2,3 Powstawanie społeczeństwa; socjalizacja

POWSTAWANIE
SPOŁECZEŃSTWA

;

SOCJALIZACJA

POWSTAWANIE SPOŁECZEŃSTWA

Jak powstają

wzory zachowań

? Skąd się biorą?

Odpowiedzią są

eczne

interakcje

Działając ludzie

nawiązują interakcje. Kiedy przestają działać–
nawiązane wcześniej sieci powiązań przestają istnieć.
Każde wejście nowego aktora, powoduje pojawienie
się nowych problemów, budowanie nowych
powiązań, systemów, organizacji…….

Interakcje stanowią klucz dla zrozumienia sposobów
w jakie powstają wzory społecznych zachowań i
organizacje społeczne. To klucz dla zrozumienia
przebiegu

dzia

spo

ecznych

ZACHOWANIE

DAJĄCE SIĘ ZAOBSERWOWAĆ PRZEJAWY
ZEWNĘTRZNE (BEHAVORYZM)

DZIAŁANIE

DAJĄCE SIĘ ZAOBSERWOWAĆ PRZEJAWY
ZEWNĘTRZNE + ŚWIADOMOŚĆ
DZIAŁAJĄCEGO OSOBNIKA
(INTERPRETACJE, ZNACZENIA,
MOTYWACJE…)

INTERAKCJA

ODPOWIEDŹ NA ZACHOWANIA INNYCH
LUDZI (INTER-AKCJE)

DZIAŁANIA SPOŁECZNE

Dzia

ania spo

eczne

, powstają wtedy, kiedy aktor

“

kieruje swoje zachowania

kieruje swoje zachowania”

do innych. Ich celem jest

próba wywarcia wpływu, poprzez różne formy
komunikowania werbalnego czy też pozawerbalnego

Istnieje nieskończona liczba sposobów nawiązywania
relacji z innymi.

Cokolwiek robimy, cokolwiek my

limy,

wszystko to s

przyk

ady dzia

spo

ecznych!

Kluczem do społecznego działania jest

dzia

anie z

innymi, podejmowane w spos

wiadomy.

Działanie społeczne ma charakter

intencjonalny.

Myślenie o innych jest także przykładem działania.

Działania cd.

Nie wszystkie działania są działaniami
mającymi znaczenie społeczne. Kiedy
otwieramy parasol, bo pada deszcz - nie jest to
działanie społeczne

Kiedy jednak otwieram parasol, bo nie chcę
być postrzegana jako osoba niemądra,
chodząca podczas deszczu z zamkniętym
parasolem, to jest to już przykład działania
społecznego (pojawiają się „inni”; spektakl)

Interakcja społeczna

Proces wzajemnego
oddziaływania co najmniej dwóch
osobników ludzkich

INTERAKCJA cd.

GEORG SIMMEL (1858-1918)

W PSYCHOLOGII

– ASPEKTY

PRAKTYCZNE, Np. TRENING
ASERTYWNOŚCI, AUTOPREZENTACJI

W SOCJOLOGII

–

SPOŁECZEŃSTWO
JAKO SIEĆ JEDNOSTKOWYCH
SPOTKAŃ I POWIĄZAŃ
MIĘDZYLUDZKICH

PODEJŚCIA

SOCJOLOGIA SCJENTYSTYCZNA

Interakcja jako wymiana lub gra

(G.Homans)

Rola kary i nagrody, częstość ich
otrzymywania

Gra między podejmującymi decyzje
racjonalnymi osobnikami (modele
matematyczne)

O sumie zerowej

O sumie zmiennej („dylemat więżnia”)

Dylematy społeczne (np. Tragedia wspólnego
pastwiska)

PODEJŚCIA cd.

SOCJOLOGIA HUMANISTYCZNA

Interakcja jako komunikacja

Symboliczna (język, strój, wygląd, mina,
ton głosu…)

G.H.Mead (1863-1931)

Manipulowanie wrażeniami

(E.Goffman 1922-1982)

Treści jakie jednostka przekazuje i wywołuje

„Scena” na której odbywają się występy,

„kulisy”, gdzie je się przygotowuje

„fasada” (dekoracja, powierzchowność
jednostki, jej sposób bycia. Definiują one
sytuację

Wzory zachowań

Społeczne interakcje prowadzą do powstania społecznych

wzor

w zachowa

(stosunk

w spo

ecznych)

Stosunki społeczne są podstawą dla powstawania organizacji
społecznych: wiemy czego od siebie wzajemnie oczekiwać, czego
możemy się spodziewać (małżeństwo, randka, kłótnia).

Prowadzi to do zachowań o charakterze rutynowym; jesteśmy
coraz mniej zaskakiwani przez zachowania innych ludzi, stajemy
się „przewidywalni”

Rozwijamy określone

wzory zachowa

, a one kreują

spo

eczne

organizacje,

których są częścią

WZORY ZACHOWAŃ cd.

wzory dzia

ania spo

ecznego

są to ustanawiane i

społecznie definiowane modele reagowania w
ważnych, z punktu widzenia grupy, sytuacjach
społecznych (np. modele zachowań w trakcie
obrzędów, ceremonii, uroczystości itp.)

instytucjonalizacja

Obok norm i wartości społecznych są one
uwewnętrzniane przez jednostkę w procesie
socjalizacji

Ich pogwałcenie (na przykład poprzez wprowadzenie
nowej definicji sytuacji) prowadzi do konfliktu

SOCJALIZACJA

Proces stawania się takim, jakim chce

nas mieć nasze otoczenie społeczne

(Malewska,1973)

W toku socjalizacji człowiek poznaje i

przyswaja sobie:

Umiejętności, które leżą u podstaw

wszelkich interakcji społecznych: język,

interpretacja zachowań innych ludzi

Normy i wzory zachowań (seksualnych,

głodu itp.)

Wartości

Umiejętności posługiwania się rozmaitymi

przedmiotami

Argumenty za stanowiskiem

„społecznym”

ludzkie społeczności są bardzo różne; wzory,
reguły, idee oczywiste w jednej społeczności
w innej są odrzucane lub w ogóle nie
funkcjonują jest to tzw.

pluralizm kulturowy

;

należy pamiętać iż

uniwersali

kulturowych

/wzorów czy reguł spotykanych

zawsze i wszędzie/ jest niezwykle mało

przypadki dzieci wychowanych w

środowisku zwierzęcym

nie przejawiają

one typowo ludzkich umiejętności czy
kompetencji np. posługiwania się mową,
poczucia tożsamości, etc.

PROBLEMY I PYTANIA

CZŁOWIEK NIE ROZWINĄŁBY SWOICH

CECH LUDZKICH, GDYBY ZNAJDOWAŁ SIĘ
POZA SPOŁECZEŃSTWEM

KASPAR HAUSER (1928r)

KAMALA (1920r)

ANNA (1938r)

II. CZŁOWIEK JEST TAKI, JAK
SPOŁECZEŃSTWO, KTÓRE GO
WYCHOWAŁO

III. CZŁOWIEK POSIADA „INSTYNKT
SPOŁECZNY”, tj. ZDOLNOŚĆ DO BYCIA W
GROMADZIE

H.Harlow – pierwotna potrzeba miłości

SOCJALIZACJA:

„Proces uczenia się, dzięki któremu człowiek,
istota biologiczna, staje się istotą społeczną, członkiem
określonego społeczeństwa i określonej kultury”
(B.Szacka, 2006).

SOCJALIZACJA
WTÓRNA

•

ROLE SPOŁECZNE

• INSTYTUCJE

SOCJALIZACJA
PIERWOTNA

•

ZNACZĄCY INNY

• UOGÓLNIONY INNY

SOCJALIZACJA

KONFORMIZM

•

wzmacnianie

(

KARY, NAGRODY)

•

naśladowanie

(

BYCIE

PODOBNYM)

•

przekaz symboliczny

(

MIEĆ

SŁUSZNOŚĆ)

WPŁYW INFORMACYJNY

•

EKSPERYMENT

MILGRAMA

WPŁYW NORMATYWNY

•

EKSPERYMENT ASCHA

METAFORA TEATRALNA

•

EKSPERYMENT

ZIMBARDO (1971)

KONFORMIZM

EKSPERYMENT ASHA

75% błędnych
odpowiedzi

• wielkość grupy
• jednomyślność opinii większośći
• osobowość badanego
• poczucie bezpieczeństwa
• skład grupy ( specjaliści, podobieństwo, autorytety)

L. FESTINGER

„ GDY RZECZYWISTOŚĆ FIZYCZNA
STAJE SIĘ CORAZ BARDZIEJ
NIEPEWNA, LUDZIE POLEGAJĄ NA
RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ”

OSOBOWOŚĆ

PODSTAWOWA

– „

CZĘŚĆ

POWIĄZANYCH ZE SOBĄ ELEMENTÓW
OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCYCH U
PRZEDSTAWICIELI DANEJ KULTURY I
ZHARMONIZOWANEJ Z JEJ INSTYTUCJAMI”

MODALNA –

WYSTĘPUJĄCA NAJCZĘŚCIEJ

W DANEJ ZBIOROWOŚCI

(B.SZACKA, 2005)

OSOBOWOŚĆ

ELEMENTY
BIOGENNE

ELEMENTY
PSYCHOGENNE

ELEMENTY
SOCJOGENNE

PŁEĆ, WZROST,
BUDOWA
CIAŁA

PAMIĘĆ, WOLA,
WYOBRAśNIA

ROLA SPOŁECZNA

JAśŃ SUBIEKTYWNA
JAśŃ ODZWIERCIEDLONA

KULTUROWY IDEAŁ
OSOBOWOŚCI

Rola społeczna

schemat zachowania

związany z zajmowaną

pozycją; wzór zachowania

określony przez pozycję (status: przypisany, osiągnięty)

PODEJ

CIE FUNKCJONALNO-

STRUKTURALNE

(

czynnik porz

dkuj

rzeczywisto

ść

społeczn

)

PODEJ

CIE INTERAKCYJNE

(

jako

element gry

)

Wpływ osobowości na role

Wpływ ról na osobowość

(eksperyment Zimbardo)

POZYCJA

Pozycja (status) :

miejsce zajmowane przez

jednostkę w jakiejkolwiek konfiguracji
społecznej (zbiorowość, grupa, organizacja,
społeczeństwo) .

Status społeczny jest najważniejszym
czynnikiem społecznego umiejscawiania
jednostki w hierarchicznych strukturach
społecznych. Pomiar statusu dokonywany jest
w relacji do innych (wyższych, niższych)
statusów w tej samej konfiguracji

przypisany

(wiek, płeć, pochodzenie rasowe,

etniczne)

osiągany

(status jako rezultat wysiłków i

osiągnięć jednostki)

• ROLE SPOŁECZNE
(zachowania) „CELEBRITIES”

• Posiadany status

TOśSAMOŚĆ (CH.COOLEY
1864-1923)

JAśŃ SUBIEKTYWNA

SPOSÓB POSTRZEGANIA
SAMYCH SIEBIE

JAśŃ ODZWIERCIEDLONA

ODBICIE NASZEGO JA W
OCZACH INNYCH

PŁEĆ SPOŁECZNO-KULTUROWA

Pictured above: We'wha
(1849-96),
a Zuni berdache, lived in
New Mexico.
He is shown holding a
ritual vessel,
dressed in women's
clothing

śródło:
/members.aol.com/matrixwerx/
glbthistory/berdache.htm

pecjalna rola kulturowa stworzona przez wiele

społecze

stw Indian północnoamerykanskich dla

ęż

czyzn homoseksualnych, transseksualnych, nie

identyfikuj

cych si

z m

skimi rolami kulturowymi lub

własn

płci

biologiczn

, stawiaj

ca ich ponad

podziałem na płci i daj

ca im dost

p do obydwu sfer

kulturowych: m

skiej i

skiej.

Termin ten mo

e te

obejmowa

kobiety o tego

rodzaju cechach, które mogły pełni

podobn

rol

Winkte (ang. "Two Spirit", "Podwójna
dusza", "Osoba o podwójnej duszy")

Winkte miał często prawo ubierać się w

sposób łączący elementy porządku

żeńskiego z elementami porządku męskiego

lub w sposób właściwy płci przeciwnej

Pełnił ważne funkcje społeczne, magiczne,

religijne. Wiele obrzędów i ceremonii

wymagało bezwarunkowo obecności

winkte'ów. Np. Taniec słońca u indian

Dakota mógł być wykonywany tylko przez

winkte'ów. Ich obecności wymagały także

uroczystości weselne.

Miał przywilej dostępu do prac kobiecych i

męskich, od polowania po szycie i

przyrządzanie posiłków. Uznawany był

często za autorytet w sprawach

estetycznych, w sprawach rzemiosła, etc.

Jego pozycja miała charakter

uprzywilejowany. Bywali prorokami, w

niektórych plemionach takie kobiety

zostawały wodzami

Mężczyzna-winkte miał nawet prawo wyjść
za mąż, co było społecznie postrzegane jako
bardzo korzystne

Nie zawsze jego małżonek był homoseksualistą.
Zdarzało się, że bogaty mężczyzna lub bardzo
dobry myśliwy uzbrojony już w broń palną
potrzebował kilku żon, żeby mogły uporać się
np. z całą upolowaną przez niego zwierzyną
(oporządzić mięso, wygarbować skóry i wykonać

z niej np. odzież), więc oprócz jednej czy kilku
kobiet poślubiał także winkte'a.

Wpływ cywilizacji zachodu, w tym przemoc
stosowana przez białych wobec winkte'ów
, spowodowały rozwój tendencji homofobicznych

w niektórych społeczeństwach indian

północnoamerykańskich

SOCJALIZACJA

EKSTERNALIZACJA

(DZIAŁANIA)

INTERNALIZACJA

(OSOBOWOŚĆ)

KONTROLA

SPOŁECZNA

KULTURA

KAREN HORNEY

nacisk na czynniki kulturowe w rozwoju osobowo

ci raczej ni

biologiczne

podkre

lanie wa

ci realcji interpersonalnych zarówno dla zdrowego

jak i zaburzonego funkcjonowania osobowo

k podstawowy

– dzieci

ce poczucie bycia osamotnionym i

bezbronnym w potencjalnie wrogim

wiecie

trzy

neurotyczne wzorce reagowania

na l

k podstawowy:

nastawienie ku

(ludziom) – przesadne zainteresowanie tym, aby

akceptowanym, chwalonym, potrzebnym; osoba taka staje si

nadmiernie podporz

dkowana, niewymagaj

ca, po

caj

ca si

dla innych

nastawienie od

(ludzi) – odczuwanie wrogo

ci innych i walka

przeciwko nim, zaprzeczanie,

e potrzebuje si

innych

nastawienie przeciwko

(ludziom) – odsuwanie si

od innych,

tworzenie dystansu

u neurotyków jedna z tendencji dominuje, ale pojawia si

tak

e konflikt

dzy trzema tendencjami

czynniki kulturowe wa

niejsze ni

biologiczne, wi

ksza mo

liwo

ść

zmiany i samorealizacji

NERWICA

zaburzenie psychiczne, charakteryzujące się

występowaniem lęków i środków obronnych
stosowanych przeciwko tym lękom oraz
poszukiwaniem rozwiązań kompromisowych
w powstających sytuacjach konfliktowych

Takie zaburzenie można nazwać nerwicą tylko w

przypadku kiedy odbiega od wzorca powszechnie
występującego w danej kulturze.

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

NERWICE SYTUACYJNE

pojawiają się u osób o osobowości

niezaburzonej, jako reakcja na

zewnętrzną sytuację konfliktową.

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

NERWICE CHARAKTERU

Takie sytuacje, w których główne zaburzenie

polega na zniekształceniu osobowo

ci -

objawy mog

takie same, jak w nerwicy

sytuacyjnej.

one wynikiem procesu, rozpoczynaj

cego

z reguły w dzieci

stwie i obejmuj

cego

z wi

kszym lub mniejszym nasileniem

ksze lub mniejsze obszary osobowo

ci.

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

KLASYFIKACJA POSTAW :

1. Postawy zwi

zane z dawaniem i

przyjmowaniem uczu

zale

ść

od aprobaty lub uczucia

innych osób

sprzeczno

ść

dzy pragnieniem uczucia

a własn

niezdolno

do jego

prze

ywania czy dawania innym

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

KLASYFIKACJA POSTAW :

2. Postawy zwi

zane z ocen

własnej osoby

wewn

trzny brak poczucia

bezpiecze

stwa

3. Postawy zwi

zane z samopotwierdzeniem

zahamowania

4. Przejawy agresji
5. Postawy zwi

zane z płci

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Definicja normalności :

Pogl

d na temat tego, co jest normalne, a co nie -

wynika z przyj

cia pewnych wzorców zachowania

i odczuwania, obowi

zuj

cych w danej grupie i

narzucaj

cej je swoim członkom.

Wzory te ró

w zale

ci od kultury,

klasy społecznej, epoki, płci, warunków

ycia

jednostki.
Mog

dotyczy

takich kwestii, jak :

współzawodnictwo,

ąż

enie do sukcesu,

zwi

zku mi

dzy miło

a seksem

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Zachowania obronne :

izolacja społeczna,

poszukiwanie bezpieczeństwa

(prestiż władza, pieniądze,
miłość)

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Cechy osób neurotycznych :

nadmierna zale

ść

od aprobaty lub

uczu

innych osób

sprzeczno

ść

dzy pragnieniem uczucia,

a własn

niezdolno

do jego

przekazywania lub dawania innym

wewn

trzny brak poczucia bezpiecze

stwa,

wyra

cy si

w zale

ci od innych,

poczucia ni

szo

ci i nieadekwatno

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Zahamowania związane z :

wyra

aniem swoich

ycze

lub pró

opinii,

nawi

zywaniem kontaktów,

brak obrony przed atakiem

nieumiej

tno

ść

mówienia „nie”,

brak u

wiadamiania sobie własnych

pragnie

bierne uleganie zdarzeniom pod wpływem

neurotycznego l

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

tendencje konfliktowe:

skłonno

ść

do agresji, dominacji,

krytykowania lub przyjmowanie postaw
człowieka oszukanego lub poni

onego

kompulsywne pragnienie kontaktów

seksualnych lub zahamowania w tym
zakresie

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Zahamowania 1/2

Kryteria nerwicy :

sztywno

ść

reakcji

rozbie

ść

dzy

liwo

ciami a osi

gni

ciami

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

Związek między uczuciem

miłości, wyrazem czułości, a
seksem :

nie jest

cisły

zale

y od warunków zewn

trznych

i ró

nic kulturowych

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

PRZEJAW NEUROTYCZNEJ MIŁOŚCI PRZYCZYNY

1. Zwiększone pragnienia seksualne Ujście dla lęku i napięć, poczucie niepewności

zagrożenia

2. Liczne i przypadkowe kontakty seksualne

3. Zahamowania w kontaktach seksualnych ale

tworzenie erotycznej atmosfery wokół siebie

4. Brak różnicowania w doborze partnera Dążenie do pokonania, ujarzmienia innych lub

nieustająca potrzeba miłości i nie odmawiani

5. Zaburzenia związku emocjonalnego z

partnerem; stosunki seksualne jako jedyny Brak wiary w miłość, podejrzliwość, niska

kontakt

samoocena

żądanie miłości bezwarunkowej

zaborczość

nienawiść w przypadku odrzucenia

K. Horney, Neurotyczna osobowość naszych czasów, Rebis 1993

CELE OBRONA PRZED WROG

CELE OBRONA PRZED WROGO

OŚĆ

ŚĆ

ŚĆ W

POSTACI

WŁADZA BEZRADNO

SKŁONNO

ŚĆ

DO PONI

ANIA

PRESTI

DOMINACJA OBAWA PRZED

NEDZ

POSIADANIE UPOKORZENIEM POZBAWIANIE

RZECZY
INNYCH

Zachowanie :

reakcja na bodziec zewn

trzny

Działanie :

zachowanie

wiadome, celowe

celowo - racjonalne:

działanie, w którym działający

dobiera adekwatne w jego rozumieniu środki dla osiągnięcia
zamierzonego celu

tradycjonalne :

działanie, w którym cele wyznacza

dotychczasowe doświadczenie

( tradycja, przeszłość, rutyna)

bez

względu na efekty

emocjonalne:

działanie jest motywowane emocją

(miłością, pasją, nienawiścią, gniewem);

działanie takie jest oznaką, że

działający nie panuje nad swoimi emocjami

Stereotyp :

społeczne (zbiorowe) skrzywienie

opinii o zjawiskach i kategoriach społecznych.
Opinie stereotypowe s

powielane i upowszechniane

yciu zbiorowym

Pozycja (status) :

miejsce zajmowane przez

jednostk

w jakiejkolwiek konfiguracji społecznej

(zbiorowość, grupa, organizacja, społeczeństwo) .

Status społeczny

jest najwa

niejszym czynnikiem społecznego

umiejscawiania jednostki w hierarchicznych
strukturach społecznych. Pomiar statusu dokonywany
jest w relacji do innych

(wyższych, niższych)

statusów w

tej samej konfiguracji.

przypisany

(

wiek, płeć, pochodzenie rasowe, etniczne)

osi

gany

(status jako rezultat wysiłków i osiągnięć jednostki)

Postawa :

w miar

trwała dyspozycja jednostki

do okre

lonych zachowa

;

inaczej:

gotowo

ść

jednostki do reagowania w okre

lony sposób na

ró

ne sytuacje. Postawa to pochodna osobowo

ci.

element poznawczy:

wiedza

element oceniaj

cy :

wartości i motywy

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2,3 Powstawanie społeczeństwa; socjalizacja
2,3 Powstawanie społeczeństwa; socjalizacja
Kulturowo społeczne i socjalne uwarunkowania motoryczności c
Powstawanie społeczeństwa
Ogólna charakterystyka polityki społecznej i socjalne prawa człowieka, Polityka Społeczna

więcej podobnych podstron