Klasyfikacja gruntów pod względem rodzaju i uziarnienia

Wymiar ziarna

Wymiar ziarna jest podstawowym kryterium oznaczania gruntów mineralnych, gdy wykorzystuje się frakcje do oceny mechanicznego
zachowania gruntu. Tabela 1 zawiera terminy, których powinno się używać do nazywania poszczególnych frakcji gruntu oraz ich podfrakcji,
wraz z odpowiadającymi im przedziałami wymiarów ziaren.

Gruntami podstawowymi są grunty o jednolitym uziarnieniu (tj. grunty składające się z cząstek tylko jednej frakcji) jak to pokazano w Tabeli
1 (np. żwir Gr, piasek drobny FSa, pył gruby CSi). Pierwsza litera skrótu nazwy frakcji gruntu pisana jest dużą literą.

Tabela 1 – Frakcje, wymiary cząstek

Frakcje gruntu

Podfrakcje

Symbole

Wymiary cząstek

mm

Duże głazy (Large boulder)

LBo

> 630

Głazy (Boulder) Bo

> 200 – 630

Bardzo gruboziarniste

Kamienie (Cobble)

Co

> 63 – 200

Żwir (Gravel)

Żwir gruby (Coarse gravel)

Żwir średni (Medium gravel)

Żwir drobny (Fine gravel)

Gr

CGr

MGr

FGr

> 2,0 – 63

> 20 – 63

> 6,3 – 20

> 2,0 – 6,3

Gruboziarniste

Piasek (Sand)

Piasek gruby (Coarse sand)

Piasek średni (Medium sand)

Piasek drobny (Fine sand)

Sa

CSa

MSa

FSa

> 0,063 – 2,0

> 0,63 – 2,0

> 0,2 – 0,63

> 0,063 – 0,2

Pył (Silt)

Pył gruby (Coarse silt)

Pył średni (Medium silt)

Pył drobny (Fine silt)

Si

CSi

MSi

FSi

> 0,002 – 0,063

> 0,02 – 0,063

> 0,0063 – 0,02

> 0,002 – 0,0063

Drobnoziarniste

Ił (Clay) Cl

≤ 0,002

Wyniki przesiewania i sedymentacji przedstawia się jako krzywą uziarnienia.

Gdy wydzielamy frakcje grube, można wskazać czy jest to rozkład dobrze uziarniony, słabo uziarniony
lub źle uziarniony. Pomocne są wskaźnik krzywiej uziarnienia (C

C

) i wskaźnik uziarnienia (C

U

)

pozwalające na ilościowy opis kształtu krzywej uziarnienia. Jeżeli brakuje pewnego wymiaru cząstek,
grunt klasyfikuje się jako źle uziarniony. Do określania kształtu rozkładu uziarnienia można stosować
również średnicę miarodajną krzywej uziarnienia d

50

, wraz z C

U

i C

C

(zobacz Tablica 2).

Frakcje gruntowe

Nazwa frakcji

Przedział wymiarów ziaren d [mm]

Kamienista (f

k

)

63,0 ÷ 630

Żwirowa (f

ż

)

2,0 ÷ 63,0

Piaskowa (f

p

)

0,063 ÷2,0

Pyłowa (f

π

) 0,002

÷ 0.063

Iłowa (f

I

)

≤ 0.002

10

11
12
13
14

15

16

17

Pył ilasto-piaszczysty

Ił pylasto-piaszczysty

Tablica 2 – Kształt krzywej uziarnienia

Kształt krzywej uziarnienia

C

U

C

C

Bardzo różnoziarniste >

15 1<

C

C

<3

Różnoziarniste

6 do15

< 1

Równoziarniste

< 6

< 1

Źle uziarnione

Przeważnie wysoki

Różnie (przeważnie < 0,5)

Przykłady klasyfikowania gruntów na podstawie uziarnienia

Legenda:

1 zawartość ziaren żwiru (2 mm do

63 mm)

2 zawartość ziaren piasku (0,063 mm

do 2 mm)

3 zawartość ziaren drobnych (< 0,063

mm)

4 zawartość iłu w % masy frakcji

grubych i drobnych (wymiar ziaren <
63 mm)

5 grunty drobnoziarniste (pyły i iły)

6 grunty o mieszanym uziarnieniu

(pylaste lub ilaste żwiry i piaski)

7 grunty gruboziarniste (żwiry i piaski)

S grunt

Patrz również w tablicy A.1.

Gruboziarnistość gruntów

Średnice zastępcze ziaren

drobnoziarniste d

90

< 0,063mm

gruboziarniste d

90

≥ 0,063mm

d

50

< 63mm

bardzo gruboziarniste

d

50

≥ 63mm

Nazwa gruntu

Symbol

Zakres uziarnienia

Piasek gruby

CSa

d

50

> 0,63mm

Piasek średni MSa

0,63mm

≥ d

50

> 0,2mm

Piasek drobny

FSa

d

50

≤ 0,2mm

Tablica B.1 – Wartości wiodące do podziału gruntów mineralnych na podstawie zawartości poszczególnych frakcji

Nazwa gruntu

Frakcja

Zawartość frakcji wt

w % materiału

≤ 63 mm

Zawartość frakcji wt

w % materiału

≤ 0,063 mm

modyfikowana podstawowa

Żwir

20 do 40

> 40

żwirowy

żwir

Piasek

20 do 40

> 40

piaszczysty

piasek

Pył + Ił
(grunty
drobnoziarniste)

5 do 15

15 do 40

> 40

< 20

≥ 20

< 20

≥ 20

< 10

10 do20

20 do 40

>40

nieco pylasty

nieco ilasty

pylasty

ilasty

ilasty

pylasty

pył

pył

ił

ił