Genetyka zwierz
ą
t
Hodowla zwierz
ą
t II rok
Wykład 2 (13.10.2008)
Podstawowe poj
ę
cia genetyczne, I prawo Mendla,
współdziałanie genów w obr
ę
bie jednej pary alleli
GENETYKA -
nauka o dziedziczeniu i
zmienno
ś
ci cech
•Genetyka klasyczna
•Cytogenetyka
•Immunogenetyka
•Genetyka molekularna
•Genetyka populacji
•Genetyka cech ilo
ś
ciowych (metody
hodowlane)
• itd
Gen
• podstawowa jednostka dziedziczno
ś
ci, zajmuj
ą
ca
okre
ś
lone miejsce w chromosomie (locus, loci)
• fragment DNA koduj
ą
cy informacj
ę
o sekwencji
aminokwasów w białku lub nukleotydów w RNA (tRNA,
rRNA)
GEN
Gen a allel
gen (locus) warunkuj
ą
cy kolor oczu
allel
warunkuj
ą
cy
kolor niebieski
allel
warunkuj
ą
cy
kolor br
ą
zowy
Wariant dziki – allel koduj
ą
cy kolor br
ą
zowy, który uległ mutacji,
w wyniku której powstał wariant zmutowany koduj
ą
cy kolor
niebieski
Locus genu
barwy
kwiatów
Para
chromosomów
homologicznych
Allel barwy
fioletowej
Allel barwy białej
Genotyp - jeden allel pochodzi od ojca i
jeden od matki
–
homozygotyczny
- wyst
ę
powanie dwóch
identycznych alleli, np.
AA
lub
bb
lub
C
1
C
1
itd.
–
heterozygotyczny
- wyst
ę
powanie dwóch ró
ż
nych
alleli, np.
Aa
lub
Bb
lub
C
1
C
2
itd.
–
hemizygotyczny
– dotyczy genów poło
ż
onych w
chromosomie X, w przypadku osobnika
m
ę
skiego, np..
X
A
Y
lub
X
a
Y
AA XY
aa XX
F1
A
a
X
X
Plemnik A X lub Y
Oocyt a X
I prawo Mendla
• Allele genu wzajemnie wykluczaj
ą
si
ę
w
gametach
(lub: gameta zawiera po
jednym genie z ka
ż
dej pary alleli)
Rodzice (genotyp): Aa
x
Aa
gamety:
A
a
A
a
Potomstwo (F
1
): AA
Aa
aA
aa
Np. AA A1a1 Bb CC c1c1 Dd EE ff
7 par genów (zestaw diploidalny)
Genotyp
gamety
Np.
A A1 B C c1 D E f
7 genów po jednym z
ka
ż
dy pary (zestaw
haploidalny)
I prawo Mendla – dziedziczenie z
dominacj
ą
(Pisum)
• A - gen dominuj
ą
cy; a - gen recesywny
• A - czarne ;
a - czerwone
P:
A
a
x
A
a
Gamety:
A
a
A
a
F
1
(genotypy):
AA
A
a
A
a
aa
(1:2:1)
F
1
(fenotypy): czarny czarny
czarny
czerwony
(3:1)
I prawo Mendla - dziedziczenie
po
ś
rednie (Zea)
• A
1
- czarne; A
2
- białe;
A
1
A
2
- stalowe
P:
A
1
A
2
x
A
1
A
2
F
1
(genotypy):
A
1
A
1
A
1
A
A
2
A
1
A
2
A
2
(1:2:1)
F
1
(fenotypy): czarne stalowe stalowe białe
(1:2:1)
I prawo Mendla - kodominacja
• L
A
- białko L typu A; L
B
- białko L typu B
P:
L
A
L
B
x
L
A
L
B
F
1
(genotypy):
L
A
L
A
L
A
L
B
L
B
L
A
L
B
L
B
(1:2:1)
F
1
(fenotypy): białko
białko
białko
białko (1:2:1)
typu A typu A typu A typu B
oraz B oraz B
A- czarne umaszczenie
(dominuj
ą
ce)
a - czerwone umaszczenie
(recesywne)
(AA, Aa)
A?
aa
F1
o czym
ś
wiadczy
pojawienie si
ę
osobnika
czerwonego w
potomstwie?