WSTĘP
Język duński
na co
dzień
to rozmówki
językowe przeznaczone dla osób chcących
poznać
podstawy
języka
duńskiego.
Obejmują one zasób pytań, odpowiedzi, słów
i zwrotów umożliwiających porozumienie się
w typowych sytuacjach związanych z
wyjazdem i pobytem za granicą. Mogą służyć
jako pomoc w nauce podstaw języka, a także
mogą
być wykorzystane w
pewnych
typowych, określonych sytuacjach.
Rozmówki przeznaczone są głównie dla
osób nie znających języka duńskiego. Mogą
być one również przydatne dla osób, które
wcześniej zetknęły się już
z
językiem
duńskim.
- 5 -
Materiał leksykalny oparty został na
podstawowym słownictwie, podzielonym na
grupy tematyczne takie jak:
zakupy, podróż,
czy też
restauracja
i inne, w ramach których
zastosowano najniezbędniejsze słownictwo
oraz najczęściej występujące struktury
grama�czne. _U�ożliwiają one korzystającym
komumkowame s1ę w danej sytuacji.
Mam?'. nadzieję, że przygotowany przez
nas mm1 kurs będzie Państwu bardzo
przydatny i �achęci do systematycznej nauki
języka. Pros1my o uważne wysłuchanie oraz
powtarzanie nagranych słów i zwrotów.
Na płycie znajdują się nagrania słówek
zwrotów i wyrażeń w języku polskim i duńskim
:
- 6 -
JAK KORZYSTAĆ Z NAGRAŃ
Przed przystąpieniem do nauki języka
przy pomocy naszego zestawu prosimy o
skorzystanie z niżej podanych wskazówek,
co z pewnością ułatwi naukę, a tym samym
przyswajanie materiału.
l . Zapoznaj się z podręcznikiem dla
orientacji w układzie tematów i haseł.
2.
Przesłuchaj wstępnie (raz lub kilka razy)
nagrania dla oswojenia się z brzmieniem
głosu lektorów, tempem przekazywanego
tekstu itp.
3.
Wskazane jest aby przesłuchiwanie
nagrań jak i pierwsze etapy nauki
odbywały się w warunkach zapewniających
spokój.
4.
Jako następny etap nauki proponujemy
przesłuchiwanie płyty z równoczesnym
śledzeniem tekstu drukowanego,
początkowo bez głośnego wymawiania
(powtarzania) tekstu.
- 7-
5 .
Sygnałem do głośnej wymo�'Y
przyswajanego tekstu będzie samoistn:1
próba głośnego powtarzania dialogów
/:t
lektorami.
Życzymy sukcesów w nauce języka
duńskiego!
-8-
PODSTA WOWE INFORMACJE
O JĘZYKU DUŃSKIM
Język duński należy do grupy języków
germańskich. Dla Polaków uczących się
języka duńskiego szczególnie trudna jest
wymowa, ponieważ w systemie dźwiękowym
tego języka jest kilka głosek, których język
polski nie posiada. Ponadto wiele głosek jest
wymawianych z tzw. zwarciem krtaniowym
swd.
ALFABET
Alfabet duński ma następujące litery:
a b c d e f
g h
J
k
m n o p q r
s
u v
w x y z re 0 a
Litery
q,
w, x, z
występują tylko w wyrazach
pochodzenia obcego.
- 9 -
a
pows-..ała
z
podwójnego
a (aa).
!
maYo
U
ją
podobnie jak polskie
o.
PQsz:::tt!��·ln}m
l iterom al fabetu
duńskiego
llie
-sze
odpowiadają te same głoski
-�b
polskiego.
WYMOWA
Samogłoski
W języku duńskim występuje dosyć duża
liczba samogłosek . Wyróżnia się samogłoski
długie
i samogłoski krótkie. Długość
samogłoski
w języku duńskim
rozróżnić podobnie brzmiące wyrazy.
Samogłoski krótkie akcentowane wymawia
się krótko i wyraźnie podobnie jak w języku
polskim o w wyrazach
kot, noc.
Samogłoski
nie akcentowane wymawia się niekiedy
jeszcze krócej niż w języku polskim, np.
e
w
wyrazach
inden (zanim), ingen (nikt).
Samogłoski długie wymawia się nieco dłużej
niż w języku polskim.
- l o-
Samogłoska długa występuje najczęściej
w zgłosce akcentowanej oraz przed pojedynczą
spółgłoską, np.:
(at) małe - malować
(at) tale
- rozmawiać
W zgłosce nie akcentowanej oraz przed
dwoma lub więcej spółgłoskami samogłoska
jest wymawiana krótko, np.:
(at) trelle -liczyć
(at) takke - dziękować
Istnieją jednak liczne wyjątki. W p1sowm
duńskiej
nie
jest
ujawniona
długość
samogłosek. Nie istnieje również zasada,
która normowałaby wszystkie przypadki
długości samogłosek. Konieczne jest więc
przyswojenie sobie prawidłowej wymowy w
różnych wyrazach, posługując się nagraniami
wymowy,
lub korzystając
z
pomocy
rodowitych Duńczyków.
- li -
Samo-
Wymowa
Przykłady
Samo-
Wymowa
Przykłady
a
tak jak polskie
a
(przed
lang-
i
podobnie jak polskie
i
mild-
lub
r,
nk)
długi
(głównie przedf,
Id,
ss,
łagodny
a
tak jak polskie
a,
lecz
Januar-
d
d)
lub
podobnie jak wydłużone
m-
a
dźwięk pośredni
handel -
i
dziewięć
pomiędzy polskim
a
i
e
handel
o
tak jak polskie
o
tolv-
(przed spółgłoskami, za
dwanaście
n,
nk)
o
podobnie jak polskie
o,
bombe-
a
wydłużony dźwięk
teater-
lecz bardziej zaokrąglone
bomba
pośredni pomiędzy
teatr
m,
n
polskim
a
i
e
(przed
o
wydłużone
o
(zbliżone do
moder-
spółgłoskami, z
niem
matka
r)
u
jak polskie
u
musik-
e
tak jak polskie
e
vest-
zachód
u
wydłużone polskie
u
kuglepen-
e
podobnie jak polskie
y,
me!- mąka
lecz
u
podobnie jak polskie
o,
sukker-
podobnie jak polskie
cykel-
lecz bardziej zaokrąglone
cukier
niedomówione
e
(często
e
rower
m,
k, nd,
w wygłosie - prawie
Y
podobnie jak niemieckie
ii
oplysning-
i
podobnie jak polskie
y
ikke- nie
n,
k)
Y
podobnie jak długie
tyve-
niemieckie
ii
dwadzieścia
- 12-
- 13-
Samo-
Wymowa
Przykłady
podobnie jak niemieckie
o
tynd-
przed
n,
t,
cieńki
re
jak polskie
e
hjrelp-
re
wydłużone polskie
e
lrerer-
niemieckie
o
0l-
o
hand- ręka
Spółgłoski
Większość spółgłosek w języku duńskim
wymawia się podobnie jak w języku polskim.
Spółgłoski
b, d, g
są bezdźwięczne. Przy
wymowie
p,
t,
k
następuje lekki przydech,
jeśli nie występują one po spółgłosce
s-.
W
tej sytuacji (po
s)
wymawia się je jako
b, d, g.
Pisow-
Wymowa
Przykłady
nia
a
f
podobnie jak polskie
au
afgang-
odjazd
a
v
au
havn-
- 14-
Pisow-
nia
c
c
ch
d
d
d t
ev
g
hv
Wymowa
Przykłady
podobnie jak polskie
b
bro- most
podobnie jak polskie
k
cafe-
(w wyrazach pochodzenia
kawiarnia
podobnie jak polskie
s
cykel-
(w wyrazach pochodzenia
rower
podobnie jak zmiękczone
chef- szef
podobnie jak polskie
d,
datter-
lecz bezdźwięcznie
córka
podobnie jak angielskie
t h
udstilling-
podobnie jak polskie
d,
lidt - mało
lecz
aj
podobnie jak polskie
eu
evne-
zdolność
podobnie jak polskie
g,
gedde-
lecz bezdźwięcznie
dzień
jak polskie
w
hvede-
- 15-
Pisow-
Wymowa
Przykłady
nia
Pisow-
Wymowa
Przykłady
nia
-
rd
bardzo słabo
r
bard - stół
k
podobnie jak polskie
g,
makaroni-
lecz
makaron
k
podobnie jak polskie
k
kanał -
kanał
l
jak polskie
l
rebie-
Id
polskie
l
kold-
lv
l
halv-
m
jak polskie
m
mave-
brzuch
s
jak polskie
s
skinke-
sj
podobnie jak zmiękczone
sjal- szal
s
t
podobnie jak polskie
d,
s0ster-
lecz
siostra
t
podobnie jak polskie
t
trrene-
trenować
V
jak polskie
w
vinder-
n
jak polskie
n
vinter-
zima
n d
n
hfmd- ręka
p
podobnie jak polskie
b -
spand-
bezdźwięcznie (po
s
w
wiadro
nagłosie oraz w
p
podobnie jak polskie
p
plads-
r
gardłowe
r
trre-
drzewo
r
bardzo słabo słyszalne
r
arbejde-
- 16-
- 17-
Akcent
W języku duńskim akcent najczęściej pada na
zgłoskę rdzenną, którą w wyrazach prostych
jest pierwsza sylaba.
Do wyjątków należą m.in.:
. wyrazy z przedrostkami
be-, er-, for-
. wyrazy z przyrostkam i
-er i, -in, -inde, ist
.
wyrazy pochodzenia obcego
W wyrazach złożonych akcent główny pada
najczęściej na pierwszą zgłoskę pierwszej
części złożenia. W wyrazach złożonych
występuje ponadto akcent poboczny padający
z reguły na pierwszą zgłoskę drugiej części
złożenia.
- 18-
ROZMÓWKI POLSKO
-
DUŃSKIE
Przydatne zwroty
Nyttige uiłtryk
Ja
Je
g
ty
d u
on
ha n
ona
hu n
my
wy
l
om
de
one
de
Pan
De
Pani
De
mój
min/ mit
twój
din/ dit
Jego
h ans
nasz
vores
wasz
jeres
ich
deres
tak
ja
nie
n eJ
ktoś
no gen
- 19 -
COŚ
no g et
w
i
który
hvilken/ hvilket
bez
u den
jak
hvordan
pomiędzy
imellem
dlaczego
hvorfor
o g
dlatego
derfor
lub
eller
ile
hvor meget
ale
m en
hvor mange
że
at
kiedy
hvornar
gdzie
hvor
stary
gammel
przed
f o ran
młody
ung
nad
over
nowy
ny
za
ba g
wesoły
gład
na
pa
smutny
tri s t
obok
ved siden
af
ważny
vigtig
wewnątrz
indenfor
nieważny
uvigtig
na zewnątrz
udenfor
dobry
go d
daleko
fjernt
zły
on d
blisko
mer
ładny
p ren
teraz
nu
brzydki
gnm
potem
bagefter
łatwy
nem
przedtem
f
er
trudny
vanskelig
ten
denne/ dette
inny
andenl andet
dobrze
g od t
taki sam
det s
amm
e
źle
darligt
zawsze
altid
do
til
nigdy
aldrig
z
fra
często
tit
- 20-
- 21 -
rzadko
sjreldent
Zgubiłem teczkę z
Je g har ta b t min taske
mało
lidt
dokumentami.
med. dokumenter.
dużo
meget/ mange
Skradziono
mi
Alle mine penge blev
zbyt dużo
for meget/ for mange
wszystkie
stjalet.
późno
sen t
pieniądze.
wcześnie
tidligt
Jak dojechać na
Hvordan kommer jeg
wolno
langsomt
ulicę ... ?
til ... gade?
szybko
hurtigt
Proszę mi to napisać.
Kunne du skrive det
długi
Jan g
ned for mig.
krótki
kort
ztmno
koldt
ciepło
varmt
Pozdrowienia
Hilsner og haflige
i zwroty
ud tryk
Nazywam się Adam.
Jeg hedder Adam.
grzecznościowe·
Nie mówię po polsku.
Jeg taler ikke polsk.
Mówię słabo po
Jeg taler darligt
dzień dobry
god dag
angielsku,
engelsk.
dobry wieczór
god aften
Proszę mówić
Kunne du tale
do widzenia
farvel
wolniej.
langsommere.
dobranoc
god nat
Proszę powtórzyć.
Kunne du gentage.
cześć
hej
Zgubiłem się.
Jeg er faret vild.
przepraszam
undskyld
Czy mogę prosić o
Kunne jeg bede dig
proszę
vrersgo
pomoc?
om hjrelp?
dziękuję
tak
To jest mój adres.
Det er min adresse.
co słychać?
Hvordan gar det?
Potrzebuję pomocy.
Jeg har brug for hjrelp.
jak się czujesz?
Hvordan har du det?
przykro
mi
Je g er ked af det
-
22
-
- 23 -
nic nie szkodzi
det g0r ikke noget
Liczby
Tal
Serdecznie witam
Hjertelig vilkommen
o
nu l
w Krakowie.
til Kraków.
l
en/ et
Przedstawiam panu
Jeg ville geme
2
to
panią Annę.
torestille dig Anna.
3
tre
Bardzo mi miło.
Det er en forn0jelse at
4
fi
re
kende dig.
5
fe m
Czy miała pani dobrą
Havde du en god
6
seks
podróż?
rejse?
7
syv
Dziękuję, wszystko
Mange tak, alt var
i
8
otte
było w porządku.
orden.
9
Cześć Marek. Co
Hej Marek. Hvordan
lO
t i
słychać?
gar det?
11
elleve
W porządku, dziękuję. Det gar godt, tak.
12
tolv
Mam nadzieję, że się
Jeg haber, at vi m0des
13
tretten
jeszcze spotkamy.
t
gen.
14
fjorten
Przepraszam za
Undskyld
15
fernten
kłopot.
ulejligheden.
16
seksten
Dziękuję za
Mange tak for
17
sytten
gościnność.
grestfriheden.
18
atten
Kiedy się znowu
Hvornar ses vi igen?
19
nitten
zobaczymy?
20
tyve
Szczęśliwej podróży.
God rejse.
21
en og tyve
22
to og tyve
23
tre og tyve
-
2
4
-
- 25-
24
fire og tyve
Czas. Podział czasu,
Tid. Tidsopdeling,
25
fem og tyve
dni tygodnia, pory
ugedage, arstider,
30
tred
i
v
e
roku, miesiące
maneder.
40
fyrre
50
halvtreds
zegar
et ur
60
t
r
es
godz
i
na
en time
70
halvfjerds
minuta
et minut
80
firs
sekunda
en sekund
90
halvfems
pół god
z
iny
en halv time
100
et hundrede
kwadrans
et kva1ter
129
et hundrede ni
og ty\
c
dzień
en dag
200
to hundrede
doba
et d0gn
340
tre hundrede og
fyrrc
1000
et tusind
dni tygodnia
ugedage
2004
to tusind og
fire
3785
tre tusind syv
poniedziałek
en mandag
hundrede fem og
wtorek
en tirsdag
fi
rs
środa
en o
n
sda
g
milion
en million
czwartek
en torsdag
dwa mi liony
to millioner
piątek
en fredag
1/2 Uedna
druga)
en halv
sobota
en l
0r
dag
114
Uedna czwarta)
en fjerdedel
n iedziela
en s0ndag
- 26 -
- 27-
pory roku
arstider
Jest pięć po pierwszej. Det er fem minutter
over et.
WIOSna
et forar
Jest wpół do drugiej.
Det er halv to.
lato
en sommer
Jest za dwadzieścia
Det er tyve minutter i
jesień
et efterar
trzecia.
t re
z1ma
en vinter
Jest kwadrans po
Det er et kvarter over
czwartej.
fi
re.
miesiące
maneder
Zbliża się południe
Klokken mermer sig
(północ).
middag (midnat).
styczeń
en januar
O której godzinie?
Hvad tid?
luty
en februar
O piątej po południu.
Klokken fem om
marzec
en marts
eftermiddagen.
kwiecień
en april
O
rano.
Klokken seks om
maj
en maj
morgenen.
czerwiec
en juni
Za trzy godziny.
Om tre timer.
lipiec
enjuli
W
zeszłym tygodniu.
Sidste uge.
sierpień
en august
W
tym roku.
Ik
wrzesień
en septernber
W
I januar.
październik
en oktober
listopad
en november
grudzień
en december
rok
et ar
Która godzina?
Hvad er klokken?
Jest dziesiąta.
Klokken er ti.
-
2
8-
-
29
-
Miary długości,
Lrengde-, flade-,
pół kilograma
et halvt kilo
powierzchni, masy,
vregt-, rummai
trzy litry
tre liter
pojemności
dużo
megen/ meget
milimetr
en millimeter
kilka
nogle
centymetr
en centimeter
mało
li d t
metr
en meter
trochę
en lilie smule
kilometr
en kilometer
wiele
mange
lekki
l et
metr kwadratowy
en kvadratrneter
ciężki
tu n g
ar
en ar
hektar
en he tar
Kolory
Farver
gram
et gram
kilogram
et kilogram
beżowy
beige
tona
en/ et ton
biały
lwi d
błękitny
himmelbla
litr
en liter
brązowy
bru n
centymetr sześcienny
en
czarny
s ort
czerwony
m
d
butelka wody
en flaske vand
fioletowy
violet
karton mleka
en karton mrelk
granatowy
m0rkebla
puszka sardynek
en dase sarcliner
niebieski
bUt
słoik miodu
et glas honning
pomarańczowy
orange
rolka papieru
en rulle papier
różowy
lilia
ile to waży?
Hvor meget vejer clet':'
szary
- 30-
- 31 -
zielony
gmn
Pada deszcz.
Det regner.
żółty
gul
Pada śnieg.
Det sner
Wieje słaby wiatr.
Det blceser lidt.
Jasny
lys
Niebo jest
H immelen er
ctemny
mmk
zachmurzone.
overskyet.
Przejaśnia się.
Det klarer op.
Pogoda
Vejr
Jest mgła.
Det er tagen.
Nadchodzi burza.
Der kommer en storm.
Jaka jest dziś pogoda?
Hvordan er vejret i
temperatura
temperatur
d
ag?
Dziś jest piękna
V ej ret er smukt i dag.
25 stopni Celsjusza
25 (
celsius-) grader
pogoda.
Jaka
może być jutro
Hvordan bliver vejret
Dane personalne
Persondata
pogoda?
i
morgen?
Jutro i pojutrze może
l morgen og
być ładna pogoda.
overmorgen kan
imię
et fornavn
vejret vcere smukt.
nazwisko
et navn
m iejsce stałego
en bopcel
Jest ładnie.
Det er smukt.
zamieszkania
Jest brzydko.
Yejret er darligt.
data urodzeni a
en f0dselsdato
Jest ciepło.
Det er varmt.
miejsce urodzenia
et f0dselssted
Jest chłodno.
Det er k0ligt.
nazwisko panieńskie
et pigenavn
Jest zimno.
Det er koldt.
adres
en adresse
Jest gorąco.
Det er hedt.
wiek
en alder
Jest
słonecznie.
Det er solskinvejr.
płeć
etk.en
- 32-
- 33 -
zawód
wykształcenie
obywatelstwo
narodowość
stan cywilny
zamężna
żonaty
kawaler
panna
wdowiec
wdowa
rozwiedziony
dowód osobisty
prawo jazdy
numer i seria
paszportu
Nazywam się Adam
Nowak.
Jestem Polakiem.
M am polskie
obywatelstwo.
Jestem narodowości
polskiej.
Jakie ma pan
wykształcenie?
en profession
en uddannelse
et statsborge
r
_
skab
en nationalitet
en civilstand
gift
gift
en ungkarl
en froken
en enkemand
en enke
fraskilt
et ID-kort
et korekort
et pasnummer
Jeg hedder Adam
Nowak.
Jeg er polak.
Jeg har polsk
statsborgerskab.
Je g er af polsk
national itet.
Hvilken uddannelse
har du?
- 34-
Ukończyłem
uniwersytet.
Jestem studentem.
Jaki ma pan zawód?
Jestem technikiem
budowlanym.
Czy jest pan żonaty?
Tak, mam żonę
i jedno dziecko.
Gdzie pracuje pana
żona?
W szkole. Jest
nauczycielką.
Gdzie pan mieszka?
W Warszawie.
Proszę podać datę
urodzenia.
27 października 1983.
Jeg har afsluttet
u n i vers itetsuddanne
lse.
Jeg er studerende.
Hvad er din
profession?
Jeg er en
byggetekniker.
Er du gift?
Ja, jeg har en kone og
et barn.
Hvor arbejder din
kone?
I en skole. Hun er en
lrererinde.
Hvor bor du?
I Warszawa
Ma
jeg bede om din
f0deselsdato?
Syv og tyvende
o ktober
nittenhundrede tre
og firs.
- 35-
Nazwy geograficzne,
Geografiske navne,
Irlandia
lrland
narodowości
nationaliteter
Litwa
Litauen
Luksemburg
Luxemburg
Afryka
Afirka
Łotwa
Letland
Ameryka Porudniowa
Sydamerika
Malta
Malta
Ameryka Północna
Nordamerika
Niemcy
Tyskiand
Antarktyda
Antarktis
Norwegia
Norge
Australia
Australien
Polska
Polen
Azja
Asi en
Portugalia
Portugal
Europa
Europa
Rosja
Rusland
Rumunia
Rumrenien
Anglia
England
Słowacja
Slovakiet
Austria
0strig
Słowenia
Slovenien
Belgia
Belgi en
Szkocja
Skotland
Białoruś
H viderusland
Szwajcaria
Schweiz
Bułgaria
Bulgarien
Szwecja
Sverige
Chorwacja
Kroatien
Turcja
Tyrkiet
Cypr
Cypem
Ukraina
Ukrain e
Czechy
Tjekkiet
USA
De F orenede Stater
Dania
Danmark
Walia
Wal es
Estonia
Estland
Węgry
U n garn
Finlandia
Finland
Wielka Brytania
Storbritannien
·
Francja
Frankrig
Włochy
Italien
Grecja
Grrekenland
Hiszpania
S panien
północ
nor d
Holandia
Holland
południe
syd
- 36-
- 37-
wschód
0St
Słowak, słowacki
slovak, slovakisk
zachód
vest
Słoweniec, słoweński
slovener, slovensk
Szwajcar, szwajcarski
schweizer, schweizisk
Na południowym
I syd - 0st del af
Szwed, szwedzki
svensker, svensk
wschodzie Polski.
Polen.
Węgier, węgierski
ungarer, ungarsk
W północno-
I
Nordvesteuropa
Włoch, włoski
i taliener, italiensk
zachodniej Europie.
Europejczyk,
europreer, europreisk
europejski
Amerykanin,
amerikaner,
amerykański
amerikansk
Skąd jesteś?
Hvor kommer du fra?
Anglik, angielski
englrender, engelsk
Pochodzę z
Jeg kommer fra det
Belg, belgijski
belgier, belgisk
południowej Grecji.
sydlige
Bułgar, bułgarski
bulgarer, bulgarsk
Grrekenland.
Czech, czeski
tjekker, tjekkisk
Mieszkam w
Jeg bor i det
Duńczyk, duński
dansker, dansk
północno-
nord0stlige
Fin, fiński
finne, finsk
wschodniej Austrii.
0ststrig.
Francuz, francuski
franskrnand, fransk
Jakiej jesteś
Af hvilken nationalitet
Grek, grecki
grreker, grresk
narodowości?
er du?
Hiszpan, hiszpański
spanier, spansk
Jestem Polakiem.
Jeg er polak.
Holender, holenderski
hollrender, hollandsk
Czy mówi pan po
Taler du engelsk?
Niemiec, niemiecki
tysker, tysk
angielsku?
Norweg, norweski
nordmand, norsk
Nie, nie mówię po
N ej, jeg tal er ikke
Polak, polski
polak, polsk
angielsku.
engelsk.
Portugalczyk,
portugiser, portugisisk
portugalski
Rosjanin, rosyjski
russer, russisk
- 38-
- 39 -
Napisy i tablice
Skilte og
wyjście
en udgang
informacyjne
opslagstavle
wyjście awaryjne
en n0dudgang
zajęty
optaget
centrum
et centrum
zakaz kąpieli
badning forbudt
ciągnąć
trrekke
zakaz parkowania
parkering forbudt
damski
for darner
zamknięty
lukket
informacja
en information
kasa
en kasse
męski
for herrer
Podróż
Rejse
na sprzedaż
til salg
meczynne
lukket
Pociqg
Et tog
odjazdy
afgange
opłata za autostradę
en motorvejsafgift
dworzec kolejowy
en banegard
otwarty
a ben
rozkład jazdy
en k0replan
palenie wzbronione
rygnmg
forbudt
pociąg osobowy
et persontog
pchać
trykke
pociąg pospieszny
et lyntog
policja
et politi
pociąg ekspresowy
et eksprestog
przejście wzbronione
gennemgang forbudt
wagon
en vogn
przyjazdy
ankomster
wagon sypialny
en sovevogn
toalety
toilletter
wagon restauracyjny
en spisevogn
uwaga!
Pas pa
kuszetka
en l iggevogn
wejście
en indgang
m iejscówka
en pladsbillet
wolne pokoje
frie vrerelser
przedział
en kupe
wolny
fri
pierwsza klasa
f0rste klasse
wstęp wolny
fri adgang
bilet drugiej klasy
en billet pa turist
wstęp wzbroniony
adgang forbudt
klasse
bilet w dwie strony
en returbillet
-
40
-
- 41 -
opóźnienie
en forsinkelse
O której przyjeżdża
Hvornar ankommer
peron
en perran
pociąg z Madrytu?
toget fra Madrit?
przechowalnia bagażu
en bagageopbevaring
Proszę bilety do
Majeg bede om din
przesiadać się
stige om
kontroli.
bill et?
połączenie
en direkte forbindelse
Czy to miejsce jest
Er
den plads ledig?
bezpośrednie
wolne?
konduktor
en togkondukt0r
Te dwa miejsca są
De to p ladser er
wolne, a tamto
ledige, og denne er
Gdzie jest dworzec?
Hvor ligger
zajęte.
optaget.
banegarden?
Czy mogę zapalić
Ma jeg ryge en
Jakim pociągiem
Med. hvilket tog kan
papierosa?
cigaret?
mogę dojechać do
jeg komme til
Tu nie wolno palić.
Man ma ikke ryge her.
Oslo?
Oslo?
Czy mogę otworzyć
Ma je g abne vinduet?
Ile kosztuje bilet do
Hvor meget koster en
okno?
Paryża?
billet til Paris?
Proszę mi napisać
Kunne du skrive
Samolot
Flyvemaskine
godzinę odjazdu
afgangstiden ned
pociągu.
for mig?
bilet lotniczy
en billet
Jakie są połączenia do Hvilke forbindelser findes
lot
et fly
Hamburga?
der til H amburg?
lotnisko
en lufthavn
Ma pan przesiadkę
De skal stige om
przylot
en ankomst
w Berlinie.
i Berlin.
odlot
en afgang.
Czy to jest pociąg do
Er det toget til Wien?
pilot
en pilot
Wiednia?
stewardesa
en stewardesse
Z którego peronu
Fra hvilken perran
pasażer
en passager
odjeżdża pociąg do
afgar tog et t i l
lot bezpośredni
et direkte fly
Wilna?
Wilno?
między lądowanie
en mellemlanding
-
4
2
-
- 43 -
odprawa bagażu
indcheckning af
P asażerowie do
V i beder passagerer til
bagage
Warszawy proszeni
Warszawa at ga
rezerwacJa
en reservenng
są do wyjścia 12.
frem til udgang
nummer 12 (tolv).
Chciałbym
Jeg viłle gerne
Odlot samolotu do
Flyafgang til Lisbon
zarezerwować
reservere plads pa
Lizbony będzie
er
40
( fyrre)
miejsce do Londynu
et fly til London pa
opóźniony o
40
minutter forsinket
na 12 lipca.
den
12.
(tolvte) juli.
minut.
Czy samolot leci
Er det et direkte fly
do
London?
Autobus
Bus l Rutebil
Londynu?
Nie, w Dublinie jest
Nej, der er en
pojechać autobusem
rejse med bus
międzylądowanie.
me Ilemlanding
wsiadać
stige ind
i Dublin.
Czy jest zniżka dla
Findes der nogen
wysiadać
stige ud
studentów?
rabat for
przesiadać się
stige om
studerende?
przystanek
et busstoppested
Tak,
15
procent.
Ja, 15 procent.
autobusowy
Ile kosztuje przelot
H vad koster en
dla dziecka w
flybiłlet for et barn
Gdzie jest najbliższy
Hvor findes det
wieku 12 lat?
pa
12
(tolv) ar.
przystanek
nrermeste
Proszę do kontroli
Majeg bede dig til
autobusowy?
busstoppested?
biletowej
biłlet- og
Za tym
Lige over dette
i bagażowej.
bagagekontrol.
skrzyżowaniem.
gadekryds.
Czy ten autobus jedzie K0rer rutebilen til
do Brukseli?
Bruksel?
Nie.
N ej.
- 44-
- 45-
Gdzie mogę kupić
Hvor kan jeg k0be en
filtr oleju
et o! i e fi !ter
bilet autobusowy?
busbillet?
hamulec
en bremse
W kiosku.
I
kiosken.
sprzęgło
en kobling
Przepraszam, ile jest
Undskyld, hvor
akumulator
et batteri
przystanków do
mange stoppesteder
koło
et hjul
rynku.
er der til torvet?
opona
et drek
Jeszcze trzy
Der kommer nok tre
kierownica
et rat
przystanki.
stoppesteder.
olej
en olie
zderzak
en kofanger
Samochód
Bil
przednia szyba
en frontrude
droga
en ensrettet gade
stacja benzynowa
en tankstation
jednokierunkowa
droga
en veJ
parking
en parkeringsplads
autostrada
en motorvej
prawo jazdy
et k0rekort
skrzyżowanie
en vejkryds
l
dowód rejestracyjny
en registreringsattest
gadekryds
ubezpieczenie
en forsikring
znak drogowy
et vejskilt
światła
et traffikłys
Jak mogę dojechać do
Hvordan kommer jeg
benzyna
benzin
najbliższej stacji
til den nrermeste
olej napędowy
diesel
benzynowej?
tankstation?
warsztat
et bilvrerksted
Na najbliższym
V e d den nrermeste
samochodowy
skrzyżowaniu proszę
vejkryds skal du
awaria samochodu
et motorstop
skręcić w prawo
dreje til h0jre.
mechanik
en mekaniker
Gdzie jest olej
Hvor er diesel henne?
silnik
en motor
napędowy?
- 46-
-
4
7
-
Po przeciwnej stronie.
Proszę 20 litrów
paliwa.
P a den anden side.
Jeg vil geme havc
tyve (20) liter
benzin
l
diesel.
Proszę sprawdzić
ciśnienie w
oponach.
Czy jesteśmy na
właściwej drodze
do Pragi?
Zepsuł mi się
samochód.
Gdzie jest najbliższy
warsztat
samochodowy?
Czy mógłby pan
podholować mój
samochód?
Holowanie na
autostradzie jest
zabronione.
Nie działa hamulec.
Nie mogę uruchomić
samochodu.
Przepraszam, czy
tu
można parkować?
Vil du tiekke
drektryk.ket?
Er vi pa den rigtigc
vej til Prag?
Min bil er gaet i
st:i.
Hvor finder jeg det
nrerrneste
bilvrerksted?
Kunne De slreb� min
bil?
Slrebning pa
motorvejen er
forbud t.
Bremser fungercr
i kk e.
legkan ikke starte
bil en.
Undskyld, ma
man
parkere her?
-48-
Nie, tu jest zakaz
parkowania.
Tam jest parking.
Poczta, telefon
znaczek
list
koperta
kartka pocztowa
nadawca
adresat
adres
kod pocztowy
skrzynka pocztowa
paczka
stempel pocztowy
książka telefoniczna
numer telefonu
Nej, man ma ikke
parkere her.
Der over findes en
parkeringsplads.
Post, telefon
et frimrerke
et brev
en konvolut
et postkort
en afsender
en modtager
en adresse
et postnummer
en postkasse
en pakke
et poststempel
en telefonbeg
et telefonnummer
numer kierunkowy
et omradenummer
rozmowa telefoniczna en telefonsamtaJe
Jak dojść do poczty? Hvordan kommer jeg
til posten?
- 49-
Gdzie mogę kupić
Hvor kan jeg k0be et
pokojówka
en stuepige
znaczek?
frimrerke?
pokój dwuosobowy
et dobbeltvrerelse med
W okienku numer
l kasse nummer tre
z łazienką
bad.
trzy.
(3).
pokój jednoosobowy
et enkeltvrerelse
Ile kosztuje znaczek
Hvad koster et
portier
en receptionist
na list do Polski?
fri mrerke pa et brev
prysznic
en bruser
til Polen?
recepcja
en reception
Gdzie jest najbliższy
Hvor findes den
ręcznik
et handklrede
automat
nrermeste
schronisko
et ungdomsherberg
telefoniczny?
m0nttelefon?
młodzieżowe
Poproszę o książkę
Kunne jeg
ta
śniadanie
en morgenmad
telefoniczną.
telefonbogen.
wolne pokoje
frie vrerelser
Linia jest zajęta.
Linien er optaget.
zarezerwować
reservere
Czy są wolne pokoje?
Er der nogle ledige
Zakwaterowanie
lndkvartering
vrerelser?
Chciałbym pokój
Jeg ville geme have et
biuro turystyczne
et turistbureau
z dwoma łóżkam i.
vrerelse med to
hotel
et hotel
senge.
kemping
en camping
Ile kosztuje pokój
H vad koster et
klimatyzacja
en airkonditioning
dwuosobowy?
dobbeltvrerelse?
klucz
en n0gle
Czy to cena ze
Er morgenmad
koc
et treppe
śniadaniem?
inkluderet i prisen?
kwatera prywatna
et vrerelse til leje
Czy pokój jest
Er der bad i vrerelset?
namiot
et telt
z łazienką?
numer pokoju
et vrerelsesnummer
Czy jest coś tańszego? Er der noget billigere?
-50-
- 51 -
Czy mogę zobaczyć
Kan je g se vrerelset?
kaplica
et kapel
pokój?
katedra
en domkirke
Ten pokój jest zbyt
Vrerelset er for lilie.
kino
en biograf
mały.
kościół
en kirke
Jaki jest numer
Hvilket nummer har
mapa
et kort
mojego pokoju?
mit vrerelse?
morze
et hav
Proszę o budzenie na
Kunne De vrekke mig
muzeum
et museum
godzinę
7.30.
klokken syv tredive.
pałac
et palre
O której muszę
Hvornar skal jeg
park
en park
opuścić pokój?
forlade vrerelset?
plac
en plads
jutro rano
Jeg rejser
i
mogren,
plaża
en strand
o godzinie ósmej.
klokken otte.
półwysep
en hałv0
przewodnik
en guide
Zwiedzanie,
Turistture, udflugter
ratusz
et radhus
wycieczki
rynek
et torv
rzeka
en flod
bazylika
en basiiikum
stare m iasto
den gamie by
brzeg
en kyst
teatr
et teater
wybrzeże
en havbred
tramwaj
en sporvogn
centrum
et centrum
ulica
en gade
cmentarz
en kirkegard
wieża
et tam
dworzec
en banegard
wycieczka
en udflugt
galeria
et galleri
wyspa
en 0
góry
bjerge
wystawa
en udstilling
JeZIOro
en s0
zabytek
en sevrerdighed
kamienica
et beboelseshus
zamek
et słot
-
5
2
-
-53 -
Chciałbym zwiedzić
Jeg ville gerne bes0g�'
stare miasto.
den gamie by.
Jutro wyjeżdżamy nad I morgen skal vi til
morze.
havet.
Ile kosztuje
Hvad koster en
wycieczka w
udflugt til hoje
wysokie góry?
bjerge?
Jakim autobusem
Med hvilken bus
dojadę do placu
kommer jeg
til den
centralnego?
centrale plads?
O
której otwierają
Hvornar abner man
galerię?
galletiet?
O
dziesiątej przed
Klokken ti om
południem.
morgenen.
Chciałbym zobaczyć Jeg vilłe gerne
se
wystawę sztuki
udstilling en a
f den
współczesnej.
moderne kunst.
Chcę opalać się na
Jeg vil gerne sole mi1ć
plaży.
pa stranden.
Chciałbym wynająć
Jeg vil gerne ud leje
en
samochód.
bil.
Czy na tej wyspie jest Findes der noget
coś ciekawego?
srerligt pa 0en?
- 54 -
Restauracja, bar,
Restaurant, bar, cafe
kawiarnia
butelka
en flaske
ciastko
en kage
danie
en ret
deser
en dessert
filiżanka
en kop
frytki
pomfritter
grzyby
svampe
herbata
en te
jadłospis
et spisekort
jajecznica
en/ et mrreg
jajko
et reg
kawa
en kaffe
kelner
en tjener
kieliszek
et glas
kolacja
en aftensmad
kotlet
en kotelet
kurczak
en kylling
lody
en ts
łyżeczka
en lilie ske
łyżka
en ske
makaron
en pasta
na czym a
et k0kkent0j
- 55 -
naleśniki
en pandekage
talerz
en
tallerek.en
napiwek
drikkepenge
tort
en lagkage
nóż
en kniv
warzywa
gronsager
obiad
en middag
widelec
en gaffel
obrus
en horddug
WinO
en vm
owoce
frugter
zupa
en suppe
pieczeń
en steg
p1eprz
et peber
Czy może mi pan
Kunne du anbefale
plWO
et ol
polecić dobrą
mig en god
płacić
betale
restaurację?
restaurant?
przyprawy
et krydderi
Czy ten stolik jest
Er dette bord ledigt?
przystawka
en forret
wolny?
rachunek
en regmng
Chciałbym
Jeg vil gerne reservere
rosół
en bouillon
zarezerwować
et bord for to
ryba
en fisk
stolik dla
2
osób.
persone r.
sałatka
en sałat
Proszę o jadłospis.
Kunne jeg bede dig
ser
en ost
om spisekottet.
serwetka
en serviet
Jakie są dania rybne?
Hvilke fiskeretter har
sok
en saft
De?
sól
et salt
To danie jest zimne.
Denne ret er kold.
stolik
et bord
Proszę o rachunek.
Ma jeg fa regningen?
stołówka
en kantine
Smacznego.
God appetit.
szatnia
en garderobe
Chciałbym zamówić
Jeg vil gerne bestille
sztućce
bestik
kawę i dwie
en kaffe og to teer.
śniadanie
en morgenmad
herbaty.
- 56 -
- 5
7
-
Proszę lody.
Jeg vil gerne have
is.
masło
et sm0r
Ile płacę za wszystko? Hvor meget udgor det
m1ęso
et kod
hele?
miód
en honning
Każdy płaci za siebie.
Hver betaJer for sig
mleko
en mrelk
selv.
napój
en drik
olej
en olie
oliwa
en olivenolie
Zakupy
lndkob
parówka
en wienerpolse
PIWO
et ol
Artykuły spożywcze
Fedevarer
en 0rred
ryba
en fisk
bułka
en bolle
ryż
en
ris
chleb
et bmd
salami
salami
cielęcina
et kalvekod
ser
en ost
cukier
et sukker
sok
en saft
cukierki
balsjer
sól
et salt
czekolada
en chokolade
szynka
en skinke
dżem
en marmelade
wędliny
et palreg
indyk
en kałkun
wieprzowina
et svinekod
jajka
re g
w mo
en vin
jogurt
en yoghurt
woda mineralna
et mineralvand
kaczka
en and
wołowina
et oksekod
kiełbasa
en polse
wódka
en vodka
kurczak
en kylling
makaron
en pasta
margaryna
en margarine
-
58
-
- 59-
Warzywa
Grvmsager
jabłko
et rebie
jagody
blabrer
cebula
et leg
mandarynka
en mandarine
cukinia
en zucchini
morela
en abrikos
czosnek
et hvidleg
pomarańcza
en appelsin
fasola
en benne
truskawka
en jordbrer
groszek
en rert
winogrona
vindruer
grzyby
svampe
wiśnia
en k irsebrer
kapusta
en kał
kukurydza
en majs
Gdzie jest najbliższy
Hvor ligger den
marchewka
en gulerod
sklep spożywczy?
nrermeste
ogórek
en agurk
fedevareforretning?
papryka
en pel;>erfrugt
Proszę chleb i dwie
Jeg vil gerne have et
pomidor
en tomat
bułki.
bred og to boller.
sałata
en sałat
Poproszę dwa
Jeg vil gerne have to
ziemniak
en kartoffel
k ilogramy jabłek.
kilo rebler.
Ile kosztuje kilogram
Hvad koster et kilo
Owoce
F
rugter
bananów?
banan er?
arbuz
en vandmelon
Odzież
Bekfcedning
banan
en banan
brzoskwinia
en fersken
bluzka
en tn'1je/ en bluse
cytryna
en citron
buty
sko
czereśnia
en sedkirsebrer
czapka
en hue
figa
en figen
dres
en trreningsdragt
gruszka
en prere
garnitur
et jakkesret
- 60 -
- 61 -
kapelusz
en hat
koszula
en skjorte
majtki
underbukser
marynarka
en jakke
parasol
en paraply
pasek
et brelte
piżama
en pyjamas
płaszcz
en frakke
przymierzalnia
et pr0verum
rajstopy
str0mper
rozmiar
en st0rrelse
skarpety
sokker
spodnie
bukser
spódnica
en nederdel
stanik
en brystholder
suknia
en kjole
sweter
en pullover
szalik
et sjal
żakiet
en damejakke
W czym mogę
Kan jeg hjrelpe?
pomóc?
Szukam męskiej
Jeg s0ger en
koszuli rozmiar
41.
herreskjorte i
st0rrelse en og fyrrc
( 4 1 ).
- 62-
W jakim kolorze?
Zielony lub niebieski.
Gdzie znajduje się
przymierzalnia?
Ile to kosztuje?
I
hvilken farve?
Gr0n elier bla
Hvor er
pr0verummet?
Hvor meget koster
d et?
Czy jest coś tańszego? Er der noget billigere?
Poproszę te buty.
Jeg vil gerne have
disse sko.
Sprzęt domowy
Husholdning- og
elektronisk udstyr
aparat fotograficzny
et kamera
bateria
et batteri
ekspres do kawy
en kaffemaskine
kalkulator
en lommeregner
kamera
et videokamera
komputer
en computer
lodówka
et k01eskab
magnetofon
en bandoptager
płyta CD
en CD-plade
radio
en radio
suszarka
en
telewizor
et fjernsyn
video
en videobandoptager
- 63 -
zmywarka
en opvaskemaskine
Lekarz, apteka
Lrege, apotek
żelazko
et strygejern
antybiotyk
et antibiotikum
Chciałbym kupić
Jeg vil gerne k0be en
ból brzucha
ondt i maven
komputer z pełnym
computer med
ból gardła
ondt i halsen
oprogramowaniem.
komplet software.
ból głowy
en hovedpine
Ile to będzie
Hvad vil det koste?
ból serca
ondt i hjertet
kosztowało?
ból zębów
en tandpine
Ile kosztuje najtańsza
Hvad koster det
dentysta
en tandlrege
kamera?
billigste
dreszcze
kuldegysninger
videokamera?
grypa
en influenza
Dziękuję bardzo,
Mange tak, jeg skal
karetka pogotowia
en ambulance
muszę się jeszcze
nok overveje det.
kaszel
en hoste
zastanowić.
katar
et snot
Ile kosztuje dobra
Hvad koster en god
lekarstwo
et lregemiddel
suszarka do
hart0rrer?
lekarz
en lrege
włosów?
maść
en salve
Poproszę baterię 9V.
Jeg vil gerne have et
niestrawność
en uford0jelighed
9V (ni volt) batteri.
nudności
en kvalme
pielęgniarka
en sygeplejerske
podpaski
et bind
pogotowie ratunkowe
et redningskorps
skadestnen
przeziębienie
en forkiZJielse
rana
et sar
recepta
en recept
- 64-
- 65-
syrop
en sirup
Gdzie znajduje się
Hvor ligger et apotek?
szpital
et sygehus
apteka?
środek nasenny
et sovemiddel
Chciałbym lekarstwo
Jeg vil geme have et
środek
et smertestillende
od bólu głowy.
!regemidde! mod
przeciwbólowy
middel
hovedpine.
środek uspokajający
et beroligende middel
Ten ząb bardzo mnie
Den tand g0r mig
tabletka
en tablet
boli.
meget ondt.
tampon
en tampon
termometr
et termometer
witamina
et vitamin
Sport, wypoczynek
ldrret, rekreation
wymioty
en opkastning
wysypka
et udslret
basen
en bassin
zastrzyk
en indspmjtning
pływalnia
en sv0mmehal
zawroty głowy
en svimmelhed
biegać
l0be
ząb
en tand
biegi
10b
Gdzie mogę uzyskać
Hvor kan je g
fa
boisko
sportsplads
gimnastyka
gymnastik
pomoc lekarską?
lregehjrelp?
golf
golf
Proszę wezwać
Ville De ringe
cHer
hokej
hockey
pogotowie
ambulance?.
kibic
en fan
ratunkowe.
koszykówka
basketboi d
Mam wysoką
Jeg har h0j feber
og
gorączkę i kaszel.
hosten.
kręgle
bowling
Boli mnie brzuch i
Jeg har mavesmetrer
mecz
en kamp
gardło.
og ondt i halsen.
namiot
et telt
narciarstwo
skisport
- 66-
- 67-
narty
ski
Zagramy w
Skal vi spille
olimpiada
en olympiade
koszykówkę?
basketball?
piłka
et boi d
Chodźmy zagrać
Lad os ga til bowl ing.
piłka nożna
fodbold
w kręgle.
plecak
en rygscek
Biorę namiot, plecak
Jeg tager mit telt,
pływać
sv0mme
i idę na ryby.
rygscek o g je g skal
pływanie
svmnning
til at fiske.
remis
remis
ie zapomnij
Husk din fiskestang.
rower
en cykel
o wędce.
rzut
et kast
Chciałbym popływać.
Jeg har lyst til at
sędzia
en dommer
sv0mme.
siatkówka
volleybali
Czy lubisz grać
Kan du !ide at spille
skok
en spnng
w golfa?
golf?
tenis
tennis
Tak, lecz najbardziej
Ja, men je g kan bedst
tenis stołowy
bordtennis
lubię bieganie.
!ide at ł0be.
wynik
en resultat
zawodnik
en deltager
żeglarstwo
sejlsport
Czy jest tu
Findes der en
wypożyczalnia
cykeludlejning hcr?
rowerów?
Czy to boisko nadaje
Er denne sportplads
się do siatkówki?
god til volleybold?
Nie, to jest boisko do
Nej, det er en
piłki nożnej.
fodboldplads.
- 68-
- 69 -
NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE
Z GRAMA TYKI JĘZYKA DUŃSKIEGO
Rodzajniki
Rodzajnik występuje przy rzeczowniku
wskazując na jego rodzaj oraz formę.
Rodzajniki w języku duńskim dzielą się na
określone i nieokreślone. Rodzajnik to część
mowy, która nie występuje w języku polskim.
Rodzajnik nieokreślony
Rodzajnik nieokreślony ma zastosowanie
w sytuacjach, gdy mowa jest o czymś (łub
o kimś) nieznanym czy bliżej nie określonym,
na przykład o jakimś przedmiocie jako o jednym
z wielu, bez wyszczególnienia jego cech
indywidualnych.
Przykład:
Et bam grreder
- Dziecko płacze
- 70 -
W języku duńskim rodzajnik poprzedza
rzeczownik lub stanowi jego końcówkę.
Imiona własne, tytuły zawodowe, nazwy
geograficzne, nazwy ulic itp. występują bez
rodzajnika. To samo odnosi
się do
rzeczowników
poprzedzonych
zaimkiem
osobowym. Przeważnie także rodzajników
nie umieszcza się w treści reklam, napisów
informacyjnych, w tytułach książek, nazwach
artykułów itp.
Ję�yk duński zna dwa rodzaje:
. rodzaj wspólny (obejmujący rzeczowniki
rodzaju żeńskiego i męskiego)
. rodzaj nijaki
Rodzajnikiem nieokreślonym dla rzeczowników
rodzaju wspólnego jest
en.
Przykład:
en dame
-
pani
en herre
-
pan
- 7 1 -
Dla rodzaju nijakiego rodzajnikiem nieokreślonym
jest et.
Przykład
et
ur
- zegar
W liczbie mnogiej nie stosuje się rodzajnika
nieokreślonego
(
en,
et),
natomiast
zmienić się końcówka.
Przykłady
en by
by er
en pige
piger
et hus
huse
- miasto
- miasta
-
dziewczyna
- dziewczyny
- dom
- domy
Niektóre rzeczowniki w liczbie mnogieJ nte
końcówek, np.:
en sko
sko
- but
- buty
- 72 -
et ar
ar
- rok
- lata
Rodzajnik określony
Rodzajnik określony jest stosowany wtedy,
gdy osoba, przedmiot, pojęcie sąj uż w jakimś
stopniu znane rozmówcom (czytelnikom).
gdyż zostały nazwane już wcześniej. Ma on
dwie formy - zależnie od tego, czy przed
rzeczownikiem, do którego się odnosi,
znajduje się przymiotnik czy tez go nie ma.
rzeczownik
występuje
bez
przymiotnika, wówczas rodzajnik jest jego
przyrostkiem i tworzy z nim jeden wyraz.
W tej sytuacj i rodzajnik określony przybiera
następujące końcówki:
-n, -en
-t, -et
- liczba pojedyncza, rodzaj
wspólny (męski i żeński)
- liczba pojedyncza, rodzaj nijaki
-n e, -en e
-
liczba mnoga
- 73 -
Przykłady:
pigen - (ta) dziewczyna
pigerne - (te) dziewczyny
reb l et - (to) jabłko
Jeżeli
rzeczownik
poprzedzony
jest
przymiotnikiem, wówczas rodzajnik określony
występuje przed mm w następujących
formach:
den
-
liczba pojedyncza, rodzaj wspólny
det
- liczba pojedyncza, rodzaj nijaki
de
- liczba mnoga
Przymiotnik
w
tej
sytuacji
przybiera
końcówkę
-e
w obu rodzajach i liczbach.
Przykłady:
den sorte hest - czarny koń
de sorte heste - czarne konie
W przypadku
rzeczowników mających
jednakowe formy w l i czbie pojedynczej
- 74-
i mnogiej rodzajnik określony przybiera
w liczbie mnogiej końcówkę
-ene.
Rzeczownik
Jak już wcześniej wspomniano (przy okazji
omawiania rodzajników) w języku dut1skim
występuję dwa rodzaje: rodzaj wspólny
(męski i
żeński) oraz rodzaj
nijaki.
Rzeczowniki
poprzedzone
rodzajnikiem
nieokreślonym en są rodzaju wspólnego,
natomiast
poprzedzone
rodzajnikiem nieokreślonym
et
są rodzaju
nijakiego. Rodzaj gramatyczny w języku
duńskim często różni się od rodzaju w języku
polskim.
Rzeczowniki w języku duńskim występuj ą
dwóch formach: nieokreślonej (bez rodzajnika
łub z rodzajnikiem nieokreślonym) i określonej
(z rodzajnikiem określonym).
W języku duńskim
mają tylko
dwie formy przypadków: mianownik i dopełniacz.
Mianownik jest również nazywany formą
- 75-
podstawową (gdyż odpowiada polskiemu
mianownikowi, celownikowi i biernikowi).
Dopełniacz zarówno liczby pojedynczej,
jak i mnogiej jest tworzony przez dodanie
końcówki
-s
do formy podstawowej
rzeczownika, np.:
skib
- statek
skibs - statku
Liczbę mnogą w języku duńskim tworzy się
w trojaki sposób:
przez dodanie końcówki
-r
do formy liczby
pojedynczej, np.:
en gade
gad er
- ulica
- ulice
Końcówkę -r dodaje się do formy l iczby
pojedynczej
zakończonej
na -e
me
akcentowane.
- 76 -
. przez dodanie końcówki -er lub -e do formy
l iczby pojedynczej, np.:
et brev
- list
breve
- listy
niektóre rzeczowniki nie ulęgają zmianie
w liczbie mnogiej, np.:
et ord
ord
Czasownik
- słowo
- słowa
Bezokolicznik w j ęzyku
poprzedzony słówkiem
at
tłumaczy się na język polski.
Przykłady:
at lrese
at huske
- czytać
- pamiętać
duńskim
którego
Bezokolicznik kończy się samogłoską -e.
- 77 -
jest
me
Czas teraźniejszy
Czas teraźniejszy w języku duńskim tworzy
się przez dodanie do tematu końcówki -er.
jeg lreser
du lreser
han lreser
hun lreser
vi lreser
- czytam
- czytasz
- on czyta
- ona czyta
- my czytamy
I lreser
- wy czytacie
de lreser
- oni/one czytają
De lreser - pan/pani czyta
Do wyjątków należy zaliczyć:
jeg kan
jeg vil
jeg ved
- mogę
- chcę
- w1em
Czasowniki we wszystkich osobach
teraźniejszego maja tę samą formę. Podobnie
jest we wszystkich innych czasach.
- 78 -
Ponieważ w języku duńskim nie występują
odrębne formy fleksyjne dla osób i liczb,
przed czasownikiem stosuje się odpowiedni
zaimek osobowy.
Tryb rozkazujący
Tryb rozkazujący tworzy się w języku
duńskim w następujący sppsób:
l re s
- czytaj, czytajcie
lad os lrese
- czytajmy
Czas przeszły niedokonany
Czas przeszły niedokonany jest tworzony
przez dodanie do tematu końcówki -ede lub
-te,
np.:
jeg huskede
jeg lreste
- pamiętałem, pamiętałam
- czytałem, czytałam
- 79 -
Czas przeszły dokonany
Czas przeszły dokonany tworzy się przez
dodanie do form czasu teraźniejszego
czasownika posiłkowego at have
- mieć
(w pewnych sytuacjach at vcere -
być)
imiesłowu
czasu przeszłego danego czasownika.
Imiesłów czasu przeszłego ma następującą
formę:
lrest -
czytana
Tak więc czas przeszły dokonany ma
następującą postać:
jeg har lrest - czytałem, czytałam
Czas zaprzeszły
Czas zaprzeszły oznacza czynność
która odbyła się przed inną czynnością
przeszłą.
Tworzy się go dodając do form czasu
przeszłego czasownika posiłkowego at have -
- 80-
mieć
(w pewnych sytuacjach at vcere
-
być)
imiesłów
czasu
przeszłego
dariego
czasownika. Ma on wtedy następującą postać:
jeg havde lrest - czytałem, czytałam
Przykład użycia czasu zaprzeszłego:
Huset var solgt. f0r jeg fik noget at vide
om det.
- Dom został sprzedany, nim się o tym
dowiedziałem.
Czas przyszły
Czas przyszły tworzy się przy pomocy
wyrazów vii lub skal i bezokolicznika danego
czasownika.
Vil
używa się najczęściej wtedy gdy chce się
wyrazić chęć, wole, zaś skal, gdy chodzi o
obowiązek, np.:
jeg vil (skal) lrese - będę czytał (czytała)
- 8 1 -
Odmiana czasowników posiłkowych
have
- mieć
vrere
Czas
jeg har
- mam
jeg er
te raź-
Czas
Je g
- miałem
Jeg var
przeszły
havde
(miałam)
niedoko-
Czas
jeg har
- miałem
jeg har
przeszły
haft
(miałam)
vreret
dokona-
Czas
Je g
- miałem
Je g
havde
(miałam)
havde
haft
vreret
Czas
jeg vil
- będę
jeg vil
przyszły
(skal)
miał
(skal)
have
(miała)
vrere
Tryb
hav
. .
- �'.eJ;
vrer
rozkazu-
m teJCle
lad os
vrere
Imiesłów
haft
- brak
vreret
czasu
odpowie
przeszłego
dnika w
- 82 -
- jestem
- byłem
(byłam)
- byłem
(byłam)
- byłem
(byłam)
- będę
- bądź,
bądźcie
- brak
od po-
wiednika
w języku
Strona bierna
W języku duńskim często używa się
czasowników w stronie biernej. Formy strony
biernej tworzy się w następujący sposób:
•
za pomocą czasownika posiłkowego
at
blive,
at
vcere
i imiesłowu biernego danego
czasownika, np.:
ros t
- chwalony
blive rost
- być chwalonym
•
przez dodanie końcówki
-s
do bezokolicznika
strony czynnej, np.:
at rose
roses
- chwalić
- być chwalonym
- 83 -
Przymiotnik
Przymiotniki mogą występować w stopniu
równym, wyższym i najwyższym.
Regularne
stopniowanie
przymiotników
polega na dodaniu do stopnia równego
odpowiednich przyrostków lub przysłówków.
Istnieją następujące sposoby regularnego
stopniowania przymiotników:
Stopień wyższy:
-ere
lub
-re
Stopień najwyższy:
-est
Przykład:
h0j
- wysoki
h0jere - wyższy
h0jest - najwyższy
Stopień wyższy:
-ere
Stopień najwyższy:
-st
-
84
-
Przykład:
1vng
1vngere
ivrigst
- pilny
- pilniejszy
- najpilniejszy
Stopień wyższy:
mere -
Stopień najwyższy:
mest -
Przykład:
rask
- zdrowy
mere rask - bardziej zdrowy
mest rask - najbardziej zdrowy
Niektóre przymiotniki stopniują się w sposób
nieregularny.
Przykłady:
gad
- dobry
bedre - lepszy
bedst - najlepszy
- 85 -
and
- zły
vrerre - gorszy
vrerst - naJgorszy
lille
- mały
mindre - mniejszy
mindst - najmniejszy
ung
- młody
yngre - młodszy
yngst - najmłodszy
Zaimki osobowe
Jeg
-Ja
du
- ty
han
- on
hun
- ona
De
- pan
l
pani
VI
- my
I
- wy
de
- oni
l
one
-86 -
mig
dig
ham
hen de
Dem
os
jer/eder
dem
- mme, mi
- ciebie, ci, tobie
- Jego, Jemu
- Ją, JeJ
- pana panią, panu/pani
- nas, nam
- was, wam
- ich, im
Zaimki dzierżawcze
min
- mój
l
moja
mit
- moJe
din
- twój
l
twoj a
dit
- twoje
s
m
- swój
l
swoja
sit
- swoje (l. poj.)
m me
- nasze
din e
- wasze
sin
- swoje (1. mn.)
- 87 -
Jako zaimki dzierżawcze są również używane
następujące zaimki:
vores, vor, vort, vore
je re s
de re s
De re s
Zaimki zwrotne
- nasz
- wasz
- ich
- pański
W języku duńskim występują następujące
zaimki zwrotne:
sig
- się, sobie
hinanden - brak odpowiednika w
polskim
Zaimka zwrotnego sig używa się w stosunku
do trzeciej osoby liczby pojedynczej i mnogiej,
np.:
Han glreder sig.
-
On
się cieszy.
- 88-
Zaimka zwrotnego hinanden używa się w liczbie
mnogteJ
przy
opisywaniu
czynnoset
wykonywanej wzajemnie przynajmniej przez
dwie osoby.
Zaimki wskazujące
den
denne
(den) samme
selv
sadan
d et
dette
(det) samme
sadant
de
disse
(de) samme
sadanne
- ten, ta
- tamten
- ten sam
- sam, samt
- taki
- to
- tamto
- to samo
- takie
- ci, te
- tamci, tamte
- ci sami, te same
- tacy, takie
- 89-
Zaimki pytające
me d
- z
om
- o, czy
hvem?
- kto, kogo, komu?
over
- ponad
hvad?
- co, który, która, które?
pa
- na, w
h vis?
- czyj, czyja, czyje?
til
- do, dla
hvilken?
- który, która, jaki, jaka?
trods
- pomtmo
hvilket?
- które, jakie?
u den
- bez
hvilke?
- którzy, które, jacy?
ved
- przy, po
Przyimki
Spójniki
Do najczęściej używanych przyimków nakżą:
Do najczęściej używanych przyimków należą:
ad
- po, przez, z
o g
- 1,
a
a f
- z, przez
ogsa
- też
b ag
- za
m en
- lecz
blandt
- wśród
elier
- lub
efter
- za, po, według
nar
- gdy, kiedy
for
- za, dla, ku
f0r
- zamm
fra
- od, z
da
- wtedy, kiedy
gennem
- przez
for
- dla, ponieważ
iblandt
- wśród
- 90 -
- 91 -
for
- dla, ponieważ
ford i
-
p
o
n
i
eważ
lwi s
- jeżeli
end
-
n
i
ż
som
- jak
at
- że
Polecamy:
Słownik polsko
-
angielski
i angielsko - polski
Słownik
pol
s
ko
-
-
bulgarski
i
bułgarsko - polski
Słownik polsko
-
fiński
i 1ir1sko - polski
Słownik polsko -
grecki
i
grecko - polski
Sl011 nik po
l
sko
-
niderlandzki
i n
i
de
rl
andzko
-
polski
Slov.nik polsko
-
norweski
i norwesko - polski
Słownik
p
o
l
sk
o
-
portugalsl•i
i portugalsko
-
po
l
ski
Słownik polsko -
rumulrski
i r
u
m
ur
1sko
-
polski
S1Ównik polsko
szwedzki
i szwedzko - polski
Słownik polsko
ukra i r1ski
i ukraińsko -
www.lev.pl
- 92 -
SPIS TREŚCI
strona
Wstęp ................................... .............. ..............
5
Jak korzystać z nagrań .................... .................
7
Podstawowe informacje o języku duńskim .....
9
Alfabet .............................................................
9
Wymowa .................................. ........................
1 0
Samogłoski .................. ... ... ........... ....... ........ .... l
O
Spółgłoski ......
.................... ............ ............. ..... 14
Akcent ................. ............................................ 1 8
Rozmówki polsko - duńskie ......... ... ........... ..... 1 9
Przydatne zwroty . .. . . . . . .. . .. . ... . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9
?ozdrowienia i zwroty grzecznościowe .. ........ 23
Liczby .............................................................. 25
Czas ................
.
...................
.
....................
.
....... 27
Dni tygodnia ..... .... ... .... ... ... ... ........... ....... .... .. 27
. Pory roku . .. . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . 28
. Miesiące ........................................................ 28
Miary długości, powierzchni, masy,
pojemności ....................................................... 3 0
Kolory ..............................................................
3 1
Pogoda ..........
.
..
.
...
.
.........
.
................................. 3 2
Dane personalne ................... ...........................
33
Nazwy geograficzne, narodowości ..................
36
- 93 -
Napisy i tablice informacyjne ..................
.
....... 40
Podróż ........................
.
.
..................
.
...
.
..
.
.
.
.
....... 4 1
Pociąg ................
.
..........................
.
...
.
........... 4 1
Samolot ....... .....
.
..........................
. .
..
.
............. 43
Autobus ............ ... ........................
.
..
.
.............. 45
Samochód ................ ...... ........... ...... ... .... ... ... .. 46
Poczta, telefon ....
.
.................
.
...............
.
.......... 49
Zakwaterowanie . ............................................. 50
Zwiedzanie, wycieczki ...........
.
.......... .............
.
52
Restauracja, bar, kawiarnia . . . . . . ....
.
................
.
.. 55
Zakupy .... ..............................................
.
...
.
...... 58
Artykuły spożywcze ..................................... 58
Warzywa .....
.
.............................
.
...... ..........
.
.. 60
Owoce ......................
.
.................................... 60
Odzież ............. .
.
. ..
.
..
.
.
............................
.
.
......
6 1
Sprzęt domowy .
.
.................... .... ................... 63
Lekarz, apteka .......................... ...... .................. 65
Sport, wypoczynek ...................
.
...................... 67
Najważniejsze informacje z gramatyki
duńskiego .....
.
................
.
.............................
.
........ 70
Rodzajniki ...
.
.
.................................................. 70
Rodzajnik nieokreślony .............
. .
.................... 70
Rodzajnik określony ...............
.
.......................
.
73
Rzeczownik ..................................................... 75
- 94 -
Czasownik ..................... .......... ........................ 77
Czas teraźniejszy .....................
.
.
...................... 78
Tryb rozkazujący ............................................. 79
Czas przeszły niedokonany ............
.
........... .... . 79
Czas przesz�y dokonany ......................
.
... ........ 80
Czas zaprzeszły .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. . 80
Czas przyszły .. .. .. .. .. .. .. .. .... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 8 l
Odmiana czasowników posiłkowych .............. 82
Strona bierna ....... ........... :............. ...... .............. 83
Przymiotnik .......
.
..........................
.
..
.
...
.
... ........ 84
Zaimki osobowe ...........................
. .
......... ........ 86
Zaimki dzierżawcze ................ .... ....... .............. 87
Zaimki zwrotne ................................
.
......
.
..
.
.
.... 88
Zaimki wskazujące ........... ............................... 89
Zaimki pytające ....................
.
............. ............. 90
Przyimki ..........................
.
............................... 90
Spójniki ........................................
.
................
.
. 9 1
- 95 -