PROMOTOR 2/04

PROMOTOR 2/04

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

– MURARZ – TYNKARZ

OCENA DOKONANA WED£UG POLSKIEJ NORMY PN-N-18002/2000

ojêcie ryzyka zawodowe-

Stopieñ

Ciê¿koœæ nastêpstw (C)

P go zosta³o wprowadzone prawdopodobieñstwa (P) Ma³a (M) Œrednia (S) Du¿a (D) do prawa krajów Unii Europej-1. Ma³o prawdopodobne (M) Ma³e (1) Ma³e (1)

Œrednie (2)

skiej dyrektyw¹ ramow¹ z dnia

2. Prawdopodobne (S)

Ma³e (1)

Œrednie (2)

Du¿e (3)

12 czerwca 1989 r. nr 391/89/

3. Wysoce prawdopodobne (D) Œrednie (2) Du¿e (3)

Du¿e (3)

EWG. W ustawie niemieckiej

Tab. 1. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej

„ryzyko” zastêpuje wyraz „za-

gro¿enie”. Dzia³ania zapobie-

zyku zawodowym, które wi¹-

zyko zawodowe, wystêpuj¹-

gawcze, podjête przez praco-

¿e siê z wykonywan¹ prac¹

ce przy okreœlonych pracach

dawcê, powinny koncentrowaæ

oraz o zasadach ochrony

oraz stosowaæ niezbêdne

siê przede wszystkim na:

przed zagro¿eniami.

œrodki profilaktyczne, które

– unikaniu ryzyka;

– Rozporz¹dzenie ministra pra-

je zmniejszaj¹.

– ocenie ryzyka, którego nie

cy i polityki socjalnej z dn.

Zagadnienie oceny ryzyka

mo¿na unikn¹æ;

26 wrzeœnia 1997 r. w spra-

zawodowego w zak³adzie na-

– usuwaniu przyczyn.

wie ogólnych przepisów bez-

le¿y m.in. do podstawowych

Podstawy prawne oceny ry-

pieczeñstwa i higieny pracy

zadañ kontrolnych Pañstwo-

zyka zawodowego w polskich

(Dzia³ IV, rozdzia³ 1.), znowe-

wej Inspekcji Pracy. Ryzyko za-

przepisach stanowi¹:

lizowane 11 czerwca 2002 r.

wodowe zawiera w zasadzie

– Art. 226. Kodeksu pracy: pra-

(Dz.U. nr 91/02, poz. 811):

dwa najwa¿niejsze elementy:

codawca jest obowi¹zany in-

pracodawca jest obowi¹zany

1.Stopieñ prawdopodobieñ-

formowaæ pracowników o ry-

oceniaæ i dokumentowaæ ry-

stwa wyst¹pienia niebez-

52

http://www.elamed.com.pl/promotor

piecznego zdarzenia (oznacz-stwa i cztery stopnie ciê¿koœci

– Wysoce prawdopodobne

gro¿eñ (tabela 2. – Promotor

my przez „P”).

nastêpstw. Na ich podstawie

to te, które mog¹ wyst¹piæ

PLUS).

2. Ciê¿koœæ przewidywanych na-

wyznacza siê liczbowy wskaŸ-

wielokrotnie podczas ak-

Tam, gdzie jest to mo¿liwe,

stêpstw (oznaczmy przez „C”).

nik ryzyka. Jego wartoϾ, zgod-

tywnoœci zawodowej pra-

zaleca siê oszacowanie ryzy-

Ryzyko zawodowe stanowi

nie z odpowiedni¹ tabel¹, de-

cownika.

ka zawodowego na podsta-

wiêc funkcjê tych dwu elemen-

cyduje o poziomie ryzyka i jed-

wie wielkoœci charakteryzuj¹-

tów: R=f (P, C). Zwykle przyj-

noczeœnie o koniecznych œrod-

CIʯKOŒÆ SZKODLIWYCH

cych nara¿enie: NDS (najwy¿-

muje siê, ¿e jest ono iloczynem

kach zaradczych.

NASTÊPSTW (C)

sze dopuszczalne stê¿enie)

stopnia prawdopodobieñstwa

Istnieje wiele metod oceny

lub NDN (najwy¿sze dopusz-

i przewidywanej ciê¿koœci na-

ryzyka zawodowego. Omówimy

– Ma³a: urazy i choroby, któ-

czalne natê¿enie). Pomiarów

stêpstw zdarzenia: R=P•C.

obecnie t¹ zawart¹ w polskiej

re nie powoduj¹ d³ugotrwa-

tych parametrów dokonuj¹

Ocena ryzyka zawodowego

normie: PN-N-18002/2000.

³ych dolegliwoœci i absencji

zwykle wyspecjalizowane

obejmuje wyznaczenie pozio-

W normie tej zaleca siê sza-

w pracy.

jednostki (np. stacje SANE-

mu ryzyka i porównanie go

cowanie ryzyka zawodowego

– Œrednia: urazy i choroby, któ-

PID-u). Ryzyko przyjmujemy

z tym uznanym za dopuszczal-

w skali trójstopniowej zgodnie

re powoduj¹ niewielkie, ale

za du¿e, je¿eli parametr

ny. W tej ocenie nie ma sta³ych

z zasadami przedstawionymi

d³ugotrwa³e lub nawracaj¹ce

charakteryzuj¹cy nara¿enie

wzorców odniesienia (jak ma to

w tabeli 1.

dolegliwoœci i s¹ zwi¹zane

przekracza wartoϾ NDS lub

miejsce w pomiarach fizycz-

Przy oszacowaniu ryzyka przyj-

z krótkimi okresami absencji.

NDN. Ryzyko jest ma³e, je¿e-

nych) i dlatego skala jest tutaj

muje siê podane ni¿ej kryteria.

– Du¿a: urazy i choroby, które

li ten parametr nie przekracza

w du¿ym stopniu umowna.

powoduj¹ ciê¿kie i sta³e do-

po³owy wartoœci NDS lub

W ma³ych przedsiêbiorstwach

STOPIEÑ PRAWDOPODO-

legliwoœci lub œmieræ.

NDN. Zale¿noœci te pokazuje

ocenê ryzyka przeprowadza

BIEÑSTWA ZAISTNIENIA

Wa¿nym dodatkowym Ÿró-

tabela 3. – Promotor PLUS.

zwykle pracodawca. W zak³a-

ZDARZENIA (P)

d³em informacji dotycz¹cej

W przebiegu oceny ryzyka

dach œrednich lub wiêkszych

oceny ryzyka zawodowego s¹

zawodowego najwa¿niejsze

takiej oceny dokonuje przewa¿-

– Ma³o prawdopodobne to

wymagania okreœlone w obo-

czynnoœci to:

nie s³u¿ba BHP. Zakres wystê-

te, które nie powinny wyst¹-

wi¹zuj¹cych przepisach i nor-

– zebranie informacji i identy-

puj¹cego ryzyka dzieli siê na kil-

piæ podczas ca³ej aktywnoœci

mach technicznych, a tak¿e

fikacja zagro¿eñ,

ka poziomów, z których ka¿dy

zawodowej pracownika.

opinie pracowników obs³ugu-

– poinformowanie pracowni-

nale¿y opisaæ w miarê jedno-

– Prawdopodobne to te na-

j¹cych dane stanowisko. Po

ków o wystêpuj¹cych zagro-

znacznie. Tak na przyk³ad nor-

stêpstwa zagro¿eñ, które

oszacowaniu ryzyka nale¿y

¿eniach,

ma unijna MIL STD 882 „Sys-

mog¹ wyst¹piæ nie wiêcej ni¿

oceniæ jego dopuszczalnoœæ

– oszacowanie ryzyka zawodo-

tems Safety Manual” ustala

kilkakrotnie podczas aktywno-

i okreœliæ niezbêdne dzia³ania

wego,

piêæ stopni prawdopodobieñ-

œci zawodowej pracownika.

potrzebne do usuniêcia za-

– ocena dopuszczalnoœci ryzyka,

http://www.elamed.com.pl/promotor

53

PROMOTOR 2/04

– zaplanowanie dzia³añ korygu-

uwzglêdnia³a wszystkich zagro-

wed³ug listy kontrolnej, nale-

j¹cych lub zapobiegawczych,

¿eñ wystêpuj¹cych w firmie –

¿y zwróciæ szczególn¹ uwagê

Ocena ryzyka

– realizacja zaplanowanych

na przyk³ad zagro¿eñ podczas

na prawdopodobieñstwo wy-

zawodowego.

dzia³añ,

pracy zbrojarza.

st¹pienia zdarzenia wypadko-

Instrukta¿.

– okresowa kontrola ryzyka.

Nale¿y zauwa¿yæ, ¿e doko-

wego na okreœlonym stano-

Murarz – tynkarz

nuj¹c oceny ryzyka zawodo-

wisku. Trzeba d¹¿yæ do tego,

OCENY RYZYKA DOKONAMY wego w zak³adzie, mo¿na by je maksymalnie ograni-Koncepcja Jerzy Karczewski,

DLA STANOWISKA

skorzystaæ ze sporz¹dzonej

czyæ, m.in. poprzez w³aœciw¹

Bogdan R¹czkowski

MURARZA – TYNKARZA

przez siebie tzw. listy kontro-

organizacjê pracy, stosowa-

lnej zagro¿eñ. Powinna ona

nie ochron zbiorowych oraz

Pracownik ten wykonuje

uwzglêdniaæ wszystkie nie-

indywidualnych. Prawdopo-

prace murarskie, tynkarskie

bezpieczeñstwa wystêpuj¹ce

dobieñstwo wyst¹pienia zda-

wewn¹trz i na zewn¹trz bu-

w zak³adzie. Nastêpnie, na

rzeñ wypadkowych mo¿e byæ

dynku oraz niektóre prace

podstawie tej listy, mo¿na

mniejsze tak¿e z przyczyn

malarskie. Na ka¿dym stano-

sporz¹dziæ ocenê ryzyka dla

obiektywnych, m.in. z powo-

wisku pojawiaj¹ siê specy-

poszczególnych stanowisk

du krótszej ekspozycji na za-

ficzne zagro¿enia. Niektóre

pracy. Gotowe ju¿ listy kon-

gro¿enie. Niektóre metody

z nich s¹ rzadkie lub wystê-

trolne uwzglêdniaj¹ce specy-

oceny ryzyka czynnik ten uj-

puj¹ w mniejszej albo wiêk-

fikê niektórych bran¿ przygo-

muj¹ oddzielnie.

szej skali. Zamieszczon¹ tutaj

towa³ Centralny Instytut

W szacowaniu ryzyka zawo-

ocenê ryzyka nale¿y wiêc

Ochrony Pracy. Tak¹ w³aœnie

dowego nale¿y wzi¹æ pod

traktowaæ jako przyk³adow¹.

listê wykorzysta³em w swo-

uwagê, oprócz w³asnych ob-

Odwiedzi³em ostatnio kilka

im czasie, dokonuj¹c oceny

serwacji, tak¿e opinie pracow-

zak³adów budowlanych. W ka¿-

ryzyka zawodowego w jed-

ników, zdarzenia wpadkowe,

dym z nich by³a prowadzona

nym z du¿ych zak³adów prze-

jakie mia³y miejsce w przesz³o-

ocena ryzyka zawodowego.

twórstwa miêsnego w woje-

œci w zak³adzie, dane staty-

W ma³ych zak³adach dokonywa-

wództwie œl¹skim.

styczne itd.

no czêsto tylko jednej oceny –

Nale¿y podkreœliæ, ¿e oce-

Nale¿y ca³y czas pamiêtaæ

Wydanie: 2000 r.

dla pracownika ogólnobudowla-

na ryzyka zawodowego nie

o tym, ¿e sama ocena jest tyl-

nego. Jej g³ównym mankamen-

powinna byæ tylko „sztuk¹ dla

ko œrodkiem do celu, którym

61 str. A4,

tem by³o przewa¿nie to, ¿e nie

sztuki”. Analizuj¹c zagro¿enia

jest zmniejszenie zagro¿eñ

oprawa miêkka klejona,

wystêpuj¹cych na okreœlo-

cena: 38 z³.

nych stanowiskach pracy.

W zwi¹zku, z tym w karcie

oceny ryzyka (lub w za³¹czni-

Art. 226. Kp i § 39. rozp. MPiPS

ku do niej) nale¿a³oby, moim

z dnia 26.09.1997 r. zobowi¹-

zdaniem, umieœciæ uwagi do-

zuj¹ ka¿dego pracodawcê do

tycz¹ce realizacji zaplanowa-

nych przedsiêwziêæ zmniej-

przeprowadzenia oceny ryzyka

szaj¹cych ryzyko i przeprowa-

zawodowego na stanowiskach

dzania okresowych dzia³añ

pracy. Oferujemy trzy rodzaje

kontrolnych w tym zakresie.

pomocy – specjalistycznych na-

Ponadto w czasie codzienne-

go instrukta¿u prowadzonego

rzêdzi oceny ryzyka (instrukta¿,

przez bezpoœredniego prze³o-

dokumentacja oceny i program

¿onego przed rozpoczêciem

komputerowy), które umo¿li-

pracy nale¿y zwróciæ pracow-

wi¹ dokonanie oceny samo-

nikom uwagê na niebezpie-

czeñstwa zwi¹zane z realiza-

dzielnie, prawid³owo i bez ko-

cj¹ zadañ. Szczególnie du¿o

niecznoœci udzia³u w specjali-

miejsca nale¿y w trakcie in-

stycznym szkoleniu.

strukta¿u poœwiêciæ zagro¿e-

Zapraszamy do zapoznania siê

niom, które trudno wyelimi-

nowaæ lub ograniczyæ, mimo

z nasz¹ ofert¹.

prowadzonych dzia³añ profi-

Instrukta¿ oceny zawiera:

laktycznych.

G

– wyjaœnienie idei i metody

Ryszard Bry³a

pomiaru,

– rozwi¹zany przyk³ad po-

Wiêcej w Promotor PLUS:

miaru,

– Przeprowadzona

analiza ryzyka

– opis stanowiska,

– Akty prawne

– komplet dokumentów po-

– Dodatkowe tabele

trzebnych do wykonania

– Inne artyku³y z cyklu

oceny.

www.elamed.com.pl/promotor

54

http://www.elamed.com.pl/promotor