Pytanie zamknięte składa się z dwóch części: podstawowej i rozwijającej. Część podstawowa
"wywołuje" temat, czyli wskazuje na przedmiot pytania. W części rozwijającej są przedstawiane możliwe alternatywy, na przykład w postaci kafeterii lub skali służącej ustaleniu typu postawy wobec przedmiotu pytania.
Niektóre pytania zamknięte są zapisane w kwestionariuszu tak, że obie części są wyraźnie rozdzielone. Druga z nich jest wtedy "rozwijana" jako specjalna lista, na której każda możliwa odpowiedź zajmuje określoną pozycję.
Jeśli pytanie ma postać dobrze skonstruowanego zdania pytającego, to znak zapytania jest w takiej sytuacji umieszczany przy ostatniej pozycji na liście. Lista jest wówczas odczytywana respondentowi jako dalszy ciąg pytania, jednocześnie zaś służy do zapisu odpowiedzi
respondenta.
KOMENTARZ:
PYTANIA Z LISTĄ
PRZYKŁAD: Gdyby miał(a) Pan(i) powiedzieć, w jakim stopniu czuje się Pan(i)
odpowiedzialny (odpowiedzialna) za kłopoty, jakie Pan(i) ma, to czy powiedział(a)by Pan(i), że jest Pan(i) za nie:
(1) całkowicie odpowiedzialny (odpowiedzialna)
(2) częściowo odpowiedzialny (odpowiedzialna)
(3) w ogóle Pan(i) za nie nie odpowiada,
czy może
(4) nie ma Pan(i) kłopotów?
PRZYKŁAD: Czy Pana (Pani) zdaniem w przyszłości w Polsce będzie:
1. więcej ludzi wierzących niż obecnie
2. tyle samo ludzi wierzących co obecnie
3. mniej ludzi wierzących niż obecnie?
Niektóre inne pytania zamknięte są zapisywane w kwestionariuszu w sposób ciągły,
nierozczłonkowany. Jeśli są zdaniami pytającymi, to mają normalnie (na końcu zdania)
umieszczony znak zapytania. Pod pytaniem lub obok niego pojawia się wtedy lista, która bywa odczytywana lub nie, w każdym razie służy do rejestracji odpowiedzi respondenta.
Możliwe są tu jednak trzy sytuacje.
Sytuacja pierwsza: Lista nie jest odczytywana, gdy jest zestawem tych możliwych odpowiedzi, które już podano w pytaniu, to znaczy gdy układ możliwych odpowiedzi jest na niej dokładnie powtórzony. Lista służy wówczas jedynie do zapisu odpowiedzi.
PRZYKŁAD: Co sądzi Pan(i) o różnicach w dochodach ludzi w Polsce? Czy są one o wiele za duże, nieco za duże, mniej więcej w sam raz, nieco za małe, czy też o wiele za małe?
(1)
O wiele za duże
(2)
Nieco za duże
(3)
Mniej więcej w sam raz
Nieco za małe
(5)
O wiele za małe
PRZYKŁAD: Czy należy Pan(i) do osób, które żyją z dnia na dzień, czy też należy Pan(i) do osób, które dążą do określonego celu?
1.
żyją z dnia na dzień
2.
dążą do określonego celu
Sytuacja druga: Lista jest odczytywana, mimo że powtarza dokładnie układ możliwych
odpowiedzi występujący w pytaniu. "Drugi bodziec", czyli powtórzenie alternatyw, jest wtedy tylko prostym wzmocnieniem "pierwszego bodźca".
PRZYKŁAD: Są różne zdania na temat pomocy naszego państwa dla bezrobotnych. Jedni
mówią, że państwo za mało pomaga bezrobotnym, inni, że za dużo, a jeszcze inni, że w sam raz. A jak Pan(i) myśli, czy państwo pomaga bezrobotnym:
1. za dużo?
2. za mało?
3. w sam raz?
PRZYKŁAD: Czy sądzi P., że jakieś pięć lat temu sytuacja mniejszości narodowych w Polsce była lepsza, gorsza czy też taka jak teraz? A więc, P. zdaniem:
a) była lepsza
b) była taka sama
c) była gorsza
Sytuacja trzecia: Lista jest odczytywana, gdy rozwija układ możliwych odpowiedzi
przedstawiony w pytaniu. Dotyczy to najczęściej wypadków, w których na liście rozbudowuje się skalę, na przykład od skali z trzema punktami, uproszczonej, służącej za "pierwszy bodziec", przechodzi się do dokładniejszej, bardziej szczegółowej skali z pięcioma punktami.
Lista jest wtedy odczytywana zaraz po pytaniu, przenosi więc "drugi bodziec". Zakłada się, że drugi bodziec, jeśli różni się od pierwszego, jakby go uchyla, że zatem za ramę swojej wypowiedzi respondent przyjmie skalę odczytywaną z listy, a nie skalę przedstawioną
początkowo w pytaniu.
PRZYKŁAD: A jak Pan(i) myśli, czy obecnie zajmuje Pan(i) wyższe, takie samo, czy niższe miejsce w społeczeństwie niż w okresie swojej pierwszej stałej pracy?
1.
obecnie zajmuję dużo wyższe miejsce w społeczeństwie
2.
trochę wyższe
3.
mniej więcej takie samo
4.
trochę niższe
5.
dużo niższe
PRZYKŁAD: Z kolei chcielibyśmy Pana (Panią) zapytać, jak Pan(i) myśli, czy w porównaniu z okresem sprzed pięciu lat obecne warunki życia w Polsce są, przeciętnie biorąc, lepsze, takie same czy gorsze?
1 -- dużo lepsze
2 -- trochę lepsze
3 -- mniej więcej takie same
5 -- dużo gorsze
Wyodrębniona przy pytaniu zamkniętym lista możliwych odpowiedzi bywa przedstawiana w
kwestionariuszu nie tylko w postaci słownej (jako tak zwana skala kategorii opisowych).
Zwłaszcza wtedy, gdy możliwe odpowiedzi tworzą skalę, jej opis słowny może być
uzupełniany przez skalę numeryczną (czyli liczbową) lub przez skalę graficzną (czyli
rysunkową).
Na liście dopełnionej skalą numeryczną poszczególne liczby są przypisane odpowiednim
określeniom słownym, to znaczy każda kategoria odpowiedzi ma opis podwójny: i słowny, i liczbowy.
PRZYKŁAD: Czy zdarza się Panu (Pani) prywatnie dyskutować o sprawach osobistych z kimś z Pana (Pani) sąsiadów?
3 2 1
często czasami nigdy
Na liście, do której dodano skalę graficzną, określeniom słownym są przyporządkowane
odpowiednie punkty lub odcinki na rysunku, to znaczy każda kategoria odpowiedzi ma tu opis słowny i rysunkowy jednocześnie.
PRZYKŁAD: W jakim stopniu interesuje się Pan(i) sprawami polityki w naszym kraju? Czy jest Pan(i) zainteresowany (zainteresowana) polityką:
*__________*__________*__________*__________*__________*
bardzo słabo
słabo średnio mocno bardzo mocno
Niekiedy słowny opis w pytaniach ze skalami uzyskują tylko pozycje skrajne, podczas gdy pozycje pośrednie są oznaczane numerycznie lub graficznie (bądź jednocześnie na oba
sposoby). Wyjątek może stanowić punkt środkowy. Oznaczenia numeryczne mogą być
liczbami całkowitymi (dodatnimi, ujemnymi albo zerem), mogą też wyrażać procenty czy
stopnie, na przykład w tak zwanym termometrze uczuć lub opinii.
PRZYKŁAD: W Polsce może się jeszcze wiele zmienić. Niektóre z tych zmian mogą nastąpić bardzo szybko, inne później, a jeszcze inne po bardzo długim czasie. Proszę, aby P.
określił(a), kiedy można się ich spodziewać. Odpowiadając, proszę posłużyć się skalą
składającą się z punktów od 1 do 6.
(Wręczyć respondentowi kartę)
Na tej karcie 1 oznacza, że zmiana nastąpi bardzo szybko, 6 natomiast oznacza, że po bardzo długim czasie. Oczywiście może P. wskazać także 2, 3, 4 lub 5. Proszę odpowiadać od razu, bez dłuższego zastanawiania się.
A teraz, używając tej skali, proszę określić, kiedy P. zdaniem:
1 ---- 2 ---- 3 ---- 4 ---- 5 ---- 6
Bardzo Po bardzo
szybko długim czasie
(A) większość przemysłu przejdzie w prywatne ręce
(B) ludzie przestaną narzekać
(C) prawie w każdym domu będzie telefon
(D) skończy się inflacja
(E) rozwiną się silne, dobrze zorganizowane partie polityczne
(F) w sprzedaży będzie tylko zdrowa żywność
(G) ludzie nauczą się rzetelnie pracować
PRZYKŁAD: Na karcie przedstawiona jest 10--punktowa skala, na której "+5" oznacza ocenę bardzo korzystną,
"0" --- neutralną, a "-5" --- niekorzystną. Proszę powiedzieć, posługując się tą skalą, jak Pan(i) ocenia działalność Papieża w zakresie:
-5 -4 -3 -2 -1 0 +1 +2 +3 +4 +5
o----------o----------o----------o----------o----------o----------o----------o----------o----------o----------o (A)
utrzymania pokoju na świecie
(B)
łagodzenia konfliktów międzynarodowych
(C)
zjednoczenia chrześcijaństwa
(D)
zwalczania rasizmu
(E)
prawa państw, narodów do samostanowienia
PRZYKŁAD: Posługując się tym "termometrem" (wręczyć kartę UCZUCIA WOBEC NIEMCÓW) proszę określić, jakie są dzisiaj, P. zdaniem, uczucia większości Polaków wobec Niemców?
UCZUCIA WOBEC NIEMCÓW
bardzo ciepłe
raczej ciepłe
ani ciepłe, ani chłodne
raczej chłodne
bardzo chłodne
PRZYKŁAD: Na tej karcie (wręczyć respondentowi KARTĘ T) przedstawiony jest "termometr"
ze skalą od zera do 100 stopni. Gdyby zmierzyć nim P. zainteresowanie polityką, to ile by wskazał stopni?
100 80 60 40 20 0
________ stopni (wpisać)
A gdyby zmierzyć nim P. poparcie dla prawicowych ugrupowań politycznych w naszym kraju, to ile stopni by wskazał?
100 80 60 40 20 0
________ stopni (wpisać)
Gdy lista możliwych odpowiedzi jest długa lub skomplikowana, szczególnie zaś gdy
przedstawiana jest jako skala numeryczna bądź graficzna, samo odczytywanie pytania nie wystarcza. Pokazywanie respondentowi listy lub skali wydrukowanej w kwestionariuszu,
chociaż przydatne - jest mało wygodne.
KOMENTARZ:
LISTA ODPOWIEDZI
Stosuje się wówczas tak zwaną kartę respondenta, czyli osobną kartkę z przedstawioną na niej listą możliwych odpowiedzi, na przykład z wyobrażeniem skali za pomocą
uporządkowanego ciągu liczb lub odpowiedniego rysunku. Czasem ustala się, że respondent sam będzie na wręczonej mu karcie zaznaczał odpowiednie miejsca na skali. Inny sposób polega na użyciu nie jednej zbiorczej karty, lecz całej talii mniejszych kartek, z jedną możliwą odpowiedzią na każdej kartce. Talię kartek stosuje się zarówno wtedy, gdy odpowiedzi nie tworzą skali, jak i wtedy, gdy można je ułożyć w pewną skalę. Zakłada się zwykle, że przed wręczeniem respondentowi talia zostanie przetasowana.
Karty respondenta występują także przy pytaniach z krótkimi listami, nawet przy pytaniach dychotomicznych. Dotyczy to szczególnie sytuacji, w której respondent ma przychylić się do jednego z dwóch zdań wypowiadanych przez inne osoby. Przedstawia się wówczas te osoby
--- traktowane raczej jako pewne typy niż osoby konkretne --- na rysunku, ich opinie na pewien temat umieszczając w "dymkach", ramkach itp.
KOMENTARZ:
PYTANIA DIALOGOWE
PRZYKŁAD:
Spróbujmy porozmawiać teraz o tym, jak sytuacja islamu w świecie będzie wyglądać w
przyszłości, powiedzmy za jakieś 100 lat. Który z dwóch poglądów przedstawionych na tej karcie wydaje się P. trafniejszy, który z nich jest P. zdaniem lepszą prognozą tego, jaka będzie wtedy sytuacja na świecie?
(Wręczyć KARTĘ ISLAM)
----------------------------------- ------------------------------------
Islam podbije
Islam zostanie
wszystkie kontynenty zmuszony do odwrotu
----------------------------------- -------------------------------------
(Odpowiedź respondenta zaznaczyć w odpowiedniej kratce)
islam podbije wszystkie kontynenty
islam zostanie zmuszony do odwrotu
nic się do tego czasu nie zmieni, sytuacja pozostanie bez zmian
ukształtuje się jakaś inna sytuacja
trudno przewidzieć, nie wiem
Różnica między listą odpowiedzi umieszczoną w kwestionariuszu a listą odpowiedzi na karcie respondenta polega na tym, że lista w kwestionariuszu oprócz odpowiedzi możliwych
uważanych za właściwe (bezpośrednie) zawiera odpowiedzi dopuszczalne wprawdzie, lecz
niewłaściwe (niebezpośrednie). Znaczy to, że jako reakcje na pytanie dopuszcza się (uważa za w pewien sposób istotne) wypowiedzi nie dostarczające poszukiwanej informacji. Jeśli nie przewiduje się użycia karty, odpowiedzi dopuszczalne, ale niewłaściwe nie są odczytywane respondentowi. Dla ułatwienia pracy osobie prowadzącej wywiad odpowiedzi takie --- nie przeznaczone do odczytywania --- mogą być w kwestionariuszu wydrukowane inaczej niż
pozostałe odpowiedzi na liście, na przykład mogą być wyróżniane kursywą, umieszczane w nawiasach, poprzedzane wcięciem itp. Niekiedy jednak i tam ich się nie zamieszcza. Lista w kwestionariuszu bywa wówczas w charakterystyczny sposób uzupełniana: obok kolejnego
numeru pojawia się wykropkowane miejsce na zapis każdej odpowiedzi różniącej się od
odpowiedzi przewidzianych jako właściwe. Czasami funkcję tę pełni rubryka "inna
odpowiedź" (lub też "inna wypowiedź"), niekiedy --- ale nie zawsze --- zawierająca również wykropkowane miejsce na zapis odpowiedzi niewłaściwej.
Do odpowiedzi dopuszczalnych. lecz niewłaściwych zalicza się przede wszystkim odpowiedzi typu "nie wiem" i "nie pamiętam" oraz "nie mam zdania" i "trudno powiedzieć". Na listach przy pytaniach zamkniętych pojawia się też czasami punkt, zaznaczany przez prowadzącego wywiad w wypadku, gdy respondent udziela odpowiedzi znoszącej założenie pytania, a więc na przykład kwestionującej założenie o istnieniu pewnych grup czy kategorii społecznych.
PRZYKŁAD: Wiele się ostatnio mówi w Polsce o ludziach biednych. Proszę z grubsza
powiedzieć, jaki procent stanowią w naszym kraju ludzie biedni? Chodzi tu o ludzi, którym z trudnością starcza na zakup jedzenia i opłacenie mieszkania, i którzy nie mogą sobie pozwolić na więcej, a także o osoby, które są w jeszcze gorszej sytuacji.
(zapisać procent) . . . . . . . . . . . . . . . . %
(nie ma ludzi biednych)
(nie wiem)
Jeśli badacz przewiduje, że respondent może "nie zmieścić się" w ustalonej przez pytanie ramie, że może wyjść poza przyjęty układ odpowiedzi, umieści na liście punkt "inna", "inne"
itp. Uzupełni go jeszcze wskazówką "wpisać", zostawiając na zapis --- jak w pytaniu otwartym
--- wykropkowane miejsce. Zamiast tej wskazówki może się pojawić otwarte pytanie typu
"jaka?", "jakie?", przewidziane zwykle do zadania respondentowi.
KOMENTARZ:
PYTANIA PÓŁOTWARTE
Dla przypadków, gdy cała myślowa konstrukcja pytania zostaje przez respondenta zburzona, gdy respondent odrzuca (bez chęci modyfikacji za pomocą kategorii "inna", "inne") przyjęty w pytaniu układ możliwości, dodaje się do listy punkt typu "respondent odrzuca pytanie",
"respondent nie zgadza się odpowiadać w kategoriach przewidzianych przez pytanie" itp.
PRZYKŁAD: Przypuśćmy, że poproszono Pana (Panią) o zaliczenie siebie do jednej z wymienionych na tej liście klas społecznych. Do której z nich zaliczył(a)by Pan(i) siebie?
(1)
Klasa niższa
(2)
Klasa ludzi pracy
(3)
Klasa średnia
(4)
Wyższa klasa średnia
(5)
Klasa wyższa
(6)
Inna (wpisać) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(7)
Respondent odrzuca przedstawioną wizję klas
(8)
Nie wiem
Skrajną reakcją respondenta na pytanie jest odmowa odpowiedzi. Nie zawsze oznacza ona odrzucenie ramy myślowej pytania, niekiedy wynika z psychologicznej trudności pytania czy szczególnej drażliwości poruszanych w nim tematów. Uprzedzając taką reakcję umieszcza się na liście przy pytaniu punkt "odmowa odpowiedzi".
KOMENTARZ:
PYTANIA TRUDNE I DRAŻLIWE
PRZYKŁAD: Proszę powiedzieć, ile wynosiły w ostatnim miesiącu Pana (Pani) zarobki
pochodzące z pracy lub z prowadzonych interesów, Proszę podać kwotę netto, pomijając
ewentualne premie, nagrody i zasiłki rodzinne.
kwota . . . . . . . . . . . . . . . . . zł miesięcznie
lub
odmowa odpowiedzi
nie wiem
Sądzi się, że szczegółowe wskazówki umieszczane przy pytaniach (a także przekazywane
osobie prowadzącej wywiad wraz z innymi instrukcjami) powinny dać jasność co do sposobu ich zadawania. W części kwestionariuszy występują na przykład pytania zadawane jako
otwarte, lecz w samym kwestionariuszu uzupełniane listą spodziewanych reakcji
respondenta, zwykle również z rubrykami "nie wiem", "inne", "odmowa" itp. Pytania takie ---
otwarte dla respondenta", lecz zamknięte dla osoby prowadzącej wywiad --- przez niektórych badaczy są nazywane pytaniami prekategoryzowanymi.
KOMENTARZ:
PYTANIA PREKATEGORYZOWANE
PRZYKŁAD: Co było najważniejszą przyczyną, że zaczął (zaczęła) się Pan(i) uczyć języka angielskiego?
(Nie odczytywać odpowiedzi, lecz zaczekać na odpowiedź respondenta. Dopasować ją do
odpowiedzi podanych poniżej. Tylko jedna odpowiedź.)
-- ponieważ bawi mnie to i mam z tego przyjemność
-- ze względu na pracę/karierę, ponieważ daje mi to większe szanse na dobrą
pracę
-- ze względu na wyjazd za granicę
-- aby zdobyć większą wiedzę z określonej dziedziny (np. dla interesów, w
nauce, sztuce)
-- aby czytać literaturę angielską i amerykańską
-- aby słuchać angielskiej lub amerykańskiej muzyki pop
-- inne wypowiedzi (proszę zapisać)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
To, co w kwestionariuszu jest oznaczone jako jedno pytanie, często ma charakter pytania złożonego z kilku pytań, powiązanych na przykład dzięki użyciu tej samej listy możliwych odpowiedzi.
Dotyczy to pytań zamkniętych z wyborem preferencyjnym, czyli pytań żądających od
respondenta nadania rang ważności różnym odpowiedziom lub opisywanym przez nie stanom rzeczy. Zamiast jednego zadaje się tu zwykle dwa lub trzy pytania, wybór jest zatem
dokonywany przez respondenta etapowo, wielokrotnie.
PRZYKŁAD: Odczytam teraz listę czterech możliwych celów dla Polski. Przypuśćmy, że
musiał(a)by Pan(i)
wybierać między nimi. Który z nich byłby dla Pana (Pani)
najważniejszy?
(1)
Utrzymanie porządku w kraju
(2)
Zwiększenie wpływu ludzi na decyzje rządu
(3)
Zahamowanie wzrostu cen
(4)
Ochrona wolności słowa
Najważniejszy cel (numer): . . . . . .
A który cel wybrał(a)by Pan(i) w drugiej kolejności?
(odczytać ponownie trzy pozostałe cele)
Cel wybrany na drugim miejscu (numer): . . . . . .
A który cel postawił(a)by Pan(i) na trzecim miejscu?
(odczytać ponownie dwa pozostałe cele)
Cel wybrany na trzecim miejscu (numer): . . . . . .
PRZYKŁAD: Które cechy są bardziej, a które mniej ważne dla dziecka? Które trzy cechy spośród cech podanych na tej karcie uważa Pan(i) za najważniejsze? Mamy tu na myśli cechy pożądane. Czy żeby dziecko było (zaznaczyć wybrane trzy cechy):
a.
dobrze wychowane
b.
starające się cos w życiu osiągnąć
c.
schludne i czyste
d.
uczciwe
e.
właściwie oceniające siebie i otoczenie
f.
opanowane i umiejące same sobą kierować
g.
umiejące współżyć z innymi dziećmi
h.
zachowujące się, jak wypada chłopcu/dziewczynce
i.
posłuszne wobec rodziców
j.
odpowiedzialne
A która z tych cech jest zdecydowanie najważniejsza? (zaznaczyć tę cechę)
Dotyczy to również pytań zamkniętych z etapowym sortowaniem, czyli takich, przy których możliwe odpowiedzi lub opisywane przez nie stany rzeczy dzieli się na pewne kategorie,
kolejno segregując je wedle pewnej zasady, na przykład wedle zasady przypisywania lub odmawiania określonych cech danej grupie społecznej (cechy, których ani się nie przypisuje, ani się nie odmawia, tworzą wtedy odrębną kategorię cech "nieistotnych").
PRZYKŁAD: Wręczę Panu (Pani) teraz listę, na której w alfabetycznym porządku wyliczono pewną liczbę cech. Proszę wyszukać wśród nich te cechy, które są szczególnie typowe dla Polaków, to znaczy te cechy, które ma typowy Polak (wręczyć kartę, następnie wybrane cechy podkreślić)
(1)
buntowniczy
(2)
bystry
(3)
czuły
(4)
hojny
(5)
leniwy
(6)
obłudny
(7)
odważny
(8)
oschły
(9)
oszczędny
(10)
pokorny
(11)
pracowity
(12)
rozrzutny
(13)
skąpy
(14)
skromny
(15)
szczery
(16)
tchórzliwy
(17)
tępy
(18)
uparty
(19)
ustępliwy
(20)
zarozumiały
A teraz proszę wyszukać cechy, które nie są dla Polaków typowe, to znaczy cechy, których nie ma typowy Polak (wybrane cech oznaczyć stawiając znak "X").
Do pytań złożonych należą również pytania z listą, na której --- jako jej kolejne punkty ---
umieszczono pary cech przeciwstawnych. Ponieważ zadanie respondenta polega na tym, by z każdej pary wybrał cechę przypisywaną na przykład pewnej grupie społecznej, pytanie może być traktowane jako zbiór prostych pytań dychotomicznych.
PRZYKŁAD: Na tej karcie (wręczyć kartę CECHY) wypisane są różne przeciwstawne cechy. Te przeciwstawne cechy są ułożone parami. Z każdej pary cech proszę wskazać tę, która
najlepiej --- P. zdaniem --- charakteryzuje Rosjan. Czy według P. Rosjanie są raczej ________ , czy raczej ________ ?
(Odczytywać w ten sposób --- razem z respondentem --- kolejne pary cech z karty; odpowiedzi zaznaczać w
kwestionariuszu, podkreślając wskazane cechy)
(1)
buntowniczy --- pokorny
(2)
bystry
--- tępy
(3)
czuły
--- oschły
(4)
hojny
--- skąpy
(5)
leniwy
--- pracowity
(6)
obłudny
--- szczery
(7)
odważny
--- tchórzliwy
(8)
oszczędny
--- rozrzutny
skromny
--- zarozumiały
(10)
uparty
--- ustępliwy
Zamiast par cech przeciwstawnych lista może zawierać skale dwubiegunowe, na których po przeciwnych stronach umieszczono cechy uważane za opozycyjne. Skale stosuje się po kolei, rozstrzygając, gdzie na każdej z nich --- po lewej, czy po prawej stronie, bliżej końca, czy bliżej środka --- respondent umieściłby daną grupę lub jej typowego przedstawiciela.
PRZYKŁAD: Na tej karcie (wręczyć kartę CECHY NARODÓW) są przedstawione skale z parami przeciwstawnych cech. Proszę na każdej skali postawić znak X w miejscu, które --- P. zdaniem
--- najlepiej charakteryzuje typowego Francuza.
( UWAGA: Znaki X należy umieszczać na punktach, a nie na łączących je odcinkach. Każda skala ma 7 punktów.)
buntowniczy
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * pokorny
bystry
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * tępy
czuły
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * oschły
hojny
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * skąpy
leniwy
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * pracowity
obłudny
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * szczery
odważny
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * tchórzliwy
oszczędny
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * rozrzutny
skromny
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * zarozumiały
uparty
* --- * --- * --- * --- * --- * --- * ustępliwy
Szczególny rodzaj pytań złożonych tworzą pytaniatabele. Na ich podstawie zadaje się
respondentowi wiele pytań prostych, które odwołują się na przykład do tej samej skali (przedstawianej respondentowi na wręczanej karcie), lecz odnoszą się kolejno do różnych ---
odczytywanych z listy w kwestionariuszu --- grup, jednostek, wartości czy poglądów.
PRZYKŁAD: A teraz wymienię Panu (Pani) kilka cech, które mogą sprzyjać osiąganiu wysokiej pozycji społecznej. Posługując się określeniami podanymi na tej karcie proszę w przypadku każdej cechy ocenić, czy Pana (Pani) zdaniem ma ona wpływ na osiągnięcie sukcesu
życiowego w naszym DZISIEJSZYM SPOŁECZEŃSTWIE?
Odpowiedzi zaznaczyć wstawiając krzyżyk w odpowiednią kratkę.
Ma bardzo
Ma dość
Ma dość
Nie ma
Nie
duży wpływ
duży wpływ
mały wpływ
żadnego wpływu
wiem
________________________________________________________________________________________
a. pochodzenie
społeczne
________________________________________________________________________________________
b. zdolności
i talent
________________________________________________________________________________________
c. rzetelna
i wytrwała praca
________________________________________________________________________________________
Poprzedni rozdział:
PYTANIE W KWESTIONARIUSZU
Następny rozdział:
STRUKTURA KWESTIONARIUSZA