Tajemnica wie\
y na poligonie pod Bydgoszczą
We wsi Kabat niedaleko Solca Kujawskiego w czasie II wojny światowej
Niemcy prowadzili testy nad nową bronią rakietową. Ślady prób są
widocznie do dzisiaj.
Psia blaszka
O wsi Grosswalde (Kabat) wiemy niewiele. Gdzieniegdzie widać, \
e stały
tu domostwa. Krzewy, stare drzewa owocowe w środku Puszczy
Bydgoskiej, czasami jakieś cegły. Z map wynika tyle, \
e przed II wojna
światową Grosswalde liczyła około dwudziestu domów, na jej terenie była
nawet szkoła i leśniczówka. Spora leśna wieś. Pewnie niezbyt biedna. Ze
znalezisk - resztki bi\
uterii, mosię\
ny pierścionek z oczkiem zmniejszony
na dziecięcy palec, guzik ,,rich orange'' - masowo sprowadzany przez
Niemców z Wysp Brytyjskich w połowie XIX wieku, blaszka dla psa z
okręgu ,,Bromberg'' nr 3974.
Wydma w Puszczy Bydgoskiej
Fot. Maciej Kulesza
Wieś była idealnym miejscem w okolicy Bydgoszczy na lokalizację poligonu
rakietowego. Poło\
ona w lesie, kilkanaście kilometrów od bram zakładu D.A.G.
Niemcy wysiedlili Kabat na początku lat 40. Przy karczowaniu lasu pracowali
członkowie RAD z obozu na terenie fabryki. Na granicy poligonu znajduje się
Szwedzka Góra - największa wydma w Puszczy Bydgoskiej, której wierzchołek sięga
116 m. Z jej szczytu mo\
na było doskonale obserwować ćwiczenia na poligonie
Miały być dwie, powstała jedna
Fot. Maciej Kulesza
Na poligonie Niemcy planowali wybudować dwie betonowe wie\
e słu\
ące do
obserwacji ćwiczeń na poligonie. Ukończyli tylko jedną. Budowla ma
charakterystyczny kształt i znajduje się na niewielkim wzniesieniu. To dwupiętrowy
budynek z lukami obserwacyjnymi chroniącymi przed odłamkami i dodatkowo
zabezpieczonymi stalowymi płytami. Do środka prowadziły stalowe drzwi,
pozostałości po ich zawiasach zachowały się do dzisiaj. Na piętro wchodziło się po
metalowej drabinie.
Proch rakietowy
Fot. Maciej Kulesza
Jak wynika z niemieckiej dokumentacji, w D.A.G. ruszyła produkcja prochów
rakietowych, którymi wypełniano pociski typu Nebelwerfer. To właśnie na tym
poligonie testowano jakość określonych serii materiału prochowego. Rurowe
wyrzutnie Nebelwerferów znajdowały się poza południowym płotem D.A.G., w rejonie
stacji Emilianowo. Celem był rejon wsi Kabat.
Wyrzutnie rakietowe
Fot. Internet
Nebelwerfery to wieloprowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych.
Jarosław Butkiewicz, prezes Bydgoskiego Stowarzyszenia Miłośników Zabytków
,,Bunkier'' wskazuje, \
e budujący się zakład D.A.G. Fabrik Bromberg w zało\
eniu
miał produkować prochy rakietowe. Na terenie fabryki w Bydgoszczy produkowano
równie\
Nebelwerfery. W związku z tym na początku 1940 r. zapadła decyzja o
stworzeniu doświadczalnego poligonu rakietowego, znajdującego się w bliskiej
odległości od zakładu. Wysiedlono mieszkańców, od lasów wykupiono teren i zaczęła
się wycinka drzew. - Poligon testowy nie został ukończony - dodaje pasjonat historii
D.A.G.
Poligon lotniczy
Fot.. Maciej Kulesza
Po wojnie teren został przejęty przez wojsko polskie, które urządziło tu poligon
lotniczy. Funkcjonował on do lat 90. XX wieku. Teren jest rozległy, jeszcze kilka lat
temu w lesie stała wie\
a kontroli lotów. - Niestety została zniszczona - ubolewa
Jarosław Butkiewicz i dodaje, \
e na ziemi były wyorane sylwetki samolotów słu\
ące
jako cel do nalotów lotniczych. Dziś te sylwetki są ledwie widoczne.
Betonowe bomby
Fot. Maciej Kulesza
Na poligonie nadal mo\
na znalez
ć betonowe ćwiczebne bomby lotnicze, które
zrzucane były z nadlatujących samolotów na wyznaczone w terenie cele. Na zdjęciu
widoczne resztki metalowych lotek.
Cel: wie\
a!
Fot. Maciej Kulesza
Za cel strzelań słu\
yła równie\
betonowa wie\
a, która z jednej strony jest
praktycznie zburzona do połowy, natomiast z drugiej strony jest ostrzelana.
Świadkowie widzieli zawieszone w powietrzu śmigłowce Mi-24, które z broni
pokładowej prowadziły ostrzał wie\
y.
Dwie inne wie\
e
Fot. Maciej Kulesza
Dalszy etap poligonu to ju\
historia Radiowego Centrum Nadawcze w Solcu
Kujawskim. Dwa maszty mają 330 i 289 m wysokości. Ale to ju\
temat na osobny
artykuł.