Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości
lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.
Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a take kopiowanie
książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie
praw autorskich niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi
bądź towarowymi ich właścicieli.
Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte
w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo
HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne
szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce
Redaktor prowadzący: Barbara Gancarz-Wójcicka
Projekt okładki: workshop44.eu
Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.
Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail:
onepress@onepress.pl
WWW:
http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/rozinw
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenie, recenzję.
ISBN: 978-83-246-6547-1
Copyright © Maciej Rogala, Helion 2013
Printed in Poland.
Spis treci
Wstp
7
CZ I. DLACZEGO TRACIMY
1. Poniewa jestemy niewolnikami zgubnych emocji
13
Co i dlaczego wybierasz?
13
Zgubny strach i niezdrowa rywalizacja
15
2. Poniewa ulegamy pokusie atwego zarobku
23
Wyglda naprawd kuszco
23
Lot concordem
24
Jak jest w rzeczywistoci?
24
Tracisz, bo jeste „tylko” czowiekiem
27
Wyglda bezpiecznie
33
3. Dlaczego jeszcze ponosimy straty
35
Poniewa przyjmujemy niewaciw perspektyw
35
Poniewa inni dolewaj oliwy do ognia
38
Poniewa trudno znale profesjonalnego
doradc finansowego
40
4
ROZWANY INWESTOR
CZ II. JAKIEJ WIEDZY POTRZEBUJESZ
4. Nie musisz zna si na ekonomii i gospodarce,
a nawet na rynku kapitaowym
45
5. Dlaczego jeszcze ponosimy straty
49
Musisz wiedzie, czego chcesz
49
Co za duo, to niezdrowo
51
Ryzyko i „zdrowe” obawy to Twoi najlepsi przyjaciele
52
Wiedz, e wszyscy chcemy czu si bezpieczni
55
CZ III. JAK NIE STRACI KAPITAU
I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
6. Refleksje o inwestowaniu na szczytach hossy
59
W sidach zgubnego strachu przed ponoszeniem strat
59
Wyka si empati
61
Najgorsza moliwa decyzja podjta
w najgorszym moliwym momencie
66
7. Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
75
Jak rozpozna wyjtkow okazj
75
Czego si boisz i czego powiniene si ba
79
Nie baw si w owc okazji
85
Wybierz bardzo wiadomie mniejsze ryzyko
89
8. Zacznij inwestowa, nie tracc pokory wobec praw rynku
97
Strategie inwestycyjne na specjalne okazje
97
Jeeli nadal masz emocjonalne opory
102
Spis treci
5
CZ IV. EMERYTURA JAKO CEL INWESTYCYJNY
9. Cel inwestycyjny, który uwica rodki
111
Waciwa motywacja, czyli co chcesz osign
111
Kwalifikowane plany emerytalne
115
Przywileje i specjalna ochrona
117
10. Plan nie a tak emerytalny
131
Szeroki wachlarz form i opcji inwestycyjnych
133
Jeszcze raz o atrakcyjnoci produktu
138
Gdy decyzja dojrzewa w nas sama
151
Ty i Twój bank na emeryturze
152
Inwestor po szedziesitce
154
11. W jak najlepszej formie
161
Na co zwracamy uwag
161
12. Okrel swój cel i wybierz skuteczny sposób jego osignicia
175
Zacznij od dobrego przygotowania
175
Okrelenie celu
178
Nadzieja wcale nie ponna
181
Oczekiwana stopa zwrotu
182
Najwiksze ryzyko
186
13. Sposób dojcia do celu skuteczny w kadych warunkach
191
Twoja podró w drobnych odcinkach
192
Skup si na tym, na co masz wpyw
207
Ustal zasady i zachowaj elazn konsekwencj
214
6
ROZWANY INWESTOR
CZ V. W DRODZE DO CORAZ WIKSZEJ
WOLNOCI FINANSOWEJ
14. Zaczynasz od podstawowej potrzeby: bezpieczestwa finansowego
221
15. Jak wyznaczy i zdoby coraz wysze szczyty
229
Przygotuj dobry plan inwestycyjny
229
Strategia przenoszenia dochodów
235
Strategia utrzymania wartoci
237
Bardzo ambitne, ale usprawiedliwione oczekiwania
244
Jak zwikszy szanse na ostateczny sukces
248
Zyski na miar oczekiwa
255
Gdy zaczynasz od strat
259
Praktyczne rady na zakoczenie
267
Okazja inwestycyjna,
której nie powiniene straci
7
Jak rozpozna wyjtkow okazj
Troch historii
Rzeczywisty okres inwestowania w fundusze akcji wynosi od dwóch do
okoo czterech – piciu lat. Niestety, najwicej osób dokonuje wpat
w najgorszych moliwych momentach — na samym szczycie lub blisko
lokalnego szczytu notowa akcji (rysunek 7.1).
Rysunek 7.1. Zmiana wartoci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem najgorszych momentów na dokonanie inwestycji
na rynku akcji
76
JAK NIE STRACI KAPITAU I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
Ju wiesz, kim s te osoby (o najbardziej konserwatywnym podejciu
do lokowania pienidzy), a take z jakiego powodu podejmuj takie de-
sperackie decyzje (z obawy przed utrat kolejnych „pewnych” zysków na
giedzie). „Kochajcy bezpieczestwo” inwestuj tylko wtedy, gdy na ryn-
ku panuje euforia, która daje im iluzj bezpieczestwa. Euforia innych
uczestników rynku, którzy zainwestowali duo wczeniej, sprawia, e
zapomina si o ryzyku inwestycyjnym.
Wielu inwestorów marzy o tym, aby wyj na zero
Niemal nastpnego dnia, z powodu gwatownych spadków, szybko przy-
chodzi otrzewienie, wielkie rozczarowanie. Pechowcy szybko schodz
z oboków na ziemi i zaczynaj marzy tylko o tym, eby wycofa si
bez ponoszenia straty. Wikszo z nich, pomimo gbokich spadków,
wytrzymuje stres i cierpliwie czeka na wzrost rynku, dokadnie do po-
ziomu, przy którym mog wyj bez strat. Wówczas wycofuj pienidze
z uczuciem wielkiej ulgi, a wrcz radoci, e osignli zerow stop
zwrotu w okresie kilku lat (rysunek 7.2)!
Rysunek 7.2. Zmiana wartoci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem czasu trwania inwestycji dokonanych na lokalnych szczytach
notowa, których rentowno z ujemnej wracaa do poziomu 0%
Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
77
Po jakim czasie speniay si marzenia
Pierwsi pechowcy (z 1994 roku) musieli czeka okoo dwóch lat, na-
stpni (z pocztku 1997 roku) take dwa lata, a osoby, które trafiy
najgorzej, na szczyt internetowej gorczki w 2000 roku, dopiero po
ponad piciu latach mogy wycofa nominaln warto zainwestowanych
pienidzy. Nie wiemy, jak dugo bd odrabia straty osoby inwestujce
w pierwszej poowie 2007 roku (w momencie pisania tej ksiki w poo-
wie 2012 roku rynek pozostawa na poziomie o ponad 30% niszym).
Z tego wanie powodu okres inwestycji pechowców trwa od okoo
dwóch do ponad piciu lat i w najlepszym wypadku koczy si wyni-
kiem zero; ju wiemy, e inwestorzy z 2007 roku bd musieli czeka
jeszcze duej.
Nieliczni, prawdziwi szczciarze
Ale jest te druga grupa uczestników funduszy, niestety najmniej licz-
na — inwestujca w najlepszych moliwych momentach, gdy na rynku
panuje panika (rysunek 7.3).
Rysunek 7.3. Zmiana wartoci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2009
ze wskazaniem najlepszych momentów na dokonanie inwestycji
na rynku akcji
Wida te momenty a nadto wyranie. Szczciarze, podobnie jak
pechowcy, s uczestnikami funduszy przez kilka lat. Zarabiaj po kilka-
dziesit procent rocznie. Wanie ci uczestnicy, pechowcy i szczciarze,
78
JAK NIE STRACI KAPITAU I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
bardziej odpowiadaj rzeczywistemu obrazowi funduszy akcji ni osoby
wyraajce opinie w rodzaju: „Inwestuj w fundusze akcji na 30 lat, a
do emerytury, bo to najlepsza forma lokaty na dugi termin”.
Znowu nastay cikie czasy
Wracajmy do rzeczywistoci. Zaómy, e jest ponura, tak jak na poczt-
ku 2009 roku. Minione dwa lata to okres gbokich spadków na giedzie.
W tych okolicznociach wikszo osób boi si inwestowa. Nie intere-
suj nas wysokie zyski. damy gwarancji braku ryzyka od oferentów
lokat. Jeszcze raz spójrz na wykres. Przedstawia on nie tylko histori
naszej giedy w cigu 18 lat, ale take stanowi obraz zachowa ludzkich.
Sporo czasu upyno, mielimy kilka powtarzajcych si cykli, czyli
zmian cen akcji od jednej skrajnoci do drugiej: od skrajnej przeceny
(niedowartociowania) do skrajnego przepacania (przewartociowania).
Akcje to nie pomaracze
Akcje to nie pomaracze
1
i nie cegy. Zmiany cen akcji dz si wa-
snymi prawami, które musisz nie tyle pozna, ile wchon, zaakcepto-
wa emocjonalnie. Przeceny w sklepach z AGD czy ubraniami mamy
dwa razy w roku, czasem nawet czciej. A i tak konsumenci ustawiaj
si w kolejkach, by nie straci okazji do kupienia atrakcyjnej markowej
sukienki lub telewizora przy 30-procentowej obnice. W sytuacji prze-
ciwnej, gdy sprzedawca da od nas zbyt wysokiej ceny, krew nas zale-
wa, miejemy si mu prosto w oczy i niczego nie kupujemy.
A na rynku akcji? Wszystko dzieje si dokadnie odwrotnie. Gdy
jest drogo, wszyscy rzucaj si na towar. Dlaczego? Ju wiesz, e nie
z chciwoci, ale ze strachu, e bdzie jeszcze droej. A gdy jest tanio?
Nikt nie przychodzi do sklepu z akcjami i funduszami. Póki s pene
przecenionego towaru, który nie jest ani zepsuty, ani przeterminowa-
ny. Ale kupujcych nie wida.
1
Sformuowanie, którego uy kiedy Warren Buffet.
Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
79
Czego si boisz i czego powiniene si ba
Widzisz, ile byo prawdziwych okazji inwestycyjnych, momentów, gdy
zarabia si bardzo due pienidze niemal nastpnego dnia po dokona-
niu wpaty i gdy niemal codziennie obserwuje si wzrost zainwestowa-
nych pienidzy?
Prawdziwa okazja zdarza si raz na kilka lat
Tylko cztery w okresie 18 lat! Prawdziwa okazja, moliwo zarobie-
nia pienidzy w kwotach przekraczajcych nasze najmielsze oczeki-
wania zdarza si rednio raz na cztery lata czy pi lat. Prawie nikt
w tych momentach nie rzuca si na ich zakup. Niemal wszyscy omijali
szerokim ukiem sklep z szyldem: Akcje i fundusze akcji, z reklam:
SUPERPRZECENA, nastpna nie wczeniej ni za pi lat.
Wybacz, ale musz Ci w tym miejscu zada pytanie: Czy skorzystae
w przeszoci z cho jednej okazji inwestycyjnej? Jeeli nie, to przyj-
mij do wiadomoci, poczuj ból tego, e stracie wyjtkowe okazje do
zwielokrotnienia kwoty posiadanych oszczdnoci w bardzo krótkim
czasie przy niskim ryzyku. Gdyby cho raz podj trudn decyzj,
przeama strach przed inwestowaniem w najlepszym moliwym mo-
mencie, miaby dzisiaj dwa, trzy razy wicej oszczdnoci.
Chc, aby Ci to zabolao. Chodzi mi wycznie o to, aby kolejna
superokazja inwestycyjna Ci nie omina. Aby zacz si ba utraty
tego wyjtkowego i bardzo rzadkiego momentu.
Jeste szczliwy, bo inni tyle stracili
Wrómy do ponurej rzeczywistoci. Mamy okres gbokich spadków
na giedzie. Indeksy s o 50% poniej swoich maksymalnych notowa.
Panuje wisielcza atmosfera na rynku, jak zawsze w takich momentach.
Tak byo na pocztku 1995 roku, w 1997, 2002 oraz na pocztku 2009
roku. Tak te jest tym razem. Prognozy ekonomistów i analityków s
ponure: wedug nich nie ma co liczy na popraw sytuacji w gospodar-
ce, a tym samym na giedzie.
80
JAK NIE STRACI KAPITAU I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
Pechowcy, osoby, które zainwestoway cae swoje oszczdnoci na
szczycie notowa, maj o poow mniej pienidzy. Ale Ty do nich nie
naleysz, bo w tym samym okresie, korzystajc z lokaty bankowej, zaro-
bie kilka procent. Czy jeste zadowolony? Wiemy, e tak. Przecie
inni stracili tak duo pienidzy. ródem Twojego dobrego samopoczu-
cia jest efekt kontrastu: porównanie z innymi. Ju to analizowalimy.
Na chwil zmie perspektyw
Masz ogromn premi. Teraz chodzi o to, aby tej premii nie straci.
Stwierdzisz: No wanie, dlatego trzymam si z dala od giedy! Nie to
mam na myli. Pomylae, co robi osoby, które notuj tak gbokie
straty? Ci inwestorzy wpacili pienidze do funduszy akcji na samym
szczycie i od tego czasu (moe min rok, a moe nawet pi lat i wicej)
stracili tyle pienidzy. Gdzie s ich oszczdnoci? Wikszoci z nich
nadal w funduszu akcji lub w akcjach. Porównaj swoj sytuacj z sy-
tuacj tych osób i wyka si empati. Pechowcy maj o poow mniej
pienidzy. Pomimo tak gbokiej straty nadal pozostaj przy inwestycji
w fundusz akcji lub bezporednio w akcje. Dlaczego?
Ponownie oce wybrany sposób lokowania
Teraz szybko wró do swoich decyzji i motywacji. Majc na uwadze
sposób inwestowania pechowców, przeanalizuj swój wybór. Zyskae
w tym samym czasie kilkanacie procent, ale zajmujesz zupenie inn
pozycj? Trzymasz oszczdnoci daleko od giedy? Spójrz, jak skrajne s
to postawy: osoby, która wpacia na szczycie ostatniej hossy, i Twoja.
Jeszcze raz zastanów si nad pooeniem i decyzjami takiej osoby
i poszukaj odpowiedzi na pytanie: Dlaczego skrajnie konserwatywne
osoby, nienawidzce ryzyka inwestycyjnego, majc o kilkadziesit pro-
cent mniej pienidzy, nadal naraaj na spadki cae swoje oszczdnoci?
Bo nie maj innego wyjcia. Bo wci maj nadziej, nie na zyski oczy-
wicie, ale na odrobienie straty.
Skoro Ty jeste po drugiej stronie rynku, to powiniene zachowanie
takich inwestorów ocenia jako skrajn nieodpowiedzialno. Czy taka
Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
81
jest w rzeczywistoci Twoja ocena? Myl, e nie. Raczej zrozumiesz,
e to jest dla nich konieczno: stracili poow pienidzy i chc t strat
w jaki sposób odrobi. Skoro decyzja tych osób nie jest nieodpowie-
dzialna, to by moe tak wanie powiniene okreli swój wybór?
Nie bój si spojrze prawdzie w oczy. No dobrze, wiem, e nie po-
wiesz sobie: Jaki jestem niemdry. Rozumiem. Tym bardziej e ja nig-
dy o Twoim zachowaniu tak nie mylaem i nie pomyl. Rzeczywisto
jest bardziej zoona. Chodzi o najwaniejsze pienidze w naszym
yciu, o to, aby je odzyska lub aby ich nie utraci.
Nadzieja dla jednych, wielka szansa dla drugich
Powrómy do sytuacji osób, które zainwestoway na szczycie hossy. Czy
nadzieja na odrobienie 50% strat jest realna? Jeszcze raz spójrz na
wykres (rysunek 7.4).
Rysunek 7.4. Zmiana wartoci indeksu WIG 20 w okresie 1994 – 2012 ze
wskazaniem czasu trwania inwestycji dokonanych na lokalnych szczytach
notowa, których rentowno z ujemnej wracaa do poziomu 0%
Zauwa, e zawsze w przeszoci osoby dokonujce wpaty w naj-
gorszym moliwym momencie z czasem odrabiay cae straty. Skoro
w dugim terminie na rynkach akcji panuje trend wzrostowy, to mo-
na przypuszcza, z duym prawdopodobiestwem, e zostanie pokonany
ostatni najwyszy szczyt notowa cen akcji. Teraz we pod uwag, jakie
82
JAK NIE STRACI KAPITAU I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
to bdzie miao konsekwencje dla kogo, kto dokona zakupu wanie
teraz — podczas gbokiej bessy (rysunek 7.5).
Rysunek 7.5. Zestawienie dwóch hipotetycznych inwestycji w ten sam
instrument podlegajcy gbokim okresowym zmianom, dokonanych
w najgorszym i najlepszym moliwym momencie
Jeeli biecy poziom cen jest niszy o 50% od ostatniego szczytu,
przy powrocie do poziomów maksymalnych dzisiejszy inwestor zyska a
100%. Gdyby „jakim cudem” akcje spady o 80%, powrót do wartoci
maksymalnych byby równoznaczny z piciokrotnym zwikszeniem
zainwestowanej kwoty. Kupujc jednostki uczestnictwa funduszu akcji
dwa lata póniej (przy zaoeniu, e spadki trwaj dwa lata), gdy rynek
powróci do swoich maksymalnych wartoci, (przypumy, e za pi lat)
inwestor pechowiec bdzie szczliwy, e wreszcie wyszed na swoje,
a Ty zarobisz 100, a moe nawet kilkaset procent. Czy to nie kuszca
perspektywa?
Czego si obawiasz?
W takich wyjtkowych momentach zamiast obawia si utraty 10 – 20%
kapitau, skup si na tym, ile moesz straci, trzymajc si z dala od rynku.
Mimo wszystko Twoje obawy s zbyt due. Wszyscy wokoo s zgodni,
e inwestowanie na giedzie w tym momencie to czyste szalestwo. Rozu-
miem Twoje obawy i wiem, e takie bd opinie o rynku w najlepszych
Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
83
moliwych momentach. Ale nie moesz by niewolnikiem zgubnych
emocji.
To przez ten strach ceny akcji s tak nisko. Musisz dokadnie roz-
róni skutek i przyczyn. Dzisiejsza wyjtkowa okazja inwestycyjna,
moe nawet przecena akcji a o 70 – 80%, jest moliwa wycznie w sy-
tuacji, gdy na rynku panuje wisielczy nastrój, gdy wszyscy s pesymi-
stami. Skutkiem tej ponurej atmosfery s wanie tak niskie ceny akcji
i wyceny jednostek funduszy akcji, a nie tylko stanu gospodarki. Ka-
dej gbokiej przecenie towarzyszy nastrój, który nie zachca do inwe-
stowania. Znowu spójrz na wykres. Przyjrzyj si najniszym punktom
na wykresie, czyli najlepszym momentom na dokonanie inwestycji.
Podczas najwikszych okazji inwestycyjnych panowao powszechne
przekonanie, e akcje to najgorsza moliwa inwestycja.
Nie warto szuka porady u specjalistów
W takich sytuacjach nie moesz pyta o porad specjalisty, bo w 90%
usyszysz to samo: Czy pan zwariowa?
Przypominam sobie szkolenie dla pracowników banku w maju
2003 roku, w idealnym momencie na dokonanie wpaty do fun-
duszu akcji. Szkolenie byo powicone funduszom obligacji,
które wtedy cieszyy si ogromnym powodzeniem (w ostatnich
dwóch latach pokazyway prawie 20-procentowe stopy zwrotu).
Uczestnicy uznali, e to jest idealny produkt na ten moment;
w cigu nastpnych 12 miesicy fundusze obligacji odnotoway
kilkuprocentow strat! Nie chcieli nawet sucha o innych ro-
dzajach funduszy, szczególnie o funduszach akcji. Jednak ja pró-
bowaem dry temat i w pewnym momencie zadaem pytanie:
No dobrze, mówicie, e nie macie zamiaru poleca funduszy
akcji, bo to najgorsza moliwa propozycja. Gdyby jednak przy-
szed do banku klient chccy zainwestowa 100 tysicy zotych
w fundusz akcji, co bycie mu powiedzieli? Jedna z uczestniczek
84
JAK NIE STRACI KAPITAU I WYJTKOWEJ OKAZJI INWESTYCYJNEJ
szybko odpowiedziaa: Jak to co? Wybiabym mu z gowy t
gupi decyzj.
Wyobra sobie, e Ty znalaze si w takiej sytuacji. Przypumy,
e idziesz do banku, bo jednak inaczej ni wszyscy oceniasz biec sy-
tuacj. Masz jednak ogromne wtpliwoci. Nie moesz ich nie mie.
Poszukujesz jakiej wskazówki ze strony „fachowca” i syszysz zacyto-
wan wyej porad inwestycyjn. Pomogaby Ci podj waciw de-
cyzj? Oczywicie, e nie (rysunek 7.6).
Rysunek 7.6. Zmiana wartoci indeksu WIG 20 w okresie 2008 – 2009
ze wskazaniem punktu zwrotnego na rynku
Cofnijmy si do niedalekiej przeszoci. Pamitasz luty 2009 roku?
Jakie przewaay opinie na temat rynku? Cay 2009 rok jest stracony
dla inwestycji w akcje. To bezwzgldnie czas na bezpieczne inwestycje,
czas trzymania si z dala od rynku. Nie byo innych opinii, poza nie-
licznymi wyjtkami. I co wydarzyo si w drugim kwartale tego roku?
Cud. W cigu szeciu miesicy mona byo zarobi 50%, a do poowy
2011 — 100%.
Bardzo dobrze, e obawiasz si inwestowa
Mimo wszystko si boisz. Jeszcze raz podkrel, e w peni to rozumiem.
Zamiast poddawa si tym obawom, spójrz na nie z innej strony. Ciesz
si, e je masz. Jeeli odczuwasz strach przed poniesieniem nominalnej
Okazja inwestycyjna, której nie powiniene straci
85
straty, to bardzo dobrze. Przypomnij sobie oszczdzajcych, dla których
najwaniejsze jest bezpieczestwo. Oni inwestowali w akcje bez obaw:
gdy na rynku panowaa euforia. Osoby, które osigaj sukces przy inwe-
stowaniu na giedzie, zawsze s pene obaw o ponoszenie strat, zawsze
s wiadome ryzyka. Rónica midzy nimi a osobami, które trac pie-
nidze, jest taka, e szczciarze potrafi zwalczy swój strach.
A wic jeeli si boisz, to nie masz powodu do zmartwie. Zacznij si
martwi czym zupenie innym: aby nie by niewolnikiem tego strachu
i by nie straci wyjtkowej okazji inwestycyjnej.
Gdy ju spojrzysz na dzisiejsz sytuacj nie tylko w kategoriach stra-
chu przed poniesieniem strat, ale take lku przed utrat wyjtkowej
okazji inwestycyjnej, zapewne zrodzi si w Tobie wtpliwo: No dobrze,
ale skd ja mog wiedzie, e akcje nie spadn o kolejne kilkadziesit
procent, bo bessa bdzie trwaa kolejnych kilka lat?
Nie baw si w owc okazji
Zanim poszukamy wyjanienia Twoich wtpliwoci, chciabym przybli-
y Ci drug grup, która ponosi najwiksze straty na giedzie. Pierw-
sz ju poznae: to osoby skrajnie konserwatywne, które zawsze
trzymaj si z dala od giedy i tylko w wyjtkowych okolicznociach
wpadaj w sida emocji: gdy rynek opanowuje euforia.
S te inwestorzy bdcy duo bliej rynku akcji. W przeszoci osi-
gnli jaki sukces na giedzie. Poznali smak zwycistwa, czasami take
poraki. Osigane wyniki byy bardziej dzieem przypadku ni przemy-
lanych decyzji inwestycyjnych. Oni take s niewolnikami zgubnych
emocji, które z czasem prowadz do fatalnych decyzji inwestycyjnych.
Jak te osoby postrzegaj okresy spadku na giedzie? Dwojako.
Z jednej strony s pene obaw przed ryzykiem poniesienia straty, ale
z drugiej doskonale zdaj sobie spraw z tego, ile mona zarobi, gdy-
by trafio si w sam doek bessy. Jakie maj marzenie w sytuacji kryzy-
sowej? Aby trafi w punkt zero (w te cztery punkty, które tyle razy
pokazywaem Ci na wykresie). Nazwijmy ich „owcami okazji”.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Rozwazny inwestor Wydanie II zaktualizowane
biznes i ekonomia rozwazny inwestor wydanie ii zaktualizowane maciej rogala ebook
Gielda Podstawy inwestowania Wydanie II rozszerzone gield2
Giełda Podstawy inwestowania Wydanie III zaktualizowane
Marketing i public relations w malej firmie Wydanie II zaktualizowane markp2
Badania marketingowe w malej firmie Wydanie II zaktualizowane
Gielda Podstawy inwestowania Wydanie II rozszerzone gield2
Giełda Podstawy inwestowania Wydanie III zaktualizowane
Marketing i public relations w malej firmie Wydanie II zaktualizowane markp2
Gielda Podstawy inwestowania Wydanie III zaktualizowane
więcej podobnych podstron