Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

Głównymi instytucjami polskiego rynku kapi-

tałowego są Giełda Papierów Wartościowych

w Warszawie, która organizuje giełdowy obrót

instrumentami finansowymi, Krajowy Depo-

zyt Papierów Wartościowych, który dokonuje

rozliczeń transakcji, realizuje zobowiązania

emitentów wobec właścicieli papierów war-

tościowych i przechowuje instrumenty finan-

sowe oraz biura maklerskie, które pośredniczą

w zawieraniu transakcji. Nadzór nad rynkiem

sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

(KDPW) powstał w 1991 r. jako integralna

część Giełdy Papierów Wartościowych w

Warszawie. Od 7 listopada 1994 r. stał się nie-

zależną instytucją działającą w formie spółki

akcyjnej. KDPW jest centralną instytucją od-

powiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie

systemu depozytowego w zakresie obrotu

instrumentami finansowymi w Polsce. Obrót

ten jest wzorowany na światowych wzorcach,

w tym na zasadzie całkowitej dematerializacji

papierów wartościowych. KDPW realizuje tak-

że szereg usług dla emitentów tj.: pośredni-

czenie w wypłacie dywidendy dla akcjonariu-

szy, asymilację, zamianę, konwersję i podział

akcji, realizację prawa poboru.

Istotną rolą Krajowego Depozytu jest również

tworzenie połączeń operacyjnych (tzw. lin-

ków), dzięki którym możliwy jest rozrachunek

transakcji zagranicznych spółek notowanych

na GPW w formule dual-listing. W początku

2012 r. Krajowy Depozyt utrzymuje 17 połą-

czeń operacyjnych z zagranicznymi instytucja-

mi depozytowymi. Dzięki utworzonym linkom

możliwe jest notowanie zagranicznych spółek

na GPW z takich krajów, jak: Austria, Bułga-

ria, Czechy, Estonia, Francja, Kanada, Litwa,

Niemcy, Słowacja, Szwecja, USA, Węgry,

Wielka Brytania, Włochy.

W lipcu 2011 r. nastąpiło przekazanie przez

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

spółce

KDPW_CCP zadań dotyczących pro-

wadzenia rozliczeń transakcji zawieranych na

rynku regulowanym oraz w alternatywnym

systemie obrotu i prowadzenia systemu za-

bezpieczania płynności rozliczeń. W struktu-

rach samego KDPW pozostają funkcje z za-

kresu rozrachunku transakcji oraz centralnego

depozytu papierów wartościowych. Wprowa-

dzając tę zmianę Krajowy Depozyt wypełnia

międzynarodowe standardy oraz znacząco

podnosi konkurencyjność polskiego rynku

kapitałowego.

Do zalet związanych z powołaniem przez

KDPW izby rozliczeniowej typu CCP należą

m.in.:


ograniczenie ryzyka kontrpartnerów po-

przez gwarantowanie transakcji przyjętych

do rozliczenia przez KDPW_CCP,



zwiększenie efektywności zarządzania ry-

zykiem,



zwiększenie katalogu podmiotów upraw-

nionych do pełnienia roli uczestników roz-

liczających (w tym o podmioty zagraniczne,

które do tej pory nie miały takiej możliwo-

ści),



poprawa postrzegania infrastruktury pol-

skiego rynku kapitałowego przez polskie i

zagraniczne instytucje finansowe,



możliwość rozwijania funkcjonalności do-

tyczących procesu rozliczeń i rozrachunku

wg międzynarodowych standardów,



podjęcie współpracy z zagranicznymi CCP

oraz Centralnymi Depozytami.

KDPW_CCP rozlicza transakcje na Głównym

Rynku GPW, rynku NewConnect, Catalyst,

BondSpot, a także Rynku Energii GPW. Wraz

z rozpoczęciem działalności operacyjnej na-

stąpiło także wdrożenie nowego systemu

gwarantowania rozliczeń.

Regulowany rynek pozagiełdowy, na któ-

rym zawiera się przede wszystkim transakcje

hurtowe, zorganizowany jest przez spółkę

BondSpot. Spółka prowadzi działalność w

obszarze hurtowego obrotu obligacjami i bo-

nami skarbowymi w ramach rynku Treasury

BondSpot Poland oraz obligacjami komunal-

Polski rynek kapitałowy

7

Rocznik Giełdowy 2012

nymi, korporacyjnymi i listami zastawnymi w

ramach regulowanego rynku pozagiełdowego

i ASO będących częścią Catalyst.

Nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). Wśród

nadzorowanych przez KNF instytucji są m.in.:

GPW, KDPW, firmy inwestycyjne, firmy ubez-

pieczeniowe, towarzystwa funduszy inwe-

stycyjnych, maklerzy, doradcy inwestycyjni

i emitenci instrumentów finansowych noto-

wanych na GPW. Nadzór nad rynkiem kapi-

tałowym ma zapewnić powszechny dostęp

do rzetelnych informacji na rynku papierów

wartościowych oraz przestrzeganie zasad

uczciwego obrotu i konkurencji przez podmio-

ty działające na rynku. KNF współdziała z or-

ganami administracji rządowej, Narodowym

Bankiem Polskim oraz instytucjami i uczestni-

kami rynku kapitałowego. Zadaniem Komisji

jest także przygotowywanie projektów aktów

prawnych związanych z funkcjonowaniem

rynku kapitałowego oraz upowszechnianie

wiedzy o nim.

Regulacje prawne

Zasady funkcjonowania rynku kapitałowego

w Polsce regulują następujące ustawy:


o ofercie publicznej i warunkach wpro-

wadzania instrumentów finansowych do

zorganizowanego systemu obrotu oraz

o spółkach publicznych;



o obrocie instrumentami finansowymi;



o nadzorze nad rynkiem kapitałowym

Ustawy odnoszą się do trzech głównych

aspektów funkcjonowania rynku kapitałowe-

go: rynku pierwotnego, wtórnego oraz nad-

zoru nad rynkiem. Regulacje ustawowe są

zgodne ze standardami obowiązującymi na

jednolitym europejskim rynku finansowym

wynikającymi z dyrektyw Rady i Parlamen-

tu Europejskiego oraz rozporządzeń Komisji

Europejskiej.

Inne aspekty działania rynku regulują ustawy

między innymi o funduszach inwestycyjnych

(z 27 maja 2004 r. z późniejszymi zmianami)

oraz o obligacjach (z 29 czerwca 1995 r. z

późniejszymi zmianami).

Uczestnicy rynku kapitałowego

KOMISJA NADZORU FINANSOWEGO

Giełda

Papierów

Wartościowych

Uczestnicy rynku kapitałowego

Krajowy Depozyt

Papierów

Wartościowych

Inwestorzy

Indywidualni

Domy

maklerskie

BondSpot SA

Bank

Rozliczeniowy

(NBP)

Emitenci

Inwestorzy

Instytucjonalni

8