©Scania CV AB 1997, Sweden

16:06-31

Wydanie 1

pl

1 710 210

101318

Rozrusznik

Opis czynnoœci naprawczych i serwisowych

2

©

Scania CV AB 1997, Sweden

Spis treœci

Opis uk³adu

Ogólnie

............................................................................3

Przebieg rozruchu i jego zasada ..............................4

Funkcje specyficzne dla

rozrusznika

............................................................................5

Poszukiwanie awarii

W³¹czenie rozrusznika ...........................................7

Wy³¹czenie rozrusznika ...................................... 10

Zgrzyty .............................................................. 13

WydolnoϾ.......................................................... 14

Opis czynnoœci serwisowych i naprawczych

Wszystkie typy

Demonta¿ ........................................................... 15

Monta¿ ............................................................... 16

Bosch JE 6,7 kW

Komplet.............................................................. 18

Szczotki stykowe ................................................. 20

Elektromagnes roboczy ........................................ 23

Bosch JF 4 kW

Komplet.............................................................. 24

Szczotki stykowe ................................................. 26

Elektromagnes roboczy ........................................ 29

Bosch KB 6,6 kW

Komplet.............................................................. 30

Valeo D13 HP 6,6 kW

.......................................................................... 32

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

3

Opis uk³adu

Czêœci sk³adowe

Elektromagnes roboczy
Ramiê ³¹cz¹ce
! Cewki uzwojenia wzbudzaj¹cego z

nabiegunnikami

" Wirnik z prze³¹cznikiem
# Ko³o napêdowe
$ Wspornik z czterema szczotkami stykowymi

105 101

Uruchomienie

Schemat ideowy pod³¹czenia

S4. Wy³¹cznik zap³onu
R2. Wy³¹cznik rozrusznika
M1 Rozrusznik

50

15−3

15−2

15−1

30−1

30

85

86

87

105688

+30

−31

M1

30

50

31

R2

S4

M

Rozrusznik uruchamiany jest b¹dŸ przez

napiêcie sterownicze (napiêcie 50) b¹dŸ przez

pr¹d dostarczany przez baterie (napiêcie 30).

Napiêcie 50 uruchomia wy³¹cznik. Dok³adna

zasada uruchomienia wy³¹cznika jest ró¿na dla

ró¿nych pojazdów w zale¿noœci od

wyposa¿enia.

Kiedy napiêcie 50 zostaje w³¹czone,

elektromagnes roboczy (solenoid) w

rozruszniku zostaje pod³¹czony do pr¹du. Kiedy

napiêcie 50 zostaje wy³¹czone, napiecie do

lektromagnesu roboczego znów zostaje

wy³¹czone.

Napiêcie 30 zasilane jest bezpoœrednio przez

baterie i przez alternator.

Rozrusznik

4

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Przebieg rozruchu i jego

zasada

Rozrusznik i elektromagnes roboczy zespolone

s¹ w jednej jednostcê.

1 Przy pod³¹czeniu napiêcia do

elektromagnesu roboczego, elektromagnes

napêdza ko³o rozrusznika w wieñcu

zêbatym silnika wysokoprê¿nego. Ko³o

rozrusznika mo¿e siê przesuwaæ na osi

wirnika silnika elektrycznego.

105 102

2 W chwili zupe³nego zazêbienia ko³a

rozrusznika z wieñcem zêbatym silnika

wysokoprê¿nego zwiera siê para styków w

elektromagnesie roboczym, co powoduje

dop³yw pr¹du do silnika elektrycznego.

- Bosch JF: Silnik elektryczny zostaje w

pe³ni zasilany bezpoœrednio pr¹dem w

chwili zwarcia pary styków. Ko³o

napêdowe praktycznie rzecz bior¹c musi

siê zazêbiæ z wieñcem zêbatym, ¿eby

wprawiæ w ruch wirnik.

105 103

3 Po rozruchu silnika wysokoprê¿nego, ko³o

napêdowe za poœrednictwem wolnego ko³a

uniemo¿liwia silnikowi wysokoprê¿nemu

napêd rozrusznika przy za wysokich

(szkodliwych) obrotach. Ko³o napêdowe

pozostanie zazêbione z wieñcem zêbatego

do chwili ustania zasilania elektromagnesu

roboczego napiêciem. Ko³o napêdowe

zostaje cofniête przez sprê¿ynê powrotn¹ w

elektromagnesie roboczym i zasilanie

pr¹dem rozrusznika zostaje przerwane.

105 104

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

5

Bosch JE

W³¹czenie wewnêtrzne

1) Uzwojenie podtrzymuj¹ce, 2) Uzwojenie

ci¹gowe, 3) Uzwojenie wzbudzaj¹ce (seryjne),

4) Uzwojenie wzbudzaj¹ce (bocznikowe),

30) Bateria+, 31) Uziemienie, 50) Napiêcie

steruj¹ce

50

30

M

1

2

3

4

31

Zazêbienie z wieñcem zêbatym

Ko³o napêdowe z woln¹ przek³adni¹ jest

obci¹¿one resorem. Jeœli ko³o napêdowe zbli¿a

siê do zêba w wieñcu zêbatym, resor zostaje

sprê¿ony i ko³o napêdowe bêdzie siê obracaæ

wokó³ skoœnie wyciêtych rowków. Kiedy ko³o

napêdowe dojdzie do przerwy miêdzy dwoma

zêbami, ko³o zazêbia siê i wówczas rozrusznik

zaczyna dawaæ napêd.

Bosch JF

W³¹czenie wewnêtrzne

1) Uzwojenie podtrzymuj¹ce, 2) Uzwojenie

ci¹gowe, 3) uzwojenie wzbudzaj¹ce (seryjne),

30) Bateria +, 50) Napiêcie steruj¹ce

50

30

1

2

3

M

Zazêbienie z wieñcem zêbatym

Ko³o napêdowe z woln¹ przek³adni¹ jest

obci¹¿one resorem. Jeœli ko³o napêdowe zbli¿a

siê do zêba wieñca zêbatego, resor zostaje

sprê¿ony i rozrusznik zacznie obracaæ z pe³n¹

si³¹ ko³o napêdowe zazêbiaj¹c siê z nim. Kiedy

ko³o napêdowe dojdzie do przerwy miêdzy

dwoma zêbami, ko³o zazêbi siê pod naciskiem

resora.

Rozrusznik

6

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Bosch KB

W³¹czenie wewnêtrzne

1) Uzwojenie podtrzymuj¹ce, 2) Uzwojenie

ci¹gowe, 3) Uzwojenie wzbudzaj¹ce (Serie-),

30) Bateria+, 31) Uziemienie, 50) Napiêcie

steruj¹ce

50

30

M

31

1

2

3

3

Przebieg rozruchu

Rozrusznik typu Bosch KB nie posiada

elektromagnesu roboczego po stronie

zewnêtrznej. Zamiast tego dr¹¿ek w wa³ku

centralnym wirnika zostaje namagnetyzowany i

obracaj¹c siê umo¿liwia zazêbianie ko³a

napêdowego.

Zazêbienie z wieñcem zêbatym

Rozrusznik obraca powoli ko³o napêdowe ze

s³ab¹ moc¹ do przerwy miêdzy dwoma zêbami.

W tym samym czasie wbudowany

elektromagnes roboczy sprawia, ¿e ko³o

napêdowe siê przesuwa do wieñca zêbatego.

Kiedy ko³o napêdowe dochodzi do przerwy

miêdzy dwoma zêbami, ko³o napêdowe zazêbia

siê i rozrusznik rozpoczyna napêd z pe³n¹ moc¹.

Valeo D13 HP

W³¹czenie wewnêtrzne

1) Uzwojenie podtrzymuj¹ce, 2) Uzwojenie

ci¹gowe, 3) Uzwojenie wzbudzaj¹ce (seryjne),

4) Uzwojenie wzbudzaj¹ce (bocznikowe),

30) Bateria+, 31) Uziemienie, 50) Napiêcie

steruj¹ce

50

30

M

1

2

3

4

105105

31

Zazêbienie z wieñcem zêbatym

Ko³o napêdowe z woln¹ przek³adni¹ jest

obci¹¿one resorem. Jeœli ko³o napêdowe zbli¿a

siê do zêba wieñca zêbatego, resor zostaje

sprê¿ony i ko³o napêdowe obraca siê wokó³

skoœnie wyciêtych rowków. Kiedy ko³o

napêdowe obracaj¹c siê dochodzi do przerwy

miêdzy dwoma zêbami, ko³o siê zazêbia i

rozrusznik zaczyna napêd.

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

7

Obwód rozrusznika

Do wykonania próby izolacyjnej, potrzebne jest Ÿród³o napiêcia 80 V. Nie mo¿na zatem u¿yæ

normalnego woltoamperomierza.

W³¹czenie rozrusznika

1. Rozrusznik nie pobiera napiêcia w chwili przekrêcenia klucza

wy³¹cznika zap³onu.

Awaria:
Wy³acznik rozrusznika R2 nie zosta³ uruchomiony.

Przyczyna:
Wy³¹cznik nie wiedzia³, ¿e wy³¹cznik zap³onu S4 uruchomi³ po³¹czenie 86 wy³¹cznika.

Komentarz:
Wy³¹cznik R2 ma przyj¹æ po³o¿enie rozruchu kiedy wy³¹cznik zap³onu znajdzie siê w po³o¿eniu 50

(tzn. napiêcie 50 do z³¹cza wy³¹cznika 86) a z³¹cze 85 na wy³¹czniku jest uziemione (31).

-

Ciê¿arówka z VPS: Uziemieniem wy³¹cznika steruje jednostka E7.

-

Autobus: Wy³¹cznik R2 zostaje uruchomiony przez R505, który z kolei podlega sterowany w

wypadku gdy alternator zasila napiêciem D+.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ przewody i pod³¹czenia ³¹czenie rozrusznika. Sprawdziæ z³¹cze przewodów wy³¹cznika

rozrusznika.

Poszukiwanie awarii

Rozrusznik

8

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

2. Elektromagnes roboczy zosta³ uruchomiony, ale ko³o napêdowe siê nie

zazêbia.

Awaria 1:
Ko³o napêdowe zaciê³o siê na osi.

-

Bosch JF: Rozrusznik "obraca siê, lecz nie napêdza".

-

Bosch KB: Rozrusznik "obraca siê, lecz nie napêdza".

Przyczyna:
Napiêcie 50 mog³o byæ za niskie. Rdza na osi ko³a napêdowego mog³a spowodowaæ tak wysokie tarcie, ¿e

ko³o napêdowe nie jest w stanie siê ruszyæ. Elektromagnes roboczy mo¿e byæ przegrzany. Ramiê ³¹cz¹ce

mog³o zwolniæ uchwyt, pêkn¹æ lub œruba ramienia mog³a puœciæ.

Komentarz:
Awaria mo¿e w najgorszym wypadku doprowadziæ do uszkodzenia wieñca zêbatego.

CzynnoϾ zaradcza:
Odczekaæ 5 minut do och³odzenia elektromagnesu roboczego. Sprawdziæ napiêcie 50. Zdj¹æ ewentualnie

rozrusznik i sprawdziæ czy ko³o napêdowe mo¿e siê obracaæ wzd³u¿ osi bez zacinania. Jeœli oœ jest

zardzewia³a, nale¿y j¹ nasmarowaæ i przeczyœciæ. Sprawdziæ czy ko³o napêdowe nie jest uszkodzone i

obróciæ ca³e wieniec zêbaty w poszukiwaniu uszkodzeñ. Wymieniæ ewentualnie rozrusznik i/lub wieniec

zêbaty. Sprawdziæ ramiê ³¹cz¹ce.

Awaria 2:
Ko³o napêdowe nie zaskakuje miêdzy zêbami.

Przyczyna:
Napiêcie 50 mog³o byæ za niskie. Urz¹dzenie dopasowania rozrusznika mog³o ulec awarii. Elektromagnes

roboczy mo¿e byæ przegrzany.

Komentarz:
Patrz aktualny typ rozrusznika "Zazêbienie z wieñcem zêbatym" w opisie dzia³ania przebiegu zazêbienia.

CzynnoϾ zaradcza:
Odczekaæ 5 minut do och³odzenia elektromagnesu roboczego. Sprawdziæ napiêcie 50. Sprawdziæ czy

urz¹dzenie dopasowuj¹ce ko³a napêdowego jest stanie siê poruszaæ.

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

9

3. Rozrusznik siê zazêbia, ale nie daje napêdu.

Awaria:
Rozrusznik nie pobiera zasilania 30.

Przyczyna:
Przerwa w rozruszniku lub brak napiêcia zasilaj¹cego.

Komentarz:
Albo jest awaria w rozruszniku albo w przewodach uziemienia lub baterii+.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ przewody 30 i 31 na rozruszniku. Sprawdziæ styki na wsporniku szczotek jak równie¿ stan

zu¿ycia szczotek stykowych i komutatora. Wymieniæ szczotki stykowe w razie potrzeby.

Rozrusznik

10

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Wy³¹czenie rozrusznika

1. Elektromagnes roboczy siê nie wy³¹cza po uwolnieniu klucza

wy³¹cznika zap³onu.

Awaria 1:
Wy³¹cznik rozrusznika nie zosta³ unieruchomiony.

Przyczyna:
Wy³¹cznik rozrusznika nie wiedzia³, ¿e wy³¹cznik zap³onu S2 wy³¹czy³ przewód 86 wy³¹cznika

rozrusznika albo wy³¹cznik rozrusznika jest zepsuty.

Komentarz:
Wy³¹cznik rozrusznika ma pozostaæ w po³o¿eniu rozruchu tak d³ugo, jak wy³¹cznik zap³onu pozostaje

w po³o¿eniu 50 (tzn. napiêcie 50 zasila z³¹cze 86 wy³¹cznika rozrusznika).

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ wy³¹cznik rozrusznika.

Z³¹cze 86: Ma byæ pod napiêciem tylko kiedy klucz wy³¹cznika zap³onu znajduje siê w po³o¿eniu

rozruchu (napiêcie 50). Przewód górny miêdzy z³¹czem 30 i z³¹czem 87: Maj¹ mieæ styk tylko kiedy

z³¹cze 86 jest pod napiêciem.

Awaria 2:
Napiêcie 50 zasilaj¹ce rozrusznik zostaje przerwane, jednak elektromagnes roboczy nie powraca do

swojego nieobci¹¿onego po³o¿enia.

Przyczyna:
Sprê¿yna powrotna elektromagnesu roboczego ju¿ nie sprê¿ynuje lub pêk³a.

Komentarz:
Brak si³y sprê¿ynowania potrzebnej do ruchu powrotnego ko³a napêdowego.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ sprê¿ynê elektromagnesu roboczego. Ewentualnie wymieniæ elektromagnes roboczy.

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

11

2. Rozrusznik nadal daje napêd obrotowy po uwolnieniu klucza wy³¹cznika

zap³onu.

Awaria:
Napiêcie zasilania wirnika nie ustaje.

Przyczyna:
Zestyk zwierny pr¹du wirnika zosta³ przeci¹¿ony i nast¹pi³o zwarcie w elektromagnesie roboczym. Ko³o

napêdowe zacina siê na wa³ku wirnika.

Komentarz:
Inne czêœci rozrusznika mog¹ zostaæ uszkodzone. Próbowaæ znaleŸæ przyczynê przeci¹¿enia, ¿eby

zapobiec ponownemu wyst¹pieniu awarii.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ czy ko³o napêdowe siê na zacina na osi ³ku wirnika. Wymieniæ elektromagnes roboczy z

zestykiem zwiernym. Usun¹æ ewentualnie przyczynê przeci¹¿enia.

Rozrusznik

12

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

3. Ko³o napêdowe siê nie wyzêbia po zatrzymaniu silnika, mimo

wy³¹czenia magnesu.

Awaria:
Manewrowanie magnesem ko³a napêdowego nie dzia³a.

Przyczyna:
Ramiê ³¹cz¹ce mog³o zwolniæ uchwyt, pêkn¹æ lub œruba jarzma mog³a pêkn¹æ. Ko³o napêdowe mog³o

siê zaci¹æ na osi.

Komentarz:
Awaria wkrótce spowoduje powa¿ne uszkodzenia rozrusznika. Nadmierne obroty ustan¹ w chwili

uwolniena klucza wy³¹cznika zap³onu.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ czy ko³o napêdowe siê nie zaciê³o na osi wirnika i czy ramiê ³¹cz¹ce dzia³a prawid³owo.

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

13

Zgrzyty

1. Rozrusznik wydaje nieprzyjemne dŸwiêki w czasie napêdu.

Awaria:
Gniazda wirnika lub ko³a napêdowego s¹ uszkodzone. Zêby ko³a napêdowego lub wieñca zêbatego s¹

uszkodzone.

Przyczyna:
Uszkodzenia powierzchni ³o¿yskowych przyczyni³y siê do za wysokiego tarcia. Zêby ko³a napêdowego

lub wieñca zêbatego zosta³y uszkodzone z powodu uruchomienia rozrusznika w czasie pracy silnika

wysokoprê¿nego.

-

Bosch JF: Zêby ko³a napêdowego lub wieñca zêbatego mog³y zostaæ uszkodzone, poniewa¿ ko³o

napêdowe zaciê³o såê na osi.

Komentarz:
Jedno ³o¿ysko lub kilka ³o¿ysk zosta³o uszkodzonych na skutek zu¿ycia lub zanieczyszczenia.

CzynnoϾ zaradcza:
Wymieniæ rozrusznik. Sprawdziæ i ewentualnie wymieniæ wieniec zêbaty.

-

Bosch JF: Sprawdziæ czy ko³o napêdowe siê nie zaciê³o na osi. Przeczyœciæ i nasmarowaæ w razie

potrzeby.

Rozrusznik

14

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

WydolnoϾ

1. Rozrusznik jest "s³aby".

Awaria:
Rozrusznik nie osi¹ga wystarczaj¹co wysokich obrotów Ÿeby móc uruchomiæ silnik wysokoprê¿ny.

Przyczyna:
Napiêcie 30 jest za niskie lub styk w rozruszniku jest wadliwy.

Komentarz:
Zasilanie rozrusznika musi wynosiæ co najmniej 18 V celem uruchomienia elektromagnesu roboczego.

Opór w przewodzie 30 musi byæ mniejszy ni¿ 0,003 ohma.

CzynnoϾ zaradcza:
Sprawdziæ stan baterii i opór przewodu 30. Sprawdziæ czy urz¹dzenia stykowe w rozruszniku nie s¹

spalone.

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

15

Rozrusznik

Rozk³adanie (dotyczy wszysktich typów)

1 Przerwaæ zasilanie pojazdu przy pomocy

wy³¹cznika baterii lub przez uwolnienie

zacisków na baterii.

2 Zdj¹æ ewentualne ochrony

przeciwha³asowe.

3 Dotyczy tylko niektórych rozruszników:

Odkrêciæ œrubê do oplotu uziemienia (31).

4 Od³¹czyæ przewód do przewodu dodatniego

(30) i do przewodu steruj¹cego (50).

5 Odgi¹æ przewody.

6 Odkrêciæ œruby mocuj¹ce rozrusznik na

pokrywie ko³a zamachowego.

!

OSTRZE¯ENIE!

Istnieje niebezpieczeñstwo obra¿eñ

przez zgniecenie. Rozrusznik jest

bardzo ciê¿ki. UwaŸaæ na obraŸenia

cielesne!

7 OstroŸnie wyci¹gn¹æ rozrusznik.

WA¯NE! Prawdziæ czy ko³o napêdowe nie jest

uszkodzone. W wypadku uszkodzenia ko³a

napêdowego nale¿y sprawdziæ ca³y wieniec

zêbaty w poszukiwaniu uszkodzeñ. Patrz grupa

1 "Silnik".

Opis czynnoœci serwisowych i

naprawczych

Rozrusznik

16

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Monta¿ (dotyczy wszystkich typów)

Pod³¹czenia

Rozmieszczenie biegunów Bosch JE/JF,

Valeo D13 HP

Pr¹¿kowany przewód wskazuje uziemienie

elektromagnesu roboczego na 2-biegunowych

rozrusznikach.

50

30

31

105213

Rozmieszczenie biegunów Bosch KB

30

31

50

05214

Wymiary i moment obrotowy

Bosch JE

Bosch JF

Bosch KB Valeo D13 HP

50 (przewód steruj¹cy) M6: 2,5 +/- 0,5 Nm M4: 1,2 +/- 0,1 Nm M6

M6: 3,5 +/- 0,5 Nm

30 (przewód dodatni)

M12: 28 +/- 4 Nm M10: 28 +/- 4 Nm M10

M12: 23+/-3 Nm

31 (przewód uziemienia) M10: 18 +/- 2Nm

(M8

)

1. Tylko na 2-biegunowym rozruszniku. 1-biegunowy rozrusznik zostaje pod³¹czony do masy przez pokrywê ko³a

zamachowego.

M10

M10 15 +/- 3 Nm

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

17

Opis

1 Upewniæ siê, ¿e zasilanie pojazdu jest

przerwane.

2 Przeczyœciæ dooko³a otworu w pokrywie

ko³a zamachowego

3 Na³o¿yæ rozrusznik na miejsce i przykrêciæ

go do podkrywy ko³a zamachowego.

- Bosch JF na silniku D9: Sprawdziæ czy

podk³adka odleg³oœciowa jest na miejscu

miêdzy rozrusznikiem i pokryw¹ ko³a

zamachowego.

4 Oczyœciæ pod³aczenia przewodów.

5 Pod³¹czyæ przewody do odpowiednich

biegunów w nastêpuj¹cym porz¹dku:

- Przewód sterowniczy, 50

- Bateria+, 30

- Niektóre rozruszniki: Uziemienie, 31

6 Pd³¹czyæ pojazd do pr¹du i uruchomiæ

silnik.

7 Zamontowaæ ewentualne os³ony

przeciwha³asowe.

Rozrusznik

18

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Bosch JE 6,7 kW

Komplet

Specyfikacje

Widok zespo³u rozebranego

Efekt

6,7 kW

Kierunek obrotu (patrz¹c na pokrywê ko³a zamachowego)

Odwrotnie do ruchu

wskazówek zegara

Œrednica min. komutatora

42,5 mm

D³ugoœæ min. szczotek stykowych

17,5 mm

Napór sprê¿yn szczotek stykowych

47-53 N

Opór uzwojenia ci¹gowego

0,5 ohma

Opór uzwojenia podtrzymuj¹cego

2,5 ohma

Maks. rzut promieniowy wzd³u¿ny w wirniku

0,10 mm

Maks. rzut promieniowy w komutatorze

0,03 mm

105 112

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

32

33

34

35

36

37

38

38

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

19

Uzwojenie magnetyzuj¹ce
Œruba
! Sprê¿yna naporowa
" £o¿ysko
# Œruba
$ Pierœcieñ uszczelniaj¹cy
% Nakrêtka
& Ko³ek gwintowany
' Œruba

Œruba
£o¿ysko poœrednie
Podk³adka ³o¿yska poœredniego
! Wolna przek³adnia
" Podk³adka
# Wirnik
$ Tylna tarcza ³o¿yskowa
% £o¿ysko
& Zestaw szczotek stykowych
' Wspornik wêgla
Pokrywa
Œruba
Œruba

! Podk³adka
" Nakrêtka
# Podk³adka
$ Szyna pr¹dowa
% Ramiê ³¹cz¹ce
& Elektromagnes roboczy (solenoid)
' Przednia tarcza ³o¿yskowa / przód
! Œruba
! Podk³adki odleg³oœciowe i uszczelka
! Czêœci do zamontowania szyny pr¹dowej
!! Podk³adka
!" Nakrêtka
!# Podk³adka
!$ Œruba
!% £o¿ysko
!& O-ring

Rozrusznik

20

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Szczotki stykowe

Wymiana

Wartoœci pomiarowe

Wymagany sprzêt
Do ³atwej i pewnej wymiany szczotek

stykowych i sprê¿yn potrzebne s¹ cztery

urz¹dzenia blokuj¹ce do sprê¿yn. Mo¿na je

³atwo samemu zrobiæ z cienkiej blachy pociêtej

na cztery czêœci ok. 20 x 40 mm.

Opis czynnoœci serwisowych i

naprawczych
Przed dokonaniem wymiany nale¿y

rozmontowaæ rozrusznik (patrz "Demonta¿

rozrusznika").

1 Zaznaczyæ po³o¿enie tylnej tarczy

³o¿yskowej przy pomocy flamastra.

2 Zdj¹æ tyln¹ os³onê ochronn¹.

3 Rozkrêciæ œruby przelotowe i zdj¹æ tyln¹

tarczê ³o¿yskow¹.

Najmniejsza d³ugoœæ szczotek stykowych

17,5 mm

Zestaw szczotek stykowych

Nr art: 1 405 977

Sprê¿yny do szczotek stykowych

Nr art: 1 405 976

105 136

2

3

1

Bosch JE

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

21

4 Rozkrêciæ œruby przewodów szczotek

stykowych.

5 Zamontowaæ urz¹dzenia blokuj¹ce do

sprê¿yn, ¿eby odci¹¿yæ szczotki stykowe od

naporu sprê¿yn.

6 Zdj¹æ p³ytê wspornika szczotek po

zaznaczeniu jej po³o¿enia w stosunku do

os³ony biegunów.

7 Sprawdziæ czy komutator nie jest

uszkodzony. Przeczyœciæ go ewentualnie i

oczyœciæ p³ytki w razie potrzeby.

105 137

4

5

6

8 Zdj¹æ wêgiel stykowy i stare œruby

u¿ywaj¹c œrubokrêta.

105 138

9 Na³o¿yæ nowy wêgiel stykowy na wspornik

wêgla. Nie zak³adaæ narazie sprê¿yn.

10 Na³o¿yæ z powrotem p³ytê wspornika

szczotek zgodnie z zaznaczon¹ kresk¹ z

nowym wêglem i pod³¹czyæ przewody do

wêgla.

Rozrusznik

22

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

11 Na³o¿yæ nowe sprê¿yny na wêgiel. U¿yæ

ma³ego œrubokrêta przy³o¿onego do œrodka

sprê¿yn, ¿eby je naprê¿yæ (o pó³ obrotu

odwrotnie do ruchu wskazówek zegara).

!

OSTRZE¯ENIE!

U¿ywaæ okularów ochronnych!

Wspornik wêgla ma bardzo du¿¹ si³ê

naprê¿enia.

- Na³o¿yæ krzywkê naporow¹ wêgla.

- Naprê¿yæ sprê¿ynê o pó³ obrotu.

- Nacisn¹æ na œrodek sprê¿yny na blaszce

mocuj¹cej.

12 Na³o¿yæ z powrotem tarczê ³o¿yskow¹

wed³ug kresek zaznaczonych flamastrem.

13 Na³o¿yæ os³onê ochronn¹.

14 Zamontowaæ rozrusznik (patrz "Monta¿

rozrusznika").

105 139

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

23

Elektromagnes roboczy (solenoid)

Wymiana

Wartoœci pomiarowe

Wymagane czêœci

Obwód ci¹gowy

0,5 ohma

Obwód podtrzymuj¹cy

2,5 ohma

Elektromagnes roboczy (komplet)

Nr art: 1 405 979

Opis czynnoœci serwisowych i

naprawczych
Przed dokonaniem wymiany nale¿y

rozmontowaæ rozrusznik (patrz "Demonta¿

rozrusznika").

1 Odkrêciæ œruby mocuj¹ce elektromagnes

roboczy na przedniej tarczy ³o¿yskowej.

2 Odkrêciæ szynê pr¹dow¹ elektromagnesu

roboczego przy obudowie biegunowej.

3 Zdj¹æ obudowê i rdzeñ elektromagnesu

roboczego.

4 Zainstalowaæ nowy rdzeñ. Nasmarowaæ

p³aszczyznê przyporow¹ z ramieniem

³¹cz¹cym smarem odpornym na wysok¹

temperaturê. Rdzeñ ma siê zazêbiæ z

ramieniem ³¹cz¹cym w przedniej tarczy

³o¿yskowej.

5 Nasmarorwaæ rdzeñ smarem odpornym na

wysok¹ temperaturê i za³o¿yæ obudowê

elektromagnesu roboczego. Przykrêciæ go

do przedniej tarczy ³o¿yskowej. Pod³¹czyæ

szynê pr¹dow¹ do os³ony biegunów.

6 Zamontowaæ rozrusznik (patrz "Monta¿

rozrusznika").

105140

Bosch JE

Rozrusznik

24

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Bosch JF 4kW

Komplet

Specyfikacje

Widok zespo³u rozebranego

Efekt

4 kW

Kierunek obrotu (patrz¹c na pokrywê ko³a zamachowego)

Odwrotnie do ruchu

wskazówek zegara

Œrednica min. komutatora

42,5 mm

D³ugoœæ min. szczotek stykowych

8,5 mm

Napór sprê¿yn szczotek stykowych

27-46 N

Opór uzwojenia ci¹gowego

1,33 ohma

Opór uzwojenia podtrzymuj¹cego

4,34 ohmy

Maksymalny rzut promieniowy w wirniku

0,05 mm

Maksymalny rzut promieniowy w komutatorze

0,03 mm

105111

30

31

31

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

25

Uzwojenie magnetyzuj¹ce
Œruba
! Sprê¿yna naporowa
" Tulejka pra¿ona
# Œruba
$ Podk³adka sprê¿ysta
% Nakrêtka
& Ko³ek gwintowany
' Podk³adka

Nakrêtka
£o¿ysko poœrednie
Tulejka pra¿ona
! Wolna przek³adnia
" Tulejka pra¿ona
# Wirnik
$ Tylna tarcza ³o¿yskowa
% Tulejka pra¿ona
& Zestaw szczotek stykowych
' Wspornik wêgla
Pokrywa
Œruba
Œruba
! Jarzmo zaciskowe
" Nakrêtka do œruby biegunowej
# Podk³adka sprê¿ysta
$ Nakrêtka do œruby biegunowej
% Ramiê ³¹cz¹ce
& Elektromagnes roboczy (solenoid)
' Przednia tarcza ³o¿yskowa / przód
! Œruba
! Zestaw kotwiczny

Rozrusznik

26

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Szczotki stykowe

Wymiana

Wartoœci pomiarowe

Wymagany sprzêt

Opis czynnoœci serwisowych i

naprawczych
Przed dokonaniem wymiany nale¿y

rozmontowaæ rozrusznik (patrz "Rozrusznik,

demonta¿ ").

1 Tylko na 2-biegunowym rozruszniku:

Rozkrêciæ przewód 31 elektromagnesu

roboczego na tylnej tarczy ³o¿yskowej.

2 Zdj¹æ tyln¹ os³onê ochronn¹.

3 Zdj¹æ podk³adkê oporow¹ w kszta³cie litery

U, podk³adkê ustalaj¹c¹, uszczelkê gumow¹

i dwie nakrêtki. Zdj¹æ tyln¹ tarczê

³o¿yskow¹.

4 Odgi¹æ jêzyczki oporowe i zdj¹æ obydwie

szczotki dodatnie ze wspornika. Szczotki

dodatnie wyposa¿one s¹ w czerwony

przewód giêtki. Szczotki ujemne mog¹

pozostaæ na wsporniku szczotek w chwili

uwolnienia napóru sprê¿yny na komutator.

Najmniejsza d³ugoœæ szczotek stykowych

8,5 mm

Zestaw szczotek stykowych

Nr art: 313 267

Sprê¿yny do szczotek stykowych

Nr art: 313 261

105426

Bosch JF

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

27

5 Zdj¹æ p³ytê wspornika szczotek ze

szczotkami ujemnymi po zaznaczeniu

po³o¿enia p³yty w stosunku do os³ony

biegunów.

6 Zdj¹æ szczotki ujemne i stare sprê¿yny przy

pomocy œrubokrêtu.

7 Sprawdziæ czy komutator nie jest uszkod

zony. Przeczyœciæ go ewentualnie i oczyœciæ

go w razie potrzeby.

8 Od³¹czyæ przykrêcone przewody szczotek

dodatnich z cewki uzwojenia

wzbudzaj¹cego.

9 Na³o¿yæ nowe szczotki dodatnie na

uzwojenie wzbudzeniowe w os³onie

biegunowej.

105427

105428

10 Na³o¿yæ nowe szczotki ujemne na wspornik.

11 Zamontowaæ wspornik zgodnie z

zaznaczonymi kreskami. Zamontowaæ nowe

szczotki dodatnie i nowe sprê¿yny i zagi¹æ

jêzyczki oporowe na szczotki stykowe

p³askimi szczypcami.

105427

12 Za³o¿yæ tyln¹ tarczê ³o¿yskow¹. Dopasowaæ

wejœcie przewodu elektrycznego do tarczy.

13 Œcisn¹æ rozrusznik dwoma nakrêtkami.

Za³o¿yæ podk³adki ustalaj¹ce i podk³¹dkê

oporow¹ na koniec osi wirnika.

14 Tylko na 2-biegunowym rozruszniku:

Pod³¹czyæ przewód 31 elektromagnesu

roboczego na tyln¹ tarczê ³o¿yska.

15 Sprawdziæ luz wzd³u¿ny wirnika. Powinien

wynosiæ 0,1- 0,3 mm. W razie potrzeby

na³o¿yæ odpowiedni¹ iloœæ podk³adek

ustalaj¹cych celem uzyskania

odpowiedniego luzu. Na³o¿yæ uszczelkê

105426

Rozrusznik

28

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

gumow¹ i os³onê ochronn¹.

16 Zamontowaæ rozrusznik (patrz "Rozrusznik,

monta¿").

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

29

Elektromagnes roboczy (solenoid)

Wymiana

Wartoœci pomiarowe

Wymagane czêœci

Obwód ci¹gowy

1,33 ohma

Obwód podtrzymuj¹cy

4,34 ohmy

Elektromagnes roboczy (komplet)

Nr art: 386 768

Opis czynnoœci serwisowych i

naprawczych
Przed dokonaniem wymiany nale¿ rozmontowaæ

rozrusznik (patrz "Demonta¿ rozrusznika")

1 Tylko na rozruszniku 2-biegunowym:

Od³¹czyæ przewód uziemienia

elektromagnesu roboczego od przewodu 31

na tylnej tarczy ³o¿yskowej.

2 Od³¹czyæ przewód cewki uzwojenia

wzbudzaj¹cego przy magnesie roboczym.

3 Rozkrêciæ œruby mocuj¹ce elektromagnes

roboczy na przedniej tarczy ³o¿yskowej.

4 Zdj¹æ obudowê i rdzeñ elektromagnesu

roboczego.

5 Na³o¿yæ nowy rdzeñ. Nasmarowaæ

powierzchniê przyporu do ramienia

³¹cz¹cego smarem wytrzyma³ym na

wysokie temperatury. Sprawdziæ czy siê

zazêbia z ramieniem ³¹cz¹cym w przedniej

tarczy ³o¿yskowej.

6 Nasmarowaæ rdzeñ smarem wytrzyma³ym

na wysokie temperatury. Na³o¿yæ now¹

obudowê elektromagnesu roboczego i

wkrêciæ go do przedniej tarczy ³o¿yskowej.

105436

7 Pod³¹czyæ przewód uzwojenia

wzbudzaj¹cego do elektromagnesu

roboczego.

8 Tylko na rozruszniku 2-biegunowym:

Pod³¹czyæ przewód uziemienia

elektromagnesu roboczego do przewodu 31

na tylnej tarczy ³o¿yskowej.

9 Zamontowaæ rozrusznik (patrz "Rozrusznik,

monta¿").

Bosch JF

Rozrusznik

30

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Bosch KB 6,6 kW

Rozk³adanie

Specyfikacje

Widok zespo³u rozebranego

Efekt

6,6 kW

Kierunek obrotu (patrz¹c na pokrywê ko³a zamachowego)

Odwrotnie do ruchu

wskazówek zegara

Œrednica min. komutatora

47,5 mm

D³ugoœæ min. szczotek stykowych

10 mm

Napór sprê¿yn szczotek stykowych

20-23 N

Opór uzwojenia ci¹gowego

0,33 ohma

Opór uzwojenia podtrzymuj¹cego

6,3 ohmy

Maksymalny rzut promieniowy w wirniku

0,08 mm

Maksymalny rzut promieniowy w komutatorze

0,03 mm

3

6

8

12

13

19

19

20

20

21

22

23

19

24

25

32

32

35

41

45

46

105919

Rozrusznik

160631pl.01

© Scania CV AB 1997, Sweden

31

Uzwojenie magnetyzuj¹ce i kad³ub

rozrusznika

Œruba
! Elektromagnes roboczy
" Tarcza rozrusznika
# Uszczelka
$ Wy³¹cznik rozrusznika
% £o¿ysko wa³eczkowe
& Pokrywa
' Tulejka pra¿ona

Wirnik
£o¿ysko igie³kowe
Podk³adka sprê¿ysta
! Œruba
" Zamek
# Œruba
$ Podk³adka sprê¿ysta
% Podk³adka
& Sprzêg³o tarczowe z osi¹
' Podk³adka
Nakrêtka
Œruba odleg³oœciowa
Podk³adka
! Uszczelka
" Podk³adka
# Œruba
$ Popychacz
% Pierœcieñ

& Kula
' Pierœcieñ rozporowy
! Sprê¿yna naporowa
! Pierœcieñ
! Ko³ek gwintowany
!! Ko³o napêdowe
!" Klin
!# Podk³adka ustalaj¹ca
!$ Nakrêtka
!% Tarcza rozrusznika
!& Sprê¿yna naporowa
!' Szyna pod³¹czeniowa
" Przewody elektryczne
" Uszczelka
" Panew
"! Szczotka stykowa
"" Œruba
"# Przewód
"$ Przewód
"% Podk³adka

Rozrusznik

32

© Scania CV AB 1997, Sweden

160631pl.01

Valeo D13 HP 6,6 kW

Ogólnie

Narazie brak opisu czynnoœci naprawczych i

serwisowych i widoku zespo³u rozebranego do

rozrusznika Valeo D13 HP 6,6 kW.

Rozrusznik