Podatek dochodowy od osób fizycznych

dr Marek Czyż

Szczecin 2011

Literatura

●

S.Owsiak, Finanse publiczne. Teoria i praktyka,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

●

E.Malinowska-Misiąg, W.Misiąg, Finanse
publiczne w Polsce

●

Podatek dochodowy od osób fizycznych, red. J.
Marciniuk, C.H.Beck, Warszawa 2011

●

Ministerstwo Finansów

Podatek

●

Pieniężne,

●

przymusowe,

●

ogólne,

●

nieodpłatne,

●

bezzwrotne
świadczenie na rzecz państwa lub innych
środków publicznoprawnych

Podatek PIT jako szczególny rodzaj

podatku

●

Kryterium przedmiotowe podatków:

●

Podatki majątkowe

●

Podatki od przychodów

●

Podatki od dochodów

●

Podatki od wydatków

Podatek dochodowy

ogół podatków, w których przedmiotem

opodatkowania jest osiągany przez podmiot

gospodarczy, podlegający obowiązkowi

podatkowemu dochód, będący zarazem źródłem

opłacenia tego podatku.

Rodzaje podatków dochodowych

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podatek dochodowy od osób prawnych

PIT - koncepcja

●

Podatek PIT (Personal Income Tax) – podatek
bezpośredni obejmujący dochody uzyskane
przez osoby fizyczne.

●

Regulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych.

●

Wszedł w życie 1 stycznia 1992 r.

●

Jest podatkiem bezpośrednim, zwyczajnym,
obligatoryjnym, o charakterze dochodowym i
osobistym.

Cechy podatku PIT

●

Powszechność podmiotowa

●

Powszechność przedmiotowa

●

Realizacja celów pozafiskalnych

Cele wprowadzenia podatku

1. Fiskalne

2. Pozafiskalne

Funkcje fiskalne

Pełni bardzo ważną rolę jako jeden z rodzajów

dochodów budżetowych.

Funkcje fiskalne

2006

2007

2008

2009

2010

0

50 000 000

100 000 000

150 000 000

200 000 000

250 000 000

300 000 000

48

6

90

5

47

60

9

59

1

64

67

1

93

5

26

62

7

40

7

85

62

4

87

0

00

15

4

14

1

58

8

18

0

39

9

52

6

19

0

04

4

96

6

18

7

36

0

32

5

19

4

74

5

21

9

Podatek PIT

Pozostałe źródła

Wpływy budżetowe z podatków w Polsce w latach 2006-2010

Źródło: Ministerstwo Finansów

Fukcje pozafiskalne

1. Funkcja regulacyjna: łagodzenie dysproporcji

w dochodach

Krzywa Lorenza

Źródło: www.nbportal.pl

Funkcja regulacyjna

Dyskusja:

regulowanie dochodów - populizm czy

sprawiedliwość społeczna?

Fukcje pozafiskalne

2. Funkcja stymulacyjna: wykorzystanie

instrumentów podatkowych w celu wywarcia

wpływu na warunki działania jednostek oraz na

kierunki i tempo ich rozwoju

Funkcja stymulacyjna podatku PIT

W jaki sposób podatek PIT realizuje funkcję

stymulacyjną?

Fukcje pozafiskalne

3. Funkcja informacyjna: dostarcza informacji o

prawidłowościach bądź nieprawidłowościach

przebiegu procesów gospodarczych

Cele pozafiskalne PITu w Polsce

●

Wg Stanisława Owsiaka (2006):

●

Łagodzenie dysproporcji w rozkładzie dochodów,

●

Wspomaganie realizacji ważnych celów społecznych (np. ulgi
mieszkaniowe)

●

Realizacja celów ekonomicznych (np. ulgi w PIT płaconym
przez przedsiębiorców

●

Wspomaganie przez ludność użytecznych celów społecznych

(odpisy od podatku)

●

Pobudzanie ludności do zakupów skarbowych papierów

wartościowych (do 1997)

●

Polityka prorodzinna (ulgi na dzieci, wspólne opodatkowanie)

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Podmiot opodatkowania

Art. 1.
Ustawa reguluje opodatkowanie podatkiem
dochodowym dochodów osób fizycznych.

Brak w ustawie definicji osoby fizycznej.

Wg Kodeksu cywilnego

●

Interpretując Kodeks cywilny (art. 8):
Osoba fizyczna to każdy człowiek od
urodzenia, aż do śmierci.

●

Atrybuty osoby fizycznej:

●

Zdolność prawna,

●

Zdolność do czynności prawnych.

Zasada rezydencji

Art. 3. ustawy o PIT:

1. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce

zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od

całości swoich dochodów (przychodów) bez

względu na miejsce położenia źródeł przychodów

(nieograniczony obowiązek podatkowy).

Zasada rezydencji

Art. 3. ustawy o PIT:

1a. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę

fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

centrum interesów osobistych lub gospodarczych

(ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zasada źródła

Art. 3. ustawy o PIT:

2a. Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania,

podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od

dochodów (przychodów) osiąganych na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony

obowiązek podatkowy).

Podwójne opodatkowanie

Tak szerokie określenie podmiotu podlegającego
opodatkowaniu może prowadzić do podwójnego
opodatkowania tych samych dochodów
podlegających opodatkowaniu w kraju ich
uzyskania i w kraju zamieszkania.

Jak uniknąć podwójnego opodatkowania?

Metody unikania podwójnego

opodatkowania

●

środki jednostronne (unilateralne) – polegające
na zrezygnowaniu przez dane państwo z
przysługujących mu wierzytelności
podatkowych w stosunku do określonego
podatnika lub z określonych tytułów. M.in.
instytucja ograniczonego obowiązku
podatkowego (art. 3 ust. 2a),

●

środki dwustronne (bilateralne) i wielostronne
(multilateralne) – postanowienia umów
międzynarodowych.

Metody unikania podwójnego

opodatkowania

Specjalne metody obliczania podatku osobom, na

których ciąży nieograniczony obowiązek podatkowy od

dochodów położonych poza granicami RP – tzw. metodę

wyłączenia z progresją i metodę odliczenia;

Metoda wyłączenia z progresją

W Polsce wyłącza się z podstawy opodatkowania
dochód osiągnięty za granicą, jednak dla
ustalenia stawki podatku od pozostałego dochodu
– osiągniętego w Polsce – stosuje się stawkę
podatku właściwą dla całego dochodu, tzn.
łącznie z dochodem osiągniętym za granicą. Nie
odlicza się podatku zapłaconego za granicą.

Metoda wyłączenia z progresją

Art. 27. ust. 8. Jeżeli podatnik (...) oprócz dochodów podlegających
opodatkowaniu (...) osiągał również dochody z tytułu działalności
wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł
przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania lub innych umów międzynarodowych – podatek określa
się w następujący sposób:

1) do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym
dodaje się dochody zwolnione od tego podatku i od sumy tych dochodów
oblicza się podatek według skali (...);

2) ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy
dochodów;

3) ustaloną zgodnie z pkt 2 stopę procentową stosuje się do dochodu
podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Metoda odliczenia proporcjonalnego

Podatek zapłacony za granicą podlega
odliczeniu od podatku obliczonego od łącznych
dochodów uzyskanych w roku podatkowym.

Metoda odliczenia proporcjonalnego

Jeżeli podatnik (...) osiąga również dochody z tytułu działalności
wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze

źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego

opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w
ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane,
Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego

opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł
przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy
dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu
zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak

przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem
odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w

państwie obcym.

Specjalne kategorie podmiotów

●

Małżonkowie, którzy:

●

podlegają nieograniczonemu obowiązkowi

podatkowemu,

●

między którymi istnieje wspólność majątkowa,

●

pozostają w związku małżeńskim przez cały rok
podatkowy,

●

mogą być na wniosek (wspólne zeznanie
roczne) opodatkowani wspólnie.

Opodatkowanie małżonków.

●

Podatek oblicza się w ten sposób, że
małżonkowie sumują swoje dochody, które są
pomniejszone o odliczenia od dochodu, a
następnie tak wyliczoną podstawę
opodatkowania dzielą na połowę.

●

Podatek jest obliczany od tej połowy dochodów
i mnożony przez dwa oraz ustalany na obojga
małżonków.

●

Od tak obliczonego podatku odejmowane są
odliczenia od podatku.

Opodatkowanie małżonków.

Art. 6. ust. 3a. Zasady i sposób opodatkowania, o których mowa w ust. 2 i 3,

mają zastosowanie również do:

●

1) małżonków, którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w

innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej

lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru

Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,

●

2) małżonków, z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi
podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania

dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie

członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do

Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej

●

jeżeli osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 %
całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku

podatkowym i udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce

zamieszkania dla celów podatkowych; przepisy ust. 8–10 stosuje się

odpowiednio.

Opodatkowanie osób samotnie

wychowujących dzieci

Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się
jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli
osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem,
rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do
której sąd orzekł separację w rozumieniu odrębnych
przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci
uważa się również osobę pozostającą w związku
małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony
praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia
wolności.

Opodatkowanie osób samotnie

wychowujących dzieci

●

Nie ma konieczności wychowywania
samotnego przez cały rok podatkowy.

●

Podatek oblicza się podobnie jak w przypadku
wspólnego rozliczenia małżonków.

Specjalne kategorie podmiotów

●

Osoby niepełnoletnie.

●

Art. 7 ust.

●

1. Dochody małoletnich dzieci własnych i

przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy,
stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im

do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do

dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje
prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.

●

2. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu

opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po
połowie do dochodu każdego z małżonków.

Specjalne kategorie podmiotów

●

Spółki nieposiadające osobowości prawnej.

●

Obowiązek podatkowy nie ciąży na spółkach
(mimo uzyskiwania dochodów), lecz na
wspólnikach spółki.

●

Obliczanie podatku:

●

1. ustalenie dochodu spółki,

●

2. ustalenie dochodu wspólnika z udziału w spółce.

–

Dochód wspólnika jest proporcjonalny do jego udziałów,

a w przypadku braku ustaleń – przyjmuje się, że udziały
są równe.

Liczba podmiotów podatku PIT w

Polsce

2006

2007

2008

2009

2010

23 600 000

23 800 000

24 000 000

24 200 000

24 400 000

24 600 000

24 800 000

25 000 000

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Przedmiot podatku

●

Wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem
dochodów, które są objęte zwolnieniami
przedmiotowymi (art. 9 ust. 1).

●

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z wielu
źródeł, przedmiotem opodatkowania jest suma
dochodów ze wszystkich źródeł (art. 9 ust. 1a).

Istota dochodu

●

Dochodem ze źródła przychodów (…) jest nadwyżka sumy
przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania
osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania
przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze
źródła przychodów (art. 9 ust. 2).

●

O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w

roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego
źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących
pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia
w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 %
kwoty tej straty (art. 9 ust. 3).

Rodzaje przychodów

●

stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy,
członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni
zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

●

działalność wykonywana osobiście;

●

pozarolnicza działalność gospodarcza;

●

działy specjalne produkcji rolnej;

●

najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym
charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych
produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele
nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z
wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

●

kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw
majątkowych;

Rodzaje przychodów

●

odpłatne zbycie: nieruchomości lub ich części oraz udziału w

nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu

mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu

jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, prawa

wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli odpłatne zbycie nie
następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało

dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku

kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie,

●

odpłatne zbycie innych rzeczy, jeżeli zostało dokonane przed

upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło

nabycie

●

inne źródła (art. 10 ust. 1).

Rodzaje przychodów

●

Przychodami są także otrzymane lub
postawione do dyspozycji podatnika w roku
kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne
oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze
i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust.
1).

Przychody w walutach obcych

●

Przychody w walutach obcych przelicza się na
złote według kursu średniego walut obcych
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z
ostatniego dnia roboczego poprzedzającego
dzień uzyskania przychodu (art. 11a ust. 1).

Zwolnienia przedmiotowe

●

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie obejmuje:

●

przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych
produkcji rolnej;

●

przychodów z gospodarki leśnej;

●

przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn;

●

przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie
skutecznej umowy;

●

przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub
ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu
wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci
jednego z nich;

●

przychodów (dochodów) armatora opodatkowanych na zasadach wynikających z
ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym;

●

świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu
rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską.

Zwolnienia przedmiotowe

●

Niektóre dochody objęte ustawą podlegają jednak zwolnieniom przedmiotowym.

●

Art. 21 ust 1. ustawy o PIT wylicza 137 pozycji dochodów nieopodatkowanych.

●

Można je podzielić na grupy:

●

zwolnienia o charakterze socjalnym (świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne i
pielęgnacyjne, zaliczki alimentacyjne, stypendia itp.);

●

zwolnienia o charakterze odszkodowawczym i z tytułu ubezpieczeń
gospodarczych (odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia umowy o pracę,
renty wojskowe itp.);

●

niektóre przychody związane z pracą;

●

niektóre przychody związane ze sprzedażą;

●

niektóre przychody emerytów i rencistów;

●

zwolnienia związane z dietami;

●

niektóre przychody z kapitałów i praw majątkowych;

●

zwolnienia niektórych dochodów osiąganych za granicą (np. ze środków pomocy
bezzwrotnej).

Koszty uzyskania przychodów

Kosztami uzyskania przychodów są koszty

poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub

zachowania albo zabezpieczenia źródła

przychodów.

Koszty uzyskania przychodów

Grupy przychodów i przypisanych im kosztów:

1) Przychody, dla których określono kwotowo koszty

uzyskania przychodów.

2) Przychody, dla których określono normy

procentowe (20% i 50%) kosztów uzyskania
przychodów.

3) Przychody, których uzyskanie nie wiąże się z

poniesieniem kosztów.

4) Przychody, do których oblicza się faktyczne

koszty poniesione i udokumentowane.

Koszty uzyskania przychodów

Przychody, dla których określono kwotowo koszty
uzyskania przychodów:

Koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku

służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego

stosunku pracy oraz pracy nakładczej.

Koszty ryczałtowe w 2011 r.

Wyszczególnienie

Miesięcznie (zł)

Rocznie (zł)

Dla zatrudnionych u jednego pracodawcy w
tej samej miejscowości

111,25

1335,00

Dla zatrudnionych u wielu pracodawców w tej
samej miejscowości

2002,05

Dla zatrudnionych u jednego pracodawcy w
innej miejscowości

139,06

1668,72

Dla zatrudnionych u wielu pracodawców w
innej miejscowości

2502,56

Źródło: art. 22 ust. 2 ustawy o PIT.

Koszty uzyskania przychodów

Przychody, dla których określono normy procentowe
(20% i 50%) kosztów uzyskania przychodów.
20% - dot. m.in. przychodów z tytułu samodzielnie
wykonywanej działalności artystycznej, literackiej,
naukowej i publicystycznej, z tytułu udziału w
konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki,

dziennikarstwa, uprawiania sportu, od przychodów
sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych
oraz od przychodów z umów zlecenia i o dzieło.

Koszty uzyskania przychodów

Przychody, dla których określono normy procentowe
(20% i 50%) kosztów uzyskania przychodów.
50% - od przychodów z tytułu zapłaty twórcy za
przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii
układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru
przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru
zdobniczego; z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie
tych praw; z tytułu korzystania przez twórców z praw
autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych
lub rozporządzania przez nich tymi prawami

Koszty uzyskania przychodów

Przychody, których uzyskanie nie wiąże się z
poniesieniem kosztów:

●

z emerytur, rent, zasiłków z ubezpieczenia
społecznego wypłaconych przez zakład pracy,
należności za pracę przypadającej tymczasowo
aresztowanym lub skazanym, świadczeń
wypłacanych z FP i FGŚP.

Koszty uzyskania przychodów

Przychody, do których oblicza się faktyczne
koszty poniesione i udokumentowane:
w szczególności źródła przychodów z:

●

wykonywania wolnego zawodu, pozarolniczej
działalności gospodarczej, działów specjalnych
produkcji rolnej, nieruchomości bądź ich części,
najmu, dzierżawy i poddzierżawy, sprzedaży
innych rzeczy.

Koszty uzyskania przychodów

Kosztem uzyskania przychodów są także
wymienione w ustawie odpisy z tytułu zużycia
środków trwałych i wartości niematerialnych i
prawnych dokonywane zgodnie z przepisami
ustawy (art. 22a – 22n).

Koszty uzyskania przychodów

Ustawa wymienia też 61 pozycji (art. 23 ust. 1),
których nie zalicza się do kosztów uzyskania
przychodów, np.: wydatków na nabycie środków
trwałych, wydatków na spłatę pożyczek, kosztów
egzekucyjnych, kar, opłat i odszkodowań, składek
na ubezpieczenie zdrowotne.

Dochody opodatkowane w Polsce

(2010)

Źródło: Ministerstwo Finansów

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Podstawa opodatkowania w Polsce

(2010)

Wyszczególnienie

Kwota (tys. zł)

Dochód brutto przed odliczeniami

626.364.798

Odliczenia od dochodu składek na
ubezpieczenia społeczne

50.850.484

Dochód pomniejszony o odliczone składki

575.514.314

Odliczenia od dochodu: straty z lat
ubiegłych

603.854

Odliczenia od dochodu: ulgi podatkowe

5.457.540

Dochód zwolniony

223.861

Dochód do opodatkowania

569.229.059

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podstawa opodatkowania

●

Podstawa opodatkowania określona jest jako podstawa obliczania podatku,
którą stanowi dochód po odliczeniu od niego kwot wydatków określonych w

ustawie (art. 26, 26c):

●

Składek określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych:

–

zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe,

chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,

●

Dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które
uprzednio zwiększyły dochód,

●

Wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem
wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika
będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby
niepełnosprawne,

●

Wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet, w
wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł,

●

Darowizn przekazanych na cele: organizacji pożytku publicznego, kultu religijnego,
krwiodawstwa (nie więcej niż 6% dochodu),

●

Wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowych technologii.

●

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Stawka i skala podatkowa

●

Skala podatkowa określona w art. 27 ust. 1 i 1a
ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych nie ma zastosowania do dochodów
opodatkowanych w formach uproszczonych,
lecz jedynie w odniesieniu do dochodów
opodatkowanych na zasadach ogólnych.

●

Stawki podatkowe określają wysokość podatku
w stosunku do podstawy opodatkowania i mają
w tym podatku charakter stawek
progresywnych (progresja łączna, szczeblowa).

Stawka i skala podatkowa

Lata

Stawki podatku

1992-1993
1994-1996

1997

1998-2008

2009-obecnie

20, 30, 40
21, 33, 45
20, 32, 44
19, 30, 40

18, 32

Źródło: S.Owsiak, Finanse publiczne..., s. 484;
ustawa o PIT.

Stawka i skala podatkowa

Źródło: Ministerstwo Finansów

Stawka i skala podatkowa

Źródło: Ministerstwo Finansów

Liczba podatników w Polsce wg uzyskanego dochodu (2010)

Stawka i skala podatkowa

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podstawa opodatkowania wg skali w Polsce (2010)

Efektywna stawka podatku

15

00

51

50

0

10

15

00

15

15

00

20

15

00

25

15

00

30

15

00

35

15

00

40

15

00

45

15

00

50

15

00

55

15

00

60

15

00

65

15

00

70

15

00

75

15

00

80

15

00

85

15

00

90

15

00

95

15

00

0,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

30,00%

35,00%

Efektywna stawka

Stawka i skala podatkowa

●

Od roku 2004 wprowadzono możliwość
opodatkowania działalności gospodarczej według
liniowej stawki podatku 19%.

●

W tym przypadku podatnik nie ma prawa do:

●

Wspólnego rozliczania się z małżonkiem lub
opodatkowania dochodu jako samotny rodzic,

●

Ulg podatkowych odliczanych od dochodu i podatku,

●

Łączenia dochodów z działalności gospodarczej z innymi

opodatkowanymi według skali podatkowej oraz z
dochodami osiągniętymi z papierów wartościowych.

Stawka i skala podatkowa

●

Podwyższona stawka 50% występuje w przypadku jeżeli podatnik zaniży
swój dochód w zeznaniach podatkowych w sytuacji wymienionej w art. 30d.

●

Ustawa przewiduje też inne stawki w zależności od źródeł dochodu: 10%,
18%, 19%, 20%, 75% (art. 29, 30, 30a)

●

Np. 19% stawka obowiązuje dla dochodów z odsetek od pożyczek, z
wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności
gospodarczej; z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych; z
dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych;
od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych i innych (art. 30a i
30b).

Stawka i skala podatkowa

●

Np.: stawka 75%: od dochodów z nie
ujawnionych źródeł przychodów lub nie
znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach;
z tytułu gromadzenia oszczędności na więcej
niż jednym indywidualnym koncie emerytalnym

Stawka i skala podatkowa

Podatek należny w Polsce (2010) w tys. zł.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Zwolnienia, ulgi, zwyżki

●

Kwotę podatku zmniejsza się o:

●

7,75% wymiaru składki na ubezpieczenie

zdrowotne,

●

Ulgę na dzieci (1112,04 rocznie na każde dziecko),

przy czym odliczenie to dotyczy łącznie obojga

rodziców,

●

1% podatku przekazany na rzecz OPP,

●

Odliczenia w ramach tzw. praw nabytych (ulga

odsetkowa, mieszkaniowa, na systematyczne

oszczędzanie i inne)

Technika podatku PIT

●

Technika podatkowa – elementy:

●

Podmiot opodatkowania

●

Przedmiot podatku

●

Podstawa opodatkowania

●

Stawka podatkowa

●

Skala podatkowa

●

Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe

Zasady poboru podatku PIT

●

Pobór u źródła: potrącanie podatku przez płatnika w
momencie dokonywania płatności należności,

●

Zaliczkowy pobór podatku
Do obliczania i poboru podatku zobowiązane są:

●

Zakłady pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne i inne

spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, organy rentowe,

organy zatrudnienia, banki, inne osoby, z wyjątkiem osób

fizycznych, jeżeli dokonują wypłat niektórych należności,

uczelnie, placówki naukowe, areszty śledcze, zakłady karne,

spółdzielnie i inne.

Zasady poboru podatku PIT

●

Pobór u źródła: potrącanie podatku przez płatnika w
momencie dokonywania płatności należności,

●

Zaliczkowy pobór podatku
Do obliczania i poboru podatku zobowiązane są:

●

Zakłady pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne i inne

spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, organy rentowe,

organy zatrudnienia, banki, inne osoby, z wyjątkiem osób

fizycznych, jeżeli dokonują wypłat niektórych należności,

uczelnie, placówki naukowe, areszty śledcze, zakłady karne,

spółdzielnie i inne.

Zasady poboru podatku PIT

●

Obowiązek indywidualnego rozliczania się z
organem podatkowym ciąży na osobach
fizycznych osiągających dochody z:

●

Pozarolniczej działalności gosp.,

●

Niektórych ściśle określonych wolnych zawodów,

●

Stosunku pracy z zagranicy,

●

Emerytur i rent otrzymywanych z zagranicy,

●

Najmu lub dzierżawy.

Zasady poboru podatku PIT

●

Od 2007 r. przedsiębiorcy kontynuujący

dział.gosp. mogą skorzystać z uproszczonej formy
obliczania zaliczek: stałych, naliczanych od

dochodu za lata poprzednie, jeżeli:

●

Prowadzą dział.gosp. w roku bieżącym i poprzednim,

●

Uzyskali dochód wyższy niż wolny od podatku w roku
podatkowym 2 lub 3 lata temu.,

●

Byli opodatkowani na zasadach ogólnych lub wg
stawki liniowej,

●

Zawiadomili US na piśmie do 20 lutego bież. roku o
wyborze tej metody.

Zasady poboru podatku PIT

●

Po roku podatkowym podatnik zobowiązany
jest złożyć roczne zeznanie do 30 kwietnia
(chyba że rozliczenia dokonuje płatnik) oraz
wpłacić ew. różnicę między należnym
podatkiem a sumą wpłaconych zaliczek.

Koniec.