WOS poziom rozszerzony 4157641

Centralna Komisja Egzaminacyjna

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz�cia egzaminu.

WPISUJE ZDAJ�CY

KOD

PESEL

Miejsce

na naklejk�

z kodem

�a

EGZAMIN MATURALNY

Z WIEDZY O SPO�ECZE�STWIE

POZIOM ROZSZERZONY

Instrukcja dla zdaj�cego

1. Sprawd�, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron

(zadania 1 18).

Ewentualny

brak

zg�o�

przewodnicz�cemu zespo�u nadzoruj�cego egzamin.

2. Arkusz zawiera trzy cz��ci. Cz�� pierwsza arkusza

polega na rozwi�zaniu testu, cz�� druga wymaga analizy
materia�ów �ród�owych, a trzecia napisania wypracowania
na jeden z podanych tematów.

3. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym

przy ka�dym zadaniu.

4. Pisz czytelnie. U�ywaj d�ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

5. Nie u�ywaj korektora, a b��dne zapisy wyra�nie przekre�l.
6. Pami�taj, �e zapisy w brudnopisie nie b�d� oceniane.
7. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej

naklejk� z kodem.

8. Nie wpisuj �adnych znaków w cz��ci przeznaczonej

dla egzaminatora.

MAJ 2010

Czas pracy:

180 minut

Liczba punktów

do uzyskania: 50

MWO-R1_1P-102

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

CZ�� I

Zadanie 1. (2 pkt)

Jedn� z funkcji polskiego Sejmu jest powo�ywanie konstytucyjnych organów pa�stwa
oraz osób, które wchodz� w sk�ad tych organów.

a) Podaj nazw� opisanej funkcji.

Funkcja .........................................................

b) Kogo powo�uje Sejm za zgod� Senatu?

A. Prezesa Trybuna�u Konstytucyjnego
B. Prezesa Najwy�szej Izby Kontroli
C. Pierwszego Prezesa S�du Najwy�szego
D. Prezesa Naczelnego S�du Administracyjnego

Zadanie 2. (2 pkt)

Do podanych opisów dopisz nazwy odpowiadaj�cych im ga��zi (dziedzin) prawa.

A. Okre�la rodzaje czynów przest�pczych i zasady odpowiedzialno�ci za nie.

prawo ..............................................................................................

B. Reguluje stosunki maj�tkowe pomi�dzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi.

prawo ..............................................................................................

C. Formu�uje zasady odwo�ywania si� od decyzji wójta gminy.

prawo ..............................................................................................

D. Okre�la zasady powo�ywania Rzecznika Praw Obywatelskich.

prawo ..............................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Na czym wed�ug polskiego prawa polega ró�nica pomi�dzy mniejszo�ci� etniczn�
a narodow�?

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 4. (1 pkt)

Kto wchodzi w sk�ad Rady Gabinetowej w Polsce? Odpowiedzi wybierz spo�ród:
Minister Finansów, Pierwszy Prezes S�du Najwy�szego, Rzecznik Praw Obywatelskich,
Prezes Rady Ministrów.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Zadanie 5. (2 pkt)

Do wymienionych organów w�adzy w Polsce dobierz zgodne z ich kompetencjami akty
prawne. We wskazane miejsca wpisz w�a�ciwe numery.

Organy w�adzy:

A. Minister Edukacji Narodowej

..........

B. Minister Pracy i Polityki Spo�ecznej

..........

C. Minister Sprawiedliwo�ci

..........

D. Minister Spraw Wewn�trznych i Administracji

..........

Akty prawne:

1. Rozporz�dzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania

uczniów (...) w szko�ach publicznych.

2. Rozporz�dzenie w sprawie legitymacji s�u�bowych policjantów.

3. Rozporz�dzenie w sprawie sk�adek na ubezpieczenia spo�eczne.

4. Rozporz�dzenie w sprawie przeniesienia cz��ci poborowych do rezerwy.

5. Rozporz�dzenie w sprawie utworzenia s�dów pracy i s�dów ubezpiecze� spo�ecznych.

Zadanie 6. (1 pkt)

Do podanych rodzajów terenowej administracji rz�dowej w Polsce dobierz
odpowiadaj�ce im organy w�adzy. We wskazane miejsca wpisz w�a�ciwe numery.

Terenowa administracja rz�dowa:

A. niezespolona

...............

B. zespolona ................

Organy w�adzy:

1. Komendant Wojewódzki Policji

2. Prezydent Miasta

3. Dyrektor Izby Celnej

Zadanie 7. (2 pkt)

Podaj nazwy organów (organizacji) upowa�nionych przez ONZ do

podejmowania dzia�a� na rzecz ochrony dzieci, przezwyci��ania
przeszkód w ich rozwoju, takich jak bieda, przemoc, choroby
i dyskryminacja.

.............................................................................................................

zapewniania mi�dzynarodowej ochrony uchod�com i poszukiwania
trwa�ych rozwi�za� problemu uchod�ców na �wiecie.

................................................................................................................

Uwaga: w odpowiedzi mo�esz u�ywa� skrótów.

Nr zadania

Maks. liczba punktów

Wype�nia

egzaminator

Uzyskana liczba punktów

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Zadanie 8. (1 pkt)

Uporz�dkuj chronologicznie wymienione dokumenty dotycz�ce ochrony praw i wolno�ci
cz�owieka. Dokument uchwalony najwcze�niej oznacz numerem 1, kolejne 2, 3.

A. Powszechna Deklaracja Praw Cz�owieka .............

B. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej .............

C. Mi�dzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych .............

Zadanie 9. (1 pkt)

Do podanych biogramów dopisz nazwiska w�a�ciwych polityków. Odpowiedzi wybierz
spo�ród: Willy Brandt, Ronald Reagan, Charles de Gaulle, Robert Schuman.

A. Prezydent USA w latach 1981-1989 d��cy do przywrócenia presti�u i znaczenia tego

pa�stwa na arenie mi�dzynarodowej. W ramach narzuconego ZSRR wy�cigu zbroje�
stworzy� projekt gwiezdnych wojen (Inicjatywa Obrony Strategicznej).

......................................................................................

B. Kanclerz RFN w latach 1969-1974, laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1971 r.

Doprowadzi� do podpisania polsko-niemieckiego uk�adu o normalizacji stosunków
w 1970 r, a tym samym uznania polskiej granicy na Odrze i Nysie �u�yckiej.

......................................................................................

C. Minister spraw zagranicznych Francji w latach 1948-1952. Zwolennik porozumienia

francusko-niemieckiego i europejskich procesów integracyjnych. Odegra� znacz�c� rol�
przy powstaniu Europejskiej Wspólnoty W�gla i Stali. Uznawany jest za jednego z ojców
integracji europejskiej.

......................................................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Mapy przedstawiaj� proces rozwoju terytorialnego Unii (Wspólnot) Europejskiej.
Do zamieszczonych map dobierz odpowiadaj�ce im tytu�y. W wyznaczone miejsca wpisz
w�a�ciwe numery.

Mapa A. ..................

Mapa B. ..................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Tytu�y:
1. Wspólnoty Europejskie w styczniu 1973 r.
2. Wspólnoty Europejskie w styczniu 1981 r.
3. Unia Europejska w maju 2004 r.
4. Unia Europejska w styczniu 2007 r.

Zadanie 11. (3 pkt)

Uzupe�nij informacje dotycz�ce ustroju politycznego wybranych pa�stw �wiata.

Pa�stwo

W�adza

ustawodawcza

Ustrój terytorialny

System rz�dów

Bundestag

kanclerski

USA

federacja

Rada Kantonów

Szwajcaria

Rada Narodowa

Zadanie 12. (1 pkt)

Podaj sta�ych cz�onków Rady Bezpiecze�stwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Odpowiedzi wybierz spo�ród: Niemcy, Francja, Japonia, Rosja, USA, Kanada.

Stali cz�onkowie Rady Bezpiecze�stwa:

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Nr zadania

10. 11. 12.

Maks. liczba punktów

Wype�nia

egzaminator

Uzyskana liczba punktów

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Zadanie 13. (2 pkt)

Do których krajów oznaczonych na mapie Afryki numerami 14 odnosz� si� informacje
z raportów Amnesty International? W tabel� wpisz w�a�ciwe nazwy krajów i w�a�ciwe
numery.

Informacje

Pa�stwo

Numer

W 1994 roku ludno�� tego kraju by�a �wiadkiem jednego
z najbardziej przera�aj�cych przejawów przemocy
ostatniego stulecia. W wyniku ludobójstwa dokonanego
przez ekstremistyczn� organizacj� Hutu oraz odwetowych
zabójstw RAP zgin��o oko�o miliona osób.

Od po�owy lat 80. do wybuchu rebelii w 2003 roku Darfur
by� aren� zbrojnych konfliktów. Wiele walk toczy�o si�
wzd�u� pustynnych granic z Czadem i Libi�. Po próbie
okupacji terenów przez arabskich nomadów popieranych
przez rz�d plemi� Fur odpowiedzia�o spustoszeniem
pastwisk.

Na podstawie: www.amnesty.org.pl

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

CZ�� II

Zadanie 14. (3 pkt)

Na podstawie danych z tabeli wykonaj polecenie.

Trudy �ycia w Polsce w roku 1992 i 2003. Dane podano w procentach.

Jak bardzo uci��liwe dla �ycia codziennego Pana/i rodziny s� nast�puj�ce problemy?

Bardzo

uci��liwe

Raczej

uci��liwe

Raczej

nieuci��liwe

Zupe�nie

nieuci��liwe

Trudno

powiedzie�

Problemy

1992 2003 1992 2003 1992 2003 1992 2003 1992 2003

Dro�yzna,
wysokie ceny

Niestabilno��
polityczna kraju

Bezrobocie, obawa
przed utrat� pracy

Biurokracja, z�a
dzia�alno�� urz�dów

Z�e funkcjonowanie
s�u�by zdrowia

Zagro�enie
przest�pczo�ci�

Na podstawie: Trudy �ycia w transformacji 1992-2003, TNS OBOP, wrzesie� 2003r

Przedstaw, jak zmieni�a si� w czasie i na tle pozosta�ych problemów ocena wp�ywu
niestabilno�ci politycznej pa�stwa na �ycie respondentów. W odpowiedzi przytocz dane
zawarte w tabeli.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Nr zadania

13.

14.

Maks. liczba punktów

Wype�nia

egzaminator

Uzyskana liczba punktów

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Zadanie 15. (2 pkt)

Na podstawie danych z tabeli wykonaj polecenie.

Czesi, W�grzy i Polacy o zmianach po roku 1989.

Czy zmiany zachodz�ce w Czechach/

na W�grzech/ w Polsce od roku 1989

przynios�y ludziom wi�cej korzy�ci, czy strat?

Czesi

W�grzy

Polacy

Wi�cej korzy�ci ni� strat

23%

15%

24%

Tyle samo strat, co korzy�ci

42%

28%

30%

Wi�cej strat ni� korzy�ci

31%

45%

37%

Trudno powiedzie�

12%

Na podstawie: Czesi, W�grzy i Polacy o zmianach po roku 1989, [w:] Komunikat z bada� CBOS, Warszawa 1999

Wybrane wska�niki makroekonomiczne Czech, Polski, W�gier.

Bezrobotni w % ludno�ci

aktywnej zawodowo

Wska�nik wzrostu cen towarów

i us�ug konsumpcyjnych

(rok poprzedni = 100)

Kraj

1990

1999

1990

1999

Czechy

0,7

8,7

110

102

Polska

3,4

13,0

686

107

W�gry

5,4

7,0

129

110

przeci�tne w roku dane dotycz� bezrobotnych zarejestrowanych,

1991,

Czecho-S�owacja

Na podstawie: Rocznik Statystyczny 1992, 1994, 2000, 2001, GUS

Podaj dwa argumenty uzasadniaj�ce stwierdzenie, �e sytuacja ekonomiczna wp�ywa�a
w ró�nym stopniu na ogóln� ocen� zmian zachodz�cych po roku 1989 w wymienionych
krajach.

��.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

��.................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

Zadanie 16. (4 pkt)

Na podstawie tekstu �ród�owego i w�asnej wiedzy wykonaj polecenia.

Leszek Balcerowicz, Prze�yjmy to jeszcze raz

Oderwijmy si� na chwil� od bie��cych spraw spornych i spójrzmy na pocz�tki naszej

transformacji. Mija w�a�nie dziesi�� lat od jej rozpocz�cia. 12 wrze�nia 1989 r. utworzono
rz�d Tadeusza Mazowieckiego. Kilka tygodni pó�niej rozpocz�to prace nad pakietem
jedenastu ustaw (ostatecznie przyj�to dziesi��), które sk�ada�y si� na rozpocz�t� 1 stycznia
1990 r. reform� gospodarcz�. Celem reformy by�o stworzenie gospodarki o jasnych regu�ach;
takiej, w której licz� si� umiej�tno�ci, wiedza, talent, sprawne r�ce i ch�� do pracy.
A to, co okre�lamy trudnym s�owem transformacja, mo�na sprowadzi� do trzech poj��:
od pieni�dza s�abego i bezwarto�ciowego do pieni�dza mocnego; od braku towarów do �wiata
pe�nych pó�ek; od systemu pracy udawanej do systemu dobrej pracy i dobrych decyzji.

Ju� wtedy nie brakowa�o oponentów, którzy wie�cili nieuchronny upadek polskich

przemian, wi�c aby móc reformowa� gospodark�, trzeba by�o pój�� pod pr�d. Na przyk�ad
wielu ekonomistów twierdzi�o, �e nie da si� szybko wprowadzi� wymienialno�ci z�otego,
bo w Europie Zachodniej w latach 50. na t� operacj� potrzeba by�o kilku lub kilkunastu lat.
Ma�o kto wierzy�, �e mo�na szybko wyeliminowa� puste pó�ki i usun�� kolejki,
czyli doprowadzi� do sytuacji, w której polski konsument b�dzie móg� kupowa� takie same
rzeczy jak na Zachodzie. Byli tacy, którzy mówili, �e droga, jak� obrali�my, przypomina skok
do suchego basenu, i proponowali obiegowe m�dro�ci w rodzaju spiesz si� powoli. S� kraje,
które pos�ucha�y tej rady (na przyk�ad Bia�oru� czy Ukraina) i wysz�y na tym pozostan�
przy ludowych przys�owiach jak Zab�ocki na mydle. Trzeba jednak przyzna�, �e polityczna
atmosfera do podejmowania decyzji by�a dziesi�� lat temu lepsza ni� dzisiaj. Po cz��ci
wynika�o to ze szczególnej natury tego pocz�tkowego okresu. W obliczu politycznego
wyzwolenia i kryzysu gospodarczego w�ród Polaków istnia�o wielkie oczekiwanie
na radykalne reformy. Istnia�a tak�e gotowo�� do poniesienia nieuchronnych kosztów takich
zmian. By� to prawdziwy kapita� polityczny, którego nie mo�na by�o zmarnowa� przez
odk�adanie reform albo przeprowadzanie ich fragmentarycznie. Stworzeniu korzystnego
klimatu dla prze�omowych zmian sprzyja�a tak�e konstrukcja ówczesnej sceny politycznej.
Ugrupowania wywodz�ce si� z dawnego systemu, czuj�c si� wtedy jeszcze niepewnie,
popiera�y zasadnicze reformy gospodarcze, cho� wiem, �e przynajmniej cz�� cz�onków tych
partii i stronnictw z przekonania opowiada�a si� za trudnymi lecz niezb�dnymi decyzjami.
Dawna opozycja, skupiona w obozie Wielkiej Solidarno�ci, która dopiero co uzyska�a w�adz�
i jeszcze si� nie podzieli�a, popiera�a reformy, traktuj�c je jako usuwanie ruin
zbankrutowanego socjalizmu.

W Sejmie, nazywanym niekiedy lekcewa��co kontraktowym a moim zdaniem,

prze�omowym w pozytywnym sensie tego s�owa w krótkim czasie przyj�to pakiet
zasadniczych ustaw. By�o to mo�liwe dzi�ki bardzo dobrej organizacji pracy mi�dzy rz�dem
i parlamentem, lecz przede wszystkim dzi�ki wspó�pracy przedstawicieli wszystkich si�
politycznych. [...] Wiedzia�em, �e chc�c unikn�� dalszego upadku gospodarki, trzeba przej��
przez trudn� drog� jej uzdrawiania, na której spotkaj� nas rozczarowania i protesty.
Wiedzia�em, �e uzdrowienie musi ujawni� ukrywan� wcze�niej prawd� o naszej gospodarce,
na przyk�ad du�e bezrobocie, tyle �e ukryte w pa�stwowych zak�adach pracy, które wówczas
dominowa�y. Wiedzia�em, �e nie da si� mie� socjalizmu w przedsi�biorstwach i kapitalizmu
w sklepach. Albo socjalizm tu i tam i wtedy jest pozornie bezpiecznie, ale coraz gorzej
(jak na Bia�orusi) albo kapitalizm tu i tam z jego twardymi niekiedy wymaganiami. [...]

Na podstawie: Wprost, nr 43/1999 (882)

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

a) Wymie� dwa czynniki, wskazane przez Leszka Balcerowicza, które w roku 1989

sprzyja�y przeprowadzeniu szybkich zmian gospodarczych w Polsce.

��...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

��...............................................................................................................................................

...............................................................................................................................................

b) Wyja�nij, na czym polega�y sprzeczne oczekiwania spo�eczne wyra�one w s�owach:

mie� socjalizm w przedsi�biorstwach i kapitalizm w sklepach.

.....................................................................................................................................................

Zadanie 17. (1 pkt)

Na podstawie tekstu �ród�owego i w�asnej wiedzy wykonaj polecenie.

15 lat odrodzonego samorz�du

Zacz��o si� w roku 1990. To by�a ta wielka, wtedy niemal�e niezauwa�ona w powodzi

innych fundamentalnych zmian gospodarczych, reforma, w wyniku której powsta� samorz�d

gminny, chyba najbardziej udana ze wszystkich reform, jakie dotychczas przeprowadzili�my

stwierdzi� premier Marek Belka podczas XVIII Ogólnopolskiej Konferencji Wójtów,

Burmistrzów, Prezydentów, Starostów i Marsza�ków, zorganizowanej w 15. rocznic�

wprowadzenia reformy samorz�du terytorialnego. [...]

Przed 1990 rokiem gmina by�a tylko jednostk� podzia�u administracyjnego pa�stwa.

W mentalno�ci przedstawicieli PRL-owskiej administracji w �aden sposób nie mie�ci�o si�

poj�cie samorz�dno�ci, która oznacza�aby przecie� oddanie cz��ci w�adzy mieszka�com

wspólnot samorz�dowych. Centralne kierowanie krajem tak du�ym i ró�norodnym nie mog�o

przynosi� dobrych rezultatów, zbyt wiele decyzji podejmowanych by�o na górze w sposób

biurokratyczny przez bezimiennych urz�dników.

Przeprowadzona zaraz po demokratycznym prze�omie reforma sprawi�a, �e gmina

sta�a si� wyposa�on� w osobowo�� prawn� wspólnot� ludzi zamieszkuj�cych

ten wyodr�bniony obszar.

Marcin Pijaczy�ski

Na podstawie: samorzady.polska.pl/goracytemat/article,15_lat_odrodzonego_samorzadu 2005-05-30

Napisz, jak zmieni�a si� funkcja gminy w wyniku transformacji ustrojowej w Polsce
po 1989 roku.
.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

CZ�� III

Zadanie 18. (20 pkt)

Napisz wypracowanie na jeden z podanych tematów.

Temat 1. 20 lat przemian ustrojowych w Polsce. Rozwa�, czy Polska i Polacy odnie�li

sukces. W wypracowaniu wykorzystaj dwa materia�y �ród�owe zawarte
w II cz��ci arkusza egzaminacyjnego.

Temat 2. Omów polsk� drog� transformacji ustrojowej na tle wybranych krajów

postkomunistycznych. W wypracowaniu uwzgl�dnij czynniki u�atwiaj�ce
i utrudniaj�ce proces transformacji w tych krajach.

Wybieram temat nr

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Nr zadania

15.

16.

17.

18.

Maks. liczba punktów

Wype�nia

egzaminator

Uzyskana liczba punktów

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z wiedzy o spo�ecze�stwie

Poziom rozszerzony

BRUDNOPIS

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odpowiedzi do matury 2011 z WoS u Poziom rozszerzony
arkusz maturalny WOS poziom rozszerzony maj 2010
2015 matura WOS poziom rozszerzony KLUCZ
WOS poziom rozszerzony sugerowane odpowiedzi
arkusz maturalny WOS poziom rozszerzony maj 2010
odpowiedzi wos matura poziom rozszerzony2010
odpowiedzi wos matura poziom rozszerzony2009
odpowiedzi wos matura poziom rozszerzony2009
odpowiedzi wos matura poziom rozszerzony2010
WOS (egzamin próbny, poziom rozszerzony) rok 2012, klucz

więcej podobnych podstron