ŚW. JAN BOSKO

W

W

I

I

Z

Z

J

J

A

A

P

P

I

I

E

E

K

K

Ł

Ł

A

A

Ś

Ś

W

W

.

.

J

J

A

A

N

N

A

A

B

B

O

O

S

S

K

K

O

O

DO PIEKŁA I Z POWROTEM

Przytoczone poniżej wizje-sny Św. Jana Bosko dotyczące piekła, są wyjątkami z
książki p.t.: „Sny i wizje Św. Jana Bosko", Wydawnictwo Salezjaoskie 1990 r.,
Imprimatur Ks. Biskup Rozradowski. Wizje te miały charakter nadprzyrodzony,
gdyż to Pan Bóg przemawiał do Św. Jana Bosko, co sam Święty zresztą nieraz
podkreślał i za takie zostały uznane przez Kościół Święty.

Sen o piekle wywiera straszne i przerażające wrażenie. W czasie jego trwania
kierują ks. Bosko bezpośrednio moce z nieba. Prawda w nim przedstawiona jest
jasna i konkretna. Kto go gruntownie przestudiuje i dobrze się nad nim
zastanowi, przestanie mówid lekceważąco o grzechu i piekle. Przewodnik
wytyczył dokładnie ks. Bosko linię demarkacyjną, poza którą nie istnieje ani
miłośd, ani przyjaźo, ani żadna pociecha. Rozciąga się jedynie rozpacz tych,
którzy postępowali za głosem zepsutego świata.

W niedzielę wieczorem 3 maja 1868 r., w uroczystośd Opieki św. Józefa, ks.
Bosko wznowił opowiadanie serii snów, z których uprzednio zwierzył się swoim
synom duchowym i wychowankom.

Św. Jan Bosko: Pragnę wam opowiedzied nowy sen, który głęboko przeżyłem.
Jest to podsumowanie tych widzeo, o których mówiłem wam w ostatni
czwartek i piątek, a które tak okropnie mnie wyczerpały. Jak już wam
wspomniałem, w nocy 17 kwietnia, obrzydliwa ropucha o mało mnie nie
połknęła. Po jej zniknięciu jakiś głos przemówił do mnie:, Dlaczego im tego nie
mówisz Zwróciłem się w kierunku tego głosu i ujrzałem dystyngowaną osobę,
stojącą przy moim łóżku. Mając poczucie winy wobec swoich chłopców z
powodu dotychczasowego milczenia wobec nich, zapytałem: A co mam im
powiedzied? Wszystko to, co widziałeś i słyszałeś w swoich ostatnich snach; i to,
czego chciałeś się dowiedzied; i to, co zobaczysz jutro w nocy! Po tych słowach
postad zniknęła.

Cały następny dzieo spędziłem z myślą o czekającej mnie strasznej nocy. Kiedy
nadszedł wieczór, nie miałem odwagi położyd się do łóżka. Sama myśl o
nocnych koszmarach napełniła mnie strachem. Wreszcie, chod z wielkimi
oporami, udałem się na spoczynek.

Chciałem odwlec moment zapadnięcia w sen, dlatego oparłem poduszkę
wysoko o szczyt łóżka i leżałem w postawie pół siedzącej. Byłem jednak tak
zmęczony, że natychmiast usnąłem. Ta sama osoba, widziana przeze mnie

poprzedniej nocy, natychmiast znalazła się przy boku łóżka. (Ksiądz Bosko
często nazywał ją Człowiek w czapce). Wstao i pójdź za mną! — powiedział.

Usłuchałem go i podążyłem za nim. Dokąd mnie zabierasz? — spytałem. To
nieważne. Sam zobaczysz. Zaprowadził mnie na rozległą, bezkresną równinę.
Była to prawdziwa pustynia bez żadnych oznak życia. Nie zobaczyłem tam ani
jednego drzewa, ani żadnego potoku, czy żywej duszy. Widniały jedynie resztki
zżółkłej i wyschniętej roślinności. Nie miałem pojęcia, gdzie się znajduję i co
miałem tu robid. Przez moment straciłem nawet z oczu swojego przewodnika i
ogarnął mnie lęk, że samotny zginę. W koocu ujrzałem jednak swoich przyjaciół:
ks. Rua, ks. Francesia i resztę, jak zbliżali się w moim kierunku. Westchnąłem z
ulgą i zapytałem: Gdzie jestem? Chodź ze mną a sam się dowiesz! Dobrze, pójdę
z tobą.

Przewodnik prowadził, a ja w milczeniu podążałem za nim. Wreszcie ujrzałem
jakąś drogę. A teraz, dokąd? — zapytałem przewodnika. Tędy — odpowiedział
krótko.

SZEROKA DROGA

Weszliśmy na drogę szeroką, piękną i doskonale wybrukowaną. Droga
grzeszników gładka, bez kamieni, a na jej koocu — przepaśd piekła (Syr 21,10).
Wzdłuż jej poboczy ciągnął się wspaniały żywopłot, przeplatany cudnymi
kwiatami. Najczęściej róże wychylały swoje główki z zielonego pasa płotu. Na
pierwszy rzut oka droga wydawała się równa i wygodna. Wszedłem na nią bez
najmniejszych podejrzeo, lecz bardzo szybko zauważyłem, że prawie
niedostrzegalnie pochylała się ku dołowi. Chociaż nie dostrzegłem stromości,
czułem, że posuwam się tak szybko, jak bym unosił się w powietrzu.
Rzeczywiście, coś mnie niosło tak, że nogami prawie nie dotykałem ziemi. Przez
głowę przemknęła mi myśl o powrocie: Będzie chyba długi i mozolny. Jak wrócę
do Oratorium — zgnębiony zawołałem głośno. Nie martw się — rzekł. —
Wszechmocny sprawi, że wrócisz. Ten, który prowadzi cię tutaj, potrafi
zapewnid ci powrót. Droga wciąż biegła w dół. W czasie tego schodzenia wzdłuż
ukwieconych poboczy, pełnych róż, uświadomiłem sobie, że wielu chłopców z
oratorium, a także innych nieznanych mi chłopców postępowało za mną. Nagle
znalazłem się pośród nich. Przypatrując się im, zobaczyłem, że co chwila któryś
z nich padał na ziemię. Jakaś niewidzialna siła wlokła go jednak dalej i wciągała
do przepaści podobnej do ziejącego pieca. Dlaczego ci chłopcy upadają? —
zapytałem towarzysza. Przypatrz się dokładniej — odparł. Uczyniłem wedle
jego słów. Dookoła ujrzałem pułapki. Jedne na samej ziemi, inne na wysokości
oczu, a wszystkie doskonale zamaskowane. Chłopcy, nieświadomi
niebezpieczeostwa, wpadali w sidła. Potykali się o nie, przewracali się w

zamieszaniu na ziemię, koziołkując rękami i nogami w powietrzu. Jeśli czasem
udało im się stanąd na nogi, jakaś niewidzialna siła ciągnęła ich ku otchłani.
Niektórym sidła zaciskały się na głowie, innym na szyi, rękach, ramionach,
nogach. W każdym l wypadku prędzej czy później zwalali się na ziemię. Sidła
ukryte tuż przy samej ziemi, było bardzo trudno zauważyd, ze względu na ich
delikatne i cieniutkie nitki niby pajęczyna. Zdawało się, że są bardzo kruche i
niegroźne. Ku mojemu zdziwieniu każdy z chłopców, który się w nie zaplątał,
upadał na ziemię.

Spostrzegając moje zdziwienie, przewodnik powiedział: Wiesz, co to jest?
Rodzaj włókna utkanego z siatek odpowiedziałem.

Na widok tak wielkiej liczby chłopców schwytanych w sidła, zapytałem:,
Dlaczego aż tylu dało się w nie wplątad? Kto ich powala na ziemię? Podejdź
bliżej, a zobaczysz — powiedział mi. Podszedłem, lecz nie zauważyłem nic
szczególnego. Patrz dokładniej — nalegał. Podniosłem jedną z pułapek i silnie
pociągnąłem. Poczułem mocny opór. Zacząłem się z nią mocowad jeszcze
zdecydowanie, a ponieważ nie trzymałem nici właściwie naciągniętych, nie
wiem, kiedy sam uwikłałem się w sidła, upadłem i czułem, że lecę w dół. Nie
stawiałem dużego oporu i wkrótce znalazłem się w wejściu do olbrzymiej,
strasznej czeluści. Zatrzymałem się, bo nie miałem najmniejszej ochoty dostad
się do jej wnętrza. Nici podciągnąłem ku sobie. Tylko trochę się poddały i to
przy wielkim wysiłku z mojej strony. Szamotałem się dalej, a po chwili ukazał się
ogromny i ohydny potwór, trzymający w szponach sznur, do którego
przyczepione były wszystkie sidła. To on nieustannie ściągał w dół tych
wszystkich, którzy dostali się w sidła. Nie spróbuję w żadnym wypadku zmierzyd
moich sił z jego — pomyślałem sobie. Na pewno bym przegrał. Zwyciężę go
znakiem Krzyża Świętego i aktami strzelistymi. Powróciłem do swojego
przewodnika. Już wiesz teraz, kto to jest — rzekł mi. Tak, doskonale wiem. To
przecież sam szatan!

NOŻE
Przy dokładniejszych oględzinach sideł zobaczyłem, że każde nich ma napis:
pycha, nieposłuszeostwo, zazdrośd, nieczystośd, kradzież, obżarstwo, lenistwo,
złośd i jeszcze inne. Rozglądnąłem się wokół siebie, by sprawdzid, który grzech
najczęściej i najwięcej usidlał chłopców. Okazało się, że najbardziej
niebezpiecznym, to nieczystośd, nieposłuszeostwo i pycha. Wszystkie trzy
wiązały się ściśle ze sobą. Inne sidła czyniły także wielkie spustoszenie i zło, lecz
najwięcej dwa pierwsze.

Pilnie obserwując wszystko wokoło ujrzałem, że wielu chłopców biegnie
szybciej od innych. Skąd ten pośpiech? — zapytałem. Ci wpadli w sidła ludzkich
względów. Rozejrzałem się jeszcze dokładniej wokoło i zaobserwowałem

między sidłami rozrzucone noże. Jakaś opatrznościowa ręka tam je umieściła,
dzięki nim można się było uwolnid. Jedne dośd znacznych rozmiarów
symbolizowały rozmyślanie i pozwalały bez trudu zniszczyd sidła pychy. Inne
nieco mniejsze oznaczały czytanie duchowe. Dwa specjalne miecze wyrażały
nabożeostwo do Najświętszego Sakramentu, a zwłaszcza częstą Komunię
Świętą i nabożeostwo do Matki Bożej. Młotek to Spowiedź Święta. Na kilku
mniejszych nożach widad było napisy: nabożeostwo św. Józefa, św. Alojzego i
innych świętych. Przy pomocy tych środków wielu chłopców, którzy mieli dobrą
wolę, potrafiło uwolnid siebie z poniżającej niewoli.

Niektórzy, o dziwo, zupełnie bezpiecznie przechodzili wśród wszystkich
zasadzek. Udawało się to im wspaniale, ponieważ jakoś umiejętnie obliczyli czas
sideł i mijali je, zanim wprawiały się w ruch.

MOZOLNA DROGA PO CIERNIACH

Mój przewodnik zadowolony, że wszystko należycie zauważyłem, prowadził
mnie dalej drogą wzdłuż żywopłotu oplecionego różami. Lecz w miarę
posuwania się, róże stawały się rzadsze, a na ich miejsce wystawały coraz
gęstsze ciernie. Płot, przedtem cały utkany z zieleni, wyglądał wysuszony, cały
spalony przez słooce, bezlistny i ciernisty. Zeschnięte gałęzie z płotu leżały teraz
rozrzucone wzdłuż drogi, zaśmiecając ją zupełnie i czyniąc nie do przebycia.
Doszliśmy do wąwozu, którego strome zbocza nie pozwalały zobaczyd, co krył
na samym dnie. Droga, wciąż opadająca, stała się jeszcze bardziej nierówna,
pożłobiona koleinami, zawalona skalnymi głazami. Straciłem łącznośd z moimi
chłopcami. Większośd opuściła ten niebezpieczny szlak i poszła innymi
ścieżkami.

Kontynuowałem sam swoją wędrówkę, lecz im dalej się posuwałem, tym droga
stawała się mozolniejsza i bardziej spadzista. Kilkakrotnie zachwiałem się, aż
wreszcie upadłem. Leżałem wyczerpany, aż znowu nabrałem sił. Mój
przewodnik podpierał mnie parę razy lub też pomagał przy wstawaniu. Czułem,
jak moje stawy się rozchodziły, a kości trzaskały. Dysząc z wysiłku,
powiedziałem przewodnikowi: Dobry człowieku, moje nogi nie poniosą mnie
już ani kroku Stanowczo nie mogę iśd dalej. Ale on bez słowa odpowiedzi w
milczeniu szedł dalej. Z trudem wlokłem się za nim. Widząc, jak okropnie się
pocę z powodu ostatecznego wyczerpania, zaprowadził mnie na małą polankę
przy drodze. Usiadłem, nieco odpocząłem i poczułem się trochę lepiej. Z tego
punktu zobaczyłem dopiero, że droga przez nas przebyta wyglądała stroma,
poszarpana i najeżona różnymi kamieniami. O wiele jednak straszniejszy widok
roztaczał się przed nami. Z przerażeniem musiałem zamknąd oczy.

Zawródmy — błagałem. — Jeżeli pójdziemy dalej, to jak z powrotem
dostaniemy się kiedykolwiek do Oratorium? Przecież tej stromiźnie nie damy

rady! Chciałbyś, bym cię tu zostawił samego, skoro doszliśmy aż tak daleko? —
poważnie zapytał przewodnik. Wystraszyłem się tej groźby i prawie z płaczem
zawołałem: A cóż ja bym tu począł bez twojej pomocy? A zatem, chodźmy!

BUDYNEK

Ruszyliśmy dalej. Droga stała się do tego stopnia spadzista i pokiereszowana, że
prawie niemożliwością było stad prosto. I wtedy na samym dole tej przepaści,
przy wejściu do ciemnej doliny, oczom naszym ukazał się wielki budynek. Jego
potężne odrzwia, mocno zamknięte, znajdowały się naprzeciwko drogi. Gdy
wreszcie dotarłem do samego dołu, zabrakło mi tchu od duszącego żaru. Tłusty,
zielonkawy dym, na przemian z czerwonymi błyskami, wydobywał się z tych
potężnych murów, które majaczyły groźnie jak najwyższe góry.

Gdzie jesteśmy? Co to jest? — zapytałem przewodnika. Czytaj napis na
odrzwiach, a dowiesz się. Ujrzałem wówczas następujące słowa:

Miejsce, gdzie

nie ma zbawienia.

Wiedziałem już, że jesteśmy u bram piekła. Przewodnik

prowadził mnie wokół tego straszliwego miejsca. Od czasu do czasu, w różnych
odstępach, ukazywały się odrzwia z brązu podobne do pierwszych, a na każdym
widniał napis o takiej lub podobnej treści: „Idźcie precz ode Mnie, przeklęci, w
ogieo wieczny, przygotowany diabłu i jego aniołom! (Mt 25,41). Każde drzewo,
które nie wydaje dobrego owocu, będzie wycięte i w ogieo wrzucone (Mt 7,19).
Chciałem zanotowad je w swoim notesiku, lecz przewodnik powstrzymał mnie:
Nie ma potrzeby. Wszystko to masz w Piśmie Świętym. Niektóre z tych zdao
zdobią nawet twoje krużganki. Zapragnąłem powrócid do Oratorium.
Próbowałem nawet cofnąd się, lecz mój przewodnik nie zwracał uwagi na moje
wysiłki. Po wyczerpującej wędrówce, poprzez dolinę niekooczącego się parowu,
ponownie znaleźliśmy się na dnie przepaści, na wprost pierwszego portalu.
Przewodnik nagle zwrócił się do mnie. Zdenerwowany i zdziwiony skinął na
mnie, bym usunął się na bok. Patrz — powiedział.

CHŁOPCY NA DRODZE KU POTĘPIENIU

Przerażony zobaczyłem w oddali, jak ktoś zlatywał po ścieżce w dół z szaloną
szybkością. Gdy się znalazł bliżej, mogłem go rozpoznad: to był jeden z moich
chłopców. Jego włosy sterczały zjeżone na głowie, lub rozwiewały się na
wietrze. Ramionami wykonywał ruchy, jak by znajdował się w wodzie i
próbował utrzymad się na jej powierzchni. Chciał się zatrzymad, lecz nie mógł.
Uderzając o kamienie, spadał coraz szybciej.

Pomóżmy mu, zatrzymajmy go — wołałem, wyciągając swe ręce na próżno w
powietrze. Zostaw go — odparł przewodnik. Dlaczego? Czy nie wiesz, że
straszliwa jest Boża sprawiedliwośd? Myślisz, że potrafisz kogoś zatrzymad, kto
ucieka od Jego gniewu? W międzyczasie młodzieniec obejrzał się, jakby chciał

się upewnid, czy Boży gniew jeszcze go ściga. W chwilę potem upadł
gwałtownie, przewracając się na same dno parowu i uderzył z siłą w brązowy
portal, jak gdyby on był najlepszym schronieniem w jego obłędnej ucieczce.
Dlaczego oglądał się z przerażeniem do tyłu? — zapytałem. Ponieważ Boży
gniew przenika bramy piekieł, by dosięgnąd i dręczyd nieszczęśnika nawet w
samym środku ognia piekielnego!

Gdy chłopiec uderzył w bramę, otwarło się natychmiast z głuchym zgrzytem
chyba z tysiąc drzwi wewnętrznych, jakby naciskała je z niewidoczną a
niepojętą siłą bardzo gwałtowna, niepowstrzymana wichura. Wśród
ogłuszającego trzasku otwierały się brązowe odrzwia, znajdujące się od siebie w
pewnej zauważalnej odległości, ale z błyskawiczną szybkością jedne po drugich.
Gdzieś daleko ujrzałem coś, jak by otwór pieca, który wypluwał ogniste piłki w
momencie, gdy ów młodzieniec, wpadł do środka. I tak, jak szybko się otwarły,
tak też gwałtownie zatrzasnęły się z hukiem.

Znowu próbowałem zapisad nazwisko nieszczęśliwego chłopca, lecz przewodnik
i tym razem mi na to nie pozwolił. Zaczekaj — rozkazał — i patrz! Trzech innych
moich wychowanków, nieprzytomnie przerażonych, z rozpostartymi ramionami
spadało w dół jeden po drugim, jak potężne głazy. Zaobserwowałem, że ich
ciała także uderzyły o wejściową bramę. W ułamku sekundy rozwierała się i ona
i tysiąc drzwi wewnętrznych. Bezkresny korytarz wessał trójkę chłopców przy
akompaniamencie zanikającego echa. Potem drzwi znowu się zatrzasnęły. W
międzyczasie inni chłopcy spadali w dół za nimi. Widziałem nieszczęśnika,
którego w dół wrzucili źli koledzy. Inni wpadali sami, lub złączeni ramionami z
innymi. Każdy na swoim czole miał nazwę popełnionego przez siebie grzechu.
Wołałem i krzyczałem nawet w momencie jak upadali, lecz nie słyszeli mnie.
Znowu otwierały się drzwi z hukiem podobnym do grzmotu i zatrzaskiwały się z
głuchym dudnieniem. Zapanowała martwa cisza!

PRZYCZYNY POTĘPIENIA

Złe towarzystwo, złe książki i grzeszne nawyki — tłumaczył mi mój przewodnik
— są najczęstszym powodem wiecznego odrzucenia. Pułapki uprzednio
widziane doprowadzały rzeczywiście chłopców do ruiny. Na widok sporej liczby
idących na zatracenie, krzyknąłem niepocieszony:, Jeżeli aż tylu z naszych
chłopców tak kooczy, to pracujemy daremnie. Jak można zapobiec tym
tragediom? To stan, w którym się obecnie znajdują — odparł mój przewodnik.
Poszliby tam niechybnie, jeżeliby teraz umarli.

Pozwól mi, zatem zapisad ich nazwiska, bym mógł ich ostrzec i skierowad znowu
na drogę do Nieba. Czy ty naprawdę wierzysz, że ktokolwiek z nich poprawi się
po twoim ostrzeżeniu? Byd może, że zrobi ono wrażenie na niektórych, lecz
prędko o nim zapomną, mówiąc: Przecież to był tylko sen. I staną się jeszcze

gorsi. Inni przekonani, żeś ich nie zdemaskował, będą przystępowali do
Sakramentu Pokuty, ale bez głębszej pobożności, ot po prostu z nawyku.
Jeszcze inni przystąpią do spowiedzi, z lęku przed piekłem, ale z grzechami nie
zerwą. Nie ma, zatem wyjścia dla tych nieszczęśników? Proszę, powiedz, co
mogę dla nich zrobid? Mają przełożonych, niech ich słuchają. Mają regulaminy,
niech je zachowują. Mają Sakramenty Święte, niech je przyjmują. W tej chwili
jakaś nowa grupa chłopców z impetem wpadła w dół, a drzwi momentalnie się
otworzyły. Wejdźmy do środka — powiedział do mnie przewodnik.

WEJDŹ ZE MNĄ DO ŚRODKA

Cofnąłem się z przerażenia i strachu, że nie mogę wrócid do Oratorium i ostrzec
moich chłopców, aby chociaż innych uchronid od zatraty. Chodź — nastawał
przewodnik — dużo się nauczysz. Lecz najpierw powiedz mi: Chcesz pójśd sam
czy też ze mną? Zapytał mnie, widząc moje przerażenie. Wyczuwał zresztą, że
potrzebowałem jego przyjaznej obecności. Zupełnie sam w tym niesamowitym
miejscu? — zapytałem. A jak bym mógł znaleźd drogę powrotu bez twojej
pomocy? Równocześnie błysnęła mi myśl bardzo pocieszająca: Zanim ktoś
zostanie skazany na piekło, musi byd wpierw osądzony. A przecież nade mną
sąd jeszcze się nie odbył. Pójdźmy — odważnie zawołałem.

Weszliśmy do tego straszliwego korytarza i lotem błyskawicy przelecieliśmy
przez niego. Nad wszystkimi wewnętrznymi bramami rzucały się w oczy napisy
pełne gróźb. Ostatnia z nich prowadziła na wielkie, bardzo ponure podwórze,
zakooczone w głębi niewiarygodnie olbrzymim i odstraszającym wejściem. Nad
nim widniał napis: Ześle w ich ciało ogieo i robactwo i jęczed będą z bólu na
wieki (Jdt 16,17). I będą cierpied katusze we dnie i w nocy i na wieki wieków (Ap
20,10). Tutaj wszelkiego rodzaju męki na zawsze. Tutaj jedynie chaos i strach
wieczny mieszkają (Hi 10,22). Dym ich katuszy na wieki wieków się wznosi (Ap
14,11). Nie ma pokoju dla bezbożnych (Iz 48,22). Będzie płacz i zgrzytanie
zębów (Mt 8,12).

W czasie, kiedy czytałem te wszystkie wstrząsające stwierdzenia, przewodnik
stał na samym środku podwórka. Następnie podszedł do mnie i powiedział:
Odtąd nikt już tu nie będzie miał ani kolegi, który pomoże, ani życzliwego
przyjaciela. Nie spotka serca kochającego, ani wzroku litościwego, ani nie
usłyszy dobrego słowa. To wszystko już przepadło na zawsze. Czy chcesz to
tylko zobaczyd, czy może osobiście doświadczyd? Chcę tylko zobaczyd —
odpowiedziałem.

WĄSKI KORYTARZ

Zatem chodź ze mną — odpowiedział mój przyjaciel i ciągnąc mnie za sobą,
przeszedł przez bramę na korytarz, na którego koocu stała wieża obserwacyjna,

cała okolona ogromną, kryształową szybą. Gdy tylko wstąpiłem na próg wieży,
poczułem nieopisany lęk, który mnie jakby sparaliżował, tak, że nie odważyłem
się zrobid ani kroku. Gdzieś wysoko nade mną zobaczyłem coś, co przypomniało
przeogromną pieczarę. Stopniowo zanikała, tworząc jakieś zagłębienie
zapadające się daleko, daleko we wnętrznościach gór. Góry płonęły, ale
odmiennym ogniem, jaki my znamy, czyli ogniem skaczących płomieni. Cała
pieczara i wszystko w niej; ściany, sufit, grunt, żelastwa, kamienie, drewno i
węgiel — wszystko rozżarzone do białości ziało tysiącami stopni gorąca. Ten
ogieo nie spalał, ale spopielał. Nie znajduję po prostu słów, by wypowiedzied
zgrozę tej czeluści. Bo dawno przygotowano palenisko, ono jest także dla króla
gotowe, zostało pogłębione, rozszerzone; stos węgli i drwa w nim obfitują.
Tchnienie Pana niby potok siarki je rozpalił (Iz 30,33).

Ogarnęła mnie plątanina oszałamiających myśli, bo zobaczyłem, jak jakiś
chłopiec roztrzaskał się o bramę. Wydał przerażający okrzyk, jak ktoś, kto wpadł
w kadź z rozpalonym do białości metalem. Następnie stoczył się w sam środek
pieczary. Tam natychmiast znieruchomiał i pozostał już tak, rozżarzony
temperaturą tego ognia. Tylko echo okropnego jęku ciągnęło się jeszcze długo.

Oszołomiony tym wszystkim, przypatrywałem mu się bliżej przez moment.
Wydawało mi się, że to jeden z moich chłopców z Oratorium. Czy to jest ten a
ten? — zapytałem przewodnika. Tak — brzmiała odpowiedź. Dlaczego stał się
taki nieruchomy? Dlaczego tak rozżarzył się do białości? Chciałeś przecież tylko
zobaczyd odpowiedział — niech ci to wystarczy. Każdy ogniem będzie posolony
(Mk 9,49). Drugi znów chłopiec wpadł z szalonym impetem do pieczary. I zawisł
tam w pozycji nieruchomej. Wydał jedynie okrzyk przerażenia rozdzierający
serce. Jego jęk zmieszał się z echem wycia kolegi, który go uprzedził. Potem inni
wychowankowie, w liczbie wciąż wzrastającej, ginęli w oka mgnieniu w czeluści.
Z niewyobrażalnym skowytem natychmiast nieruchomieli i płonęli wielkim
ogniem. Spostrzegłem, że pierwszy chłopiec był jakby przygwożdżony do
miejsca. Jedna z jego rąk i nóg zawisła w powietrzu. Drugi leżał na podłodze
dziwnie zgięty we dwoje. Inni przybierali najrozmaitsze pozy: balansowali na
jednej nodze lub ręce, leżeli lub siedzieli bokiem, stali, klęczeli, czy też łapali się
za włosy. Scena ta przypomniała znaną grupę Laookona, przedstawiając
młodych ludzi w najstraszliwszych, pełnych cierpienia pozycjach. Ciągle nowi
chłopcy dostawali się do pieca. Niektórych znałem, inni byli mi zupełnie obcy.
Wówczas przypomniałem sobie słowa z Pisma świętego o potępionych:
Drzewo... na miejscu, gdzie upadnie, tam leży (Koh 11,3).

LOS INNYCH CHŁOPCÓW

Coraz bardziej przerażony, zapytałem mojego przewodnika: Czy ci chłopcy,
lecąc do tej przepaści, wiedzieli, dokąd idą? Nie ma wątpliwości. Tyle razy

dawano im przestrogi. Oni sami jednak wybierali sobie drogę w tym kierunku.
Nie odczuwali wstrętu do grzechu ani z nim nie walczyli. Gorzej, lekceważyli i
odrzucali nieustannie Miłosierdzie Boże, wzywające ich do pokuty.
Prowokowali tym Bożą Sprawiedliwośd. O, jak okropnie muszą przeżywad ci
nieszczęśni chłopcy fakt, że nie mają już żadnej nadziei — wykrzyknąłem. Jeżeli
chcesz naprawdę poznad ich uczucia, ich rozpacz i szal, to podejdź nieco bliżej
— zauważył przewodnik. Zrobiłem parę kroków naprzód i zobaczyłem, że wielu
z owych biednych potępieoców zajadle walczyło ze sobą jak wściekłe psy. Inni
drapali sobie twarze i ręce, swoje własne ciało i z pogardą odrzucali je precz.
Wtedy nagle cały sufit pieczary stał się przejrzysty jak kryształ. Ukazał się
skrawek nieba, a w nim ich koledzy promieniujący szczęściem wiekuistym.

WZGARDZONE MIŁOSIERDZIE BOGA

Biedni zatraceocy płonęli wściekłością w szalonym gniewie i ziali zazdrością, bo
kiedyś wyśmiewali się ze Sprawiedliwego. Widzi to występny, gniewa się,
zgrzyta zębami i marnieje (Ps 112, 10). Dlaczego nie słyszę żadnego głosu —
zapytałem przewodnika. Podejdź bliżej — doradził. Poprzez kryształową szybę
usłyszałem krzyki i szlochy, bluźnierstwa pod adresem świętych. Głosy ich
zlewały się ze sobą. Rozlegał się wokoło zgiełk ostrych krzyków i zawodzeo.

Gdy uprzytamniają sobie błogosławiony los swoich dobrych kolegów —
powiedział — muszą wręcz wykrzyknąd: To ten, co dla nas głupich niegdyś był
pośmiewiskiem i przedmiotem szyderstwa: Jego życie mieliśmy za szaleostwo,
śmierd jego — za haobę. Jakże, więc policzono go między synów Bożych i ze
świętymi ma udział? To myśmy zboczyli z drogi prawdziwej (Mdr 5,4-5). Dlatego
też wykrzykują: Nasyciliśmy się na drogach bezprawia i zguby, błądziliśmy po
bezdrożnych pustyniach, a drogi Paoskiej nie poznaliśmy. Cóż nam pomogło
nasze zuchwalstwo?... To wszystko jak cieo przeminęło (Mdr 5,7-9).

Takie to są ich tragiczne zawodzenia, które powtarzad się będą przez całą
wiecznośd. Lecz ich krzyki, skargi i wszelkie wysiłki są daremne. Owładnie nim
siła nieszczęścia (Hi 20,22). Już nie istnieje dla nich czas. Jest tylko wiecznośd.
Widząc to wszystko i słysząc, nagle zapytałem siebie: Jakżeż mogą ci chłopcy
byd potępieni? Przecież wczoraj wieczorem bawili się jeszcze w Oratorium.
Chłopcy, których tutaj widzisz — odpowiedział — są umarli dla Bożej Łaski.
Gdyby skonali w tej chwili, czy nie chcieli wycofad się ze swoich niecnych dróg,
zostaliby potępieni. Lecz tracimy czas. Chodźmy dalej

OGIEO NIEUGASZONY

Poprowadził mnie dalej. Zeszliśmy w dół korytarzem do nisko położonej
pieczary. Nad wejściem do niej znajdował się napis: Robak ich nie zginie i nie
zagaśnie ich ogieo (Iz 66,24). Pan Wszechmogący ich ukarze... ześle w ich ciało

ogieo i robactwo i jęczed będą z bólu na wieki (Jdt 16,17). Tutaj uświadomiłem
sobie jak potworne wyrzuty sumienia cierpieli wychowankowie naszych szkół.
Przeżywali nieludzkie męki, przypominając sobie każdy nieodpuszczony grzech i
sprawiedliwą karę za niego. Mogli przecież korzystad z licznych i niezwykłych
środków ku naprawie swego życia, wytrwania w cnocie i zbierania zasług na
niebo. Z trwogą przypominali sobie lekkomyślnie odrzucone hojne łaski,
udzielane przez Najświętszą Dziewicę... Przeżywali prawdziwą gehennę,
wiedząc, że tak łatwo mogli się zbawid, a teraz są nieodwołalnie straceni na
zawsze. Cisnęło im się na pamięd tyle dobrych postanowieo, których niestety
nigdy nie wypełnili. Piekło rzeczywiście wybrukowane jest dobrymi intencjami!

W niższej pieczarze zobaczyłem ponownie w ognistym piecu chłopców z
Oratorium: kilku przebywało w nim aktualnie, a inni to byli wychowankowie lub
też całkowicie mi nieznani. Z bliska zauważyłem, że obsiadło ich różnego
rodzaju robactwo, które wgryzało się w ich serca, oczy, ręce, nogi i całe ciało z
takim okrucieostwem, że nie sposób tego opisad. Bezradni i nieruchomi chłopcy
stawali się łupem różnego rodzaju tortur.

Fot. Cierpienia chłopców w ognistym piecu pieczary piekła

W nadziei, że uda mi się z nimi porozmawiad lub dowiedzied się przyczyn ich
potępienia, zbliżyłem się jeszcze bardziej do nich, lecz żaden z nich nie
wypowiedział ani jednego słowa, ani też na mnie nie popatrzył. Zapytałem

swego przewodnika o powód takiego zachowania. Wyjaśnił mi, że potępieni są
całkowicie pozbawieni wolności. Każdy musi ponieśd swoją karę w całej jej
rozciągłości. A teraz — dodał — musisz, także wejśd do następnej pieczary. O,
nie! — zaprotestowałem z krzykiem.

Zanim człowiek dostanie się do piekła, musi przedtem odbyd się nad nim sąd. Ja
nie zostałem jeszcze osądzony i nie chcę tam pójśd! Posłuchaj — powiedział —
masz do wyboru: albo wejśd do piekła i uratowad swoich chłopców, albo
pozostad na zewnątrz i pozostawid ich w mękach. Co wybierasz?

Chwilę wahałem się w milczeniu. Oczywiście, kocham swoich chłopców i bardzo
pragnę pomóc im się zbawid — odpowiedziałem, — lecz czy nie ma żadnego
innego sposobu na to? Jest sposób — mówił dalej, — lecz pod warunkiem, że
zrobisz wszystko, co będzie w twojej mocy. Odetchnąłem z ulgą i powiedziałem
sobie natychmiast, że zrobię chętnie wszystko, by uwolnid moich ukochanych
synów duchowych od takich tortur. Wejdź, zatem do środka — powiedział mój
przyjaciel — i przypatrz się, jak dobry, Wszechmogący Bóg miłościwie ofiaruje
tysiące środków, by twoich chłopców doprowadzid do prawdziwej pokuty i
uratowad ich od śmierci wiecznej.

Ujął mnie za dłoo i wprowadził do pieczary. Po kilku krokach poczułem, jak bym
się nagle znalazł w wielkiej okazałej sali, której szklane drzwi kryły parę innych
jeszcze wejśd. Na jednym z nich odczytałem napis: Szóste przykazaniem
Wskazując na niego, mój przewodnik tłumaczył: Przekraczanie tego przykazania
stało się powodem ruiny wiecznej bardzo wielu chłopców. Czy nie chodzili do
spowiedzi. Owszem, przystępowali do niej, lecz albo grzechy zatajali, albo też
wyznawali w sposób niewłaściwy. Jedni ze wstydu podawali fałszywą liczbę
grzechów. Inni oddawali się tym występkom jeszcze w czasie swojego
dzieciostwa, a potem zabrakło im odwagi wypowiedzenia ich przed kapłanem
lub też zrobili to niewystarczająco. Częśd z nich nigdy naprawdę nie żałowała za
swoje przewinienia w tym względzie lub nieszczerze postanawiała unikad ich w
przyszłości.

Nie brakowało i takich, którzy zamiast przebadad swoje sumienie i zrobid
dokładny rachunek, cały swój wysiłek skierowali na to, w jakie słowa ubrad
swoje niecne czyny i oszukad spowiednika. Każdy, umierając w takim stanie
duszy, zdawał sobie dobrze z tego sprawę. Teraz ponosi tragiczne następstwa
przez całą wiecznośd. Tylko szczery żal gładzi te grzechy i zapewnia szczęśliwośd
na wieki. Czy chcesz wiedzied, dlaczego nasz miłosierny Bóg przyprowadził cię
tutaj?

Podniósł zasłonę i zobaczyłem grupę chłopców z Oratorium — wszystkich
znałem doskonale — znajdujących się tutaj ze względu na ten właśnie grzech.
Wielu z nich cieszyło się w Oratorium opinią bardzo dobrych wychowanków. Z

pewnością pozwolisz mi teraz zapisad ich nazwiska, bym mógł ich ostrzec
indywidualnie — krzyknąłem. To wcale nie jest konieczne! Co więc
proponujesz; co mam im powiedzied? W kazaniach mów zawsze o grzechach
przeciwnych czystości. Takie ogólne ostrzeżenie wystarczy. Zrozum, że jeżeli
nawet indywidualnie będziesz ich ostrzegał, chętnie będą ci obiecywali
poprawę, ale tylko w słowach.

Do mocnego postanowienia potrzebna jest Łaska Boża, ale taka, której twoi
chłopcy nie odrzucą. Jeżeli będą się modlid, Bóg okaże im swoją miłośd,
przebaczy i zapomni ich upadki. Ty ze swej strony módl się także i wiele
pokutuj. A gdy chodzi o chłopców, to niech stosują się do tych napomnieo i
radzą swoich sumieo. Ono im podpowie, co czynid należy.

Przez następne pół godziny rozmawialiśmy o warunkach dobrej spowiedzi.
Potem mój przewodnik kilkakrotnie wykrzyknął silnym głosem: — Avertere!
Avertere?!! Co to ma znaczyd — zapytałem?

Zmieo życie!

UWIKŁANI W RZECZY PRZYZIEMNE

Zmieszany, skłoniłem głowę z zakłopotaniem i chciałem odejśd, ale on mnie
powstrzymał. Nie widziałeś jeszcze wszystkiego — wytłumaczył. Podniósł inną
zasłonę, za którą przeczytałem takie zdanie: A ci, którzy chcą się bogacid,
wpadają w pokusę i w zasadzkę, (ITm 6,9).

To nie dotyczy moich chłopców — zaoponowałem — są tak samo biedni jak i ja.
Nie jesteśmy bogaci i nie chcemy nimi byd. Na bogactwo nie zwracamy żadnej
uwagi. Gdy jednak kurtyna się uniosła, zobaczyłem grupę chłopców dobrze mi
znanych. Cierpieli podobne tortury, jak i poprzedni. Mój przewodnik wskazał mi
na nich ze słowami: Jak widzisz, napis odnosi się także i do twoich chłopców.
Jak to możliwe? — zapytałem. Zatem ci wytłumaczę — odrzekł. — Sercami
niektórych chłopców owłada tak silna pokusa posiadania rzeczy materialnych,
że maleje w nich miłośd ku Bogu. Stąd rodzą się grzechy przeciw miłości,
pobożności i łagodności. Już samo pragnienie bogactwa może zdeprawowad
serce, zwłaszcza, jeżeli ono prowadzi do niesprawiedliwości.

Twoi chłopcy są biedni, lecz pamiętaj, że chciwośd i lenistwo to źli doradcy.
Jeden z twoich wychowanków popełnił poważną kradzież w swoim rodzinnym
mieście. Mógł ją naprawid, a przecież wcale o tym nie pomyślał. Inni próbowali
się włamad do spiżarni albo do biura administratora czy ekonoma. Nie brakuje i
tych, którzy grzebią w teczkach i pulpitach swoich kolegów i zabierają im
jedzenie, pieniądze i inne rzeczy, nie mówiąc o kradzieży książek i innych
przedmiotów...

Wymienił wiele nazwisk, a potem ciągnął dalej: Niektórzy znajdują się tutaj, bo
skradli ubrania, bieliznę, koce i płaszcze z szatni Oratorium po to, by wysład

swoim rodzinom do domu. Inni pokutują w tym miejscu za poważną i
świadomie wyrządzoną krzywdę lub też za to, że nie zwrócili rzeczy czy sum
wypożyczonych. Teraz wiesz już wszystko, więc upomnij ich. Muszą
przezwyciężad wszystkie swoje próżne i szkodliwe pragnienia, zachowując
prawo Boże i dbając o swoje czyste sumienie. Inaczej chciwośd może ich
doprowadzid do jeszcze większych wykroczeo...

Zastanawiałem się, dlaczego aż tak okropne kary spotkały chłopców za
przekroczenia, o których oni niewiele myśleli. Mój przewodnik obudził mnie z
zamyślenia słowami: Przypomnij sobie, co ci oznajmiono, gdy widziałeś
zniszczone grona na winorośli. W tej chwili uniósł inną zasłonę, kryjącą wielu
moich chłopców z Oratorium, których natychmiast wszystkich poznałem. Napis
nad zasłoną brzmiał: Korzeo wszystkiego zła. Wiesz, co to znaczy? — zapytał
mnie, — do jakiego grzechu to się odnosi? Do pychy? Zapytałem. A mówiono
mi zawsze, że pycha jest korzeniem wszelkiego zła. Mówiąc generalnie, tak jest,
ale z drugiej strony wiesz dobrze, co sprowokowało Adama i Ewę do
popełnienia grzechu, za który zostali wypędzeni ze swojego ziemskiego raju.
Nieposłuszeostwo? Właśnie! Nieposłuszeostwo jest korzeniem wszelkiego zła.
A co mam swoim chłopcom opowiedzied na ten temat.

POSŁUSZEOSTWO

Słuchaj uważnie: chłopcy, których tu widzisz, przygotowali sobie tak tragiczny
koniec przez nieposłuszeostwo. Ten i ów, kiedy myślałeś, że w nocy spokojnie
śpi, opuścił sypialnię, by włóczyd się po boisku. Wbrew regulaminowi plątał się
po niebezpiecznych terenach, a nawet po rusztowaniach murarskich, narażając
swoje zdrowie, a czasem i życie. Inni szli wprawdzie do kościoła, lecz wbrew
zaleceniom zachowywali się źle. Poniechawszy modlitwę, oddawali się
marzeniom i przeszkadzali innym lub też drzemali w czasie nabożeostwa.

Biada tym, którzy zaniedbują modlitwę! Kto się nie modli, wstępuje na drogę
wiodącą ku potępieniu? Znajdziesz w tym miejscu i takich, którzy, zamiast
śpiewad psalmy czy też godzinki ku czci Najświętszej Dziewicy, czytali świeckie,
lub co gorsza, zakazane książki. Wymienił też inne jeszcze przykłady łamania
dyscypliny. Po jego słowach opanował mnie smutek i przygnębienie. Czy mogę
o tym wspomnied moim chłopcom? — zapytałem, patrząc mu prosto w oczy.
Tak, możesz. Wszystko, co tylko zapamiętasz. Jakich rad powinienem im
udzielid, by uchronid ich od takiej tragedii? Przypominaj im nieustannie, że
przez posłuszeostwo Bogu, Kościołowi, swoim rodzicom i przełożonym, nawet
w drobnych na pozór sprawach, zbawią się na pewno. I nic więcej? Ostrzegaj
ich też przed bezczynnością. Dawid z powodu lenistwa popadł w grzech. Jeśli
będą wciąż zajęci, zabraknie szatanowi sposobności do kuszenia ich.

Skłoniłem głowę i przyobiecałem, że tak uczynię. Na pół omdlony z trwogi i
strachu, zdołałem jedynie wyszeptad: Dzięki ci, że byłeś dla mnie tak dobry.
Teraz, proszę ciebie, wyprowadź mnie już stąd. Dobrze! Chodź zatem ze mną.
Wziął mnie za rękę, by dodad otuchy i podtrzymywał mnie, gdyż z braku sil
słaniałem się na nogach. Po opuszczeniu holu, w zawrotnie szybkim tempie
wróciliśmy na straszny podwórzec i długi korytarz. Minąwszy ostatni portal z
brązu, przewodnik zatrzymał mnie i powiedział: Teraz, kiedy już zobaczyłeś, co
cierpią inni, musisz sam także doświadczyd grozy piekła. Nie, nigdy! Krzyknąłem
przerażony.

DOTKNIJ PIEKIELNYCH MURÓW

Ale on obstawał przy swoim, chociaż ja miałem ochotę uciec. Nie bój się —
powiedział mi — po prostu spróbuj. Dotknij tego muru. Nie mogłem zdobyd się
na odwagę i próbowałem oddalid się, lecz powstrzymał mnie od tego. Spróbuj
— wciąż nalegał. Trzymając mnie mocno za rękę, pociągał ku ścianie. Dotknij
jeden raz — nakazał a będziesz miał prawo opowiedzied, że nie tylko widziałeś,
ale i dotykałeś ścian, za którymi ludzie cierpią wieczne męki. Zrozumiesz, jak
straszny musi byd ostatni mur, skoro już pierwszy jest nie do zniesienia. Popatrz
na tę ścianę! Spojrzałem na nią uważnie.

Wydawała mi się niewiarygodnie gruba. Tysiące takich ścian znajduje się
między nią, a prawdziwym ogniem piekła — tłumaczył mój przewodnik. Tysiące
murów je otacza, każdy ma tysiąc miar grubości i w takiej też odległości
znajduje się jeden od drugiego. Jedna miara to tysiąc mil. Ten pierwszy mur,
zatem jest oddalony o milion milionów mil od piekielnego ognia. Jest to, więc
bardzo odległa krawędź samego piekła.

Słysząc to, instynktownie cofnąłem się, lecz on chwycił moją dłoo, rozwarł ją
siłą i przyciągnął do pierwszego z tysięcy murów. Odczułem tak szalony ból, że
ze skowytem odskoczyłem do tyłu i obudziłem się w swoim łóżku. Dłoo mocno
piekła i musiałem ją trzymad, by złagodzid ból. Wstawszy rano, zauważyłem, że
była spuchnięta. Chociaż przecież tylko we śnie dotykałem muru, z dłoni mojej
schodziła skóra.

Mając na uwadze, że nie należy was zbytnio przerażad, pominąłem opisywanie
wielu strasznych szczegółów, chod je widziałem i przeżywałem. Przez następne
siedem nocy nie mogłem spad, tak dalece czułem; się podekscytowany tym
niesamowitym widzeniem sennym. Wiemy, że nasz Doby Bóg opisywał piekło
zawsze w symbolach. Gdyby ukazał je nam w całej rzeczywistości, nie bylibyśmy
w stanie go pojąd. Nikt ze śmiertelników nie może zrozumied tych spraw.