ALFABET TYBETAŃSKI

Alfabet tybetański powstał w VII wieku, na samym początku wprowadzania buddyzmu do

Tybetu. Miał on umożliwić tłumaczenie tekstów kanonicznych z sanskrytu. Utworzył go Tunmi
Sambota na polecenie króla Srongtsen Gampo, korzystając z alfabetu używanego
w sanskrycie. Składa się on z 30 podstawowych spółgłosek i 4 samogłosek.

SPÓŁGŁOSKI

Przedstawionym

poniżej tybetańskim

literom

odpowiadają

łacińskie

(angielskie)

odpowiedniki, według systemu transkrypcji Wylie’go. Pokazuje ona jak tybetańskie słowo jest
zapisywane, a nie jak się go wymawia. Dlatego jest to właściwie transliteracja, a nie transkrypcja.

W skład każdej spółgłoski, jako jej integralna część wchodzi samogłoska „a”. Może ona

jednak zostać zmieniona na inną samogłoskę poprzez umieszczenie nad nią lub pod nią
odpowiedniego znaku samogłoskowego.

Po każdej literze występuje kropka oznaczająca jej koniec.

SAMOGŁOSKI

Każda litera w powyższej tabelce zawiera w sobie samogłoskę „a”. Po to ażeby zmienić tę

samogłoskę umieszcza się odpowiedni znak samogłoskowy, powyżej lub poniżej spółgłoski.

W tabelce poniżej pokazano jak w ten sposób zmienia się „A”.

ZŁĄCZENIA SPÓŁGŁOSEK

Kombinacje literowe

Niektóre spółgłoski mogą być złączone ze sobą tworząc litery złożone. Można w ten sposób

łączyć ze sobą dwie lub trzy spółgłoski, przy czym są one podpisywane lub nadpisywane.

Poniżej pokazano „ka” w połączeniu z innymi literami.

1 - ga, 2 - gwa, 3 - gya, 4 - gra, 5 - gha, 6 - gla, 7 - rga, 8 - lga, 9 - sga, 10 - grwa, 11 - rgwa,
12 - rgya, 13 – sgya, 14 – sgra. Trzeba jednak pamiętać, że te dziwne połączenia dźwięków nie
odzwierciedlają wymowy. Na przykład „gra” czyta się jako „tha”.

LITERY SANSKRYCKIE

Litery te umożliwiają transkrybowanie wyrazów sanskryckich i odpowiadają tym literom

z alfabetu sanskryckiego, które nie istnieją w tybetańskim. Są to T, Th, D, N oraz SH. „H” to
visarga, którą wymawia się jak „h” z przydechem. „M” jest anusvarą, reprezentującą nazalizację.
Pozostałe litery odpowiadają długim samogłoskom sanskrytu.

CYFRY

MANTRA

OM MANI PADME MUM