Witkiewicz Stanisław Ignacy Wariat i zakonnica

TYTUł: "Wariat i Zakonnica"
AUTOR: Stanisław Ignacy Witkiewicz

OPRACOWALA: Kasia Piksa (apiksa@zglubin.com.pl)
-------------------------------------------------------------------------
Wariat i zakonnica
czyli
Nie ma złego, Co by na jeszcze Gorsze nie wyszło

Krótka sztuka w trzech aktach i czterech odsłonach

1923

Po

cona wszystkim wariatom

wiata (y compris inne planety naszego systemu, a

tak

e planety innych sło

c Drogi Mlecznej i innych gwiazdozbiorów) i Janowi

Mieczysławskiemu.

OSOBY

Mieczysław Walpurg 28 lat. Brunet bardzo pi

kny i doskonale zbudowany. Broda i

sy w nieładzie. Długie włosy. Ubrany w strój szpitalny. Kaftan bezpiecze

stwa

(camisole de force). Wariat. Poeta.

Siostra Anna 22 lata. Blondynka bardzo jasna i bardzo ładna, i do

ść

"stosunkowo"

uduchowiona. Strój zakonny fantastyczny. Na piersi du

y krzy

na ła

cuszku.

Siostra Barbara przeło

ona. Strój taki sam jak u Siostry Anny. 60 lat.

Matejkowska matrona.

Dr Jan Burdygiel 35 lat. Psychiatra normalny. Ciemny blondyn z bródk

. Biały

chałat.

Dr Efraim Gruen 32 lata. Psychoanalityk ze szkoły Freuda. Czarny cherubin o
semickim typie. Biały chałat.

Prof. Ernest Walldorff stary, jowialny facet lat 55-60. Du

e siwe włosy. Ogolony

zupełnie. Złote binokle. Strój marynarkowy, angielski.

Dwóch posługaczy dzikie brodate bestie. Alfred czarna
broda, łysy. Pafnucy ruda broda, z włosami. Ubrani w stroje szpitalne.

Rzecz dzieje si

w celi dla furiatów, w domu wariatów "Pod Zdechłym Zaj

czkiem".

AKT PIERWSZY

<Scena przedstawia cel

dla furiatów. Na lewo w rogu tapczan. Nad tapczanem

napis: "Dementia praecox", nr 20. Wprost okno zło

one z dwudziestu pi

ciu

małych, grubych szybek
przedzielonych metalowymi ramkami. Pod oknem stół. Jedno
krzesło. Drzwi na prawo o skrzypi

cych ryglach. Na tapczanie, zwi

zany w kaftan

bezpiecze

stwa,

pi Mieczysław Walpurg. Pali si

ciemna lampa u sufitu. Dr

Burdygiel wprowadza Siostr

Ann

BURDYGIEL
Oto jest nasz pacjent. Teraz

pi po du

ej dawce chloralu i morfiny. Powolne

trucie nieuleczalnych jest nasz

tajn

zasad

. Mo

liwe jest jednak,

e Gruen ma

racj

. Ja nie jestem jednym z tych zakutych psychiatrycznych łbów, które nie s

w stanie przyj

ąć

niczego nowego. Pozwalam na eksperyment, tym bardziej

nie tylko ja, ale i profesor Walldorff wyczerpał ju

wszystkie

rodki. Dementia praecox. Je

li siostra w co bardzo w

tpi

rozwi

ąż

e mu

jego jak mówi

psychoanalitycy

"kompleks", je

li siostra dotrze, do miejsca zapomnianego, tzw. "psychicznego

urazu", b

tylko cieszył triumfem Gruena. Co do psychoanalizy, to uznaj

jej metody badania, ale nie wierz

w jej warto

ść

terapeutyczn

. To dobre dla

ludzi, którzy całe

ycie mog

na leczenie. Oto krzesło.

<Podaje jej krzesło.>

SIOSTRA ANNA
Dobrze, panie doktorze, ale co ja mam wła

ciwie robi

? Jak mam si

do tego bra

Zapomniałem spyta

o to wła

nie, co jest najwa

niejsze.

BRUDYGIEL
Nich siostra nie stara si

robi

nic specjalnego. W zwi

zku ze swoj

bezpo

redni

intuicj

nich siostra post

puje zupełnie swobodnie, tak jak

siostrze naka

e głos sumienia. Tylko pod

adnym pozorem nie nale

y spełnia

jego

ycze

. Rozumie

siostra?

SIOSTRA ANNA
Panie doktorze, zwracam panu uwag

e pan mówi do osoby

duchownej.

BURDYGIEL
Nich si

siostra nie obra

a. Prosta formalno

ść

. A wi

egnam siostr

. Jeszcze

jedno: nich siostra pami

ta,

e najwa

niejsz

rzecz

jest wyłowienie z niego

“kompleksu”, zapomnianego
wypadku, który sprawił całe to spustoszenie.

<Siostra Anna kiwa głow

. Brudygiel wychodzi i zaryglowuje drzwi. Siostra Anna

siada i modli si

. Pauza. Walpurg budzi si

i podnosi na tapczanie. Siostra Anna

drgn

ła. Wstaje i stoi nieruchomo.>

WALPURG <siedz

Có

to za halucynacja? Tego nie miałem jeszcze nigdy. Co, u diabła? Odezwij si

SIOSTRA ANNA
Nie jestem zmor

. Jestem przysłana, aby si

panem opiekowa

WALPURG <wstaj

Aha. Nowy pomysł moich szlachetnych katów.
Piekielne pomysły
Działaj

na zmysły,

A dusza gdzie

skryta,

Nikt o ni

nie pyta.

Jak pani na imi

? Dwa lata nie widziałem kobiet.

SIOSTRA ANNA <drgn

ła>

Moje duchowne imi

jest Anna.

WALPURG <z nagł

żą

A wi

c, siostro, daj mi siostrzany pocałunek. Pocałuj mnie. Sam nie mog

. Jeste

liczna. Ach! Co za m

czarnie!

<Zbli

a si

do niej.>

SIOSTRA ANNA <cofaj

c si

, mówi głosem zimnym i dalekim>

Jestem tu, aby uspokoi

czon

dusz

pana. Sama jestem poza

yciem. Czy

pan

nie widzi mego stroju?

WALPURG <opanowuje si

Ach wi

c tak nie mo

na? Opanujmy si

. <innym tonem> Jestem

ywym trupem, siostro

Anno. Nie potrzebuj

opieki, tylko

mierci.

SIOSTRA ANNA
Ja jestem wi

cej umarła ni

pan. Pan wyzdrowieje i całe

ycie b

dzie jeszcze

przed panem.

<Walpurg wpatruje si

w ni

bardzo badawczo.>

WALPURG
Czemu pani jest zakonnic

? Taka młodziutka, taka

liczna.

SIOSTRA ANNA
Nie mówmy o tym.

WALPURG
Musz

mówi

. Jest pani podobna do tej, która kiedy

była dla mnie wszystkim. A

e mi si

wydaje. Nie

yje ju

SIOSTRA ANNA <drgn

ła>

Nie

yje?

WALPURG
Pani tak

e miała co

podobnego w

yciu. Ja to odczułem od razu. On te

nie

yje?

Prawda?

SIOSTRA ANNA
Ach, na lito

ść

bosk

, nie mówmy o tym. Jestem ju

w innym

wiecie.

WALPURG
Ale ja nie jestem. Jak

e zazdroszcz

pani innego

wiata, który pani sama sobie

na mieszkanie wybrała. Ja musz

tu, w tym okropnym wi

zieniu, w

wiecie

narzuconym mi przez moich katów, w

wiecie, którego nienawidz

. A mój

wiat

istotny to ten zegar, który mi w głowie idzie bez przerwy nawet podczas snu.
Wolałbym

mier

po tysi

ce razy. Ale ja nie mog

umrze

. Takie jest prawo wobec

nas, szalonych, cierpi

cych bez winy. Jeste

my torturowani jak najgorsi

zbrodniarze. A umrze

nam nie wolno, bo społecze

stwo jest dobre, bardzo dobre,

i dba o to, by

my si

nie przestali m

czy

przedwcze

nie. Ha!! Nich pani zdejmie

mi ten przekl

ty kaftan! Dusz

! R

ce wychodz

mi ze stawów!

SIOSTRA ANNA
Ja nie mog

. Doktor nie pozwolił.

WALPURG <zimno>
Pani jest wi

c pomocnic

mego kata? Dobrze. Prosz

siada

. Porozmawiamy. Mamy

czas. O! Ja mam mas

czasu! Tylko nie wiem, czym go zapełni

. A moich my

li nie

znosz

nie znosz

... <opanowuje łkanie> A my

musz

w kółko, jak maszyna.

W głowie idzie mi piekielna maszyna. I nie wiem, na któr

godzin

którego dnia

jest nastawiona. Nie wiem, kiedy p

knie. I czekam, bez ko

ca czekam. Czasem

e ju

nie mo

e dłu

ej trwa

ta m

ka. Ale nie przechodzi dzie

, noc,

znowu dzie

, potem

chloral, morfina, sen pełen koszmarów i to straszne obudzenie si

z tym

poczuciem,

e wszystko zaczyna si

na nowo. I tak ci

gle, ci

gle...

SIOSTRA ANNA
Nich pan tak nie mówi. Prosz

, bardzo prosz

: nich si

pan uspokoi. Je

li nic

panu nie b

mogła pomóc, poprosz

doktora o uwolnienie mnie od tego obowi

zku.

WALPURG <dziko>

O nie! St

d pani nie wyjdzie! <opanowuje si

: Siostra Anna cofa si

przestrachem> Przepraszam siostr

, ja jestem zupełnie przytomny. Mówmy dalej.

Zaraz si

uspokoj

. Nich pani raz zrozumie,

e dwa lata ju

nie widziałem

kobiet... Wi

c o czym mówili

my? Aha pani kogo

straciła. Ja te

. Nich pani

opowie. Pani pozwoli,

e si

przedstawi

. <kłania si

> Walpurg. Mieczysław

Walpurg.

SIOSTRA ANNA <chwieje si

Walpurg? To pana wiersze czytali

my z moim narzeczonym? Ach, to straszne!

Dzi

kuj

panu. Ile

chwil cudownych panu zawdzi

czam! I wszystko tak okropnie

sko

czyło.

WALPURG
Mo

e wła

nie dlatego,

e czytali

cie moje wiersze. A zreszt

nie wszystko si

sko

czyło.

wiat sobie trwa jakby nigdy nic. Ale trzeci tom jest niezły. Wiem o

tym. Po trzecim tomie
przyszedłem tu na mieszkanie. Alkohol, morfina, kokaina
koniec. A do tego nieszcz

ęś

cie.

SIOSTRA ANNA
Po co pan to robił maj

c taki talent! To ju

jest szcz

ęś

cie by

takim artyst

jak pan.

WALPURG
Szcz

ęś

cie! M

czarnia. Chciałem si

wypisa

do dna i umrze

. Ale nie.

Społecze

stwo jest dobre. Odratowali mnie, abym musiał to

ycie sko

czy

torturach. Ach, ta przekl

ta etyka lekarska! Wymordowałbym to całe plemi

katów.

<innym tonem> Wie pani, kiedy byłem w szkole, uczyłem si

biografii Henryka von

Kleist. "Er fuehrte ein Leben voll Irrtum..." Nie mogłem tego dawniej zrozumie

Teraz pojmuj

to dokładnie...

SIOSTRA ANNA
Czemu si

pan zatruwał narkotykami? Nich pan odpowie. Ja tego poj

ąć

nie mog

c takim artyst

WALPURG
Czemu? Czy pani nie rozumie? "Meine Koerperschale konnte nicht meine Geistesglut
aushalten." Kto to powiedział?

ar mego ducha spalił moj

ziemsk

powłok

. Teraz

rozumie pani? Moje gangliony nie mogły nastarczy

temu przekl

temu czemu

, co mi

kazał pisa

. Musiałem si

tru

. Musiałem zdobywa

sił

. Ja nie

chciałem, ale musiałem. A jak raz cała maszyna, stara, słaba maszyna wejdzie w
ruch tak szalony, to musi i

ść

dalej, czy si

tworzy jeszcze, czy nie. Mózg si

wyczerpuje, a maszyna idzie dalej. Dlatego to arty

ci musz

popełnia

szale

stwa. Có

robi

z bezmy

lnie rozp

dzonym motorem, którego nikt ju

skontrolowa

nie mo

e? Nich pani sobie wyobrazi hal

maszyn wielkiej

fabryki bez maszynisty. Wszystkie zegary przeszły ju

dawno czerwon

strzałk

, a

wszystko wali dalej jak w

ciekłe.

SIOSTRA ANNA <słuchała z załamanymi r

kami>

Ale czemu teraz, w naszych czasach, wszystko tak si

wła

nie ko

czy? Dawniej

było inaczej.

WALPURG
Dawniej nie było "nienasycenia form

", nie było perwersji w sztuce. A

ycie nie

było bezcelowym poruszaniem si

bezdusznych automatów. Społecze

stwo jako

maszyna nie istniało. Była miazga cierpi

cych bydl

t, na której wyrastały

wspaniałe kwiaty

żą

dzy, pot

gi, twórczo

ci i okrucie

stwa. Ale nie wdawajmy si

w te rozmowy. Mówmy o

yciu naszym

yciu. Mam dla pani tyle

lito

ci, ile pani dla mnie.

SIOSTRA ANNA
Bo

e, Bo

e...

WALPURG
No, dosy

. Jeden jest tylko pewnik,

e wielko

ść

w sztuce

jedynie jest dzi

w perwersji i obł

dzie oczywi

cie mówi

o formie. Ale dla

tworz

cych, a nie dla szakali, ich forma

zwi

zana jest z ich

yciem. Nich pani mówi teraz o sobie. Kto był on?

SIOSTRA ANNA <drgn

ła, mówi automatycznie>

On był in

ynierem.

WALPURG
Ja si

wcale nie

miałem. Zazdroszcz

mu tylko. Był jednym z kółek w maszynie, a

nie zbł

kanym kamykiem w

ród z

batych, stalowych kół. Dalej!

SIOSTRA ANNA
Kochał tylko mnie, ale nie mógł zerwa

z jedn

... pani

. I ostatecznie musiał

sko

czy

. Strzelił sobie w skro

. Ja poszłam wtedy do klasztoru.

WALPURG
Szcz

ęś

liwy! Nich pani go nie

ałuje. Wi

c nawet in

ynierzy mog

dzi

mie

takie

problemy. I pani dlatego... Ach, có

za potworno

ść

. Czemu ja pani nie spotkałem

wcze

niej!

SIOSTRA ANNA
I có

by było? Zam

czyłby pan mnie jak tamt

...

WALPURG
Sk

d pani wie? Mów w tej chwili, sk

d wiesz? Tego nie wie nikt. Kto pani to

powiedział?

SIOSTRA ANNA
Nie jestem pani, tylko siostra.

WALPURG <zupełnie zimno>
Sk

d siostra wie o tym? To ciekawe. Ja jestem zupełnie

spokojny.

SIOSTRA ANNA <brutalnie>
Przecie

mówi

panu, znam pana wiersze. Wiem, kim pan jest w tej chwili.

WALPURG
Ach, tak: jestem wariatem w kaftanie. To takie proste. Ale nie jest proste kogo

tak zam

czy

, jak ja j

. Nie wiem, kto kogo zabił. Ona si

ciła.

Ostatecznie nie jestem winien. Umarła na zapalenie mózgu. I nie wiem, czy to ja
j

zabiłem, czy ona mnie zabija teraz z torturami, codziennie,

systematycznie. Po

mierci jej przeczytałem jej dziennik i wtedy zrozumiałem,

jak strasznie, piekielnie j

czyłem. Ale sama tego chciała. Zabiła si

w ten

sposób, a teraz zabija mnie. Ach!!!

<Szarpie si

w kaftanie.>

SIOSTRA ANNA
Panie, dlaczego pan tu si

dostał?

WALPURG
Za słaby system. Kokaina. Zegar w głowie. To wieczne pytanie, kto kogo zabił. W
setnej cz

ęś

ci sekundy mam dwie my

przeciwne sobie, jak Bóg i szatan. A zreszt

: troch

wierszy. Pewno ju

wyszły.

Moja siostra na tym zarobi. Mam siostr

, której nienawidz

. Troch

furii. No i

dostałem si

tu. A tu przecie

wyzdrowie

nie mo

na. Sama pani widzi. Wła

ciwie

jestem zupełnie przytomny, tylko mam mał

maszynk

w głowie. Kto raz tu wejdzie,

jest sko

czony. Bo ich leczenie wzmaga tylko obł

d, a ka

dy wysiłek okłamania

ich kosztuje tyle,

e potem zrobi si

jakie

głupstwo, mały fałszywy krok, i

siedzi si

dalej bez ko

ca.

SIOSTRA ANNA
Tak małe wydaje mi si

teraz wszystko, co prze

yłam. Wierzyłam w wielko

ść

, w

jedno

ść

tego, co było ze mn

. Teraz nie ma nic, tylko straszna, beznadziejna

pustka. Jego duch odszedł ode mnie na zawsze.

WALPURG <zadowolony>
Odszedł, ale ze wstydu. Nie móc dla pani porzuci

jakiej

małpy, jakiego

demonicznego starego pudła, jakiego

stwa!! Co? Wiem na pewno. W tym nie ma

adnej wielko

ci. Jego

mier

była wstr

słabo

. I to dla pani nie móc

tego zrobi

!!! A ja? padam przed ni

na kolana> Nich pani dotknie mojej

głowy. Mo

e ten zegar przestanie i

ść

cho

na chwil

. Ja teraz te

komponuj

wiersze. Ale my

e s

gorsze. Nie mog

pisa

. Ołówkiem mo

na si

zabi

Nie mog

poprawi

, a tu nowe rzeczy wci

ąż

przychodz

. Nich siostra potrzyma moj

głow

w r

kach. Ach, gdybym mógł odkr

i schowa

do szafy,

eby odpocz

ła

troch

. Ja bym te

wtedy odpocz

ł.

SIOSTRA ANNA
Nich pan odpocznie. Cho

troch

. O, tak. Prosz

<Bierze jego głow

w r

ce i osuwa si

na krzesło. On kładzie głow

na jej

kolanach.>

WALPURG
Nich pani rozwi

ąż

e mi r

ce. Przecie

jestem zupełnie

przytomny.

SIOSTRA ANNA
Nie mog

. Nich pan mnie o to nie prosi. Doktor by mnie...

WALPURG <nie wstaj

c z kl

czek podnosi głow

i patrzy na ni

dziko>

Doktor? Czy pani chce,

ebym dostał ataku furii? Tu tak zawsze. Pani jest z nimi

w zmowie. Doprowadzaj

do furii, a potem trzymaj

w kaftanie. I tak bez ko

ca.

<Ostatnie słowa wymawia z okropn

rozpacz

SIOSTRA ANNA <wstaj

, ju

... Ja wiem... Wszystko jest nic. Dla pana zrobi

wszystko.

<Podnosi go, obraca tyłem do siebie i rozwi

zuje mu kaftan. Walpurg obraca si

do niej i przeci

ga si

odwijaj

c r

kawy kaftana a

po łokcie. Wygl

da jak

bokser przygotowuj

cy si

do walki.

WALPURG
No teraz jestem wolny.

SIOSTRA ANNA <ze strachem>
Panie, ale nich mi pan da słowo,

e nic wi

cej nie b

dzie.

WALPURG
Nic, tylko to,

eby

my byli cho

chwilk

szcz

ęś

liwi. Pani jest jedyn

kobiet

wiecie. Nie dlatego,

e pani wła

nie

przypadkiem jest pierwsz

, któr

po dwóch latach widz

, ale naprawd

. Kiedy

jestem z pani

, nie istnieje dla mnie nic: cała przeszło

ść

, to wi

zienie,

tortury wszystko znikn

ło. Czuj

e napisz

jeszcze co

. Wszystko jest jeszcze

przede mn

<Podchodzi do niej zupełnie blisko.>

SIOSTRA ANNA <nie ruszaj

c si

z miejsca>

Ja si

boj

. To wszystko takie straszne. Nich pan si

nie zbli

WALPURG
Czy my

lisz,

e zrobi

ci co

złego? Czy my

lisz,

e ja poni

żę

do tego

stopnia,

eby ci

sił

pocałowa

? Kocham ci

. Mo

esz mi wierzy

. Jestem zupełnie

przytomny. <bierze j

za r

: Siostra Anna drgn

ła jak od dotkni

cia rozpalonym

elazem> Jeste

jedyna. Ta chwila te

jest jedyna. Nie wróci nigdy, jak

wszystko. Raz tylko si

istnieje i musi si

spełni

wszystko, co si

spełni

miało na tej ziemi. Inaczej jest to zbrodnia zatruwaj

ca swoim jadem

niesko

czone pokolenia.

Pocałuj mnie. Jak ci na imi

SIOSTRA ANNA <bezwolnie>
Alina.

WALPURG <przysuwaj

c twarz do jej twarzy>

Alinko, ty mnie kochasz. Nie my

e ja zawsze jestem taki brzydki. Dawniej nie

miałem brody i w

sów. Ale chciałem raz nadzia

na brzytw

i przestali mnie

goli

SIOSTRA ANNA
Ach nich pan tak nie mówi. Ja pana kocham. Nic nie ma na

wiecie całym oprócz pana. Nawet m

ki wieczne...

WALPURG <bior

c jej głow

w r

ce i patrz

c jej w oczy>

Nie ma

adnych m

k wiecznych, jest tylko doczesna kara i

nagroda. Pocałuj mnie. Ja nie

miem...

SIOSTRA ANNA <wyrywaj

c si

Tylko nie to, nie to! Ja si

boj

...

WALPURG <zrywa jej zakonny ubiór z głowy i obejmuje j

dzikim u

ciskiem>

Musisz. Musisz. Ta chwila jest jedyna...

<Całuje j

w usta, przeginaj

c j

w tył. Siostra Anna poddaje si

bezwładnie.>

AKT DRUGI

<Ta sama dekoracja. Zaczyna si

ranek nast

pnego dnia. Robi si

coraz ja

niej,

ale pogoda jest pochmurna. Nadchodzi burza. Grzmoty i błyskawice pot

guj

coraz bardziej.>

SIOSTRA ANNA <wkładaj

c zakonne nakrycie głowy>

Teraz musz

zawi

znowu. Jakie to okropne! Ale masz to. Daj

ci to jako

talizman. <odpina z ła

cuszka i daje mu

elazny krzy

, który miała na piersiach>

Nie mam ju

prawa tego nosi

. Nosiłam za specjalnym pozwoleniem siostry

przeło

onej. Ten krzy

dostałam od mojej matki.

WALPURG
Dzi

kuj

ci, Alinko. Dzi

kuj

za wszystko. <bierze krzy

i wkłada go w szpar

deski od tapczana> Miał tam by

ołówki i papier, ale nigdy nie mogłem tego

dosta

. <wraca do niej i całuje j

w r

> A wiesz,

e teraz dopiero zrozumiałem

ogrom mojego nieszcz

ęś

cia teraz, kiedy mnie kochasz. Wczoraj

zdawało mi si

nieludzkim szcz

ęś

ciem pocałowa

twoje włosy. Dzi

, kiedy jeste

moja, wszystko stało si

niczym. Chc

d wyj

ść

, pisa

, pracowa

, ogoli

brod

i w

sy, by

znowu dobrze ubranym. Chce mi si

ycia, zupełnie zwykłego

ycia. Ja

musz

d wyj

ść

. Zobaczysz. Ty mi dała

sił

do pokonania

wszystkiego. Wyjdziemy st

d oboje.

SIOSTRA ANNA <całuj

c go>

Ja czuj

zupełnie to samo. Ja te

nie jestem ju

zakonnic

. Mnie si

chce

zwyczajnego, spokojnego

ycia. Tyle si

nacierpiałam.

WALPURG <ponuro>
Tak ty wyjdziesz na pewno. Ty nie jeste

w wi

zieniu. <z

nagłym niepokojem> Alinko, nie zdrad

mnie. Ten doktor

Burdygiel to mój najstraszniejszy wróg. Wol

tego Gruena, cho

jest

wstr

tne bydl

. Nie zdradzisz? Boj

e rozp

tałem w tobie zmysły, i jak

mnie par

dni nie zobaczysz, to mo

e kto

inny zacz

ąć

ci si

podoba

SIOSTRA ANNA <zarzuca mu r

ce na szyj

Kocham ci

. Ciebie jednego na

ycie całe. Sama bym tu została, aby

mógł tylko

wyj

ść

d. Ja ci

kocham dla ciebie. Ty musisz spełni

twoje przeznaczenie.

WALPURG <całuj

c j

Biedne dziecko. Ja si

o ciebie boj

. We mnie jest jaka

siła, nad któr

nie

panuj

. Wszystko by

musi musi by

koniecznie. Ja nie mam woli w zwykłym

znaczeniu. Nade mn

czy we mnie jest jak

sza pot

ga, która robi ze mn

, co

chce.

SIOSTRA ANNA
To twórczo

ść

. A mo

e to Bóg. On nam przebaczy. I moja matka przebaczy mi tak

cho

była

ta.

WALPURG
Czekaj, ja ci nie powiedziałem wszystkiego. Mnie si

zdaje,

e ja j

zabiłem.

Ale nie wiesz...

SIOSTRA ANNA <wyrywa mu si

Nie mów, nie mów nic. Ubieraj si

szybko. <wkłada mu kaftan> Oni mog

przyj

ść

za chwil

<On staje tyłem do niej, ona mu zawi

zuje r

kawy kaftana.>

WALPURG
Ale nic si

nie zmieniło? Tak dziwnie mówisz, jakby

przestała mnie nagle

kocha

SIOSTRA ANNA <ko

c zawi

zywanie>

Ale

nic. Tylko si

boj

. Boj

o nasze szcz

ęś

cie. <odwraca go do siebie,

całuje szybko> A teraz kład

i udawaj,

pisz. Pr

dko.

<Popycha go ku tapczanowi.>

WALPURG <kład

c si

Pami

taj, nie zdrad

mnie. Tyle jest dobrze ubranych ludzi na

wiecie tyle jest

kanalii.

SIOSTRA ANNA
Głupstwa pleciesz. Cicho! Zdaje si

e id

Walpurg kładzie si

i udaje

cego. Siostra Anna siada na krze

le i modli si

Pauza. Drzwi odryglowuj

i wchodzi dr Burdygiel. Za nim Siostra Barbara i

Gruen.

GRUEN <we drzwiach do kogo

, kto jest na zewn

trz>

ecie zosta

BURDYGIEL <podchodzi do Siostry Anny i mówi cicho>
No i có

? Jak

e tam?

<Siostra Barbara całuje w czoło Siostr

Ann

, która całuje j

w r

SIOSTRA ANNA
Nic. Wszystko dobrze.

BURDYGIEL
Spał cały czas?

<Gruen przysłuchuje si

uwa

nie.>

SIOSTRA ANNA
Nie. Raz si

obudził. Rozmawiał zupełnie przytomnie. Mówił mi o swoim

yciu. Nie

wiedziałam,

e to jest ten sławny Walpurg. Potem zasn

ł spokojnie. Drugi raz ju

nie obudził.

GRUEN
A nie mówiłem! Zaczyna si

rozwi

zywanie kompleksu. Zasn

ł sam po raz drugi bez

chloralu. Czy zdarzyło si

to wam kiedy, kolego?

BURDYGIEL
Mnie w ogóle nigdy. Nigdy nie brałem chloralu. Ale ten fakt jest dziwny tym
bardziej w okresie furii. Słuchajcie, Gruen: ja nie mam

adnych przes

dów. Je

chcecie dalej próbowa

waszych metod prosz

. Ja si

zgadzam. Nawet powiem

otwarcie zaczynam nabiera

zaufania do psychoanalizy. Oddaj

wam tego pacjenta.

Za du

o troch

erotyzmu jest w waszych teoriach. To jest jedyna rzecz, która

mnie znich

ca.

GRUEN
Ale

, kolego, erotyzm jest rzecz

najwa

niejsz

. Wszystkie kompleksy pochodz

tej sfery. Pozwolicie,

e obudz

pacjenta.

BURDYGIEL
Wcale.

<Podchodzi do Siostry Anny i przechodzi z ni

na prawo. Siostra Barbara patrzy

na scen

budzenia.>

GRUEN <budz

c Walpurga>

Halo! Walpurg! Słuchajcie, to ja Gruen.

<Walpurg udaje,

e si

budzi. Przeci

ga si

na tapczanie i siada. Pauza.

WALPURG
A, to wy, doktorze. Dawno was nie widziałem. Lubi

te rozmowy z wami. Czemu nie

przychodzicie? Pewnie Burdygiel wam zabronił?

GRUEN
Ale gdzie tam. Oddał mi was w zupełne władanie. Wylecz

was na pewno. Jak

e wam

zrobiła rozmowa z siostr

Ann

? To był mój pomysł.

WALPURG

Cudownie. To

ta osoba. Nigdy si

tak

wietnie nie czułem, nawet za

najlepszych czasów. Chciałbym pisa

GRUEN
Doskonale. Dzi

dostaniecie ołówek i papier. Ksi

ąż

ki te

. Jakie chcecie?

WALPURG
Wszystkie dzieła Tadeusza Mici

skiego i drugi to "Logische Untersuchungen"

Husserla. Mo

e by

tak

e Moreas. I trzeci tom mój własny. Cudownie mi jest. Mo

przedstawicie mnie tej wielkiej damie w habicie. Ksi

ęż

na Zawraty

ska, o ile mi

zdaje, je

li si

nie myl

<Wstaje.>

SIOSTRA BARBARA
Panie Walpurg, jestem siostra Barbara, przeło

ona zakonu

dobrowolnych m

czenniczek. Prosz

o tym nie zapomina

GRUEN
Nie potrzebuj

przedstawia

, skoro pa

stwo si

znaj

...

WALPURG
Gruen, a mo

e by

cie tak zdj

li mi ten kaftan? Jestem zupełnie ju

zdr

twiały, a

przy tym kompletnie przytomny. O furii nie ma mowy. Daj

wam słowo honoru.

Wyspałem si

z sił

czterdziestu susłów.

BURDYGIEL <przerywa rozmow

z Siostr

Ann

O, co to, to nie! Có

to jest honor wariata? Tego nie wie nikt. A powstrzymywana

furia wybucha czasem ze zdwojon

sił

. Nie zgadzam si

<Walpurg opanowuje atak nienawi

ci.>

WALPURG
Ale

, panie doktorze, Gruen odpowiada za mnie głow

Nieprawda

, Gruen?

GRUEN
Tak. Słuchajcie, Burdygiel: albo, albo albo to jest mój
pacjent, albo nie. Połowiczne metody do niczego nie doprowadz

BURDYGIEL
No, dobrze. Walcie. Ale co powie profesor?

GRUEN
Wobec takich rezultatów profesora bior

na siebie. Walpurg, zdejmuj

wam

kaftan i uwa

am was od dzi

za rekonwalescenta. Obró

cie si

<Walpurg obraca si

do niego tyłem. Gruen rozwi

zuje mu

kawy.>

SIOSTRA BARBARA
Czy aby nie za wcze

nie, panie Gruen?

GRUEN
Siostro Barbaro, nie wtr

cajcie si

w nie swoje sprawy. Jak bym was zanalizował,

wyst

piliby

cie zaraz z klasztoru. Macie kompleks pokuty za winy przeciw m

ęż

owi.

A za

ycia

torturowali

cie go jak najgorsza kacica. Ja wiem wszystko.

SIOSTRA BARBARA

Panie Gruen, nich si

pan nie zapomina. Nich pan nie powtarza mi plotek

miejskich ze sfer ni

szych.

GRUEN
To nie s

plotki. To jest fakt odkryty przeze mnie. Jeste

cie wolni, Walpurg. A

za pół roku wyjdziemy st

d wszyscy razem na miasto. Tylko mniej oporu,

słuchajcie. Nabierzcie raz do mnie zaufania.

WALPURG <podaje mu r

Dzi

kuj

wam. <do Siostry Barbary> Nareszcie znalazł si

człowiek, który uznał mnie jako wariata. Jako poeta miałem uznania dosy

<podaje r

Siostrze Barbarze, która wita si

z nim z nich

> Gruen, dajcie

ołówek i kawałek papieru.
Obudziłem si

z tym w głowie. Wywlok

z tego cudowne rzeczy.

<Gruen daje mu blok i ołówek. Walpurg zaczyna notowa

stoj

c.>

GRUEN <do Siostry Barbary>
Widzicie, siostro, tak trzeba post

powa

z chorymi. Nasze szpitale gorsze s

redniowiecznych wi

zie

. Tylko

psychoanaliza uwolni ludzko

ść

od potwornego koszmaru szpitala wariatów. Co

mówi

, wi

zienia stan

puste, je

li wszyscy b

poddani obowi

zkowemu

oczyszczeniu z kompleksów od
samego dzieci

stwa. R

e ten <wskazuje na Walpurga> ma kompleks siostry

bli

niaczki z czasów, kiedy był jeszcze

embrionem. Dlatego nie mo

e si

naprawd

zakocha

. Kocha

pod

wiadomie siostr

, mimo

e w normalnej

wiadomo

ci czuje do niej prawdziw

nienawi

ść

. Walpurg, pierwsze skojarzenie do “siostra”.

WALPURG <przechodz

c powoli w prawo>

Ostra jaskinia dwoje sierot na bezludnej wyspie powie

ść

"Blue Lagoon" de Vere Stackpoola.

GRUEN
Widzi siostra? Jaskinia to łono matki. Bezludna wyspa to
samo. Rozwi

załem kompleks. Ta powie

ść

zna j

siostra? to druga warstwa weszła w

zrobione ju

ło

ysko psychiczne.

Walpurg, za dwa tygodnie jeste

cie zdrowi jak byk.

WALPURG <nie zwracaj

c uwagi na Gruena, mówi do Burdygiela> Panie doktorze, mnie

zdaje,

e nie mo

na tak długo

flirtowa

z zakonnic

SIOSTRA ANNA <po

piesznie>

my mówili tylko o panu.

WALPURG
Moje zwierzenia s

tylko dla pani, siostro Anno.

GRUEN <do Siostry Barbary>
Widzi siostra, jak on przytomnie mówi? Obudził si

w nim zdrowy instynkt

ycia.

Jest zazdrosny mo

e si

zakocha

BURDYGIEL
Nie czasami musz

mia

z tej całej psychoanalitycznej baliwernii. Cha, cha,

cha, cha!

<Walpurg chwyta Burdygiela za włosy i zadaje mu straszliwy cios ołówkiem w lew

skro

, Burdygiel bez j

ku wali si

na ziemi

WALPURG <spokojnie>

Masz za twoje flirty z duchownymi osobami! <kopie Burdygiela nog

> Zdychaj

sobie, oprawco!

ałuj

e nie mogłem go

storturowa

. Oto jest zdrowy instynkt

ycia. Gruen, prosz

was o scyzoryk.

Złamał mi si

ołówek. Tward

czaszk

miał ten kretyn, ale jeste

cie ju

bez

konkurenta.

SIOSTRA ANNA <która stała st

ęż

ała z przera

enia>

Co pan uczynił? Teraz wszystko przepadło.

<Mdleje i pada na ziemi

GRUEN <podbiegaj

Walpurg, czy

cie oszaleli? Ja mam słabe serce. O Bo

e! Biedny Burdygiel. <maca

Burdygiela za puls> Trup trafił mu w sam

skro

WALPURG
Teraz jestem zdrów zupełnie. Uto

samiłem go z siostr

i zabiłem ich oboje za

jednym zamachem. Jestem pewny,

e ona umarła w tej chwili. Cha, cha! Kompleks

rozwi

zany. O ile psychoanaliza jest co

warta, powinienem by

zaraz wypuszczony

na wolno

ść

. Teraz jestem ju

kompletnie bezpieczny.

GRUEN
Słuchajcie, Walpurg czy wy sobie czasem ze mnie nie kpicie?

WALPURG
Nie mówi

powa

nie: jestem zdrów. To uderzenie w ten czerep wyleczyło mnie.

Dlatego nie odpowiadam za to zabójstwo, ale odpowiadam za ka

chwil

, która

nast

pi. Siostro przeło

ona, obud

z tego osłupienia: broniłem czci duchowej

osoby przed napa

ciami zwykłego don

uana w doktorskim chałacie. Prawda czy nie?

Jestem pewien,

e ten psychoznawca maił x romansów na oddziale kobiecym.

SIOSTRA BARBARA
Niewczesne dowcipy. Jest pan sko

czony wariat. A je

li nie, to jest pan

pospolitym zbrodniarzem.

<Idzie do Siostry Anny i cuci j

GRUEN
To niesłychane! Wi

c naprawd

czujecie si

dobrze?

WALPURG <z niecierpliwo

Powiedziałem ju

. I ka

dy, kto b

dzie mówił ze mn

jak z

wariatem, jest moim osobistym wrogiem. Prosz

niadanie jestem głodny. I

prosz

was: zajmijcie si

siostr

Ann

. Czy nie widzicie,

e jest jej niedobrze.

Ksi

ęż

na nie mo

e jej docuci

GRUEN
Wierzy

mi si

nie chce. Sam rozwi

zał sobie kompleksjak bucik! Co

nieprawdopodobnego!

<Idzie ku drzwiom.>

SIOSTRA ANNA <budz

c si

Ach! Co teraz b

dzie?

SIOSTRA BARBARA <gniewnie>
To samo co było. Bóg wie, co robi. Gdzie jest twój krzy

SIOSTRA ANNA <wstaj

To dlatego wszystko si

stało,

e zostawiłam dzi

krzy

w celi. Talizman matki

bronił mnie od wszystkiego.

GRUEN <woła przez drzwi>
Alfred! Pafnucy!

niadanie dla numeru dwudziestego.

<Ukazuj

posługacze.>

SIOSTRA BARBARA <do Siostry Anny>
Wstyd

wierzy

w takie przes

dy. Id

zaraz do spowiedzi.

<Wchodz

posługacze i d

biej

na widok trupa Burdygiela.>

SIOSTRA ANNA
Mo

e jutro. Jestem niegodn

po tym wszystkim. Musz

zrobi

rachunek sumienia.

SIOSTRA BARBARA <popychaj

c j

ku drzwiom>

w tej chwili! Słyszysz?

WALPURG <do Siostry Anny>
A nich siostra si

pi i przyjdzie dzi

wieczorem.

wietnie mi robi

zwierzenia. Nie mog

przecie mówi

o sobie z takim idiot

jak Gruen.

SIOSTRA BARBARA <odwracaj

c si

Nie z tym sko

czone. Ja nie mam moich siostrzyczek na ofiary dla morderców.

WALPURG
Gruen, scyzoryk.

GRUEN <daj

c mu machinalnie>

Ale

, siostro Barbaro, on b

dzie zwi

zany w kaftan. Dla

wszelkiego bezpiecze

stwa, bo r

czy

mog

e drugiej zbrodni ju

nie b

dzie.

<do posługaczy> Czego wybałuszacie

lepia? Dawa

dko

niadanie. <Posługacze

wychodz

.> On jest prawie zupełnie zdrów. Jung opisuje podobny wypadek. Jego

pacjent stał si

wzorowym m

ęż

em i

wietnym architektem, kiedy ukatrupił ciotk

która przyszła go odwiedzi

. Miał kompleks ciotki i rozwi

zał go. A doprowadziła

go do tego tylko psychoanaliza.

SIOSTRA ANNA <nienaturalnie>
Je

li trzeba

ycie nawet po

, jestem gotowa. Siostro Barbaro, błagam ci

nie odmawiaj mi pokuty za wszelkie grzechy moje.

SIOSTRA BARBARA
Dobrze zgadzam si

. Mo

e Bóg tego chce. Mo

e jest w tym

wszystkim jaki

sens wy

szy, niepoj

ty dla nas ubogich

duchem. Id

spa

, siostro Anno, i nie id

dzi

do spowiedzi. A wieczorem

przyjdziesz o dziesi

tej na dy

ur.

<Wychodz

obie, mijaj

c si

z posługaczami nios

cymi

niadanie. Walpurg

zaostrzył ołówek i pisze.>

GRUEN
Jedzcie, Walpurg. Nale

y si

wam porz

dne

arcie po tym

wszystkim. Jako psychoanalityk rozumiem i przebaczam wszystko. Nie ma zbrodni
bez kompleksu, a kompleks to choroba.

WALPURG
Zaraz nie przeszkadza

. Ostatni wiersz... Musi by

drugi

przypadek liczby pojedynczej od...

<Pisze.>

GRUEN <do posługaczy>

Czego stoicie, niedoł

gi? Wynie

ść

trupa pana doktora do

pawilonu numer siódmy.

<Posługacze bior

trupa Burdygiela i wychodz

WALPURG
Sko

czyłem. Teraz ostatni

lad obł

du starłem z mego mózgu. Zegar przestał i

ść

Nie mam

adnych wyrzutów sumienia.

<Zabiera si

niadania. Coraz silniejsza burza. Ciemno

ci do

ść

silne o burym

odcieniu, przerywane zielonymi błyskawicami. Deszcz siecze w okno.>

GRUEN
Wspaniała nauka dla starej psychiatrycznej szkoły. Monografi

o was napisz

sławny na cały

wiat.

WALPURG <siedzi i je z apetytem>
Najlepsz

nauk

dostała psychiatria w osobie pana Burdygiela. Nigdy nie lubiłem

tego durnia i jego manier w stosunku do kobiet. Znam go dawno. On wietrzył we
mnie ofiar

od lat pi

ciu. Ale jak mi si

poł

czył z siostr

, to ju

było

nie do wytrzymania. Cha, cha, cha!

GRUEN <rzuca si

na niego i

ciska go>

Walpurg! Jeste

cie najgenialniejszy facet na

wiecie! Kocham was. Razem

stworzymy co

wspaniałego!

WALPURG <wstaje nagle i odtr

ca Guena, który si

zatacza> A teraz dosy

tych

poufało

ci! Nie zwraca

mi głowy! Idiota! Spoufalił si

ze mn

jak z pierwszym

lepszym psychiatrycznym okazem. Dystans trzyma

! Rozumiesz?!

GRUEN <odskakuj

Oddaj scyzoryk! Oddaj scyzoryk!

<Walpurg rzuca mu scyzoryk na ziemie, Gruen go podnosi.>

WALPURG
Masz, tchórzu! Jedno zabójstwo dziennie wystarcza mi zupełnie. Nie mam zwyczaju
rozdeptywa

karaluchów. Won!

GRUEN <cofaj

c si

ku drzwiom, otwiera scyzoryk>

Pafnucy! Alfred!!! <Wpadaj

posługacze.> Numer dwudziesty w kaftan! Pr

dzej!!

<Posługacze z szalon

szybko

rzucaj

na Walpurga, wkładaj

mu kaftan i

zawi

zuj

kawy. Walpurg nie opiera si

wcale.

WALPURG
Cha, cha, cha, cha, cha!! Zabawa w mimikry. Wariaci s

najsprytniejsi z ludzi. Nawet zwierz

ta s

głupsze od nich w swoich

najcudowniejszych instynktach.

GRUEN <zamykaj

c scyzoryk>

miejcie si

Walpurg.

miejcie si

. Wszystko jedno.

Wyzdrowiejecie. Nie chodzi mi o was ani o wasze głupie wiersze. Wa

ne jest tylko

to,

e tzw. “dementia praecox” jest uleczalna przez rozwi

zanie kompleksów.

Chod

my st

<Idzie ku drzwiom, za nim posługacze.>

AKT TRZECI
ODSŁONA PIERWSZA

<Ta sama dekoracja. Noc. Pali si

lampa u sufitu. Siostra Anna rozwi

zuje kaftan

Walpurgowi.>

SIOSTRA ANNA
Bardzo zm

czyłe

, mój biedaczku najdro

szy?

WALPURG
Nic a nic. Spałem cały dzie

jak zabity. Odespałem pi

tna

cie lat bezsenno

ci.

Czuj

wietnie. <Siostra Anna zdejmuje mu kaftan. On si

obraca twarz

niej> A nawet wiesz, po tym wszystkim ta cela wydaje mi si

jedynym godnym mnie

miejscem zamieszkania. Nawet nie mam ochoty wyj

ść

d. Przeczytaj wierszyk. Mam

trem

sam nie mog

SIOSTRA ANNA <czyta>
Ach to cudne:
Ja czytam Bibli

pod drzewem, a czas ucieka,

I czaj

narkotyki w

ród sło

cem, ros

[i kwiatami okrytych krzewów,
Po

ród rannego wietrzyka powiewów,

Mleka mi dajcie mleka prosto od krowy,
I jaj prosto od kury;
Chc

zdrowy, chłop morowy,

Chc

głow

trzyma

do góry.

Wtem małe pytanie: “po co? Czy wart?”
I g

otwart

Wchłon

łem wszystkie naraz jady,

I jak chusta, jak papier, jak prze

cieradło blady,

Rzuciłem si

w wir nieznanej bitwy z nieznanym wrogiem

e szatanem jest, a mo

e Bogiem.

To nie jest

adna bitwa.

To tylko: “Skró

cugle! Bro

do ataku! Marsz!!”

To tylko w cudze czaszki wbity mych mózgów fałsz.
Wspaniałe! Ale jak b

dziesz ze mn

, wszystko b

dzie inaczej. Prawda?

adnych

jadów. Ja ci zast

wszystko.

WALPURG
Mo

e tak b

dzie. Przede wszystkim jednak, mimo wszystko, trzeba si

d jak

najpr

dzej wydosta

. Tylko zbytecznie nie

zachwycaj si

mymi utworami. To jest pocz

tek zupełnie nowych rzeczy, ale samo

przez si

to jest nic.

SIOSTRA ANNA <siadaj

c przy nim>

Wiesz mam wyrzuty sumienia,

e jestem tak szcz

ęś

liwa. Ach gdybym mogła cho

troch

cierpie

. Mnie te

nic nie obchodzi ju

ycie poza t

cel

. Gdyby nas tu

zostawili razem na
wieczno

ść

cał

, nie pragn

łabym ju

niczego. Tak strasznie mi z tob

dobrze.

Wszystko nabrało znaczenia. A pomy

l, ile czasu

yłam w zupełnym bezsensie.

Musz

ci si

przyzna

e to,

zabił Burdygiela, podnieciło mi zmysły wprost

do szału. Tak strasznie mi si

podobasz! To potworne.

WALPURG <obejmuj

c j

z nagł

żą

Moja przewrotna dziewczyna! <innym tonem> Gdybym mógł jeszcze pisa

, kiedy

zostaj

sam! Musze si

zupełnie opanowa

eby ten bałwan nie kazał mi wkłada

kaftana. Wczoraj nie mogłem si

przezwyci

ęż

: musiałem zabi

besti

SIOSTRA ANNA
Nie mówmy ju

o tym, Mieciu. Odpocznij. Oprzyj si

o mnie i zapomnijmy o

wszystkim. Chciałabym ci wynagrodzi

te dwa lata m

ki. Tak nic nie wiadomo, co

nas czeka.

WALPURG

Wszystko b

dzie jeszcze dobrze. Wyjedziemy gdzie

daleko, a

do tropików. Tam

byłem z ni

. Na Ceylonie. Ale teraz cie

jej nie b

dzie nam przeszkadzał. Tamto

było obł

dem, takim samym jak twoja miło

ść

do tego twojego idioty. Jeste

my dla

siebie
przeznaczeni. Jeste

my ta idealn

par

ludzi, którzy musieli si

spotka

w e

wszech

wiecie. Ach czemu to nie stało si

wcze

niej!

SIOSTRA ANNA
A mo

e tak jest lepiej? Inaczej nie potrafiliby

my ceni

siebie wzajemnie.

WALPURG
Daj usta. Kocham ci

. Ty jedna ł

czysz si

we mnie z tym

wszystkim, co mam napisa

. Dla ciebie mog

stworzy

rzeczy, które by bez twojej

miło

ci na zawsze zostały nie

wypowiedziane.

SIOSTRA ANNA
Mój jedyny...

<Całuj

długo, coraz nami

tniej. Nagły trzask

odryglowywanych drzwi i wpadaj

: Gruen, dwóch posługaczy i Siostra Barbara.

Tamci zrywaj

WALPURG
Za pó

no!

<Staje z r

kami skrzy

owanymi na piersiach. Siostra Anna siedzi st

ęż

ała z

przera

enia i wstydu.>

GRUEN
Cha, cha! Raczej za wcze

nie. To tak, siostrzyczko! To na tym polega zbawienne

działanie na mego pacjenta. <Stoj

wszyscy tak,

e Gruen bli

ej ich dwojga,

dalej na prawo Siostra
Barbara, a jeszcze dalej posługacze. Tworz

d równoległy do rampy.> Miał

jednak racj

nieboszczyk Burdygiel. <Siostra Anna rzuca si

ku niemu, lecz

mdleje i pada.> Ale psychoanaliza i z tym potrafi si

załatwi

SIOSTRA BARBARA
To straszne! Zbrodniarz i rozpustnica w habicie! Ja tego nie prze

<Zakrywa oczy r

kami.>

GRUEN <do posługaczy>
Bra

go w kaftan! Ja mu poka

żę

! On ukrył przede mn

nieznany kompleks. A udawał,

e ma kompleks siostry. Ale w kłamstwie musi te

ukryta prawda. To jest

zasadnicze twierdzenie Freuda.

<Posługacze rzucaj

na Walpurga.>

WALPURG <strasznym głosem>
Sta

wszyscy na miejscu!! Ani kroku!!! <wszyscy zatrzymuj

w pewnych

pozycjach, zaskoczeni tym krzykiem, i “tak trwaj

”. Walpurg z szalon

szybko

wydobywa krzy

ze szpary w

tapczanie i krzyczy> Teraz ja wam co

poka

żę

, psychiczni

mordercy!! <Tamci, jak zahipnotyzowani, zastygli w czaj

cych si

ruchach.>

Hołota!!! <Skacze na stół, wybija krzy

em dwie szybki w oknie i zawi

zuje za

cik mi

dzy nimi jeden r

kaw kaftana. Drugi zawi

zuje sobie na szyi i staje na

stole,
zwrócony do widowni z rozkrzy

owanymi r

kami, pochylony

naprzód, w pozie takiej, jak by miał si

rzuci

w dół.> A teraz patrzcie, co

dzie, i nich ta zbrodnia spada na was!

<Robi ruch rzucania si

ODSŁONA DRUGA
(bez antraktu)

<Przez ten czas, kiedy kurtyna jest spuszczona <powinno to trwa

jak najkrócej>,

aktor odwi

zuje si

i szybko wychodzi do garderoby, a funkcjonariusze teatralni

zawi

zuj

na r

kawie kaftana manekina zupełnie podobnego do Walpurga <mask

musi

wykona

dobry rze

biarz>, ale w stanie powieszenia i

nast

pnie uciekaj

czym pr

dzej. Kurtyna si

podnosi, wszyscy na scenie powinni

sta

w tych samych pozycjach co w odsłonie pierwszej. Trwa to przez chwil

<1-2

sekund>.>

GRUEN <rzucaj

c si

ku trupowi Walpurga>

Odci

ąć

go!!!

<Posługacze rzucaj

i zdejmuj

trupa Walpurga z r

kawa od kaftana. Gruen go

bada. Siostra Anna zrywa si

SIOSTRA ANNA
Co si

stało?

SIOSTRA BARBARA
Powiesił si

twój kochanek, ty bezwstydnico! To si

stało! Nich ci Bóg

odpu

ci... Ja nie mog

. Zamkn

na całe

ycie. Zgnijesz w lochu... Ty...

<Dławi si

z w

ciekło

ci i oburzenia.>

SIOSTRA ANNA <patrzy na trupa>
Ach! Ach! Ach!! <z nagł

furi

> To wy

cie go zabili

zbrodniarze!!!

<Rzuca si

do trupa.>

GRUEN <wstaj

Trup. Kr

gosłup złamany. Epistropheus wlazł mu w rdze

przedłu

ony. Okaz przepadł. To jest pytanie: czy umarł jako chory, czy te

było wła

nie ostatnim czynem chorego, przez który mógł si

wyleczy

? A mo

powiesił si

jako zdrowy? To byłoby okropne!

SIOSTRA ANNA <przy trupie>
Nich go pan ratuje zamiast gada

głupstwa! On jest jeszcze ciepły.

GRUEN
Powiedziałem,

e nie

yje. Nie zna siostra zupełnie anatomii. Centr oddychania

zniszczony. Tu nawet psychoanaliza nic nie pomo

e. Ale co on ma w r

ku? Czym on

szyb

wybił? Zupełnie zapomniałem o tym problemacie.

<Podchodzi do trupa.>

SIOSTRA ANNA <wyrywa krzy

z zaci

tej r

ki trupa>

To moje! Ja nie dam! Dałam mu to tylko jako talizman!

GRUEN
Dawaj to siostra w tej chwili. <wyrywa jej krzy

z r

ki> Krzy

. Ten. Który miała

zawsze na piersiach.

<Zwraca si

do Siostry Barbary.>

SIOSTRA BARBARA

Powtórne

tokradztwo. Quelque chose d'enorme! To krzy

jej matki, który

pozwoliłam jej nosi

w drodze łaski za nienaganne sprawowanie si

<Siostra Anna wstaje i zataczaj

c si

jak pijana podchodzi do Siostry Barbary.>

SIOSTRA ANNA
Łaski! Przebaczenia! Ja umr

z rozpaczy. Teraz nie mam ju

nic: nawet mo

pokuty.

<Pada przed Siostr

Barbar

na kolana.>

SIOSTRA BARBARA
Na ulicy twoje miejsce!

cierka! Och, quelle salope! Precz ode mnie!

<Siostra Anna kl

c pochyla si

twarz

ku ziemi i zastyga w tej pozie. R

ce ma

kurczowo wpite w pomi

te ubranie głowy. Siostra Barbara kl

ka i modli si

GRUEN
No Alfred! Pafnucy! Bierzcie trupa numer dwudziesty do
prosektorium. Ten idiota profesor Walldorff b

dzie chciał z pewno

kraja

mózg, szukaj

c zmian anatomicznych. Cha, cha! Nich szuka! <Posługacze bior

tymczasem trupa Walpurga i
zaczynaj

nie

ść

ku drzwiom. Do Siostry Anny> No siostro Anno, wyjd

cie teraz z

tego odr

twienia i chod

my st

d nareszcie.

<W tej chwili drzwi si

otwieraj

i wchodzi Walpurg. Jest ogolony zupełnie, w

y compris. Włosy przystrzy

one. Ubrany jest w doskonale skrojony

akiet. Ma

ółty kwiat w butonierce. Za nim wchodzi Burdygiel ubrany w czarny anglez. Na

ku niesie sukni

kobiec

w tonach czarnych, niebieskich i fioletowych i

równie

damski kapelusz. Za nim ukazuje si

profesor

Walldorff.>

WALPURG
Alinko! Wsta

! To ja, Miecio.

<Wszyscy d

biej

. Siostra Barbara zrywa si

z kl

czek. Gruen z otwartymi ustami

wpatruje si

w Walpurga, nie mog

c złapa

tchu. Posługacze wypuszczaj

z r

trupa Walpurga, który w

ród ciszy z hukiem wali si

na ziemi

. Siostra Anna

zrywa si

i patrzy oniemiała na Walpurga.>

SIOSTRA ANNA <rzucaj

c si

ku Walpurgowi>

Mieciu! To ty naprawd

? A to? <wskazuje na trupa> Ach

wszystko jedno, ja chyba oszalej

ze szcz

ęś

cia! Jaki ty

liczny jeste

! Mój

jedyny!

<Pada w jego obj

cia. Całuj

BURDYGIEL
Idziemy na miasto. O tu jest suknia dla pani, panno Alino, i kapelusz.
Wybrali

my to napr

dce z Mieczysławem. Tak na oko. Musi pani si

przebra

. Mo

tymczasem wystarczy.

WALPURG
Chod

my. Teraz naprawd

jestem zdrów zupełnie: zdrów i

szcz

ęś

liwy. Napisz

cudowne rzeczy.

<Wyprowadza Alin

. Za nim wychodzi Burdygiel.>

BURDYGIEL
Bywajcie zdrowi, Gruen. A zanalizujcie si

po tym wszystkim gruntownie.

<Wychodzi. W drzwiach wsuwa głow

profesor Walldorff.>

WALLDORFF
No i có

, moi pa

stwo? Hi, hi, hi!!

GRUEN <zbielałymi ustami>
Pro-fe-so-rze... Ja... Ja nie wiem... <krzyczy nagle strasznym głosem> Ja nie
wiem, co to jest, u diabła!!!

<Podchodzi powoli do drzwi trzymaj

c głow

w r

kach. Siostra Barbara patrzy

obł

dnie i gro

nie. Posługacze patrz

to na trupa, to na Walldorffa.>

WALLDORFF
A nic. Sko

czyłem z psychiatri

. Wracam do chirurgii. Operacje mózgowe uczyniły

mnie kiedy

sławnym. A Burdygiela bior

na asysten...

GRUEN <rzucaj

c si

na niego>

Aaaaa!!! To jest szanta

!!!

WALLDORFF
O nie! <odtr

ca go> Hop! siup!

<Zamyka drzwi i zaryglowuje je od zewn

trz. Gruen staje

bezradnie i patrzy dziko na pozostałych.>

GRUEN
Teraz o w tej chwili zrobił mi si

nowy kompleks. Ale jaki? <krzyczy> Ja nie

wiem, co to jest to wszystko!

<Posługacze odskakuj

nagle od trupa Walpurga i z rykiem

dzikiego strachu rzucaj

ku drzwiom i gor

czkowo próbuj

je otworzy

SIOSTRA BARBARA <z dzik

rozpacz

Oto jest cała wasza psychiatria!! <z płaczem> Ja na stare lata nie wiem ju

, kto

jest wariatem ja czy pan, czy oni. O, Bo

e, Bo

e! Zmiłuj si

nade mn

. Ja chyba

oszalałam.

<Pada na kolana, wyci

ga r

ce ku niebu.>

ALFRED
To my

my teraz wariaty. Zamkli nas na amen. A ten le

y znowu, a tam wyszedł ten

sam dwudziesty bez brody.

PAFNUCY <wskazuj

c na Gruena>

To ten ten je najgorszy wariat. Bi

go! Fred! A ino! Póki siły starczy!

GRUEN
Stójcie! Ja wam to wytłumacz

. Mo

e przy tym sam sobie to wyja

PAFNUCY
A tłumacz to sobie, kiedy

taki m

dry. A na

ci!

<Uderza go. Za nim rzuca si

Alfred i obaj okładaj

Gruena. Siostra Barbara

rzuca si

na ratunek i miesza si

dzy

bij

cych si

. Powstaje tak zwana "obszczaja rukopasznaja

schwatka a la maniere russe', przypominaj

ca tzw. “samossoude”. Wszyscy czworo

tarzaj

po ziemi, łupi

c si

wzajemnie, co si

zmie

ci. W t

kup

walcz

cych

wmieszany jest trup Walpurga, który przewala si

dzy nimi bezwładnie.

lepiaj

ce bł

kitne

wiatło, puszczone z góry reflektora, o

wietla scen

. Lampa

górna ga

nie i w ostrym eliptycznym kr

wietlnym wida

tylko kotłuj

miazg

ciał. Podczas tego kurtyna wolno zapada.>

7 stycznia 1923