parazytologia lekarska farmacja zeszyt ćwiczeń UM Poznań

background image

UNIWERSYTET MEDYCZNY
IM. KAROLA MARCINKOWSKIEGO
W POZNANIU

KATEDRA BIOLOGII
I PARAZYTOLOGII LEKARSKIEJ

ZESZYT
DO ĆWICZEŃ

PARAZYTOLOGIA
LEKARSKA

DLA STUDENTÓW FARMACJI


Anna C. MAJEWSKA

Piotr NOWOSAD

WYDANIE III

Poznań – 2009

background image


Copyright © 2009, by Anna C. Majewska, Piotr Nowosad
Copyright © 2009, by Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego

w Poznaniu



AUTORZY:

Prof. dr hab. Anna C. Majewska

Dr Piotr Nowosad




OPRACOWANIE GRAFICZNE:

Katedra Biologii i Parazytologii Lekarskiej

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu












ISBN 978-83-7597-043-2











WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
ul. Bukowska 70, 60-812 Pozna

ń

Ark. wyd. 3,2. Ark. druk. 5,3.
Wydanie III zmienione. Format B5. Zam. nr 22/09.
Przygotowano w sierpniu 2009 r.

background image

3

SPIS TREŚCI


PRZEDMOWA

5


ĆWICZENIE 1:

Nauka mikroskopowania

7

ĆWICZENIE 2:

Przywry (część I)

11

ĆWICZENIE 3:

Przywry (część II)

15

ĆWICZENIE 4:

Tasiemce (część I)

19

ĆWICZENIE 5:

Tasiemce (część II)

23

ĆWICZENIE 6:

Nicienie (część I)

27

ĆWICZENIE 7:

Nicienie (część II)

31

ĆWICZENIE 8:

Nicienie (część III)

35

ĆWICZENIE 9:

Pierwotniaki (część I)

39

ĆWICZENIE 10:

Pierwotniaki (część II)

43

ĆWICZENIE 11:

Pierwotniaki (część III)

47

ĆWICZENIE 12:

Pierwotniaki (część IV)

53

ĆWICZENIE 13:

Pajęczaki i owady

57


Słownik polsko-łaciński nazw stosowanych do opisu rysunków

61


Karta zaliczenia ćwiczeń

64

background image

background image

PRZEDMOWA

5

PRZEDMOWA

Kurs parazytologii lekarskiej realizowany jest w naszej Katedrze na

zajęciach praktycznych (ćwiczenia), poprzedzonych prezentacjami mul-
timedialnymi. Dla zredukowania czasu przeznaczonego na prelekcje,
a poświęcenia większości czasu na zajęcia praktyczne, opracowaliśmy
niniejszy Zeszyt do ćwiczeń oraz Przewodnik do ćwiczeń.

W Przewodniku, który nie jest obowiązkowy, zamieściliśmy kom-

pendium podstawowych informacji o biologii i diagnostyce laboratoryjnej
pasożytów człowieka, podstawowe terminy parazytologiczne oraz zestaw
pytań i odpowiedzi z uzasadnieniami, które mimo że nie pokrywają cało-
ści materiału, to jednak umożliwiają lepszą orientację w poziomie trudno-
ści sprawdzianu zaliczeniowego i charakterze zadań testowych.

Zeszyt do ćwiczeń, stanowiący pewną całość z Przewodnikiem, jest

formą syllabusa, czyli programu nauczania, który w miarę precyzyjnie
określa wiedzę i umiejętności, jakie student powinien zdobyć w trakcie
kursu parazytologii. Drugie wydanie Zeszytu opracowaliśmy zgodnie
z realizacją programu ćwiczeń dla studentów farmacji. Na początku każ-
dego ćwiczenia umieszczono w ramce informacje, które opisują zakres
wiadomości, jakie będą wymagane od studenta po zakończeniu zajęć.
W celu ułatwienia prowadzenia notatek w trakcie prelekcji oraz za-
pamiętania materiału teoretycznego wprowadziliśmy na końcu ćwiczeń
tabele, które należy wypełnić. Kolejność ćwiczeń ułożono kierując się
stopniem trudności obserwacji (od obiektów nie wymagających dużych
powiększeń, a kończąc na obiektach obserwowanych pod mikroskopem),
a także biotopem pasożytów:
Ćwiczenie 1. związane jest z nauką mikroskopowania i wykonywania
dokumentacji obserwowanych obiektów.
Ćwiczenie 2. i 3. dotyczy przywr pasożytujących u człowieka.
Ćwiczenie 4. i 5. dotyczy tasiemców pasożytujących u człowieka.
Ćwiczenie 6. - 8. dotyczy nicieni pasożytujących u człowieka.
Ćwiczenie 9. – 12. dotyczy pasożytniczych pierwotniaków człowieka.
Ćwiczenie 13. obejmuje stawonogi (pajęczaki i owady) pasożytujące na
człowieku, które mogą być jednocześnie przenosicielami (wektorami) lub
żywicielami pasożytniczych pierwotniaków i helmintów.

W programie zajęć, przed każdym sprawdzianem, są przewidziane

również repetytoria z zakresu tematyki ćwiczeń poprzedzających kolo-
kwium. Uważamy, że tabelki zamieszczone na końcu każdego ćwiczenia
będą przydatne w opanowaniu materiału teoretycznego.

background image

6

PRZEDMOWA

Ćwiczenia z parazytologii oparte są na materiałach oryginalnych

(utrwalone i barwione preparaty mikroskopowe oraz preparaty makro-
skopowe pasożytów i żywe pasożyty z hodowli in vitro). Zeszyt do ćwi-
czeń
został opracowany z myślą o usprawnieniu obserwacji mikroskopo-
wych i prowadzeniu dokumentacji cech istotnych dla rozpoznawania pa-
sożytów. Załączone na końcu zeszytu nazewnictwo polsko-łacińskie sta-
nowić będzie pomoc w opisywaniu rysunków wykonywanych przez stu-
denta.

Zaliczenie ćwiczeń uzyskuje się na podstawie sumy punktów uzys-

kanych z trzech sprawdzianów cząstkowych oraz punktów uzyskanych za
przygotowanie i przedstawienie prezentacji z zakresu tematyki ekologicz-
nej. O szczegółowej tematyce prezentacji, jak również o regulaminie za-
jęć laboratoryjnych studenci zostaną poinformowani na pierwszych zaję-
ciach w Katedrze.

Mamy nadzieję, że nowe wydanie materiałów do ćwiczeń z parazy-

tologii zapozna studentów naszej Uczelni z najważniejszymi elementami
biologii układu pasożyt-żywiciel i laboratoryjnej diagnostyki parazytolo-
gicznej. Sądzimy, że studenci akademii medycznej, niezależnie od kie-
runku studiów, powinni posiadać wiedzę dotyczącą różnorodności paso-
żytów i ich cyklów rozwojowych, epidemiologii i profilaktyki chorób
pasożytniczych, a także podstawowej diagnostyki. Zakładamy, że wiedza
zdobyta na tych zajęciach zostanie wykorzystana w szerzeniu oświaty
zdrowotnej.

A. C. Majewska i P. Nowosad

background image

ĆWICZENIE 1

7

ĆWICZENIE 1:
NAUKA MIKROSKOPOWANIA

Efekt końcowy:


PREPARATY:

1. Fasciola hepatica – postać dojrzała, układ pokarmowy.
2. Trypanosoma brucei gambiense – stadia trypomastigota w rozmazie krwi

barwionym metodą Giemsy.

3. Plasmodium sp. – stadia schizogonii w rozmazie krwi barwionym metodą

Giemsy.

4. Entamoeba sp. – żywe trofozoity.

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opanować podstawową terminologię parazytologiczną;

opanować umiejętność posługiwania się sprzętem do prowadze-
nia obserwacji mikroskopowej;

opanować technikę prowadzenia dokumentacji obserwacji mi-
kroskopowych (schematyczny rysunek z zachowaniem propor-
cji, dokładny opis obserwowanych elementów);

pamiętać, że prawidłowa identyfikacja gatunku pasożyta wy-
maga znajomości charakterystycznych cech budowy (preparaty
barwione) lub kształtu i sposobu poruszania (preparaty przyży-
ciowe).

background image

8

ĆWICZENIE 1

Rysunek 1:

Fasciola hepatica – postać dojrzała, układ pokarmowy.


W narysowane poniżej kontury wrysuj szczegóły budowy wewnętrznej.

ao - przyssawka gębowa

av - przyssawka brzuszna

s - otwór gębowy

p - gardziel

oe - przełyk

i - jelito






















background image

ĆWICZENIE 1

9

Rysunek 2: Trypanosoma sp. – stadia trypomastigota i Plasmodium sp. –

stadia schizogonii w rozmazie krwi.


Wrysuj komórki pasożytów (zachowując odpowiednią proporcję komórek paso-
żyta i czerwonych krwinek) i przyporządkuj im odpowiednie nazwy rodzajowe.



































Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, poproś o
pomoc prowadzącego zajęcia.

!

background image

10

ĆWICZENIE 1

PODSTAWOWA TERMINOLOGIA PARAZYTOLOGICZNA
Czy wiesz co oznaczają poniższe terminy?
Uzupełnij poniższy wykaz prawidłowymi definicjami:

Żywiciel ostateczny

Żywiciel pośredni

Pasożyt fakultatywny

Pasożyt obligatoryjny

Pasożyt monokseniczny

Pasożyt polikseniczny

Pasożyt homokseniczny

Pasożyt heterokseniczny

Pasożyt typowy

Pasożyt przypadkowy

Występowanie kosmopolityczne

Występowanie endemiczne

Zoonoza

background image

ĆWICZENIE 2

11

ĆWICZENIE 2:
PRZYWRY (CZĘŚĆ I)

Efekt końcowy:


PREPARATY:

1. Fasciola hepatica – postać dojrzała w formalinie.*
2. F. hepatica – postać dojrzała, układ rozrodczy.
3. F. hepatica – cerkarie w trzustko-wątrobie ślimaka Galba truncatula.*
4. Fasciolopsis buski – postać dojrzała.*
5. Skorupki ślimaków (Galba truncatula).*
6. Kasztany i orzechy wodne – w formalinie.*


*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

podać cechy przywr;

opisać cykle życiowe Fasciola hepatica i Fasciolopsis buski;

przedstawić epidemiologię fasciolozy i fasciolopsozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych
gatunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie podane wyżej przywry;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania przywr.

background image

12

ĆWICZENIE 2

Rysunek 1: Fasciola hepatica – postać dojrzała, układ rozrodczy.


W narysowany niżej kontur wrysuj brakujące szczegóły układu rozrodczego
i oznacz je odpowiednimi literami:

ag - przedsionek płciowy

o - jajnik

od - jajowód

oo. gM - ootyp i gruczoły Mehlisa

vi

-

żółtniki

dv - przewody żółtkowe

u - macica

t - jądra

ve - przewody wyprowadzające

vd - nasieniowód



























Wróć do Rysunku 1, sprawdź i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

ĆWICZENIE 2

13

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

F

F

.

.

h

h

e

e

p

p

a

a

t

t

i

i

c

c

a

a

F

F

.

.

b

b

u

u

s

s

k

k

i

i

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- or

he

terokseniczny)

background image

14

ĆWICZENIE 2

background image

ĆWICZENIE 3

15

ĆWICZENIE 3:

PRZYWRY (CZĘŚĆ II)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Opisthorchis felineus - postać dojrzała.*
2. Clonorchis sinensis - postać dojrzała.
3. Dicrocoelium dendriticum - postać dojrzała.
4. Paragonimus westermani - postać dojrzała.*
5. Schistosoma mansoni - samiec i samica.*
6. Rak (Astacus) i krab (Eriocheir) - w formalinie.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle życiowe Clonorchis sinensis, Opisthorchis feli-
neus
, Dicrocoelium dendriticum, Paragonimus westermani,
Schistosoma
sp.;

przedstawić epidemiologię klonorchozy, opistorchozy, dikroce-
liozy, paragonimozy, schistosomozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie podane wyżej przywry;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania przywr.

background image

16

ĆWICZENIE 3

Rysunek 1: Postać dojrzała Opisthorchis felineus i Clonorchis sinensis.


W narysowane poniżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami.































i - jelito

rs - chwytnik nasienia

dex - przewód wydalniczy

vi - żółtniki

ag - przedsionek płciowy

u - macica

o - jajnik

t - jądra

od - jajowód

oo.gM. - ootyp i gruczołyMehlisa

background image

ĆWICZENIE 3

17

Rysunek 2: Postać dojrzała Dicrocoelium dendriticum.


W narysowany poniżej kontur wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami:

i - jelito

dex - przewód wydalniczy

ag - przedsionek płciowy

t - jądra

o - jajnik

od - jajowód

oo. - ootyp

rs - chwytnik nasienia

vi

-

żółtniki

u - macica





















Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

18

ĆWICZENIE 3

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

C

C

.

.

s

s

i

i

n

n

e

e

n

n

s

s

i

i

s

s

O

O

.

.

f

f

e

e

l

l

i

i

n

n

e

e

u

u

s

s

D

D

.

.

d

d

e

e

n

n

d

d

r

r

i

i

t

t

i

i

c

c

u

u

m

m

P

P

.

.

w

w

e

e

s

s

t

t

e

e

r

r

m

m

a

a

n

n

i

i

Scistosoma

sp.

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- or

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 3

15

ĆWICZENIE 3:

PRZYWRY (CZĘŚĆ II)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Opisthorchis felineus - postać dojrzała.*
2. Clonorchis sinensis - postać dojrzała.
3. Dicrocoelium dendriticum - postać dojrzała.
4. Paragonimus westermani - postać dojrzała.*
5. Schistosoma mansoni - samiec i samica.*
6. Rak (Astacus) i krab (Eriocheir) - w formalinie.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle życiowe Clonorchis sinensis, Opisthorchis feli-
neus
, Dicrocoelium dendriticum, Paragonimus westermani,
Schistosoma
sp.;

przedstawić epidemiologię klonorchozy, opistorchozy, dikroce-
liozy, paragonimozy, schistosomozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie podane wyżej przywry;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania przywr.

background image

16

ĆWICZENIE 3

Rysunek 1: Postać dojrzała Opisthorchis felineus i Clonorchis sinensis.


W narysowane poniżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami.































i - jelito

rs - chwytnik nasienia

dex - przewód wydalniczy

vi - żółtniki

ag - przedsionek płciowy

u - macica

o - jajnik

t - jądra

od - jajowód

oo.gM. - ootyp i gruczołyMehlisa

background image

ĆWICZENIE 3

17

Rysunek 2: Postać dojrzała Dicrocoelium dendriticum.


W narysowany poniżej kontur wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami:

i - jelito

dex - przewód wydalniczy

ag - przedsionek płciowy

t - jądra

o - jajnik

od - jajowód

oo. - ootyp

rs - chwytnik nasienia

vi

-

żółtniki

u - macica





















Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

18

ĆWICZENIE 3

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

C

C

.

.

s

s

i

i

n

n

e

e

n

n

s

s

i

i

s

s

O

O

.

.

f

f

e

e

l

l

i

i

n

n

e

e

u

u

s

s

D

D

.

.

d

d

e

e

n

n

d

d

r

r

i

i

t

t

i

i

c

c

u

u

m

m

P

P

.

.

w

w

e

e

s

s

t

t

e

e

r

r

m

m

a

a

n

n

i

i

Scistosoma

sp.

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- or

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 4

19

ĆWICZENIE 4:

TASIEMCE (CZĘŚĆ I)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Taenia saginata - strobila w formalinie.*
2. T. saginata - skoleks.*
3. T. saginata - proglotyd dojrzały.
4. T. saginata - proglotyd przejrzały.
5. T. saginata - proglotyd z układem wydalniczym.
6. T. solium - skoleks.*
7. T. solium - proglotyd przejrzały.
8. T. solium - larwa cysticerkus.*
9. T. saginata - larwa cysticerkus.*

10. Diphyllobothrium latum - proglotydy.

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

przedstawić cechy tasiemców;

opisać cykle życiowe Diphyllobothrium latum, Taenia saginata,
T. solium;

przedstawić epidemiologię teniozy wywoływanej przez Taenia
saginata
i Taenia solium, difylobotriozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie wymienione wyżej tasiemce;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpoz-
nawania tasiemczyc.

background image

20

ĆWICZENIE 4

Rysunek 1: Skoleks i proglotydy Diphyllobothrium latum.


Oznacz elementy budowy wykazane w opisie:

b - bruzda czepna

dex - przewody wydalnicze

ag - przedsionek płciowy

t - jądra

vi

-

żółtniki

u - macica









Rysunek 2: Proglotyd dojrzały Taenia saginata.


W narysowany poniżej kontur wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami:

ag - przedsionek płciowy

t - jądra

dex - przewód wydalniczy

vd - nasieniowód

v - pochwa

oo. - ootyp

vi

-

żółtnik

o - jajnik

u - macica











background image

ĆWICZENIE 4

21

Rysunek 3: Skoleksy i proglotydy przejrzałe T. saginata i T. solium.


W narysowane poniżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami.

a - przyssawka

un - haczyki

u - macica




























Wróć do Rysunków 1 - 3, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

Taenia saginata

Taenia solium

!

background image

22

ĆWICZENIE 4

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

D

D

.

.

l

l

a

a

t

t

u

u

m

m

T

T

.

.

s

s

a

a

g

g

i

i

n

n

a

a

t

t

a

a

T

T

.

.

s

s

o

o

l

l

i

i

u

u

m

m

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi-

czenie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P = m

o

n

o

-

lub p

o

liksenic

zny; Hm/H

t =

hom

o

-

or he

teroksenic

zny)

background image

ĆWICZENIE 5

23

ĆWICZENIE 5:

TASIEMCE (CZĘŚĆ II)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Hymenolepis nana - proglotydy.
2. Dipylidium caninum - proglotyd.
3. D. caninum - strobila w formalinie.*
4. Echinococcus garnulosus - postać dojrzała.*
5. E. garnulosus - larwy w formalinie.*
6. E. garnulosus - protoskoleksy (piasek bąblowcowy).
7. E. multilocularis - postać dojrzała.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

przedstawić cechy tasiemców

opisać cykle życiowe Hymenolepis nana, Hymenolepis diminu-
ta
, Dipylidium caninum, Echinococcus granulosus, Echinococ-
cus mltilocularis
, Multiceps multiceps.

przedstawić epidemiologię dipylidiozy, hymenolepiozy, echi-
nokokozy

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów

rozpoznawać morfologicznie wymienione wyżej tasiemce

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpo-
znawania tasiemczyc.

background image

24

ĆWICZENIE 5

Rysunek 1: Skoleks, proglotydy dojrzałe i przejrzałe Hymenolepis nana.


W narysowane poniżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami.

s - skoleks

a - przyssawki

un. r - haczyki i ryjek

ag - przedsionek płciowy

pg - proglotyd przejrzały

u - macica

ov - jajo









Rysunek 2
: Skoleks i proglotyd dojrzały Dipylidium caninum.


W narysowane poniżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpo-
wiednimi literami.

s – skoleks

oo - ootyp

a – przyssawki

u - macica

un. r - haczyki i ryjek

v - pochwa

pm - proglotyd dojrzały

vd - nasieniowód

o – jajnik

t - jądra

vi

żółtniki

ag - przedsionek płciowy





background image

ĆWICZENIE 5

25

Rysunek 3: Strobila Echinococcus granulosus (A) i E. multilocularis (B).


W narysowane niżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpowied-
nimi literami:

A

B
















Rysunek 4: Echinococcus granulosus – protoskoleksy.


Narysuj kilka protoskoleksów tasiemca według podanego niżej zarysuj i oznacz
w nich haki i przyssawki.

un - haki

a - przyssawki









Wróć do Rysunków 1 - 4, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

s - skoleks

a - przyssawka

un - haki

pi - proglotyd niedojrzały

pm - proglotyd dojrzały

pg - proglotyd przejrzały

u - macica

ag - przedsionek płciowy

!

background image

26

ĆWICZENIE 5

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

H

H

.

.

n

n

a

a

n

n

a

a

H

H

.

.

d

d

i

i

m

m

i

i

n

n

u

u

t

t

a

a

D

D

.

.

c

c

a

a

n

n

i

i

n

n

u

u

m

m

E

E

.

.

g

g

r

r

a

a

n

n

u

u

l

l

o

o

s

s

u

u

s

s

E

E

.

.

m

m

u

u

l

l

t

t

i

i

l

l

o

o

c

c

u

u

-

-

l

l

a

a

r

r

i

i

s

s

M

M

.

.

m

m

u

u

l

l

t

t

i

i

c

c

e

e

p

p

s

s

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 6

27

ĆWICZENIE 6:
NICIENIE (CZĘŚĆ I)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Ascaris lumbricoides - postaci dojrzałe w formalinie.*
2. A. lumbricoides – przekrój poprzeczny.
3. Necator americanus - samiec.
4. N. americanus - samica.
5. Ancylostoma duodenale - samiec.*
6. A. duodenale - samica.*
7. Strongyloides stercoralis - larwa filariopodobna.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

przedstawić cechy nicieni;

opisać cykle życiowe Ascaris lumbricoides, Necator ame-
ricanus
(Ancylostoma duodenale), Strongyloides stercoralis;

przedstawić epidemiologię askariozy, nekatoriozy i ancylosto-
mozy oraz strongyloidozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie wymienione wyżej nicienie;

przedstawić materiał badań i metody diagnostyczne stosowane
dla rozpoznawania zarażeń nicieniami.

background image

28

ĆWICZENIE 6

Rysunek 1: Ascaris lumbricoides – przekrój poprzeczny przez ciało sa-
micy.


W narysowane poniżej kontury wrysuj szczegóły budowy wewnętrznej.

c - oskórek

h - hipoderma

m

-

mięśnie

ps - jama ciała

i - jelito

u - macica

od - jajowód

o - jajnik








przód ciała

tył ciała

background image

ĆWICZENIE 6

29

Rysunek 2: Samica i samiec Necator americanus.


W narysowane niżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpowied-
nimi literami:






























Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

cb - torebka gębowa

oe - przełyk

i - jelito

pa - otwór odbytowy

vu - ujście pochwy (wulwa)

bc - torebka kopulacyjna

sp - spikule

!

background image

30

ĆWICZENIE 6

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

A

A

.

.

l

l

u

u

m

m

b

b

r

r

i

i

c

c

o

o

i

i

d

d

e

e

s

s

N

N

.

.

a

a

m

m

e

e

r

r

i

i

c

c

a

a

n

n

u

u

s

s

A

A

.

.

d

d

u

u

o

o

d

d

e

e

n

n

a

a

l

l

e

e

S

S

.

.

s

s

t

t

e

e

r

r

c

c

o

o

r

r

a

a

l

l

i

i

s

s

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 7

31

ĆWICZENIE 7:
NICIENIE (CZĘŚĆ II)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Trichuris trichiura - samica i samiec.
2. Enterobius vermicularis - samiec.*
3. E. vermicularis - samica.

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

przedstawić cechy nicieni;

opisać cykle życiowe Trichuris trichiura, Enterobius vermicu-
laris
;

przedstawić epidemiologię enterobiozy i trichuriozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie wymienione wyżej nicienie;

przedstawić materiał badań i metody diagnostyczne stosowane
dla rozpoznawania zarażeń nicieniami przewodowymi.

background image

32

ĆWICZENIE 7

Rysunek 1: Samica i samiec Trichuris trichiura.


W narysowane niżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpowied-
nimi literami:










st - otwór gębowy

oe - przełyk

i - jelito

pa - otwór odbytowy

sg - narządy rozrodcze

vu - ujście pochwy (wulwa)

c - kloaka

sp - spikula

background image

ĆWICZENIE 7

33

Rysunek 2: Samica Enterobius vermicularis.


W narysowane niżej kontury wrysuj brakujące szczegóły i oznacz je odpowied-
nimi literami:

al - skrzydełka

ph - gardziel

oe - przełyk

i - jelito

pa - otwór odbytowy

u - macica

vu - ujście pochwy (wulwa)
























Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

34

ĆWICZENIE 7

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

T

T

.

.

t

t

r

r

i

i

c

c

h

h

i

i

u

u

r

r

a

a

E

E

.

.

v

v

e

e

r

r

m

m

i

i

c

c

u

u

l

l

a

a

r

r

i

i

s

s

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 8

35

ĆWICZENIE 8:
NICIENIE (CZĘŚĆ III)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Trichinella spiralis - postaci dojrzałe - preparaty barwione.
2. T. spiralis - larwy otorbione w mięśniu - preparat barwiony.
3. T. spiralis - izolowane larwy - preparat barwiony.
4. Wuchereria bancrofti - mikrofilaria w rozmazie krwi - preparat barwiony.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle życiowe Trichinella sp., Wuchereria bancrofti,
Brugia malayi, Loa loa, Onchocerca volvulus, Dracunculus me-
dinensis
, Dioctophyma renale;

przedstawić epidemiologię trichinellozy, wuchereriozy, brugio-
zy, loaozy, onchocerkozy, drakunkulozy, dioktofymozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać morfologicznie wymienione wyżej nicienie;

przedstawić materiał badań i metody diagnostyczne stosowane
dla rozpoznawania inwazji nicieni płynów ustrojowych i tkanek.

background image

36

ĆWICZENIE 8

Rysunek 1: Larwy otorbione Trichinella spiralis w mięśniu poprzecznie
prążkowanym.


W narysowane niżej kontury wrysuj pasożyty i oznacz odpowiednimi literami:

A - włókna mięśniowe

B - torebka łącznotkankowa

C - larwa T. spiralis



background image

ĆWICZENIE 8

37

Rysunek 2: Mikrofilaria Wuchereria bancrofti w rozmazie krwi.


Oznacz prawidłowo na schemacie elementy budowy larwy:































Wróć do Rysunków 1 - 2, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

A – pochewka

D - otwór wydalniczy

B – kolec

E - komórka wydalnicza

C - pierścień nerwowy

F - komórki płciowe

G - otwór odbytowy

!

background image

38

ĆWICZENIE 8

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

T

T

r

r

i

i

c

c

h

h

i

i

n

n

e

e

l

l

l

l

a

a

s

s

p

p

.

.

W

W

.

.

b

b

a

a

n

n

c

c

r

r

o

o

f

f

t

t

i

i

B

B

.

.

m

m

a

a

l

l

a

a

y

y

i

i

L

L

.

.

l

l

o

o

a

a

O

O

.

.

v

v

o

o

l

l

v

v

u

u

l

l

u

u

s

s

D

D

.

.

m

m

e

e

d

d

i

i

n

n

e

e

n

n

s

s

i

i

s

s

D

D

.

.

r

r

e

e

n

n

a

a

l

l

e

e

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 9

39

ĆWICZENIE 9:
PIERWOTNIAKI (CZĘŚĆ I)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. G. intestinalis - cysty barwione hematoksyliną lub trichromem.
2. G. intestinalis - żywe trofozoity z hodowli in vitro.
3. G. intestinalis - trofozoity barwione hematoksyliną lub trichromem.
4. Trichomonas sp. - trofozoity barwione hematoksyliną.
5. Cryptosporidium parvum - oocysty barwione metodą Ziehl-Neelsena.*
6. Cyclospora cayetanensis - oocysty barwione safraniną i błękitem metyleno-

wym.*

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle rozwojowe Giardia intestinalis, Trichomonas va-
ginalis
, Dientamoeba fragilis, Cryptosporidium parvum, Cyclo-
spora cayetanensis
;

opisać zwięźle niepatogeniczne pierwotniaki przewodu pokar-
mowego;

przedstawić epidemiologię giardiozy, dientamebozy, trichomo-
nozy, kryptosporydiozy, cyklosporozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać wyżej wymienione gatunki i różnicować je z in-
nymi pierwotniakami tej samej grupy;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla roz-
poznawania pierwotniaków jelitowych i układu moczowo-
płciowego.

background image

40

ĆWICZENIE 9

Rysunek 1: Cysta Giardia intestinalis.


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:

c - cytoplazma

ca

-

ściana cysty

n - jądro komórkowe

e - endosom (kariosom)

cf - ciałka sierpowate

a - aksonemy












Rysunek 2: Trofozoit Giardia intestinalis


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:
f - wici
r - rizoplast
cb - ciałko podstawowe (kinetosom)
n - jądro komórkowe
e - endosom (kariosom)
a - aksonemy centralne
cm - ciałka pośrodkowe
ac - tarcza przyssawkowa

background image

ĆWICZENIE 9

41

Rysunek 3: Trofozoit Trichomonas sp.


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

cb - ciałko podstawowe (kinetosom)

ap - aparat parabazalny

f - wici

mu - błona falująca

co - kosta

ax - aksostyl

























Wróć do Rysunków 1 - 3, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

42

ĆWICZENIE 9

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

G

G

.

.

i

i

n

n

t

t

e

e

s

s

t

t

i

i

n

n

a

a

l

l

i

i

s

s

T

T

.

.

v

v

a

a

g

g

i

i

n

n

a

a

l

l

i

i

s

s

D

D

.

.

f

f

r

r

a

a

g

g

i

i

l

l

i

i

s

s

C

C

.

.

p

p

a

a

r

r

v

v

u

u

m

m

C

C

.

.

h

h

o

o

m

m

i

i

n

n

i

i

s

s

C

C

.

.

c

c

a

a

y

y

e

e

t

t

a

a

n

n

e

e

n

n

s

s

i

i

s

s

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 10

43

ĆWICZENIE 10:
PIERWOTNIAKI (CZĘŚĆ II)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. T. brucei gambiense - stadia trypomastigota w rozmazie krwi barwionym

metodą Giemsy.

2. T. cruzi - stadia amastigota w mięśniu sercowym.*
3. T. cruzi - stadia trypomastigota w rozmazie krwi barwionym metodą Giem-

sy.

4. T. cruzi - stadia epimastigota barwione metodą Giemsy.
5. Leishmania tropica - stadia promastigota barwione metodą Giemsy.

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle rozwojowe Trypanosoma brucei gambiense, T. b.
rhodesiense, T. cruzi, Leishmania donovani, L. tropica
, L. bra-
ziliensis
;

przedstawić epidemiologię trypanosomozy afrykańskiej, trypa-
nosomozy amerykańskiej, leiszmaniozy trzewnej, leiszmaniozy
skórnej, leiszmaniozy śluzówkowo-skórnej;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać wyżej wymienione pasożyty;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania wiciowców krwi i tkanek.

background image

44

ĆWICZENIE 10

Rysunek 1: Trypanosoma brucei gambiense (A) i T. cruzi (B) - stadia
trypomastigota w rozmazie krwi.


Wrysuj komórki pasożyta (zachowując odpowiednią proporcję komórek pasoży-
ta i czerwonych krwinek) i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

cb - kinetosom (ciałko podstawowe)

k - kinetoplast

f - wić

mu - błona falująca






background image

ĆWICZENIE 10

45

Rysunek 2: Trypanosoma cruzi - stadium epimastigota (A) i Leishmania
tropica
- stadium promastigota (B) - w preparacie z hodowli.


Narysuj komórki pasożyta i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

cb - ciałko podstawowe (kinetosom)

k - kinetoplast

f - wić

mu - błona falująca


A B



























Wróć do Rysunków 1 - 3, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

46

ĆWICZENIE 10

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

wekt

or

Gatune

k

pas

o

żyta

T

T

.

.

b

b

.

.

g

g

a

a

m

m

b

b

i

i

e

e

n

n

s

s

e

e

T

T

.

.

b

b

.

.

r

r

h

h

o

o

d

d

e

e

s

s

i

i

e

e

n

n

s

s

e

e

T

T

.

.

c

c

r

r

u

u

z

z

i

i

L

L

.

.

d

d

o

o

n

n

o

o

v

v

a

a

n

n

i

i

L

L

.

.

t

t

r

r

o

o

p

p

i

i

c

c

a

a

L

L

.

.

b

b

r

r

a

a

z

z

i

i

l

l

i

i

e

e

n

n

s

s

i

i

s

s

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 11

47

ĆWICZENIE 11:
PIERWOTNIAKI (CZĘŚĆ III)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Entamoeba sp. - żywe trofozoity.
2. E. histolytica - trofozoity barwione trichromem.
3. E. histolytica - cysty barwione trichromem.
4. Naegleria fowleri - trofozoity barwione trichromem.
5. Balantidium coli - trofozoity barwione trichromem.


Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle rozwojowe Entamoeba histolytica, Naegleria fow-
leri
, Acanthamoeba spp., Isospora belli, Sarcocystis, Balanti-
dium coli
;

przedstawić epidemiologię amebozy, negleriozy, akantamebo-
zy, izosporozy, sarkocystozy, balantidiozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać wyżej wymienione gatunki i różnicować je z in-
nymi pierwotniakami tej samej grupy;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania wymienionych pierwotniaków.

background image

48

ĆWICZENIE 11

Rysunek 1: Trofozoity Entamoeba histolytica.


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

e - endosom

k - chromatyna brzeżna

en - endoplazma

ec - ektoplazma

p - pseudopodium

er - wakuola trawienna (erytrocyt)






























background image

ĆWICZENIE 11

49

Rysunek 2: Cysty Entamoeba histolytica/E. dispar.


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

e - endosom

k - chromatyna brzeżna

cc - ciałka chromatoidalne

vi - wodniczka jodofilna


















background image

50

ĆWICZENIE 11

Rysunek 3: Naegleria fowleri - trofozoity:


Przyjmując narysowany zarys pełzaka za wzór wielkości, narysuj 2 trofozoity
i oznacz następujące elementy komórkowe:

n - jądro komórkowe

e - endosom (kariosom)

vp - wodniczka tętniąca

en - endoplazma

ec - ektoplazma

p - pseudopodium.




















background image

ĆWICZENIE 11

51

Rysunek 4: Trofozoit Balantidium coli.


Wrysuj i oznacz następujące elementy komórkowe:
ma

-

makronukleus

mi

-

mikronukleus

c - rzęski

cs - cytostom

cph - cytofarynks

cp - cytopyge

vp - wodniczka tętniąca

vn - wodniczka trawienna
























Wróć do Rysunków 1 - 4, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

52

ĆWICZENIE 11

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

E

E

.

.

h

h

i

i

s

s

t

t

o

o

l

l

y

y

t

t

i

i

c

c

a

a

N

N

.

.

f

f

o

o

w

w

l

l

e

e

r

r

i

i

A

A

c

c

a

a

n

n

t

t

h

h

a

a

m

m

o

o

e

e

b

b

a

a

s

s

p

p

.

.

I

I

s

s

o

o

s

s

p

p

o

o

r

r

a

a

b

b

e

e

l

l

l

l

i

i

S

S

a

a

r

r

c

c

o

o

c

c

y

y

s

s

t

t

i

i

s

s

B

B

.

.

c

c

o

o

l

l

i

i

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 12

53

ĆWICZENIE 12:
PIERWOTNIAKI (CZĘŚĆ IV)

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Plasmodium bergei - stadia schizogonii krwinkowej w rozmazie krwi bar-

wionym metodą Giemsy.

2. P. vivax, P. ovale, P. falciparum - stadia schizogonii krwinkowej w rozma-

zie krwi barwionym metodą Giemsy.*

3. Toxoplasma gondii - trofozoity w rozmazie wysięku do jamy otrzewnowej

barwione metodą Giemsy.

4. T. gondii - cysty w skrawkach mózgowia barwione metodą Giemsy.

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zakończeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle rozwojowe Plasmodium spp., Toxoplasma gondii;

znać biotopy gatunków mikrosporydiów pasożytujących u czło-
wieka;

przedstawić epidemiologię malarii, toksoplazmozy, mikrospo-
rydiozy;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać wyżej wymienione pasożyty;

przedstawić materiał badań i metody stosowane dla rozpozna-
wania sporowców, mikrosporydiów i orzęsków tkanek i płynów
ustrojowych.

background image

54

ĆWICZENIE 12

Rysunek 1: Stadia schizogonii krwinkowej Plasmodium sp. w rozmazie
krwi.


Wrysuj i oznacz poszczególne stadia schizogonii krwinkowej. Zachowaj odpo-
wiednią proporcję komórek pasożyta i czerwonych krwinek (na rysunku w po-
staci kółek):










background image

ĆWICZENIE 12

55

Rysunek 2: Cysta Toxoplasma gondii w skrawku mózgowia myszy.


Rysując bradyzoity w cyście zachowaj odpowiednią proporcję.













Rysunek 3: Trofozoity Toxoplasma gondii w rozmazie wysięku do jamy
otrzewnowej myszy.


Przyjmując narysowany zarys trofozoitu za wzór wielkości narysuj kilka trofo-
zoitów i oznacz jądra komórkowe:

n - jądro komórkowe












Wróć do Rysunków 1 - 3, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

56

ĆWICZENIE 12

M lub

P

Hm lub

Ht

Met

o

d

a

dia-

gn

ost

y

czn

a

Bio

top

D

roga

t

ransmisj

i

Pos

ta

ć

inwa

zyjna

Ż

y

w

iciel(e)

Gatune

k

pas

o

żyta

P

P

.

.

m

m

a

a

l

l

a

a

r

r

i

i

a

a

e

e

,

,

P

P

.

.

v

v

i

i

v

v

a

a

x

x

,

,

P

P

.

.

o

o

v

v

a

a

l

l

e

e

,

,

P

P

.

.

f

f

a

a

l

l

c

c

i

i

p

p

a

a

r

r

u

u

m

m

T

T

.

.

g

g

o

o

n

n

d

d

i

i

i

i

m

m

i

i

k

k

r

r

o

o

s

s

p

p

o

o

r

r

y

y

d

d

i

i

a

a

Tabela 1. Bi

ologiczna ch

arakterystyka paso

żytów

(g

łówne punkty). W czasie prelek

cji rozpoczynaj

ącej

ćwi

cze-

nie wype

łnij prawid

łowo tabelk

ę.

(M/P

= m

o

n

o

- lu

b

polikseniczn

y; Hm/Ht = h

o

mo- lub

he

terokseniczny)

background image

ĆWICZENIE 13

57

ĆWICZENIE 13
PAJĘCZAKI I OWADY

Efekt końcowy:

PREPARATY:

1. Argas reflexus - stadium nimfy.*
2. Ixodes ricinus - samica i samiec.*
3. Sarcoptes scabiei - postać dojrzała.*
4. Pediculus humanus - postać imago.*
5. Pthirus pubis - postać imago.*
6. Pchły - postać imago.*
7. Cimex lectularius – postać imago.*
8. Anopheles sp. - samica.*
9. Anopheles sp. – aparat gębowy samicy.

10. Culex sp. - samica.*
11. Culex sp. – aparat gębowy samicy.
12. Triatoma sp.- postać imago.

*pojedyncze preparaty prezentowane na pierwszym stole

Po zako

ńczeniu ćwiczenia powinieneś:

opisać cykle rozwojowe Argas sp., Ixodes ricinus, Sarcoptes
scabiei
, Pediculus sp., Pthirus pubis, Cimex lectularius, Pulex
irritans
, Anopheles sp., Phlebotomus sp., Simulium sp., Glossi-
na palpalis
;

przedstawić znaczenie epidemiologiczne wymienionych gatun-
ków stawonogów;

przedstawić sposoby zapobiegania zarażeniom omawianych ga-
tunków pasożytów;

rozpoznawać wyżej wymienione pasożyty.

background image

58

ĆWICZENIE 13

Rysunek 1: Przyporządkuj nazwy gatunkowe narysowanym niżej paję-
czakom.





















...............................................

...............................................






...........................................................

background image

ĆWICZENIE 13

59

Rysunek 2: Przyporządkuj prawidłowe nazwy gatunkowe narysowanym
niżej owadom bezskrzydłym.
















...............................................

...............................................















...............................................








...............................................

background image

60

ĆWICZENIE 13

Rysunek 3: Przyporządkuj prawidłowe nazwy gatunkowe narysowanym
poniżej owadom dwuskrzydłym.
















.........................................

..............................................








...............................................









Wróć do Rysunków 1 - 3, sprawdź je i ewentualnie popraw.

Przejrzyj zadania podane w Efekcie końcowym: sprawdź czy
potrafisz je wykonać. Jeżeli uznasz za konieczne, skorzystaj
z podstawowych informacji zawartych w Przewodniku do
ćwiczeń z parazytologii lekarskiej lub szerszych informacji
w zaleconym podręczniku.

!

background image

NAZEWNICTWO POLSKO-ŁACIŃSKIE DO OPISÓW RYSUNKÓW

61

NAZEWNICTWO POLSKO-ŁACIŃSKIE
DO OPISÓW RYSUNKÓW


aksonema

- axonema

aksostyl

- axostylus

aparat parabazalny

- apparatus parabasalis


błona falująca

- membrana undulans

bruzda przylgowa

- bothrium


chromatyna brzeżna

- karyotheca

chwytnik nasienia

- receptaculum seminis

ciałko parabazalne

- corpusculum parabasale

ciałko podstawowe (= kinetosom)

- corpusculum basale

ciałko pośrodkowe

- corpusculum medianus

ciałko sierpowate

- corpusculum falciforme

cytofarynks

- cytopharynx

cytoplazma -

cytoplasma

cytostom

- cytostoma


ektoplazma -

ectoplasma

endoplazma

- endoplasma

endosom -

endosom


fibryla -

fibrylla


gardziel

- pharynx

gruczoł Mehlisa

- glandula Mehlisi


haczyk

- uncinus

hipoderma -

hypodermis


jajnik -

ovarium

jajo

- ovum

jajowód -

oviductus

jama ciała -

pseudocoel

jądro -

testis

jądro komórkowe

- nucleus

jelito -

intestinum

kinetoplast -

kinetoplast

kloaka

- cloaca

background image

62

NAZEWNICTWO

POLSKO-ŁACIŃSKIE DO OPISÓW RYSUNKÓW

larwa

- larva


macica

- uterus

makronukleus

- macronucleus

mięsień -

musculus


narządy rozrodcze (układ rozrodczy)

- systema generativa

nasieniowód

- vas deferens

pseudopodium (nibynóżka)

- pseudopodium


odbyt -

anus

ootyp -

ootypus

oskórek -

cuticula

otoczka -

capsula

otwór gębowy

- stoma

otwór odbytowy

- porus analis

otwór wydalniczy

- porus excretorius


pęcherzyk nasienny

- vesicula seminalis

pochwa

- vagina

proglotyd

- proglottis

p. dojrzały

- p. matura

p. niedojrzały

- p. immatura

p. przejrzały

- p. gravida

przedsionek płciowy

- atrium genitale

przełyk -

oesophagus

przewód wydalniczy

- ductus excretorius

przewód wyprowadzający

- vas efferens

przewód żółtkowy

- ductus vitellarius

przyssawka -

acetabulum

p. gębowa

- a. orale

p. brzuszna

- a. ventrale


rizoplast

- rhizoplastos

ryjek

- rostellum

rzęska -

cilium


skoleks

- scolex

skrzydełko (oskórkowe nicieni)

- ala

spikula -

spiculum


torebka gębowa

- capsula buccalis

torebka kopulacyjna

- bursa copulatrix

background image

NAZEWNICTWO POLSKO-ŁACIŃSKIE DO OPISÓW RYSUNKÓW

63

ujście pochwy (= żeński otwór płciowy) -

vulva


wić

- flagellum

wodniczka tętniąca

- v. pulsans

wodniczka trawienna

- v. nutrativa


żółtnik -

vitellarium

background image

64

KARTA

ZALICZEŃ ĆWICZEŃ

Imię i nazwisko studenta .......................................................................

Nr grupy studenckiej

..........................................


Data Nr

Temat

ćwiczenia

Podpis

1 Nauka mikroskopowania

2 Przywry (część I)

3 Przywry (część II)

4 Tasiemce (część I)

5 Tasiemce (część II)

Test z zakresu ćwiczeń 1 - 5

6 Nicienie (część I)

7 Nicienie (część II)

8 Nicienie (część III)

Test z zakresu ćwiczeń 6 - 8

9 Pierwotniaki (część I)

10 Pierwotniaki (część II)

11 Pierwotniaki (część III)

12 Pierwotniaki (część IV)

13 Pajęczaki i owady

Test z zakresu ćwiczeń 9 - 13



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
parazytologia lekarska farmacja zeszyt ćwiczeń UM Poznań
parazytologia lekarska przewodnik do ćwiczeń UM Poznań
parazytologia lekarska przewodnik do ćwiczeń UM Poznań
Cisowska i in Zeszyt ćwiczeń z parazytologii [Wrocław 2015]
PARAZYTOLOGIA LEKARSKA Insecta
Zeszyt Ćwiczeń nr 4
Zeszyt Ćwiczeń nr 10
fiz04 zeszyt cwiczen dla ucznia
mat04 zeszyt cwiczen dla ucznia, VIDEO Szukając Einsteina. Matematyka
ćwiczenie 3, Politechnika Poznańska ZiIP Stopień II (niestacjonarne), Semestr IV, Systemy produkcyjn
Zeszyt Ćwiczeń nr 8

więcej podobnych podstron