Jak napisać

książ kę?

Każdy z pomysłem może napisać książkę – nie tylko dla swojej własnej przyjemności, ale także aby ją
opublikować oraz aby każdy mógł ją zobaczyć (i być może przeczytać). Jeśli łapiesz się na tkaniu opowieści
w głowie po przeczytaniu ulubionej książki czy relaksując się w parku, rozważ ich spisanie. Chociaż może to
wydawać się trudne, uwierz – możesz to zrobić! Dam ci kilka wskazówek, jak to osiągnąć.

Rozpoczynanie

Kup zeszyt. Albo nawet kilka. Oczywiście możesz wpisywać tekst bezpośrednio do komputera, niestety
jednak nie jest to możliwe w każdej chwili. Dlatego zawsze miej pod ręką długopis i papier bez względu na
to, gdzie jesteś.

Oprawiony w skórę, ciężki notatnik jest najbardziej wytrzymały, może jednak zająć dużo miejsca w plecaku
czy teczce, a zeszyt spiralny być może nie jest tak mocny, aczkolwiek jest łatwiejszy w użyciu. Musisz też
zdecydować pomiędzy papierem milimetrowym a standardowym. Możesz zechcieć coś naszkicować, co
jest łatwiejsze w tym pierwszym. Jest on także przydatny do wcięcia akapitów.

Załóż „czapkę myślenia”. Kiedy masz już notatnik, czas zabrać się za zmorę każdego pisarza – pierwszą
stronę. Za pomocą tych pierwszych stron możesz stworzyć opis swojej historii, w tym konspekt, uwagi
dotyczące bohaterów (możliwe imiona, opisy, ich przeszłość), miejsca – wszystkie te małe rzeczy
wchodzące w skład większej historii. Istnieje kilka zalet takiego podejścia, jak na przykład:

1. Może ci to dać nowe pomysły dotyczące opowieści.
2. Nic się nie marnuje. Możesz opisać postać, która nigdy nie pojawia się w historii, ale wpływa na

kogoś.

3. Zawsze masz coś, na co możesz się powołać, gdy brakuje ci pomysłów.

Stwórz konspekt. Zarys ten pomoże ci zdefiniować ciągłość twojej narracji – początek, rozwój fabuły i
postaci, tworzenie najważniejszych wydarzeń prowadzących do konfliktu i punktu kulminacyjnego, aż
wreszcie rozstrzygnięcie i zakończenie.

Początek historii jest często najtrudniejszym etapem. Najlepszym na to sposobem jest jak „najszersze”
rozpoczęcie. Dla przykładu, chcesz napisać powieść kryminalną, a interesujesz się II Wojną Światową.
Zapisz to sobie: kryminał, IIWŚ. Obie te kategorie są szerokie, ale łącząc się automatycznie zawęża się pole
możliwości. Przynajmniej masz teraz okres, w którym historia się wydarzy. Skup się. Coś tajemniczego
stało się podczas II Wojny Światowej. Skup się jeszcze bardziej. Czy ta historia ma charakter osobisty czy
ogólny? Dla dobra przykładu rzeknijmy, że osobisty, historia jednego żołnierza. Kiedy to się odbywa? Czas
wojny jest oczywisty, ale w końcu to historia konkretnej osoby. Może być tylko powiązana z wojną.
Powiedzmy, że opowieść rozpoczyna się w naszych czasach, co prowadzi do kolejnego pytania: „Co dalej?”
Ułóżmy scenariusz początkowy. Główny bohater odnajduje dziennik – dokładniej dziennik swojego

dziadka – z II Wojny Światowej. To dziwne, ponieważ dziadek nigdy nie wrócił z wojny, i nikt nie wie, co się
z nim stało. Może w tym właśnie pamiętniku bohater odnajdzie odpowiedź. Odpowiedzieliśmy już na parę
kluczowych pytań, kto jest bohaterem, kiedy to wszystko ma miejsce itd. Nie wiemy jeszcze tylko
„dlaczego?” To jedna z rzeczy, którą trzeba odkryć. W jaki sposób? Po prostu zadaj sobie to pytanie.

Rozwijaj swoje postacie. Zacznij z najbardziej oczywistym. W tym przypadku mamy już dwóch bohaterów
– młody mężczyzna i jego dziadek. Możesz określić ich cechy zarówno od razu, jak i poprzez proces.
Dziadek prawdopodobnie był żonaty, dlatego istnieje jeszcze babcia. Jest jeszcze pokolenie pomiędzy
głównymi postaciami – dlatego jeden z rodziców bohatera jest z pewnością synem lub córką. Widzisz,
jakie to łatwe?

Kontynuuj dalej w ten sposób, zaczynając od jednego bohatera po wszystkich innych, z którymi może on
wchodzić w interakcje. Jest prawdopodobne, że w końcu będziesz mieć zbyt dużo postaci i interakcji. Jeśli
chodzi o kryminał, to dobrze. Możesz mieć zapotrzebowanie na nieszczęsnych, jednorazowych chorążych
jak w oryginalnym Star Treku.

W procesie tworzenia postaci w końcu możesz zapytać samego siebie: „co dalej?” Skorzystaj z takich
pytań do rozwijania historii. Wiemy, że młody człowiek chce dowiedzieć się, co stało się z jego dziadkiem.
Mamy dziennik, młody go przeczytał i odkrył historię dziadka, która prowadzi go do małej miejscowości w
Kentucky i jego ciężarnej żony (babcia!), czy na plaże Normandii, gdzie stary znalazł się ranny za liniami
wroga. Nigdy nie udaje mu się dotrzeć do domu. Wiedząc to, widzisz też pytania, aż w końcu pojawia się
wzór:

1. Wydarzenia dzieją się w czasie dzisiejszym, ale także w czasie II Wojny Światowej. Kiedy młody

czyta pamiętnik, jest rok 1944.

2. Aby dodać trochę akcji, młody musi coś zrobić. Ponieważ dziadek nie wrócił do domu, wyślij

młodego do Niemiec na jego poszukiwanie – żywego lub martwego.

3. Gdzie była babcia w tym wszystkim?

Kontynuuj dalej tym procesem, aż w końcu dojdziesz do zakończenia: młody odkrywa dlaczego dziadek
nigdy nie wrócił do domu, a jego pamiętnik już tak. Wszystko musisz zapisywać!

Teraz, gdy już stworzyłeś podstawową historię, naszkicuj konspekt jako oś czasu, w której wydarzenia
przełomowe każdej postaci ciągną się po własnej linii. Będą momenty, w których linie niektórych
bohaterów przetną się, a kilka z nich nawet całkowicie zniknie.

Edytuj. Jeśli uważasz, że fabuła prowadzi do nikąd i nic już nie pomoże – znajdź ostatnie miejsce, w którym
wszystko miało sens i spróbuj kontynuować od tego punktu jeszcze raz. Nie wymagaj od swojej historii,

aby robiła wszystko, co powiesz. Czasami i ona ma swoje własne pomysły. Gdziekolwiek jesteś w tym
procesie, muza może pojawiać się gdzieś indziej. Idź za nią – to część przyjemności z pisania.

Napisz powieść. Ze szkicem historii i postaciami w zanadrzu wiesz, co się dzieje dalej. Powiedz
czytelnikowi, jak bohater ze strony pierwszej dotarł do pięśsetnej!

Pisanie powieśći

Poznaj elementy dobrej powieści. Jeśli chcesz odnieść sukces jako pisarz, przemyśl dwa razy wzięcie kursu
kreatywnego pisania. Lepiej wybierz się na literaturę. Zanim cokolwiek napiszesz, musisz wiedzieć jak
czytać z rozeznaniem i krytycznym okiem.

1. Setting. Settingiem nazywamy w książce czas, miejsce i okoliczności, w jakich historia się

rozgrywa. Nie trzeba oczywiście mówić tego wprost. Dla przykładu:

„Maria zeszła po stromym zboczu wokół zamku. Zanim mogła odejść daleko, jedna z pokojówek jej ojca
zatrzymała ją i powiedziała: ››Król Ferdynand chciałby cię widzieć.‹‹” Fragment ten sugeruje, że Maria –
najprawdopodobniej dość młoda dziewczyna – mieszka w zamku. To z kolei daje wskazówkę czytelnikowi,
że czas, w którym odbywa się historia, ma miejsce w czasach Średniowiecza. Maria jest łacińskim
imieniem, co sugeruje, gdzie dziewczyna może mieszkać, a samo słowo „król Ferdynand” jest ogromnym
tropem. W rzeczywistości żona króla Ferdynanda – Izabela I Kastylijska – zatwierdziła i sfinansowała
wyprawę Krzysztofa Kolumba do Nowego Świata w roku 1492, dlatego powyższa historia mogła mieć
miejsce właśnie w tym czasie.

2. Bohaterowie. Każda historia ma ważnych i tych mniej ważnych bohaterów. To ważne, aby

stworzyć ich interesującymi i odpowiednio przedstawić w powieści. Przedstawianie settingu i
bohaterów jest nazywane ekspozycją.

Jest kilka typów postaci pojawiających się w książkach. Protagoniści są zazwyczaj głównymi bohaterami. Z
kolei dla każdego z nich pojawia się antagonista – postać, która powoduje niezbędne dla historii konflikty.
Czarne charaktery to właśnie zazwyczaj antagoniści, chociaż nie zawsze. Zapamiętaj: często dzieje się tak,
że wróg dla jednej osoby jest bohaterem dla drugiej.

3. Konflikt. Jest to duży problem, z jakich główny bohater musi sobie poradzić, zazwyczaj też powód,

dla którego historia ma miejsce.

Być może Maria, córka króla, miała podjąć decyzję czy pozwolić Kolumbowi użyć hiszpańskich statków i
żeglarzy do jego podróży.

4. Punkt kulminacyjny. Punkt największego napięcia w historii, punkt, w którym czytelnik naprawdę

wstrzymuje oddech.

Maria zrezygnowała z pożyczenia Kolumbowi pieniędzy, a ten pokazuje się w zamku i błaga ją o to
mówiąc, że zrobi w zamian wszystko. Jest to miejsce, w którym dziewczyna musi podjąć ważną decyzję,
który określi cały wynik opowieści.

5. Rozstrzygnięcie. Punkt kulminacyjny zakończony, problem rozwiązany, a wszystko zostało zapięte

na ostatni guzik. Uwaga: jeśli chcesz także zrobić sequel, zostaw przynajmniej jeden lub dwa wątki
niedokończone.

Jeśli chodzi o nasz przykład, Maria zadecydowała o spełnieniu życzenia Kolumba oraz przekonała ojca, aby
i ona sama mogła wyruszyć w wyprawę. Staraj się nie pisać przewidywalnych zakończeń, gdyż czytelnicy
lubią być zaskakiwani.

6. Szczegóły to prawdopodobnie jedne z najważniejszych rzeczy w powieści. Zamiast napisać „niebo

było niebieskie” dodaj, jakiego odcienia niebieskiego było, np. „niebo było jasnego odcienia
indygo”. Ale też nie przesadzaj. Złym przykładem jest np. „niebo było jasnego odcienia indygo,
który podkreślał głęboki spalony onyks piasku, cętkowany musującą pianą grzywacza w odcieniu
seledynowym”.

Nadmierne upiększanie może powodować u czytelnika wrażenie, że autor stara się za bardzo (co zapewne
jest prawdą). Bądź konkretny, ale dodawaj też poetyckie tony do swojego tekstu.

Wypisz wątki. Daje to punkt wyjścia do zakotwiczenia twojej historii. Nie musisz pisać nazbyt dokładnie –
zajmij się po prostu ogólną ideą tego, co się dzieje. W połowie pracy nad książką spójrz na to, co wcześniej
napisałeś. To niesamowite, jak twoje postrzeganie książki mogło ulec zmianie. Możesz zmienić treść
książki, aby dopasować ją do wypiski, albo po prostu to „olać” i kontynuować. Możesz nawet wymieszać
oba sposoby – co tylko chcesz. Pamiętaj, to twoja książka!

Zacznij pisać! To najlepsza część pracy. Jeśli masz problem z rozpoczęciem, po prostu przeskocz do innego
miejsca w historii i pisz. Być może zmienisz kilka rzeczy, właśnie z powodu pisania, które pozwala na
puszczenie wodzy fantazji. Jedyną rzeczą, jaką musisz pamiętać jest to, że musisz być zadowolony z tego
procesu, chyba że chcesz, aby całość trafiła do starego, zardzewiałego kosza.

Pisanie powieśći faktu

Wybierz coś, na czym się znasz, albo na czym chcesz się znać. Twoja powieść faktu może być o miejscu,
gdzie twój czytelnik może odpoczywać na wakacjach. Może być o dzisiejszym społeczeństwie, jakimś
historycznym lub współczesnym liderze czy władcy, albo po prosu o osobie, którą jesteś zainteresowany.
Jedynym zastrzeżeniem do prawdziwej literatury faktu jest to, że muszą to być fakty.

Badania. Każdy ekspert ma przynajmniej jeszcze jedną, nową rzecz do nauki. Nigdy nie będziesz wiedzieć
zbyt dużo na dany temat. Jeśli masz problem ze zbieraniem informacji, spróbuj tego:

1. Przejdź do trybu online. Czasami może to wymagać trochę „kopania”, ale niech wyszukiwarki

świata pomogą ci w poszukiwaniu wiedzy. Śledź nie tylko główne artykuły, ale także te, do których
się odwołują. Pytaj na forach i w innych miejscach, być może inni znają odpowiedź.

2. Przeczytaj inną powieść faktu na ten lub powiązany temat. Autor może widzieć niektóre rzeczy z

innej perspektywy niż ty i może posiadać informacje, których ty nie byłeś świadom.

3. Zapytaj eksperta. Prawdopodobnym jest, że gdzieś w świecie siedzi człowiek, który poświęcił życie

tematu, którym i ty się interesujesz. Poszukaj go, szanuj jego czas i zapytaj, czy jest jeszcze coś
ciekawego i unikalnego.

4. Przeczytaj encyklopedię. Tak, wiem, to nudne zadanie, ale ktoś musi to zrobić. To może być

równie dobrze i ty.

Sformatuj tekst. Niepublikowane książki to także te, które są słabo zorganizowane. Na przykład, nie wolno
pisać o dobrych miejscach na ryby i dobrych plażach w Europie w tym samym rozdziale.

Dodaj obfite opisy. Nikt nie chce czytać nudnych książek! Dobre książki są wzbogacone szczegółami i
kolorami!

Kontynuowanie

Bądź wytrwały. Taksówkarz został zatrzymany na Manhattanie przez młodego człowieka, który zapytał:
„Jak mogę dostać się do Carnegie Hall?” „Praktyka”, odpowiedział taksówkarz. Praktyka czyni mistrza. Pisz
cały czas – nie ważne, czy to część twojej powieści, czy też po prostu jakaś myśl lub obserwacja. Im
częściej to robisz, lepszym się stajesz.

Wciąż zadawaj pytania o swoje motywy, swoją historię i swoje postacie. Wszystko i wszyscy w twojej
historii powinni mieć jakieś powód dla znalezienia się w niej – mówiąc, że liście są zielone, sugerujemy
czytelnikowi, że jest wiosna lub lato. Mówiąc, że postać ma trzydniowy zarost pokazujesz, że jest pod
jakimś przymusem (lub, że jest Hollywoodzkim aktorem). Każda postać ma jakiś motywator, więc zapytaj
ich: „dlaczego chcesz wsiąść w ten samolot i wylecieć samotnie do Maroka?”

Rób sobie przerwy, aby nabrać obiektywności. Pisanie polepsza się z czasem. Po powrocie do pisania
możesz często zobaczyć, co działa, a co nie w twoim stylu pisania, a zauważenie tego, gdy ślęczysz nad
pracą od kilku godzin i masz blokadę może być o wiele trudniejsze. Odstaw rozdział na tydzień i później
wróć do niego, odświeżony i z nowym spojrzeniem

Jeśli masz pisarską blokadę, przestań pisać na parę dni. Posłuchaj też uspakajającej muzyki, aby oczyścić
myśli.

Uzyskaj opinie innych ludzi. Daj komuś do przeczytania swój rękopis. Może dać ci cenne informacje, a
nawet pomóc.

Pozbądź się tego, co nie działa. Jak można się spodziewać, jest tego mnóstwo. Nie bój się usuwania
nadmiaru bohaterów, wątków czy czegokolwiek innego. Nie bój się także dodawać nowych elementów. W
przypadku literatury faktu, nie bój się szukania większej ilości faktów!

Pamiętaj, że wielu pisarzy rezygnuje z wielu projektów zanim znajdą pomysł, który jest wystarczająco
dobry. Spójrz na Veronicę Roth, autorkę Niezgodnej. Na swoim blogu wyznała, że próbowała przynajmniej
48 razy zanim znalazła ideę, której się trzymało, a to zdarzyło się jeszcze w szkole!