POLITYKA KONKURENCJI
NA LATA 2011-2013
Warszawa 2011
POLITYKA KONKURENCJI
NA LATA 2011-2013
Warszawa 2011
4
>>
Spis treści
Wstęp
............................................................................................................................................... 5
CZĘŚĆ I:
Istota i cele polityki konkurencji
.................................................................................. 5
CZĘŚĆ II:
Priorytety polityki konkurencji na lata 2011-2013
................................................. 8
Poziom I:
Oddziaływanie bezpośrednio na proces konkurencji w gospodarce,
czyli na działających na poszczególnych rynkach przedsiębiorców
.................................. 9
OBSZAR A:
OCHRONA I WSPIERANIE KONKURENCJI W GOSPODARCE
.......................................................... 9
Priorytet 1:
Intensyfikacja działań w celu eliminacji zmów przetargowych ................................................................ 9
Priorytet 2:
Monitorowanie przestrzegania prawa konkurencji na rynkach usług lokalnych zmonopolizowanych
i podlegających reorganizacji .................................................................................................................... 11
Priorytet 3:
Weryfikacja i uaktualnienie systemowego podejścia do oceny porozumień pomiędzy przedsiębiorcami .............. 13
OBSZAR B:
TWORZENIE I ROZWIJANIE KONKURENCJI W SEKTORACH REGULOWANYCH
............................... 16
Priorytet 1:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w telekomunikacji ........................................................................ 16
Priorytet 2:
Rozwój konkurencji w sektorze mediów elektronicznych poprzez wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej ......... 19
Priorytet 3:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w energetyce .............................................................................. 21
Priorytet 4:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie kolejowym ................................................................ 25
Priorytet 5:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie lotniczym ................................................................. 28
Priorytet 6:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w usługach pocztowych .................................................................. 30
Poziom II:
Oddziaływanie na rozwój systemu instytucjonalnego państwa
odpowiedzialnego za realizację polityki konkurencji
......................................................... 32
Priorytet 1:
Usprawnienie funkcjonowania systemu kontroli koncentracji ................................................................ 32
Priorytet 2:
Rozwijanie możliwości pozyskiwania materiału dowodowego w postępowaniach dotyczących zwalczania
antykonkurencyjnych porozumień ............................................................................................................... 35
Priorytet 3:
Zwiększanie funkcjonalności i transparentności procedur w postępowaniach antymonopolowych .................... 37
Priorytet 4:
Usprawnienie działania systemu monitorowania pomocy publicznej ........................................................ 38
Priorytet 5:
Przygotowania do wzmożonych działań z zakresu ochrony konkurencji w trakcie docelowej integracji
walutowej ze strefą euro ......................................................................................................................... 41
Poziom III:
Oddziaływanie na podmioty z otoczenia procesów konkurencyjnych
........ 41
OBSZAR A:
ODDZIAŁYWANIE NA OTOCZENIE KONKURENCJI NA POZIOMIE KRAJOWYM
.................................. 42
Priorytet 1:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców dotyczącej kontroli koncentracji oraz badań rynku w postępowaniach
z zakresu ochrony konkurencji ................................................................................................................... 42
Priorytet 2:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców i społeczeństwa dotyczącej szkodliwości antykonkurencyjnych
porozumień oraz ich zwalczania .................................................................................................................. 44
Priorytet 3:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców oraz organów administracyjnych dotyczącej przyznawania pomocy
publicznej ............................................................................................................................................ 46
Priorytet 4:
Dążenie do zmniejszenia liczby naruszeń prawa konkurencji przez przedsiębiorstwa świadczące usługi
użyteczności publicznej poprzez zwiększanie świadomości ich szkodliwości na poziomie regionów .............................. 47
Priorytet 5:
Działania edukacyjno-informacyjne w sektorach regulowanych .............................................................. 48
OBSZAR B:
ODDZIAŁYWANIE NA OTOCZENIE KONKURENCJI NA POZIOMIE MIĘDZYNARODOWYM
................... 51
Priorytet 1:
Aktywne działania na rzecz polityki konkurencji w ramach prezydencji Polski w UE ..................................... 51
Priorytet 2:
Działania na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony konkurencji w otoczeniu międzynarodowym Polski .. 52
Harmonogram realizacji priorytetów „Polityki konkurencji na lata 2011-2013”
............. 55
>> POLITYKA KONKURENCJI
5
Wstęp
Polityka konkurencji jest dokumentem rządowym, którego zadaniem jest wskazanie najistotniejszych kwestii
dotyczących rozwoju konkurencji w gospodarce narodowej w nadchodzących latach.
Konkurencję na rynkach krajowych należy postrzegać jako jedną ze zdobyczy transformacji ustrojowej i immanentną
część gospodarki narodowej. Zadaniem organów publicznych jest tworzenie warunków do jej rozwoju, jej ochrona
oraz wspieranie. Na kolejnych etapach rozwoju państwa i jego gospodarki oraz życia społecznego obywateli inne
kwestie dotyczące konkurencji wysuwają się na plan pierwszy jako priorytetowe, czyli takie, którym powinno
poświęcać się szczególną uwagę i których realizacja ma wpływ na rozwój gospodarki w następnych dekadach.
W latach 90. do priorytetów Polityki konkurencji należała przede wszystkim demonopolizacja, czyli rozbijanie
antykonkurencyjnych struktur pozostałych po gospodarce centralnie planowanej oraz umożliwianie rozwoju
konkurencji na do tej pory zmonopolizowanych rynkach. Po roku 2000 oraz po wejściu Polski do struktur Unii
Europejskiej w roku 2004 coraz większej wagi nabierało tworzenie konkurencji w sektorach infrastrukturalnych
(co było szczególnie widoczne w telekomunikacji, energetyce i transporcie lotniczym) oraz zwalczanie praktyk
z zakresu nadużywania pozycji dominującej, również bardzo często w tych sektorach.
Pod koniec ostatniej dekady coraz większą uwagę zaczęto poświęcać zwiększaniu efektywności wykrywania
antykonkurencyjnych porozumień oraz kwestii stosowania nowych technologii w gospodarce. Te dwa elementy były
priorytetowo traktowane w poprzedniej Polityce konkurencji realizowanej w latach 2008-2010.
Wśród priorytetów niniejszego dokumentu nadal ważne miejsce zajmują różnorodne aspekty zwiększania
skuteczności wykrywania i eliminowania antykonkurencyjnych porozumień, w szczególności zmów przetargowych
i ograniczających konkurencję porozumień dystrybucyjnych, a także kwestie rozwijania konkurencji w sektorach
infrastrukturalnych, gdzie oprócz wymienionych wcześniej, coraz większe zmiany dotyczą transportu kolejowego
i usług pocztowych, a także mediów elektronicznych (cyfryzacja). Niemniej w Polityce konkurencji na lata 2011-
-2013 wiele miejsca poświęca się również kwestii kontroli koncentracji. Kontrolowanie przez organ antymonopolowy
połączeń pomiędzy przedsiębiorcami z roku na rok nabiera coraz większej wagi ze względu na to, że poziom
koncentracji, z którym mamy już obecnie do czynienia, na wielu rynkach powoduje, że kolejne fuzje i przejęcia
mogą prowadzić do istotnego ograniczenia konkurencji. W ostatnich latach systematycznie zwiększa się liczba
transakcji problematycznych, które wymagają kompleksowej analizy, angażującej znaczne zasoby po stronie
organu antymonopolowego.
W dokumencie przewidziano realizację działań na trzech poziomach: skierowanych do przedsiębiorców –
uczestników procesu konkurencyjnego, nakierowanych na rozwój i podnoszenie sprawności instytucji zajmujących
się konkurencją w gospodarce oraz adresowanych do podmiotów z szeroko rozumianego otoczenia konkurencji,
w tym do konsumentów. Nie można bowiem zapominać, że jakkolwiek działania władz publicznych dotyczące
konkurencji w pierwszym rzędzie odnoszą się do przedsiębiorców i do nich są kierowane, to jednak konkurencja
nie jest wartością samą w sobie, ale środkiem do zapewnienia, obecnie lub w bliskiej przyszłości, korzyści
konsumentom.
CZĘŚĆ I:
Istota i cele polityki konkurencji
Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. w art. 20 stanowi, iż podstawą ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej
Polskiej jest społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej
oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych. Dodatkowo w art. 22 Konstytucja gwarantuje
wolność działalności gospodarczej, której ograniczenie jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu
na ważny interes publiczny.
Tak zdefiniowane podstawy ustrojowe państwa w zakresie polityki gospodarczej pośrednio wskazują na niezwykle
doniosłą rolę, jaką w Polsce odgrywają działania dotyczące warunków konkurowania. Proces konkurencji jest
nieodzownym składnikiem gospodarki rynkowej. Nie można mówić o wolnym rynku i swobodzie działalności
gospodarczej, jeśli ograniczona jest możliwość wchodzenia na rynek i konkurowania pomiędzy sobą przedsiębiorców.
W gospodarce rynkowej brak możliwości konkurowania na niektórych rynkach należy traktować jako wyjątek,
dopuszczalny jedynie wówczas, gdy wynika z obiektywnych przyczyn, takich jak np. względy techniczne lub ważny
interes publiczny.
Tworzenie warunków do rozwoju konkurencji jest również jednym z kluczowych elementów funkcjonowania
wspólnego rynku w ramach Unii Europejskiej, który znalazł odzwierciedlenie w Traktacie Rzymskim
1
i jest ważną
częścią współcześnie obowiązującego acquis communautaire.
1
Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. C 83 z 30.03.2010).
6
>>
Doniosła rola konkurencji w polskiej gospodarce znajduje potwierdzenie w istnieniu wyspecjalizowanego
centralnego organu administracji rządowej odpowiedzialnego za ochronę konkurencji – Prezesa Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, zwanego także organem antymonopolowym. Do zadań tego organu m.in. należy
zapisany w art. 31 pkt 4 ustawy z dnia 17 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
2
, zwanej również
ustawą antymonopolową, obowiązek przygotowywania projektów rządowych programów rozwoju konkurencji.
Obowiązek ten jest realizowany poprzez cykliczne sporządzanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów
Polityki konkurencji. Ostatni taki dokument został przyjęty w roku 2008 i obejmował lata 2008-2010. Niniejszy
dokument również dotyczy okresu trzyletniego – lat 2011-2013.
Polityka konkurencji jako dokument nie odnosi się do całości działań prowadzonych przez organy odpowiedzialne za
konkurencję w gospodarce. Generalne zasady tworzenia i ochrony konkurencji wynikają z obowiązującego w Polsce
prawa krajowego (przede wszystkim ustawy antymonopolowej) oraz unijnego. Dokument skupia się natomiast
na tych działaniach, które w danym okresie organy odpowiedzialne za konkurencję w kraju będą traktować jako
priorytetowe ze względu na szczególną wagę dla rozwoju gospodarki narodowej.
Głównym i nadrzędnym celem polityki konkurencji jest zapewnienie warunków do funkcjonowania konkurencji
w gospodarce wszędzie tam, gdzie może ona wpływać na zwiększenie efektywności gospodarowania i innowacyjności,
a co za tym idzie – dobrobytu konsumentów.
Osiągnięcie celu głównego wiąże się z realizacją trzech celów cząstkowych, którymi są:
Ochrona konkurencji na rynkach krajowych.
1.
Tworzenie warunków do rozwoju konkurencji.
2.
Wspieranie rozwoju konkurencji w gospodarce.
3.
Cel 1:
Ochrona konkurencji na rynkach krajowych
Polska, rezygnując na początku lat 90. z gospodarki centralnie planowanej i wybierając gospodarkę rynkową,
systemowo stworzyła warunki do rozwoju konkurencji. Zapewnienie swobody działalności gospodarczej, rozumianej
jako możliwość wchodzenia i wychodzenia z rynku oraz gwarancja, że ewentualne ograniczenia i warunki
stanowiące barierę wejścia na rynek mają niedyskryminacyjny charakter, spowodowała, że w ciągu kilku lat na
większości rynków zaczął funkcjonować proces konkurencji. Jego rozwój wspomagany był z jednej strony przez
politykę demonopolizacji powadzoną przez kolejne rządy, a z drugiej przez otwarcie się gospodarki na inwestycje
zagraniczne.
Jakkolwiek proces konkurencji w gospodarce rynkowej kształtuje się naturalnie, to jednak liczne są zagrożenia
dla jej swobodnego funkcjonowania i rozwoju. Najczęściej wynikają one z działań przedsiębiorców, którzy pragną
ograniczyć konkurencję w celu zwiększenia swoich zysków. Drugim poważnym zagrożeniem jest antykonkurencyj-
na interwencja władz publicznych, które dążąc do realizacji innych celów, czy to społecznych, czy gospodarczych
mogą wprowadzać antykonkurencyjne rozwiązania prawne lub organizacyjne, a także zakłócać proces konkurencji
udzielając pomocy publicznej.
Stąd też potrzeba prawnej ochrony konkurencji. Zadania z tego zakresu realizuje organ antymonopolowy. Należy
do nich:
zwalczanie praktyk antykonkurencyjnych
>
– nadużywania pozycji dominującej oraz zawierania antykonku-
rencyjnych porozumień, czyli zachowań przedsiębiorców zakłócających, ograniczających lub eliminujących
konkurencję na rynku;
kontrola koncentracji, czyli weryfikacja wpływu na konkurencję połączeń przedsiębiorców oraz niedopuszczanie
>
do takich, które prowadzą do istotnego ograniczenia konkurencji;
monitorowanie pomocy publicznej, czyli weryfikacja dopuszczalności udzielanej na terenie Polski pomocy
>
publicznej w kontekście jej wpływu na proces konkurencji pomiędzy podmiotami.
Zadaniem organu antymonopolowego jest również aktywne uczestnictwo w procesie konsultacji międzyresor-
towych, gdzie wyraża on opinie dotyczące ewentualnych antykonkurencyjnych skutków proponowanych nowych
rozwiązań legislacyjnych.
Cel 2:
Tworzenie warunków do rozwoju konkurencji
Celem drugim polityki państwa w zakresie konkurencji jest tworzenie korzystnych warunków do jej rozwoju. Jak
wskazano powyżej, na większości rynków konkurencja jest zjawiskiem rozwijającym się naturalnie i najbardziej
2
Dz. U. Nr 50. poz. 331, z późn. zm.
>> POLITYKA KONKURENCJI
7
pożądanym działaniem ze strony państwa jest eliminacja jej zakłóceń. Istnieją jednak obszary gospodarki, gdzie
ze względów strukturalnych bądź historycznych powstanie konkurencji jest niemożliwe lub znacząco utrudnione
bez działań regulacyjnych ze strony organów publicznych. Należą do nich przede wszystkim tzw. sektory
infrastrukturalne: telekomunikacja, energetyka, transport kolejowy i lotniczy oraz usługi pocztowe, które w XX w.
były w większości krajów objęte monopolem państwowym. W ostatnich dekadach w Polsce, podobnie jak w całej
Unii Europejskiej, realizowany jest proces ich stopniowego otwierania na konkurencję, który wprowadzają w życie
właściwi ministrowie oraz powołane specjalnie do tego zadania organy regulacyjne, tzw. regulatorzy branżowi:
Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej (UKE)
>
– regulator telekomunikacji i poczty oraz wspólnie z Krajową
Radą Radiofonii i Telewizji (KRRiT) mediów elektronicznych,
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE)
>
– regulator rynków energii,
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK)
>
– regulator rynków usług kolejowych,
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC)
>
– regulator transportu lotniczego.
Proces tworzenia konkurencji w każdym z wymienionych powyżej sektorów znajduje się obecnie na innym etapie.
Najbardziej zaawansowany jest w przypadku transportu lotniczego, gdzie nastąpiła daleko posunięta liberalizacja
i rozwój konkurencji ze spektakularnymi skutkami w postaci znacznie poszerzonej oferty dla konsumentów.
Pozytywne efekty widoczne są także na rynkach telekomunikacyjnych, gdzie coraz bardziej zasadnie można
mówić o efektywnej konkurencji. Duże zmiany są również widoczne w wielu aspektach funkcjonowania rynków
energetycznych oraz w usługach pocztowych. Proces liberalizacji w pasażerskim transporcie kolejowym jest
najmniej zaawansowany, co wynika ze specyfiki tego sektora, ale również tam zaobserwować można postęp we
wdrażaniu konkurencji. Jednocześnie należy zauważyć, że rynek kolejowych przewozów towarowych jest w pełni
zliberalizowany od 2007 r.
Biorąc pod uwagę powyższe, tworzenie warunków do rozwoju konkurencji w każdym z wymienionych sektorów
wymaga zupełnie innych działań oraz stosowania specyficznych rozwiązań. Ze względu na niezwykłą istotność
sektorów infrastrukturalnych dla całej gospodarki, otwieranie ich na konkurencję tradycyjnie zajmuje osobne
miejsce w polityce konkurencji.
Cel 3:
Wspieranie rozwoju konkurencji w gospodarce
Celowi trzeciemu, ze względu na różnorodność form i sposobów jego realizacji oraz brak sformalizowanych
ram prawnych i instytucjonalnych, przypisuje się znacznie mniejszą wagę niż dwu poprzednim, co jest z gruntu
niesłuszne.
Proces konkurencji może być intensyfikowany poprzez budowanie odpowiedniej świadomości wszystkich
zainteresowanych podmiotów, czyli nie tylko przedsiębiorców, ale również konsumentów, władz publicznych,
organizacji pozarządowych itp. Znajomość zasad funkcjonowania gospodarki rynkoweji prawa konkurencji stwarza
możliwość wywierania presji na przedsiębiorców i skłaniania ich do społecznie pożądanych zachowań. Świadomość
tę budują odpowiednio prowadzone akcje informacyjne i edukacyjne oraz cała sfera komunikacji społecznej.
Nie do przecenienia dla rozwoju konkurencji jest postawa władz publicznych. Charakteryzując Cel 1 wspomniano,
że ważna jest świadomość ewentualnych negatywnych dla konkurencji skutków rozwiązań wprowadzanych przez
władze publiczne. Równie ważne jest jednak dążenie do wprowadzania rozwiązań, które mogą zintensyfikować proces
konkurencji tam, gdzie już on istnieje. Wszelkie ułatwienia dla przedsiębiorców lub usuwanie nieuzasadnionych
przeszkód dla ich efektywnego działania, powodujące wzrost ich konkurencyjności i innowacyjności z pozytywnym
skutkiem dla rynku i konsumentów, można uznać za działania wspierające rozwój konkurencji w gospodarce.
Biorąc pod uwagę szeroki zakres celów Polityki konkurencji w ich realizację może być angażowanych wiele instytucji
publicznych, jednak główne działania są realizowane przez wspomniane wyspecjalizowane organy regulacyjne,
czyli Prezesa UOKiK oraz regulatorów sektorowych: Prezesa UKE, Prezesa URE, Prezesa UTK, Prezesa ULC oraz
KRRiT, a także ministrów, w których sferze oddziaływania znajdują się kwestie dotyczące gospodarki, a więc przede
wszystkim Ministra Gospodarki, Ministra Infrastruktury oraz Ministra Skarbu Państwa.
Polityka konkurencji na lata 2011-2013 jest zgodna z innymi kluczowymi dokumentami programowymi
funkcjonującymi zarówno na szczeblu krajowym, jak i wspólnotowym.
Przede wszystkim realizuje ona założenia dokumentu Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego
i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, nakreślającego cele rozwojowe Unii Europejskiej
do roku 2020, gdzie wskazuje się, że efektywna realizacja polityki konkurencji stanowi niejako podstawę rozwoju
Wspólnego Rynku oraz czynnik umożliwiający osiąganie różnorakich celów szczegółowych zdefiniowanych w tym
dokumencie
3
.
3
Communication from the Commission Europe 2020 A strategy for smart, sustainable and inclusive growth, Brussels, 3.03.2010, COM(2010) 2020
final, str. 20.
8
>>
Na szczeblu krajowym Polityka konkurencji na lata 2011-2013 realizuje założenia średniookresowej strategii
rozwoju kraju, gdzie wskazuje się, że „regulacje sprzyjające wzrostowi konkurencji przyspieszają wzrost
gospodarczy, zwłaszcza w krajach (w tym w Polsce), w których istnieje poważna luka technologiczna wobec
światowej czołówki”
4
. A ponadto „zakłada się umacnianie i ochronę reguł uczciwej konkurencji w gospodarce
(przeciwdziałanie nadużywaniu pozycji dominującej, kontrola i zapobieganie fuzjom i przejęciom przedsiębiorstw
mogących mieć negatywny wpływ na konkurencję)”
5
.
Niniejszy dokument jest wreszcie zgodny z przygotowywaną przez Ministra Gospodarki, Strategią Innowacyjności
i Efektywności Gospodarki, będąc bezpośrednią realizacją jednego z kierunków interwencji – „ochrona i tworzenie
warunków dla funkcjonowania konkurencji” w ramach Obszaru priorytetowego 2 – „kreowanie lepszego systemu
prawno-instytucjonalnego”
6
. Podejście takie jest implementacją Planu uporządkowania strategii rozwoju
przyjętego przez Radę Ministrów 10 marca 2010 r., który przyporządkowuje dokument Polityka konkurencji właśnie
do Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki.
CZĘŚĆ II:
Priorytety polityki konkurencji na lata 2011-2013
W niniejszej części dokumentu prezentowane są Priorytety „Polityki konkurencji na lata 2011-2013”. Jako
Priorytety rozumie się tutaj cele szczegółowe, których realizacja jest w ciągu najbliższych lat szczególnie istotna
dla funkcjonowania gospodarki kraju. Priorytety są ściśle związane z przedstawionym celem głównym i celami
cząstkowymi Polityki konkurencji oraz mają kluczowe znaczenie dla ich realizacji.
Każdy ze wskazanych Priorytetów będzie realizowany poprzez określony zestaw Działań. Działania traktowane są
w niniejszym dokumencie jako wiązka Zadań, które są ze sobą powiązane charakterem lub celem.
Priorytetom przypisano zestawy Wskaźników realizacji, które będą obrazować stopień wykonania poszczególnych
Działań lub Zadań. Stopień szczegółowości wskaźników oraz ich liczba są ściśle powiązane z charakterem danego
Priorytetu oraz możliwością jego precyzyjnego zdefiniowania w oparciu o posiadaną na obecnym etapie wiedzę na
temat przyszłości.
Dla większej przejrzystości Priorytety pogrupowano w zależności od rodzaju podmiotów, na które będą przede
wszystkim oddziaływać. Zabieg ten pozwolił wyodrębnić trzy Poziomy oddziaływania Polityki konkurencji.
Poziom I:
Oddziaływanie bezpośrednio na proces konkurencji
w gospodarce, czyli na działających na poszczególnych rynkach
przedsiębiorców
Celem działań realizowanych na tej płaszczyźnie będzie osiągnięcie pożądanych zmian w zachowaniach
funkcjonujących w gospodarce narodowej przedsiębiorców i ich związków.
Poziom II:
Oddziaływanie na rozwój systemu instytucjonalnego państwa
odpowiedzialnego za realizację polityki konkurencji
Celem działań realizowanych na tym poziomie będzie osiągnięcie pożądanych zmian w funkcjonowaniu organów
administracji rządowej odpowiedzialnych za tworzenie i ochronę konkurencji, które w konsekwencji doprowadzą
do pozytywnego wpływu na rozwój konkurencji w gospodarce.
Poziom III:
Oddziaływanie na podmioty z otoczenia procesów konkurencyjnych
Celem działań realizowanych na tej płaszczyźnie będzie osiągnięcie pożądanych zmian w świadomości oraz sposobie
funkcjonowania lub postrzegania podmiotów, które nie wpływają bezpośrednio na konkurencję z pozycji władzy
(administracja publiczna) lub bezpośrednio rywalizując na rynku (przedsiębiorcy), ale stanowią jej otoczenie,
w tym: samorządów, konsumentów i ich stowarzyszeń oraz organizacji międzynarodowych, których działalność
może mieć wpływ na sytuację na polskim rynku (np. OECD).
„Harmonogram realizacji priorytetów Polityki konkurencji na lata 2011-2013” umieszczony w końcowej części
dokumentu zawiera spis wszystkich zadań, jakie będą realizowane w ramach poszczególnych Priorytetów i Działań,
jednocześnie nakreślając horyzont czasowy ich realizacji i wskazując instytucje odpowiedzialne. Harmonogram
wskazuje również te działania, których realizacja powinna być wynikiem współpracy kilku resortów.
4
Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, listopad 2006 r., str. 30.
5
Tamże.
6
Projekt Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki przekazany przez Ministra Gospodarki do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji
społecznych w dniu 23.02.2011 r., str. 58.
>> POLITYKA KONKURENCJI
9
Dokument nie odnosi się natomiast do kwestii finansowania realizacji poszczególnych zadań. Wynika to z kilku
przesłanek:
Polityka konkurencji
1.
jest dokumentem o charakterze horyzontalnym. Grupuje wiele zadań, które są
przewidziane w innych dokumentach programowych m.in. tych dotyczących poszczególnych omawianych
tutaj sektorów regulowanych albo należą do ustawowych zadań realizowanych na bieżąco przez poszczególne
resorty.
Szereg zadań, o których mowa w dokumencie nie ma charakteru ilościowego, ale charakter jakościowy.
2.
Ich realizacja bardzo często będzie wymagała jedynie zmian w sposobie działania bądź też modyfikacji
już realizowanych procedur. Koszty finansowe tego typu działań są trudne do oszacowania i stanowią część
finansowania pracy bieżącej poszczególnych instytucji.
Polityka konkurencji na lata 2011-2013
3.
, podobnie jak poprzednie dokumenty tego typu, będzie realizowana
w oparciu o bieżące środki budżetowe UOKiK oraz innych resortów i instytucji odpowiedzialnych za jej
wdrażanie. Jej realizacja nie będzie wymagała dodatkowego finansowania, w tym np. wykorzystywania
specjalnie na ten cel pozyskanych środków wspólnotowych.
Polityka konkurencji na lata 2011-2013 podobnie jak Polityka konkurencji na lata 2008-2010, będzie realizowana
w okresie trzyletnim, stąd przyjmuje się dwufazowy monitoring jej wykonania. Na początku 2013 r. Prezes UOKiK
sporządzi raport cząstkowy z jej wykonania podsumowujący stopień realizacji działań przewidzianych na pierwsze
dwa lata obowiązywania dokumentu. Ponadto w 2014 r. sporządzony zostanie raport przedstawiający stopień
realizacji całej strategii.
Poziom I: Oddziaływanie bezpośrednio na proces konkurencji w gospodarce,
czyli na działających na poszczególnych rynkach przedsiębiorców
Priorytety dotyczące Poziomu I oddziaływania Polityki konkurencji, czyli kierowane do przedsiębiorców
konkurujących na rynku, podzielono na dwa obszary. W pierwszym (Obszar A) zgrupowane są Priorytety i Działania
horyzontalne, czyli kierowane do przedsiębiorców niezależnie od tego, w jakim sektorze lub branży działają,
natomiast w drugim (Obszar B) umieszczono Priorytety dotyczące wybranych, istotnych z punktu widzenia rozwoju
gospodarki sektorów regulowanych.
OBSZAR A:
OCHRONA I WSPIERANIE KONKURENCJI W GOSPODARCE
Priorytet 1:
Intensyfikacja działań w celu eliminacji zmów przetargowych
Ponad 100 mld zł rocznie wydawane jest na produkty i usługi zakupywane w procedurze zamówienia publicznego
7
.
Podstawowym mechanizmem zapewniającym właściwe wykorzystanie środków publicznych jest konkurencja
pomiędzy dostawcami, która umożliwia nabycie określonych produktów lub usług po możliwie niskiej cenie.
Jednym z priorytetów w zakresie wydawania środków publicznych powinno być zatem zapewnienie maksymalnej
konkurencyjności procesu przetargowego. Zasadniczym zagrożeniem dla tego procesu są zmowy przetargowe,
w ramach których uczestniczący w przetargu przedsiębiorcy uzgadniają sposób zachowania na rynku tak, by
uzyskać maksymalne korzyści kosztem zamawiającego (np. w postaci wyższych cen). Konkurencyjność przetargu
może obniżać również jego niewłaściwa konstrukcja, umożliwiająca przedsiębiorcom osiągnięcie „dorozumianej”
zgody co do zachowania rynkowego, bez konieczności dokonywania w tym zakresie otwartych ustaleń – zachowanie
maksymalizujące zyski oferentów kosztem zamawiającego może być dla tych pierwszych oczywiste.
W związku z powyższym zasadnym wydaje się wzmocnienie działań minimalizujących ryzyko wystąpienia zmów
w przetargach realizowanych przez państwo, co, obok innych inicjatyw, takich jak utworzenie centrum zakupowego
rządu, powinno istotnie przyczynić się do zwiększenia efektywności wydawania pieniędzy publicznych. Należy
również dążyć do tego, by jednostki organizujące przetarg dysponowały wiedzą odnośnie maksymalizującego
konkurencję sposobu organizacji przetargów, jak również zachowań przedsiębiorców, które mogą świadczyć
o zmowie przetargowej.
Działanie 1:
Rozwijanie mechanizmów systemowego eliminowania zmów w ramach realizacji
procedur przetargowych
Podmiotem bezpośrednio narażonym na skutki zmowy przetargowej, posiadającym zarazem znaczące możliwości
w zakresie przeciwdziałania jej, jest instytucja organizująca przetarg. Może ona zarówno utrudniać zawiązanie
zmowy cenowej poprzez właściwą organizację przetargu, jak i analizować zachowanie jego uczestników
7
W 2009 r., zgodnie ze Sprawozdaniem z funkcjonowania systemu zamówień publicznych za rok 2009, było to 126,7 mld zł.
10
>>
i w przypadku podejrzeń – poinformować odpowiednie organy, w szczególności antymonopolowy, o zaobserwowanych,
rzeczywistych lub potencjalnych nieprawidłowościach.
W szeregu krajów realizowane są programy informowania jednostek organizujących przetargi o możliwych
naruszeniach procesu konkurencyjnego. W szczególności programy takie okazują się wartościowe w przypadku
mniejszych podmiotów administracyjnych, które przetargi organizują poza centralnym systemem oraz z mniejszą
częstotliwością, co powoduje, że ich doświadczenie w tym zakresie jest mniejsze niż dużych jednostek centralnych.
Przedstawienie takim podmiotom opracowania zawierającego opis zachowań, które mogą wskazywać na zawarcie
przez uczestników przetargu porozumienia ograniczającego konkurencję, jak również mechanizmów ekonomicznych
pozwalających na maksymalizowanie konkurencji w ramach danego przetargu, może przyczynić się do zwiększenia
wykrywalności zmów przetargowych oraz efektywniejszego wykorzystania środków publicznych.
Zasadne jest opracowanie takich wskazówek, z wykorzystaniem bogatego doświadczenia innych krajów (np. Kanady,
USA, Szwajcarii czy Szwecji, które taki program wprowadziły) oraz organizacji międzynarodowych, takich jak OECD,
zbierających informacje na temat inicjatyw w tej dziedzinie oraz koordynujących wysiłki państw członkowskich,
zmierzające do uczynienia przetargów publicznych bardziej efektywnymi.
Celowe wydaje się również zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotem odpowiedzialnym za nadzorowanie
przetargów – Urzędem Zamówień Publicznych (UZP) i organem antymonopolowym, dysponującym praktyczną
i teoretyczną wiedzą w zakresie zachowań ograniczających konkurencję i sposobów im przeciwdziałania.
Urząd Zamówień Publicznych jest organem administracji rządowej, do którego zadań należy m.in. nadzór nad
systemem zamówień publicznych, w szczególności zaś analizy funkcjonowania systemu zamówień publicznych
w Polsce oraz upowszechnianie wiedzy z zakresu zamówień publicznych. UZP dysponuje rozległą wiedzą z zakresu
funkcjonowania systemu zamówień publicznych w Polsce oraz innych krajach. Z kolei UOKiK posiada szerokie
doświadczenie w zakresie funkcjonowania porozumień ograniczających konkurencję oraz sposobów ich wykrywania
i ograniczania bodźców do ich tworzenia.
Wzmocnienie współpracy pomiędzy tymi instytucjami, nastawione na wypracowanie rozwiązań ograniczających
występowanie zmów przetargowych, przyczyni się do zwiększenia efektywności funkcjonowania systemu zamówień
publicznych. Współpraca pomiędzy urzędami powinna dotyczyć w szczególności:
wymiany informacji o rozwiązaniach prawnych i instytucjonalnych zapewniających możliwie konkurencyjną
>
formułę organizowanych przetargów;
wymiany informacji o zachowaniach uzasadniających podejrzenie stosowania praktyk ograniczających
>
konkurencję;
dostarczania podmiotom organizującym przetargi informacji o sposobach zwalczania zmów przetargowych.
>
Zadania:
Opracowanie wskazówek dotyczących zmów przetargowych dla organów rozpisujących przetargi
1.
Wzmocnienie współpracy pomiędzy UOKiK i UZP w celu wypracowania rozwiązań eliminujących potencjalne
2.
zmowy
Działanie I.A.1.1.
Rozwijanie mechanizmów systemowego eliminowania zmów w ramach realizacji procedur przetargowych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie wskazówek dotyczących zmów przetargowych dla organów rozpisujących
przetargi
-
30%
70%
Działanie 2:
Analiza funkcjonujących w kraju rozwiązań dotyczących organizacji przetargów
pod kątem przeciwdziałania antykonkurencyjnym porozumieniom
Ramy, w jakich przetargi się odbywają, mogą mieć bardzo istotny wpływ na konkurencyjność procesu przetargowego.
Warunki dopuszczenia do przetargu, jego wielkość, rodzaj użytego mechanizmu aukcyjnego, jawność ofert
i tożsamości oferentów, możliwość współpracy w ramach przetargu oraz szereg innych czynników wpływają na
intensywność rywalizacji pomiędzy przedsiębiorcami starającymi się o uzyskanie zamówienia. Odpowiednio
dobierając parametry przetargu, można minimalizować ryzyko antykonkurencyjnej koordynacji zachowań jego
uczestników.
Zasadne wydaje się przełożenie wniosków płynących z bogatej literatury teoretycznej i empirycznej dotyczącej
organizowania procesu przetargowego na praktykę tego procesu w Polsce. Analiza obecnych rozwiązań oraz
wdrożenie najlepszych – maksymalizujących konkurencję pomiędzy oferentami – praktyk w tym zakresie może
przynieść znaczące oszczędności podmiotom zakupującym towary i usługi w trybie przetargowym.
>> POLITYKA KONKURENCJI
11
Zadania:
Analiza funkcjonujących w kraju rozwiązań dotyczących organizacji przetargów pod kątem uzyskania
1.
optymalnej synergii z prawem konkurencji
Działanie I.A.1.2.
Analiza funkcjonujących w kraju rozwiązań dotyczących organizacji przetargów pod kątem przeciwdziałania antykonkuren-
cyjnym porozumieniom
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Rozpoczęcie analizy funkcjonujących w Polsce rozwiązań dotyczących przetargów pod kątem
uzyskania optymalnej synergii z prawem konkurencji
-
-
100%
Priorytet 2:
Monitorowanie przestrzegania prawa konkurencji na rynkach usług lokalnych
zmonopolizowanych i podlegających reorganizacji
Doświadczenie organu antymonopolowego oraz porównania międzynarodowe pokazują, że Polska jest jednym
z krajów UE posiadających najlepiej zorganizowany system ochrony konkurencji na szczeblu regionalnym opierający
się na zdecentralizowanej strukturze. Oddziaływanie na rynki regionalne jest niezwykle ważne chociażby dlatego,
że zaburzenia konkurencji na nich występujące mają często bezpośredni wpływ na konsumentów.
W poprzednich Politykach konkurencji ochrona konkurencji na rynkach lokalnych była jednym z priorytetów.
Podobnie będzie w latach 2011-2013, chociażby ze względu na zachodzące zmiany prawne dotyczące zasad
świadczenia niektórych usług podlegających regulacjom państwa.
Działanie 1:
Monitorowanie zmian dotyczących konkurencji na rynkach usług komunalnych
podlegających reorganizacji
Usługi komunalne, ze względu na swoją specyfikę, są jednym z głównych obszarów interwencji Prezesa UOKiK.
Na przełomie 2010 i 2011 r. w Sejmie RP trwały prace nad kilkoma ustawami dotyczącymi lokalnych rynków
usług, które ze względu na ich świadczenie przez spółki i zakłady komunalne lub zaangażowanie samorządów
w ich organizację, można określić mianem usług komunalnych. UOKiK na bieżąco monitoruje prace legislacyjne
we wszystkich obszarach i w ramach swoich kompetencji stara się wpływać na kształt niektórych regulacji w celu
zapewnienia ochrony i wspierania mechanizmów konkurencji. Niejednokrotnie jednak ze względu na ważne
cele społeczne, czy środowiskowe efektem prac legislacyjnych są regulacje zawierające rozwiązania mogące
skutkować ograniczeniem konkurencji. W takich przypadkach niezwykle ważne jest monitorowanie rynków,
których dotyczą zmiany regulacyjne, w celu zidentyfikowania ich rzeczywistego wpływu na poziom konkurencji.
Również w przypadku, gdy zmiany wydają się być potencjalnie korzystne z punktu widzenia ochrony konkurencji,
korzyści z monitoringu skutków reorganizacji mogą być nie do przecenienia. Wielokrotnie obserwowano, że proces
liberalizacji stymulował sprzeczne z prawem konkurencji zachowania przedsiębiorców, posiadających dotychczas
silne pozycje na rynkach krajowych lub lokalnych, wymierzone w konkurentów próbujących rozszerzyć działalność
lub potencjalnych konkurentów próbujących wejść na rynek.
W latach 2011-2013 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie w szczególny sposób monitorował
trzy różne rynki usług lokalnych: rynki usług wywozu i utylizacji odpadów, rynki usług publicznego transportu
zbiorowego oraz rynki usług przewozów taksówką i przewozów okazjonalnych.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw
z uzasadnieniem
– przyjęty przez Rząd 16 listopada 2010 r. i przekazany do Sejmu RP zawiera zapisy, które w opinii
Prezesa UOKiK mogą skutkować znaczącym ograniczeniem konkurencji, szczególnie na lokalnych rynkach odbioru
i wywozu odpadów komunalnych. Do tej pory usługi odbioru i wywozu odpadów zorganizowane były w oparciu
o model konkurencji na rynku. Proponowane zmiany zmierzają w kierunku przejęcia organizacji tych rynków przez
gminy, które będą większość usług świadczyć poprzez zakłady i spółki komunalne lub zlecać prywatnym operatorom
w przetargach publicznych. Tak znaczące zmiany wymagać będą monitorowania przez UOKiK pod kątem ich
wpływu na stan konkurencji na rynkach lokalnych. Już obecnie UOKiK prowadzi postępowanie mające ustalić stan
konkurencji na lokalnych rynkach i być punktem wyjścia do oceny faktycznych skutków regulacji. Badanie to będzie
powtórzone po ewentualnym przeprowadzeniu reorganizacji rynków.
Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym
8
, wchodząca w życie 1 marca 2011 r., wprowadza
istotne zmiany w organizacji lokalnych rynków transportu zbiorowego. Zwiększona została rola samorządów jako
regulatorów, będą one tworzyć plany transportowe, ustalać lub negocjować opłaty za korzystanie z przystanków,
zyskają również prawo do udzielania zamówień na publiczne przewozy zbiorowe o wartości do 2 mln euro rocznie
w trybie bezprzetargowym. Nowe regulacje mogą mieć istotny wpływ na stan konkurencji na lokalnych rynkach
8
Dz. U. z 2011 r. Nr 5 poz. 13.
12
>>
transportu zbiorowego, szczególnie w zakresie transportu realizowanego w ramach komunikacji publicznej. UOKiK
na bieżąco monitoruje stan konkurencji na wybranych lokalnych rynkach transportowych. Szersze badanie rynku
zostanie przeprowadzone po wdrożeniu nowych regulacji.
Przyjęta przez Sejm RP 4 lutego 2011 r. ustawa o zmianie ustawy o transporcie drogowym
9
wprowadza istotne
zmiany w organizacji rynku przewozów taksówką i innych przewozów okazjonalnych. Nowelizacja znosi limity
ilościowe na licencje taksówkowe, które do tej pory mogły ustalać rady gmin. Dostęp do zawodu ułatwiać ma też
doprecyzowanie przepisów dotyczących organizowania egzaminów dla taksówkarzy. Jednocześnie podwyższono
wymogi techniczne dla pojazdów świadczących przewozy okazjonalne. Ewentualne wejście w życie nowych
regulacji stworzy możliwość zaobserwowania skutków ułatwienia dostępu do wolnego zawodu, jakim jest zawód
taksówkarza. Przeprowadzenie szerokiego badania rynku przewozów taksówkowych pozwoli na wyciągnięcie
wniosków z tego wydarzenia, istotnych również dla innych zawodów, do których wejście podlega regulacji.
Zadania:
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług wywozu i utylizacji odpadów w związku z wejściem w życie
1.
nowych regulacji prawnych
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług publicznego transportu zbiorowego w związku z wejściem
2.
w życie nowych regulacji prawnych
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług przewozów taksówką i przewozów okazjonalnych
3.
Działanie I.A.2.1.
Monitorowanie zmian dotyczących konkurencji na rynkach usług komunalnych podlegających reorganizacji
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zakończenie badania rynku usług wywozu i utylizacji odpadów prowadzonego w 2010 r. oraz
publikacja raportu z badania
100%
-
-
Badanie rynku usług wywozu i utylizacji odpadów po wprowadzeniu zmian ustawowych
-
1
Badanie rynku usług publicznego transportu zbiorowego po wprowadzeniu zmian ustawowych
-
1
Badanie rynku usług przewozów taksówką i przewozów okazjonalnych po wprowadzeniu zmian
ustawowych
-
1
Działanie 2:
Podjęcie działań w celu eliminacji powtarzających się naruszeń prawa konkurencji
na rynkach lokalnych
Swoje zadania z zakresu ochrony konkurencji na rynkach lokalnych Prezes UOKiK realizuje poprzez delegatury
Urzędu. Ich działalność jest niezwykle istotna z punktu widzenia rozwoju gospodarki na szczeblu regionalnym oraz
z punktu widzenia ochrony samych konsumentów przed praktykami eksploatacyjnymi podmiotów posiadających
pozycję dominującą.
Delegatury Urzędu bardzo często prowadzą sprawy, które dotyczą usług komunalnych, o których mowa w Działaniu 1.
Sprawy te odznaczają się bardzo dużą powtarzalnością. Analiza orzecznictwa Prezesa UOKiK wykazuje, że rocznie
często wszczynanych jest kilka lub kilkanaście postępowań antymonopolowych, w których przedsiębiorcom
świadczącym określony typ usług (np. gminnym przedsiębiorstwom wodno-kanalizacyjnym) stawiane są niemalże
identyczne zarzuty. Często są to nawet podmioty z tego samego regionu.
UOKiK w ostatnich latach wkładał wiele wysiłku w działania zmierzające do eliminowania tego typu powtarzalności
naruszania prawa. Z punktu widzenia efektywności działania organu, rozwoju gospodarki oraz lokalnych społeczności
znacznie lepiej byłoby bowiem, gdyby przedsiębiorstwa samodzielnie eliminowały ze swojej praktyki zachowania,
zapisy umowne itp., których stosowanie wielokrotnie było karane przez Prezesa UOKiK.
Organ antymonopolowy planuje intensyfikację działań informacyjnych i edukacyjnych w tym zakresie (szerzej:
Poziom III, Priorytet 4), niemniej kontynuował będzie również działania realizowane przez delegatury zmierzające do
jednorazowego wyeliminowania określonych praktyk w danym regionie polegające na prowadzeniu ukierunkowanych
na precyzyjnie zdefiniowany problem badań rynku i późniejsze wszczynanie postępowań antymonopolowych w celu
usunięcia nieprawidłowości.
Tego typu akcje, odpowiednio nagłośnione, w połączeniu z ww. działaniami edukacyjno-informacyjnymi powinny
dać zamierzony efekt i zmusić przedsiębiorców w innych regionach do działań eliminujących nieprawidłowości bez
ingerencji organu antymonopolowego oraz ponoszenia wysokich kar finansowych.
9
Dz. U. Nr 48, poz. 247.
>> POLITYKA KONKURENCJI
13
Zadania:
Badanie rynków lokalnych pod kątem wykrywania określonych nieprawidłowości i podejmowanie kompleksowych
1.
interwencji
Działanie I.A.2.2.
Podjęcie działań w celu eliminacji powtarzających się naruszeń prawa konkurencji na rynkach lokalnych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Badanie rynków lokalnych pod kątem wykrywania określonych nieprawidłowości i podejmowanie
kompleksowych interwencji
3
3
3
Priorytet 3:
Weryfikacja i uaktualnienie systemowego podejścia do oceny porozumień pomiędzy
przedsiębiorcami
Zwalczanie porozumień ograniczających konkurencję stanowi podstawowe zadanie organów antymonopolowych.
Porozumienia takie prowadzą bowiem do wzrostu cen i spadku różnorodności produktów, co pozostaje z oczywistą
szkodą dla konsumentów. Jednym z najskuteczniejszych narzędzi zwalczania antykonkurencyjnych porozumień
jest program leniency (art. 109 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów), który stwarza przedsiębiorcom
bodźce do ujawnienia porozumienia oraz przekazania organowi antymonopolowemu informacji na temat sposobu
jego funkcjonowania. Należy dążyć do tego, by konstrukcja programu leniency zapewniała jego maksymalną
skuteczność, tj. dostarczała przedsiębiorcom optymalne bodźce do ujawniania funkcjonowania antykonkurencyjnych
porozumień.
Właściwie funkcjonujący system ochrony konkurencji winien brać również pod uwagę możliwe pozytywne skutki
porozumień między przedsiębiorcami. Wiele z nich przynosi bowiem szereg korzyści gospodarczych, pozwalając
na korzystną dla konsumentów koordynację zachowań lub podział zadań między ich uczestnikami. Okoliczność
powyższą uwzględnia funkcjonujący zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym system wyłączeń grupowych,
który dopuszcza zawieranie określonych porozumień, które mogą ograniczać konkurencję, z uwagi na ich
oczekiwane korzyści ekonomiczne. System ten powinien uwzględniać zmiany zachodzące w gospodarce oraz postęp
w zrozumieniu funkcjonowania poszczególnych struktur organizacyjnych.
Działanie 1:
Weryfikacja i uaktualnienie sytemu wyłączeń grupowych w polskim prawie
antymonopolowym
Obowiązujący w polskim prawie konkurencji zakaz porozumień ograniczających konkurencję nie ma charakteru
bezwzględnego. Istnieją bowiem porozumienia, które jakkolwiek polegają na koordynowaniu niektórych aspektów
zachowań rynkowych konkurentów, jednak wiążą się z nimi znaczące korzyści, co czyni zasadnym pozostawienie
ich w obrocie prawnym, poprzez wyłączenie spod zakazu.
Art. 8 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przewiduje, iż zakaz porozumień ograniczających
konkurencję nie odnosi się do tych z nich, które przynoszą korzyści gospodarcze lub techniczne, których słuszna część
przypada w udziale konsumentom, nie zawierają ograniczeń, które nie są niezbędne do osiągnięcia wspomnianych
korzyści i nie prowadzą do wyłączenia konkurencji na rynku właściwym, bądź znaczącej jego części. W celu
usprawnienia obrotu i uniknięcia konieczności każdorazowej oceny szeregu porozumień, które nie ograniczają
w istotnym stopniu konkurencji lub nawet mają na nią pozytywny wpływ, stworzono szersze kategorie tzw. wyłączeń
grupowych, wprowadzanych odpowiednimi rozporządzeniami. Pozwalają one na jednolite potraktowanie
określonych kategorii porozumień, zwiększając tym samym pewność prawną po stronie przedsiębiorców, którzy
mogą w prosty sposób
– odwołując się do opisanych w wyłączeniach grupowych progów udziałów rynkowych, czy
też specyficznych cech porozumienia
– zweryfikować, czy ich działalność podlega wyłączeniu.
Konstrukcja wyłączeń grupowych oraz kategorie porozumień im podlegające ulegają zmianom, w zależności od
zmieniających się okoliczności gospodarczych oraz oceny poszczególnych rodzajów porozumień. Zarówno specyfika,
jak i organizacja sektora podlegającego wyłączeniu grupowemu mogą ulec zmianie. Również zachowania, które
dotychczas były oceniane jednoznacznie negatywne, mogą, w wyniku rozwoju wiedzy ekonomicznej zostać
uznane, za co najmniej, w niektórych przypadkach nieszkodliwe dla konkurencji i vice versa. Istotne tym samym
jest, by system wyłączeń grupowych nadążał za zmianami gospodarczymi i postępem w zrozumieniu zjawisk
ekonomicznych.
Porozumienia wertykalne mają miejsce pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na odmiennych szczeblach
obrotu (np. pomiędzy producentem a dystrybutorem). W zależności od towarzyszących im okoliczności, mogą
zarówno ograniczać konkurencję, jak i umożliwiać osiągnięcie większej efektywności w dystrybucji wyrobów. Tym
samym regulacje dotyczące tej dziedziny działalności powinny z jednej strony dążyć do minimalizowania ryzyka
uznawania za bezprawne porozumień przyczyniających się do większej efektywności gospodarczej, z drugiej
zaś winny zmierzać do właściwej identyfikacji porozumień wertykalnych, które faktycznie przyczyniają się do
14
>>
nieuzasadnionego ograniczenia konkurencji. Rozumienie roli, jaką pełnią porozumienia wertykalne w gospodarce,
stale się zwiększa, co nie pozostaje bez wpływu na dotyczące ich regulacje.
W Unii Europejskiej szereg funkcjonujących od lat 80. wyłączeń grupowych zostało zgrupowanych w jedno, szerokie
wyłączenie dotyczące porozumień wertykalnych (wprowadzone Rozporządzeniem nr 2790/1999), które z kolei
zostało zastąpione Rozporządzeniem nr 330/2010, w niewielkim stopniu modyfikującym dotychczas obowiązujące
przepisy. Aktem regulującym wyłączenia grupowe w zakresie porozumień wertykalnych w prawie polskim jest
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 listopada 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień
wertykalnych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, które obowiązuje do 31 maja 2011 r. W świetle
zmian zachodzących w regulacjach unijnych, zasadne jest dokonanie analizy przedmiotowego rozporządzenia,
w celu ustalenia, czy, a jeśli tak, to jakie zmiany winny mieć miejsce, by zbliżyć obowiązujące regulacje do
optimum, zapewniającego równowagę pomiędzy swobodą działalności gospodarczej a przeciwdziałaniem praktykom
prowadzącym do nieuzasadnionego wzrostu cen i szkodzącym interesom konsumentów i przedsiębiorców.
Wymiana informacji pomiędzy konkurentami często towarzyszy funkcjonowaniu karteli. Konkurenci mogą się
wzajemnie informować o przyszłych zachowaniach rynkowych, jak również przekazywać informacje ułatwiające
wykrycie firm, które nie utrzymują cen na ustalonym poziomie. Jednak w niektórych przypadkach wymiana
określonych informacji pomiędzy firmami konkurującymi ze sobą może mieć pozytywne skutki.
Uzasadnienie takie może znajdować zwłaszcza współpraca uczestników rynku finansowego w zakresie wymiany
informacji o ryzyku, zmniejszająca problemy związane z asymetrią informacyjną i prowadząca do większej
konkurencji na rynku, poprzez ułatwienie prawidłowej oceny ryzyka i wyrównanie warunków rywalizacji rynkowej.
Przykładem takiej korzystnej wymiany informacji jest współpraca przedsiębiorców ubezpieczeniowych w zakresie
wspólnego opracowywania zestawień dotyczących przeciętnego kosztu ubezpieczenia od określonych ryzyk, czy
też odnoszących się do śmiertelności lub częstotliwości innych wydarzeń mających wpływ na kalkulację ryzyka
ubezpieczeniowego. Korzystne dla gospodarki mogą być również porozumienia dotyczące wspólnego prowadzenia
badań związanych z działalnością ubezpieczeniową, czy też wspólne ubezpieczanie niektórych ryzyk.
We Wspólnocie Europejskiej ramy dla wyłączenia analogicznych porozumień w sektorze ubezpieczeniowym spod
zakazu porozumień ograniczających konkurencję stworzyło Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1534/91
10
. Powyższy
akt upoważniał Komisję Europejską do wydawania odpowiednich wyłączeń grupowych. Rozporządzenie Komisji
nr 358/2003, regulujące porozumienia w sektorze ubezpieczeniowym od 1 kwietnia 2003 r., wygasło 31 marca
2010 r. i zostało zastąpione obecnie obowiązującym rozporządzeniem Komisji UE nr 267/2010 z dnia 24 marca
2010 r.
11
, które w stosunku do poprzednio obowiązującego aktu prawnego zawęziło zakres przedmiotowy wyłączenia
oraz doprecyzowało niektóre z używanych definicji.
Aktem regulującym wyłączenie zbiorowe porozumień w sektorze ubezpieczeniowym w polskim porządku prawnym
jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2007 r. w sprawie wyłączenia niektórych rodzajów porozumień,
zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową, spod zakazu porozumień
ograniczających konkurencję, które wygasa 31 marca 2011 r. Konieczne jest tym samym opracowanie nowego
rozporządzenia, uwzględniającego zmieniającą się sytuację w sektorze ubezpieczeniowym oraz doświadczenia
związane z jego funkcjonowaniem, zgromadzone przez europejskie organy ochrony konkurencji, w tym Komisję
Europejską.
Porozumienia wertykalne dotyczące sektora pojazdów samochodowych regulowane są od 1985 r. wydawanymi przez
Komisję Europejską wyłączeniami grupowymi, uwzględniającymi specyfikę tej branży. Doświadczenia związane
z ich stosowaniem oraz funkcjonowaniem sektora sprzedaży samochodów doprowadziły do stopniowego zbliżania
wyłączeń w tym zakresie do rozwiązań przyjętych dla porozumień wertykalnych w ogóle. Kulminacją tego procesu
jest zastąpienie specyficznych dla sektora reguł (zawartych w Rozporządzeniu KE nr 1400/2002
12
) ogólnymi regułami
dotyczącymi porozumień wertykalnych (zawartymi w Rozporządzeniu KE nr 330/2010
13
), które ma nastąpić od
1 czerwca 2013 r., przy czym zasady dotyczące sprzedaży części samochodowych mają ulec pewnym dodatkowym,
w stosunku do zasad ogólnych, obostrzeniom.
W polskim porządku prawnym kwestie związane z dystrybucją pojazdów samochodowych reguluje rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 8 października 2010 r. w sprawie wyłączenia określonych porozumień wertykalnych w sektorze
pojazdów samochodowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję, zawierające zapisy zbliżone do
zapisów Rozporządzenia KE nr 1400/2002 i podobnie jak ono tracące moc 31 maja 2013 r. W świetle tego faktu,
zasadne wydaje się przeanalizowanie dotychczasowego funkcjonowania przedmiotowego rozporządzenia oraz
podjęcie decyzji, czy po jego wygaśnięciu sektor pojazdów samochodowych powinien być regulowany na zasadach
10 Dz. Urz. UE L 143 z 7.06.1991 r., str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 08, t. 1, str. 68.
11 Dz. Urz. UE L 83 z 30.03.2010 r., str. 1.
12 Dz. Urz. UE L 203 z 31.08.2002 r., str. 30; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 08, t. 2., str. 158.
13 Dz. Urz. UE L 102 z 23.04.2010 r., str. 10.
>> POLITYKA KONKURENCJI
15
ogólnych, jak ma to miejsce na szczeblu unijnym, czy też uzasadnione byłoby potraktowanie go w odmienny
sposób.
Ostatnim wyłączeniem grupowym, które wygasa w trakcie obowiązywania niniejszego dokumentu jest wyłączenie
dotyczące porozumień specjalizacyjnych i badawczo-rozwojowych, regulowane rozporządzeniem Rady Ministrów
z dnia 19 listopada 2007 r., obowiązujące do 31 grudnia 2011 r.
14
Porozumienia takie, jakkolwiek stanowią przykład
współpracy pomiędzy konkurentami, mogą nieść szereg korzyści gospodarczych, związanych z szybszym rozwojem
technicznym oraz uzasadnionym względami efektywnościowymi podziałem zadań pomiędzy konkurujących ze sobą
przedsiębiorców.
W trakcie obowiązywania wspomnianego rozporządzenia Rady Ministrów, weszły w życie (1 stycznia 2011 r.)
dwie regulacje unijne
– Rozporządzenie KE nr 1217/2010 dotyczące porozumień w sprawie badań i rozwoju oraz
Rozporządzenie KE nr 1218/2010 w sprawie porozumień specjalizacyjnych, które regulują analogiczne zagadnienia.
W związku z powyższym zasadne będzie przygotowanie aktu prawnego zastępującego wygasające rozporządzenie
Rady Ministrów, uwzględniającego zarówno krajowe doświadczenia związane z funkcjonowaniem tego aktu, jak
i rozwiązania zawarte w nowych regulacjach obowiązujących na szczeblu unijnym.
Zadania:
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie konkurencji rozporządzenia o wyłączeniach
1.
dotyczących porozumień wertykalnych i ewentualne opracowanie nowego rozporządzenia
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących porozumień w sektorze ubezpieczeniowym
2.
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie konkurencji rozporządzenia o wyłączeniach
3.
dotyczących sektora pojazdów samochodowych i ewentualne opracowanie nowego rozporządzenia
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących porozumień specjalizacyjnych i badawczo-
4.
-rozwojowych
Działanie I.A.3.1.
Weryfikacja i uaktualnienie sytemu wyłączeń grupowych w polskim prawie antymonopolowym
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie konkurencji rozporządzenia
o wyłączeniach dotyczących porozumień wertykalnych i ewentualne opracowanie nowego
rozporządzenia
100%
-
-
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących porozumień w sektorze
ubezpieczeniowym
100%
-
-
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie konkurencji rozporządzenia
o wyłączeniach dotyczących sektora pojazdów samochodowych i ewentualne opracowanie
nowego rozporządzenia
-
30%
70%
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących porozumień specjalizacyjnych
i badawczo-rozwojowych
100%
-
-
Działanie 2:
Rozwijanie programu leniency w celu dalszego podnoszenia efektywności
zwalczania karteli
Program leniency należy do najistotniejszych narzędzi zwalczania porozumień ograniczających konkurencję,
w szczególności zaś najcięższych z nich, tj. karteli. Zakłada on obniżenie bądź nawet odstąpienie od nałożenia kary
na przedsiębiorców, którzy decydują się na ujawnienie porozumienia i współpracę z organem antymonopolowym
umożliwiającą zgromadzenie dowodów pozwalających na wydane decyzji zakazującej stosowania praktyk
ograniczających konkurencję. Na skuteczność programu wskazuje rosnąca powszechność jego stosowania przez
urzędy ochrony konkurencji na całym świecie. W praktyce UOKiK program leniency wykazał wysoką efektywność,
przyczyniając się do wykrycia lub dostarczenia informacji znacząco ułatwiających ściganie szeregu najgroźniejszych
porozumień ograniczających konkurencję, w tym kartelu na rynku cementu.
Program leniency został wprowadzony do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w 2004 r. Od tego czasu
UOKiK zgromadził znaczące doświadczenie związane z jego stosowaniem, które pozwala na ocenę funkcjonowania
programu. Zauważyć należy bowiem, iż jakkolwiek prosty w swojej istocie, program leniency opiera się na szeregu
elementów, od właściwego dopasowania których zależy jego skuteczność. W szczególności elementami takimi
są warunki oraz wysokość obniżenia kary w związku ze współpracą z organem antymonopolowym. W związku
z powyższym zasadne jest przeanalizowanie dotychczasowych doświadczeń w zakresie funkcjonowania programu
14 Dz. U. Nr 230, poz. 1691.
16
>>
leniency w kontekście jego konstrukcji oraz, jeśli analiza wykaże taką potrzebę, dokonanie odpowiednich zmian
w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów.
Zadania:
Dokonanie przeglądu efekt
1.
ów funkcjonowania systemu leniency w polskim prawie konkurencji
Modyfikacja przepisów dotyczących
2.
leniency
Działanie I.A.3.2.
Rozwijanie programu leniency w celu dalszego podnoszenia efektywności zwalczania karteli
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Dokonanie przeglądu efektów funkcjonowania systemu leniency w polskim prawie konkurencji
oraz przygotowanie ewentualnych jego modyfikacji
-
100%
-
OBSZAR B:
TWORZENIE I ROZWIJANIE KONKURENCJI W SEKTORACH REGULOWANYCH
Priorytet 1:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w telekomunikacji
Polski sektor telekomunikacyjny jest częścią tworzonego przez wszystkie państwa UE od ponad dwóch dekad
wspólnego rynku łączności elektronicznej. Tworzenie warunków do jego rozwoju w Polsce jest wspierane poprzez
transpozycję do ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne
15
zapisów dyrektyw znajdujących się
w pakiecie łączności elektronicznej z 2002 r.
16
Przeprowadzony przez Komisję Europejską w 2006 r. przegląd ram regulacyjnych wykazał, że wspólny rynek
łączności elektronicznej nie funkcjonuje właściwie. W konsekwencji w 2009 r. opracowano dwie kolejne dyrektywy
nowelizujące pakiet łączności z 2002 r.
17
W związku z implementacją znowelizowanego pakietu łączności elektronicznej opracowane zostały założenia do
projektu nowelizacji Prawa telekomunikacyjnego. Są one obecnie poddawane konsultacjom międzyresortowym.
Zgodnie z postanowieniami Dyrektyw 2009/136/WE i 2009/140/WE nowelizacja Prawa telekomunikacyjnego musi
zostać przyjęta i opublikowana do 25 maja 2011 r.
W wymiarze instytucjonalnym proces tworzenia regulacji i konkurencji w sektorze telekomunikacyjnym został
rozpoczęty wraz z utworzeniem w 2000 r. Urzędu Regulacji Telekomunikacji (URT). Podmiot ten został wyposażony
w uprawnienia do tworzenia warunków dla rozwoju konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych. W latach 2002-2010
zakres obowiązków Urzędu uległ znacznemu poszerzeniu. Na skutek szeregu zmian strukturalnych i kompetencyjnych
(w 2002 r. URT został przekształcony w URTiP, w 2006 r. URTiP został przekształcony w Urząd Komunikacji
Elektronicznej) z organu nadzorującego przyznawanie i właściwe wykorzystanie częstotliwości oraz spełnianie
wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej stał się regulatorem rynków telekomunikacyjnych
oraz przyjął na siebie zadania związane z ochroną interesów konsumentów usług telekomunikacyjnych.
Działanie 1:
Opracowanie nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
W związku z potrzebą implementacji Dyrektyw pakietu łączności elektronicznej (2009/136/WE i 2009/140/WE),
stworzonych na podstawie wniosków płynących z opracowanego w 2006 r. przeglądu ram regulacyjnych UE dotyczących
sieci i usług łączności elektronicznej, zostanie przeprowadzona nowelizacja ustawy Prawo telekomunikacyjne.
15 Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.
16 W skład pakietu wchodzą: Dyrektywa 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności
elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywa o dostępie) – Dz. Urz. UE L 108 z 24.04.2002 r., str. 7-20; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 323–336; Dyrektywa 2002/20/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie
zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa o zezwoleniach) – Dz. Urz. UE L 108 z 24.04.2002 r., str. 21-32; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 337–348; Dyrektywa 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie
wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywa ramowa) – Dz. Urz. UE L 108 z 24.04.2002, str. 33-50; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 349-366; Dyrektywa 2002/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie usługi
powszechnej i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników (dyrektywa o usłudze powszechnej) – Dz. Urz. UE L 108
z 24.04.2002, str. 51-77; Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13 t. 29 str. 367-393; Dyrektywa 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca
2002. r. dotycząca przetwarzania danych osobowych i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej (dyrektywa o prywatności i łączności
elektronicznej) – Dz. U. WE L 201 z 31.07.2002, str. 37-47; Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 29, str. 514-524.
17 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/140/WE z dnia 25 listopada 2009 r. zmieniająca Dyrektywę 2002/21/WE w sprawie wspólnych
ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej, 2002/19/WE w sprawie dostępu do sieci i usług łączności elektronicznej oraz wzajemnych
połączeń oraz 2002/20/WE w sprawie zezwoleń na udostępnienie sieci i usług łączności elektronicznej – Dz. U. WE L 337 z 18.12.2009, str. 37-69 oraz
Dyrektywa 2009/136/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2002/22/WE w sprawie usługi powszechnej
i związanych z sieciami i usługami łączności elektronicznej praw użytkowników, dyrektywę 2002/58/WE dotyczącą przetwarzania danych osobowych
i ochrony prywatności w sektorze łączności elektronicznej oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 w sprawie współpracy między organami krajowymi
odpowiedzialnymi za egzekwowanie przepisów prawa w zakresie ochrony konsumentów – Dz. U. WE L 337 z 18.12.2009. str. 11-36.
>> POLITYKA KONKURENCJI
17
Należy dodać, że proponowane w założeniach do nowelizacji rozwiązania nie odnoszą się wyłącznie do
implementacji Dyrektyw. Odszukać w nich można również szereg propozycji zmian o charakterze usprawniającym
i precyzującym działanie poszczególnych przepisów ustawy Prawo telekomunikacyjne. Zmiany te mają za zadanie
usunąć wątpliwości interpretacyjne, które pojawiły się w ciągu ostatnich sześciu lat obowiązywania ustawy.
W szczególności do zakresu przedmiotowej nowelizacji będą zaliczały się zagadnienia związane ze świadczeniem
usług telekomunikacyjnych, postępowaniem konsultacyjnym i konsolidacyjnym, dostępem telekomunikacyjnym,
gospodarowaniem częstotliwościami, bezpieczeństwem danych, analizą rynków oraz zadaniami organów
administracji łączności.
Zgodnie z postanowieniami Dyrektyw 2009/136/WE i 2009/140/WE państwa członkowskie mają obowiązek przyjąć
i opublikować przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne nowelizacji ustawy do 25 maja 2011 r.
Zadania:
Zakończenie procesu nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
1.
Działanie I.B.1.1.
Opracowanie nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zakończenie procesu nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
100%
-
-
Działanie 2:
Analiza stanu konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych
W ramach swoich zadań Prezes UKE prowadzi postępowania (badania) w sprawie ustalenia czy na poszczególnych
telekomunikacyjnych rynkach właściwych objętych przez niego analizą występuje skuteczna konkurencja.
W wypadku stwierdzenia jej braku nakłada na ich uczestników stosowne obowiązki regulacyjne, dające możliwość
efektywniejszego funkcjonowania na rynkach innym przedsiębiorcom telekomunikacyjnym (w przypadkach
niektórych rynków telekomunikacyjnych nałożenie obowiązków regulacyjnych jest warunkiem powstania otoczenia
rynkowego, na gruncie którego pojawienie się innych operatorów telekomunikacyjnych na rynku jest w ogóle
możliwe).
W latach 2011-2013 analizie poddane zostaną ok. 22 rynki telekomunikacyjne, w tym na około 10 z nich prowadzone
postępowania zostaną zakończone, a na kolejnych 12 wszczęte. Niektóre z rynków ujętych w harmonogramie prac
Prezesa UKE na lata 2011-2013 zostaną zbadane dwukrotnie, ponieważ przeprowadzane analizy mają charakter
periodyczny, tzn. są ponawiane co około 2 lata (zgodnie z planowaną nowelizacją Prawa telekomunikacyjnego
okres ten ma być wydłużony do 3 lat).
Zakres tematyczny planowanych w latach 2011-2013 postępowań (badań) jest niezwykle szeroki ze względu na
specyfikę rynków telekomunikacyjnych i ich definicje produktowe. Rynki sprzedaży usług telekomunikacyjnych będą
badane zarówno w aspekcie sprzedaży detalicznej (do klienta końcowego – konsumenta), jak i hurtowej (do innych
operatorów). W przypadku rynków hurtowych analizie poddane zostaną nie tylko rynki usług telekomunikacyjnych,
ale również rynki hurtowego dostępu do określonej infrastruktury (rynki dzierżawy infrastruktury).
Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że w przypadku np. rynków świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych
w ruchomych publicznych sieciach telefonicznych, zostaną wydane więcej niż jedna decyzja stwierdzająca, że na
rynku właściwym występuje przedsiębiorca o znaczącej pozycji rynkowej (pozycji dominującej). Wynika to przede
wszystkim z faktu, że wspomniane rynki są rynkami zgodnymi z obszarem sieci, w której następuje zakończenie
połączenia. Dlatego też na terenie Polski funkcjonuje tyle odrębnych rynków świadczenia usług zakańczania
połączeń głosowych w ruchomych publicznych sieciach telefonicznych, na których Prezes UKE może wydać decyzję
regulacyjną, ile ruchomych publicznych sieci funkcjonuje na obszarze kraju.
Łącznie w okresie objętym niniejszym dokumentem Prezes UKE planuje zakończyć 10 i wszcząć 12 postępowań
dotyczących badania. Należy dodać, że ten plan może ulec modyfikacjom związanym z rozwojem sytuacji na rynku
telekomunikacyjnym, zmianą Zaleceń Komisji Europejskiej czy nowelizacją Prawa telekomunikacyjnego.
Zadania:
Zakończenie postępowań dotyczących 10 badań rynków telekomunikacyjnych
1.
Rozpoczęcie postępowań dotyczących 12 badań rynków telekomunikacyjnych
2.
18
>>
Działanie I.B.1.2.
Analiza stanu konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Planowane zakończenie badania rynków telekomunikacyjnych
10
Planowane rozpoczęcie badania rynków telekomunikacyjnych
12
Działanie 3:
Przeprowadzenie przetargów, konkursów na rezerwację częstotliwości radiowych
W ramach swoich uprawnień Prezes UKE zajmuje się gospodarką w zakresie zasobów częstotliwości. W związku
z tym zadaniem opracowuje procedury przetargowe oraz prowadzi przetargi, w tym przetargi w formie aukcji oraz
konkursy (te ostatnie w zakresie związanym z radiodyfuzją), których celem jest rozdysponowywanie rezerwacji na
częstotliwości pomiędzy uczestników rynków telekomunikacyjnych. Przetargi w formie aukcji będą upowszechniały
się w nadchodzącej perspektywie.
Rezerwacje częstotliwości są jednym z najważniejszych zasobów, które umożliwiają przedsiębiorcom
telekomunikacyjnym świadczenie usług (szczególnie w przypadku świadczenia usług w ramach sieci mobilnych).
Ich rozdysponowywanie pobudza konkurencję na rynku i umożliwia pojawienie się na nim nowych uczestników.
Po stworzeniu infrastruktury nowi operatorzy są w stanie dostarczać usługi telekomunikacyjnie, swoim klientom
końcowym, niezależnie od możliwości ich hurtowego zakupu od innych operatorów. Jest to niewątpliwie jeden
z podstawowych warunków zaistnienia realnej konkurencji pomiędzy poszczególnymi uczestnikami rynku
telekomunikacyjnego.
Przyznawanie nowych częstotliwości nie tylko wpływa na zwiększenie liczby uczestników (operatorów) działających
na poszczególnych rynkach sprzedaży usług telekomunikacyjnych. Daje również możliwość wprowadzenia na rynek
nowych technologii i usług, co przyczynia się do powstania nowych rynków produktowych. Przykładem takiej
innowacji jest planowany przetarg na rezerwację częstotliwości z zakresu 2,500-2,570 oraz 2,620-2,690 GHz.
W założeniu zakres częstotliwości, który będzie nim objęty umożliwi upowszechnienie technologii LTE, czyli
szerokopasmowego mobilnego dostępu do Internetu.
Ramowy harmonogram prac na lata 2011-2013 związany z rozdysponowywaniem zakresów częstotliwości obejmuje 6
postępowań przetargowych, których implementacja będzie częściowo zależała od zainteresowania przedsiębiorców
telekomunikacyjnych.
Zadania:
Przeprowadzenie przetargu na częstotliwości z zakresu 2,3 GHz dla potrzeb szerokopasmowych systemów
1.
radiokomunikacyjnych, pracujących w służbie ruchomej
Przeprowadzenie przetargu na częstotliwości z zakresu 2,500-2,570 oraz 2,620-2,690 GHz dla potrzeb
2.
szerokopasmowych systemów radiokomunikacyjnych, pracujących w służbie ruchomej
Kontynuowanie przetargów na częstotliwości z zakresu 3,4-3,6 GHz dla potrzeb bezprzewodowej transmisji
3.
danych, w służbie stałej
Kontynuowanie przetargów na częstotliwości z zakresu 3,6-3,8 GHz dla potrzeb bezprzewodowej transmisji
4.
danych
Przeprowadzenie przetargów lokalnych na częstotliwości z zakresu 5,8-5,9 GHz dla potrzeb bezprzewodowej
5.
transmisji danych
Przeprowadzenie, w zależności od wystąpienia zainteresowania przekraczającego dostępne częstotliwości,
6.
przetargów lokalnych na częstotliwości zakresu 10,15-10,30 GHz oraz 10,50-10,65 GHz dla potrzeb
szerokopasmowych systemów radiokomunikacyjnych, pracujących w służbie stałej w konfiguracji punkt-wiele
punktów
Działanie I.B.1.3.
Przeprowadzenie przetargów, konkursów na rezerwację częstotliwości radiowych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Przeprowadzenie procedur przetargowych
6
Działanie 4:
Osiągnięcie symetrii stawek MTR pomiędzy operatorami infrastrukturalnymi
działającymi na terenie Polski
Specyfika rynków świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych w ruchomych publicznych sieciach
telefonicznych poszczególnych operatorów telefonii ruchomej powoduje, że ich efektywne świadczenie jest
możliwe tylko we współpracy z innymi uczestnikami rynku (operatorami). Prezes UKE w ramach swoich kompetencji
>> POLITYKA KONKURENCJI
19
reguluje zasady współpracy międzyoperatorskiej poprzez ustalanie stawek określających maksymalne ceny minuty
połączenia zakańczanego w sieci operatora objętego regulacją (w praktyce regulacją objęci są wszyscy operatorzy
działający na rynku, ponieważ są oni jedynymi uczestnikami rynku zakańczania połączeń w swojej sieci – budowa
rynku powoduje, że operatorzy mają pozycję znaczącą niezależnie od swojej wielkości).
W przypadku nowych operatorów stawka MTR określona jest na asymetrycznym poziomie. Oznacza to, że nowi
operatorzy otrzymują możliwość ustalenia w ramach swojej sieci wyższego poziomu stawki MTR niż ich konkurenci,
którzy działają już na rynku. Wydaje się, że może być to uzasadnione w krótkim okresie (tak jak wskazuje Komisja
Europejska – 4 lata), ponieważ mniejsi operatorzy muszą ponosić znaczne przejściowe nakłady związane z rozwojem
swojej infrastruktury. Nakłady te mogą być częściowo rekompensowane przy pomocy asymetrycznej stawki, którą
płacą mniejszym uczestnikom rynku trzej najwięksi operatorzy. W tym przypadku celem regulacji jest zmniejszenie
barier wejścia na rynek.
Oceniając wpływ asymetrii MTR na rynek telefonii mobilnej w długim okresie nie można zapominać, że wywiera
ona negatywny wpływ na poziom cen detalicznych, ponieważ wyższe koszty rozmów związane z asymetrią MTR są
przenoszone na klientów końcowych. Wprowadzenie tego typu rozwiązania może spowodować odpływ klientów od
największych operatorów na rzecz operatorów mniejszych (P4 Sp. z o.o.). Pojawia się zagrożenie subsydiowania
skrośnego usług głosowych przychodami z tytułu asymetrii stawki za zakańczanie połączenia we własnej sieci.
Zjawisko to jest niekorzystne, ponieważ głównym zadaniem tworzenia asymetrii powinno być rekompensowanie
kosztów infrastruktury. W tym wypadku natomiast będzie to sztuczna ingerencja w strukturę rynku polegająca na
zachęcaniu klientów większych operatorów do zmiany sieci.
Nie można tego typu regulacji w długim okresie uznać za rozwiązanie prokonkurencyjne. Powinno być one
wykorzystywane wyłącznie do ułatwienia wejścia na rynek nowemu operatorowi, a nie do sztucznego zwiększania
jego udziału rynkowego. Pozycja nowego operatora powinna wynikać z jego efektywności działania opartej na
ofercie skierowanej do klientów detalicznych.
Zgodnie ze stanowiskiem Prezesa UKE z dnia 10 listopada 2010 r., zawierającego harmonogram ograniczania
asymetrii stawek MTR pełna ich symetria w stosunku do operatorów działających obecnie na terenie Polski ma
być osiągnięta do 1 stycznia 2015 r. Na lata 2011-2013 zaplanowano ustalenie symetrycznej stawki rozliczeń
dla 4 z 5 operatorów (nie posiadających symetrycznej stawki rozliczeń) działających na rynkach zakańczania
połączeń w sieciach ruchomych, tj. P4 Sp. z o.o., Centernet SA, Mobyland. Sp. z o.o. oraz Sferia SA (Aero 2 będzie
zobowiązana zastosować symetryczną stawkę rozliczeń z dniem 1 stycznia 2015 r.). Biorąc pod uwagę fakt, że tylko
4 z 5 wymienionych operatorów będzie zobowiązanych do zastosowania symetrycznej stawki rozliczeń w latach
2011-2013 maksymalny możliwy poziom realizacji działania został ustalony na 80 proc.
Zadania:
Wdrożenie pełnej symetrii stawek MTR
1.
Działanie I.B.1.4.
Osiągnięcie symetrii stawek MTR pomiędzy operatorami infrastrukturalnymi działającymi na terenie Polski
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wdrożenie pełnej symetrii stawek MTR
-
-
80%
Priorytet 2:
Rozwój konkurencji w sektorze mediów elektronicznych poprzez wdrożenie
naziemnej telewizji cyfrowej
Wprowadzenie naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce jest elementem obejmującego cały świat procesu przejścia
z nadawania sygnału analogowego na nadawanie cyfrowe. Zgodnie z porozumieniem GE6 zawartym w Genewie
w 2006 r.w czasie Regionalnej Konferencji Radiokomunikacyjnej ITU Polska zobowiązana jest do zaprzestania
nadawania analogowego do dnia 17 czerwca 2015 r. Z kolei Komisja Europejska rekomenduje wyłączenie telewizji
analogowej w roku 2012
18
. Polska nie uregulowała jeszcze podstaw formalno-prawnych wdrożenia naziemnej
telewizji cyfrowej na poziomie ustawy. W tej sytuacji najważniejszym dokumentem opisującym ten proces jest
przyjęty 4 czerwca 2010 roku przez Radę Ministrów Plan wdrażania telewizji cyfrowej w Polsce.
Z wdrożeniem naziemnej telewizji cyfrowej wiązać należy możliwość rozwoju konkurencji na rynku nadawców
telewizyjnych. Wprowadzenie technologii cyfrowych umożliwi wzrost jakości przekazu, pozwoli na przesyłanie
dodatkowych danych związanych z programami (np. napisów) oraz, co najistotniejsze, dzięki zwiększeniu
efektywności wykorzystania widma częstotliwości radiowych umożliwi zwiększenie oferty programowej.
18 Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, European Economic and Social Committee and the Committee of
Regions on accelerating the transition from analogue to digital broadcasting – COM (2005)204, oraz Communication from the Commission to the Council,
the European Parliament, European Economic and Social Committee and the Committee of Regions: EU spectrum policy priorities for digital switchover
in the context of upcoming ITU Regional Conference 2006 (RRC-06) – COM (2005)461.
20
>>
Bezpośrednim efektem zwiększenia ilości stacji telewizyjnych będzie z kolei większa konkurencja na rynku reklamy
telewizyjnej. Ponadto wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej pozwoli na rozwój dodatkowych usług, takich jak
np. EPG, pay per view, VOD, e-commerce. Cyfryzacja umożliwi także konwergencję telewizji z innymi technikami
cyfrowymi (np. GSM, UMTS, GPS).
Zgodnie z Planem wdrażania telewizji cyfrowej w Polsce całkowite zaprzestanie nadawania programów
telewizyjnych w sposób analogowy nastąpi nie później niż do dnia 31 lipca 2013 r. Do tego czasu zapewniona
powinna być dostępność sygnału telewizyjnego nadawanego cyfrowo na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Podstawowymi podmiotami biorącymi udział w procesie wprowadzania telewizji cyfrowej w Polsce są: minister
właściwy do spraw łączności, którym jest obecnie Minister Infrastruktury, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
oraz w niewielkim zakresie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Rolą Ministra Infrastruktury jest monitorowanie prac
nad powstawaniem ustawy o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej mającej być podstawowym aktem prawnym
dla tego procesu. Prezes UKE jest odpowiedzialny za zarządzanie częstotliwościami, na jakich rozpowszechniane
są programy w sposób analogowy oraz cyfrowy. KRRiT skupia swoje kompetencje w tym zakresie na regulacji treści
rozpowszechnianych programów.
Działanie 1:
Stworzenie podstaw formalno-prawnych umożliwiających wyłączenie analogowej
telewizji naziemnej i wprowadzenia cyfrowej telewizji naziemnej
W celu przeprowadzenia procesu cyfryzacji w Polsce konieczne jest stworzenie uregulowań prawnych określających,
w jaki sposób proces ten należy przeprowadzić. W tym celu tworzona jest ustawa o wdrożeniu naziemnej telewizji
cyfrowej mająca określać między innymi kwestie związane z organizacją i funkcjonowaniem pakietów programów
(zwanych multipleksami) oraz ich operatorami. Prace nad projektem ww. ustawy zostały rozpoczęte w roku 2010.
Zadania:
Uchwalenie ustawy o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej
1.
Działanie I.B.2.1.
Stworzenie podstaw formalno-prawnych umożliwiających wyłączenie analogowej telewizji naziemnej i wprowadzenia
cyfrowej telewizji naziemnej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Uchwalenie ustawy o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej
100%
-
-
Działanie 2:
Prace nad wykorzystaniem częstotliwości w ramach emisji telewizji cyfrowej
Do zakończenia nadawania sygnału telewizyjnego w sposób analogowy stacjonarna telewizja cyfrowa o zasięgu
ogólnokrajowym nadawana będzie z multipleksów I i II. Operatorami oraz użytkownikami multipleksu II będą
dotychczasowi nadawcy programów telewizyjnych o zasięgu co najmniej ponadregionalnym (Polsat, TVN, TV4
i PULS). Multipleks I zawierał będzie programy telewizji publicznej (do 31 lipca 2013 r.) oraz cztery programy
innych nadawców. Zgodnie z projektem ustawy o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej
19
nadawcy ci wraz
z Telewizją Polską SA będą także operatorami multipleksu I. Jednocześnie, w związku z sygnalizowaną przez
Telewizję Polską SA potrzebą dostosowania sieci nadawczej do granic województwa, pojawiła się konieczność
modyfikacji planów częstotliwości, wobec czego opracowanie docelowych planów zagospodarowania częstotliwości
zakładane pierwotnie na lata 2008-2009 opóźniło się. Modyfikacja planów sieci DVB-T
20
wymagała dodatkowych
uzgodnień, wobec czego opublikowanie docelowych planów zagospodarowania częstotliwości dla DVB-T i T-DAB
21
nastąpić ma w I półroczu 2011 r.
Zadania:
Wyznaczenie nadawców programów telewizyjnych mających, wraz z TVP SA, rozpowszechniać programy
1.
w multipleksie I
Opracowanie docelowych planów zagospodarowania częstotliwości dla DVB-T i T-DAB
2.
19 Projekt z dnia 16 lutego 2011 r.
20 Naziemna telewizja cyfrowa nadawana zgodnie ze schematem kodowania i modulacji DVB.
21 Naziemna radiofonia cyfrowa zgodna z standardem DAB.
>> POLITYKA KONKURENCJI
21
Działanie I.B.2.2.
Prace nad wykorzystaniem częstotliwości w ramach emisji telewizji cyfrowej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wyznaczenie nadawców programów telewizyjnych mających, wraz z TVP SA, rozpowszechniać
programy w multipleksie I
100%
-
-
Opracowanie docelowych planów zagospodarowania częstotliwości dla DVB-T i T-DAB
100%
-
-
Działanie 3:
Zaprzestanie nadawania programów telewizyjnych w sposób analogowy
i zastąpienie ich telewizją cyfrową
Zaprzestanie nadawania telewizji w sposób analogowy nastąpić ma w terminie określonym przez decyzję Prezesa
UKE, nie później jednak niż do dnia 31 lipca 2013 r. Do tego dnia operatorzy multipleksów I i II zobowiązani
będą do pokrycia przynajmniej 95 proc. terytorium Rzeczypospolitej Polskiej swoim sygnałem. Już po zakończeniu
nadawania sygnału w sposób analogowy uruchomiony w październiku 2010 r. multipleks III objąć ma swym zasięgiem
cały kraj.
Zadania:
Wydanie decyzji określającej datę wygaśnięcia rezerwacji częstotliwości w służbie radiodyfuzyjnej do
1.
rozpowszechniania programów telewizyjnych w sposób analogowy drogą rozsiewczą naziemną
Działanie I.B.2.3.
Zaprzestanie nadawania programów telewizyjnych w sposób analogowy i zastąpienie ich telewizją cyfrową
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wydanie decyzji określającej datę wygaśnięcia rezerwacji częstotliwości w służbie
radiodyfuzyjnej do rozpowszechniania programów telewizyjnych w sposób analogowy drogą
rozsiewczą naziemną
-
100%
Priorytet 3:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w energetyce
Podstawowym aktem prawnym regulującym funkcjonowanie sektora energetycznego w Polsce jest ustawa z dnia
10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (ustawa – Prawo energetyczne)
22
. Zgodnie z brzmieniem art. 1 określa ona
zasady kształtowania polityki energetycznej państwa, zasady i warunki zaopatrzenia i użytkowania paliw i energii,
w tym ciepła, oraz działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także określa organy właściwe w sprawach
gospodarki paliwami i energią. Celem ustawy jest tworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju kraju,
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii, rozwoju
konkurencji, przeciwdziałania negatywnym skutkom naturalnych monopoli, uwzględniania wymogów ochrony
środowiska, zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych oraz równoważenia interesów przedsiębiorstw
energetycznych i odbiorców paliw i energii. Funkcję regulatora w sektorze energetycznym sprawuje Prezes Urzędu
Regulacji Energetyki (Prezes URE), którego zadania zostały szczegółowo wymieniowe w art. 23 ustawy – Prawo
energetyczne. W ujęciu ogólnym zadaniem Prezesa URE jest sprawowanie w sektorze kontroli regulacyjnej ex ante,
która ma zapobiegać sytuacjom mającym negatywny wpływ na konkurencję na rynku. Z drugiej strony organem
odpowiedzialnym za kontrolę antymonopolową ex post w całej gospodarce, w tym także w sektorze energetycznym,
jest Prezes UOKiK.
Na poziomie europejskim najważniejsze aktualnie obowiązujące regulacje w zakresie rynku energii elektrycznej
i gazu ziemnego, to dokumenty wchodzące w skład tzw. trzeciego pakietu liberalizacyjnego
23
, którego przyjęcie
motywowane było przede wszystkim niezadowalającą oceną eliminacji barier w rozwoju konkurencji w wyniku
rozwiązań obowiązujących we wcześniejszych aktach prawnych. W związku z tym w trzecim pakiecie główny nacisk
został położony na: zapewnienie skutecznego oddzielenia działalności sieciowych (w szczególności w zakresie przesyłu
energii elektrycznej i gazu) (effective unbundling), współpracę pomiędzy operatorami systemów przesyłowych
22 Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.
23 W skład
trzeciego pakietu wchodzą następujące akty prawne: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13 lipca 2009 r. dotycząca
wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca Dyrektywę 2003/54/WE (Dz. Urz. UE. L 211 z 13.07.2009 r., str. 55), Dyrektywa
Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca
Dyrektywę 2003/55/WE (Dz. Urz. UE L 211 z 13.07.2009 r., str. 94), Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 713/2009/WE z dnia 13 lipca 2009 r.
ustanawiające Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (Dz. Urz. UE L 211 z 13.07.2009 r., str. 1), Rozporządzenie 714/2009/WE z dnia
13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie
1228/2003/WE
(Dz. Urz. UE L 211 z 13.07.2009 r., str. 15) oraz Rozporządzenie 715/2009/WE w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu
ziemnego i uchylające rozporządzenie 1775/2005/WE (Dz. Urz. UE L 211 z 13.07.2009 r., str. 16).
22
>>
poszczególnych krajów członkowskich, zapewnienie niezależności regulatorów rynku energii elektrycznej i gazu,
a także powołanie Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki.
Sektor energetyczny, z rynkami energii elektrycznej oraz gazu, jest sektorem, na którym tradycyjnie panował
monopol, jednak wprowadzane sukcesywnie od wielu lat zmiany zarówno na poziomie europejskim, jak i w Polsce,
prowadzą do tego, iż jego struktura staje się coraz bardziej otwarta na konkurencję. W szczególności należy
odnotować rozwój, jaki się dokonał w ostatnich latach na polskim rynku energii elektrycznej, na którym:
1) wyodrębniono działalność sieciową w zakresie przesyłu oraz dystrybucji energii elektrycznej od działalności
w zakresie wytwarzania i obrotu energią, dzięki czemu możliwe stało się faktyczne zaistnienie zasady TPA (third
party access), 2) uwolnione zostały ceny (z wyłączeniem sprzedaży energii na rzecz odbiorców z grupy taryfowej
G), a także 3) rozwiązano kontrakty długoterminowe na sprzedaż energii elektrycznej. Wszystkie wymienione wyżej
działania przyczyniły się do poprawy stanu konkurencji na rynku energii elektrycznej. Jednocześnie w latach 2006-
-2007 w ramach realizacji Programu dla elektroenergetyki przeprowadzona została konsolidacja rynku, w wyniku
której powstały na rynku cztery pionowo zintegrowane grupy energetyczne.
Z drugiej strony ocena stanu konkurencji na rynku gazu ziemnego w dalszym ciągu jest niezadowalająca, co wynika
w głównej mierze z dominacji na wszystkich poziomach działalności (wydobycie, dystrybucja, magazynowanie,
obrót) przez jednego przedsiębiorcę, przy czym działalność dystrybucyjna prowadzona jest przez wydzielone
prawnie podmioty niezwiązane z wydobyciem, obrotem oraz magazynowaniem gazu ziemnego. Działalność
przesyłania gazu realizowana jest natomiast przez Gaz System SA, która jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa.
Należy jednocześnie odnotować pewne pozytywne zmiany, jakie dokonały się w ostatnich latach na tym rynku.
Pierwsza z nich dotyczy przygotowania zmian w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej,
produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa
paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym
24
, które mają przyczynić się do liberalizowania polskiego rynku
gazu ziemnego przy jednoczesnym zapewnieniu aktualnego stanu bezpieczeństwa dostaw gazu na rodzimy rynek.
Aktualnie prace nad wspomnianymi zmianami znajdują się na zaawansowanym etapie w procesie legislacyjnym.
Druga to wyznaczenie operatora systemu magazynowania, którym do 31 grudnia 2025 r. został przedsiębiorca
PGNiG SA.
Działanie 1:
Pełna implementacja rozwiązań zawartych w tzw. trzecim pakiecie liberalizacyjnym
w odniesieniu do pozycji i niezależności regulatora
Trzeci pakiet liberalizacyjny zakłada, iż odbiorcy energii elektrycznej i gazu dzięki zaproponowanym regulacjom
będą mogli w pełni skorzystać z prawdziwie konkurencyjnych rynków. W tym kontekście jednym z ważnych zagadnień
poruszonych w pakiecie jest wzmocnienie pozycji regulatora oraz zapewnienie jego niezależności. Wzmocnienie
pozycji regulatora miałoby nastąpić przede wszystkim poprzez wprowadzenie kadencyjności Prezesa URE (trwającej
od pięciu do siedmiu lat), a także określenie przypadków, w których możliwe będzie wcześniejsze jego odwołanie.
Trzeci pakiet liberalizacyjny zakłada ponadto m.in. przyznanie organowi regulacyjnemu narzędzi umożliwiających
monitorowanie poziomu i skuteczności otwarcia rynku i konkurencji na poziomie hurtowym i detalicznym,
a także cen dla odbiorców w gospodarstwach domowych oraz nadanie organowi regulacyjnemu uprawnień do
prowadzenia dochodzeń w sprawie funkcjonowania rynków gazu, podejmowania decyzji i nakładania wszelkich
niezbędnych, proporcjonalnych środków na rzecz wspierania skutecznej konkurencji i zapewnienia właściwego
funkcjonowania rynku. Niemniej istotne jest także zapewnienie odrębnych środków budżetowych i niezależności
w wykonywaniu przyznanego budżetu, umożliwiających sprawną i efektywną realizację powierzonych zadań
regulacyjnych. Jednocześnie znaczące jest przyznanie regulatorowi uprawnień do samodzielnego, elastycznego
kształtowania struktury organu regulacyjnego i podziału zadań w sposób nadążający za zmieniającymi się zadaniami
i wymaganiami. W szczególności konieczne jest wzmocnienie kadr eksperckich regulatora, przygotowanych do
aktywnego uczestniczenia w strukturach procesu regulacyjnego, obejmującego prace w Europejskim Stowarzyszeniu
Regulatorów (CEER & ERGEG) oraz Agencji ds. Współpracy Regulatorów (ACER), jak również współpracę w ramach
stowarzyszeń operatorów systemów elektroenergetycznych (ENTSOE) oraz gazowych (ENTSOG).
Zadania:
Wdrożenie do polskiego prawa przepisów trzeciego pakietu liberalizacyjnego w odniesieniu do pozycji
1.
i niezależności regulatora
Przyznanie regulatorowi nowych kompetencji przywidzianych w trzecim pakiecie liberalizacyjnym służących
2.
rozwojowi konkurencji na rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego
Wzmocnienie kadr eksperckich regulatora
3.
Aktywne uczestnictwo w strukturach międzynarodowych
4.
24 Dz. U., Nr 52, poz. 343, z późn. zm.
>> POLITYKA KONKURENCJI
23
Działanie I.B.3.1.
Pełna implementacja rozwiązań zawartych w tzw. trzecim pakiecie liberalizacyjnym w odniesieniu do pozycji i niezależności
regulatora
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wzmocnienie pozycji regulatora oraz zapewnienie jego niezależności finansowej
100%
Rozszerzenie uprawnień regulatora w odniesieniu do kształtowania struktury organizacyjnej
organu i podziału zadań
100%
-
-
Przyznanie regulatorowi nowych kompetencji przewidzianych w trzecim pakiecie liberalizacyjnym
służących rozwojowi konkurencji na rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego
100%
-
-
Działanie 2:
Monitorowanie hurtowego rynku obrotu energią elektryczną
W dniu 8 sierpnia 2010 r. weszły w życie nowe przepisy ustawy – Prawo energetyczne nakładające na przedsiębiorstwa
energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej obowiązek publicznego obrotu energią elektryczną
z wykorzystaniem giełd towarowych, rynków regulowanych, otwartych przetargów oraz internetowych platform
handlowych (art. 49a ustawy – Prawo energetyczne). Decyzja o przyjęciu takiego rozwiązania motywowana
była chęcią eliminacji zjawiska polegającego na sprzedaży energii elektrycznej przez wytwórców spółce obrotu
w ramach tej samej grupy energetycznej po cenie znacznie niższej od ceny, jaką ustala się w sprzedaży energii
poza daną grupę
25
, a także niską płynnością oraz transparentnością rynku energii elektrycznej, gdzie ponad 90 proc.
energii elektrycznej sprzedawane było w drodze dwustronnych kontraktów. Oczekiwany skutek wprowadzonej
regulacji to m.in. znaczne zwiększenie ilości energii elektrycznej dostępnej w obrocie publicznym dla wszystkich
zainteresowanych podmiotów. Aktualnie najważniejszym zadaniem jest bieżąca analiza, czy nałożone na wytwórców
obowiązki są należycie realizowane oraz czy przyjęte rozwiązanie jest skuteczne i służy realizacji zamierzonych
celów.
Zadania:
Przeprowadzenie analizy realizacji obowiązków nałożonych na wytwórców energii w zakresie publicznego
1.
obrotu energią elektryczną
Przeprowadzenie analizy skuteczności realizacji założonych celów w związku z nałożeniem na wytwórców
2.
obowiązku publicznego obrotu energią elektryczną
Działanie I.B.3.2.
Monitorowanie hurtowego rynku obrotu energią elektryczną
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Analiza realizacji obowiązków nałożonych na wytwórców energii w zakresie publicznego obrotu
energią elektryczną
1
1
1
Analiza skuteczności realizacji założonych celów w związku z nałożeniem na wytwórców
obowiązku publicznego obrotu energią elektryczną
1
1
1
Działanie 3:
Przygotowanie regulacji umożliwiających odejście od zatwierdzania taryf na
obrót energią elektryczną w grupie taryfowej G
W związku z postępującym rozwojem rynku energii elektrycznej w nieodległej przyszłości spodziewana jest jego
pełna liberalizacja, w szczególności w kontekście uwolnienia cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych
(grupa taryfowa G). Podjęcie decyzji regulatora w sprawie zwolnienia sprzedawców z obowiązku przedstawiania
taryf do zatwierdzenia dla gospodarstw domowych zależy od spełnienia warunków wskazanych w przygotowanym
w 2008 r. dokumencie programowym Mapa drogowa uwolnienia cen dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej
„W drodze ku prawom odbiorców i efektywnej konkurencji w sektorze energetycznym” (Mapa drogowa uwolnienia
cen energii elektrycznej). Zniesienie przez Prezesa URE obowiązku przedstawiania przez przedsiębiorstwa obrotu
do zatwierdzenia taryf na sprzedaż energii elektrycznej na rzecz gospodarstw domowych powinno pozytywnie
wpłynąć na wzrost konkurencyjności ofert rynkowych kierowanych do tej grupy odbiorców. Jednocześnie konieczne
jest zapewnienie odpowiedniej ochrony odbiorców przed możliwymi negatywnymi skutkami tej decyzji związanymi
m.in. z niekontrolowanym wzrostem cen energii elektrycznej czy też z ubóstwem energetycznym.
W tym kontekście ostatecznego uregulowania wymaga kwestia ochrony najsłabszych ekonomicznie grup odbiorców
w gospodarstwach domowych (tzw. odbiorców wrażliwych). Pomoc tego typu odbiorcom polegać będzie na
obniżeniu wydatków na energię elektryczną w grupie najuboższych konsumentów energii. Uregulowanie tego
25 Tego rodzaju działania prowadziły do zaniżenia przychodów wytwórcy, od wysokości których zależała wysokość rekompensat wypłacanych na
pokrycie kosztów osieroconych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku
z przedterminowym rozwiązywaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz. U., Nr 130, poz. 905, z późn. zm.).
24
>>
zagadnienia związane jest ze zmianą zapisów ustawy – Prawo energetyczne. Prace w tym zakresie znajdują się
aktualnie na etapie końcowym. Ponadto nie mniej istotne pozostaje uregulowanie zasad sprzedaży awaryjnej,
które zapewni odbiorcom ciągłość dostaw energii elektrycznej także w nieprzewidzianych sytuacjach związanych
m.in. z bankructwem dotychczasowego sprzedawcy. Wprowadzenie tych rozwiązań również wymaga zmian
w przepisach ustawy – Prawo energetyczne.
Istotnym zagadnieniem jest umożliwienie dostępu alternatywnym sprzedawcom energii elektrycznej (innym niż
sprzedawca z urzędu na terenie danej sieci) do umów kompleksowych (łącznych umów na dystrybucję i sprzedaż
energii elektrycznej). Zapewnienie powszechności umów kompleksowych w ofertach alternatywnych sprzedawców
ma na celu wyrównanie ich szans w walce o odbiorcę energii elektrycznej ze sprzedawcą z urzędu (zintegrowanego
pionowo z operatorem systemu dystrybucyjnego na danym terenie). Realizacja tego działania wymaga wypracowania,
przy wsparciu Prezesa URE, wspólnych rozwiązań pomiędzy sprzedawcami energii elektrycznej a operatorami
systemów dystrybucyjnych.
Należy w tym miejscu uwzględnić także uregulowania wynikające z art. 49 ustawy – Prawo energetyczne, zgodnie
z którymi Prezes URE może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia,
jeżeli stwierdzi, że działa ono w warunkach konkurencji. Przy podejmowaniu tej decyzji, organ regulacyjny
bierze pod uwagę takie cechy rynku, jak: liczba uczestników i wielkości ich udziałów w rynku, przejrzystość
struktury i zasad funkcjonowania rynku, istnienie barier dostępu do rynku, równoprawne traktowanie uczestników
rynku, dostęp do informacji rynkowej, skuteczność kontroli i zabezpieczeń przed wykorzystywaniem pozycji
ograniczającej konkurencję, dostępność do wysoko wydajnych technologii. Mając na uwadze powyższe, należy
podkreślić, iż realizacja zadań przewidzianych w dokumencie Mapa drogowa uwolnienia cen energii elektrycznej
nie determinuje podjęcia przez regulatora decyzji o zwolnieniu spółek obrotu z obowiązku przedstawiania do
zatwierdzenia taryf na sprzedaż energii elektrycznej odbiorcom z grupy taryfowej G.
Zadania:
Zakończenie prac nad regulowaniem kwestii pomocy odbiorcom wrażliwym
1.
Uregulowanie zasad sprzedaży awaryjnej
2.
Zapewnienie powszechności umów kompleksowych w ofertach alternatywnych sprzedawców
3.
Działanie I.B.3.3.
Przygotowanie regulacji umożliwiających odejście od zatwierdzania taryf na obrót energią elektryczną w grupie taryfowej G
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zakończenie prac nad regulowaniem kwestii pomocy odbiorcom wrażliwym
100%
-
-
Uregulowanie zasad sprzedaży awaryjnej
100%
-
Zapewnienie powszechności umów kompleksowych w ofertach alternatywnych sprzedawców
100%
-
Działanie 4:
Monitorowanie konkurencji na rynku gazu ziemnego
Zadania przewidziane do realizacji w latach 2011-2013 r. związane z tworzeniem, ochroną i wspieraniem
konkurencji na rynku gazu ziemnego wynikają bezpośrednio z Polityki energetycznej Polski do 2030 r.
26
oraz aktów
prawnych przyjętych na poziomie Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim rozporządzeń regulujących kwestie
monitorowania rozwoju konkurencji i bezpieczeństwa, oraz kodeksów sieciowych mających na celu harmonizację
zasad funkcjonowania rynku gazu ziemnego w skali rynku europejskiego.
Zadania:
Zakończenie prac nad zmianami w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów
1.
naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego
państwa i zakłóceń na rynku naftowym
Przeprowadzenie monitoringu procesów w sektorze gazu w celu szybkiego wykrywania i eliminowania
2.
ewentualnych nadużyć
Przeprowadzenie monitoringu dostępu do sieci i infrastruktury regulowanej, w tym monitorowanie planów
3.
inwestycyjnych dotyczących rozbudowy połączeń międzysystemowych wraz z budową terminala LNG
zwiększających możliwości dostępu do nowych źródeł gazu
26 Dokument Polityka energetyczna Polski do 2030 r. został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 r.
>> POLITYKA KONKURENCJI
25
Przeprowadzenie monitoringu procesu rozszerzenia dostępu do pojemności magazynowych w tym monitorowanie
4.
wprowadzania zmian w instrukcji operatora magazynowego
Przeprowadzenie monitoringu skutków zmian w zapisach ustawy o zapasach w zakresie utrzymywania zapasów
5.
na terenie Polski oraz prace nad wprowadzeniem dalszych zmian
Działanie I.B.3.4.
Monitorowanie konkurencji na rynku gazu ziemnego
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zakończenie prac nad zmianami w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej,
produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia
bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym
100%
-
-
Działanie 5:
Opracowanie i wdrożenie rozwiązań umożliwiających odejście od regulacji cen
gazu ziemnego na rynku hurtowym
Działanie to jest ściśle związane z realizacją zadań w zakresie rozwoju konkurencyjnego rynku gazu przewidzianych
w dokumencie Polityka energetyczna Polski do 2030 r. Odejście od regulacji cen na rynku gazu osiągnięte zostanie
dzięki realizacji rozwiązań przewidzianych w opracowywanym przez Prezesa URE dokumencie Mapa drogowa
zmiany mechanizmów regulacji wspierających konkurencję na rynku gazu i wprowadzenie rynkowych metod
kształtowania cen gazu. Ponadto powołany przez Ministra Gospodarki Zespół ds. liberalizacji rynku gazu ziemnego
ma koordynować opracowanie i wdrożenie zasad rozwoju konkurencji na hurtowym rynku gazu ziemnego, w tym
w szczególności: zasad efektywnego dostępu do infrastruktury gazowej, modelu entry-exit, koncepcji wirtualnego
punktu sprzedaży gazu, modelu rynku pozwalającego na rozdzielenie przepływów fizycznych od handlowych,
rynkowych zasad bilansowania oraz modelu rynku pozwalającego na efektywną zmianę sprzedawcy.
Jednocześnie w tym miejscu ponownie należy powołać się na zapisy art. 49 ustawy – Prawo energetyczne, które
zakładają, iż decyzja Prezesa URE o zwolnieniu przedsiębiorstwa energetycznego z obowiązku przedkładania taryf
do zatwierdzenia, jest podejmowana, jeżeli organ regulacyjny stwierdzi, że działa ono w warunkach konkurencji.
Przy podejmowaniu tej decyzji, organ regulacyjny bierze pod uwagę takie cechy rynku, jak: liczba uczestników
i wielkości ich udziałów w rynku, przejrzystość struktury i zasad funkcjonowania rynku, istnienie barier dostępu
do rynku, równoprawne traktowanie uczestników rynku, dostęp do informacji rynkowej, skuteczność kontroli
i zabezpieczeń przed wykorzystywaniem pozycji ograniczającej konkurencję, dostępność do wysoko wydajnych
technologii.
Zadania:
Opracowanie dokumentu „Mapa drogowa zmiany mechanizmów regulacji wspierających konkurencję na rynku
1.
gazu i wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen gazu”
Opracowanie i wdrożenie mechanizmów zmierzających do odejścia od zatwierdzania przez Prezesa URE taryf
2.
na hurtowy obrót gazem
Działanie I.B.3.5.
Opracowanie i wdrożenie rozwiązań umożliwiających odejście od regulacji cen gazu ziemnego na rynku hurtowym
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie dokumentu Mapa drogowa zmiany mechanizmów regulacji wspierających
konkurencję na rynku gazu i wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen gazu
1
-
-
Opracowanie i wdrożenie mechanizmów zmierzających do odejścia od zatwierdzania przez
Prezesa URE taryf na hurtowy obrót gazem
100%
-
-
Priorytet 4:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie kolejowym
Transport kolejowy jest jednym z obszarów realizacji wspólnej polityki transportowej Unii Europejskiej. Celem Unii
jest stworzenie konkurencyjnego i jednolitego europejskiego rynku transportowego. W związku z tym od początku
lat 90. ubiegłego wieku wydawane były kolejne dyrektywy promujące rozwój konkurencji na rynkach transportu
kolejowego. Najważniejsze z nich zebrane zostały w trzy tzw. pakiety kolejowe, których implementacja była
podstawą procesu liberalizacji rynków transportu kolejowego w krajach Unii Europejskiej.
W Polsce proces przekształcenia zdominowanych przez państwowego monopolistę rynków transportu kolejowego na
rynki, na których istnieje konkurencja rozpoczęto w roku 2000 ustawą z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji,
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe
27
. Oparte na tej ustawie
przekształcenia na polskim rynku kolejowym doprowadziły do funkcjonalnego podziału dawnego monopolisty
27 Dz. U. Nr 84, poz. 948, z późn. zm.
26
>>
i utworzenia na jego bazie licznych spółek, w tym spółek zarządzających infrastrukturą i przewoźników kolejowych.
Dalszym celem tych przekształceń było zbliżenie warunków funkcjonowania przedsiębiorstw kolejowych będących
własnością publiczną do przedsiębiorstw prywatnych
28
. W oparciu o te zmiany planowane są na lata 2011-2013
dalsze działania w zakresie wspierania konkurencji w transporcie kolejowym.
Warto wspomnieć, iż dla rozwoju transportu kolejowego niezwykle istotne są również inwestycje infrastrukturalne.
Nowoczesna infrastruktura transportowa (w tym połączenia kolejowe pomiędzy głównymi miastami kraju) spotęguje
efekt wzrostu gospodarczego silnych ośrodków w tych częściach Polski, które z uwagi na brak dobrego dostępu
terytorialnego pozostają obecnie w stagnacji. Poprawa obecnego poziomu infrastruktury kolejowej może bowiem
zachęcić ewentualnych inwestorów od wchodzenia na rynek krajowy, zarówno poprzez udział w prywatyzacji
przedsiębiorstw będących własnością Skarbu Państwa jak i tworzenia nowych podmiotów. Dobrze rozwinięta
infrastruktura transportowa wzmacnia spójność społeczną, ekonomiczną i przestrzenną kraju.
Efektem dotychczasowych zmian w zakresie transportu kolejowego była znacząca poprawa stanu konkurencji na
rynku przewozów towarowych oraz tworzenie się zalążków konkurencji na rynku przewozów pasażerskich. Sytuację
na rynku przewozów pasażerskich komplikuje jednak fakt, iż znaczna część tego typu połączeń jest nieopłacalna
i funkcjonować może wyłącznie w ramach usług publicznych, wobec czego rynek ten musi podlegać bardziej ścisłym
regulacjom.
Głównym kierunkiem zmian na lata 2011-2013 powinno być przede wszystkim dążenie do dalszego uniezależniania
się od siebie spółek powstałych w wyniku podziału dawnego przedsiębiorstwa państwowego PKP. W dalszej
perspektywie dążyć należy do prywatyzacji części z tych spółek oraz do ewentualnej, późniejszej (po 2013 r.)
likwidacji grupy PKP w obecnym kształcie.
Organem administracji rządowej, w którego gestii pozostaje przeprowadzanie zmian w sektorze kolejowym
jest minister właściwy do spraw transportu, obecnie Minister Infrastruktury. Podmiot ten jest odpowiedzialny
za przygotowywanie projektów zmian prawnych dotyczących kolei, jest organizatorem transportu kolejowego na
poziomie kraju oraz reprezentuje w PKP SA Skarb Państwa. Dodatkowo minister do spraw transportu sprawuje
nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (dalej UTK), który jest drugim podmiotem
mającym wpływ na regulację rynku. Podmiot ten, mimo zmian wprowadzonych w ustawie o publicznym transporcie
zbiorowym
29
dotyczących m.in. uprawnień do wydawania decyzji w sprawie otwartego dostępu do infrastruktury
kolejowej posiada zbyt skromne uprawnienia i środki, by istotnie wpływać na rozwój konkurencji w tym sektorze.
Działanie 1:
Ujednolicenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej podmiotów
działających w sektorze kolejowym
Niezwykle istotnym problemem funkcjonowania rynków transportu kolejowego, zwłaszcza rynku przewozów
pasażerskich, jest stan prawny, w którym przewoźnicy kolejowi powstali w wyniku realizacji ustawy o komercjalizacji,
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe nie mogą ogłosić upadłości.
Sytuacja taka oznacza w praktyce zapewnienie tym przedsiębiorstwom nieograniczonej gwarancji państwowej
i stanowi poważne naruszenie zasad konkurencji na rynku. Zmiana obecnego stanu prawnego jest wymuszona
także koniecznością inkorporacji do polskiego porządku prawnego rozwiązań wynikających z opublikowanych
w dniu 22 lipca 2008 r. Wspólnotowych wytycznych dotyczących pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw
kolejowych
30
. W celu umożliwienia ogłoszenia upadłości spółek kolejowych przy zachowaniu pewności realizowania
w sposób ciągły usług publicznych, konieczne jest wprowadzenie odpowiednio sformułowanej ustawy o zmianie
ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe,
ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o transporcie kolejowym. Projekt takiej ustawy jest obecnie
przedmiotem prac Sejmu
31
.
Zadania:
Zmiana prawa upadłościowego i naprawczego w zakresie dopuszczalności upadłości podmiotów powstałych na
1.
podstawie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie
Koleje Państwowe
28 Spółki z grupy PKP mimo funkcjonowania w oparciu o przepisy Kodeksu spółek handlowych cieszyły się przez pewien czas pewnymi przywilejami,
które sprawiały, iż warunki ich funkcjonowania były odmienne niż dla przedsiębiorstw prywatnych. Przykładami takich przywilejów było dzierżawienie
przez PKP Cargo elementów infrastruktury należącej do podmiotów z grupy PKP oraz zapisy uniemożliwiające spółkom z grupy PKP ogłoszenie
upadłości.
29 Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13.
30 Dz. Urz. UE C 184 z 22.07.2008 r.
31 Prace nad tą ustawą na poziomie rządowym zostały już zakończone, lecz ciągle aktualna jest konieczność jej uchwalenia i wdrożenia. Nie wiadomo
bowiem w jakim kształcie i terminie zostanie ona przyjęta przez Sejm i z tego powodu stan prac nad tą ustawą powinien być nadal monitorowany.
>> POLITYKA KONKURENCJI
27
Działanie I.B.4.1.
Ujednolicenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej podmiotów działających w sektorze kolejowym
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zmiana prawa upadłościowego i naprawczego w zakresie dopuszczalności upadłości
podmiotów powstałych na podstawie ustawy o restrukturyzacji, komercjalizacji i prywatyzacji
przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe
100%
-
-
Działanie 2:
Zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
Jednym z podstawowych warunków poprawnego funkcjonowania konkurencji na rynkach regulowanych jest
istnienie skutecznie działającego regulatora. Regulator rynku kolejowego w Polsce – Prezes Urzędu Transportu
Kolejowego – ma w obecnym stanie prawnym zbyt skromne środki i uprawnienia, aby właściwie dbać o rozwój
konkurencji. Konieczne jest wobec tego ustawowe wzmocnienie jego kompetencji i obowiązków w zakresie
regulowania działalności przewoźników kolejowych i ich relacji z zarządcą infrastruktury oraz wyposażenie go
w niezbędne do realizacji rozszerzonych zadań zasoby.
Zadania:
Zmiany prawne mające na celu zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
1.
Działanie I.B.4.2.
Zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zmiany prawne mające na celu zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu Transportu
Kolejowego
100%
-
Działanie 3:
Określenie zakresu zapotrzebowania na usługi publiczne w kolejowych przewozach
pasażerskich
Aby skutecznie wprowadzić konkurencję na rynku kolejowych przewozów pasażerskich konieczne jest
wyszczególnienie linii, na których usługi przewozu pasażerów mogą być realizowane na zasadach komercyjnych
oraz linii, na których muszą być realizowane przewozy stanowiące usługę publiczną. Zgodnie z uchwaloną
w grudniu 2010 r. ustawą o publicznym transporcie zbiorowym wskazanie linii, na których ma się odbywać przewóz
osób w ramach usług publicznych nastąpić ma w przygotowanych przez organizatorów publicznego transportu
zbiorowego planach zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (planach transportowych).
Jednym z organizatorów jest minister właściwy do spraw transportu, który, zgodnie z ww. ustawą, ma obowiązek
przygotować plan transportowy w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich
i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym. Rozporządzenie ministra właściwego do
spraw transportu określające pierwszy plan transportowy zgodnie z art. 84 ww. ustawy powinno zostać wydane
w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. do 1 września 2012 r.
Zadania:
Stworzenie planu transportowego określającego zakres realizowanych usług publicznych w międzywojewódzkich
1.
przewozach pasażerskich
Działanie I.B.4.3.
Określenie zakresu zapotrzebowania na usługi publiczne w kolejowych przewozach pasażerskich
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Stworzenie planu transportowego określającego zakres realizowanych usług publicznych
w międzywojewódzkich przewozach pasażerskich
-
100%
-
Działanie 4:
Restrukturyzacja majątkowa spółek Grupy PKP
Mimo iż od strony formalnej restrukturyzacja przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe poprzez
jego funkcjonalny podział została zakończona, nowopowstałe spółki nadal nie posiadają majątku niezbędnego do
ich samodzielnego funkcjonowania. Wobec powyższego konieczne są realokacje niektórych składników majątku
do spółek wykorzystujących je w trakcie realizowania swoich podstawowych funkcji. Najważniejszym kierunkiem
przekazywania majątku ma być przekazanie go ze spółki PKP SA do spółek zależnych, choć możliwe jest także
przekazywanie środków trwałych pomiędzy nimi.
28
>>
Zadania:
Przesunięcie elementów infrastruktury i innych składników majątku pomiędzy spółkami z grupy PKP zgodnie
1.
z ich potrzebami i zakresem prowadzonej działalności
Działanie I.B.4.4.
Restrukturyzacja majątkowa spółek Grupy PKP
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Przesunięcie elementów infrastruktury i innych składników majątku pomiędzy spółkami z grupy
PKP zgodnie z ich potrzebami i zakresem prowadzonej działalności
50%
50%
Działanie 5:
Przekształcenia własnościowe w spółkach należących do grupy PKP
Zakończeniem restrukturyzacji Grupy PKP ma być zmiana formy własności spółek należących do tej grupy.
W szczególności istotna dla rozwoju konkurencji jest prywatyzacja spółek będących przewoźnikami, czyli PKP
Cargo, PKP LHS, PKP Intercity oraz PKP SKM w Trójmieście. Skutkiem prywatyzacji wymienieni przedsiębiorcy,
należący do grupy kapitałowej PKP, mogliby zacząć rywalizować między sobą na rynkach kolejowych, przez co
znacząco wzrósłby na nich poziom konkurencji. Pierwsze transze akcji/udziałów tych spółek mają być zbyte do
2013 r, zaś w przypadku niektórych podmiotów prywatyzacja ma być kontynuowana w perspektywie czasowej
wykraczającej poza 2013 r.
Ponadto planowane jest także bezpośrednie wykonywanie przez Skarb Państwa prawa głosu z tytułu posiadania
akcji PLK, dzięki czemu wzmocniona zostanie niezależność zarządcy infrastruktury od Grupy PKP.
Zadania:
Całościowa lub częściowa prywatyzacja spółek PKP Cargo, PKP LHS, PKP Intercity oraz PKP SKM w Trójmieście
1.
Przejęcie od PKP SA wykonywania prawa głosu z tytułu posiadania akcji PLK przewłaszczonych na rzecz Skarbu
2.
Państwa
Działanie I.B.4.5.
Przekształcenia własnościowe w spółkach należących do grupy PKP
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Całościowa lub częściowa prywatyzacja spółek PKP Cargo, PKP LHS, PKP Intercity oraz PKP SKM
w Trójmieście
25%
50%
25%
Przejęcie od PKP SA wykonywania prawa głosu z tytułu posiadania akcji PLK przewłaszczonych
na rzecz Skarbu Państwa
100%
-
-
Priorytet 5:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie lotniczym
Proces liberalizacji rynków związanych z transportem lotniczym rozpoczął się w Unii Europejskiej na początku lat
80. XX w. W przypadku Polski deregulacja tych rynków rozpoczęła się w 2004 r. Wstępując do Unii Europejskiej Polska
zadeklarowała, że do 1 maja 2004 r. przyjmie i wdroży acquis communautaire w dziedzinie transportu lotniczego.
Tym samym Polska zgodziła się na liberalizację tych rynków. Do chwili obecnej jednymi z najważniejszych działań
podjętych w tym obszarze jest liberalizacja rynku połączeń lotniczych wewnątrz Unii Europejskiej oraz liberalizacja
rynku obsługi naziemnej.
Proces deregulacji rynków związanych z transportem lotniczym, w szczególności rynku świadczenia usług przewozów
lotniczych w Polsce, jak i całej Unii Europejskiej zakończył się sukcesem. Liberalizacja rynku przyniosła ogromne
korzyści konsumentom i gospodarce. W jej wyniku nastąpił wzrost konkurencji na rynku poprzez wejście na niego
nowych przewoźników lotniczych (w szczególności tzw. tanich linii lotniczych), co wpłynęło m.in. na rozszerzenie
siatki połączeń lotniczych, spadek cen biletów oraz rozwój portów regionalnych.
Organami odpowiedzialnymi za realizację Priorytetu związanego z tworzeniem i rozwijaniem konkurencji
w transporcie lotniczym są Minister Infrastruktury oraz Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Minister Infrastruktury
jest naczelnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach lotnictwa cywilnego. Sprawuje on
nadzór nad polskim lotnictwem cywilnym i nad działalnością obcego lotnictwa cywilnego w Polsce. Zadaniem
Ministra Infrastruktury jest inicjowanie i opracowywanie polityki Rady Ministrów w stosunku do działu transportu
(m.in. lotnictwa). W tym zakresie przedkłada on m.in. projekty aktów normatywnych. Do jego kompetencji należy
również nadzór nad Prezesem Urzędu Lotnictwa Cywilnego.
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach
lotnictwa cywilnego (organ regulacyjny). Do jego zadań i kompetencji należy pełnienie funkcji organu administracji
>> POLITYKA KONKURENCJI
29
i nadzoru lotniczego, określonych w ustawie z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze
32
oraz funkcji władzy lotniczej
w rozumieniu przepisów międzynarodowych.
Działanie 1:
Nowelizacja ustawy – Prawo lotnicze, w zakresie obsługi naziemnej, zarządzania
lotniskiem, opłat lotniskowych oraz dostosowania krajowych przepisów do przepisów
wspólnotowych – kontynuacja
W latach 2011-2013 planowana jest nowelizacja ustawy – Prawo lotnicze, w szczególności dostosowująca krajowe
przepisy do prawa Unii Europejskiej. Znajdujący się na etapie prac sejmowych projekt nowelizacji ustawy – Prawo
lotnicze (druk nr 2113) proponuje dalszą liberalizację przepisów w zakresie obsługi naziemnej, liberalizację
przepisów dotyczących prowadzenia działalności w zakresie zarządzania lotniskiem oraz dostosowanie w całości
polskich przepisów w zakresie przewozów lotniczych do zmian tzw. trzeciego pakietu lotniczego. Wymienione
zadania stanowią kontynuację zadań wyszczególnionych w Polityce konkurencji na lata 2008-2010.
Projektowane przepisy w zakresie obsługi naziemnej wprowadzą do polskiego porządku prawnego następujące
zmiany: rozszerzenie katalogu podmiotów, które będą mogły ubiegać się o dostęp do rynku obsługi naziemnej
oraz zniesienie wymogu posiadania zezwolenia na obsługę własną pasażerów przez przewoźników lotniczych.
Liberalizacja przepisów dotyczących zarządzania lotniskiem obejmuje w szczególności zmianę przepisów pod
kątem własności i skutecznej kontroli podmiotów ubiegających się o zezwolenie na zarządzanie i zarządzających
lotniskiem użytku publicznego.
Nowelizacja ustawy obejmie również dostosowanie krajowych przepisów do obowiązującego wspólnotowego
Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1008/2008 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych
zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty
33
(dostosowanie polskich przepisów do zmian
tzw. trzeciego pakietu lotniczego). Zgodnie z Rozporządzeniem, przewoźnicy wspólnotowi mają nieograniczony
dostęp do tras wewnątrzwspólnotowych, a do wykonywania przez nich takich przewozów nie są już niezbędne
zezwolenia czy upoważnienia wydawane przez władze lotnicze państw UE. Przepisy tego Rozporządzenia stosuje
się bezpośrednio w krajowym porządku prawnym, a wspomniana wyżej kwestia zmiany przepisów ustawy – Prawo
lotnicze ma charakter uzupełniający oraz eliminujący występujące aktualnie niespójności.
Przepisy projektu nowelizacji przewidują także wydanie nowego rozporządzenia wykonawczego w sprawie
wprowadzenia procedury konkursowej, która zawierać będzie szczegółowe warunki dystrybucji ograniczonych praw
przewozowych w przypadkach: istnienia ograniczonych praw przewozowych na trasach określonych w odpowiedniej
umowie o komunikacji lotniczej między Rzecząpospolitą Polską (RP), a państwem trzecim lub ograniczonej umową
dwustronną liczby przewoźników lotniczych, którzy mogą zostać wyznaczeni do wykonywania przewozów lotniczych
na trasach pomiędzy RP a danym państwem trzecim. Zasady te wprowadzają jasną, przejrzystą i niedyskryminacyjną
procedurę przyznawania takich praw przewoźnikom koncesjonowanym przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego
oraz wspólnotowym ustanowionym na terytorium RP zgodnie z Traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.
Jednym z zadań Polityki konkurencji na lata 2008-2010 była również implementacja Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/12/WE z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie opłat lotniskowych
34
, która weszła w życie
w dniu 15 marca 2009 r. Przedmiotowa Dyrektywa harmonizuje podstawowe zasady ustalania opłat lotniskowych
na większych lotniskach Unii (o ruchu powyżej 5 mln pasażerów rocznie lub, w przypadku braku takiego
lotniska w państwie członkowskim, największego lotniska w danym państwie), wprowadza zakaz dyskryminacji
użytkowników lotnisk oraz przejrzystość w procesie ustalania opłat, wspierając tym samym równą konkurencję
pomiędzy podmiotami. Opracowany przez Urząd Lotnictwa Cywilnego projekt założeń do zmiany ustawy – Prawo
lotnicze w zakresie przepisów dotyczących opłat lotniskowych, które m.in. mają na celu dostosowanie przepisów
krajowych do przedmiotowej Dyrektywy, został skonsultowany społecznie. Projekt założeń aktualnie oczekuje na
przekazanie do konsultacji międzyresortowych. Efektem finalnym będzie zmiana stosownych artykułów ustawy –
Prawo lotnicze oraz nowe rozporządzenie wykonawcze w sprawie opłat lotniskowych.
Zadania:
Uchwalenie nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie obsługi naziemnej, zarządzania lotniskiem, oraz
1.
dostosowania krajowych przepisów do przepisów wspólnotowych
Implementacja Dyrektywy WE w sprawie opłat lotniskowych
2.
32 Dz. U. z 2006 r. Nr 100 poz. 696, z późn. zm.
33 Dz. Urz. UE L 293 z 31.10.2008 r., s. 3-20.
34 Dz. Urz. UE L 70 z 14.03.2009 r., s. 11-16.
30
>>
Działanie I.B.5.1.
Nowelizacja ustawy – Prawo lotnicze, w zakresie obsługi naziemnej, zarządzania lotniskiem, opłat lotniskowych oraz
dostosowania krajowych przepisów do przepisów wspólnotowych – kontynuacja
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Nowelizacja ustawy – Prawo lotnicze w zakresie obsługi naziemnej, zarządzania lotniskiem oraz
dostosowania krajowych przepisów do przepisów wspólnotowych
100%
Implementacja Dyrektywy WE ws. opłat lotniskowych
100%
Działanie 2:
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw
sprzedaży przewozów lotniczych przez przewoźników z państw trzecich na terytorium Polski
oraz dalszej liberalizacji rynku obsługi naziemnej
W ramach tego działania planowane jest przygotowanie projektu nowelizacji przepisów ustawy – Prawo lotnicze
pod kątem doregulowania zagadnienia prawa sprzedaży przewozów lotniczych przez przewoźników lotniczych
z państw trzecich na terytorium RP, w kontekście ochrony zasad uczciwej konkurencji poprzez ograniczenie do
minimum podmiotów nieuczciwych, działających w tzw. szarej strefie bez wymaganego przez ustawę – Prawo
lotnicze zezwolenia.
Natomiast dalsza liberalizacja rynku obsługi naziemnej związana jest z planami Komisji Europejskiej dotyczącymi
nowelizacji Dyrektywy 96/67/WE w sprawie dostępu do rynku usług obsługi naziemnej w portach lotniczych
Wspólnoty
35
. Ma ona na celu zwiększenie transparentności przy jednoczesnej precyzji regulacji ograniczającej
do minimum możliwości interpretacyjne mogące skutkować naruszaniem zasad konkurencji przez podmioty
wykonujące obsługę naziemną na rzecz użytkowników portów lotniczych. Realizacja tego zadania będzie możliwa
przy założeniu nowelizacji ww. Dyrektywy. W takim wypadku dalszym krokiem będą czynności zmierzające do
implementacji przedmiotowej Dyrektywy do krajowego porządku prawnego. Termin wykonania tego zadania
uzależniony będzie od uzgodnień na forum Unii Europejskiej (przebiegu prac nowelizujących Dyrektywę oraz
uzgodnionego terminu jej implementacji przez państwa członkowskie).
Zadania:
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw sprzedaży przewozów lotniczych
1.
przez przewoźników z państw trzecich na terytorium Polski
Implementacja nowej Dyrektywy 96/67/WE w sprawie dostępu do rynku usług obsługi naziemnej w portach
2.
lotniczych Unii, w przypadku jej nowelizacji
Działanie I.B.5.2.
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw sprzedaży przewozów lotniczych przez
przewoźników z państw trzecich na terytorium Polski oraz dalszej liberalizacji rynku obsługi naziemnej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw sprzedaży przewozów
lotniczych przez przewoźników z państw trzecich na terytorium Polski
100%
Priorytet 6:
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w usługach pocztowych
Liberalizacja usług pocztowych w Polsce była i jest silnie związana z dostosowywaniem prawa polskiego do prawa
unijnego, w tym do tzw. trzech dyrektyw pocztowych (97/67/WE
36
, 2002/39/WE
37
i 2008/6/WE
38
). Kontynuacja
liberalizacji sektora usług pocztowych planowana na lata 2011-2013 związana jest przede wszystkim z koniecznością
implementacji ostatniej z nich – Dyrektywy 2008/6/WE (dalej III dyrektywa pocztowa).
Usługi pocztowe o charakterze powszechnym polegające na przyjmowaniu, przewozie i doręczaniu w obrocie
krajowym i zagranicznym przesyłek listowych
– z wyjątkiem druków bezadresowych i ankiet – o masie do 2000 g.,
listów wartościowych o masie do 2000 g, paczek pocztowych oraz nadawaniu i doręczaniu przekazów pocztowych
39
aż do momentu wejścia w życie ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe
40
, stanowiły w Polsce obszar
35 Dz. Urz. WE L 272 z 25.11.1996 r., s. 36-45, Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 07, t. 02, str. 496-505.
36 Dyrektywa 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych -
Dz. Urz. WE L 15 z 21.01.1998 r., s. 14.
37 Dyrektywa 2002/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r. zmieniająca Dyrektywę 97/67/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w zakresie dalszego otwarcia na konkurencję wspólnotowych usług pocztowych - Dz. Urz. WE L 176 z 5.07.2002 r.,
s. 21.
38 Dyrektywa 2008/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającej Dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego
urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty Dz. Urz. WE L 52 z 27.02.2008 r., s. 3.
39 Opis ten pochodzi z nieobowiązującej już ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (DZ. U. z 1995 r. Nr 117, poz. 564, z późn. zm.).
40 Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159, z późn. zm.
>> POLITYKA KONKURENCJI
31
monopolu Poczty Polskiej. Od dnia wejścia w życie tej ustawy obszar monopolu zwany obszarem zastrzeżonym
był systematycznie ograniczany do 350 g od 1 maja 2004 r. i do 50 g od dnia 1 stycznia 2006 r. Dalsze działania
liberalizacyjne na tym rynku skupiają się wokół wymogu całkowitej likwidacji obszaru zastrzeżonego.
Jednostką wiodącą w implementacji III dyrektywy pocztowej do polskiego porządku prawnego jest minister
właściwy do spraw łączności, obecnie Minister Infrastruktury. Za realizację polityki państwa w sektorze pocztowym
odpowiedzialny jest organ regulacyjny
– Prezes UKE, który m.in.: jest organem właściwym w pocztowej uprawnień
do wykonywania działalności pocztowej, prowadzi rejestr operatorów pocztowych, prowadzi badania jakości
powszechnych usług pocztowych oraz sprawuje kontrolę nad działalnością pocztową wykonywaną na podstawie
ustawy Prawo pocztowe, w tym weryfikuje sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych przez operatora publicznego
oraz akceptuje projekt cennika usług powszechnych przygotowywany przez tego operatora. Rola Prezesa UKE
ulegnie dodatkowemu zwiększeniu w wyniku implementacji III dyrektywy pocztowej.
Działanie 1:
Likwidacja obszaru zastrzeżonego
Obecnie obowiązujące przepisy ustawy Prawo pocztowe zastrzegają, iż przyjmowanie, przemieszczanie
i doręczanie w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek listowych o wadze do 50 g stanowi obszar zastrzeżony
dla operatora publicznego. Inni operatorzy pragnący realizować usługi pocztowe w tym obszarze zmuszeni są
stosować opłatę o wysokości co najmniej 2,5 krotności opłaty za przyjęcie, przemieszczenie i doręczenie przesyłki
z korespondencją, stanowiącej przesyłkę najniższego przedziału wagowego najszybszej kategorii określonej
w cenniku usług powszechnych operatora publicznego. Dyrektywa 2008/6/WE stanowi jednak, iż przepisy znoszące
obszar zastrzeżony zostaną wprowadzone do dnia 31 grudnia 2010 r., zaś w krajach spełniających określone
w Dyrektywie warunki, w tym w Polsce, możliwe jest przesunięcie tego terminu do dnia 31 grudnia 2012 r. Zgodnie
z art. 3 ust. 1 Dyrektywy 2008/6 WE Polska na zasadzie odstępstwa powiadomiła Komisję o zamiarze przesunięcia
terminu wdrożenia Dyrektywy do krajowego porządku prawnego do dnia 31 grudnia 2012 r. Implementacja tego
zobowiązania dokonać ma się w drodze uchwalenia nowej ustawy Prawo pocztowe.
Zadania:
Wprowadzenie uregulowań prawnych likwidujących obszar zastrzeżony
1.
Działanie I.B.6.1.
Likwidacja obszaru zastrzeżonego
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wprowadzenie uregulowań prawnych likwidujących obszar zastrzeżony
100%
-
Działanie 2:
Wprowadzenie zasad funkcjonowania operatora świadczącego powszechne usługi
pocztowe w warunkach liberalizacji rynku
Liberalizacja rynku usług pocztowych wiąże się z koniecznością przyjęcia zasad funkcjonowania operatora
świadczącego powszechne usługi pocztowe w nowych uwarunkowaniach. W pierwszej kolejności pojawi się potrzeba
wprowadzenia metody wyboru operatora zobowiązanego do świadczenia usług powszechnych. Podstawową funkcją
takiego podmiotu będzie realizacja usług pocztowych na obszarze całego kraju oraz utrzymanie niedyskryminującej,
społecznie akceptowanej ceny na swoje usługi. Działalność tak opisana może nie być jednak opłacalna dla operatora
publicznego. W związku z tym pojawia się kwestia doboru optymalnej metody finansowania powszechnej usługi
pocztowej. Dotychczasowy model finansowania usług powszechnych dopłatami z budżetu państwa funkcjonuje
w warunkach istnienia monopolu operatora publicznego w obszarze zastrzeżonym, co zostanie zlikwidowane do
31 grudnia 2012 r. Konieczne stanie się więc przyjęcie ustawy wprowadzającej nowe zasady przyznawania
rekompensaty w oparciu o przyjęte 5 października 2010 r. przez Radę Ministrów „Założenia do projektu ustawy
Prawo Pocztowe”. Jednocześnie pojawi się wówczas konieczność wprowadzenia jasnych i promujących rozwój
konkurencji na rynku usług pocztowych zasad dostępu operatorów pocztowych do infrastruktury pocztowej
operatora publicznego.
Zadania:
Określenie sposobu wyboru operatora publicznego
1.
Wprowadzenie nowej metody finansowania powszechnej usługi pocztowej w oparciu o przyjęte założenia
2.
Wzmocnienie kompetencji Prezesa UKE w związku z nowymi zasadami funkcjonowania operatora publicznego
3.
32
>>
Działanie I.B.6.2.
Wprowadzenie zasad funkcjonowania operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe w warunkach liberalizacji rynku
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Określenie sposobu wyboru operatora publicznego
100%
-
Wprowadzenie nowej metody finansowania powszechnej usługi pocztowej w oparciu o przyjęte
założenia
100%
-
Wzmocnienie kompetencji Prezesa UKE w związku z nowymi zasadami funkcjonowania operatora
publicznego
100%
-
Działanie 3:
Działania związane z wprowadzeniem rachunkowości regulacyjnej w sektorze
pocztowym, kontrolą cen powszechnych usług pocztowych i finansowaniem obowiązku
świadczenia powszechnych usług pocztowych
Zgodnie z art. 52 ust. 4 ustawy Prawo pocztowe sposób prowadzenia przez operatora świadczącego powszechne
usługi pocztowe ksiąg rachunkowych i rachunku kosztów jest weryfikowany przez Prezesa UKE. W projektowanej
ustawie Prawo pocztowe zostaną wypracowane nowe rozwiązania w zakresie rachunkowości regulacyjnej, które
będą dostosowane do nowych warunków regulacyjnych i jednocześnie umożliwią Prezesowi UKE skuteczniejszą
kontrolę.
W roku 2009 Prezes UKE podjął prace w zakresie przygotowania modelu price cap, który jest przewidziany,
zgodnie z założeniami do projektu ustawy Prawo pocztowe, jako mechanizm kontroli cen powszechnych usług
pocztowych. Będzie to narzędzie służące do wyznaczania pułapu cenowego w danym okresie dla powszechnych
usług pocztowych.
W roku 2010 Prezes UKE rozpoczął także prace nad przygotowaniem metodologii kalkulacji kosztu netto
związanego z obowiązkiem świadczeniem powszechnych usług pocztowych. III dyrektywa pocztowa zakłada bowiem
zaprzestanie stosowania obszaru zastrzeżonego i szczególnych praw wyłącznych dla operatora wyznaczonego jako
sposobów zapewnienia finansowania usługi powszechnej. W związku z tym konieczne jest opracowanie nowego
sposobu finansowania, co wiąże się z opracowaniem metodologii kalkulacji kosztu netto związanego z obowiązkiem
świadczenia powszechnych usług pocztowych.
Zadania:
Przygotowanie metodologii kalkulacji kosztu netto związanego z obowiązkiem świadczenia powszechnych
1.
usług pocztowych
Przygotowywanie i wdrożenie modelu
2.
price cap w odniesieniu do cen powszechnych usług pocztowych
operatora publicznego
Działanie I.B.6.3.
Działania związane z wprowadzeniem rachunkowości regulacyjnej w sektorze pocztowym, kontrolą cen powszechnych usług
pocztowych i finansowaniem obowiązku świadczenia powszechnych usług pocztowych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Przygotowanie metodologii kalkulacji kosztu netto związanego z obowiązkiem świadczenia
powszechnych usług pocztowych
100%
-
-
Przygotowywanie i wdrożenie modelu price cap w odniesieniu do cen powszechnych usług
pocztowych operatora publicznego
100%
-
Poziom II: Oddziaływanie na rozwój systemu instytucjonalnego państwa
odpowiedzialnego za realizację polityki konkurencji
Priorytet 1:
Usprawnienie funkcjonowania systemu kontroli koncentracji
Doświadczenia Prezesa UOKiK w zakresie kontroli połączeń wskazują, że koncentracja w wielu sektorach polskiej
gospodarki osiągnęła taki poziom, że kolejne połączenia przedsiębiorców stwarzają poważne obawy odnośnie
ich wpływu na konkurencję. Efektem tego zjawiska jest wzrastająca liczba decyzji Prezesa UOKiK, zakazujących
dokonania zgłaszanych koncentracji lub wyrażających na nie zgodę pod określonymi warunkami.
W poprzedniej dekadzie Urząd analizował dużą liczbę zgłaszanych koncentracji, niemniej relatywnie rzadko były to
sprawy bardzo skomplikowane z punktu widzenia wpływu na konkurencję i wymagające pogłębionej analizy. Doszło
zatem do swoistej zmiany głównych wyzwań stojących przed Urzędem w tym zakresie.
>> POLITYKA KONKURENCJI
33
Podjęto już szereg działań prowadzących do lepszego dostosowania Urzędu do nowej sytuacji, m.in. zmieniono
jego strukturę, wydzielając wyspecjalizowany Departament Kontroli Koncentracji, zapewniono szersze wsparcie
jego działań w zakresie analizy ekonomicznej, a także opracowano stosowne wytyczne dla przedsiębiorców.
W latach 2011-2013 Urząd będzie w dalszym ciągu działał w celu usprawniania systemu kontroli koncentracji
i dostosowania jego funkcjonowania do zmieniającej się sytuacji.
Działanie 1:
Opracowanie zmian dotyczących dwufazowej procedury rozpatrywania
koncentracji
Przepisy obowiązującej ustawy antymonopolowej tworzą system rozpatrywania spraw z zakresu kontroli
koncentracji, który nie różnicuje ich pod względem stopnia skomplikowania. Niezależnie od tego, czy zgłoszenie
koncentracji nie wskazuje czy też wskazuje na istnienie wpływu na konkurencję, Prezes UOKiK jest zobowiązany do
wydania rozstrzygnięcia nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (art. 96 ust. 1). Czas
ten jest wydłużany o okres oczekiwania na usunięcie braków zgłoszenia i uzupełnienie informacji (art. 96 ust. 3).
W praktyce zgłaszane sprawy bardzo różnią się od siebie. W większości przypadków Prezes Urzędu wydaje
rozstrzygnięcie przed upłynięciem 60 dni od daty otrzymania wniosku. Jednak liczba spraw skomplikowanych
o niebagatelnym wpływie na gospodarkę kraju i interesy konsumentów wzrasta. Często są to koncentracje mające
wpływ na kilka rynków równocześnie, przy czym rynki te mogą dodatkowo być ze sobą powiązane wertykalnie.
Aby prawidłowo ocenić sytuację Prezes Urzędu w wielu takich sprawach musi przeprowadzić szczegółowe badanie
rynku, zadając pytania nie tylko stronom zgłaszającym zamiar koncentracji, ale również pozostałym uczestnikom
rynku, a nierzadko również zgromadzić specjalistyczną wiedzę z danej dziedziny. Należy tutaj wskazać, że
jakkolwiek wnioski koncentracyjne wpływające do Urzędu są często obszerne i szczegółowe, to jednak pokazują,
z oczywistych względów, sytuację na rynku w możliwie najkorzystniejszym dla zgłaszających świetle. Rolą Urzędu
jest przeprowadzenie własnej oceny, weryfikując i uzupełniając dostarczone dane.
Wzorując się na rozwiązaniach przyjętych przez Komisję Europejską oraz szereg innych organów antymonopolowych,
zgodnie z którymi transakcje są rozpatrywane w postępowaniu dwufazowym, z dodatkowym okresem przeznaczonym
na analizę połączeń, które mogą doprowadzić do istotnego ograniczenia konkurencji, UOKiK oceni możliwości
wdrożenia podobnych rozwiązań w Polsce oraz przygotuje projekt ewentualnych zmian prawa w tym zakresie.
Zadania:
Dokonanie analizy możliwości wprowadzenia na gruncie polskim dwufazowej procedury rozpatrywania
1.
koncentracji
Przygotowanie odpowiednich rozwiązań prawnych w tym zakresie
2.
Działanie II.1.1.
Opracowanie zmian dotyczących dwufazowej procedury rozpatrywania koncentracji
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Przygotowanie rozwiązań prawnych dotyczących dwufazowej procedury rozpatrywania spraw
z zakresu kontroli koncentracji
-
50%
50%
Działanie 2:
Zwiększenie nacisku na inne, niż powstanie lub wzmocnienie pozycji dominującej,
skutki koncentracji, przy jednoczesnym szerszym wykorzystaniu metod analizy ekonomicznej
w praktyce oceny połączeń
W dotychczasowej praktyce orzeczniczej Urzędu jako podstawowe kryterium uznania transakcji za ograniczającą
konkurencję jawi się wysoki udział w rynku uczestników koncentracji, który pozwala im na uzyskanie w jej wyniku
pozycji dominującej, umożliwiającej działanie niezależne od konkurentów, kontrahentów i konsumentów. Podejście
takie oparte jest w dużej mierze na strukturalnym pojmowaniu dynamiki rynkowej, zgodnie z którym wysoka
koncentracja połączona z istotną przewagą przedsiębiorcy nad konkurentami pozostaje ze szkodą dla konsumentów,
narażonych na wzrost cen i/lub pogorszenie wyboru. W ramach takiego postrzegania rynku przyjmuje się implicite,
iż wzrost cen w wyniku koncentracji, które nie prowadzą do powstania pozycji dominującej, postrzeganej
w kategoriach bardzo wysokich udziałów w rynku, nie jest prawdopodobny. Podejście takie jest właściwe
w przypadku rynków obejmujących produkty jednorodne, których wzajemna substytucyjność jest identyczna, może
jednak zawodzić na rynkach produktów zróżnicowanych, na których substytucyjność poszczególnych produktów jest
odmienna, a w konsekwencji producenci zaliczani do rynku wywierają na siebie zróżnicowaną presję konkurencyjną.
W prawie polskim, na wzór rozwiązań unijnych, na potrzeby oceny koncentracji przyjęto test istotnego ograniczenia
konkurencji. Oznacza to, że Prezes UOKiK zakazuje, w drodze decyzji, dokonania koncentracji, w wyniku której
konkurencja na rynku zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji
dominującej. W praktyce jednak głównym punktem odniesienia pozostaje test dominacji, czyli weryfikacja, czy
34
>>
w wyniku koncentracji nie powstanie lub nie umocni się pozycja dominująca, co jest zapewne główną, ale nie
jedyną przesłanką zakazu, na jaką wskazuje ustawa.
Teoria konkurencji i praktyka wielu organów antymonopolowych, w szczególności takich jak Komisja Europejska,
amerykańskie: Wydział Antytrustowy Departamentu Sprawiedliwości (DOJ) i Federalna Komisja Handlu (FTC), czy
brytyjskie: Urząd ds. Uczciwego Handlu (OFT) oraz Komisja ds. Konkurencji (CC) wskazują na inne sposoby, w których
koncentracje nieprowadzące do opanowania rynku przez jednego przedsiębiorcę mogą prowadzić do ograniczenia
konkurencji. Do sytuacji takich może dochodzić, jak wskazano wyżej, gdy łączący się przedsiębiorcy są najbliższymi
konkurentami, tak że znacząca część utraconych w wyniku wzrostu cen klientów jednego przedsiębiorcy zaczyna
zaopatrywać się u drugiego przedsiębiorcy. Również na rynkach oligopolistycznych, o charakterystyce sprzyjającej
skoordynowanym działaniom, koncentracja może ułatwić podnoszenie cen w drodze skoordynowanego, jakkolwiek
nie uzgodnionego explicite zachowania. Niepełne uwzględnienie powyższych zjawisk w praktyce orzeczniczej
Urzędu może prowadzić do negatywnych konsekwencji dla konsumentów, których prosty test dominacji nie będzie
w stanie wykryć. Zasadne tym samym jest zwiększenie roli analizy możliwych skutków koncentracji innych niż
powstanie lub wzmocnienie pozycji dominującej w praktyce oceny połączeń, dokonywanej przez Urząd.
Przy ocenie zarówno bardziej skomplikowanych, jak i prostszych teorii ograniczenia konkurencji pomocne są
narzędzia analizy ekonomicznej, pozwalające na formułowanie hipotez odnośnie do zachowania rynku oraz ich
weryfikację. Często umożliwiają one precyzyjniejszą odpowiedź na pytanie o specyfikę konkurencji na danym rynku,
czy też skutki dokonującego się na nim połączenia, niż oparcie się wyłącznie na dowodach jakościowych. Należy
dążyć – w przypadkach uzasadniających ich użycie – do szerszego wykorzystania narzędzi analizy ekonomicznej
w praktyce decyzyjnej Urzędu w zakresie kontroli koncentracji, jako że jest to obszar, w którym mogą być one
szczególnie przydatne.
Zadania:
Zwiększenie roli i rozbudowanie analizy skutków koncentracji innych niż powstanie lub wzmocnienie pozycji
1.
dominującej
Zwiększenie uzasadnionego wykorzystania narzędzi analizy ekonomicznej w praktyce oceny koncentracji
2.
Działanie 3:
Opracowanie wewnętrznych wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych
koncentracji
Tak jak wskazano w Działaniu 2, przy rozpatrywaniu koncentracji w Unii Europejskiej w ostatniej dekadzie coraz
większego znaczenia nabierała kwestia analizy ekonomicznej oraz badania wpływu planowanej transakcji na rynek.
Już w trakcie realizacji poprzednich Polityk konkurencji UOKiK kładł duży nacisk na wdrażanie tego typu rozwiązań.
W omawianej tutaj perspektywie czasowej, w celu podniesienia efektywności stosowanych w trakcie rozpatrywania
koncentracji metod analiz w Urzędzie zostaną opracowane wewnętrzne wytyczne dotyczące analitycznej strony
procesu oceny wpływu koncentracji na rynek.
Wytyczne te będą wskazywały, w jakich przypadkach niezbędne będzie dokonanie określonych analiz, co będzie się
wiązało również z pozyskaniem niezbędnych danych. Efektem opracowania wytycznych będzie:
usprawnienie procesu rozpatrywania koncentracji, a przez to skrócenie czasu oczekiwania przedsiębiorców na
>
decyzję,
poprawa współpracy z przedsiębiorcami w trakcie pozyskiwania dodatkowych informacji nie przedstawionych
>
w zgłoszeniu,
uzyskanie lepszej gwarancji, że w przypadku każdej rozpatrywanej transakcji będą zastosowane wszystkie
>
niezbędne analizy,
ułatwienie ewentualnego wprowadzenia dwufazowej procedury rozpatrywania koncentracji (o której była
>
mowa w Działaniu II.1.1.).
Zadania:
Opracowanie wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych koncentracji
1.
Wdrożenie wytycznych do praktyki UOKiK
2.
Działanie II.1.3.
Opracowanie wewnętrznych wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych koncentracji
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych koncentracji
30%
70%
-
Wdrożenie wytycznych do praktyki UOKiK
-
100%
>> POLITYKA KONKURENCJI
35
Priorytet 2:
Rozwijanie możliwości pozyskiwania materiału dowodowego w postępowaniach
dotyczących zwalczania antykonkurencyjnych porozumień
Zwalczanie antykonkurencyjnych porozumień jest jednym z najistotniejszych zadań Prezesa UOKiK w zakresie
ochrony konkurencji. Zarazem jest to również jedno z jego zadań najtrudniejszych. Najbardziej szkodliwe
horyzontalne porozumienia antykonkurencyjne (kartele) zazwyczaj funkcjonują w tajemnicy, a wykrycie
i udokumentowanie ich istnienia nastręcza wiele problemów, tym bardziej, że we współczesnych realiach
w kontaktach pomiędzy uczestnikami porozumienia coraz częściej wykorzystywane są elektroniczne środki
porozumiewania się na odległość, takie jak Internet, czy telefon komórkowy.
Realizując poprzednie Polityki konkurencji organ antymonopolowy konsekwentnie dążył do zwiększania
efektywności systemu wykrywania i zwalczania porozumień antykonkurencyjnych. Szczególny nacisk kładziono na
zwiększenie umiejętności pozyskiwania materiału dowodowego w ramach kontroli i przeszukań. W ostatnich trzech
latach skupiono się również na rozwijaniu możliwości UOKiK w zakresie pozyskiwania i analizowania materiału
dowodowego na nośnikach elektronicznych.
W latach 2011-2013 organ antymonopolowy z jednej strony będzie zabiegał o dalsze zwiększanie efektywności
w zwalczaniu antykonkurencyjnych porozumień, z drugiej strony będzie dążył do wyjaśnienia sprawiających
problemy interpretacyjne kwestii dotyczących praw i obowiązków przedsiębiorców będących obiektem jego
zainteresowania.
Działanie 1:
Rozwijanie umiejętności aktywnego pozyskiwania przez organ antymonopolowy
materiału dowodowego w postępowaniach zwalczających niedozwolone porozumienia
Ze względu na zazwyczaj sekretny charakter antykonkurencyjnych porozumień, pozyskanie wiarygodnego materiału
wymaga od organu antymonopolowego aktywnych działań. Czasami co prawda dowodów dostarczają poszkodowani
przedsiębiorcy albo decydujący się na współpracę z Prezesem UOKiK w ramach programu leniency uczestnicy
porozumień, niemniej jednym z najbardziej skutecznych sposobów pozyskiwania dowodów pozostają działania
kontrolne oraz przeszukania. Są one bez wątpienia formą istotnej ingerencji w działalność poszczególnych
przedsiębiorców, w związku z tym wykorzystywane są rzadko i tylko w uzasadnionych przypadkach. Organ
antymonopolowy dokłada wszelkich starań, aby kontrole i przeszukania były w największym możliwym stopniu
skuteczne, odbywały się szybko i sprawnie, bez stwarzania nieuzasadnianych obciążeń dla przedsiębiorców.
Permanentna praca nad podnoszeniem umiejętności pracowników UOKiK w tym zakresie oraz dostosowywaniem
kwestii organizacyjnych jest działaniem niezbędnym dla realizacji omawianego Priorytetu.
W ramach tego działania organ antymonopolowy dokona diagnozy potrzeb szkoleniowych, biorąc pod uwagę
doświadczenia z przeprowadzonych w ostatnich latach kontroli oraz zmiany kadrowe i organizacyjne w UOKiK.
Na podstawie wyników diagnozy zostaną wybrane konkretne szkolenia dla pracowników Urzędu. Niewykluczone
jest zaangażowanie innych organów państwowych, jak np. Policji, z którą UOKiK współpracował w latach
wcześniejszych
41
.
Ważnym elementem tego działania będzie kontynuowanie wysiłków mających na celu dostosowanie metod pracy
Urzędu do zmian w gospodarce i sposobach prowadzenia działalności gospodarczej wynikających z nieustannego
wprowadzania innowacji w metodach komunikowania się na odległość, digitalizacji nośników danych oraz zwię-
kszania się roli Internetu w handlu i usługach. UOKiK musi być przygotowany do pozyskiwania i zabezpieczania
materiału dowodowego w nowych warunkach. Intensywne działania w tym zakresie były prowadzone w okresie
realizacji poprzedniej Polityki konkurencji. Wówczas pozyskano odpowiedni sprzęt i przeszkolono część
pracowników, a także dokonano przeglądu standardowych metod działania.
W trakcie realizacji niniejszej strategii planowana jest kontynuacja tych działań: dalsza rozbudowa i uaktualnianie
bazy sprzętowej oraz dalsze szkolenia pracowników biorących udział w kontrolach i przeszukaniach.
Zadania:
Szkolenia dla pracowników UOKiK dotyczące przeprowadzania kontroli i przeszukań
1.
Dalsze rozwijanie zaplecza organizacyjnego i informatycznego UOKiK związanego z pozyskiwaniem i analizą
2.
dowodów elektronicznych w postępowaniach
41 Szkolenia realizowane przy udziale Policji, miałyby charakter podobny jak w latach ubiegłych, tzn. byłyby dostosowane do potrzeb Urzędu
i organizowane odpłatnie za zgoda MSWiA.
36
>>
Działanie II.2.1.
Rozwijanie umiejętności aktywnego pozyskiwania przez organ antymonopolowy materiału dowodowego w postępowaniach
zwalczających niedozwolone porozumienia
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Dokonanie diagnozy potrzeb szkoleniowych oraz przeprowadzenie szkoleń z zakresu kontroli
i przeszukań
100%
Działanie 2:
Doprecyzowanie przepisów prawa antymonopolowego dotyczących kontrolowania
przedsiębiorców
Przeprowadzając kontrole, a w szczególności kontrole z przeszukaniem, pracownicy Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów napotykają wiele trudności, których istotna część wynika z braku wiedzy przedsiębiorców lub ich
problemów w interpretowaniu obowiązujących przepisów. Podobne trudności występują, kiedy pracownicy UOKiK
uczestniczą w kontrolach wspólnie z urzędnikami Komisji Europejskiej. Opisywane działanie ma na celu eliminację
części z tych problemów.
Ponieważ UOKiK w trakcie kontroli poszukuje dokumentów i innych dowodów, których wykrycie może narazić
przedsiębiorcę na wysokie kary, ważnym czynnikiem jest zaskoczenie i szybkość prowadzonych działań. Z oczywistych
względów takie działania są stresujące dla przedsiębiorców i spotykają się z niechęcią z ich strony. Jeszcze bardziej
jest to zrozumiałe w przypadku tych podmiotów, które są świadome, że brały udział w działaniach naruszających
prawo. Zdarza się, że przedsiębiorcy próbują utrudniać pracę kontrolujących opóźniając ich wejście do biura,
zakładu produkcyjnego czy innego obiektu, odmawiając udostępnienia dokumentów, elektronicznych nośników
informacji lub uchylając się od współpracy w inny sposób.
Art. 106 ust. 2 pkt 3 ustawy antymonopolowej przewiduje, że w tego typu sytuacjach Prezes Urzędu może nałożyć na
przedsiębiorcę – w drodze decyzji – karę pieniężną. Ze względu na niezwykłą wagę działań kontrolnych Prezes UOKiK
z coraz większą surowością egzekwuje wspomniany przepis. Dzieje się to niezależnie od faktu, czy u przedsiębiorcy
odnaleziono dowody prowadzenia zakazanych działań, czy też nie. Istotne jest samo egzekwowanie prawa w tego
typu sytuacjach.
Doświadczenia Prezesa UOKiK pokazują, że skuteczne stosowanie instrumentu pozyskiwania informacji w toku
kontroli wymaga doprecyzowania szeregu obowiązujących obecnie przepisów ustawy antymonopolowej, również
tych przepisów, które dotyczą kwestii współpracy z Komisją Europejską w zwalczaniu naruszeń konkurencji
o charakterze unijnym.
Doprecyzowania wymagają w szczególności kwestie:
upoważnień do kontroli, szczególnie w trakcie współdziałania z Komisją Europejską;
>
udziału Policji w działaniach kontrolnych Prezesa UOKiK oraz zakresu stosowania kodeksu postępowania karnego
>
42
;
stosowania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, szczególnie przepisów dotyczących instytucj
>
i
sprzeciwu.
Celem doprecyzowania przepisów, podobnie jak wszystkich innych działań z tego Priorytetu, będzie zwiększenie
skuteczności kontroli i przeszukań, a co za tym idzie zwiększenie wykrywalności antykonkurencyjnych
porozumień.
Doprecyzowanie przepisów nie będzie miało na celu nałożenia nowych obowiązków, a jedynie eliminację problemów,
które z jednej strony utrudniają działanie organowi antymonopolowemu, a z drugiej narażają przedsiębiorców
na odpowiedzialność w sytuacji, w której dokonana przez nich lub zatrudnionych profesjonalnych prawników
interpretacja okaże się, zdaniem Sądu, błędna.
Zadania:
Opracowanie zmian przepisów dotyczących kontroli
1.
Działanie II.2.2.
Doprecyzowanie przepisów prawa antymonopolowego dotyczących kontrolowania przedsiębiorców
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie zmian przepisów dotyczących kontroli
30%
70%
-
42 Pewne wątpliwości interpretacyjne wskazywane przez kontrolowanych przedsiębiorców dotyczą zakresu czynności, jakie może podejmować
Policja w trakcie działań kontrolnych, a także precyzyjnego wskazania czynności, których dotyczą zapisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów
odwołujące się do Kodeksu postępowania karnego.
>> POLITYKA KONKURENCJI
37
Priorytet 3:
Zwiększanie funkcjonalnościi transparentności procedur w postępowaniach
antymonopolowych
Sprawność funkcjonowania organów z jednej strony jest pochodną sposobu kierowania nimi oraz związanych z tym
wewnętrznych procedur, a z drugiej przepisów odgórnie definiujących sposób prowadzenia spraw i współpracy
z przedsiębiorcami. Bardzo ważne jest, aby obie te sfery były bieżąco doskonalone oraz ewoluowały, dostosowując
się do zmian w gospodarce i metod funkcjonowania przedsiębiorców.
W roku 2012 minie 5 lat od uchwalenia obecnie obowiązującej wersji ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Biorąc pod uwagę szybkość zachodzących obecnie zmian w życiu gospodarczym wydaje się, że jest to właściwy
moment na dokonanie ponownego przeglądu przepisów ustawy pod kątem zawartych w niej procedur, a także
weryfikację ich stosowania i interpretowania w praktyce gospodarczej.
Działania te będą wpisywać się w rozpoczęte w trakcie realizacji Polityki konkurencji na lata 2008-2010 wysiłki
organu antymonopolowego, dążące do zwiększenia transparentności i zrozumiałości dla przedsiębiorców metod
stosowania prawa antymonopolowego, przejawiające się w publikowaniu wyjaśnień dotyczących ważnych kwestii
proceduralnych. Aktywność ta będzie kontynuowana również w ramach realizacji niniejszego Priorytetu.
Działanie 1:
Uaktualnienie i doprecyzowanie przepisów regulujących prowadzenie postępowania
antymonopolowego oraz ich interpretacji
Postępowania prowadzone przez UOKiK przebiegają zgodnie z procedurą określoną m.in. w ustawie o ochronie
konkurencji i konsumentów. Właściwie skonstruowane procedury postępowania zwiększają sprawność jego
przebiegu, zmniejszając obciążenia zarówno po stronie przedsiębiorców, jak i organu antymonopolowego.
Szczególnie problematyczne mogą w tym zakresie być niejasności odnośnie do obowiązków spoczywających
na stronach postępowania oraz przepisy powodujące, iż poszczególne czynności w trakcie postępowania, czy
to dokonywane przez przedsiębiorców, czy to przez Urząd, wiążą się z większymi niedogodnościami niż jest to
niezbędne dla zapewnienia ich prawidłowego przebiegu, w zgodzie z innymi przepisami prawa.
Należy również zauważyć, iż rzeczywistość gospodarcza ewoluuje, zmieniając rachunek kosztów i korzyści
poszczególnych rozwiązań proceduralnych. Z istotnym wpływem na te ostatnie pozostaje również orzecznictwo
sądowe, które może wskazywać luki w obecnych rozwiązaniach prawnych, ale również sposoby ich rozwiązania.
Wreszcie rozwój procedur stosowanych w innych gałęziach prawa może dawać istotne wskazówki odnośnie do
rozwiązań mogących znaleźć zastosowanie w postępowaniu przed Prezesem Urzędu.
Biorąc powyższe pod uwagę, za zasadne należy uznać dokonanie przeglądu przepisów regulujących postępowanie
przed Prezesem Urzędu, a jeśli analiza powyższa wykaże taką potrzebę, wyeliminowanie lub doprecyzowanie
problematycznych zapisów oraz wprowadzenie rozwiązań odzwierciedlających zmiany w orzecznictwie sądowym
oraz gospodarce.
Nie mniej ważna dla zrozumiałości procedur niż klarowność przepisów ustawy jest ich jasna i jednolita interpretacja.
W trakcie realizowania Polityki konkurencji na lata 2008-2010 Prezes UOKiK rozpoczął serię działań mających
zwiększyć przejrzystość podejmowanych przez siebie działań, w szczególności w sferze interpretacji i stosowania
przepisów. Głównym przejawem tej działalności było publikowanie przez Prezesa UOKiK zgodnie z art. 32 ust. 4
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w Dzienniku Urzędowym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
oficjalnych wyjaśnień. Do tej pory zamieszczono wyjaśnienia dotyczące ustalania wysokości kar pieniężnych za
stosowanie praktyk ograniczających konkurencję oraz wyjaśnienia w sprawie zgłaszania zamiaru koncentracji
Prezesowi UOKiK. W ramach realizacji niniejszego dokumentu Prezes UOKiK pragnie kontynuować i rozszerzać
tę działalność w szczególności w odniesieniu do procedur występujących w postępowaniach antymonopolowych
m.in. zostanie rozważona możliwość wydania wyjaśnień dotyczących wniosków przedsiębiorców o ograniczenie
prawa wglądu oraz zawiadomień o podejrzeniu stosowania praktyk ograniczających konkurencję.
Zadania:
Dokonanie przeglądu przepisów regulujących prowadzenie postępowania antymonopolowego
1.
Przygotowanie zmian w prawie eliminujących problemy proceduralne występujące w trakcie postępowań
2.
przed Prezesem UOKiK
Analiza zasadności przygotowania wyjaśnień Prezesa UOKiK dotyczących interpretacji przepisów ustawy
3.
antymonopolowej odnoszących się do procedury postępowania oraz ewentualne sporządzenie i ogłoszenie
dokumentów tego typu
38
>>
Działanie II.3.1.
Doprecyzowanie przepisów prawa antymonopolowego dotyczących kontrolowania przedsiębiorców
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Dokonanie przeglądu przepisów regulujących prowadzenie postępowania antymonopolowego
100%
-
-
Przygotowanie zmian w prawie eliminujących problemy proceduralne występujące w trakcie
postępowań przed Prezesem UOKiK
-
100%
-
Działanie 2:
Zwiększenie skuteczności systemu karania w postępowaniach przed Prezesem
UOKiK
Sankcje finansowe za naruszenie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów są istotnym narzędziem
zapewniającym wykonywanie przez przedsiębiorców obowiązków nałożonych tą ustawą. Do obowiązków takich
należy nie tylko niestosowanie praktyk ograniczających konkurencję, ale i powstrzymywanie się od zachowań
utrudniających ich wykrycie, tj. szeroko rozumiana współpraca z organem antymonopolowym w trakcie postępowań
wyjaśniających i antymonopolowych. Bez takiej współpracy, w szczególności zaś wyjaśnień odnośnie do sposobu
funkcjonowania danego rynku oraz udostępnienia odpowiednich danych ekonomicznych, wykrywanie naruszeń
prawa konkurencji byłoby wysoce utrudnione.
Istotne jest jednak, by system kar spełniał swoją rolę w sposób możliwie efektywny, zaś kary nie kształtowały się
z jednej stronie na poziomie zbyt niskim, czyniącym naruszanie przepisów opłacalnym, zaś z drugiej strony, by
sankcje nie były wyższe niż jest to niezbędne dla osiągnięcia ich celów, wśród których za najważniejsze należy
uznać zapewnienie proporcjonalności kary do wagi naruszenia oraz odstraszanie zarówno danego przedsiębiorcy,
jak i innych, od angażowania się w praktyki ograniczające konkurencję lub naruszania ustawy w inny sposób.
Zbyt niskie kary mogą wpływać demoralizująco na przedsiębiorców, zachęcając ich do powtarzalnego naruszania
prawa konkurencji. Z kolei kary zbyt wysokie mogą nakładać na przedsiębiorców ciężar istotnie większy niż jest
to niezbędne dla zachowania efektywności funkcjonowania rynków, a nawet czynić działalność gospodarczą
nieopłacalną. Ważne jest również, by przedsiębiorcy mieli świadomość zarówno istnienia sankcji, jak i ich możliwej
wysokości. Tym samym niezbędne jest dążenie do zapewnienia jasności zarówno przepisów regulujących sposób
nakładania i podstawę sankcji, jak i interpretacji tychże przepisów przez Urząd.
Dążenie do większej przejrzystości w zakresie czynników wpływających na wysokość kar nakładanych przez Prezesa
Urzędu znalazło jak dotychczas swój wyraz przede wszystkim w wytycznych przedstawiających czynniki brane pod
uwagę przy ustalaniu kar za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję. Praktyka Urzędu wskazuje jednak,
iż celowe byłoby również opracowanie analogicznych wyjaśnień w odniesieniu do kar nakładanych za naruszenie
przepisów proceduralnych, w szczególności nieudzielanie odpowiedzi na zapytania Urzędu, czy też utrudnianie
postępowania w inny sposób (zwłaszcza w trakcie kontroli). Przedsiębiorcy bowiem nie zawsze zdają sobie sprawę
z sankcji, jakie grożą im za konkretne zachowania, z drugiej strony zasadne wydaje się również jasne wskazanie
możliwego poziomu kar w przypadku poważnych naruszeń przepisów proceduralnych, które mogłyby mieć istotny
wpływ na wynik prowadzonego postępowania.
Zadania:
Dokonanie przeglądu przepisów polskiego prawa antymonopolowego dotyczących karania
1.
Opracowanie zmian w prawie eliminujących zapisy wywołujące spory interpretacyjne
2.
Opracowanie wyjaśnień dla przedsiębiorców dotyczących kar nakładanych za utrudnianie postępowania lub
3.
inne naruszenia procedury postępowania przed Prezesem UOKiK
Działanie II.3.2.
Zwiększenie skuteczności systemu karania w postępowaniach przed Prezesem UOKiK
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Dokonanie przeglądu przepisów polskiego prawa antymonopolowego dotyczących karania
30%
70%
-
Opracowanie zmian w prawie eliminujących zapisy wywołujące spory interpretacyjne
-
50%
50%
Wyjaśnienia dla przedsiębiorców dotyczące kar nakładanych za utrudnianie postępowania lub
inne naruszenia procedury
-
-
1
Priorytet 4:
Usprawnienie działania systemu monitorowania pomocy publicznej
Jakkolwiek decyzje dotyczące przyznawania pomocy publicznej podejmowane są przez Komisję Europejską
(KE), a rola Prezesa UOKiK ogranicza się do monitorowania oraz działania w charakterze pośrednika pomiędzy
KE a organami krajowymi uprawnionymi do przyznawania pomocy, to jednak zadania dotyczące tej dziedziny
ochrony konkurencji z racji na swą istotność w dalszym ciągu muszą być traktowane priorytetowo. Wpływają
>> POLITYKA KONKURENCJI
39
na to m.in. zakrojone na dużą skalę inwestycje infrastrukturalne prowadzone w kraju, finansowane częściowo
z funduszy pochodzących z budżetu UE, a także inne działania prorozwojowe zakładające dofinansowanie ze źródeł
publicznych.
Najistotniejsze działania dotyczące rozwijania monitorowania pomocy publicznej w latach 2011-2013 będą skupiały
się na dalszym podnoszeniu sprawności systemu gromadzenia i przetwarzania danych o pomocy publicznej,
m.in. kolejny, ostatni już, etap wdrażania aplikacji SHRIMP oraz na podnoszeniu sprawności współpracy z Komisją
Europejską.
Działanie 1:
Podnoszenie sprawności systemu gromadzenia i przetwarzania danych o pomocy
publicznej
Do końca 2010 r. systemem SHRIMP, który po zakończeniu wdrożenia ma być centralnym rejestrem pomocy de
minimis, objęto jednostki samorządu terytorialnego na wszystkich szczeblach ze wszystkich województw, organy
skarbowe oraz Ministerstwo Infrastruktury i jednostki mu podległe
– łącznie nieco ponad 3 200 podmiotów. Objęcie
obowiązkiem przesyłania sprawozdań za pośrednictwem aplikacji SHRIMP i włączenie do systemu pozostałych
jednostek sektora finansów publicznych oraz jednostek im podległych planowane jest na 2011 r., natomiast
przedsiębiorstw publicznych i podmiotów prywatnych będących podmiotami udzielającymi pomocy z racji korzystania
z funduszy europejskich
– na 2012 r. Ponadto planowane jest skrócenie terminu przekazywania sprawozdań
o udzielonej pomocy z 30 do 7 dni (w 2011 r.), co wymagać będzie odpowiednich zmian legislacyjnych, a następnie
do 1 dnia, w celu stworzenia centralnego rejestru pomocy de minimis. Rejestr ten będzie stanowił zawsze aktualną
bazę danych, dzięki której organy udzielające pomocy będą mogły uzyskiwać aktualne i wiarygodne informacje na
temat pomocy, którą podmiot ubiegający się już uzyskał (co jest warunkiem niezbędnym dla udzielania pomocy
de minimis). Uruchomienie centralnego rejestru będzie również wiązało się z rezygnacją z obowiązku wydawania
zaświadczeń o udzielonej pomocy de minimis.
W związku ze stałym wzrostem wartości udzielonej pomocy de minimis na przestrzeni ostatnich lat, w 2010 r.
opracowano po raz pierwszy raporty na ten temat, tj: Raport o udzielonej pomocy de minimis w 2008 r. oraz
Raport o udzielonej pomocy de minimis w 2009 r. Ze względu na fakt, iż raport ten stanowi cenne źródło informacji
mogących stanowić podstawę do dalszych analiz, planowane jest opracowywanie go co roku. Raport zawiera
m.in. informacje o podstawach prawnych i formach, w jakich udziela się najwięcej pomocy de minimis, co umożliwi
wyciągnięcie wniosków o obszarach życia gospodarczego wymagających ewentualnego dalszego wsparcia, a więc
opracowywania kolejnych lub przedłużania już istniejących programów pomocowych przewidujących udzielanie
pomocy de minimis. Sporządzanie raportu pozwoli również na podstawową weryfikację prawidłowości udzielania
tego typu pomocy.
Zadanie:
Zakończenie wdrażania aplikacji SHRIMP jako centralnego rejestru pomocy
1.
de minimis
Systemowe wprowadzanie nowego narzędzia analitycznego „Raport o udzielonej pomocy
2.
de minimis w danym
roku”
Działanie II.4.1.
Podnoszenie sprawności systemu gromadzenia i przetwarzania danych o pomocy publicznej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Zakończenie wdrażania aplikacji SHRIMP jako centralnego rejestru pomocy de minimis
100%
-
Systemowe wprowadzanie nowego narzędzia analitycznego „Raport o udzielonej pomocy de
minimis w danym roku”
1
1
1
Działanie 2:
Współpraca polskiego organu antymonopolowego z KE w ramach usprawniania
systemu kontroli pomocy publicznej
W latach 2011-2013 kontynuowana będzie współpraca w zakresie wdrażania środków z funduszy unijnych. Będzie
ona polegać na uzgadnianiu i opiniowaniu zmian w funkcjonujących programach pomocowych oraz współpracy przy
opracowywaniu ewentualnych nowych programów. Tam, gdzie to konieczne, będą prowadzone (kontynuowane lub
inicjowane) postępowania notyfikacyjne. Dotyczy to zwłaszcza projektów pomocy indywidualnej, których realizacja
w omawianym okresie zostanie zintensyfikowana. Ponadto dokonywane będą, w uzgodnieniu z Komisją Europejską,
niezbędne interpretacje przepisów w zakresie pomocy publicznej na potrzeby podmiotów wydatkujących środki
z funduszy strukturalnych.
W związku z tym, że 31 grudnia 2011 r. wygasają Zasady ramowe dotyczące przemysłu stoczniowego, a 9 października
2012 r. wygasają Wytyczne wspólnotowe w sprawie pomocy państwa w celu ratowania i restrukturyzacji zagrożonych
przedsiębiorstw, UOKiK we współpracy z innymi organami będzie aktywnie uczestniczyć w procesie konsultacji
dotyczących propozycji nowych regulacji prawnych w powyższym zakresie. Przygotowane zostaną stanowiska
40
>>
w odniesieniu do przedłużenia obowiązywania ww. aktów i wprowadzenia do nich ewentualnych zmian, mając na
względzie lepsze ukierunkowanie i efektywność pomocy publicznej.
W ostatnim czasie Komisja zwróciła się również do państw członkowskich o przekazanie informacji na temat
doświadczeń w stosowaniu aktualnie obowiązujących wytycznych dotyczących sektora lotnictwa: Komunikatu
Komisji
– Wytyczne wspólnotowe dotyczące finansowania portów lotniczych i pomocy państwa na rozpoczęcie
działalności dla przedsiębiorstw lotniczych oferujących przeloty z regionalnych portów lotniczych oraz Wytycznych
Komisji dotyczących stosowania art. 92 i 93 TWE oraz art. 61 Porozumienia EOG do pomocy państwa w sektorze
lotnictwa. Celem przedmiotowych konsultacji jest zebranie informacji koniecznych do przeprowadzenia analiz, na
podstawie których Komisja podejmie decyzję o wprowadzeniu do wytycznych niezbędnych zmian. W przypadku
podjęcia przez Komisję decyzji o zmianie wytycznych UOKiK będzie aktywnie uczestniczył w procesie konsultacji
proponowanych zmian.
Okres obowiązywania wielu unijnych aktów prawnych w zakresie pomocy horyzontalnej skorelowany jest z okresem
obowiązywania aktualnej perspektywy finansowej 2007-2013. Dlatego też z końcem 2013 r. wygasną następujące
akty prawne:
rozporządzenie Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne
>
ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu
43
,
rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu
>
do pomocy de minimis
44
,
Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007-2013,
>
Wspólnotowe zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną.
>
Ponadto w marcu 2011 r. Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje dotyczące pomocy publicznej dla
przedsiębiorców działających w sektorach narażonych na pośredni wyciek emisji z powodu wzrostu kosztów energii
elektrycznej w związku ze zmianami w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
w okresie rozliczeniowym przypadającym na lata 2013-2020. Efektem tych działań będą nowe wytyczne dotyczące
pomocy publicznej we wskazanym obszarze.
W związku z powyższym planowana jest intensywna współpraca z Komisją Europejską w zakresie projektowania
nowych rozwiązań prawnych, które będą obowiązywały w związku z wejściem w życie nowej perspektywy finansowej
(w tym w szczególności w dziedzinie pomocy regionalnej i horyzontalnej). Współpraca ta będzie obejmowała
przygotowanie stanowisk władz polskich w odniesieniu do projektów nowych aktów normatywnych, a także
uczestnictwo w komitetach doradczych oraz spotkaniach wielostronnych dotyczących nowych aktów prawnych.
Ponadto w konsekwencji wygaśnięcia ww. aktów prawa unijnego, przestaną obowiązywać odpowiednie regulacje
prawa krajowego, w tym w szczególności rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustalenia mapy pomocy
regionalnej, wskazujące, gdzie i w jakiej wysokości możliwe jest w Polsce udzielanie pomocy regionalnej,
rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie warunków udzielania zwolnień od podatku od nieruchomości oraz podatku
od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, a także wiele innych programów
pomocowych (w tym przewidujących udzielanie pomocy w ramach funduszy strukturalnych) zatwierdzonych przez
Komisję w oparciu o ww. akty prawa unijnego. Z tego względu konieczne będzie przygotowanie, opracowanie
oraz notyfikowanie nowych programów pomocowych zgodnych z nowymi regulacjami unijnymi z zakresu pomocy
publicznej.
Zadania:
Kontynuacja współpracy z KE w zakresie wdrażania środków unijnych
1.
Współpraca w opiniowaniu nowych regulacji prawnych dotyczących warunków dopuszczalności pomocy
2.
publicznej, a następnie współpraca w dostosowywaniu prawa krajowego do nowych regulacji
Współpraca w projektowaniu rozwiązań prawnych z zakresu pomocy publicznejw związku z nową perspektywą
3.
finansową 2013-2020
– przygotowanie wdrożenia nowej perspektywy finansowej
43 Dz. Urz. WE. L 214 z 6.08.2008 r.
44 Dz. Urz. WE L 379 z 15.12.2006 r.
>> POLITYKA KONKURENCJI
41
Działanie II.4.2.
Współpraca polskiego organu antymonopolowego z KE w ramach usprawniania systemu kontroli pomocy publicznej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie stanowisk dotyczących nowych regulacji prawnych dotyczących warunków
dopuszczalności pomocy publicznej
100%
-
Opracowanie stanowisk dotyczących rozwiązań prawnych z zakresu pomocy regionalnej
i horyzontalnej w związku z nową perspektywą finansową 2013-2020
100%
Priorytet 5:
Przygotowania do wzmożonych działań z zakresu ochrony konkurencji w trakcie
docelowej integracji walutowej ze strefą euro
Wielkim wyzwaniem dla całej polskiej gospodarki oraz organów prowadzących politykę gospodarczą będzie
wprowadzenie w Polsce wspólnej waluty Unii Europejskiej. Niezmiernie ważne jest, aby proces ten nie wpłynął
negatywnie na konkurencję na rynku, a tym samym na konsumentów. Co prawda wprowadzenie euro nie nastąpi
w okresie, którego dotyczy niniejszy dokument, niemniej bez wątpienia konieczne jest wykonanie w tym czasie
niezbędnych działań przygotowawczych.
Działanie 1:
Przygotowania do zapobiegania oraz zminimalizowania wpływu potencjalnych
zachowań antykonkurencyjnych oraz nadużyć cenowych ze strony przedsiębiorców na procesy
konkurencyjne oraz poziom cen w gospodarce narodowej w okresie docelowej integracji ze
strefą euro
W związku z planami przystąpienia Polski do strefy euro działania Prezesa UOKiK w latach 2011-2013 uwzględniać
będą zaangażowanie Prezesa Urzędu w działania miedzyinstytucjonalnej struktury organizacyjnej do spraw
wprowadzenia euro w Polsce.
Wprowadzenie euro, a w konsekwencji eliminacja ryzyka kursowego oraz kosztów transakcyjnych, przyczynia się
do zwiększenia konkurencji oraz intensyfikowania wymiany handlowej między członkami strefy euro. Jednocześnie
wprowadzenie euro może umożliwić różnego rodzaju nadużycia cenowe, jak i zachowania antykonkurencyjne
przedsiębiorców przed i w okresie oficjalnej zamiany waluty krajowej na euro. Doświadczenie państw strefy
euro pokazuje, iż chociaż wpływ efektów cenowych związanych z wprowadzaniem wspólnej waluty na inflację
jest marginalny, bardzo silne jest ich oddziaływanie na percepcję inflacji, ponieważ dotyczą one dóbr i usług
często kupowanych (codziennej konsumpcji). Biorąc pod uwagę wysoki koszt społeczny i gospodarczy niewłaściwej
percepcji inflacji Urząd w latach 2011-2013 planuje kontynuację identyfikowania i przygotowywania niezbędnych
działań, które redukowałyby natężenie tych negatywnych zjawisk.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie powołania Narodowego Komitetu
Koordynacyjnego do Spraw Euro, Rady Koordynacyjnej oraz Międzyinstytucjonalnych Zespołów Roboczych do spraw
Przygotowań do Wprowadzenia Euro przez Rzeczpospolitą Polską
45
przedstawiciele Prezesa Urzędu zaangażowani są
w prace Zespołu Roboczego do spraw Ochrony Konsumentów, Zespołu Roboczego do spraw Strategii Komunikacyjnej
oraz Zespołu Roboczego do spraw Przedsiębiorstw Niefinansowych.
W ramach prac międzyinstytucjonalnej struktury organizacyjnej do spraw wprowadzenia euro w Polsce przed
Urzędem w latach 2011-2013 stoi między innymi zadanie przygotowania wkładu do Narodowego Planu Wprowadzenia
Euro uwzględniającego rozwiązania prewencyjne z zakresu ochrony konkurencji, jak i przeciwdziałania różnego
rodzaju nadużyciom cenowym.
Zadania:
Przygotowania do zapobiegania oraz zminimalizowania wpływu potencjalnych zachowań antykonkurencyjnych
1.
oraz nadużyć cenowych ze strony przedsiębiorców na procesy konkurencyjne oraz poziom cen w gospodarce
narodowej w okresie docelowej integracji ze strefą euro
Poziom III: Oddziaływanie na podmioty z otoczenia procesów
konkurencyjnych
Priorytety dotyczące Poziomu III oddziaływania Polityki konkurencji, są kierowane do szeroko rozumianego
otoczenia procesu konkurencyjnego, podzielono na dwa obszary. W pierwszym (Obszar A) zgrupowane są działania
prowadzone w kraju i dotyczące podmiotów funkcjonujących na jego obszarze, natomiast w drugim (Obszar B)
umieszczono Priorytety dotyczące otoczenia międzynarodowego procesu konkurencji.
45 Dz. U. Nr 195, poz. 1505.
42
>>
OBSZAR A:
ODDZIAŁYWANIE NA OTOCZENIE KONKURENCJI NA POZIOMIE KRAJOWYM
Niezwykle istotnym aspektem polityki konkurencji jest jej wpływ na tworzenie pozytywnego klimatu społecznego
dla rozwoju konkurencji poprzez zwiększanie świadomości korzyści z niej płynących. Konkurencja nie jest
wartością samą w sobie. Każde działanie ją promujące powinno w długim okresie przekładać się na korzyści dla
konsumentów.
Bardzo ważne jest zatem poparcie społeczne dla rozwoju systemu ochrony konkurencji, a także współpraca
samych przedsiębiorców i innych uczestników rynku. Obszarem aktywności Polityki konkurencji w latach 2011-2013
będzie zatem dalsze działanie w zakresie informacji i edukacji kierowane do różnych grup docelowych, mające
na celu propagowanie idei konkurencji oraz podnoszenie znajomości prawa regulującego jej ochronę. W ramach
tego obszaru poszczególne Priorytety odnoszą się do najważniejszych zagadnień z zakresu ochrony konkurencji,
wymagających szczególnego popularyzowania w społeczeństwie. Część Priorytetów odnosi się do zagadnień bardziej
szczegółowych
– problemów ochrony konkurencji w poszczególnych sektorach i na rynkach lokalnych. Wynika to
z dotychczasowych doświadczeń w realizacji Polityk konkurencji i wyników badań społecznych przeprowadzonych
w latach ubiegłych
46
.
W niniejszym Obszarze określone Priorytety i Działania motywowane są często wynikami najnowszego
z przeprowadzonych badań społecznych: Znajomość prawa konkurencji i zasad przydzielania pomocy publicznej
wśród polskich przedsiębiorców
– z czerwca 2009 r. (ARC Rynek i Opinia na zlecenie UOKiK, Warszawa 2009 r.).
Badania społeczne, jak wynika z dotychczasowych doświadczeń, są ważnym narzędziem służącym do weryfikacji
i planowaniu Polityki konkurencji. Mogą one dostarczać informacji będących podstawą do ukierunkowania
szczegółowych zadań bieżącej Polityki konkurencji (na lata 2011-2013), ale będą także przydatne w planowaniu
pracy na dalsze lata. Dlatego UOKiK planuje w 2011 r. oraz w 2013 r. zlecenie przeprowadzenia dwóch badań
społecznych, które będę kontynuacją analiz z lat ubiegłych i pomogą zdiagnozować poziom wiedzy przedsiębiorców
na temat prawa konkurencji i zasad przydzielania pomocy publicznej.
Priorytet 1:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców dotyczącej kontroli koncentracji oraz badań
rynku w postępowaniach z zakresu ochrony konkurencji
W ramach pierwszego Priorytetu Polityka konkurencji obejmuje zwiększenie wiedzy przedsiębiorców w zakresie
dwóch ważnych zagadnień związanych z działalnością Prezesa UOKiK: kontroli koncentracji oraz badań rynku
w postępowaniach z zakresu ochrony konkurencji.
Popularyzacja wiedzy na temat kontroli koncentracji w minionych latach, w szczególności w ramach realizacji założeń
Polityki konkurencji na lata 2008-2010, była częścią działań informacyjnych skierowanych do przedsiębiorców.
Przykładem takich działań może być dystrybucja materiałów informacyjnych UOKiK (np. ulotka Fuzje i przejęcia
–
nakład 5 tys.). Inną formą promowania wiedzy w tym zakresie były różnego rodzaju spotkania i konferencje
(m.in. warsztaty zorganizowane w ramach Środkowoeuropejskiej Inicjatywy Współpracy Organów ds. Konkurencji
–
CECI w 2009 r. w Warszawie).
W związku z rozwojem gospodarczym i postępującą koncentracją w polskiej gospodarce kwestia fuzji i przejęć
pozostaje ważnym zagadnieniem z zakresu Polityki konkurencji, co zostało już podkreślone we wstępie do Priorytetu 1
na Poziomie II. Istnieje zatem potrzeba kontynuacji i poszerzania działań informacyjnych na ten temat.
Ponadto w ramach Priorytetu 1 proponuje się działania poszerzające wiedzę przedsiębiorców o badaniach rynku
w postępowaniach z zakresu ochrony konkurencji, prowadzonych na podstawie art. 48 ust. 1 i 2 pkt 3 ustawy
o ochronie konkurencji i konsumentów. Potrzeba tego działania wynika z faktu, że coraz częściej badania prowadzone
przez UOKiK obejmują również przedsiębiorców z sektora MSP, wśród których poziom wiedzy na temat obowiązku
informacyjnego wobec Prezesa UOKiK jest stosunkowo niski. Kwestia ta jest niezmiernie ważna, gdyż UOKiK wysyła
rocznie zapytania bądź kwestionariusze ankiet do co najmniej kilkuset przedsiębiorców reprezentujących różne
sektory gospodarki. Bardzo często są to przedsiębiorcy indywidualni, którzy
– w przeciwieństwie do międzynarodo-
wych korporacji
– reagują zwykle zaskoczeniem na nowy obowiązek informacyjny, mają niską świadomość uprawnień
Prezesa UOKiK, a także trudności z prawidłowym wywiązaniem się z obowiązków wynikających z art. 50 ust. 1
ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wskazującego, iż: „Przedsiębiorcy są obowiązani do przekazywania
wszelkich koniecznych informacji i dokumentów na żądanie Prezesa Urzędu”.
Działanie 1:
Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnej wyjaśniającej działanie
systemu kontroli koncentracji
Jak wskazują wyniki przeprowadzonych badań
47
przedsiębiorcy nie posiadają dostatecznej wiedzy na temat tego,
kiedy należy zgłaszać zamiar koncentracji. Tylko 29,8 proc. respondentów wie, że łączny obrót łączących się
46 ARC Rynek i Opinia na zlecenie UOKiK, Warszawa 2009 r.
47 ARC Rynek i Opinia na zlecenie UOKiK, Warszawa 2009 r.
>> POLITYKA KONKURENCJI
43
przedsiębiorców stanowi kryterium decydujące o konieczności zgłoszenia koncentracji Prezesowi UOKiK. Ten
warunek został wymieniony przez respondentów dopiero na 4 miejscu. Znacznie częściej przedsiębiorcy wskazywali
następujące (błędne) kryteria: łączny udział w rynku łączących się przedsiębiorstw (61,7 proc.), powód fuzji
(38,1 proc.), branża (37 proc.). Warto zaznaczyć, że najniższy poziom wiedzy na temat przesłanek zgłaszania
zamiaru koncentracji posiadają przedstawiciele mikro (najmniejszych) oraz małych przedsiębiorstw (odpowiednio
22,9 proc. oraz 26,9 proc.), zaś największy – reprezentanci dużych oraz średnich firm (odpowiednio 31,2 proc. oraz
31,3 proc.).
W związku z powyższym istnieje potrzeba dotarcia do jak najszerszego grona przedsiębiorców, łącznie z grupą
mikro i małych podmiotów, którzy w przyszłości jako przedsiębiorcy więksi lub np. jako bierni uczestnicy
koncentracji również powinni mieć świadomość wymagań stawianych przez prawo antymonopolowe. Oczywista
jest jednocześnie potrzeba dotarcia do dużych i średnich przedsiębiorców, wśród których poziom podstawowej
wiedzy również jest bardzo niski. Wobec tak szerokiego zakresu podmiotów bez podstawowej wiedzy o kontroli
koncentracji, najbardziej zasadne są na tym etapie działania medialne skierowane do ogółu społeczeństwa, w tym
publikacje komunikatów i notatek prasowych oraz komentarzy kierownictwa UOKiK na stronie internetowej Urzędu
oraz w ogólnopolskich i regionalnych mediach. Informacje te będą w zamierzeniu egzemplifikowane poprzez
aktualne decyzje koncentracyjne. Równolegle UOKiK będzie prowadził kampanię informacyjną skierowaną do
przedsiębiorców.
Zadania:
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych oraz komentarzy kierownictwa UOKiK
1.
dotyczących zasad kontroli koncentracji (w tym odnoszących się do wybranych decyzji Prezesa UOKiK) na
stronie internetowej Urzędu oraz w mediach ogólnopolskich i regionalnych
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej zasad kontroli koncentracji skierowanej do
2.
przedsiębiorców
Działanie III.A.1.1.
Działania informacyjne wyjaśniające działanie systemu kontroli koncentracji
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Udział liczby komunikatów, notatek prasowych oraz autorskich komentarzy kierownictwa UOKiK
opublikowanych na stronie internetowej Urzędu oraz w mediach ogólnopolskich i regionalnych
dotyczących zasad kontroli koncentracji (w tym odnoszących się do wybranych decyzji Prezesa
UOKiK z tego obszaru), w stosunku do liczby wszystkich decyzji koncentracyjnych wydanych
w danym roku
40%
40%
40%
Kampania informacyjna dotycząca zasad kontroli koncentracji skierowana do przedsiębiorców
1
Działanie 2:
Stworzenie wyjaśnień i wskazówek UOKiK dotyczących prowadzonych w UOKiK
badań rynkowych
Organ antymonopolowy w ostatnich latach prowadził liczne badania w ramach postępowań wyjaśniających.
Przykładowo, w 2009 r. centrala oraz delegatury UOKiK prowadziły łącznie 48 badań (z czego 34 dotyczyły rynku
krajowego, a 14 – rynków lokalnych). W ramach każdego z tego typu postępowań pytania kierowane są często do
kilkudziesięciu lub nawet kilkuset podmiotów.
Jak wynika z obserwacji często przedsiębiorcy, w szczególności mali, mają trudności z prawidłowym wypełnieniem
obowiązków nakładanych na nich przez wezwanie Prezesa UOKiK. Głównym powodem, takiej sytuacji jest fakt,
że są to zwykle badania jednorazowe (w przeciwieństwie do kwestionariuszy i sprawozdawczości wymaganej
np. przez GUS). Wobec tego jednym z głównych zadań w ramach niniejszego działania będzie stworzenie bardziej
szczegółowej instrukcji postępowania, niż jest to zawarte w skrótowym i sformalizowanym, sporządzonym
zgodnie z wymogami prawa, piśmie wzywającym przedsiębiorcę do przekazania informacji. Częstym problemem
spotykanym przez pracowników prowadzących badanie jest również brak zrozumienia przez badane podmioty
społecznych korzyści wynikających z prowadzonego przez Prezesa UOKiK postępowania. Niezrozumiała dla
respondenta może być także wysokość maksymalnych sankcji karnych. Wszystkie tego typu wątpliwości zostaną
wyjaśnione w osobnym opracowaniu. Aby ułatwić dotarcie do niego, stworzona zostania oddzielna zakładka na
stronie internetowej Urzędu. Zadania te zostaną uzupełnione o pozostałe działania informacyjne dotyczące zasad
i celów prowadzenia badań rynku przez UOKiK.
Ponadto promowane będą badania rynkowe prowadzone przez Urząd. W tym celu niezbędne jest przygotowywanie
raportów z badań rynku w wersji, którą można przekazać opinii publicznej.
44
>>
Zadania:
Przygotowywanie raportów UOKiK z badań konkurencji na określonych rynkach właściwych w wersji, która
1.
umożliwi ich publikację i promocję
Stworzenie wyjaśnień i wskazówek dotyczących prowadzonych w UOKiK badań rynkowych
2.
Przygotowanie zakładki strony internetowej UOKi
3.
K z informacjami o zasadach prowadzonych w UOKiK badań
rynkowych
Spotkanie z mediami na temat zasad i celów prowadzenia badań rynku prze
4.
z UOKiK
Działanie III.A.1.2.
Działania informacyjne wyjaśniające dotyczące prowadzonych w UOKiK badań rynkowych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Udział liczby raportów przygotowywanych przez centralę UOKiK w wersji, która umożliwi ich
publikację na stronie internetowej w stosunku do ogólnej liczby przygotowanych przez centralę
UOKiK raportów z badań konkurencji na określonych rynkach właściwych
50%
50%
50%
Stworzenie wyjaśnień i wskazówek dotyczących prowadzonych w UOKiK badań rynkowych
1
Przygotowanie zakładki strony internetowej UOKiK z informacjami o zasadach prowadzonych
w UOKiK badań rynkowych
1
Spotkanie z mediami na temat zasad i celów prowadzenia badań rynku przez UOKiK
1
Priorytet 2:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców i społeczeństwa dotyczącej szkodliwości
antykonkurencyjnych porozumień oraz ich zwalczania
Zwalczanie antykonkurencyjnych porozumień jest zarówno jednym z głównych założeń ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów, jak i Działań na Poziomie I i II niniejszego dokumentu. Dla większej skuteczności
tego rodzaju aktywności niezbędne jest medialne nagłaśnianie przepisów prawa w tym zakresie. Na podstawie
dotychczasowych doświadczeń Urzędu, można stwierdzić, że szczególnej promocji i wyjaśnień wymaga, powstała
stosunkowo niedawno (w skali 20-letniej działalności UOKiK), instytucja leniency.
Na tym etapie rozwoju świadomości społeczeństwa na temat szkodliwości porozumień ograniczających konkurencję,
nagłaśniania wymaga również kwestia porozumień wertykalnych. W tym wypadku często nieświadomymi
uczestnikami porozumienia są przedsiębiorcy prowadzący działalność handlową (dystrybutorzy szczebla hurtowego
bądź detalicznego), którzy często nie mają świadomości bezprawności antykonkurencyjnych zapisów w umowach
z kontrahentami. Są oni jednak (co prawda w mniejszym stopniu niż inicjator) adresatami, dotkliwych szczególnie
dla małych przedsiębiorców, sankcji finansowych. W związku z powyższym w ramach tego Priorytetu niezbędne są
działania zmierzające do dotarcia do jak największej grupy przedsiębiorców i ich pracowników, poprzez działania
informacyjne w mediach, a także w ramach szkoleń i akcji informacyjnych prowadzonych we współpracy z innymi
podmiotami zrzeszającymi przedsiębiorców lub ich wspierającymi.
Działanie 1:
Kontynuacja działań edukacyjno-informacyjnych dotyczących programu leniency
Instytucja leniency pozwala na odstąpienie od nałożenia sankcji finansowej lub jej obniżenie wobec tego
przedsiębiorcy, który podjął współpracę z urzędem antymonopolowym oraz przedstawił dowody na istnienie
niedozwolonego porozumienia ograniczającego konkurencję. Jej szczegółowe cele i założenia zostały przedstawione
w niniejszym dokumencie na Poziomie I (Obszar A, Priorytet 3, Działanie 2). Pomimo sześciu lat funkcjonowania
w Polsce programu łagodzenia kar, świadomość istnienia takiej instytucji jest nadal niska.
Przeprowadzone w czerwcu 2009 r. badanie
48
pokazuje, że 81,3 proc. respondentów nie wie o istnieniu programu
łagodzenia kar. Najwięcej ankietowanych, którzy deklarowali brak wiedzy w tym zakresie było wśród przedstawicieli
małych i średnich przedsiębiorstw (wśród firm: mikro – 86 proc., małych – 84,8 proc., średnich – 79,8 proc.).
Wobec powyższego niezbędna jest kontynuacja działań propagujących w społeczeństwie wiedzę na temat instytucji
leniency. W związku z tym, że niska jest nawet sama znajomość tego pojęcia, na tym etapie potrzebne są działania
zmierzające do dotarcia do jak największej części społeczeństwa poprzez ogólnopolskie media elektroniczne.
Zadania:
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych i komentarzy kierownictwa UOKiK dotyczących
1.
zasad programu leniency, w tym odnoszących się do postępowań Prezesa UOKiK będących jego efektem
48 ARC Rynek i Opinia na zlecenie UOKiK, Warszawa 2009 r.
>> POLITYKA KONKURENCJI
45
Działanie III.A.2.1.
Działania informacyjne wyjaśniające działanie programu leniency
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Udział liczby komunikatów, notatek prasowych oraz autorskich komentarzy kierownictwa UOKiK
opublikowanych na stronie internetowej Urzędu oraz w mediach ogólnopolskich i regionalnych
dotyczących programu leniency (w tym odnoszących się do postępowań Prezesa UOKiK będących
jego efektem), w stosunku do liczby wszystkich decyzji wydanych w efekcie działania programu
leniency w danym roku
50%
50%
50%
Działanie 2:
Działania edukacyjno-informacyjne dotyczące szkodliwości antykonkurencyjnych
porozumień
Wspomniane wcześniej badanie wskazuje również na potrzebę edukacji z zakresu praktyk ograniczających
konkurencję. Przedsiębiorcy są najmniej świadomi nielegalności następujących działań:
ograniczanie lub kontrolowanie produkcji lub zbytu,
>
podział rynków zbytu (według terytorium lub segmentów klientów).
>
Brak wiedzy w wyżej wskazanym zakresie oraz w takich kwestiach jak zawieranie zmów cenowych i przetargowych
jest najbardziej widoczny wśród firm mikro oraz małych przedsiębiorstw (mniej niż 50 proc. respondentów z tej
kategorii wiedziało, że takie praktyki są niezgodne z prawem).
W latach 2011-2013 Prezes UOKiK prowadząc działalność informacyjno-edukacyjną dotyczącą szkodliwości
porozumień antykonkurencyjnych będzie w szczególny sposób skupiał się na dwóch ich typach: porozumieniach
wertykalnych, w szczególności dystrybucyjnych oraz na zmowach przetargowych.
Powyższe dane zdaje się potwierdzać liczba prowadzonych przez UOKiK spraw antymonopolowych dotyczących
porozumień dystrybucyjnych, w szczególności zmów cenowych (większość wydanych w 2010 r. decyzji z zakresu
porozumień ograniczających konkurencję dotyczyła zmów cenowych – w tym również porozumień dystrybucyjnych).
Powyżej opisana sytuacja pokazuje, że przedsiębiorcy nie mają wystarczającej wiedzy odnośnie tego, jakie
zachowania związane z dystrybucją towarów są zakazane i mogą być uznane na mocy ustawy o ochronie konkurencji
i konsumentów za ograniczające konkurencję.
Co więcej, w toku postępowań antymonopolowych przedsiębiorcy niejednokrotnie podnoszą, iż nie powinni ponosić
konsekwencji udziału w porozumieniu ograniczającym konkurencję, ponieważ nie wywołało ono skutków na rynku.
Taka argumentacja wskazuje na brak wiedzy przedsiębiorców na temat tego, że o zakwalifikowaniu danego
działania na rynku jako praktyki ograniczającej konkurencję decyduje nie tylko skutek, ale także cel oraz zamiar
stron porozumienia.
Niska świadomość wielu przedsiębiorców o udziale w zakazanym przez prawo procederze powoduje, że mogą
oni zgodzić się na naruszające ustawę antymonopolową warunki umowy zaproponowane przez ich dostawcę
o silnej pozycji na rynku, nawet jeśli nie są one dla nich korzystne, tylko dlatego, żeby go nie stracić. Świadomość
naruszenia prawa, w takiej sytuacji pojawia się dopiero w momencie wszczęcia przez Prezesa UOKiK postępowania
antymonopolowego oraz zagrożenia wysoką karą. Jest to diametralnie inna sytuacja niż w przypadku kartelu –
porozumienia horyzontalnego między producentami substytucyjnych towarów, którzy są w pełni świadomi
ewentualnej odpowiedzialności, ale podejmują ryzyko ze względu na potencjalne korzyści. Prawo natomiast
traktuje obie opisywane sytuacje (porozumienie wertykalne i horyzontalne) w podobny sposób.
Wobec powyższego niezbędne są działania propagujące w społeczeństwie wiedzę na temat instytucji porozumień
wertykalnych. W związku z tym, że niska jest sama wiedza o tym, że są one zakazane przez prawo, na tym etapie
potrzebne są działania zmierzające do dotarcia do jak największej części społeczeństwa poprzez media. Mając
jednak świadomość, że grupą docelową tych działań są przede wszystkim przedsiębiorcy, potrzebne są działania
edukacyjne skierowane właśnie do tej grupy. Celem dotarcia do przedsiębiorców, w szczególności z sektora małych
i średnich przedsiębiorstw (MSP) niezbędne wydaje się nawiązanie współpracy z organizacjami ich zrzeszającymi
oraz wspierającymi ich instytucjami – przede wszystkim Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).
PARP ma szczególne znaczenie dla koordynacji działań państwa w zakresie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw.
Szczególnym tego przejawem jest wsparcie organizacyjnie i merytorycznie dla Krajowego Systemu Usług dla Małych
i Średnich Przedsiębiorstw (KSU). KSU to system grup usługodawców, około 200 organizacji wyspecjalizowanych
w świadczeniu różnego rodzaju usług dla przedsiębiorstw i osób podejmujących działalność gospodarczą.
Zwiększanie świadomości zakazu porozumień wertykalnych powinno być formą wsparcia dla sektora MSP, aby
przedsiębiorcy ci mogli, nie zgadzając się na tego typu zapisy w umowach, uniknąć sankcji finansowych i utraty
prestiżu (decyzje te są często nagłaśniane w mediach z podaniem nazw przedsiębiorców).
46
>>
Innym bardzo niekorzystnym dla gospodarki zjawiskiem są zmowy przetargowe. W ich wyniku stroną bezpośrednio
poszkodowaną są często instytucje zamawiające w trybie przetargowym a pośrednio ostateczni beneficjenci –
użytkownicy danego produktu czy usługi np. mieszkańcy gminy, której urząd rozpisał przetarg. Problem dotyczy
w szczególności tysięcy podmiotów i instytucji, np. wspomnianych władz publicznych na szczeblu lokalnym,
których prawo zobowiązuje do przeprowadzania przetargów przy określonej wysokości kwoty zamówienia (zgodnie
z prawem zamówień publicznych). Niezbędne są zatem działania prowadzące do większej świadomości problemów
z tym związanych zarówno wśród jednostek publicznych, jak i przedsiębiorców.
Zadania:
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych i komentarzy kierownictwa UOKiK dotyczących
1.
szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych oraz przetargowych, w tym odnoszących się do
najważniejszych decyzji Prezesa UOKiK z tego obszaru
Nawiązanie współpracy UOKiK oraz organizacji przedsiębiorstw i instytucji (np. PARP, UZP) w zakresie działań
2.
informacyjno-edukacyjnych
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień
3.
wertykalnych
Działanie III.A.2.2.
Działania edukacyjno-informacyjne dotyczące szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych oraz zmów
przetargowych
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Udział liczby komunikatów, notatek prasowych oraz autorskich komentarzy kierownictwa
UOKiK opublikowanych na stronie internetowej Urzędu oraz w mediach ogólnopolskich
i regionalnych dotyczących szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych oraz
zmów przetargowych (w tym odnoszących się do wybranych decyzji Prezesa UOKiK z tego
obszaru), w stosunku do liczby wszystkich decyzji dotyczących porozumień wertykalnych oraz
przetargowych wydanych w danym roku
30%
30%
30%
Nawiązanie współpracy pomiędzy UOKiK a wybranymi organizacjami reprezentującymi
przedsiębiorców i innymi instytucjami (np. PARP, UZP) w zakresie działań informacyjno-
-edukacyjnych
1
Seminaria dla przedsiębiorców w ramach kampanii informacyjnej dotyczącej szkodliwości
antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych i zmów przetargowych
9
Publikacje dla przedsiębiorców w ramach kampanii informacyjnej dotyczącej szkodliwości
antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych
1
Priorytet 3:
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców oraz organów administracyjnych dotyczącej
przyznawania pomocy publicznej
Jak wskazano wcześniej, jednym z zadań Prezesa UOKiK jest monitorowanie pomocy publicznej, czyli weryfikacja
dopuszczalności udzielanej na terenie Polski pomocy publicznej w kontekście jej wpływu na proces konkurencji
pomiędzy podmiotami. Przedstawione w Priorytecie 4 na Poziomie II usprawnienia działania systemu monitorowania
pomocy publicznej będą uzupełnione poprzez działania informacyjne. Większa wiedza władz publicznych
i przedsiębiorców na temat zasad udzielania pomocy publicznej pozwoli w większym stopniu i bardziej efektywnie
z punktu widzenia gospodarki pogodzić rozwój polskich przedsiębiorstw i planowanie inwestycji z celami polskiej
i europejskiej polityki konkurencji.
Działanie 1:
Działania informacyjne wyjaśniające zasady przyznawania pomocy publicznej
W związku z tym, że kwestie pomocy publicznej dotyczą bardzo dużej liczby podmiotów i instytucji (w samej
tylko aplikacji SHRIMP, mającej docelowo stać się centralnym rejestrem pomocy de minimis, w 2010 r. było
zarejestrowanych 3 200 podmiotów), ważne jest docieranie z informacją do jak największego grona odbiorców.
W tym celu zorganizowane zostanie spotkanie z przedstawicielami mediów poświęcone omówieniu zasad i celów
przyznawania pomocy publicznej. Ponadto, w każdym roku realizacji niniejszej Polityki konkurencji, prowadzona
będzie promocja Raportu o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom.
Zadania:
Spotkanie z przedstawicielami mediów poświęcone omówieniu zasad i celów przyznawania pomocy
1.
publicznej
Promowanie Raportu o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w poprzednim roku
2.
>> POLITYKA KONKURENCJI
47
Działanie III.A.3.1.
Działania informacyjne wyjaśniające zasady przyznawania pomocy publicznej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Spotkanie z przedstawicielami mediów poświęcone omówieniu zasad i celów przyznawania
pomocy publicznej
1
1
1
Priorytet 4:
Dążenie do zmniejszenia liczby naruszeń prawa konkurencji przez przedsiębiorstwa
świadczące usługi użyteczności publicznej poprzez zwiększanie świadomości ich szkodliwości na
poziomie regionów
Realizując założenia Polityki konkurencji na lata 2008-2010, rozpoczęto działania zmierzające do upowszechnienia
wiedzy o zastosowaniu prawa konkurencji na szczeblu lokalnym. W szczególności odbiorcami kampanii informacyjnej
były gminy oraz należące do nich przedsiębiorstwa. W jej ramach wydano np. broszurę Konkurencja na rynkach
lokalnych wraz z wybranym orzecznictwem Prezesa UOKiK (druk: 2009 r., nakład: 12 tys.) oraz przeprowadzono
szkolenia w tym zakresie.
Biorąc pod uwagę dużą liczbę decyzji dotyczących antykonkurencyjnych praktyk na szczeblu lokalnym, działania te
powinny być kontynuowane i intensyfikowane, w szczególności odnośnie konkretnych branż i sektorów, w przypadku
których decyzji tych jest szczególnie dużo, np. sektor wodociągów i kanalizacji.
Na tym etapie proponuje się ponadto poszerzyć krąg odbiorców kampanii informacyjnej o konsumentów, którzy
mogą być poszkodowani przez dostawców, np. usług komunalnych (zwykle gminy), nie zdając sobie sprawy ze
swoich praw.
Działanie 1:
Działania informacyjno-edukacyjne kierowane do samorządów i przedsiębiorców
będących ich własnością
Do 2007 r. Polityki konkurencji zakładały głównie edukację przedsiębiorców oraz konsumentów w zakresie
konkurencji. Wraz z wejściem w życie Polityki konkurencji na lata 2008-2010 działaniami edukacyjnymi z zakresu
ochrony konkurencji objęto jeszcze jedną grupę podmiotów, a mianowicie samorządy lokalne. W kolejnej Polityce
konkurencji działania te będą kontynuowane.
Samorządy lokalne, a w szczególności gminy, stykają się z prawem konkurencji na kilku różnych płaszczyznach:
jako nabywcy dóbr i usług,
>
jako podmioty regulujące niektóre sfery obrotu gospodarczego,
>
jako przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą lub jako właściciele mający bezpośredni wpływ na
>
działania przedsiębiorców.
Orzecznictwo Prezesa UOKiK dostarcza wielu przykładów spraw prowadzonych przeciwko gminom lub powiązanym
z nimi podmiotom, w związku z dopuszczaniem się przez nie działań antykonkurencyjnych na rynkach lokalnych.
Najczęściej są to praktyki nadużywania pozycji dominującej na rynku. Jak się wydaje, część naruszeń konkurencji
wynika ze słabej wiedzy gmin dotyczącej prawa ochrony konkurencji lub niedostatecznej determinacji
w egzekwowaniu jego przestrzegania przez podległe gminie podmioty. Świadczy o tym, wspominany już fakt,
że można zaobserwować dużą powtarzalność niektórych typów naruszeń – skutkujących niemal identycznymi
sprawami. Niezbędne są zatem działania edukacyjne podnoszące świadomość i wiedzę samorządów lokalnych
w zakresie ochrony konkurencji.
Zadania:
Opracowanie bazy adresów mailowych wszystkich samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością,
1.
która posłuży do dystrybucji wszystkich komunikatów i notatek prasowych przygotowywanych z tego zakresu.
Dystrybucja drogą mailową wszystkich komunikatów i notatek prasowych dotyczących konkurencji na rynkach
lokalnych do samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością
Zorganizowanie konferencji/szkoleń z zakresu ochrony konkurencji kierowanych do władz lokalnych oraz
2.
kadry zarządczej spółek miejskich
Przygotowanie komunikatów i notatek prasowych na temat decyzji dotyczących konkurencji na rynkach
3.
lokalnych
48
>>
Działanie III.A.4.1.
Działania informacyjno-edukacyjne kierowane do samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Opracowanie bazy adresów mailowych samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością
1
Udział liczby komunikatów i notatek prasowych poświęconych konkurencji na rynkach lokalnych
wysłanych do wszystkich samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością, w stosunku do
liczby wszystkich komunikatów i notatek prasowych z tego zakresu
100%
Szkolenia z zakresu ochrony konkurencji kierowane do władz lokalnych oraz kadry zarządczej
spółek miejskich
9
Udział liczby komunikatów i notatek prasowych dotyczących konkurencji na rynkach lokalnych
(w tym odnoszących się do wybranych decyzji Prezesa UOKiK z tego obszaru), w stosunku do
liczby wszystkich decyzji dotyczących konkurencji na rynkach lokalnych
40%
Priorytet 5:
Działania edukacyjno-informacyjne w sektorach regulowanych
Jakkolwiek obowiązek prowadzenia działań edukacyjno-informacyjnych dotyczących konkurencji spoczywa przede
wszystkim na Prezesie UOKiK, to jednak wysiłki jego wspierane są przez podobne działania realizowane przez
regulatorów sektorowych promujących kwestie dotyczące rozwoju konkurencji na rynkach, których dotyczą
ich kompetencje. Szczególnie ważne są tutaj działania kierowane do konsumentów. Przykład otwieranych na
konkurencję rynków usług telekomunikacyjnych, czy lotniczych oraz korzyści z tego płynące dla konsumentów
pozwalają lepiej zrozumieć opinii publicznej wagę rozwoju konkurencji dla gospodarki i życia społecznego.
W ramach niniejszego Priorytetu realizowane będą, kierowane do różnych grup odbiorców, działania dotyczące
rynku telekomunikacyjnego, energetycznego oraz rynku usług lotniczych.
Działanie 1:
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze
energetycznym
W sektorze energetycznym działania informacyjno-szkoleniowe prowadzi Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
U podstaw działań edukacyjno-informacyjnych Prezesa URE leży założenie, że znajomość praw i obowiązków oraz
umiejętne wykorzystywanie tej wiedzy w praktyce warunkuje odbiorcom podmiotowość w relacjach z silniejszym
uczestnikiem rynku energii, jakim jest przedsiębiorstwo energetyczne: tylko odbiorca energii odpowiednio
poinformowany może skutecznie dbać o własne interesy.
Prezes URE konsekwentnie prowadzi politykę zmierzającą do wyposażenia odbiorców w odpowiednią wiedzę,
informację i narzędzia tak, aby w konsekwencji stali się świadomymi partnerami biorącymi udział w procesie
liberalizacji rynku energii. Z badań przeprowadzonych przez Pracownię Badań Społecznych w 2010 r. wynika, że
ok. 89 proc. odbiorców w gospodarstwach domowych nie wie, że może zmienić sprzedawcę energii. Stan wiedzy
konsumenckiej wpływa zaś na rozwój konkurencji na rynku. Jednocześnie odbiorcami energiii paliw są nie tylko
konsumenci, ale również instytucje, wśród których również istnieje potrzeba prowadzenia działań edukacyjnych.
Ponadto w procesie liberalizacji rynków tego sektora niezbędna jest również współpraca przedsiębiorców
energetycznych.
Działania informacyjno-szkoleniowe Prezesa URE skierowane są zatem do trzech grup odbiorców: konsumenci
(indywidualni odbiorcy paliw i energii), odbiorcy instytucjonalni, przedsiębiorstwa energetyczne.
Edukacja odbiorcy energii stanowi jeden z priorytetów w działaniach Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Działania informacyjne dla tej grupy odbiorców odbywają się w formie organizowanych przez Urząd warsztatów
i szkoleń. Część z tych szkoleń kierowana jest bezpośrednio do konsumentów, część zaś – do przedstawicieli
ośrodków pomocy społecznej oraz rzeczników konsumentów, którzy na co dzień zajmują się pomocą odbiorcom.
Celem szkoleń i warsztatów jest budowanie świadomości reguł funkcjonowania rynku energii, ekonomicznych
i prawnych aspektów zasady TPA (prawa do zmiany sprzedawcy energii elektrycznej), warunków i stanu liberalizacji
rynku energii elektrycznej oraz wpływu tego procesu na sytuację odbiorców, a także edukacja warunkująca
efektywniejsze użytkowanie energii przez gospodarstwa domowe.
Urząd będzie kontynuował służenie bieżącą pomocą w postaci działającej w URE infolinii – Jak zmienić sprzedawcę –
Centrum Informacji dla Odbiorców Energii. Aby umożliwić łatwy i tańszy dostęp do telefonicznych porad na poziomie
lokalnym, Centrum będzie kontynuowało działanie także w każdym z Oddziałów Terenowych Urzędu.
Prezes URE wspiera także odbiorców instytucjonalnych promując zakupy energii elektrycznej w przetargach.
Prowadząc działania edukacyjno-informacyjne promujące prawo swobodnego wyboru sprzedawcy Prezes URE
stykał się z licznymi skargami, opiniami i wnioskami świadczącymi o trudnościach, jakie napotykają gminy i inni
odbiorcy instytucjonalni przy próbach zmiany sprzedawcy energii, w tym o nieudanych przetargach, których
niepowodzenie wynikało m.in. z nietrafnego stosowania procedur prawa zamówień publicznych lub prawa
>> POLITYKA KONKURENCJI
49
energetycznego. Wychodząc naprzeciw trudnościom, jakie napotykają odbiorcy instytucjonalni Urząd Regulacji
Energetyki opracował przykładową dokumentację przetargową, z której korzystać mogą tacy odbiorcy (np. gminy)
przy zakupie energii elektrycznej dla potrzeb budynków użyteczności publicznej i komunalnych, szkół i przedszkoli,
przychodni lekarskich itp. Dokumentacja przetargowa dostępna jest na stronach internetowych URE, a w latach
2011-2013 prowadzone będą działania promujące zakupy energii elektrycznej w przetargach oraz tworzenie
tzw. grup zakupowych, dzięki czemu wzmocniona zostaje siła negocjacyjna odbiorców instytucjonalnych w relacjach
z przedsiębiorstwem energetycznym.
URE podejmuje szkolenia kierowane do przedsiębiorstw energetycznych prowadzone bezpośrednio w regionach
przez Oddziały Terenowe URE. Szkolenia te dotyczą propagowania kodeksów dobrych praktyk, zasady TPA, relacji
z odbiorcami oraz problematyki społecznej odpowiedzialności biznesu. Jednym z priorytetów Urzędu Regulacji
Energetyki jest propagowanie społecznej odpowiedzialności biznesu energetycznego (CSR – Corporate Social
Responsibility).
W ramach promowania reguł CSR w branży energetycznej Urząd Regulacji Energetyki opracował Dobre praktyki
sprzedawców energii elektrycznej oraz Operatorów Systemów Dystrybucyjnych, a także Dobre praktyki
sprzedawców gazu ziemnego i Operatorów Systemów Dystrybucyjnych. Dobre praktyki są rekomendowane przez
Prezesa URE do wykorzystania przez przedsiębiorstwa energetyczne przy opracowywaniu przez nie własnych
Kodeksów Dobrych Praktyk. Na lata 2011-2013 planowane są działania promujące tworzenie kodeksów dobrych
praktyk przez przedsiębiorstwa energetyczne we współpracy z odbiorcami, z uwzględnieniem wzorców zawartych
w ww. dokumentach opracowanych przez URE. W pracach nad dokumentem Prezes URE uwzględnił potrzeby
odbiorców energii pamiętając o kwestii klarowności procedury zmiany sprzedawcy.
Decyzją Prezesa URE (z dn. 17 marca 2011 r.) powołany został również zespół, w ramach którego planowane jest:
przeprowadzenie kolejnego, trzeciego już badania ankietowego społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
energetycznych, przeprowadzenie pierwszego badania ankietowego społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw
ciepłowniczych, oraz przygotowanie Poradnika wdrażania społecznej odpowiedzialności biznesu w branży
energetycznej.
Zadania:
Prowadzenie poradnictwa i kampanii informacyjnej skierowanej do konsumentów (indywidualnych odbiorców
1.
paliw i energii), w szczególności w zakresie możliwości i sposobu zmiany dostawcy energii
Wspieranie odbiorców instytucjonalnych poprzez kampanię edukacyjną na rzecz zakupu energii elektrycznej
2.
w przetargach, w tym promowanie tworzenia grup zakupowych
Przeprowadzenie kampanii edukacyjnej adresowanej do przedsiębiorstw energetycznych, w tym promowanie
3.
tworzenia kodeksów dobrych praktyk uwzględniających klarowną procedurę zmiany sprzedawcy
Działanie III.A.5.1.
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze energetycznym
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Poradnictwo i kampanie informacyjne skierowane do konsumentów (indywidualnych odbiorców
paliw i energii), w szczególności w zakresie możliwości i sposobu zmiany dostawcy energii
100%
Wsparcie odbiorców instytucjonalnych poprzez kampanię edukacyjną na rzecz zakupu energii
elektrycznej w przetargach, w tym promowanie tworzenia grup zakupowych
100%
Kampania edukacyjna adresowana do przedsiębiorstw energetycznych, w tym promowanie
tworzenia kodeksów dobrych praktyk uwzględniających klarowną procedurę zmiany sprzedawcy
100%
Działanie 2:
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze
komunikacji elektronicznej
W tym sektorze działania informacyjno-szkoleniowe prowadzi Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, poprzez
podległy mu urząd (UKE). Szczególnie istotne jest wzmocnienie pozycji konsumentów na tym rynku poprzez
zwiększenie wśród nich znajomości praw i obowiązków w relacjach z silniejszym uczestnikiem rynku – dostawcą
usług telekomunikacyjnych. Z punktu widzenia rozwoju konkurencji ważna jest zwłaszcza kwestia mobilności
konsumentów. Co prawda świadomość możliwości zmiany usługodawcy jest prawdopodobnie znacznie większa niż
ma to miejsce w przypadku dostaw energii, jednak wciąż wielu konsumentów, szczególnie osób starszych, nie zna
przysługujących im praw, w szczególności możliwości przenoszenia numeru. UKE w najbliższych latach realizacji
Polityki konkurencji na lata 2011-2013 zamierza kontynuować działania skierowane do konsumentów, m.in. poprzez
aktywność Centrum Informacji Konsumenckiej (w ramach którego działa strona internetowa www.cik.uke.gov.pl
oraz Infolinia 801 900 853) oraz komunikaty w mediach. Ponadto UKE planuje kontynuację działalności wydawniczej
poprzez produkcję broszur oraz dystrybucji filmów edukacyjnych m.in. za zakresu przenoszenia numerów.
50
>>
Ponadto w procesie rozwoju konkurencji na rynkach tego sektora niezbędna jest również współpraca przedsiębiorców
telekomunikacyjnych. W celu wspierania równoprawnej i skutecznej konkurencji w zakresie świadczenia usług
telekomunikacyjnych, a także zapewnienia użytkownikom najlepszej ochrony przed cyberprzestępczością Urząd
podjął działania związane z certyfikacją usług telekomunikacyjnych. Program Certyfikat Prezesa UKE obejmuje
5 kategorii: Certyfikat Uczciwy Transfer, Certyfikat Bezpieczny Internet, Certyfikat Bezpieczny Telefon, Certyfikat
Seniora, Certyfikat Bez Barier.
Certyfikowanie usług telekomunikacyjnych w kategoriach: Uczciwy Transfer, Bezpieczny Internet oraz Bezpieczny
Telefon ma za zadanie przede wszystkim dopingowanie działań przedsiębiorców telekomunikacyjnych związanych
z podnoszeniem jakości świadczonych usług oraz zapewnieniem bezpieczeństwa użytkowników, w tym przede
wszystkim dzieci i młodzieży. W ten sposób Prezes UKE chce zwrócić uwagę wszystkich użytkowników na problem
związany z ich bezpieczeństwem w sieci oraz kreować wśród nich potrzebę wykorzystywania dostępnych na rynku
narzędzi mogących zapewnić możliwie najwyższy poziom zabezpieczenia przed przestępczością w sieci.
Realizując Program Certyfikat Prezesa UKE w kategoriach: Certyfikat Seniora oraz Certyfikat Bez Barier, Prezes
UKE kieruje się potrzebą wyrównania szans osób starszych oraz osób niepełnosprawnych w dostępie do usług
telekomunikacyjnych. Głównym celem jest stworzenie specjalnej obsługi dla tych osób oraz ułatwienie im
poruszania się na rynku usług telekomunikacyjnych. Chodzi o to, aby mogły korzystać z nowych technologii oraz
nowych tańszych form komunikacji.
Do Programu Certyfikat Prezesa UKE mogą przystąpić wszyscy przedsiębiorcy telekomunikacyjni, spełniający
określone przez Prezesa UKE warunki dla danej kategorii Programu. Certyfikat nadawany jest na okres 12 miesięcy
od dnia jego przyznania. Certyfikat może być przedłużony na kolejne okresy. Roczny okres ważności certyfikatu
mobilizuje do utrzymywania i podnoszenia konkurencyjności ofert przedsiębiorców.
Zadania:
Prowadzenie poradnictwa i kampanii informacyjnej skierowanej do konsumentów, w szczególności w zakresie
1.
możliwości przenoszenia numerów
Wspieranie rozwoju konkurencji między przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi polegającej na podnoszeniu
2.
jakości usług poprzez Program „Certyfikat Prezesa UKE”
Działanie III.A.5.2.
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze komunikacji elektronicznej
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Poradnictwo i kampania informacyjna skierowana do konsumentów, w szczególności w zakresie
możliwości przenoszenia numerów
100%
Wspieranie rozwoju konkurencji między przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi polegającej na
podnoszeniu jakości usług poprzez Program Certyfikat Prezesa UKE
100%
Działanie 3:
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji
w sektorze rynku lotniczego
Do najważniejszych działań w ramach Polityki konkurencji podejmowanych w odniesieniu do rynku usług lotniczych
należy obecnie liberalizacja obsługi naziemnej. W celu sprawnego wprowadzenia zmian prawnych z tego zakresu,
szczególnie potrzebne są działania informacyjne skierowane do przedsiębiorców działających na przedmiotowych
rynkach, w tym takie, które umożliwiają wymianę uwag i komentarzy między organami państwa a podmiotami
prowadzącymi działalność gospodarczą w nowych warunkach.
Urząd Lotnictwa Cywilnego planuje organizację cyklicznych seminariów z udziałem przedstawicieli rynku
lotniczego, a w szczególności agentów obsługi naziemnej, celem szerzenia wiedzy na temat regulacji prawnych
i zasad wykonywania działalności w zakresie obsługi naziemnej przy poszanowaniu zasad uczciwej konkurencji.
Zadania:
Organizacja seminariów z udziałem przedstawicieli rynku lotniczego
1.
Działanie III.A.5.3.
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze rynku lotniczego
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Organizacja seminariów z udziałem przedstawicieli rynku lotniczego
1
-
>> POLITYKA KONKURENCJI
51
OBSZAR B:
ODDZIAŁYWANIE NA OTOCZENIE KONKURENCJI NA POZIOMIE MIĘDZYNARODOWYM
Konkurencja jest zjawiskiem o zasięgu nie tylko lokalnym, czy krajowym, ale nierzadko dotyczy znacznie szerszych
obszarów. Często mamy do czynienia z bezpośrednim konkurowaniem ze sobą przedsiębiorstw na jednolitym rynku
całej Unii Europejskiej lub nawet na rynku globalnym. Konsekwencją tego są również zagrożenia dla konkurencji,
które coraz częściej wykraczają poza granice kraju czy Wspólnego Rynku. Niezbędne jest zatem dostrzeganie
w ramach realizacji polityki konkurencji jej szerszego kontekstu i podejmowanie działań w celu wspierania
konkurencji na rynku krajowym również poprzez działania na arenie międzynarodowej.
Wspieranie rozwoju konkurencji na Wspólnym Rynku przybierze w latach 2011-2013 szczególny wymiar ze względu
na przypadającą na drugą połowę roku 2011 prezydencję Polski w Radzie Unii Europejskiej. Polska jako pierwsze
państwo z Tria, obejmującego także Danię i Cypr, będzie przewodniczyć pracom Rady. UOKiK będzie odpowiedzialny
za działania związane z przygotowaniami do prezydencji, jak i samym jej przebiegiem. Szczególnie istotne staje
się więc zintensyfikowanie kontaktów z organami Unii Europejskiej, państwami będącymi obok Polski członkami
Tria, a także korzystanie z doświadczeń państw poprzednio sprawujących prezydencję. Kontynuowane będzie
zaangażowanie Urzędu w posiedzenia grup roboczych i komitetów instytucji Unii Europejskiej.
Działalność Urzędu na arenie międzynarodowej nie powinna jednak ograniczyć się wyłącznie do aktywności
będącej konsekwencją członkostwa w Unii Europejskiej. Polska jest członkiem organizacji międzynarodowych,
których celem głównym (lub jednym z głównych celów) jest ochrona konkurencji. W szczególności ze względu na
dążenie UOKiK do zorganizowania corocznej konferencji Międzynarodowej Sieci Konkurencji (ICN) w roku 2013,
2014 lub 2015 konieczne jest dalsze zaangażowanie Urzędu w inicjatywy podejmowane w ramach grup roboczych
tej organizacji.
Priorytet 1:
Aktywne działania na rzecz polityki konkurencji w ramach prezydencji Polski w UE
W drugiej połowie 2011 r. Polska będzie przewodniczyć Radzie Unii Europejskiej, co wiąże się z prowadzeniem
prac w poszczególnych grupach roboczych Rady. Umożliwia to kształtowanie agendy, co z kolei pozwala na
uwzględnienie priorytetów kraju w pracach Rady. W celu zapewnienia ciągłości i spójności prac Rady w dłuższym
niż sześciomiesięczna prezydencja okresie, kolejne trzy kraje obejmujące przewodnictwo w Radzie ściśle ze sobą
współpracują. W przypadku Polski Trio obejmuje jeszcze Danię i Cypr, przewodniczące obradom Rady, odpowiednio
w pierwszej i drugiej połowie 2012 r. Współpraca w ramach Tria pozwala uzgodnić priorytety poszczególnych
państw, umożliwiając zarazem wspólne forsowanie uwzględnienia w agendzie inicjatyw istotnych z ich punktu
widzenia.
Działanie 1:
Sprawne uczestnictwo w pracach polskiej prezydencji
Głównym zadaniem Państwa w ramach prezydencji jest sprawne i konstruktywne prowadzenie obrad grup roboczych
Rady. Urząd odpowiedzialny jest za prowadzenie obrad Grupy Roboczej ds. Konkurencji (G.12), w ramach Rady
ds. Konkurencyjności, będzie również jednostką współpracującą w przypadku spraw, które prowadzone będą
przez inne jednostki rządowe, szczególnie w kwestiach dotyczących aspektów związanych z polityką konkurencji.
Zasadne jest zatem zarówno właściwe prowadzenie spotkań Grupy Roboczej, jak i merytoryczne wspieranie innych
jednostek rządowych, w ramach prac prowadzonych przez nie Grup Roboczych.
Zadania:
Sprawne prowadzenie prac Grupy Roboczej ds. Konkurencji
1.
Wspieranie instytucji rządowych w pracach prowadzonych przez nie Grup Roboczych
2.
Działanie 2:
Współpraca w ramach Tria
Jak już zostało wspomniane, współpraca w ramach Tria może ułatwiać wprowadzenie inicjatyw istotnych z punktu
widzenia poszczególnych krajów. Jedną z takich inicjatyw, lansowaną przez Danię, jest poprawa konkurencyjności
gospodarki unijnej, poprzez stymulowanie kultury konkurencji, tj. skłonności przedsiębiorców do konkurowania
i innowacyjności, inklinacji konsumentów do poszukiwania najlepszych ofert oraz woli i zdolności państwa do
uwzględniania konkurencji w procesie wprowadzania nowych i rewizji już istniejących regulacji.
Urząd stoi na stanowisku, iż inicjatywa taka jest cenna i zasługuje na wsparcie. Tym samym zasadna jest praca nad
nią i dążenie do jej realizacji.
Zadania:
Wspieranie inicjatywy duńskiej w sprawie kultury konkurencji
1.
52
>>
Priorytet 2:
Działania na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony konkurencji w otoczeniu
międzynarodowym Polski
Aktywna praca na forum organizacji międzynarodowych jest niezbędnym elementem polityki konkurencji.
Z jednej strony Polska zyskuje realny wpływ na rozwój międzynarodowej polityki konkurencji, z drugiej uczestniczy
w wymianie informacji i know-how z innymi krajami o rozwiniętej gospodarce rynkowej.
Działanie 1:
Promowanie zasad ochrony konkurencji poprzez aktywne uczestnictwo w działaniach
na forum organizacji międzynarodowych i Unii Europejskiej
Jeśli chodzi o organizacje międzynarodowe o zasięgu globalnym, których przedmiotem zainteresowania jest
rozwój ochrony konkurencji w gospodarce światowej, Polska jest członkiem: Organizacji Współpracy Gospodarczej
i Rozwoju oraz Międzynarodowej Sieci Konkurencji.
Współpraca na arenie międzynarodowej w ramach wspierania rozwoju konkurencji jest polem wymiany
doświadczeń organów antymonopolowych z całego świata, pozwalającym na wypracowanie optymalnego modelu
polityki konkurencji na poziomie krajowym. Szczególnie istotne znaczenie ma możliwość oceny praktycznego
funkcjonowania niektórych rozwiązań prawodawstwa antymonopolowego innych państw, co niejednokrotnie
wyznacza kierunek zmian legislacyjnych w polskim prawie.
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju jest organizacją międzynarodową o profilu ekonomicznym
z siedzibą w Paryżu skupiającą 34 wysoko rozwinięte i demokratyczne państwa. Misją OECD jest wspieranie państw
członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. Polska
jest członkiem OECD od 1996 r.
Z punktu widzenia polityki konkurencji, na forum OECD szczególnie istotna jest działalność Urzędu w ramach
Komitetu Konkurencji (KK OECD) oraz powiązanych z nim grup roboczych, stanowiąca źródło wiedzy oraz platformę
do nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzynarodowych. Aktywny udział UOKiK na tej płaszczyźnie
współpracy jest nieocenionym źródłem wiedzy z zakresu prowadzonych postępowań antymonopolowych oraz
stosowanych rozwiązań prawnych, jak również okazją do zaprezentowania polskich doświadczeń szerokiemu
spektrum odbiorców. Udział w pracach KK OECD daje możliwość analizy porównawczej sytuacji w Polsce i innych
państwach członkowskich.
Międzynarodowa Sieć Konkurencji (ICN)
Międzynarodowa Sieć Konkurencji (International Competition Network) jest jedyną organizacją międzynarodową
o zasięgu globalnym, zajmującą się wyłącznie zagadnieniami prawa konkurencji, której członkami są krajowe
i międzynarodowe organy ochrony konkurencji.
ICN została założona w 2001 r. Obecnie skupia ponad 100 krajowych organów ds. konkurencji z państw o różnych
systemach prawnych. W ramach ICN odbywają się roczne konferencje i warsztaty tematyczne – z udziałem
członków określonych grup roboczych. W ramach tej organizacji członkowie pracują nad określonymi projektami
polegającymi na wypracowywaniu rozwiązań dotyczących szczegółowych problemów z zakresu prawa konkurencji.
Oprócz wspomnianych warsztatów, członkowie grup roboczych współpracują głównie przez Internet, telefon,
teleseminaria i seminaria.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów został członkiem Międzynarodowej Sieci Konkurencji w listopadzie 2001 r.
Pracownicy UOKiK uczestniczą w pracach pięciu grup roboczych, m.in. w Grupie Roboczej ds. karteli (Cartels
Working Group) oraz Grupie Roboczej ds. koncentracji (Merger Working Group).
Ważnym elementem współpracy z ICN będzie dążenie UOKiK do zorganizowania corocznej konferencji ICN w roku
2013, 2014 lub 2015.
Kolejnym zadaniem służącym realizacji niniejszej polityki, jest aktywność Polski na forum organizacji działających
w ramach Unii Europejskiej (UE).
Europejska polityka konkurencji powinna odgrywać aktywną rolę w procesie zachowywania jednakowych reguł
gry na rynku wewnętrznym, bowiem dzięki wolnej i uczciwej konkurencji na całym obszarze UE przedsiębiorstwa
europejskie będą w stanie stawić czoła presji ze strony konkurentów światowych. Harmonizacja przepisów
jest niezbędna w celu zapewnienia skutecznego stosowania wspólnotowych reguł konkurencji i właściwego
funkcjonowania mechanizmów współpracy.
Europejska Sieć Konkurencji (ECN)
Ze względu m.in. na prezydencję Polski w Radzie UE zaangażowanie Urzędu na forum Europejskiej Sieci
Konkurencji (European Competition Network), która służy wypracowywaniu spójnej i efektywnej europejskiej
>> POLITYKA KONKURENCJI
53
polityki konkurencji przez Komisję i organy antymonopolowe państw członkowskich, powinno stanowić priorytet.
Niezbędny jest aktywny udział pracowników UOKiK w dyskusjach i wymianie doświadczeń odbywających się na
kilku zasadniczych płaszczyznach, to jest: podczas corocznych spotkań szefów urzędów antymonopolowych oraz
podczas spotkań plenarnych, gdzie omawiane są ogólne zagadnienia horyzontalne dotyczące funkcjonowania
Sieci, a także w ramach prac horyzontalnych grup roboczych oraz sektorowych podgrup, czy wreszcie spotkań ad
hoc, odbywających się w celu omówienia określonych aktualnych zagadnień i problemów dotyczących stosowania
europejskich reguł ochrony konkurencji. Prace i wymiana doświadczeń w strukturach Sieci rozszerzają konwergencję
w stosowaniu prawa materialnego i procedur prawa konkurencji w UE, zarówno poprzez oddziaływanie wertykalne,
to jest KE na krajowe organy antymonopolowe, ale także horyzontalne – pomiędzy wszystkimi członkami ECN.
ECA (European Competition Authorities)
Nieformalna organizacja Europejskich Organów Antymonopolowych stanowi forum spotkań prezesów europejskich
urzędów antymonopolowych. Celem ECA jest wzmacnianie współpracy między urzędami antymonopolowymi, która
przyczynić ma się do bardziej efektywnego stosowania krajowego, jak i europejskiego prawa konkurencji. Współpraca
ta przybiera formę, między innymi spotkań, prac w grupach roboczych, wymiany informacji i doświadczeń.
Najistotniejszym punktem spotkań jest prezentowanie osiągnięć każdego urzędu, zmian w prawodawstwie oraz
najnowszego orzecznictwa. W 2011 r. UOKiK będzie gospodarzem konferencji organizowanej przez ECA.
Kolejnym z zadań służących realizacji polityki konkurencji w ramach tego Działania, jest wspieranie konkurencji
na szczeblu regionalnym, przede wszystkim ramach Środkowoeuropejskiej Inicjatywy Współpracy Organów
ds. Konkurencji (CECI).
Środkowoeuropejska Inicjatywa Współpracy Organów ds. Konkurencji (CECI)
UOKiK aktywnie uczestniczy w pracach Środkowoeuropejskiej Inicjatywy Współpracy Organów ds. Konkurencji
(Central European Competition Initiative), od 2003 r. stanowiącej forum wymiany najlepszych praktyk organów
antymonopolowych z Austrii, Czech, Słowacji, Słowenii, Polski i Węgier. Ze względu na podobne położenie
geopolityczne, Urząd powinien dalej realizować ideę pogłębiania współpracy z państwami Europy Środkowej
poprzez organizację wspólnych przedsięwzięć, takich jak konferencje i seminaria (do tej pory UOKiK zorganizował
4 spotkania w ramach CECI).
Zadania:
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony konkurencji na forum globalnym
1.
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony konkurencji na forum europejskim
2.
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestr
3.
zegani
a zasad ochrony konkurencji na forum regionalnym
(środkowoeuropejskim)
Działanie III.B.2.1.
Aktywne działania na forum międzynarodowym
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Udział w posiedzeniach struktur OECD zajmujących się kwestiami konkurencji (% posiedzeń
z obecnością przedstawiciela UOKiK)
80%
80%
80%
Udział w posiedzeniach struktur UE zajmujących się kwestiami konkurencji (% posiedzeń
z obecnością przedstawiciela UOKiK)
50%
50%
50%
Organizacja spotkań organizacji o charakterze europejskim lub regionalnym (ECN, ECA, CECI)
3
Liczba odpowiedzi udzielanych przez UOKiK na nieformalne zapytania i kwestionariusze
podmiotów zagranicznych
100
Działanie 2:
Promowanie zasad ochrony konkurencji w otoczeniu międzynarodowym Polski
poprzez współpracę bilateralną
Biorąc pod uwagę postępujące procesy globalizacji oraz integracji gospodarczej coraz istotniejsze wydaje się
postrzeganie polityki konkurencji szerzej niż tylko w kontekście gospodarki danego kraju. Dla Polski podstawowym
punktem odniesienia w tym kontekście jest polityka konkurencji na szczeblu Unii Europejskiej. W sytuacji, w której
pomiędzy krajami Unii nie istnieją żadne bariery handlowe bardzo dużego znaczenia nabiera to, czy wszystkie
kraje UE postępują w sposób zgodny z regułami prawa konkurencji. W przypadku Unii mamy do czynienia z licznymi
mechanizmami kontrolnymi, dyscyplinującymi poszczególne kraje. Na straży stosowania przepisów Traktatu stoi
ponadto Komisja Europejska oraz odpowiednie sądy.
54
>>
Bardziej problematyczne pod tym względem są relacje z krajami, z którymi Rzeczpospolitą łączą intensywne
kontakty handlowe oraz które prowadzą inwestycje w naszym kraju, a w których prawo konkurencji funkcjonuje
w mniejszym zakresie lub na innych zasadach.
W interesie gospodarczym Polski jest zatem wykorzystywanie wszelkich możliwych środków, aby wspierać rozwój
polityki konkurencji w tych krajach. Szczególnie ważne wydaje się wspieranie zachodzących tam procesów
liberalizacji, które prowadzą do rozbicia monopolistycznych struktur rynku i pojawienia się konkurencji na równych
zasadach, a więc konkurencji, w którą mogą angażować się również podmioty pochodzące z Polski. Trzeba bowiem
pamiętać, że podmioty z tych krajów często funkcjonują na rynku polskim, a ich siła rynkowa może negatywnie
oddziaływać na rozwój konkurencji. Ponadto bardzo istotne jest także rozwijanie przez te kraje kontroli koncentracji
w kształcie zbliżonym do tego jakie obowiązuje w Unii Europejskiej, a więc również w Polsce.
W latach 2011-2013 drogą do realizacji tego typu działań będą kontakty bilateralne organu antymonopolowego.
Podstawowym zadaniem w ramach tego Działania jest rozwijanie bezpośrednich kontaktów polskiego organu
antymonopolowego z jego odpowiednikami z krajów będących ważnymi partnerami Polski, które nie są częścią Unii
Europejskiej i nie mają w pełni rozwiniętej polityki konkurencji (w tym z krajów sąsiednich, np. z Ukrainy).
Zadanie to przewiduje przede wszystkim organizowanie szkoleń i wizyt studyjnych w UOKiK, które służyłyby
rozpowszechnianiu najlepszych praktyk wypracowanych przez polski organ antymonopolowy oraz rozwiązań
obowiązujących we Wspólnocie Europejskiej. Celem tych działań będzie wspomaganie rozwoju polityki konkurencji
u naszych najważniejszych partnerów handlowych spoza UE.
Obecnie obowiązują trzy umowy o współpracy, których sygnatariuszem jest UOKiK:
umowa o współpracy w dziedzinie polityki antymonopolowej zawarta między rządem Rzeczypospolitej Polskiej
1.
a rządem Federacji Rosyjskiej z dnia 15 marca 1994 r.,
umowa o współpracy między Prezesem UOKiK RP a Komitetem Antymonopolowym Ukrainy z dnia
2.
5 czerwca 1997 r.,
umowa o współpracy zawarta pomiędzy Prezesem UOKiK a węgierskim urzędem antymonopolowym podpisana
3.
dnia 14 października 2009 r.
W latach 2011-2013 Prezes UOKiK będzie kontynuował współpracę bilateralną z ww. partnerami.
Zadania:
Przeprowadzenie wizyt studyjnych/szkoleń organizowanych przez organ antymonopolowy (lub z udziałem jego
1.
pracowników) dla odpowiedników z krajów rozwijających system ochrony konkurencji
Działanie III.B.2.2.
Działania wspierające organy antymonopolowe w krajach rozwijających system ochrony konkurencji
Wskaźniki realizacji
2011
2012
2013
Wizyty studyjne/szkolenia organizowane przez organ antymonopolowy (lub z udziałem jego
pracowników) dla odpowiedników z krajów rozwijających system ochrony konkurencji, łącznie
z udziałem pracowników UOKiK w konferencjach organizowanych w tych krajach
3
>> POLITYKA KONKURENCJI
55
Harmonogram realizacji priorytetów „Polityki konkurencji na lata 2011-2013”
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Poziom I
Oddziaływanie bezpośrednio na proces konkurencji w gospodarce, czyli na działających na poszczególnych
rynkach przedsiębiorców
Obszar A
Ochrona i wspieranie konkurencji w gospodarce
Priorytet 1
Intensyfikacja działań w celu eliminacji zmów przetargowych
Działanie 1
Rozwijanie mechanizmów systemowego eliminowania zmów w ramach realizacji procedur przetargowych
Opracowanie wskazówek dotyczących zmów przetargowych dla organów
rozpisujących przetargi
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK, UZP
Wzmocnienie współpracy pomiędzy UOKiK i UZP w celu wypracowania
rozwiązań eliminujących potencjalne zmowy
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK, UZP
Działanie 2
Analiza funkcjonujących w kraju rozwiązań dotyczących organizacji przetargów pod kątem przeciwdziałania antykonkurencyjnym
porozumieniom
Rozpoczęcie analizy funkcjonujących w Polsce rozwiązań dotyczących
przetargów pod kątem uzyskania optymalnej synergii z prawem
konkurencji
01.01-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 2
Monitorowanie przestrzegania prawa konkurencji na rynkach usług lokalnych zmonopolizowanych i podlegających
reorganizacji
Działanie 1
Monitorowanie zmian dotyczących konkurencji na rynkach usług komunalnych podlegających reorganizacji
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług wywozu i utylizacji
odpadów w związku z wejściem w życie nowych regulacji prawnych
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług publicznego transportu
zbiorowego w związku z wejściem w życie nowych regulacji prawnych
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK
Monitorowanie zmian na lokalnych rynkach usług przewozów taksówką
i przewozów okazjonalnych
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Podjęcie działań w celu eliminacji powtarzających się naruszeń prawa konkurencji na rynkach lokalnych
Badanie rynków lokalnych pod kątem wykrywania określonych
nieprawidłowości i podejmowanie kompleksowych interwencji
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 3
Weryfikacja i uaktualnienie systemowego podejścia do oceny porozumień pomiędzy przedsiębiorcami
Działanie 1
Weryfikacja i uaktualnienie sytemu wyłączeń grupowych w polskim prawie antymonopolowym
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie konkurencji
rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących porozumień wertykalnych
i ewentualne opracowanie nowego rozporządzenia
01.01-31.05.2011
UOKiK
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących
porozumień w sektorze ubezpieczeniowym
01.01-31.03.2011
UOKiK
Zbadanie celowości dalszego funkcjonowania w polskim prawie
konkurencji rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących sektora pojazdów
samochodowych i ewentualne opracowanie nowego rozporządzenia
01.01.2012-
-31.05.2013
UOKiK
Opracowanie nowego rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących
porozumień specjalizacyjnych i badawczo-rozwojowych
01.01-31.12.2011
UOKiK
Działanie 2
Rozwijanie programu leniency w celu dalszego podnoszenia efektywności zwalczania karteli
Dokonanie przeglądu efektów funkcjonowania systemu leniency w polskim
prawie konkurencji
01.01-31.12.2012
UOKiK
Modyfikacja przepisów dotyczących leniency
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
56
>>
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Obszar B
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w sektorach regulowanych
Priorytet 1
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w telekomunikacji
Działanie 1
Opracowanie nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
Zakończenie procesu nowelizacji ustawy Prawo telekomunikacyjne
01.01.2011-
-25.05.2011
MI, UKE
Działanie 2
Analiza stanu konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych
Zakończenie postępowań dotyczących 10 badań rynków telekomunika-
cyjnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Rozpoczęcie postępowań dotyczących 12 badań rynków telekomunika-
cyjnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Działanie 3
Przeprowadzenie przetargów, konkursów na rezerwację częstotliwości radiowych
Przeprowadzenie przetargu na częstotliwości z zakresu 2,3 GHz dla
potrzeb szerokopasmowych systemów radiokomunikacyjnych, pracujących
w służbie ruchomej
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Przeprowadzenie przetargu na częstotliwości z zakresu 2,500-2,570
oraz 2,620-2,690 GHz dla potrzeb szerokopasmowych systemów
radiokomunikacyjnych, pracujących w służbie ruchomej
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Kontynuowanie przetargów na częstotliwości z zakresu 3,4-3,6 GHz dla
potrzeb bezprzewodowej transmisji danych, w służbie stałej
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Kontynuowanie przetargów na częstotliwości z zakresu 3,6-3,8 GHz dla
potrzeb bezprzewodowej transmisji danych
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Przeprowadzenie przetargów lokalnych na częstotliwości z zakresu 5,8-5,9
GHz dla potrzeb bezprzewodowej transmisji danych
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Przeprowadzenie, w zależności od wystąpienia zainteresowania
przekraczającego dostępne częstotliwości, przetargów lokalnych na
częstotliwości z zakresu 10,15-10,30 GHz oraz 10,50-10,65 GHz dla
potrzeb szerokopasmowych systemów radiokomunikacyjnych, pracujących
w służbie stałej w konfiguracji punkt-wiele punktów
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Działanie 4
Osiągnięcie symetrii stawek MTR pomiędzy operatorami infrastrukturalnymi działającymi na terenie Polski
Wdrożenie pełnej symetrii stawek MTR
01.01-01.07.2013
UKE
Priorytet 2
Rozwój konkurencji w sektorze mediów elektronicznych poprzez wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej
Działanie 1
Stworzenie podstaw formalno-prawnych umożliwiających wyłączenie analogowej telewizji naziemnej i wprowadzenia
cyfrowej telewizji naziemnej
Uchwalenie ustawy o wdrożeniu naziemnej telewizji cyfrowej
01.01-31.12.2011
UKE, KRRiT, MI
Działanie 2
Prace nad wykorzystaniem częstotliwości w ramach emisji telewizji cyfrowej
Wyznaczenie nadawców programów telewizyjnych mających, wraz z TVP
SA, rozpowszechniać programy w multipleksie I
01.01-31.12.2011
UKE,
KRRiT
Opracowanie docelowych planów zagospodarowania częstotliwości dla
DVB-T i T-DAB
01.01-30.06.2011
UKE
Działanie 3
Zaprzestanie nadawania programów telewizyjnych w sposób analogowy i zastąpienie ich telewizją cyfrową
Wydanie decyzji określającej datę wygaśnięcia rezerwacji częstotliwości
w służbie radiodyfuzyjnej do rozpowszechniania programów telewizyjnych
w sposób analogowy drogą rozsiewczą naziemną
01.01.2012-
-31.07.2013
UKE
Priorytet 3
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w energetyce
Działanie 1
Pełna implementacja rozwiązań zawartych w tzw. trzecim pakiecie liberalizacyjnym w odniesieniu do pozycji i niezależności
regulatora
>> POLITYKA KONKURENCJI
57
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Wdrożenie do polskiego prawa przepisów trzeciego pakietu liberalizacyjnego
w odniesieniu do pozycji i niezależności regulatora
01.01-03.03.2011
MG
Przyznanie regulatorowi nowych kompetencji przewidzianych w trzecim
pakiecie liberalizacyjnym służących rozwojowi konkurencji na rynku
energii elektrycznej i gazu ziemnego
01.01-03.03.2011
MG
Wzmocnienie kadr eksperckich regulatora
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Aktywne uczestnictwo w strukturach międzynarodowych
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Działanie 2
Monitorowanie hurtowego rynku obrotu energią elektryczną
Przeprowadzenie analizy realizacji obowiązków nałożonych na wytwórców
energii w zakresie publicznego obrotu energią elektryczną
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Przeprowadzenie analizy skuteczności realizacji założonych celów
w związku z nałożeniem na wytwórców obowiązku publicznego obrotu
energią elektryczną
01.01.2011-
-31.12.2013
MG, URE
Działanie 3
Przygotowanie regulacji umożliwiających odejście od zatwierdzania taryf na obrót energią elektryczną w grupie taryfowej G
Zakończenie prac nad regulowaniem kwestii pomocy odbiorcom wra-
żliwym
01.01-03.03.2011
MG
Uregulowanie zasad sprzedaży awaryjnej
01.01.2011-
-31.12.2012
MG, URE
Zapewnienie powszechności umów kompleksowych w ofertach alterna-
tywnych sprzedawców
01.01.2011-
-31.12.2012
MG
Działanie 4
Monitorowanie konkurencji na rynku gazu ziemnego
Zakończenie prac nad zmianami w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r.
o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego
oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa
paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym
01.01-31.12.2011
MG
Przeprowadzenie monitoringu procesów w sektorze gazu w celu szybkiego
wykrywania i eliminowania ewentualnych nadużyć
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Przeprowadzenie monitoringu dostępu do sieci i infrastruktury
regulowanej, w tym monitorowanie planów inwestycyjnych dotyczących
rozbudowy połączeń międzysystemowych wraz z budową terminala LNG
zwiększających możliwości dostępu do nowych źródeł gazu
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Przeprowadzenie monitoringu procesu rozszerzenia dostępu do pojemności
magazynowych w tym monitorowanie wprowadzania zmian w instrukcji
operatora magazynowego
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Przeprowadzenie monitoringu skutków zmian w zapisach ustawy o zapasach
w zakresie utrzymywania zapasów na terenie Polski oraz prace nad
wprowadzeniem dalszych zmian
01.01.2011-
-31.12.2013
MG, URE
Działanie 5
Opracowanie i wdrożenie rozwiązań umożliwiających odejście od regulacji cen gazu ziemnego na rynku hurtowym
Opracowanie dokumentu Mapa drogowa zmiany mechanizmów regulacji
wspierających konkurencję na rynku gazu i wprowadzenie rynkowych
metod kształtowania cen gazu
01.01-31.12.2011
URE
Opracowanie i wdrożenie mechanizmów zmierzających do odejścia od
zatwierdzania przez Prezesa URE taryf na hurtowy obrót gazem
01.01-31.12.2011
URE
Priorytet 4
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie kolejowym
Działanie 1
Ujednolicenie warunków prowadzenia działalności gospodarczej podmiotów działających w sektorze kolejowym
Zmiana prawa upadłościowego i naprawczego w zakresie dopuszczalności do
upadłości podmiotów powstałych na podstawie ustawy o komercjalizacji,
restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie
Koleje Państwowe
01.01-31.12.2011
MI
Działanie 2
Zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego
58
>>
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Zmiany prawne mające na celu zwiększenie kompetencji Prezesa Urzędu
Transportu Kolejowego
01.01-31.12.2012
MI, UTK
Działanie 3
Określenie zakresu zapotrzebowania na usługi publiczne w kolejowych przewozach pasażerskich
Stworzenie planu transportowego określającego zakres realizowanych
usług publicznych w międzywojewódzkich przewozach pasażerskich
01.01.2011-
-01.09.2012
MI
Działanie 4
Restrukturyzacja majątkowa spółek Grupy PKP
Przesunięcie elementów infrastruktury i innych składników majątku
pomiędzy spółkami z grupy PKP zgodnie z ich potrzebami i zakresem
prowadzonej działalności
01.01.2011-
-31.12.2013
MI
Działanie 5
Przekształcenia własnościowe w spółkach należących do grupy PKP
Całościowa lub częściowa prywatyzacja spółek PKP Cargo, PKP LHS, PKP
Intercity oraz PKP SKM w Trójmieście
01.01.2011-
-31.12.2013
MI
Przejęcie od PKP SA wykonywania prawa głosu z tytułu posiadania akcji PLK
przewłaszczonych na rzecz Skarbu Państwa
01.01-31.12.2011
MI, MF
Priorytet 5
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w transporcie lotniczym
Działanie 1
Nowelizacja ustawy – Prawo lotnicze, w zakresie obsługi naziemnej, zarządzania lotniskiem, opłat lotniskowych oraz
dostosowania krajowych przepisów do przepisów wspólnotowych – kontynuacja
Uchwalenie nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie obsługi
naziemnej, zarządzania lotniskiem oraz dostosowania krajowych przepisów
do przepisów wspólnotowych
01.01.2011-
-31.12.2013
MI, ULC
Implementacja Dyrektywy WE ws. opłat lotniskowych
01.01.2011-
-31.12.2013
MI, ULC
Działanie 2
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw sprzedaży przewozów lotniczych przez
przewoźników z państw trzecich na terytorium Polski oraz dalszej liberalizacji rynku obsługi naziemnej
Opracowanie projektu nowelizacji ustawy – Prawo lotnicze w zakresie praw
sprzedaży przewozów lotniczych przez przewoźników z państw trzecich na
terytorium Polski
01.01.2011-
-31.12.2013
MI, ULC
Implementacja nowej Dyrektywy 96/67/WE w sprawie dostępu do rynku
usług obsługi naziemnej w portach lotniczych Unii, w przypadku jej
nowelizacji
01.01.2011-
-31.12.2013
MI, ULC
Priorytet 6
Tworzenie i rozwijanie konkurencji w usługach pocztowych
Działanie 1
Likwidacja obszaru zastrzeżonego
Wprowadzenie uregulowań prawnych likwidujących obszar zastrzeżony
01.01.2011-
-31.12.2012
MI, UKE
Działanie 2
Wprowadzenie zasad funkcjonowania operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe w warunkach liberalizacji rynku
Określenie sposobu wyboru operatora publicznego
01.01.2011-
-31.12.2012
MI, UKE
Wprowadzenie nowej metody finansowania powszechnej usługi pocztowej
w oparciu o przyjęte założenia
01.01.2011-
-31.12.2012
MI, UKE
Wzmocnienie kompetencji Prezesa UKE w związku z nowymi zasadami
funkcjonowania operatora publicznego
01.01.2011-
-31.12.2012
MI, UKE
Działanie 3
Działania związane z wprowadzeniem rachunkowości regulacyjnej w sektorze pocztowym, kontrolą cen powszechnych usług
pocztowych i finansowaniem obowiązku świadczenia powszechnych usług pocztowych
Przygotowanie metodologii kalkulacji kosztu netto związanego
z obowiązkiem świadczenia powszechnych usług pocztowych
01.01-01.09.2011
UKE
Przygotowywanie i wdrożenie modelu price cap w odniesieniu do cen
powszechnych usług pocztowych operatora publicznego
01.01.2011-
-31.12.2012
MI, UKE
>> POLITYKA KONKURENCJI
59
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Poziom II
Oddziaływanie na rozwój systemu instytucjonalnego państwa odpowiedzialnego za realizację polityki
konkurencji
Priorytet 1
Usprawnienie funkcjonowania systemu kontroli koncentracji
Działanie 1
Opracowanie zmian dotyczących dwufazowej procedury rozpatrywania koncentracji
Dokonanie analizy możliwości wprowadzenia na gruncie polskim
dwufazowej procedury rozpatrywania koncentracji
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK
Przygotowanie odpowiednich rozwiązań prawnych w tym zakresie
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Zwiększenie nacisku na inne, niż powstanie lub wzmocnienie pozycji dominującej, skutki koncentracji, przy jednoczesnym
szerszym wykorzystaniu metod analizy ekonomicznej w praktyce oceny połączeń
Zwiększenie roli i rozbudowanie analizy skutków koncentracji innych niż
powstanie lub wzmocnienie pozycji dominującej
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Zwiększenie uzasadnionego wykorzystania narzędzi analizy ekonomicznej
w praktyce oceny koncentracji
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Działanie 3
Opracowanie wewnętrznych wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych koncentracji
Opracowanie wytycznych dotyczących analiz zgłaszanych koncentracji
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Wdrożenie wytycznych do praktyki UOKiK
01.01-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 2
Rozwijanie możliwości pozyskiwania materiału dowodowego w postępowaniach dotyczących zwalczania
antykonkurencyjnych porozumień
Działanie 1
Rozwijanie umiejętności aktywnego pozyskiwania przez organ antymonopolowy materiału dowodowego w postępowaniach
zwalczających niedozwolone porozumienia
Szkolenia dla pracowników UOKiK dotyczące przeprowadzania kontroli
i przeszukań
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Dalsze rozwijanie zaplecza organizacyjnego i informatycznego UOKiK
związanego z pozyskiwaniem i analizą dowodów elektronicznych
w postępowaniach
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Doprecyzowanie przepisów prawa antymonopolowego dotyczących kontrolowania przedsiębiorców
Opracowanie zmian przepisów dotyczących kontroli
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Priorytet 3
Zwiększanie funkcjonalności i transparentności procedur w postępowaniach antymonopolowych
Działanie 1
Uaktualnienie i doprecyzowanie przepisów regulujących prowadzenie postępowania antymonopolowego oraz ich
interpretacji
Dokonanie przeglądu przepisów regulujących prowadzenie postępowania
antymonopolowego
01.01-31.12.2011
UOKiK
Przygotowanie zmian w prawie eliminujących problemy proceduralne
występujące w trakcie postępowań przed Prezesem UOKiK
01.01-31.12.2012
UOKiK
Analiza zasadności przygotowania wyjaśnień Prezesa UOKiK dotyczących
interpretacji przepisów ustawy antymonopolowej odnoszących się do
procedury postępowania oraz ewentualne sporządzenie i ogłoszenie
dokumentów tego typu
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Zwiększenie skuteczności systemu karania w postępowaniach przed Prezesem UOKiK
Dokonanie przeglądu przepisów polskiego prawa antymonopolowego
dotyczących karania
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Opracowanie zmian w prawie eliminujących zapisy wywołujące spory
interpretacyjne
01.01.2012-
-31.12.2013
UOKiK
60
>>
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Opracowanie wyjaśnień dla przedsiębiorców dotyczących kar nakładanych
za utrudnianie postępowania lub inne naruszenia procedury postępowania
przed Prezesem UOKiK
01.01-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 4
Usprawnienie działania systemu monitorowania pomocy publicznej
Działanie 1
Podnoszenie sprawności systemu gromadzenia i przetwarzania danych o pomocy publicznej
Zakończenie wdrażania aplikacji SHRIMP jako centralnego rejestru pomocy
de minimis
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Systemowe wprowadzanie nowego narzędzia analitycznego „Raport
o udzielonej pomocy de minimis w danym roku”
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Współpraca polskiego organu antymonopolowego z KE w ramach usprawniania systemu kontroli pomocy publicznej
Kontynuacja współpracy z KE w zakresie wdrażania środków unijnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Współpraca w opiniowaniu nowych regulacji prawnych dotyczących
warunków dopuszczalności pomocy publicznej, a następnie współpraca
w dostosowywaniu prawa krajowego do nowych regulacji
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Współpraca w projektowaniu rozwiązań prawnych z zakresu pomocy
publicznej w związku z nową perspektywą finansową 2013-2020 –
przygotowanie wdrożenia nowej perspektywy finansowej
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 5
Przygotowania do wzmożonych działań z zakresu ochrony konkurencji w trakcie docelowej integracji walutowej
ze strefą euro
Działanie 1
Przygotowania do zapobiegania oraz zminimalizowania wpływu potencjalnych zachowań antykonkurencyjnych oraz nadużyć
cenowych ze strony przedsiębiorców na procesy konkurencyjne oraz poziom cen w gospodarce narodowej w okresie docelowej
integracji ze strefą euro
Przygotowania do zapobiegania oraz zminimalizowania wpływu
potencjalnych zachowań antykonkurencyjnych oraz nadużyć cenowych
ze strony przedsiębiorców na procesy konkurencyjne oraz poziom cen
w gospodarce narodowej w okresie docelowej integracji ze strefą euro
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Poziom III
Oddziaływanie na podmioty z otoczenia procesów konkurencyjnych
Obszar A
Oddziaływanie na otoczenie konkurencji na poziomie krajowym
Priorytet 1
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców dotyczącej kontroli koncentracji oraz badań rynku w postępowaniach
z zakresu ochrony konkurencji
Działanie 1
Przeprowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnej wyjaśniającej działanie systemu kontroli koncentracji
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych oraz
komentarzy kierownictwa UOKiK dotyczących zasad kontroli koncentracji
(w tym odnoszących się do wybranych decyzji Prezesa UOKiK) na stronie
internetowej Urzędu oraz w mediach ogólnopolskich i regionalnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej zasad kontroli
koncentracji skierowanej do przedsiębiorców
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Stworzenie wyjaśnień i wskazówek UOKiK dotyczących prowadzonych w UOKiK badań rynkowych
Przygotowywanie raportów UOKiK z badań konkurencji na określonych
rynkach właściwych w wersji, która umożliwi ich publikację i promocję
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Stworzenie wyjaśnień i wskazówek dotyczących prowadzonych w UOKiK
badań rynkowych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Przygotowanie zakładki strony internetowej UOKiK z informacjami
o zasadach prowadzonych w UOKiK badań rynkowych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Spotkanie z mediami na temat zasad i celów prowadzenia badań rynku
przez UOKiK
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
>> POLITYKA KONKURENCJI
61
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Priorytet 2
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców i społeczeństwa dotyczącej szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień
oraz ich zwalczania
Działanie 1
Kontynuacja działań edukacyjno-informacyjnych dotyczących programu leniency
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych i komentarzy
kierownictwa UOKiK dotyczących zasad programu leniency, w tym
odnoszących się do postępowań Prezesa UOKiK będących jego efektem
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Działania edukacyjno-informacyjne dotyczące szkodliwości antykonkurencyjnych porozumień
Przygotowanie i publikacja komunikatów, notatek prasowych i komentarzy
kierownictwa UOKiK dotyczących szkodliwości antykonkurencyjnych
porozumień wertykalnych oraz przetargowych, w tym odnoszących się do
najważniejszych decyzji Prezesa UOKiK z tego obszaru
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Nawiązanie współpracy UOKiK oraz organizacji przedsiębiorstw i instytucji
(np. PARP, UZP) w zakresie działań informacyjno-edukacyjnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Przeprowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej szkodliwości
antykonkurencyjnych porozumień wertykalnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 3
Zwiększenie wiedzy przedsiębiorców oraz organów administracyjnych dotyczącej przyznawania pomocy
publicznej
Działanie 1
Działania informacyjne wyjaśniające zasady przyznawania pomocy publicznej
Spotkanie z przedstawicielami mediów poświęcone omówieniu zasad
i celów przyznawania pomocy publicznej
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Promowanie Raportu o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom
w poprzednim roku
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 4
Dążenie do zmniejszenia liczby naruszeń prawa konkurencji przez przedsiębiorstwa świadczące usługi
użyteczności publicznej poprzez zwiększanie świadomości ich szkodliwości na poziomie regionów
Działanie 1
Działania informacyjno-edukacyjne kierowane do samorządów i przedsiębiorców będących ich własnością
Opracowanie bazy adresów mailowych wszystkich samorządów
i przedsiębiorców będących ich własnością, która posłuży do dystrybucji
wszystkich komunikatów i notatek prasowych przygotowywanych z tego
zakresu. Dystrybucja drogą mailową wszystkich komunikatów i notatek
prasowych dotyczących konkurencji na rynkach lokalnych do samorządów
i przedsiębiorców będących ich własnością
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Zorganizowanie konferencji/szkoleń z zakresu ochrony konkurencji
kierowanych do władz lokalnych oraz kadry zarządczej spółek miejskich
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Przygotowanie komunikatów i notatek prasowych na temat decyzji
dotyczących konkurencji na rynkach lokalnych
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Priorytet 5
Działania edukacyjno-informacyjne w sektorach regulowanych
Działanie 1
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze energetycznym
Prowadzenie poradnictwa i kampanii informacyjnej skierowanej do
konsumentów (indywidualnych odbiorców paliw i energii), w szczególności
w zakresie możliwości i sposobu zmiany dostawcy energii
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Wspieranie odbiorców instytucjonalnych poprzez kampanię edukacyjną
na rzecz zakupu energii elektrycznej w przetargach, w tym promowanie
tworzenia grup zakupowych
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Przeprowadzenie kampanii edukacyjnej adresowanej do przedsiębiorstw
energetycznych, w tym promowanie tworzenia kodeksów dobrych praktyk
uwzględniających klarowną procedurę zmiany sprzedawcy
01.01.2011-
-31.12.2013
URE
Działanie 2
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze komunikacji elektronicznej
Prowadzenie poradnictwa i kampanii informacyjnej skierowanej do
konsumentów, w szczególności w zakresie możliwości przenoszenia
numerów
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
62
>>
Priorytety/Działania
Okres realizacji
Podmioty realizujące
Wspieranie
rozwoju
konkurencji
między
przedsiębiorcami
telekomunikacyjnymi polegającej na podnoszeniu jakości usług poprzez
Program Certyfikat Prezesa UKE
01.01.2011-
-31.12.2013
UKE
Działanie 3
Działania informacyjno-szkoleniowe dotyczące wspierania konkurencji w sektorze rynku lotniczego
Organizacja seminariów z udziałem przedstawicieli rynku lotniczego
01.01-31.12.2011
ULC
Obszar B
Oddziaływanie na otoczenie konkurencji na poziomie międzynarodowym
Priorytet 1
Aktywne działania na rzecz polityki konkurencji w ramach prezydencji Polski w UE
Działanie 1
Sprawne uczestnictwo w pracach polskiej prezydencji
Sprawne prowadzenie prac Grupy Roboczej ds. Konkurencji
01.07.2011-
-31.12.2011
UOKiK
Wspieranie instytucji rządowych w pracach prowadzonych przez nie Grup
Roboczych
01.07.2011-
-31.12.2011
UOKiK
Działanie 2
Współpraca w ramach Tria
Wspieranie inicjatywy duńskiej w sprawie kultury konkurencji
01.01.2011-
-31.12.2012
UOKiK
Priorytet 2
Działania na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony konkurencji w otoczeniu międzynarodowym Polski
Działanie 1
Promowanie zasad ochrony konkurencji poprzez aktywne uczestnictwo w działaniach na forum organizacji międzynarodowych
i Unii Europejskiej
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony
konkurencji na forum globalnym
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony
konkurencji na forum europejskim
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Prowadzenie działań na rzecz wdrażania i przestrzegania zasad ochrony
konkurencji na forum regionalnym (środkowoeuropejskim)
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Działanie 2
Promowanie zasad ochrony konkurencji w otoczeniu międzynarodowym Polski poprzez współpracę bilateralną
Przeprowadzenie wizyt studyjnych/szkoleń organizowanych przez organ
antymonopolowy (lub z udziałem jego pracowników) dla odpowiedników
z krajów rozwijających system ochrony konkurencji
01.01.2011-
-31.12.2013
UOKiK
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Pl. Powstańców Warszawy 1 < 00-950 Warszawa
tel.: 22 55 60 800 < uokik@uokik.gov.pl
www.uokik.gov.pl
ISBN 978-83-60632-61-1
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
plik,382,465,przewodnik po funduszach strukturalnych dla msp na lata 2007 2013
PROGRAMY OPERACYNE NA LATA 2007 2013 w 5
Kalendarz roku szkolnego na lata 2011 2029
Projekt Strategii Polityki Spolecznej na lata 2014 2020
Krajowa strategia zatrudnienia na lata 2007 2013
plik,382,465,przewodnik po funduszach strukturalnych dla msp na lata 2007 2013
Programy unijne na lata 2007 2013 2
Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Grodek na lata 2011 2014
ropuszynska surma,Przedsiębiorstwo na rynku UE ,POMOC PAŃSTWA JAKO ELEMENT POLITYKI KONKURENCJI UEx
4 Wpływ polityki konkurencji i polityki przemysłowej na działania2
Harmonogram na lata 2007 2011
Program realizacyjny NPBRD na lata 2013 2020 (2013)
[2013] Strategia Rozwoju Lublina na lata 2013 2020
1 Lista planowanych projektów prywatyzacyjnych na lata 2008 2011
Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego [NPBRD] na lata 2013 2020
Polityka spójności lata 2007-2013, Fundusze Unijne
więcej podobnych podstron