Nevill Drury - Psychologia transpersonalna




Poczatki Ruchu Transpersonalnego.

W jednym ze swoich informatorow, krazacych po Instytucie Esalen w
maju 1965 r., Michael Murphy postawil pytanie, ktore stalo sie centralna
kwestia dla calego transpersonalnego stanowiska: "Czym jest fundamentalny
proces rozwoju, ktory przenosi ludzki organizm poza jego obecna sytuacje,
w jeszcze nie zrealizowany potencjal jego szczegolnej przyszlosci?12"
Pozniejsze programy w Esalen rokowaly nadzieje podjecia tej donioslej kwestii.
W styczniu 1966 r. odbylo sie seminarium teologii humanistycznej, w ktorym
uczestniczylo wielu teologow jezuickich oraz czolowi humanisci, jak James
Fadiman, Willis Harman, Miles Vich i - oczywiscie - Anthony Sutich. Jeden
z wykladowcow zapytal obecnych jezuitow, czy mieli kiedykolwiek jakies
duchowe doswiadczenie i cz Kosciol zacheca do osiagniecia takiego doswiadczenia.
Na obydwa pytania odpowiedzieli: "Nie". Sutich przyznal pozniej,
ze byl bardzo zaskoczony tymi odpowiedziami13.

Niedlugo po tym seminarium Sutich uczestniczyl w dwoch nastepnych
spotkaniach w Big Sur, ktore uwypuklily ograniczenia psychologii humanistycznej.
Zaczal odnosic wrazenie, ze pierwotna idea samorealizacji nie jest juz
wystarczajaco wszechstronna. Swoje poglady wyrazil w liscie do Maslowa
w sierpniu 1966 r., zauwazajac, ze terapeucie humanistycznemu trudno jest
uniknac problemu "ostatecznych celow" i mistycznych doswiadczen.
Dlatego tez terapeuta ten powinien byc rowniez w stanie pomoc swojemu klientowi
w rozwinieciu umiejetnosci i technik odpowiedznich do obudzenia tych zdolnosci.
"Esalen i inne miejsca oraz przedsiewziecia - dodal z nadzieja - moga
stac sie przynajmniej amerykanskim odpowiednikiem klasztorow zen. Program
dla rezydentow, ktory wlasnie sie rozpoczal w Esalen, moze byc bardziej
konkretnym przykladem tego, co ostatecznie moze rozwinac sie w calym kraju"
14.

Sutich coraz bardziej sklanial sie do polaczenia mistycyzmu i psychologii
humanistycznej. Zaproponowal nawet nowy termin - "humanistycyzm",
ale Maslow zauwazyl, ze znany brytyjski biolog Julian Huxley stosuje juz
analogiczne wyrazenie - "transhumanistyczny", majac to samo na
mysli. W styczniu 1967 r. Sutich zasugerowal Maslowowi wydanie kolejnego
czasopisma: "Journal of Transhumanism" lub "transhumanistic
Psychology". Napisal rowniez do Huxleya, proszac go o szczegolowa
definicje tego nowego terminu.

Tymczasem 14 pazdziernika 1967 r. w przemowieniu wygloszonym w kosciele
unitarianskim w San Francisco, zatytulowanym "Glebsze bogactwa ludzkiej
natury" Maslow po raz pierwszy wspomnial o tym, co nazwal nowa "czwarta
sila" - szkole psychologii poswieconej przeksztalceniu ludzkiego zycia.
Rozmilowany w okreslaniu szczegolnych celow, Sutich zaproponowal Maslowowi
pelniejsza definicje nowej szkoly:


Psychologia transhumanistyczna (lub "czwarta sila") jest
nazwa nadana sile powstajacej na polu psychologii przez grupe psychologow
i fachowcow z innych dziedzin, ktorzy zainteresowani sa tymi najwyzszymi
ludzkimi zdolnosciami i mozliwosciami oraz ich realizacja, jakie nie znalazly
stalego miejsca ani w "pierwszej sile" (teoria klasyczna), ani
w "drugiej sile" (teoria pozytywistyczna lub behawiorystyczna),
ani w "trzeciej sile" (psychologia humanistyczna, zajmujaca sie
takimi koncepcjami, jak: kreatywnosc, milosc, rozwoj, zaspokojenie podstawowych
potrzeb, zdrowie psychiczne, samorealizacja itd.). Powstajaca "czwarta
sila" szczegolnie zainteresowana jest studiowaniem, zrozumieniem i
odpowiedzialna realizacja takich stanow, jak: bycie, stawanie sie, samorealizacja,
wyrazanie i spelnianie metapotrzeb (indywidualnych i "powszechnych"),
wartosci ostateczne, przekraczanie "ja", swiadomosc jednoczaca,
doswiadczenie szczytowe, ekstaza, doswiadczenie mistyczne, groza, zdumienie,
ostateczne znaczenie, przeksztalcenie jazni, duch, przeksztalcenie powszechne,
jednosc, swiadomosc kosmiczna, najwyzsza wrazliwosc sensoryczna, kosmiczna
gra, indywidualne i powszechne wspoldzialanie, optymalne i maksymalne interpersonalne
spotkanie, realizacja i wyrazanie transpersonalnego potencjalu oraz pokrewne
koncepcje, doswiadczenia i aktywnosci. 15


I, jako zartobliwe uzupelnienie tej obszernej definicji (ktora bez
watpienia uznac trzeba za jeden z najwczesniejszych opisow tego, co pozniej
mialo stac sie New Age), dodal: "Co powiesz na mila przejazdzke >astrorowerem<
lub - byc moze jeszcze lepiej - >rowerem wewnetrznej przestrzeni<
?"

W tym czasie Sutich i Maslow nadal korespondowali. W listopadzie
1967 r. Maslow pisal - sugerujac, ze najjlepszym okresleniem moze byc "transpersonalny"
: "Im wiecej o tym mysle, tym bardziej to slowo mowi mi to, co my
wszyscy probujemy powiedziec, tzn. wyjscie poza indywidualnosc, poza rozwoj
indywidualnej osoby w cos, co obejmuje wiecej niz indywidualna osoba lub
co jest od niej wieksze" 16.

Po raz pierwszy termin "transpersonalny" uzyl czechoslowacki
psychiatra dr Stanislaw Grof - ktory pozniej zostal stalym rezydentem Instytutu
Esalen - podczas wykladu w Berkeley jakies dwa miesiace wczesniej. Okreslenie
to uzywane jest do dzisiaj. Zgodzono sie powszechnie, ze jest to najlepszy
termin na nazwanie psychologii zajmujacej sie glownie "rozwojem ludzkosci".
Przeczuwano, ze zaczyna rozwijac sie cos naprawde ekscytujacego - nowa
nauka, majaca studiowac rzeczywiste glebie ludzkiej natury i rokujaca nadzieje
na cudowna synteze wiedzy dotyczacej interpersonalnych zwiazkow, samorealizacji
i transcendentalnego potencjalu.

Jak sie okazalo, nastepna dekada rzeczywiscie przyniosla pelen rozkwi
Ruchu Ludzkiego Potencjalu, zbiegajacego sie szczegolnie z wzrastajacym
wplywem Instytutu Esalen i szybkim rozwojem osrodkow osobistego rozwoju
w calych Stanach Zjednoczonych. Nie bylo co do tego zadnych watpliwosci
- nadchodzila nowa era.




12 A.J.Sutich, The Founding of Humanistic
and Transpersonal Psychology: A Personal Account, rozprawa przedstawiona
w Instytucie Psychologii Humanistycznej, kwiecie 1976, s.148..

13 Tamze, s.150.

14 Tamze, s.155.

15 Tamze, s.167.

16 Tamze, s.172.


This page hosted by
Get your own Free Home
Page