ĆWICZENIE V
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NICIENI
GLISTNICE CZA
OWIEKA ,ÅšWIC
,KONI ,
PTAKÓW
Rodzina Ascarididae
-Ascaris lumbricoides  Ascaris suum -Parascaris
equorum  -Ascaridia galli, -Ascaridia columbae
Rodzina Ascarididae
rodzaj : Ascaris
Ascaris lumbricoides  glistnica człowieka
Ascaris suum  glistnica świń
rodzaj : Parascaris
Parascaris equorum  glistnica koni
rodzaj : Ascaridia
Ascaridia galli, Ascaridia columbae  glistnica
ptaków
Rodzina Ascarididae - glistowate
" Nicienie duże o białawej barwie
" Zwężone oba końce ciała
" Gruby poprzecznie prążkowany
oskórek
" Otwór gębowy otoczony trzema
wargami
" Zazwyczaj cylindryczna gardziel
" Jaja z grubą trójwarstwową skorupką,
niebruzdkowany zarodek  zygota
Rodzina Ascarididae - glistowate
" Dymorfizm płciowy zaznaczony :
wielkość i kształt
" Brak torebki kopulacyjnej u samców
" Szpara sromowa samic w przedniej
części ciała
" Rozwój bez udziału żywiciela
pośredniego  geohelminty
" Choroby wywoływane przez glisty to 
askariozy, glistnice, Å‚ac. ascariosis
Parascaris equorum  glista końska
" Parascaris equorum - nicienie duże (15-37 cm
długości)
" Pospolite, głównie u zwierząt młodych
" Umiejscowienie  jelito cienkie
Parascaris equorum  glista końska
" Ciemnożółte
" Prawie kuliste
" 80-100 um
" Okryte grubÄ…
skorupkÄ… o
pofałdowanej
powierzchni
Parascaris equorum - biologia
" W środowisku : forma
inwazyjna  jajo z larwÄ…
III stadium (10  15 dni)
" Droga zarażenia : per os
" W żywicielu rozwój z
wędrówką
" Okres prepatentny :
10  15 tygodni
" Okres patentny :
kilka lat
glistnica ptaków
" Ascaridia galli 
5-7.5 cm samiec 6-12 cm samica
(największy nicień pasożytujący u
kur)
Otwór gębowy otoczony 3 wargami
U samców 5 par brodawek
okołostekowych, dwie równe
szczecinki kopulacyjne
Jaja owalne 43-55 x77-94 um
grubościenne nierozwinięte
RODZINA Ascaridiidae
Ascaridia columbae (gołębie) 
2-4 cm samiec, 2-7 cm samica
Ascaridia compar (bażant)
Ascaridia dissimilis (indyki)
glistnica ptaków
" Występowanie  kosmopolityczne w Polsce
powszechne
" Żywiciele: Ascaridia galli- ptaki grzebiące także
kaczki i gęsi
" Umiejscowienie j. cienkie czasem można
stwierdzić w jajowodzie
glistnica ptaków
cykl rozwojowy
Inkubacja jaj do form inwazyjnej
(jajo z L3 ) 10-20 dni w
zależności od temperatury
Okres prepatentny-
5-6 tygodni młode ptaki
8 tygodni starsze ptaki
Okres patentny 9-14 miesięcy
" ĆWICZENIE VI
GLISTNICA ZWIERZ
T
MI
SOŻERNYCH
Rodzina Anisakidae
-Toxocara canis -Toxocara cati
Rodzina Ascarididae
-Toxascaris leonina
Rodzina Anisakidae
- Ascaridae, Ascarididae lub Toxocaridae
Psy, lisy
" Toxocara canis
samiec dł. 99-127 mm
samica dł. 126-198 mm
koty
" Toxocara cati
samiec dł. 30-70 mm
samica dł. 40-100 mm
Rodzina Ascarididae
Psy, lisy,
" Toxascaris leonina
koty
samiec dł. 40-60 mm
samica dł. 65-100 mm
Toxocara canis
żywiciel Pies, lis
Lokalizacja Jelito cienkie
Forma inwazyjna 1. Per os  jajo z larwÄ… L3
i drogi inwazji 2. Per os  larwami L3 z mlekiem
3. Per os - zjedzenie żywiciela paratenicznego z
L3
4. Per os  larwami wydalanymi z kałem
szczeniÄ…t
5. Śródmaciczna
Wędrówka Przez wątrobę, serca, płuca do:
w organizmie Jelita ( u zwierzÄ…t nieodpornych)
Tkanek ( u zwierzÄ…t odpornych)
Okres prepatentny 21-30 dni
Toxocara cati
Żywiciel Kot
Lokalizacja Jelito cienkie
Forma inwazyjna 1. Per os  jajo z larwÄ… L3
i drogi inwazji 2. Per os  larwa L3 z mlekiem
3. Per os  L3 z żywicielem paratenicznym
Wędrówka Przez wątrobę, serce, płuca do :
w organizmie 1. Jelita (zwierzęta nieodporne)
2. Tkanek (zwierzęta odporne)
Okres prepatentny 6-8 tygodni
Toksokaroza
Å‚ac. toxocarosis
1. Inwazja glist, nicieni z rodzaju
Toxocara u ssaków
mięsożernych, np. T. canis u
psów, wilków, lisów; T. cati u
kotów.
2. Inwazja larw nicieni z rodzaju
Toxocara, głównie T. canis u
człowieka.
Toksokaroza u zwierzÄ…t
" wypływ z nosa
" biegunka
" wzdęcie brzucha
" wychudzenie
" zahamowanie wzrostu
" niedokrwistość
" zaczopowanie światła
przewodu
pokarmowego
TOKSOKAROZA LUDZI
Przeciwciała przeciwko glistom z
rodzaju Toxocara stwierdza siÄ™ u ok.
25 % ludzi. Glisty powszechnie
występują u zwierząt mięsożernych,
szczególnie młodych. Zarażenie ludzi i
zwierząt następuje przez zjedzenie
inwazyjnych jaj glist, które zawierają
larwÄ™ III stadium.
Toxascaris leonina
Żywiciel Pies, lis, kot
Lokalizacja Jelito cienkie
Forma inwazyjna i 1. Per os  jajo z larwÄ… L3
drogi inwazji
2. Per os  zjedzenie żywiciela
paratenicznego z L3
Wędrówka w Bez wędrówek rozwój w ścianie
organizmie przewodu pokarmowego
Okres prepatentny 7-10 tygodni
 ĆWICZENIEVII
INWAZJE SA
UKOWCÓW I OWSIKÓW
Rodzina Strongylidae - Strongylus edentatus
-Strongylus equinus Strongylus vulgaris
Rodzaj Triodontophorus -Bidentostomum -
Craterostomum-Oesophagodontus -
Rodzaj Cyatostomum - Cylicocyclus -
Cylicostephanus- Poteriostomum -
Gyalocephalus
Rodzina Strongylidae
" Podrodzina Strongylinae (słupkowce duże)
Rodzaj Strongylus (3 gatunki)
Strongylus edentatus
Strongylus equinus
Strongylus vulgaris
Rodzaj Triodontophorus (7 gatunków)
Triodontophorus serratus
Rodzaj Bidentostomum (1 gatunek)
Rodzaj Craterostomum (2 gatunki)
Rodzaj Oesophagodontus (1 gatunek)
Rodzina Strongylidae
" Podrodzina Cyathostominae (słupkowce małe)
13 rodzajów  w tym : Cyathostomum,
Coronocyclus, Cylicodontophorus,
Cylicocyclus, Cylicostephanus, Petriostomum,
gyalocephalus
52 gatunki !!!
Rodzina Oxyuridae
" Rodzaj Oxyuris
Oxyuris equi  owsica koni
" Rodzaj Enterobius
Enterobius vermicularis  owsica człowieka
Rodzina Heterakidae
" Rodzaj Heterakis  Heterakis gallinarum
" Rodzaj Ganguleterakis  Ganguleterakis dispar
heterakioza drobiu
Słupkowce małe i duże różnią
się między sobą:
" cyklami rozwojowymi ,
" patogennością form
larwalnych i dojrzałych
" lekoopornością
Słupkowce duże
" Rozwój larwalny z
wędrówkami
somatycznymi
" Duża patogennośc
w okresie
prepatentnym i
patentnym inwazji
Strongylinoza
Inwazje słupkowców dużych
" Strongylus edentatus
 B& 22-26 mm, @& 32-43 mm
długości,
 Torebka gębowa pozbawiona
zębów
" Strongylus equinus
 B& 25-35 mm, @& 39-45 mm
długości,
 Torebka gębowa  na dnie
dwie pary stożkowatych
zębów
" Strongylus vulgaris
 B& 14-16 mm, @& 20-21 mm
długości,
 Torebka gębowa  na dnie
dwa płatowate zęby
Strongylinoza
" Triodontophorus spp.
(T. serratus)
" Gyalocephalus spp.
(G. capitatus)
Strongylinoza
" Umiejscowienie  jelito
grube
" Droga zarażenia : per os,
najczęściej na pastwisku 
inwazyjne larwy III stopnia
z wylinkÄ…
" Rozwój w środowisku
około tygodnia
" Larwy oporne na warunki
środowiska zewn.
Cjatostominoza
Inwazje słupkowców małych
" Cyatyhostomum spp.
(C. catinatum)
" Cylicocyclus spp.
(C. nassatus)
" Coronocyclus spp.
(C. coronatus)
" Cylicostephanus spp.
(C. calicatus,
C. longibursatus, C. goldi)
" i inne
A
ącznie w Polsce 25 gatunków należących do kilku rodzajów
Cjatostominoza
" Słupkowce małe - B& do
20 mm, @& do 30 mm
długości, torebki gębowe
o różnym kształcie,
zaopatrzone w zęby lub
listewki
" Pospolita
" Umiejscowienie  jelito
grube
Owsica koni
Oksjuroza (syn. owsica, Å‚ac. oxyuriosis)
Oxyuris equi
15-137 mm długości, o
charakterystycznej
budowie
" Pospolita
" Umiejscowienie 
jelito grube
Oxyuris equi - biologia
" W środowisku : forma
inwazyjna  jajo z larwÄ…
III stadium (2  7 dni)
" Droga zarażenia : per os
" W żywicielu rozwój bez
wędrówki, samica składa jaja w
okolicy okołoodbytowej
" Okres prepatentny :
5 miesięcy
" Okres patentny :
10  14 dni
Owsica ludzi
(syn. Enterobiosis, oxyurosis)
" Najczęstsza robaczyca w krajach
zurbanizowanych
W Polsce badania masowe
wykazały zakażenie owsikiem u:
" 17 % dorosłych
" 38 % dzieci w wieku 7  14 lat
Enterobius vermicularis
" samice majÄ… od 9  12 mm
i 3  5 mm grubości tylna
część zaostrzona i
przejrzysta
" samce długości około 3 
5 mm przy 0,1  0,2 mm
grubości - trudno
dostrzegalny
Enterobius vermicularis
drogi zakażenia
1)retroinwazja
2)per os
a)z pożywieniem
b)przez autoinwazjÄ™
3)inhalacyjna
Heterakioza (Å‚ac. heterakiosis)
" Otwór gębowy otoczony trzema wargami
Heterakis gallinarum
" Samiec długości 7-13 mm
" Samica długości 10-15 mm
Ganguleterakis (Heterakis) dispar
" Samiec 10-15 mm
" Samica 15-17 mm
Heterakioza (Å‚ac. heterakiosis)
Heterakis gallinarum
" Jaja owalne, gładkie, z grubą
skorupkÄ…, zawierajÄ… zygotÄ™ i
materiał zapasowy, o
wymiarach 50-75x30-48 µm.
Heterakis dispar
" Jaja o wymiarach 62-70x41-46
µm, owalne, gÅ‚adkie, z grubÄ…
skorupkÄ…, zawierajÄ… zygotÄ™ i
materiał zapasowy.
Heterakioza (Å‚ac. heterakiosis)
Cykl rozwojowy
Umiejscowienie
j.ślepe