypomniałem sobie mgliście, że Goodbody
przypisał śmierć George'a jego słabej kondycji fizycznej.
Przetaczałem się z boku na bok w instynktownej, zwierzęcej reakcji
uciekania od tego, co sprawia ból, ale nie mogłem przetoczyć się daleko,
bo Jacques uwiązał mnie do pierścienia w murze dość krótkim kablem,
i byłem w stanie przesunąć się w jedną czy drugą stronę zaledwie o parę
stóp. W pewnym momencie zdołałem skoncentrować wzrok na tyle, by
dojrzeć Goodbody'ego i Jacquesa, którzy wyszedłszy z pokoju przypat-
rywali mi się z zainteresowaniem przez szybę w drzwiach. Po paru
154 : 155
sekundach Jacques podniósł lewą rękę i postukał palcem w zegarek.
Goodbody niechętnie kiwnął głową i obaj szybko odeszli. W moim ośle-
piającym morzu bólu pomyślałem, że spieszno im powrócić na obejrzenie
wielkiego finału.
Po piętnastu minutach stracę przytomność, powiedział Goodbody. Nie
wierzyłem mu; nikt nie mógł tego wytrzymać dłużej niż kilka minut bez
załamania zarówno umysłowego, jak fizycznego. Szarpałem się gwałtownie
z boku na bok, usiłowałem rozbić słuchawki o podłogę albo zedrzeć je
z głowy. Ale Goodbody miał rację, słuchawki były odporne, a przylepiec
nałożony tak ciasno i wytrawnie, że moje próby zdarcia ich z głowy dały
w wyniku tylko ponowne rozdrapanie ran na twarzy.
Wahadła się kołysały, zegary tykały, kuranty wydzwaniały prawie nie-
przerwanie. Nie było żadnej ulgi, żadnego pofolgowania czy chociażby
chwilowego wytchnienia od tego morderczego ataku na system nerwowy,
powodującego niemożliwe do opanowania, epileptyczne konwulsje. Był
to jeden nieustający elektrowstrząs o niemal śmiertelnym nasileniu, i te-
raz mogłem bez trudu uwierzyć w zasłyszane opowieści o pacjentach
poddawanych terapii elektrowstrząsowej, którzy kończyli na stole opera-
cyjnym, gdzie zestawiano im ręce czy nogi połamane na skutek niezależ-
nych od woli skurczów mięśniowych.
Czułem, że tracę zmysły, i przez krótką chwilę usiłowałem temu dopo-
móc. Niepamięć - wszystko za niepamięć! Zawiodłem, zawiodłem na całej
linii, wszystko, czego się tknąłem, przemieniało się w zniszczenie i śmierć.
Maggie nie żyła, Duclos nie żył, Astrid i jej brat, George, nie żyli. Została
tylko Belinda, a i ona miała umrzeć tej nocy. Wielki szlem.
A potem już wiedziałem. Wiedziałem, że nie mogę pozwolić umrzeć
Belindzie. I to mnie uratowało; wiedziałem, że nie mogę pozwolić, aby
umarła. Duma nie była już dla mnie ważna, moja klęska nie była ważna,
pełne zwycięstwo Goodbody'ego i jego łajdackich kompanów nie było
ważne. jeżeli o mnie idzie, mogli sobie zalać świat tymi swoimi przeklętymi
narkotykami. Ale nie mogłem pozwolić, aby Belinda umarła.
Podciągnąłem się jakoś, tak że oparłem się plecami o ścianę. Poza częstymi
konwulsjami drgałem na całym ciele - nie trząsłem się jak w febrze; co
byłoby łatwe do wytrzymania, ale drgałem, jak człowiek przywiązany do
gigantycznego świdra pneumatycznego. Nie mogłem już skoncentrować

wzroku dłużej niż na parę sekund, ale zdołałem rozejrzeć się półprzytomnie,
rozpaczliwie, czy nie ma czegoś, co dawałoby jakąkolwiek nadzieję ocalenia
Nie było niczego. A potem, bez. ostrzeżenia hałas w mojej głowie nasilił się
nagle do miażdżącego crescéndo - zapewne jakiś duży zegar w pobliżu
mikrofonu wydzwaniał godzinę - i przewróciłem się na bok, jak zdzielony
w skroń drągiem. Głowa moja, uderzając o podłogę, uderzyła zarazem
o jakiś występ na listwie przypodłogowej.
Utraciłem już całkowicie zdolność skupienia wzroku, ale rozróżniłem
mgliście przedmioty znajdujące się nie bliżej niż o kilka cali, a ten był
najwyżej o trzy. Wymownym świadectwem, iż umysł miałem prawie
zupełnie sparaliżowany, jest fakt, że trzeba mi było kilku sekund, aby zdać
sobie sprawę, czym jest ów przedmiot, ale kiedy to nastąpiło, dźwignąłem
się na powrót do pozycji siedzącej. Było to ścienne gniazdko elektryczne.
Ręce miałem związane z tyłu i trzeba mi było niezmiernie długiego
czasu, aby namacać i uchwycić dwa wolne końce kabla, który mnie
przytrzymywał. Dotknąłem tych końców czubkami palców; w obydwu
kablach żyłka była na wierzchu. Rozpaczliwie próbowałem wetknąć ich
końce w otwory gniazdka - w ogóle nie przyszło mi na myśl, że mogło
być osłonięte klapką, choć było to mało prawdopodobne w tak starym
domu - ale ręce tak mi się trzęsły, że nie mogłem znaleźć otworów.
Czułem, że przytomność mnie opuszcza. Wymacałem ten przeklęty kon-
takt, czułem pod palcami gniazdko, ale nie mogłem trafić końcami kabli
w jego otwory. Nie widziałem już nic, w palcach prawie nie miałem czucia,
ból przekraczał ludzką wytrzymałość i chyba krzyczałem bezgłośnie
w mojej męce, gdy nagle buchnął jaskrawy, niebieskawobiały błysk
i upadłem bokiem na podłogę.
Nie potrafiłem powiedzieć później, jak długo leżałem nieprzytomny, ale
musiało to trwać co najmniej kilka minut. Pierwszą rzeczą, jaką sobie
uświadomiłem, była niewiarygodna, cudowna cisza - nie cisza absolutna,
bo nadal słyszałem dzwonienie zegarów, ale dzwonienie stłumione, al-
bowiem spaliłem właściwy bezpiecznik i słuchawki znowu działały jak
izolatory. Dźwignąłem się do wpółsiedzącej pozycji. Czułem krew ścieka-
jącą mi po brodzie; przekonałem się później, że przegryzłem sobie dolną
wargę. Twarz miałem zlaną potem, całe ciało bolało tak, jakby łamano
mnie kołem. To wszystko było mi obojętne; miałem świadomość tylko
jedynej rzeczy: niewymownej błogości ciszy. Ci faceci ze Stowarzyszenia
Zwalczania Hałasu wiedzieli, co robią.
Skutki tej dzikiej tortury minęły prędzej, niżbym się spodziewał, ale
bynajmniej nie całkowicie; ból w głowie i uszach i obolałość całego ciała
miały trwać jeszcze długo - z tego zdawałem sobie sprawę. Jednakże owe
skutki nie ustępowały tak szybko, jak myślałem, bo trzeba mi było przeszło
minuty, by uświadomić sobie, że gdyby Goodbody i Jacques wrócili w tym
momencie i zastali mnie siedzącego pod ścianą z wyrazem bezsprzecznie
idiotycznej błogości na twarzy, nie bawiliby się już w żadne półśrodki.
Szybko zerknąłem na szybę w drzwiach, ale jeszcze nie było za nią widać
żadnych uniesionych w zdumieniu brwi.
156 157
Wyciągnąłem się na podłodze i znowu zacząłem tarzać się z boku na
bok. Uczyniłem to zaledwie o dziesięć sekund za wcześnie, bo przy
trzecim czy czwartym przetoczeniu się w stronę drzwi dojrzałem za szybą

głowy Goodbody'ego i Jacquesa. Wzmogłem moje wyczyny, tarzałem się
jeszcze gwałtowniej, wyginałem się łukiem i rzucałem tak konwulsyjnie
tam i sam, że cierpiałem prawie równie dotkliwie jak wówczas, kiedy
naprawdę przechodziłem ową męczarnię. Za każdym przetoczeniem się
w stronę drzwi ukazywałem im moją wykrzywioną twarz, oczy wytrzesz-
czone lub zaciśnięte w udręce, i myślę, że ta lśniąca od potu twarz oraz
krew wyciekająca z wargi i paru rozdrapanych przez Marcela okaleczeń
musiały składać się na dosyć przekonywające widowisko. Goodbody
i Jacques uśmiechali się szeroko, aczkolwiek wyraz Jacquesa nie dorów-
nywał dobrotliwej świątobliwości Goodbody'ego.
Poderwałem się raz szczególnie efektownie, tak że całe moje ciało
wyskoczyło w powietrze, a ponieważ o mało nie zwichnąłem sobie ramie-
nia opadając na podłogę, uznałem, że dosyć tego dobrego - wątpię, czy
nawet Goodbody orientował się w gruncie rzeczy, ile należy oczekiwać,
toteż moje wicie się i skręcanie zaczęło słabnąć coraz bardziej, aż wreszcie
po ostatnim konwulsyjnym targnięciu ległem bez ruchu.
Goodbody i Jacques weszli. Goodbody podszedł do wzmacniacza, który
wyłączył, po czym uśmiechnął się błogo i włączył go na powrót; zapomniał
że miał zamiar nie tylko pozbawić mnie przytomności, ale i zdrowych
zmysłów. Jednakże Jacques coś mu powiedział i Goodbody kiwńął niechęt-
nie głową i znowu wyłączył wzmacniacz; być może Jacques, powodowany
nie współczuciem, lecz myślą, żé mogą mieć trudności, jeżeli umrę, zanim
mi wstrzykną narkotyki, zwrócił mu na to uwagę, sam zaś poszedł za-
trzymać wahadła największych zegarów. Potem obaj podeszli, by mi się
przyjrzeć. Jacques na próbę kopnął mnie w żebra; ale przeszedłem już
zbyt wiele, by na to zareagować. _
- No, no, mój kochany - dosłyszałem niewyraźnie pełen wyrzutu głos
Goodbody'ego - pochwalam twoje uczucia, ale żadnych śladów, żadnych
śladów. Policji to by się nie podobało.
- Ale niech pan spojrzy na jego twarz - zaprotestował Jacgues.
- Istotnie - zgodził się przyjaźnie Goodbody. - W każdym razie
rozetnij mu więzy na przegubach; nie byłoby dobrze, gdyby pozostały na
nich odciśnięte pręgi, kiedy strażacy wyłowią go z kanału. A także zdejmij
te słuchawki i schowaj je.
Jacques uczynił jedno i drugie w dziesięć sekund; kiedy zdejmował
słuchawki, miałem takie wrażenie, jak gdyby ściągał wraz z nimi całą moją
twarz. Jacques bowiem miał nader nonszalancki stosunek do przylepca.
- Jeżeli idzie o niego - Goodbody wskazał głową George'a Lemay
- to go usuń. Wiesz jak. Przyślę Maiera, żeby ci pomógł wyniéść
Shermana. - Nastąpiła chwila ciszy. Wiedziałem, że Goodbody patrzy
na mnie; potem westchnął. - Ach, Boże, życie jest tylko błądzącym
cieniem.
Po tych słowach Goodbody wyszedł. Nucił sobie wychodząc i jeśli
można coś nucić w sposób uduchowiony, to jego wykonanie pieśni "Bądź
przy mnie, Panie" było najbardziej uduchowione, jakie słyszałem. Wieleb-
ny Goodbody miał naprawdę wyczucie sytuacji.
Jacques podszedł do skrzynki stojącej w kącie, wyjął z niej kilka dużych
ciężarków zegarowych i począł przewlekać przez ich uszka izolowany
gumą kabel, którym następnie obwiązał George'a w pasie nie pozo-
stawiając większych wątpliwości co do swoich zamiarów. Wywlókł Geo-

rge'a z pokoju na korytarz i słyszałem chrobot obcasów zmarłego po
podłodze, kiedy go ciągnął na front zamku. Wstałem, zgiąłem na próbę
ręce i poszedłem za nim.
Zbliżając się do drzwi usłyszałem ruszającego mercedesa. Wyjrzałem
zza framugi. Jacques, obok którego leżał na podłodze George, stał w ot-
wartym oknie_i machał przez nie ręką, zapewne odjeżdżającemu Goód-
body'emu.
Odwrócił się od okna, ażeby oddać ostatnią posługę George'owi. ZaMiast
tego stanął jak wryty, z twarzą zastygłą w całkowitym szoku. Byłem
zaledwie o pięć stóp od niego i widząc tę jego otępiałą, pozbawioną
wyrazu twarz, wyczułem, iż ujrzawszy moją pojął, że dotarł do kresu swej
morderczej drogi. Rozpaczliwie sięgnął po pistolet zawieszony pod pachą,
ale prawdopodobnie po raz pierwszy, n już na pewno ostatni w życiu,
okazał się zbyt powolny, bo ta chwila sparaliżowanego niedowierzania
stała się jego zgubą. Rąbnąłem go tuż pod żebra, gdy wydobywał pistolet,
a kiedy zgiął się :wpół do przodu, wyrwałem broń z jego nie stawiające_
prawie oporu ręki i trzasnąłem go zaciekle pistoletem w skroń. Jacques,
już nieprzytomny, choć jeszcze stał na nogach, cofnął się mimowolnie
o krok, natrafił zagięciem kolan na parapet okna i dziwnie powolnym
ruchem zaczął się odchylać w tył i na zewnątrz. Stałem i patrzyłem, jak
wylatywał z okna, i dopiero gdy usłyszałem plusk, podszedłem i wy-
jrzałem. Mętna woda fosy rozchodziła się kręgami uderzając o brzeg
i mury zamku, a ze środka fosy dobywał się strumień banieczek powietrza.
Spojrzałem w lewo i zobaczyłem mercedesa Goodbody'ego, który wyjeż-
dżał z bramy zamku. Pomyślałem, że w tym momencie powinien już być
przy czwartym wersie "Bądź przy mnie, Panie".
Cofnąłem się od okna i zszedłem na dół. Wychodząc zostawiłem za sobą
otwarte drzwi. Przystanąłem na chwilę na schodkach przerzuconych przez
fosę i spojrzałem w dół. Kiedy patrzyłem, banieczki dobywające się z dna
fosy stały się stopniowo coraz rzadsze i mniejsze, aż w końcu zniknęły
całkowicie.
158 159
Rozdział trzynasty
Siedziałem w oplu, patrzyłem na swój pistolet, który odebrałem Jac-
quesowi, i rozmyślałem. Jeżeli odkryłem jakąś właściwość tego pistoletu,
to tylko tę, że ludzie najwyraźniej potrafili mi go odebrać, ilekroć poczuli
po temu ochotę. Była to myśl otrzeźwiająca, ale zarazem prowadziła do
nieuchronnego wniosku, że potrzeba mi innej broni, drugiej broni, wobec
czego wydobyłem spod siedzenia wozu torbę Astrid i wyjąłem owego
małego liliputa, którego jej podarowałem. Podniosłem nieco lewą nogaw-
kę spodni, zatknąłem za skarpetkę rewolwerek lufą do dołu, naciągnąłem
nań skarpetkę i opuściłem nogawkę. już miałem zamknąć torebkę, kiedy
spostrzegłem owe dwie pary kajdanków. Zawahałem się, bo na podstawie
dotychczasowego doświadczenia zdawało się prawdopodobne, że jeśli je
wezmę ze sobą, skończą na moich własnych rękach, ale ponieważ już było
za późno przestać narażać się na ryzyko, na które się narażałem od chwili
przybycia do Amsterdamu, włożyłem obydwie pary do lewej kieszeni
marynarki, a kluczyki do prawej.
Kiedy dojechałem do starej dzielnicy Amsterdamu pozostawiając za
sobą mój zwykły kontygent wygrażających pięści i dzwoniących na policję

kierowców, zaczynał właśnie zapadać pierwszy wczesny zmierzch. Deszcz
pofolgował, ale wiatr wciąż przybierał na sile marszcząc i mącąc wody
kanałów.
Skręciłem w ulicę, na której znajdował się magazyn. Było tam pusto;
nigdzie żadnych samochodów ani przechodniów. To znaczy było pusto na
poziomie samej ulicy; na trzecim piętrze budynku Morgensterna i Mug-
genthalera jakiś masywny typ bez marynarki wyglądał przez okno oparł-
szy się łokciami o parapet, a ponieważ ustawicznie obracał głowę w lewo
i w prawo, można było wywnioskować, że delektowanie się chłodnym
wieczornym powietrzem Amsterdamu nie jest jego głównym celem. Miną-
łem magazyn, dojechałem w pobliże Damu i zadzwoniłem do de Graafa
z budki telefonicznej.
- Gdzie pan się podziewał_. - zapytał de Graaf. - Co pan robił?
- Nic takiego, co by pana zainteresowało. - Było to bodaj najbardziej
nieprawdopodobne oświadczenie, jakie wygłosiłem kiedykolwiek.
- Chciałbym z panem pomówić.
- Proszę.
- Nie tu. Nie teraz. Nie przez telefon. Czy pan i van Gelder możecie
zaraz przyjechać do magazynu Morgeitsterna i Muggenthalera?
- A tam pan z nami porozmawia?
- Obiecuję.
- Zaraz wyjeżdżamy - powiedział ponuro de Graaf.
- Chwileczkę. Przyjedźcie zwykłym samochodem i zostawcie go w pe-
wnej odległości na ulicy. Oni mają w oknie strażnika.
_ Oni?
- O tym właśnie będziemy mówili.
- A ten strażnik?
- Odwrócę jego uwagę. Wymyślę jakiś sposób.
- Rozumiem. - Dę Graaf przerwał, po czym dodał posępnie: - Sądząc
z pańskich dotychczasowych wyczynów, wżdrygam się na myśl, co to
będzie za sposób. - Odłożył słuchawkę.
Udałem się do miejscowego sklepu z wyrobami żelaznymi i kupiłem
zwój sznura i największy klucz do nakrętek, jaki mieli na składzie. W parę
minut później zaparkowałem opla o niespełna sto jardów od magazynu, alé
nie na tej samej ulicy.
Wszedłem w bardzo wąskie i bardzo źle oświetlone przejście łączące
ulicę, na której był magazyn, z tą, co biegła równolegle do niej. Pierwszy
magazyn, na jaki natrafiłem po lewej ręce, miał rozklekotane, drewniane
schodki przeciwpożarowe, które byłyby pierwszą rzeczą, jaka spaliłaby
się podczas pożaru, lecz innych nie znalazłem. Przeszedłem co najmniej
pięćdziesiąt jardów za tyły budynku, ittóry, jak przypuszczałem, należał do
Morgensterna i Muggenthalera, i nie natrafiłem na żadne inne schodki
awaryjne; w tej dzielnicy Amsterdamu wiązane w węzły prześcieradła
musiały być w wysokiej cenie.
Zawróciłem do tych jednych jedynych schodów przeciwpożarowych
i wszedłem po nich na dach. Powziąłem natychmiastową niechęć do tego
dachu, podobnie jak do wszystkich innych; po których musiałe0m przejść,
by dostać się na ten, o który mi chodziło. Wszystkie kalenice biegły
prostopadle do ulicy, same dachy były pochyłe i zdradziecko śliskie od
deszczu, a na domiar złego dawni architekci, powodowani intencją uroz-

maicenia sylwetek domów, którą błędnie uważali za chwalebną, zmyślnie
załatwili tę sprawę tak, że nie było dwóch dachów jednakowej wysokości
i kształtu. Z początku posuwałem się ostrożnie naprzód, ale ostrożność do
niczego nie prowadziła, więc wprędce wypracowałem sobie jedyną prak-
tyczną metodę, a mianowicie przedostawanie się z kalenicy na kalenicę
160 161
zbiegając z jednego stromego dachu i wpadając z rozpędu możliwie jak
najwyżej na następny, by tam lec plackiem i wdrapać się ostatnie kilka
stóp na czworakach. Wreszcie dotarłem do dachu, który, jak mi się
wydało, musiał być tym, o który mi chodziło, podpełznąłem nad ulicę,
wychyliłem się przez gzyms i popatrzyłem w dół.
Pierwszy raz dobrze utrafiłem, co było wreszcie jakąś odmianą. Prawie
dwadzieścia stóp wprost pode mną ów strażnik w koszuli nadal pełnił swą
wartę. Przewlokłem koniec sznura przez otwór w rękojeści klucza i zawią-
załem go mocno, położyłem się na brzuchu tak, aby moja ręka i sznur
sięgały pod belkę wyciągową, opuściłem klucz o jakieś piętnaście stóp
i delikatnie począłem zataczać nim łuk wahadłowy, który się zwiększał za
każdym ruchem mej ręki. Zwiększałem go najprędzej jak mogłem, bo
ledwie o kilka stóp pode mną jasne światło świeciło przez szparę między
dwojgiem drzwi załadunkowych na najwyższym piętrze, a nie mogłem
wiedzieć, jak długo te drzwi pozostaną zamknięte.
Ciężki klucz, który musiał ważyć co najmniej cztery funty, zataczał teraz
łuk prawie o dziewięćdziesiąt stopni. Opuściłem go jeszcze o trzy stopy
i zastanowiłem się, jak prędko zwróci uwagę strażnika cichy świst, który
klucz musiał wydawać przecinając powietrze, ale na szczęście w tym
momencie uwagę tego człowieka zwróciło coś innego. W ulicę właśnie
wjechała niebieska furgonetka, której przybycie dopomogło mi dwojako;
obserwator wychylił się bardziej, aby przypatrzeć się owej maszynie,
a jednocześnie warkot jej silnika zagłuszył wszelkie odgłosy mogące go
ostrzec o zagrożeniu ze strony rozkołysanego nad nim klucza.
Furgonetka zatrzymała się o trzydzieści jardów i silnik jej umilkł. Klucz był
właśnie u górnego krańca swojego łuku. Kiedy zaczął opadać, wypuściłem
między palcami jeszcze ze dwie stopy sznura. Strażnik, połapawszy się nagle,
ale za późno, że coś jest nie w porządku, przekręcił głowę akurat w sam czas,
by dostać całym ciężarem klucza w czoło. Zapadł się tak, jakby most się na
niego zwalił, z wolna osunął się w tył i zniknął mi z oczu.
Drzwi furgonetki otworzyły się i wysiadł z niej de Graaf. Pomachał do
mnie dłonią. Uczyniłem dwukrotnie przyzywający ruch ręką, sprawdziłem,
czy mały rewolwerek jest nadal mocno osadzony w mojej skarpetce
i bucie, opuściłem się tak, że oparłem się brzuchem o belkę wyciągową,
po czym zmieniłem pozycję i przytrzymałem się rękami. Wyjąłem pistolet
z podramiennej kabury, wsadziłem go sobie między zęby, wziąłem całym
ciałem zamach do tyłu, potem do przodu, lewą stopą dosięgnąłem parape-
tu, a prawą kopnąłem drzwi do ładowania, zarazem chwytając się rękami
ich framug. Ująłem pistolet w prawą dłoń.
W środku było ich czworo: Belinda, Goodbody i obaj wspólnicy. Belin-
da, blada jak ściana, stawiała bezgłośnié opór, ale już była ubrana w po-
włóczysty strój z Huyler i haftowany stanik, a przytrzymywali ją za ręce
rumiani, jowialni, dobrdtliwi Morgenstern i Muggenthaler, których roz-
promienione, ojcowskie uśmiechy poczęły teraz zastygać powoli, niemal

groteskowo. Goodbody, który był obrócony do mnie tyłem i właśnie
poprawiał czepiec na głowie Belindy zgodnie ze swymi estetycznymi
wymaganiami, odwrócił się bardzo wolno. Szczęka mu opadła, oczy się
rozszerzyły, a krew odpłynęła z twarzy, która nieomal przybrała kolor
jego śnieżnych włosów.
Postąpiłem dwa kroki w głąb poddasza i wyciągnąłem rękę do Belindy.
Patrzyła na mnie parę sekund nie wierząc własnym oczom, po czym
strząsnęła z siebie bezwładne ręce Morgensterna i Muggenthalera i pod-
biegła do mnie. Serce jej łomotało jak u schwytanego ptaka, ale poza tym
nie zdradzała niczym,_że doświadczyła czegoś, co musiało być najbardziej
upiornym przeżyciem.
Popatrzyłem na trzech mężczyzn i uśmiechnąłem się na tyle, na ile
mogłem bez zbytniego bólu w twarzy. Powiedziałem:
- Teraz wy wiecie, jak wygląda śmierć.-
Wiedzieli istotnie. Ze zmartwiałymi twarzami podnieśli ręce do góry
najwyżej jak mogli. Przetrzymałem ich tak, nic nie mówiąc, dopóki de
Graaf i van Gelder nie wbiegli z tupotem po schodach na poddasze. Przez
ten czas nic się nie działo. Mogę przysiąc, że żaden ńawet nie mrugnął.
Belinda zaczęła trząść się niepowstrzymanie na skutek reakcji, ale zdołała
uśmiechnąć się do mnie blad_ i wiedziałem, że nic jej nie będzie; paryski
Interpol nie na darmo ją wybrał.
De Graaf i van Gelder, obaj z rewolwerami w rękach, przypatrywali się
tej scenie. De Graaf zapytał:
- Co pan robi, na imię boskie? Dlaczego ci trzej panowie...
- Może bym to wyjaśnił? - spytałem rozsądnie.
- Istotnie będzie potrzebne jakieś wyjaśnienie - odparł poważnie van
Gelder. - Trzej znani i szanowani obywatele Amsterdamu...
- Proszę, niech pan mnie nie rozśmiesza - odrzekłem. - Twarz mnie
od tego boli.
- A właśnie - powiedział de Graaf. - Jakim sposobem. . .
-Zaciąłem się przy goleniu. - To właściwie było powiedzenie
Astrid, ale nie miałem w tej chwili wielkiej inwencji. - Czy mogę
to opowiedzieć?
De Graaf westchnął i kiwnął głową.
- Na mój własny sposób?
Znów kiwnął głową. Zwróciłem się do Belindy:
- Wiesz, że Maggie nie żyje?
- Wiem. - Jej głos był rozdygotanym szeptem; jeszcze nie przyszła do
siebie, tak jak mi się zdawało. - On mi o tym powiedział. Mówił -i uśmie-
chał się.
162 163
- To był przebłysk jego chrześcijańskiego miłosierdzia. Nie może się
temu oprzeć. No więc, panowie - zwróciłem się do policjantów - przyj-
rzyjcie się dobrze. Temu Goodbody'emu. Najbardziej sadystyczny, psy-
chopatyczny morderca, jakiego spotkałem czy nawet o jakim słyszałem.
Człowiek, który zawiesił Astrid Lemay na haku. Człowiek, który kazał
zadźgać Maggie widłami na łące w Huyler. Człowiek, który...
- Powiedział pan: zadźgać widłami? - zapytał de Graaf. Widać było, że
nie mieści mu się to w głowie.
- Zaraz. Człowiek, który doprowadził George'a Lemay do takiego obłędu,

że to go zabiło. Człowiek, który usiłował zabić mnie tym samym sposobem,
człowiek, który dzisiaj usiłował mnie zabić trzykrotnie. Człowiek, który wtyka
butelkę dżinu w ręce konających narkomanów. Który wrzuca do kanałów ludzi
obciążonych ołowianymi rurami, po Bóg wie jakich męczarniach i torturach.
Poza tym, że przynosi upodlenie, obłęd i śmierć tysiącom otumanionych istot
ludzkich na całym świecie. Jak sam przyznał, jest głównym kukiełkarzem,
tym, który huśta tysiące nawleczonych na hak lalek na swoich łańcuchach
i każe_wszystkim tańczyć tak, jak im zagra. Taniec śmierci.o
- To niemożliwe - odezwał się van Gelder. Był oszołomiony. - To nie
może być. Doktor Goodbody? Pastor...
- Nazywa się Ignatius Cataneßi i figuruje w ńaszych aktach. Jest byłym
członkiem cosa nostra ze Wschodniego Wybrzeża. Ale nawet mafiosi nie
mogli go strawić. Zgodnie ze swymi zasadami nie zabijają nigdy bez celu,
lecz tylko z uzasadnionych względów handlowych. Natomiast Catanelli
zabijał, bo jest rozkochany w śmierci. Pewnie kiedy był małym chłopcem,
obrywał skrzydełka muchom. Ale kiedy dorósł, muchy przestały mu
wystarczać. Musiał opuścić Stany Zjednoczone, bo mafia dawała mu tylko
jedną alternatywę.
- To... to jest fantazja. - Fantazja czy nie, rumieńce wciąż_nie po-
wracały na policzki Goodbody'ego. - To oburzające. To jest...
- Bądź pan cicho - powiedziałem. - Mamy pańskie odciski palców
i pomiary głowy. Muszę powiedzieć, że szło mu tu jak po maśle. Przy-
pływające statki zostawiają heroinę w zapieczętowanych i obciążonych
pojemnikach przy pewnej boi u wybrzeża. Potem ściąga się heroinę barką
i przewozi na Huyler, gdzie trafia do tamtejszej chałupniczej wytwórni. Ta
wytwórnia wyrabia lalki, które następnie dostarcza się tu, do tego magazy-
nu. Cóż bardziej naturalnego - tyle, że jedna z wielu, specjalnie oznaczo-
na lalka zawiera heroinę.
- To niedorzeczne, niedorzeczne - powiedział Goodbody. - Nie
może pan nic z tego udowodnić.
- Ponieważ mam zamiar zabić pana za kilka minut, nie muszę niczego
udowadniać. Alia, i jeszcze miał swoją organizację, ten nasz przyjaciel
Catanelli. Pracowali dla niego wszyscy, od kataryniarza do striptizerki
164
- połączenie szantażu, pieniędzy, narkomanii i w końcu groźby śmierci
sprawiało, że wszyscy milczeli jak grób.
- Pracowali dla niego? - De Graaf wciąż za mną nie nadążał. - W jaki
sposób?
- Sprzedając i rozprowadzając. Część heroiny, ilość stosunkowo nie-
wielką, zostawiano tu, w lalkach. Inne lalki szły do sklepów, niektóre na
wózek sprzedający je w parku Vondel i pewnie na inne wózki. Dziewczyny
Goodbody'ego zakupywały te lalki, sekretnie oznaczone, w całkowicie
legalnych sklepach i wysyłały,je za granicę pomniejszym dostawcom
heroiny albo narkomanom. Lalki w parku Vondel sprzedawano tanio
kataryniarzom, którzy byli łącznikami z wykończonymi nałogowcami znaj-
dującymi się w tak zaawansowanym stadium, że nie można było pozwolić
im pokazywać się w przyzwoitych lokalach - to maczy, jeżeli takie
parszywe spelunki jak "Balinova" nazwie się przyzwoitym lokalem.
- W takim razie, jak to się stało, na Boga, że nie dowiedzieliśmy się
nigdy o tym wszystkim? - zapytał de Graaf.

- Powiem panu za chwilę. Jeszcze o rozprowadzaniu. Znacznie większa
ilość towaru wychodziła stąd w skrzynkach z Bibliami, tymi, które nasz tu
obecny świątobliwy przyjaciel tak łaskawie rozdawał gratis po całym
Amsterdamie. Niektóre z tych Biblii były w środku wydrążone. Te słodkie
młode istoty, które Goodbody w niewymownej dobroci swojego chrześ-
cijańskiego serca próbował umoralnić i ocalić od losu gorszego od
śmierci, przychodziły na jego nabożeństwa z Bibliami w swych słodkich,
drobnych rączkach - niektóre, Boże przebacz, ślicznie przebrane za
zakonnice - po czym odchodziły trzymając inne Biblie w swych słodkich,
drobnych rączkach, a następnie handlowały tym draństwem w nocnych
lokalach. Reszta towaru, główna jego część, szła do Kasteel Linden. Czy
może coś pominąłem, Goodbody?
Sądząc po wyrazie jego twarzy, było dosyć jasne, że nie pominąłem
niczego ważnego, ale mi nie odpowiedział. Podniosłem lekko pistolet
i powiedziałem:
- No, myślę, że teraz, Goodbody.
- Nikt tutaj nie będzie sam wymierzał sprawiedliwości! - powiedział
ostro de Graaf.
- Przecież pan widzi, że on chce uciec - odrzekłem rozsądnie. Good-
body stał bez ruchu; nie mógłby podnieść rąk nawet o milimetr wyżej.
I wtedy, po raz drugi tego dnia, odezwał się za mną czyjś głos:
- Proszę rzucić broń, panie majorze.
Obróciłem się z wolna i odrzuciłem pistolet. Każdy potrafił mi go
odebrać. Tym razem była to Trudi, która wynurzyła się z cienia zaledwie
o pięć kroków ode mnie, z lugerem trzymanym bardzo zdecydowanie
w prawej ręce.
- Trudi! - De Graaf wpatrzył się ze zgrozą i oszołomieniem w młodą,
radośnie uśmiechniętą, złotowłosą dziewczynę. - Co ty, na miłość boską...
Przerwał i krzyknął z bólu, kiedy lufa pistoletu van Geldera rąbnęła go
w przegub ręki. Pistolet de Graafa upadł z trzaskiem na podłogę, a kiedy
pułkownik obrócił się, by spojrzeć na tego, kto go uderzył, w oczach miał
tylko osłupienie. Goodbody, Morgenstern i Muggenthaler opuścili ręce
i wydobyli spod marynarek rewolwery; ilość materiału koniecznego do
okrycia ich zwalistych ciał była tak obfita, że w przeciwieństwie do mnie
nie potrzebowali pomysłowości wyspecjalizowanych krawców, aby prze-
słonić zarysy swej broni. .
Goodbody wyjął chustkę i otarł czoło, które pilnie tego potrzebowało,
po czym powiedział zrzędnie do Trudi:
- Nie spieszyłaś się zbytnio, co?
- Och, tak mnie to bawiło! - zawołała radośnie i beztrosko, z chicho-
tem, od którego zastygłaby krew w mrożonej flądrze. - Bawiłam się
pysznie przez cały czas!
- Wzruszająca para, prawda? - powiedziałem do van Geldera. - Ona
i ten jej świątobliwy kumpel. Ta ufna, dziecięca niewinność.
- Zamknij się pan - rzekł zimno van Gelder. Podszedł, obmacał mnie
szukając broni i nie znalazł jej. - Siądź pan na podłodze i trzymaj ręce tak,
żebym je widział. Pan też, de Graaf.
Zrobiliśmy to, co nam nakazano. Usiadłem po turecku, z łokciami opar-
tymi na udach i dłońmi zwisającymi przy kostkach nóg. De Graaf wpat-
rywał się we mnie, a jego twarz odzwierciedlała całkowity brak zro-

zumienia.
- Właśnie do tego dochodziłem - usprawiedliwiłem się. - Właśnie
miałem panu powiedzieć, dlaczego robiliście tak nikłe postępy w tropie-
niu źródeł tych narkotyków. Pański zaufany zastępca, inspektor van Gel-
der, pilnował, żebyście nie posuwali się naprzód.
- Van Gelder? - De Graaf, nawet mając przed sobą wszelkie namacal-
ne dowody, wciąż nie mógł objąć umysłem zdrady wyższego oficera
policji. - Jak to możliwe? To nie może być. ,
- Przecież nie celuje teraz do pana z lizaka - odrzekłem łagodnie.
- Van Gelder to szef, van Gelder to mózg. On jest właściwym Franken-
steinem. Goodbody to tylko potwór, który wymknął się spod kontroli.
Prawda, van Gelder?
- Prawda! - Złowrogie spojrzenie, którym van Gelder obrzucił Good-
body'ego, nie wróżyło zbyt dobrze, jeżeli idzie o przyszłość pastora,
aczkolwiek nie sądziłem, żeby miał jakąkolwiek w ogóle. Spojrzałem na
Trudi bez sympatii.
- Co zaś się tyczy tego pańskiego Czerwonego Kapturka, panie van
Gelder, tej pańskiej słodkiej, małej kochanki...
- Kochanki? - De Graaf był tak wytrącony z równowagi, że nawet nie
wyglądał już na oszołomionego.
- Słyszał pan dobrze. Ale mam wrażenie, że van Gelder już się w niej
chyba odkochał, prawda? Zanadto stała się, że tak powiem, psychopatycz-
ną towarzyszką duchową tu obecnego wielebnego. - Obróciłem się do de
Graafa. - Ten nasz pączuszek różany wcale nie jest narkomanką. Good-
body umie nadawać tym śladom na jej rękach wygląd prawdziwych. Sam
mi to powiedział. Jej umysłowość nie jest na poziomie ośmioletniego
dziecka, jest starsza od samego grzechu. I dwa razy bardziej złowroga.
- Nie wiem - powiedział zmęczonym głosem de Graaf. - Nic nie
rozumiem. . :
- Służyła do trzech pożytecznych celów - ciągnąłem. - Któż mógł
wątpić, że van Gelder, mając taką córkę, jest zażartym wrogiem narkotyków
i tych wszystkich złych ludzi, co na nich zarabiają? Była idealną pośredniczką
między van Gelderem i Goodbodym. Oni nigdy się ze sobą nie kontaktowali,
nawet przez telefon. A co najistotniejsze, była ważnym ogniwem w systemie
dostarczania narkotyków. Woziła swoją lalkę do Huyler, zamieniała ją na inną,
napełnioną heroiną, dostarczała na wózek z lalkami w parku Vondel i tam
zamieniała ją znowu. Wózek oczywiście przywoził lalkę tutaj, kiedy wracał po
dalsze zapasy. To bardzo urocze dziecko, ta nasza Trudi. Tylko nie powinna
była stosować belladony, żeby nadać swym oczom ten szklisty, narkomański
wyraz. Nie połapałem się w porę, ale jak mi się da trochę czasu i walnie
porządnie po głowie, połapię się w końcu we wszystkim. To nie był ten
właściwy wyraz twarzy. Rozmawiałem ze zbyt wieloma nałogowcami, którzy
go mieli naprawdę. I wtedy już wiedziałem.
Trudi znowu zachichotała i oblizała wargi.
- Czy mogę teraz do niego strzelić? W nogę. Tam wyżej?
- Jesteś przeuroczym stworzeniem - powiedziałem - ale powinnaś
wiedzieć, kto ma pierwszeństwo. Może byś się rozejrzała dokoła siebie?
Rozejrzała się. Rozejrzeli się wszyscy. Ja tego nie zrobiłem, tylko patrzyłem
prosto na Belindę, a potem prawie niedostrzegalnym ruchem głowy
wskazałem Trudi, która stała między nią a otwartymi drzwiami załadowczymi.

Belinda z kolei zerknęła na Trudi i wiedziałem, że zrozumiała.
- Wy, głupcy! - powiedziałem z pogardą. - Jak wam się zdaje, skąd
mam te wszystkie informacje? Podano mi je! Podali mi je dwaj ludzie,
którzy wystraszyli się śmiertelnie i sprzedali was za obietnicę darowania
kary. Morgenstern i Muggenthaler.
niewątpliwie pośród obecnych było paru dosyć nieludzkich osobników,
ale wszyscy byli ludzcy w swoich reakcjach. Wpatrzyli się skonsternowani
w Morgensterna i Muggenthalera, którzy stali z wyrazem niedowierzania
w oczach, i skonali z rozdziawionymi ustami, bo obaj mieli broń, a rewol-
wer, który trzymałem teraz w ręku, był bardzo mały i nie mogłem
166 167
pozwolić sobie tylko ich zranić. W tej samej chwili Belinda pchnęła
plecami zaskoczoną Trudi, która zatoczyła się w tył, zachwiała na krawędzi
drzwi załadunkowych i wypadła na zewnątrz.
Jej cienki, jękliwy krzyk jeszcze nie ucichł, kiedy de Graaf rozpaczliwie
spróbował złapać van Geldera za rękę, w której ten trzymał pistolet, ale
nie miałem czasu sprawdzić, czy mu się to udało, bo wspiąłem się na palce,
ciągle w skulonej pozycji, i przygięty nisko rzuciłem się na Goodbo-
dy'ego, który usiłował wyciągnąć pistolet. Goodbody zwalił się na wznak
z łomotem dobrze świadczącym o solidności podłogi magazynu, która
pozostała nienaruszona, i w sekundę potem chwyciłem go od tyłu, jemu
zaś poczęło dobywać się z gardła dziwne charczenie, ponieważ oplotłem
mu ręką szyję tak, jakbym chciał ją spłaszczyć.
De Graaf leżał na podłodze, krew spływała mu ze skaleczenia na czole.
Jęczał cicho. Van Gelder trzymał przed sobą wyrywającą się Belindę
używając jej jako tarczy, podobnie jak ja Goodbody'ego. Van Gelder się
uśmiechnął. Obaj celowaliśmy do siebie z pistoletów.
- Znam Shermanów tego świata - ton van Geldera był spokojny,
konwersacyjny. - Nigdy nie zaryzykują skrzywdzenia niewinnej osoby,
zwłaszcza tak ładnej dziewczyny. Jeżeli zaś idzie o Goodbody'ego, to dla
mnie może być cały postrzelany jak sito. Czy mówię jasno?.
Spojrzałem na prawą stronę twarzy Goodbody'ego, jedyną, jaką mog-
łem widzieć. Jej kolor wahał się między fioletem a purpurą, i trudno było
powiedzieć, czy to dlatego, że go powoli dusiłem, czy wskutek reakcji na
tak łatwe i bezduszne opuszczenie go przez dawnego wspólnika. Nie
wiem, dlaczego nań spojrzałem, bo ostatnią rzeczą, jaka przyszłaby mi do
głowy, było porównywanie wartości Belindy i Goodbody'ego jako zakład-
ników; dopóki van Gelder miał Belindę, Goodbody był bezpieczny jak
człowiek w kościele. To znaczy w każdym, z wyjątkiem kościoła wieleb-
nego Goodbody'ego.
- Mówi pan jasno - powiedziałem.
- Powiem jasno jeszcze jedno - ciągnął van Gelder. - Pan ma tę małą
pukawkę. Ja mam policyjnego colta. - Kiwnąłem głową. - To jest mój
.. glejt. - Zaczął przesuwać się ku schodom trzymając Belindę między nami.
- Na ulicy stoi niebieska policyjna furgonetka. Moja furgonetka. Zabieram
ją. Schodząc na dół porozbijam biurowe telefony. Jeżeli doszedłszy do
samochodu nie zobaczę pana tu,, w drzwiach załadunkowych, ta dziew-
czyna nie będzie mi już potrzebna. Zrozumiał pan?
- Zrozumiałem. A jeżeli pan ją zabije, już nigdy więcej nie zmruży pan
oka. To pan wie.

- Wiem - odpowiedział i zniknął schodząc tyłem po schodach i ciąg-
nąc za sobą Belindę. Nie zwracałem na to uwagi. Spostrzegłem, że de
Graaf, leżący dotąd na podłodze, dźwiga się i przykłada chustkę do
krwawiącego czoła, a zatem najwyraźniej da sobie jakoś radę. Poluzowa-
łem mój dławiący uścisk na szyi Goodbody'ego, zabrałem mu pistolet
i wciąż siedząc za nim wyjąłem kajdanki i przymocowałem nimi jedną jego
rękę do przegubu martwego Morgensterna, a drugą do przegubu mart-
wego Muggenthalera. Potem vstałem, przeszedłem przed Goodbody'ego
i pomogłem mocno roztrzęsionemu de Graafowi usiąść na krześle. Spoj-
rzałem na Goodbody'ego, który wpatrywał się we mnie z twarzą wy-
krzywioną grymasem przerażenia. Kiedy przemówił, jego zazwyczaj niski,
pontyfikalny głos był nieomal obłąkanym krzykiem.
- Pan mnie tak nie zostawi!
Przyjrzałem się dwóm masywnym kupcom, do których był przykuty.
- Zawsze pan może wziąść ich pod pachy i uciec.
- Na miłość boską, majorze...
- Nabił pan Astrid na hak. Mówiłem, że jej pomogę, a pan ją nabił na
hak. Kazał pan zadźgać Maggie na śmierć. Moją Maggie. Chciał pan
zawiesić na haku Belindę. Moją Belindę. Jest pan człowiekiem, który kocha
śmierć. Dla odmiany niech pan zapozna się z nią z bliska. - Podszedłem
do drzwi załadunkowych, wyjrzałem i popatrzyłem na niego. - I jeżeli nie
odnajdę Belindy żywej, nie wrócę tu.
Goodbody jęknął jak rażone zwierzę i popatrzył wzdrygając się ze
zgrozy i odrazy na dwóch zabitych, którzy go więzili. Podszedłem do
drzwi i spojrzałem w dół.
Trudi leżała rozkrzyżowana na chodniku. Nawet nie popatrzyłem na nią
powtórnie. Po drugiej stronie ulicy van Gelder prowadził Belindę do
policyjnej furgonetki. Doszedłszy do niej obrócił się, spojrzał w górę,
zobaczył mnie, kiwnął głową i otworzył drzwi samochodu.
Odwróciłem się, podszedłem do wciąż jeszcze otumanionego de Graffa,
pomogłem mu wstać i poprowadziłem go do schodów. Tam obejrzałem się
na Goodbody'ego. Miał oczy wytrzeszczone w oszalałej z przerażenia
twarzy, a z głębi gardła dobywał mu się dziwny chrapliwy odgłos.
Wyglądał na człowieka zagubionego na zawsze w ponurym, nie koń-
czącym się koszmarze, człowieka ściganego przez demony i wiedzącego,
że nigdy nie zdoła się wymknąć.
168
Rozdział czternasty
Ciemności już niemal zapadły na ulicach Amsterdamu. Deszcz ledwie
mżył, ale był przejmująco zimny, niesiony silnym, porywistym wiatrem.
W lukach między gnającymi chmurami mrugały blado pierwsze gwiazdy;
księżyc jeszcze nie wzszedł.
Czekałem siedząc za kierownicą opla zaparkowanego w pobliżu budki
telefonicznej. Po chwili jej drzwi otworzyły się, wyszedł de Graaf ocierając
chustką krew, która jeszcze sączyła mu się ze skaleczenia na czole, i wsiadł
do samochodu. Spojrzałem na niego pytająco.
- Cały teren będzie za dziesięć minut otoczony kordonem. A kiedy
mówię: otoczony kordonem, to znaczy, że nikt się nie wydostanie. Gwaran-
towane. - Znów otarł krew. - Ale skąd pan ma pewność...
- On tam będzie. - Uruchomiłem silnik i ruszyłem. - Po pierwsze van

Gelder będzie uważał, że jest to ostatnie miejsce w Amsterdamie, gdzie
przyjdzie nam do głowy go szukać. Po drugie Goodbody dziś rano zabrał
z Huyler najświeższą przesyłkę heroiny. Na pewno w jednej z tych dużych
lalek. Lalki nie było w jego wozie przed zamkiem, więc m u s i a ł ją
zostawić w kościele. Nie miał czasu zabrać jej nigdzie indziej. Poza tym
w kościele leży zapewne jeszcze całe bogactwo tego towaru. Van Gelder
nie jest taki jak Goodbody i Trudi. Nie robi tego dla samej frajdy. Robi to
dla pieniędzy i nie ma zamiaru wyrzec się takiego ładnego szmalu.
- Szmalu?
- Przepraszam. Pieniędzy. Może milionów dolarów w tym towarze.
- Van Gelder! - de Graaf potrząsnął z wolna głową. - Nie mogę w to
uwierzyć. Taki człowiek! Z taką wspaniałą przeszłością w policji!
- Niech pan zachowa swoje współczucie dla jego ofiar - odparłem
szorstko. Nie chciałem_ tak mówić do poturbowanego człowieka, ale sam
byłem poturbowany; miałem wątpliwości, czy moja głowa jest bodaj
w odrobinę lepszym stanie niż de Graafa. - Van Gelder jest gorszy od
nich wszystkich. Na obronę Goodbody'ego i Trudi można przynajmniej
powiedzieć, iż ich umysły były tak chore i wypaczone, że nie mogli już
odpowiadać za swoje czyny. Ale van Gelder nie jest chory. Robi to
wszystko z zimną krwią, dla pieniędzy. Orientuje się dobrze. Wiedział, co
się działo i jak postępował ten jego psychopatyczny kumpel, Goodbody.
I tolerował to. Gdyby mógł bez końca uprawiać ten proceder, tolerowałby
bez końca mordercze zboczenia Goodbody'ego. - Spojrzałem badawczo
na de Graafa. - Pan wie, że jego brat i żona zginęli w katastrofie
samochodowej w Curaçao?
De Graaf milczał chwilę, nim odpowiedział:
- To nie był tragiczny wypadek?
- To nie był tragiczny wypadek. Nigdy tego nie udowodnimy, ale
założyłbym się o swoją emeryturę, iż powodem było połączenie faktu, że
jego brat, wytrawny funkcjonariusz służby bezpieczeństwa, dowiedział się
o nim za wiele, oraz tego, że van Gelder chciał pozbyć się żony, która stała
między nim a Trudi, jeszcze zanim co sympatyczniejsze cechy Trudi
wypłynęły na powierzchnię. Idzie mi o to, że ten człowiek jest zimnym jak
lód kalkulatorem, do gruńtu bezwzględnym i całkowicie pozbawionym
tego, co moglibyśmy nazwać normalnymi ludzkimi uczuciami.
- Pan nie dożyje do swojej emerytury = powiedział de Graaf ponuro.
- Może i nie. Ale miałem rację co do jednej rzeczy.
Skręciliśmy w ulicę nad kanałem, gdzie był kościół Goodbody'ego, i oto
ujrzeliśmy wprost przed sobą niebieską policyjną furgonetkę. Nie za-
trzymaliśmy się, minęliśmy ją i zajechawszy przed wejście do kościoła
wysiedliśmy. Ze schodów zszedł sierżant w mundurze, by nas przywitać,
i jeżeli widok tych dwóch kalek, które ujrzał przed sobą, wywarł na nim
jakieś wrażenie, to ukrył je starannie.
- Pusto, panie pułkowniku - powiedział. - Byliśmy nawet na dzwonnicy.
De Graaf odwrócił się i spojrzał na niebieską furgonetkę.
- Jeżeli sierżant Gropius mówi, że nie ma tam nikogo, to nie ma nikogo:
- Przerwał, po czym ciągnął powoli: - Van Gelder jest przebiegłym
człowiekiem. To teraz wiemy. Nie ma go w kościele. Nie ma go w domu
Goodbody'ego. Moi ludzie obsadzili obie strony kanału i ulicę. Więc tu go
nie ma. Jest gdzie indziej.

- Jest gdzie indziej, ale jest tutaj = odpowiedziałem. - Jeżeli go nie
znajdziemy, jak długo zatrzyma pan kordon na miejscu?
- Dopóki nie przeszukamy i nie sprawdzimy każdego domu na tej
ulicy. Dwie godziny, może trzy.
- I potem on mógłby odejść?
- Tak. Gdyby tu był. '
- On tu jest - powiedziałem z całą pewnością. - Dziś jest sobota. Czy
robotnicy budowlani przychodzą tu w niedzielę?
- Nie.
- Więc to mu daje trzydzieści sześć godzin. Dziś wieczorem, nawet
jutro wieczorem zejdzie na dół i zniknie.
170 171
- Moja głowa. - De Graaf znowu przytknął chustkę do rany. - Ta
kolba pistoletu van Geldera była bardzo twarda. Obawiam się, że...
- Tutaj na dole go nie ma - powiedziałem cierpliwie. - Przeszukiwa-
nie domów to strata czasu. I jestem całkiem pewny, że nie siedzi na dnie
kanału wstrzymując oddech. Więc gdzie może być?
Popatrzyłem badawczo na ciemne, omiatane wiatrem niebo. De Graaf
podążył spojrzeniem za moim wzrokiem. Ciemna sylwetka potężnego dźwigu
zdawała się niemal sięgać obłoków, koniec jego masywnego, poziomego
wysięgnika gubił się w ciemnościach. Wielki dźwig zawsze wydawał mi się
dziwnie groźny; dzisiejszego wieczora - zapewne z uwagi na to, co przyszło
mi na myśl - wyglądał bardzo ponuro, odstręczająco i złowieszczo.
- Oczywiście - szepnął de Graaf. - Oczywiście.
- W takim razie idę tam - powiedziałem.
- Szaleństwo! Szaleństwo! Niech pan się przyjrzy sobie, swojej twarzy.
Nie czuje się pan dobrze.
- Czuję się całkiem dobrze.
- To idę z panem - powiedział z determinacją de Graaf. _
- Nie.
- Mam młodych, sprawnych funkcjonariuszy...
- Nie ma pan moralnego prawa żądać od któregokolwiek ze swoich
ludzi, czy są młodzi i sprawni, czy nie. Niech pan nie nalega. Odmawiam.
Poza tym to nie jest sytuacja do frontalnego ataku. Trzeba to zrobić
cichcem, ukradkiem albo wcale.,
- On musi pana zobaczyć. - De Graaf, świadomie czy nie, przyjmował
mój punkt widzenia.
- Wcale nie. Z tegó miejsca, gdzie teraz jest, wszystko w dole musi być
pogrążone w ciemnościach.
- Możemy zaczekać - nalegał. - Musi zejść na dół. W jakimś momen-
cie przed poniedziałkiem rano musi zejść.
- Van Gelder nie delektuje się śmiercią. To wiemy. Ale śmierć jest mu
całkowicie obojętna. To także wiemy. Życie - życie innych ludzi - nic dla
niego nie znaczy.
- No więc?
- Van Geldera nie ma tu, na dole. Ani Belindy. Więc ona jest z nim tam,
na górze - a kiedy będzie schodził, zabierze ze sobą swoją żywą tarczę.
To nie potrwa długo.
De Graaf nie próbował już mnie powstrzymać. Zostawiłem go u drzwi
kościoła, ruszyłem na plac budowy, podszedłem do dźwigu i zacząłem się

wdrapywać po nie kończących się drabinach, skośnie umieszczonych
wewnątrz jego kratownicy. Była to długa wspinaczka i chętnie bym jej się
wyrzekł w mojej obecnej formie fizycznej, ale nie było w tym nic specjal-
nie wyczerpującego czy niebezpiecznego. Znalazł'szy się mniej więcej
w trzech czwartych drogi, zatrzymałem się, by nabrać tchu, i spojrzałem
w dół.
Nie doznałem jakiegoś szczególnego wrażenia wysokości, bo ciemność
była całkowita, a słabe uliczne latarnie wzdłuż kanału były zaledwie
punkcikami światła, śam kanał zaś nikło polśniewającą wstążką. Wszystko
to wydawało się tak dalekie, takie nierzeczywiste. Nie mogłem rozeznać
zarysów żadnego z domów; wypatrzyłem jedynie kurka na czubku wieży
kościelnej, a i on znajdował _się o sto stóp pode mną.
Spojrzałem w górę. Kabina kontrolna dźwigu była jeszcze o pięćdziesiąt
stóp nade mną - niewyraźna, ciemna, czworokątna plama na tle niemal
równie ciem__ego nieba. Zacząłem wspinać się znowu.
jeszcze tylko dziesięć stóp dzieliło mnie od klapy wejściowej w podłodze
kabiny, kiedy między chmurami ukazała się luka i zaświecił księżyc,
wprawdzie tylko na nowiu; ale tâ jasność oblała pomalowany na żółto dźwig
i jego potężny wysięgnik dziwnie jaskrawym blaskiem; który oświetlił każdy
dźwigar i poprzecznicę konstrukcji. Oświetlił także i mnie, wskutek czego
doznałem tego osobliwego wrażenia, co piloci uchwycéni w reflektor - że
jestem przygwożdżony do ściany. Znowu spojrzałem w górę; widziałem
każdy nit w klapie i przyszło mi na myśl, że skoro tak dobrze widzę wszystko
nad sobą, to ktoś w kabinie może równie dobrze widzieć wszystko, co jest
pod nim, a ponieważ im dłużej pozostawałem tak odsłonięty, tym bardziej
wzrastały szanse wykrycia, wyjąłem pistolet z kabury i cicho wspiąłem się po
kilku ostatnich szczeblach drabiny. Byłem już o niespełna cztery stopy, kiedy
klapa w podłodze uchyliła się lekko i przez szparę wychynęła długa i bardzo
paskudnie wyglądająca lufa strzelby. Wiedziałem, że powinienem był odczuć
smutek i zawód, jakie wynikają z rozpaczliwej świadomości ostatecznej
porażki, ale tego dnia przeszedłem już za wiele, zużyłem wszystkie moje
odczucia i dlatego przyjąłem to, co było nieuchronne, z fatalizmem, który
zaskoczył nawet mnie samego. Nie była to gotowość do kapitulacji; gdybym
miał cień szansy, rozegrałbym to z nim na strzały. Ale nie miałem w ogóle
żadnej szansy i pogodziłem się z tym.
- To jest policyjny automat śrutowy - powiedział van Gelder. Jego
głos miał metaliczny, głuchy ton o grobowym brzmieniu, które wcale nie
wydawało się nie na miejscu. - Pan wie, co to znaczy?
- Wiem, co to znaczy.
- Niech pan mi odda swoją broń, kolbą do przodu.
Oddałem mu moją broń z całą uprzejmością i wytwornością, które
wynikały z długiego doświadczenia w oddawaniu broni.
. - A teraz ten rewolwerek z pańskiej skarpetki.
Oddałem mu rewolwerek z mojej skarpetki. Klapa otworzyła się i zoba-
czyłem całkiem wyraźnie van Geldera w świetle księżyca wpadającym
przez okna kabiny.
172 173
- Wejdź pan - powiedział. - Miejsca jest dosyć.
Wdrapałem się do kabiny. Tak jak powiedział van Gelder, miejsca było
pod dostatkiem, w kabinie zmieściłby się z tuzin osób w razie potrzeby. Van

Gelder, spokojny i niewzruszony jak zawsze, miał przewieszoną przez ramię,
nader nieprzyjemnie wyglądającą strzelbę automatyczną. Belinda siedziała
w kącie na podłodze, blada i wyczerpana, a obok niej leżała duża lalka
z Huyler. Belinda popróbowała uśmiechnąć się do mnie, ale bez przekonania;
było w niej coś tak bezbronnego i zgnębionego, że o mało rľe skoczyłem van
Gelderowi do gardła nie bacząc na jego broń, ale zdrowy rozsądek i szybka
ocena odległości sprawiły, że poprzestałem na ostrożnym opuszczeniu klapy
i wyprostowałem się równie ostrożnie. Popatrzyłem na strzelbę.
- Domyślam się, że pan to wziął z tej policyjnej furgonetki? - powie-
działem.
- Domyśla się pan trafnie.
- Powinienem był sprawdzić.
- Powinien pan był - westchnął van Gelder. - Wiedziałem, że pan
przyjdzie, ale fatygował się pan aż tutaj nadaremnie. Odwróć się pan.
Odwróciłem się. Cios w tył głowy nie został zadany nawet w przy-
bliżeniu z takim wigorem i dumą z własnej sprawności, jakie przedtem
wykazał Marcel, ale wystarczył, by mnie na chwilę ogłuszyć i zwalić na
kolana. Niewyraźnie poczułem, że coś zimnego i metalicznego opasuje mi
przegub lewej ręki, i kiedy znowu zacząłem aktywnie interesować się tym,
co działo się dookoła mnie, stwierdziłem, że siedzę niemal ramię w ramię
z Belindą, przykuty kajdankami do jej prawego przegubu, z łańcuszkiem
przewleczonym przez metalowy uchwyt nad klapą. Delikatnie roztarłem
sobie tył głowy; dzięki połączonym wysiłkom Marcela, Goodbody'ego,
a teraz van Geldera przeszła tego dnia ostre cięgi i bolała mnie obrzyd-
liwie mniej więcej we wszystkich miejscach, w jakich głowa może boleć.
- Przykro mi z powodu pańskiej głowy - powiedział van Gelder - ale
równie dobrze mógłbym zakładać kajdanki tygrysowi, który byłby przyto-
mny. No, księżyc już prawie się schował. Jeszcze minuta i pójdę sobie. A za
trzy minuty będę na terra firma.
Popatrzyłem na niego z niedowierzaniem.
- Schodzi pan na dół?
A cóż mam robić? Ale nie tak jak pan to sobie wyobraża. Widziałem
rozstawiony kordon policji - tylko jakoś nikt nie zauważył, że czubek
dźwigu sięga za kanał o co najmniej sześćdziesiąt stóp poza kordon. już
opuściłem hak do samej ziemi.
Głowa zanadto mnie bolała, abym mógł znaleźć jakąś stosowną od-
powiedź; zapewne w tych okolicznościach nie było żadnej w ogóle. Van
Gelder przewiesił sobie strzelbę przez jedno ramię, a do drugiego
przytroczył sznurkiem lalkę. Potem powiedział cicho:
- No, księżyca już nie ma.
Tak było. Van Gelder majaczył tylko niewyraźnie jak cień, kiedy pod-
chodził do drzwi w przodzie kabiny, przy pulpicie kontrolnym. Otworzył
je i wysunął się na zewnątrz.
- Do widzenia, van Gelder - powiedziałem. Nie odrzekł nic, drzwi się
zamknęły i zostaliśmy sami. Belinda chwyciła mnie za skutą rękę.
- Wiedziałam, że przyjdziesz - szepnęła. A potem, z przebłyskiem
dawnej Belindy: - ale zanadto się nie spieszyłeś, co?
- Już ci mówiłem, że sfery kierownicze zawsze mają różne rzeczy do
załatwienia.
- A czy... czy musiałeś mówić do widzenia takiemu człowiekowi?

- Uważałem, że powinienem... Nie zobaczę go nigdy więcej. Przynaj-
mniej żywego. - Pomacałem w prawej kieszeni marynarki. - i ktto by
pomyślał? Van Gelder sam siebie zgubił.
- Słucham? _
- To był jego pomysł, wypożyczyć mi policyjną taksówkę - żeby
można mnie było od razu rozpoznać i śledzić bez trudu, gdziekolwiek się
udam. Miałem kajdanki. Użyłem ich do skucia Goodbody'ego. I klucze do
nich. O, te.
Otworzyłem kajdanki, wstałem i przeszedłem na przód kabiny. Księżyc
rzeczywiście skrył się za chmurą, ale van Gelder przecenił jej gęstość;
wprawdzie na niebie była tylko blada poświata, ale wystarczająca, ażebym
dojrzał van Geldera, teraz już o jakieś czterdzieści stóp niżej, z połami
marynarki oraz spódniczką lalki targanymi przez ostry wiatr, gdy pełznął
jak gigantyczny krab po kratownicy wysięgnika.
Moja ołówkowa latarka była jedną z nielicznych rzeczy, których nie
odebrano mi tego dnia. Posłużyłem się nią do odszukania umieszczonego
w górze przełącznika i pociągnąłem w dół dźwignię. Na pulpicie kontrol-
nym rozżarzyły się światła, więc spojrzałem nań szybko. Belinda stała teraz
obok mnie.
- Co chcesz zrobić? - Znowu wróciła do szeptu.
- Czy muszę wyjaśniać?
- Nie! Nie! Nie rób tego!
Nie sądzę, aby wiedziała dokładnie, co zamierzam uczynić, ale widocz-
nie słysząc coś ostatecznego i nieodwołalnego w moim głosie, odgadła, że
skutki mego działania będą nieodwracalne. Znowu spojrzałem na van
Geldera, który był już w trzech czwartych drogi do czubka wysięgnika,
po czym obróciłem się do Belindy i położyłem jej dłonie na ramionach.
- Posłuchaj. Czy nie wiesz, że nigdy nie zdołamy niczego udowodnić
van Gelderowi? Czy nie wiesz, że zapewne zniszczył tysiące istnień
ludzkich? I czy nie wiesz, że ma przy sobie dość heroiny, by zniszczyć
następny tysiąc?
174 175
- Możesz przestawić wysięgnik! Tak żeby trafił do wewnątrz kordonu
policji !
- Nigdy nie wezmą go żywcem. Ja to wiem, ty to wiesz, wszyscy to
wiemy. I ma tę strzelbę. ilu porządnych ludzi chciałabyś wysłać na tamten
świat, Belindo?
Nic nie odpowiedziała i odwróciła się. Wyjrzałem znowu. Van Gelder
dotarł do czubka wysięgnika i nie tracił czasu, bo natychmiast opuścił się
w dół, oplótł rękami i nogami kabel, i zaczął się zsuwać z niezwykłym
pośpiechem, który był aż nadto usprawiedliwiony; pasmo chmur szybko
rzedło i nasilenie światła na niebie wzrastało z każdą chwilą.
Popatrzyłem w dół i po raz pierwszy dojrzałem ulice Amsterdamu, ale
nie był to już Amsterdam, tylko miasto-zabawka, z maleńkimi ulicami,
kanałami i domkami, bardzo podobne do tych modeli kolejowych, które
widuje się w dużych sklepach przed Bożym Narodzeniem.
Obejrzałem się za siebie. Belinda siedziała na podłodze z twarzą ukrytą
w dłoniach; chciała mieć podwójną pewność, że nie zobaczy tego, co się
stanie. Znów popatrzyłem na kabel i tym razem bez trudu dojrzałem
wyraźnie van Geldera, bo księżyc właśnie wynurzył się zza chmury.

Van Gelder opuścił się już prawie do połowy kabla i zaczynał kołysać się
z boku na bok, targany silnym wiatrem, zwiększając z każdą chwilą
wahadłowy łuk, który zataczał. Sięgnąłem do koła i przekręciłem je w lewo.
Kabel zaczął podnosić się w górę, a van Gelder wraz z nim; na chwilę
osłupienie sprawiło, że przywarł do niego. Potem widocznie pojął, co się
dzieje, i zaczął ześlizgiwać się w dół.ze znacznie wzmożoną prędkością, co
najmniej trzy razy większą od tej, z jaką podnosił się kabel.
Dojrzałem teraz olbrzymi hak na końcu kabla, niespełna czterdzieści
stóp poniżej van Geldera. Odkręciłem z powrotem koło do położenia
środkowego i van Gelder znów nieruchomo przywarł do kabla. Wiedzia-
łem, że muszę zrobić to, co muszę, ale chciałem z tym skończyć najprędzej,
jak to było w ludzkiej mocy. Przekręciłem koło w prawo i kabel zaczął się
opuszczać z całą szybkością, a wtedy znowu zastopowałem koło. Poczułem
silne targnięcie, gdy kabel raptem się zatrzymał. Wyrwał się z rąk van
Geldera i w tym momencie zamknąłem oczy. Otworzyłem je spodziewając
się, że zobaczę pusty hak bez van Geldera, a tymczasem był tam, tylko nie
trzymał się już kabla, ale zwisał twarzą do dołu, nadziany na olbrzymi hak,
kołysząc się tam i z powrotem ciężkim łukiem, o pięćdziesiąt stóp nad
domami Amsterdamu. Odwróciłem się, poůszedłem do Belindy, ukląkłem
obok niej i odjąłem jej dłonie od oczu. Spojrzała na mnie; spodziewałem
się odrazy na jej twarzy, ale nie było żadnej, tylko smutek, znużenie
i znowu ten wyraz małej, zagubionej dziewczynki.
- już po wszystkim? - szepnęła.
- Po wszystkim.
- A Maggie nie żyje. - Nic nie odpowiedziałem. - Dlaczego nie żyje
ona, a nie ja?
- Nie wiem, Belindo.
- Maggie dobrze pracowała, prawda?
- Dobrze.
- A ja? - Nic nie odrzekłem. - Nie musisz mi mówić - powiedziała
głucho. - Powinnam była zepchnąć van Geldera ze schodów w magazynie
albo mu rozbić samochód, albo go pchnąć do kanału, albo strącić go z tych
schodków na dźwigu, albo. . . albo. . . - Zamyśliła się i dodała: - Ani razu
nie trzymał mnie pod lufą.
- Nie musiał, Belindo.
- Wiedziałeś?
- Tak.
-Funkcjonariuszka operacyjna pierwszej kategorii - powiedziała
z goryczą. - Pierwsze zadanie w narkotykach. .
- Ostatnie zadanie w narkotykach.
- Wiem - uśmiechnęła się blado. - Jestem zwolniona.
- Grzeczna dziewczynka - odrzekłem z aprobatą. Dźwignąłem ją na
nogi. - Przynajmniej znasz przepisy, a w każdym razie ten, który ciebie
dotyczy. - Wpatrywała się we mnie długą chwilę, a potem po raz
pierwszy tej nocy uśmiech pojawił się z wolna na jej twarzy. - O ten
właśnie idzie - powiedziałem. - Kobietom zamężnym nie dozwala się
pozostawać w służbie. - Wtuliła mi twarz w ramię, co przynajmniej
oszczędziło jej przykrej konieczności spojrzenia na moją poharataną twarz.
Popatrzyłem ponad złotowłosą głową przed siebie i w dół. Ogromny hak
ze swym straszliwym brzemieniem kołysał się teraz zamaszyście i u krańca

jednego z zataczanych przezeń łuków zarówno strzelba, jak lalka zsunęły
się z ramion van Geldera i poleciały w dół. Spadły na kamienie po drugiej
stronie opustoszałej ulicy nad kanałem, a nad tą strzelbą i piękną lalką
z Huyler, niby gigantyczne wahadło gigantycznego zegara, cień kabla,
haka i jego brzemienia zataczał coraz szersze łuki na tle nocnego nieba
Amsterdamu.