Bohdan Piasecki (ur. 12 sierpnia 1941) był synem Bo-
lesława Piaseckiego i Haliny z Kopciów. Uczęszczał do
Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna, znaj-
dującego się przy ulicy Naruszewicza 32 w Warsza-
wie, w pobliżu mieszkania rodziny Piaseckich. 22 stycz-
nia 1957 około godziny 13.50 wyszedł z gmachu szko-
ły wraz z trzema znajomymi: Wojciechem Szczęsnym,
Januszem Świątkowskim i Ryszardem Karwańskim. W
okolicy skrzyżowania z ulicą Wejnerta do chłopców pod-
szedł mężczyzna i zapytał, który z nich nazywa się Pia-
secki. Później pokazał Bohdanowi jakiś dokument, któ-
ry wyjął wcześniej z teczki. Następnie przeszedł z chłop-
cem na ul. Wejnerta, gdzie czekał na nich drugi mężczy-
zna. Wszyscy trzej wsiedli do oczekującej na nich tak-
sówki (czarnej

warszawy

), która wkrótce potem odjecha-

ła. Szczęsny i Świątkowski, zaniepokojeni takim obrotem
wydarzeń, zanotowali numer rejestracyjny samochodu:
T-75-222. Następnie ten pierwszy wrócił do szkoły i go-
dzinę później poinformował o zajściu brata Bohdana Pia-
seckiego, Jarosława. Po upływie kolejnej godziny (Szczę-
sny nie zasygnalizował jasno, że doszło do porwania) obaj
udali się do domu Piaseckich, skąd o uprowadzeniu po-
informowano Bolesława Piaseckiego, przebywającego w
swoim biurze. Ten od razu zatelefonował do

Ministerstwa

Spraw Wewnętrznych

, żądając rozpoczęcia poszukiwań

swego syna

[2]

2 Poszukiwania uprowadzonego i

kontakt z porywaczami

Gdy komendzie miejskiej

nie udało się ustalić perso-

naliów posiadacza taksówki, którą uprowadzono chłopca,
pracownik Pax, Gustaw Kitzman, na polecenie Bolesła-
wa Piaseckiego udał się do miejskiego Wydziału Komu-
nikacji. Tam dowiedział się, że auto należy do Miejskie-
go Przedsiębiorstwa Taksówkowego. To jednak także nie
pozwoliło milicjantom na ustalenie nazwiska kierowcy.
22 stycznia wieczorem inny pracownik Pax, Tadeusz An-
derszewski, znalazł po bardzo krótkich poszukiwaniach
samochód o rejestracji T-75-222 na

ul. Nowy Świat

. Kie-

rowca został zatrzymany przez MO na

ul. Wilczej

[3]

Dwie godziny po porwaniu do dyrektora liceum, Stanisła-
wa Pacuły, zadzwonili porywacze, podając się za przed-
stawicieli

Ministerstwa Oświaty

. Zatelefonowali oni tak-

że do Bolesława Piaseckiego, informując go, że w Urzę-
dzie Pocztowym nr 1 na

poste restante

znajduje się dla

niego list. W wiadomości tej informowali o uprowadze-
niu jego syna i zapowiedzieli uwolnienie go w zamian za
cztery tysiące

dolarów

i sto tysięcy złotych. Dwa dni póź-

niej porywacze zadzwonili do Piaseckiego i polecili mu,
aby udał się z pieniędzmi do restauracji „Kameralna” przy

ul. Foksal

. Został tam wysłany ksiądz prefekt liceum

[4]

Mieczysław Suwała, któremu towarzyszyli milicjanci. W
lokalu duchowny został telefonicznie poinformowany o
konieczności udania się do budynku przy alei Na Skar-
pie 65. Tam czekała na niego instrukcja udania się na
ul. Jakubowską 16, skąd porywacze polecili mu przeje-
chanie na

Wał Miedzeszyński

. Księdzu Suwale jeszcze

kilkakrotnie wskazywali adresy, pod które miał się udać.
Ostatecznie w jednym z miejsc znaleziono pantofel, w
którym nie było jednak zapowiedzianych instrukcji, co
czynić dalej

[5]

24 stycznia do Piaseckiego ponownie zatelefonowali po-
rywacze, informując go o liście pozostawionym dla niego
w drzwiach

kościoła św. Krzyża

. Z wiadomości można

było wywnioskować, że przestępcy obserwowali księdza
Suwałę i wiedzieli o tym, iż towarzyszyli mu funkcjona-
riusze MO. Z tego powodu podnieśli oni kwotę okupu
o 100 tys. zł. Polecili także wysłannikowi Piaseckiego,

Ryszardowi Reiﬀowi

, aby udał się on do słupa milowego

ul. Marszałkowskiej

, gdzie miała czekać na niego in-

formacja, co robić dalej. Gdy jednak nie znalazł on tam
listu, zadzwonił do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i
poinformował o zerwaniu kontaktu z przestępcami. Jak
pisze

Peter Raina

3 IGNACY EKERLING

10 lutego 1957 w tygodniku

Dookoła Świata

ukazał się

reportaż

Leszka Moczulskiego

, Zdzisława Szałkiewicza

i Jerzego Woydyłły pt. „Zagadka cichej uliczki”, sugeru-
jący ucieczkę Bohdana Piaseckiego. Akcję dezinforma-
cyjną prowadziło także Radio „Wolna Europa”. Ksiądz
Mieczysław Suwała podczas kazania żałobnego „Oﬁara
męczeńska śp. Bohdana Piaseckiego” powiedział: I teraz
przypomnijmy sobie te żałosne momenty, gdy Radio „Wol-
na Europa” nadało na cały świat, że Bohdana Piaseckiego
porwała jego matka i wywiozła do Ameryki. Niech teraz
przyjdą ci, którzy tę niegodną plotkę inspirowali, i niech
popatrzą na to miejsce, gdzie spoczywają snem wiecznym
śp. Halina Piasecka i śp. Zdzisław Piasecki i gdzie spoczy-
wać będzie trzecia oﬁara Polski: śp. Bohdan Piasecki

[7]

Ignacy Ekerling

Budynek

Sądu Okręgowego w Warszawie

przy dzisiejszej

al. „So-

lidarności”

— według swoich zeznań Ignacy Ekerling miał tam

po raz ostatni widzieć Bohdana Piaseckiego i jego porywaczy

22 stycznia MO ustaliła, że kierowcą taksówki, którą wy-
korzystano do porwania Bohdana Piaseckiego, był tam-
tego dnia Ignacy Ekerling

[8]

. Następnego dnia został on

przesłuchany w charakterze świadka. Zeznał, że krótko
po godzinie 13 auto wynajął mężczyzna, który najpierw
kazał przewieźć się z

ulicy Żelaznej

budynków sądów

przy al. Świerczewskiego

. Tam do pojazdu miał wsiąść

drugi pasażer, niższy od pierwszego. Ten, który znalazł
się w samochodzie pierwszy, nakazał jazdę w kierunku

Mokotowa

, na ul. Naruszewicza, a potem na ul. Wejner-

ta. Następnie, jak zeznał Ekerling, pasażer, który wynajął
taksówkę, wysiadł z niej, a drugi mężczyzna stanął tuż
za tylnym światłem samochodu. Po ok. 5 minutach ten
pierwszy wrócił z młodym człowiekiem. Wszyscy wsie-
dli do auta, po czym Ekerling zawiózł ich z powrotem
przed gmach sądu w al. Świerczewskiego. Tam wszyscy
wysiedli i udali się w kierunku budynku. Jak stwierdzili
milicjanci, zeznania kierowcy były pełne sprzeczności, w
wielu punktach nie zgadzały się z wersjami przedstawio-
nymi przez innych świadków (dotyczyło to m.in. miejsca i
czasu postoju auta na ul. Wejnerta oraz tego, kto i w jakiej
konﬁguracji siedział w taksówce). Ekerling nie był także
w stanie podać dokładnego rysopisu obu mężczyzn, co

było zastanawiające, zważywszy, iż z jednym z nich roz-
mawiał i spędził w samochodzie co najmniej 40 minut

[9]

Twierdził również, że w dniu porwania jechał taksów-
ką o rejestracji T-75-222 po raz pierwszy, jako kierow-
ca rezerwowy. Jak później udowodniono, twierdzenie to
nie odpowiadało prawdzie

[10]

. Wątpliwości budziła także

trasa, jaką wybrał Ekerling, dowożąc porywaczy i Boh-
dana Piaseckiego do sądów. Wyglądała ona następują-
co: ul. Wejnerta – Malczewskiego –

–

–

–

–

–

– al.

Świerczewskiego. Była to trasa uciążliwa i niewygodna
dla kierowcy, ale wykorzystując ją, Ekerling mógł omi-
nąć sygnalizację świetlną oraz posterunki milicji

[11]

Jak twierdzi Peter Raina:

Pod koniec stycznia w miejscu porwania odbyła się wizja
lokalna z udziałem Ekerlinga. Protokół z tego wydarzenia
zaginął i nie został dołączony do akt sprawy. Wiadomo
jednak, że nie został on przekazany Ekerlingowi do pod-
pisu, dzięki czemu mógł on później zaprzeczyć złożonym
przez siebie zeznaniom. 2 lutego przeprowadzono drugą
wizję lokalną z udziałem Szczęsnego, Świątkowskiego i
Karwańskiego.

Zarówno trzej szkolni koledzy Bohdana Piaseckiego, jak
również inni świadkowie porwania – kioskarz Henryk
Rusak oraz przechodzień Andrzej Nowakowski – nie roz-
poznali w Ekerlingu kierowcy taksówki. Twierdzili, że w
momencie uprowadzenia nie było go w aucie

[13]

Pomimo faktu, że wiele wskazywało na współpracę Igna-
cego Ekerlinga z porywaczami, władze nie poczyniły
przeciwko niemu żadnych kroków. Podejrzeń nie wzbu-
dził także fakt, że wysłał on bagaże za granicę i sprze-
dał mieszkanie, a w marcu 1957 odebrał paszport. Na-
stępnie 4 kwietnia wyjechał z Warszawy, udając się
do

Zebrzydowic

z zamiarem opuszczenia kraju. Jedy-

nie z powodu interwencji Bolesława Piaseckiego (któ-
rego początkowo poinformowano, że Ekerling jedzie do

Szczecina

) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, Eker-

lingowi uniemożliwiono przekroczenie granicy. Nie zo-
stał on jednak aresztowany. Powrócił do Warszawy, gdzie
przez prawie rok (do 1 kwietnia 1958) przebywał na
wolności. Dalej pracował w Miejskim Przedsiębiorstwie
Taksówkowym i otrzymał większe mieszkanie służbowe,
niż zajmował uprzednio. Co było szczególnie zaskakują-
ce, wniosek o przydział lokum zgłosił nie do zakładu, w
którym był zatrudniony, lecz do Ministerstwa Spraw We-
wnętrznych. Jak podaje Raina, sprawę mieszkania uzgad-
niał z funkcjonariuszem, który brał udział w śledztwie w
sprawie porwania Bohdana Piaseckiego

[14]

28 kwietnia 1957 jeden ze świadków porwania, kolega
szkolny Bohdana Piaseckiego, Wojciech Szczęsny, został
napadnięty i przewrócony przed własnym domem. Kilka
dni później, 4 maja, Szczęsny próbował popełnić samo-
bójstwo, został jednak odratowany. Jak zeznał inny świa-
dek, kioskarz Henryk Rusak, był on w tym czasie śledzo-
ny przez nieznaną mu osobę.

W październiku 1957 grupa działaczy społecznych, wi-

dząc brak postępów w śledztwie, wystosowała list otwar-
ty do

Andrzeja Burdy

prokuratora generalnego PRL

z prośbą o intensyﬁkację poszukiwań porwanego dziec-
ka. Pod listem podpisali się m.in.

Jarosław Iwaszkiewicz

. Kopie listu przesłano także do

I sekreta-

rza KC PZPR Władysława Gomułki

, premiera

Józefa Cy-

rankiewicza

Episkopatu Polski

oraz do Dziennika Ludo-

wego,

, prosząc o publikację. Tę zatrzy-

mała jednak

cenzura

[15]

3.1

Aresztowanie

Wkrótce po porwaniu Bohdana Piaseckiego i nagłośnie-
niu sprawy w prasie, do PAX-u zaczęli zgłaszać się lu-
dzie, utrzymujący iż są w kontakcie z przestępcami i mo-
gą odpłatnie pomóc ojcu w odzyskaniu dziecka. Część z
nich przedstawiała nawet rzekome listy od uprowadzone-
go chłopca. Np. Maria Chrapowicka przekazała pracow-
nikom PAX-u list następującej treści:

Większość z utrzymujących, iż mogą pomóc w odnalezie-
niu chłopca, okazała się oszustami, starającymi się wyko-
rzystać rozpacz rodziny uprowadzonego dziecka.

Wiosną 1958 nastąpiła intensyﬁkacja śledztwa w spra-
wie porwania, spowodowana zmianą prokuratora, który
je prowadził. 1 kwietnia aresztowano Ignacego Ekerlin-
ga, czego skutkiem było uzyskanie dalszych obciążają-
cych go dowodów. W trakcie rewizji w jego mieszka-
niu odkryto zapiski aresztowanego. Zawierały one dane
osób zamieszkałych w domach, w których porywacze po-
zostawiali wskazówki dla współpracowników Bolesława
Piaseckiego co do miejsca przetrzymywania jego syna.
Z wszystkimi tymi osobami Ekerling utrzymywał bliską
znajomość. Byli to: Zygmunt Rodziewicz, zamieszkały
przy al. Na Skarpie 65, oraz Szyja Szewc, mieszkający
przy ul. Jakubowskiej 16. W notatniku Ekerlinga znale-
ziono także dane znajomych mu pracowników SB: Jana
Kossowskiego, Toruńczyka i Kostańskiego. Jak się póź-
niej okazało, ci trzej i wymienieni wcześniej tuż po za-
bójstwie Bohdana Piaseckiego wyjechali do Izraela

[17]

W zapiskach Ekerlinga odnaleziono również numer te-
lefonu 4-03-68, należący do lekarki Bożeny Błażewicz
zamieszkałej przy ul. Naruszewicza 24b, w bezpośred-
nim sąsiedztwie skrzyżowania, na którym dokonano po-
rwania. Notes zawierał także odręcznie narysowany plan,
przedstawiający położenie szkoły, w której uczył się Boh-
dan Piasecki

[17]

Budynek przy

al. „Solidarności” 82a (dawna al. Świerczewskie-

go)

, w którego podziemiach znaleziono ciało zamordowanego

Bohdana Piaseckiego

Podwórze budynku, w którym znaleziono ciało Piaseckiego

Pogrzeb Bohdana Piaseckiego

4 Odnalezienie ciała

8 grudnia 1958 ciało Bohdana Piaseckiego zostało odna-
lezione w piwnicy domu przy al. Świerczewskiego 82a.
Na zwłoki natknęli się hydraulicy, którzy przeprowadza-
li rankiem przegląd urządzeń sanitarnych. Ich zaintere-
sowanie wzbudził fakt, że jedne z drzwi w piwnicy by-
ły zabite gwoździami. Wiodły one do pomieszczeń sani-
tarnych – umywalni i dwóch ubikacji. W jednej z nich
odkryto ciało chłopca. Zwłoki ułożone były w pozycji
siedzącej, oparte o miskę klozetową. Obok niego leża-
ły książki i zeszyty szkolne oznaczone nazwiskiem Boh-
dana Piaseckiego. Ciało, znajdujące się w stanie natural-
nej

mumiﬁkacji

, zostało zidentyﬁkowane przez rodzinę.

POSTAWIENIE EKERLINGA W STAN OSKARŻENIA I WYCOFANIE AKTU OSKARŻENIA

Grób Bolesława Piaseckiego i jego zamordowanego syna Bohda-
na oraz jego poległej w powstaniu warszawskim – żony Haliny
Piaseckiej na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Później przebadał je także

stomatolog

, który wykluczył

pomyłkę

[18]

Jak ustalono podczas sekcji zwłok, chłopiec został ogłu-
szony silnym uderzeniem nieokreślonym tępym narzę-
dziem w głowę. Jego efektem było szczelinowate pęknię-
cie

kości ciemieniowej lewej

, przechodzące przez łuskę

kości skroniowej lewej

podstawę czaszki

oraz szczeli-

nowate pęknięcie w obrębie

siodełka tureckiego

i rozluź-

nienie

szwu

wieńcowego lewego. W głowę, serce i żołą-

dek wbito gwoździe

[19]

. Mordercy wbili mu także w klat-

kę piersiową sztylet o ostrzu długości 16 centymetrów i
drewnianej rękojeści. Klinga ominęła

serce

, ale przebiła

lewe

płuco

[20]

. Zarówno obrażenia klatki piersiowej, jak

i głowy mogły każde z osobna stać się przyczyną zgonu.

Bohdan Piasecki został zamordowany najprawdopodob-
niej w dniu uprowadzenia. Wskazywał na to brak śla-
dów potu na bieliźnie, kołnierzyku i mankietach koszuli
chłopca

[21]

Przesłuchania mieszkańców budynku nie przyniosły żad-
nych efektów. Ustalono jednak, że mieszkanie nr 120 by-
ło własnością działu gospodarczego Komendy Miejskiej
MO, podlegającego Janowi Kossowskiemu, którego na-
zwisko znajdowało się w notatkach Ekerlinga. Jak stwier-
dzono, z lokalu tego można było w łatwy sposób przejść
klatką schodową do korytarza piwnicznego.

Tymczasem Bolesław Piasecki słał kolejne listy do Wła-
dysława Gomułki, zastępcy prokuratora generalnego Ja-
na Wasilewskiego i wiceministra spraw wewnętrznych

Mieczysława Moczara

. Skarżył się w nich na działalność

MSW i wnosił o ponowne sprawdzenie dowodów rzeczo-
wych.

5 Postawienie Ekerlinga w stan

oskarżenia i wycofanie aktu
oskarżenia

30 września 1959 do IX Wydziału Sądu Powiatowego
dla m. st. Warszawy wpłynął akt oskarżenia prokuratury
przeciwko Ignacemu Ekerlingowi. W dokumencie można
było przeczytać, iż kierowca został oskarżony o to, że:

Rozprawa została wyznaczona na 20 i 21 listopada 1959.
Tuż przed nią, prokuratura zwróciła się do sądu z proś-
bą o zwrócenie akt śledztwa w celu ich uzupełnienia.
Prośba tę motywowała tym, że w sprawie wyszły na jaw
nowe okoliczności, które należy rozpracować w trybie
śledczym. Wobec tego Sąd Powiatowy skierował spra-
wę na posiedzenie niejawne, podczas którego uwzględ-
nił wniosek prokuratury. Sąd wskazał, że ustalono po-
wiązania Ekerlinga ze światem przestępczym, wykryto
jego przestępstwa dewizowe oraz znajomość z osobami
mieszkającymi w budynkach, w których porywacze po-
zostawiali wskazówki ludziom Piaseckiego. Decyzja ta
została zaskarżona przez obrońców Ekerlinga, ale skar-
gę sąd oddalił. Nieco później oskarżony został zwolniony
z aresztu

[23]

Interwencję w sprawie wycofania aktu oskarżenia pod-
jął

Jerzy Albrecht

, sekretarz KC PZPR, któremu podle-

gał nadzór nad pracą organów ścigania i wymiaru spra-
wiedliwości. Jego decyzję wykonał

Antoni Alster

, wice-

minister spraw wewnętrznych. Zgodę na nieściganie I.
Ekerlinga wyraził Władysław Gomułka, I sekretarz KC
PZPR, po interwencji

Romana Zambrowskiego

, człon-

ka Biura Politycznego KC PZPR. Potwierdza to relacja

Zenona Kliszki

, członka Biura Politycznego KC PZPR:

Faktycznie przyszedł Zambrowski z tym do Wiesława, że
jak odbędzie się rozprawa sądowa, powstanie fala anty-
semityzmu, ale myśmy się wspólnie zgodzili, że sprawy nie
powinno być

[24]

W marcu 1960 Bolesław Piasecki wysłał list z prośbą o
wzmożenie śledztwa w sprawie porwania syna do Wła-
dysława Gomułki,

Aleksandra Zawadzkiego

(przewodni-

czącego

Rady Państwa

) oraz Józefa Cyrankiewicza. Od-

pis dokumentu traﬁł do

Mariana Spychalskiego

(mini-

stra obrony narodowej), Antoniego Alstera (wicemini-
stra spraw wewnętrznych), Andrzeja Burdy, Mieczysława
Moczara,

Mariana Rybickiego

(ministra sprawiedliwo-

ści), Jana Wasilewskiego,

Jana Wasilkowskiego

(pierw-

szego prezesa

Sądu Najwyższego

) i

Władysława Wichy

(ministra spraw wewnętrznych). Żaden z nich nie udzielił
odpowiedzi na list Piaseckiego.

10 czerwca 1961 Bolesław Piasecki napisał kolejny list
z prośbą o wzmożenie śledztwa, który skierował do pro-
kuratora generalnego PRL. Wyrażał w nim nadzieję na
postawienie Ekerlinga przed sądem, jak również wska-
zywał na kilkanaście kwestii, które nie zostały w trakcie
całej procedury poprawnie przeanalizowane przez śled-
czych. Pisał także o możliwości udziału Jana Kossow-

6.1 Osoby pochodzenia żydowskiego

skiego w morderstwie. Wspominał również o sprawie za-
ginięcia kluczowych w całej sprawie dowodów rzeczo-
wych (m.in. zatarciu

taśmy magnetofonowej

z nagranym

głosem jednego z porywaczy dzwoniących do Bolesława
Piaseckiego)

[25]

. Również ten list pozostał bez odpowie-

dzi.

W 1973 jeden z oﬁcerów zatrudnionych w MSW nawią-
zał kontakt ze współpracownikiem Bolesława Piaseckie-
go, Ryszardem Sienkiewiczem. Przekazał mu informa-
cje, że resort posiada szczegółowe dane na temat spraw-
ców śmierci Bohdana Piaseckiego. Gdy Sienkiewicz po-
wiadomił o tym fakcie odpowiednie władze, oﬁcer zo-
stał zwolniony z pracy w MSW. W tej sprawie Bolesław
Piasecki interweniował w prokuraturze generalnej PRL,
jednak bezskutecznie

[26]

Na początku grudnia 1976 szef PAX-u wystosował pi-
smo do sekretarza KC PZPR

Stanisława Kani

, wnosząc

o ponowne postawienie Ignacego Ekerlinga w stan oskar-
żenia. List ten pozostał bez odpowiedzi

[27]

W październiku 1977 zmarł Ignacy Ekerling, a śledztwo
w sprawie zabójstwa Bohdana Piaseckiego umorzono 22
grudnia 1978. W styczniu 1979 umarł Bolesław Piasecki.
Przed śmiercią polecił on bratu Bohdana, Jarosławowi,
kontynuowanie starań o wyjaśnienie sprawy. 25 listopada
1981 wysłał on pismo do prokuratury generalnej PRL,
w którym domagał się intensyﬁkacji śledztwa. Prokurator
Józef Gargul odpowiedział 29 stycznia 1981, przesyłając
postanowienie o umorzeniu śledztwa:

W listopadzie 1984 Jarosław Piasecki wysłał list w
sprawie morderstwa brata do ówczesnego premiera

Wojciecha Jaruzelskiego

, porównując je do zabójstwa

księdza

Jerzego Popiełuszki

. W styczniu 1985 na pi-

smo to odpowiedział płk

Chomętowski

z gabinetu mi-

nistra spraw wewnętrznych. Poza wyrazami współczucia,
list wskazywał, że sprawa jest uważana przez władze za
zamkniętą

[29]

W 1991 ówczesny minister spraw wewnętrznych

Antoni

Macierewicz

przekazał Jarosławowi Piaseckiemu część

dokumentów dotyczących sprawy zabójstwa jego brata.
Rodzina wciąż oczekuje jednak na komplet dokumen-
tów z

Instytutu Pamięci Narodowej

, które do niedawna

znajdowały się w zbiorach zastrzeżonych IPN

[20]

Podejrzewani o popełnienie mor-
derstwa

Na temat tego, kto porwał i zamordował Bohdana Pia-
seckiego, pojawiły się różne teorie. Zarówno prokuratu-
ra, jak i SB przyjęły założenie, że motywem zbrodni była
chęć zemsty na ojcu chłopca. Wysuwano także hipotezy,
iż dziecko porwali byli żołnierze

Narodowych Sił Zbroj-

nych

, rozłamowcy z PAX-u na czele z

Tadeuszem Mazo-

wieckim

[20]

, zwykli przestępcy z myślą o okupie, agenci

obcego wywiadu — lub nawet sam ojciec

[20]

. W lutym

1957 w tygodniku Dookoła świata ukazał się artykuł pt.
Zagadka cichej uliczki autorstwa

Zdzisława Szakiewicza

Leszka Moczulskiego

. W tekście sugerowano, że porwa-

nie zostało sﬁngowane przez mataczącego ojca, a Bohdan
przebywa za granicą razem z matką (w rzeczywistości
Halina Piasecka zginęła w

powstaniu warszawskim

)

[21]

Sam Bolesław Piasecki wypowiadał się na temat domnie-
manych motywów i sprawców zabójstwa syna:

Piasecki przypuszczał, że w sprawę zabójstwa zamiesza-
ne były koła “nacjonalistyczno-żydowskie” i opozycyjne
wobec niego "środowisko dziennikarsko-polityczne”. Był
także zdania, że na jego potomku dokonano

mordu ry-

tualnego

[31]

. Szef PAX-u nie wykluczał także udziału w

zabójstwie ośrodków “reakcyjnego podziemia” (miał tu-
taj na myśli

Armię Krajową

), zachodnich wywiadów oraz

“księży reakcyjnych społecznie”

[32]

6.1 Osoby pochodzenia żydowskiego

Według Petera Rainy, a także np.

Jana Żaryna

, porwania

dokonały osoby pochodzenia żydowskiego. Jak twierdzi
Żaryn:

Jak ustalono podczas śledztwa, przyjacielem szwagra
Ignacego Ekerlinga – Mieczysława Katza, był zamieszka-
ły w

Łodzi

przestępca Michał Barkowski (vel Robert Kal-

man). Według jednej z wersji wydarzeń, to właśnie on, ra-
zem z byłym funkcjonariuszem UB Stefanem Łazorczy-
kiem, uprowadził i zamordował Bohdana Piaseckiego

[20]

Peter Raina zastanawia się, czy w sprawę zamordowa-
nia Bohdana Piaseckiego nie była zaangażowana orga-
nizacja Nekama (

hebr.

zemsta), założona rzekomo przez

Szymona Wiesenthala

. Jej zadaniem było ściganie byłych

nazistów

. Za taką osobę Wiesenthal uznawał m.in. Bole-

sława Piaseckiego

[20]

. O fakcie istnienia “Nekamy” poin-

formował publicznie w 1960 r.

Bernard Mark

, dyrektor

Żydowskiego Instytutu Historycznego

[33]

Jerzy Ślaski

, redaktor naczelny (w latach 1990-1994)

dziennika “Polska Zbrojna”, przyczyn swoistej zmowy
milczenia upatrywał w fakcie, iż wszyscy wskazani przez
Petera Rainę sprawcy zbrodni, a także ich pomocnicy i
obrońcy to ludzie pochodzenia żydowskiego. W recenzji
książki Petera Rainy napisał: Ciągle mamy w Polsce do
czynienia z przejawami antysemityzmu. Jest to zjawisko ir-
racjonalne – bo – praktycznie biorąc, Żydów już w Polsce
nie ma, niemniej groźne i kompromitujące nas w oczach
cywilizowanego świata. Czyż trzeba dodawać, że pomija-
nie milczeniem takich faktów, jak te, które ujawniają przy-
toczone przez Petera Rainę akta MSW, antysemityzm ten
podsyca i stanowi jego pożywkę?

[33]

Jak twierdzi Żaryn, jeśli przyjąć, że zbrodnia zosta-
ła popełniona przez osoby pochodzenia żydowskiego,
wówczas motywem zabójstwa byłaby chęć zemsty za
działalność Bolesława Piaseckiego w

okresie międzywo-

jennym

i podczas

II wojny światowej

. W 1937, pod-

czas starcia pomiędzy Falangą a

Bundem

zginęła ży-

8 PRZYPISY

dowska dziewczynka

[21]

. Dowodzone przez Piaseckiego

Uderzeniowe Bataliony Kadrowe

miały się także dopusz-

czać podczas wojny zbrodni na Żydach. Jak utrzymuje
jednak

Kazimierz Krajewski

(autor monograﬁi UBK):

Również

Antoni Dudek

za najbardziej prawdopodob-

ną uznaje teorię, że Bohdana Piaseckiego zamordowali
funkcjonariusze SB żydowskiego pochodzenia

[21]

13 marca 1966 w

izraelskim

tygodniku Maariv ukazał się

artykuł pt. Zabójcy syna polityka polskiego żyją w Izraelu.
Jego autor pisał, iż Bolesław Piasecki za swą przedwojen-
ną działalność polityczną był znienawidzony przez pol-
skich Żydów. Śmierć jego syna była zatem “pomszcze-
niem żydowskich oﬁar”, które zostały rzekomo zamor-
dowane przez partyzantów pod wodzą polityka:

Jak można było przeczytać w tygodniku, tuż po zabój-
stwie mordercy opuścili Polskę udając się do Izraela. Nie
należy spodziewać się ekstradycji, bo wedle prawa mię-
dzynarodowego nie przewiduje się takowej w związku z
przestępstwami politycznymi

[34][21]

14 marca 1966 tekst ten został przedrukowany w

polskojęzycznym

dzienniku Nowiny-Kurier ukazującym

się w Izraelu.

W połowie lat 60. XX wieku

Stanisław Cichocki

, syn

jednego z przedwojennych przywódców

Komunistycznej

Partii Polski

, miał spotkać w

Tel Awiwie

dwóch męż-

czyzn, byłych pracowników SB, którzy w rozmowie z
nim przyznali się do uprowadzenia Bohdana Piasec-
kiego. Podkreślali też rzekomo, że porwanie nie było
planowane

[21]

Jan Engelgard

, komentując zamordowanie Bohdana Pia-

seckiego, napisał:

6.2

Komuniści

Jak wskazuje Żaryn, komunistyczna Służba Bezpieczeń-
stwa prowadziła śledztwo w sposób, który nie mógł do-
prowadzić do wyjaśnienia całej sprawy. Wykorzystywa-
ła je raczej do inwigilacji środowisk związanych z Bo-
lesławem Piaseckim. W trakcie dochodzenia nagminne
było zacieranie śladów, pomyłki w zapisywaniu nazwisk
i ginięcie dowodów. Jak twierdzi brat Bohdana Piasec-
kiego, Jarosław, śledztwo zostało umorzone na polecenie
premiera Józefa Cyrankiewicza i sekretarza KC PZPR

Jerzego Albrechta

. Jak utrzymuje krewny zamordowa-

nego, decyzję w tej sprawie miał podjąć sam Władysław
Gomułka

[20]

Jak twierdzi

Andrzej Garlicki

, zabójstwo Bohdana Pia-

seckiego mogło być rezultatem rozgrywek w aparacie
bezpieczeństwa. Wskazuje on jednak na to, że mordo-
wanie dziecka wroga „nie mieści się w polskiej kulturze
politycznej”. Zdaniem Garlickiego porywacze prawdo-
podobnie nie planowali zabójstwa, tylko pragnęli szanta-
żować ojca, a wystraszeni konsekwencjami zabili w koń-
cu syna

[21]

Jarosław Kurski

pisze:

7 Odniesienia

Jeden z odcinków serialu „Listy gończe”, wyprodukowa-
nego przez

Telewizję Polską

w 2011, został poświęcony

zabójstwu Bohdana Piaseckiego

[36]

8 Przypisy

[1]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 15.

ISBN

83-211-1184-X

[2]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 15-16.

ISBN 83-211-1184-X

[3]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 16.

ISBN

83-211-1184-X

[4]

Zygmunt Przetakiewicz

: Od ONR-u do PAX-u (Wspo-

mnienia). Warszawa: Wydawnictwo Książka Polska,
1994, s. 126.

ISBN 8386035064

[5]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 17.

ISBN

83-211-1184-X

[6]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 17-18.

ISBN 83-211-1184-X

[7]

Zygmunt Przetakiewicz

: Od ONR-u do PAX-u (Wspo-

mnienia). Warszawa: Wydawnictwo Książka Polska,
1994, s. 132-133.

ISBN 8386035064

[8] Syn Artura i Eugenii z domu Grosfeld, zob.

Peter Raina

Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego. Warszawa: Insty-
tut Wydawniczy Pax, 1989, s. 53.

ISBN 83-211-1184-X

[9]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 20.

ISBN

83-211-1184-X

[10]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 22.

ISBN

83-211-1184-X

[11]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 24.

ISBN

83-211-1184-X

[12]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 24-25.

ISBN 83-211-1184-X

[13] Przemysław Kacak.

Zemsta z podtekstami

. „Policja 997”,

s. 34-36, marzec 2007.

[14]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 26-28.

ISBN 83-211-1184-X

[15]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 33.

ISBN

83-211-1184-X

[16]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 45.

ISBN

83-211-1184-X

[17]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 35-36.

ISBN 83-211-1184-X

[18]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 36.

ISBN

83-211-1184-X

[19]

Jan Żaryn

, Kościół w PRL, Instytut Pamięci Narodowej,

Warszawa 2004, s. 95

[20] Piotr Zychowicz:

Mordercy Bohdana uchodzą

(

pol.

Rzeczpospolita, 10 grudnia 2007. [dostęp 10 marca
2010].

[21] Ewa Winnicka. Bez litości. „Polityka”, 4 listopada 2009.

ISSN 0032-3500

[22]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 53.

ISBN

83-211-1184-X

[23]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 71.

ISBN

83-211-1184-X

[24]

Zygmunt Przetakiewicz

: Od ONR-u do PAX-u (Wspo-

mnienia). Warszawa: Wydawnictwo Książka Polska,
1994, s. 127.

ISBN 8386035064

[25]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 74-82.

ISBN 83-211-1184-X

[26]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 83-84.

ISBN 83-211-1184-X

[27]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 85-87.

ISBN 83-211-1184-X

[28]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 90.

ISBN

83-211-1184-X

[29]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 91-92.

ISBN 83-211-1184-X

[30] Cyt. za:

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piasec-

kiego. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 10.

[31]

(

). Gazeta Wyborcza,

15 lipca 1994. [dostęp 10 marca 2010].

[32]

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckiego.

Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s. 10-11.

ISBN 83-211-1184-X

[33]

Zygmunt Przetakiewicz

: Od ONR-u do PAX-u (Wspo-

mnienia). Warszawa: Wydawnictwo Książka Polska,
1994, s. 128.

ISBN 8386035064

[34] Zabójcy syna polityka żyją w Izraelu. „Maariv”, s. 2, 13

marca 1966.

[35]

Jan Engelgard

: Wielka gra Bolesława Piaseckiego. War-

szawa: Biblioteczka Myśli Polskiej, 2008, s. 172.

ISBN

9788392528449

[36]

Listy gończe - Kryptonim zaginiony odcinek 10

(

pol.

TV.pl, 28 maja 2012. [dostęp 20 grudnia 2014].

9 Bibliograﬁa

•

Jan Engelgard

: Wielka gra Bolesława Piaseckiego.

Warszawa: Biblioteczka Myśli Polskiej, 2008, s.
172.

ISBN 9788392528449

•

Zygmunt Przetakiewicz

: Od ONR-u do PAX-u

(Wspomnienia). Warszawa: Wydawnictwo Książka
Polska, 1994, s. 126.

ISBN 8386035064

•

Peter Raina

: Sprawa zabójstwa Bohdana Piaseckie-

go. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1989, s.
15.

ISBN 83-211-1184-X

10 Linki zewnętrzne

•

Ewa Winnicka: Bez litości. Morderstwo Polityczne w
PRL

. [dostęp 2010-06-16].

•

Jarosław Kurski: Portret wodza. Bolesław Piasecki

[dostęp 2010-06-16].

•

Łukasz Matys: Morderstwo Bohdana Piaseckiego

[dostęp 2010-06-16].

•

Piotr Zychowicz: Mordercy Bohdana uchodzą

. [do-

stęp 2010-06-16].

TEXT AND IMAGE SOURCES, CONTRIBUTORS, AND LICENSES

Text and image sources, contributors, and licenses

11.1 Text

• Zabójstwo Bohdana Piaseckiego Źródło:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Zab%C3%B3jstwo%20Bohdana%20Piaseckiego?oldid=

41587605

Autorzy: Rdrozd, Pantelejmon, Wipur, Xx236, Malyadik, Shalom, Mathiasrex, PMG, Jrmo, Mateusz Opasiński, Kenraiz,

CommonsDelinker, Kicior99, Pitak, MatmaBot, Kobrabones, Magalia, Andrzej Matras, Cojan, Plogi, Rw23, Lowdown, Refycul,
Spacejam2, Jakubkaja, Levy PL, Uzyj, Emptywords, Geonidiuszbot oraz Anonimowy: 14

11.2 Images

• Plik:Al._Solidarności_82a.jpg Źródło:

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3b/Al._Solidarno%C5%9Bci_82a.jpg

Li-

cencja: CC BY-SA 3.0 Autorzy: Praca własna Artysta:

Shalom

• Plik:Al._Solidarności_82a_-_podwórze.jpg Źródło:

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Al._Solidarno%C5%9Bci_

82a_-_podw%C3%B3rze.jpg

Licencja: CC BY-SA 3.0 Autorzy: Praca własna Artysta:

Shalom

• Plik:Bohdan_Piasecki,_Bolesław_Piasecki,_Halina_Piasecka_(grób)_1.JPG